De slag om Apeldoorn
Visscherij Noord-Afrika
Na een angstige week, thans juist een
jaar geleden kwam voor ons, geëvacu-
eerden in Apeldoorn, op 17 April de
bevrijding.
Op 11 April 1945 stonden de Canadee-
zen van Montgomery's Second Army
voor den IJssel.Zutfen en Deventer
waren bevrijd, maar deze steden heb
ben hun vrijheid duur moeten betalen.
12 April staken de Canadeezen den
IJssel over en van een bruggehoofd
nabij Kasteel de Pol uit, gelegen tus
schen Zutfen en Deventer, begon de
veldtocht van de Veluwe. Het ging er
warm toe in die dagen. Dicht bij onze
woning, aan den zelfkant van Apel
doorn stonden twee Duitsche stukken
veldgeschut van 17 c.M. en die hadden
ons al eenige dagen onthaald op hevige
kanonnades, die ons dag en nacht van
onze rust beroofden. Beide stukken
stonden in de nabijheid van eenige wo
ningen opgesteld en reeds na een paar
salvo's was op de dichtstbijgelegen hui
zen geen pan meer op het dak en was
er geen ruit meer heel. De kanonnen
hadden hun vuurmonden geregeld op
Deventer gericht, zoodat de projectielen
over ons heen hun veraf gelegen doel
opzochten. Bij elk schot dreunde het
huis en daar er vooral des nachts ge
vuurd werd, kwam er van slapen wei
nig terecht.
Ja, vooral des nachts was het vuren
én ook het vuur niet van de lucht. Na
het forceeren van den IJssel trókken de
Canadeezen op Apeldoorn aan, waarbij
vooral van tanks gebruik werd ge
maakt. In het gebied tusschen ons en
den IJssel, vooral langs den Deventer-
en den Zutfenschenweg en bij Beek
bergen werd hevig gevochten. Bij Lie
ren, een gehucht onder Beekbergen
passeerden onze bevrijders het Apel-
doorn-Dierensch kanaal. Hier werden
drie burgers, allen familieleden, die in
September 1944 uit Arnhem gevlucht
waren en bij een boer geëvacueerd
waren, door het granaat vuur gedood.
Gedurende eenigen tijd hebben de
Duitschers getracht hier stand te hou
den, nadat ook tusschen het kanