IJmuider Courant
Labour wil nationaliseeren
De Dure Zuivering
Vormt Spanje een gevaar voor den Vrede?
Jaen „neen" in den Veiligheidsraad
Bureaux: Kennemerlaan 154,
IJmuiden - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon 10724.
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Donderdag 18 April Id46
Uitgave van. de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4.
UIT de staatsbegrooting blijkt dat de
zuivering met al wat daarmee samen
hangt in 1946 meer dan driehonderd mil-
lioen gulden zal kosten. Daaronder vallen
de uitgaven voor politieke gedetineerden,
die blijkens de jongste officieele mededee-
ling nog 78.400 in aantal zijn: een grooter
aantal gevangenen dan de Belgen of zelfs
de Franschen er op na houden. Niettemin
treft het dat hun bewaking 50 millioen
moet kosten. Dat is 637 de man. Het lijkt
erg veel. Bij de gedachte, dat hij het beta
len moet, zal de belastingbetaler het zelfs
buitengewoon veel vinden. En de herin
nering aan het bericht, dat niettemin
sinds de bevrijding 1600 gevangenen ont
snapt zijn, van wie er maar 1000 zijn terug
gebracht, zal hem niet opvroolijken.
9373 millioen staan vermeld achter de
aanduidingen bijzondere rechtspleging,
herstel van rechtsverkeer en zuiverings
maatregelen, 15J4 millioen zijn bestemd
voor de bijzondere jeugdzorg en het na
tionale inkomen derft 130 millioen, omdat
100.000 personen aan het arbeidsproces zijn
onttrokken. Wij derven nog veel meer mil-
lioenen om deze laatste reden, maar daar
zal ik het nu niet over hebben, want die
zouden onder allerlei andere hoofdstuk
ken vermeld moeten worden.
De Milliardennota heeft medegedeeld,
dat de regeering haar bijzondere aandacht
aan het vraagstuk wijdt. De oplossing zal
moeilijk zijn tenzij het geweldige zuive-
rings-program wordt besnoeid. Zooals het
er nu voorstaat behoeft men immers geen
daling van het aantal politieke gevange
nen te verwachten en de berechting zal
nog vele jaren duren. Dit volgt uit het
optreden der tribunalen, waarvan som
mige aan het werk zijn getogen en andere
nog moeten beginnen, ter behandeling van
tienduizenden zaken. De tribunalen kun
nen geen gevangenisstraf opleggen, maar
veroordeelen wel velen tot interneering in
kampen. Sommigen waren nog niet gede
tineerd. Dat worden dus nieuwe gevan
genen. Nieuwe kosten van berechting zul
len verder voortvloeien uit de bedrijfs-
zuivering, die nog beginnen moet. Op de
zen weg voortgaande heeft men het voor
uitzicht, dat de kosten van de zuivering
op de begrooting voor het jaar 1947 hooger
ïnstede van lager zullen worden geraamd.
De Nederlander is veelal een man. die
waar voor zijn geld wil hebben. Ik zou
hem willen vragen wat hij eigenlijk krijgt
voor de honderden millioenen, die hij op
deze wijze besteedt. Hij zal vermoedelijk
beginnen met te antwoorden, dat hij de
zware gevallen bestraft wil zien en dat dit
een elsch van normaal recht is. Accoord.
Daar hebben wij pns geld wij betalen
er man voor man een slordige duit aan
voor over. Maar voor de rest?
Is nu nog niet de tijd gekomen om tot
waarlijk ingrijpende vermindering van het
aantal politieke gevangenen over te gaan?
De meesten voeren niets uit. Zij verluie
ren, dragen niet bij tot het herstel
ons land en worden in leven gehouden op
onze kosten. De gezamenlijke opsluiting is
zeker niet bevorderlijk om hen voor an
dere denkbeelden toegankelijk te maken.
Als zij vrijgelaten werden zouden zij hard
moeten werken en niet kunnen samen
scholen, zooals zij nu gedwongen doen
maar genoodzaakt zijn zich te reclassee-
ren. Dat zou niet zoo licht vallen, maar
het is ook niet de bedoeling het hun ge
makkelijk te maken. Zekere burgerrechten
zouden hun onthouden blijven. Voor het
overige zouden zij de kans moeten heb
ben. Velen zouden wellicht beter in an
dere plaatsen dan hun oude woonplaats
aan het werk kunnen worden gezet. Toe
zicht op hun gedragingen, zooals dat ook
al bij eerder vrijgelatenen is toegepast,
zou kunnen worden geregeld.
Het aantal tribunaal-zaken en het aan
tal gevallen, voor zuiveringscommissies
bestemd, zou sterk ingeperkt kunnen
worden door de normen, voorzoover die
bestaan, te verleggen en voorzoover ze
niet bestaan tot de waarlijk ernstige ge
vallen te begrenzen. Daarin liggen nog
meer voordeelen dan een aanzienlijke be
sparing op astronomische uitgaven. Met
onze aan scherp-geformuleerde wetten
gebonden rechtspraak waren wij vóór den
oorlog ingenomen. Zij bevredigde ons
rechtsgevoel. De uitspraken van geheel of
ten deele uit leeken bestaande zuiverings
commissies, die werken op grond van
haastig samengestelde noodbesluiten, die
nimmer een parlement gezien hebben, be
vredigen ons dikwijls niet. Daarbij komt
dat deze zuivering een sfeer heeft gescha-
- pen. die niet erg gezond is voor Neder
land. Hetgeen sommigen van ons al tijdens
de bezetting voorzagen is bewaarheid:
het Nederlar.dsche volk eigent zich niet
best voor dit soort ervaring. Het heeft zijn
deugden en gebreken, zooals alle volken.
Tot de gebreken behoort een bij velen niet
- geringe vatbaarheid voor farizeïsme. En
bij de Kunstzuivering, om die vertooning
- nog eens in herinnering te brengen, heb
ben zich verschijnselen en verwarringen
voorgedaan, waaraan men niet kan den
ken zonde"- zich als Hollander te gehéeren.
Bovendien ontstaan tegenstellingen, die
soms doen denken aan twisten uit onze
historie, waarop wij geen reden hebben
trotsch te zijn. En door zuiveringscommis-
sifcs zijn in sommige gevallen zoo zware
straffen opgelegd cat de loopbaan van de
betrokkenen, die fouten hadden begaan
maar geen N.S.B.'eis waren en geen 'and-
verraad hadden gepleegd, voorgoed ver
nietigd werd.
Als de regeering haar bijzondere aan-
Voorstel Britsche Staal- en lJzerindustrie
tot gemeenschapsbezit te maken
De Britsche Labourregeering gaat voort
met te trachten, de belangrijke maatschap
pelijke hervormingen die zij op haar pro
gramma heeft, te verwezenlijken. Na het
wetsontwerp op den medischen dienst, dat
stormachtige discussies heeft veroorzaakt,
zal zij binnenkort een voorstel tot na
tionaliseering der Britsche ijzer- en staal
industrie lanceeren.
Volgens dit voorstel zal de Britsche staal
en ijzerindustrie eerlang tot gemeen
schapsbezit worden verklaard, waartoe
een controleraad zal worden aangesteld
die zal moeten .nagaan, welke verbeterin
gen in deze tak van nijverheid kunnen
worden verwezenlijkt en welke gedeelten
der industrie voor nationalisatie in aan
merking komen.
De minister voor de bevoorrading Wil-
mott heeft dezen ingrijpenden maatregel
gisteren in het Lagerhuis aangekondigd,
nadat hij beschikte over een rapport dat
indertijd door de coalitieregeering was op
gevraagd van de leiders der ijzer- en
staalindustrie teneinde een idee te krijgen
van de noodzakelijke verbeteringen, die
deze sleutelindustrie zou moeten onder
gaan binnen den kortst mogelijken lijd.
Sociale hervorming.
Het doel van deze nationaliseering is in
de eerste plaats eenheid te brengen in de
groote verscheidenheid van bedrijven en
bedrijfjes, die zich alle op velschillend
peil van ontwikkeling bevinden en de op
voering van de doelmatigheid der indu-
itrie, welke opvoering thans een bedrag
Het Bloeinendaalsche
gasbedrijf
Tekort uit tic resreve gedekt.
De begrooting voor 1946 van het gasbe
drijf van Bioemendaal sluit met een te
kort van 17.000. Het is mogelijk dat nog
uit de reserve te dekken.
De omzet van het bedrijf is dit jaar ge
raamd op 1.330.000 M3. Deze berekening is
gebaseerd op de bestaande rantsoeneering.
Wordt daarin door den tijd verruiming
gebracht, dan zal dit een gunstïgen invloed
op de fïnancieele resultaten hebben.
Twee liter petroleum
Voor het tijdvak van 21 April t/m
18 Mei wordt op de bonnen 191 en 691
der bonkaarten K 604, 2 liter petroleum
beschikbaar gesteld. Voorinlevering der
bonnen is niet geoorloofd.
Evenals de andere bladen zal De IJmui
der Courant Goeden Vrydag en Tweeden
Paaschdag niet verschijnen en daarom zal
ons blad Zaterdag en Dinsdag in dubbelen
omvang uitkomen. Onze kantoren zijn op
Goeden Vrjjdag en Tweeden Paaschdag
gesloten.
van 168.000.000 pond sterling blijkt te ver-
eischen. De plannen tot moderniseering
strekken zich uit over een tijdvak van vijf
tot zeven jaar, waarbij ook de sociale
structuur van de industrie de volle aan
dacht zal hebben. Zooals minister Wilmott
het uitdrukte, zal op sociaal gebied de
invloed der nationalisatie vooral worden
bereikt door het feit, dat „de staat altijd
probeert de beste werkgever te zijn."
De mededeelingen van Wilmott lokten
felle critiek der conservatieven uit.
Taxi's te Haarlem?
In Amsterdam zijn weer taxi's gaan
rijden. In Haarlem zien wij daar ook ver
langend naar uit. Wij vernemen dat van
gemeentewege wel pogingen worden aan
gewend om ook de Haarlemmers weer zoo
spoedig mogelijk gelukkig te maken met
dit gemakkelijke vervoermiddel, maar tot
heden is er nog weinig kans, dat dit spoe
dig tot een gunstig resultaat zal leiden.
Voorloopig hebben wij dus nog alleen ons
auto-vervoer voor zieken.
Weerbericht
NOG VRIJ KOUD.
Wisselend bewolkt doch geen neerslag
van beteekenis meer. Zelfde temperatuur
als vandaag, Aan de kust tijdelijk krach
tige wind tusschen Noord-Oost en Noord-
West. w
In de Veiligheidsraadsvergadering
van Woensdag heeft dr. Lange, de
Poolsche afgevaardigde, de discussies
over de Spaansche kwestie ingeleid met
een uitvoerig requisitoir tegen Fran
co en zijn regiem, waarbij hij putte uit
een stapel documenten die het gevaar
voor vrede en veiligheid van het fas
cistische Spanje moesten aantoonen.
Daarbij somde de Poolsche gedelegeer
de de verschillende grieven op, die de
activiteit van Franco .gedurende den
oorlog had gewekt en gaf hij een beeld
van de nazi-werkzaamheid in Spanje
onder bescherming en met medewer
king van de Franco-regeering. Hij
haalde het Amerikadnsche witboek aan
en zeide tenslotte: ..Dil fascistische re
gime is geen vraagstuk van het verle
den doch een ernstig probleem van den
tegenwoordigen tijd: het zal eveneens
een probleem van de toekomst zijn in
dien de raad geen maatregelen neemt".
Óver de activiteit van Spanje op
atoomsplitsmgsgebied zeide dr. Lange:
„Er zijn zes uranium-mijnen in Spanje
en er worden ot> het oogenblik projec
ten op het gebied der atoomenergie
uitgevoerd. Er worden bovendien wa
penen gemaakt naar blauwdrukken,
die uit Duitschland gesmokkeld wer
den".
Dr. Lange legde vervolgens een me
morandum over, dat hem was verstrekt
door de Spaansch-republikeinsche re-
gcering en dat sensationeele bijzonder
heden onthulde over Spaansche troe
penconcentraties en militaire maatre
gelen aan de grens. Er zouden 25.000
man in de grensstreek zijn geconcen
treerd, terwijl er talloozc versterkingen
zouden zijn aangelegd. In Catalonïë
zouden 200.000 man aan Spaansche
troepen zijn gelegerd en in het binnen
land 450.000 man. Verder zijn vele
grenswegen ondermijnd en op strategi
sche punten zijn fortificaties aangelegd.
De huisvesting der politieke verdachten
in Haarlem en omgeving.
Wij hebben reeds medegedeeld, dat
eenige kazernes in Nederland, die nu als
kampen zijn ingericht voor politieke ver
dachten, binnenkort nu de volgende
maand de eerste lichtingen militairen op
komen weer ter beschikking moeten
komen voor militaire doeleinden.
Daartoe behoort ook de infanterie-
kazerne aan den Koudenhorn. Er moet
dus een ander onderdak gezocht worden
voor de 2100 mannen, die als politieke
verdachten, daar gehuisvest zijn. Daaraan
zijn moeilijkheden verbonden, omdat geen
gelegenheid gevonden is die groot ge
noeg is. Daarom zal een splitsing noOdig
zijn, maar het is wel de bedoeling, dat
al deze gedetineerden uit Haarlem en
omgeving onder één kampleiding blijven
staan.
1000 gedetineerden uit het kamp aan
den Koudenhorn zullen onder gebracht
worden in huize „Duir.rust". Daar zijn
nu de vrouwelijke politieke verdachten
uit Haarlem en omgeving, maar die wor
den overgebracht naar Castricum. Alle ge
bouwen van het Provinciaal Ziekenhuis
Duin en Bosch" zijn daar op een klei
ne uitzondering na als kamp voor poli
tieke verdachten ingericht. Daar is nog
•oldoende plaats voor de vrouwen die nu
in O verveen zijn.
Verder zal het fort Penningsvoer onder
Haariemmerliede en Spaarnwoude inge
richt worden voor het opnemen van on
geveer 300 Haarlemsche gedetinec-rdc
mannen. De 800 overblijvende:: zullen
vermoedelijk overgebracht worden naar
dacht aan het vraagstuk wijdt zal zij hope
lijk dit a.les overwegen en ernaar hande
len. Als blijkt dat iets te veel geld kost
biedt dat dikwijls de beste kans om tot
betere verhoudingen te komen. De Mil
liardennota kan - op dit punt bezielen
den invloed doen gelden. R P-
het fort „Erfprins" bij Den Helder en het
kamp te Schoorl.
Deze verhuisplannen verkeej;en evenwel
nog in 'n stadium van voorbereiding, zoo
dat het niet uitgesloten is, dat er tenslotte
nog eenige wijziging in komt. Het is bo
vendien nog niet zeker wanneer de ka
zerne aan den Koudenhorn ontruimd zal
moeten worden. Reeds in December was
een mededeeling ingekomen, dat de mili
tairen met Maart de beschikking moesten
hebben over de kazerne, maar toen is
weer uitstel verleend. Thans is geen be
paalden datum genoemd.
Dr. Lange legde tenslotte den raad
een resolutie voor, die alle leden der
Vereenigde Volken oproept tot onmid
dellijke verbreking van de betrekkin
gen met Spanje, en de hoop tot uit
drukking brengt dat het Spaansche
volk spoedig de vrijheid zal herkrijgen,
VOOR EN TEGEH
Hierna kwam de Fransche afgevaar
digde Bonnet aan het. woord, die vol
ledig instemde met het Poolsche voor
stel. Ook de Méxicaansche gedelegeer
de steunde het voorstel en %_erklaarde
daarbij, dat de situatie in Spanje den
vrede in gevaar brengen zou wanneer
zij zou worden gecontinueerd.
De eerste woordvoerder, die tegen
het Poolsche voorstel bleek, was mr,
van Kleft'ens. de Nederlandsche afge
vaardigde, die verklaarde dat er niet
voldoende aanwijzingen zün voor de
veronderstelling dat het Franco-regiem
den vrede in gevaar zou brengen. „Ik
heb hoegenaamd geen sympathie voor
een regiem, dat aan de macht kwam
door en samengezworen heeft met de
doodsvijanden van het Nederlandsche
volk", zoo zeide de heer van Kleffens,
„Doch ik zie geen geldige reden voor
den raad om meer te doen dan de zaak
bespreken".
Vervolgens kwam de Amerikaansehe
afgevaardigde Stettinius aan het woord,
die het standpunt der regeering van de
Vereenigde Staten als volgt definieerde;
„Onze doelstellingen zijn het verwijde
ren van het regiem van Franco en het
herstel van een democratische regee
ring zonder het herleven van den bur
geroorlog".
Hij liet zich daarbij niet uit over de
vraag, of de Vereenigde Staten het
Poolsche voorstel al of niet zouden
steunen.
De vergadering werd vervolgens ver
daagd itot hedenavond.
Volgens radio Moskou heeft een
vooraanstaande Fransche persoonlijk
heid. wiens naam niet wordt onthuld,
verklaard, dat de Spaansche atoombom-
fabriek zich bevindt in de streek vait
Portugalette, niet ver van Bilbao. De
fabriek zou gelegen zijn op een hoa&
plateau, aan het gezicht geheel door de
rotsen onttrokken, in een volkomen,
verlaten gebied, dat door de politie van:
Franco, waaronder vele Duitsche nazi's,
streng zou worden bewaakt.
Op Goeden Vrijdag geen zitting,
Gromyko heeft voor de beëindiging
van de zitting Woensdagavond ge
vraagd of men wilde beslissen over de
vraag of Vrijdag vergaderd zou wor
den. Hij stelde voor dat de raad op
Goeden Vrijdag zou bijeenkomen.
Verschillende andere afgevaardigden
haastten zich te verklaren dat zij Vrij
dag niet aanwezig zouden kunnen zijn.
Daarop werd besloten, op dien dag niet
te vergaderen.
De Belgische ministers, die in ons land vertoeven, hadden Woensdagavond e>en
bijeenkomst met liun Nederlandsche collega's. Rechts minister-president Scher
merhom in gesprek met minister Bech, op den achtergrond minister Spaak in
gesprek met minister van Royen,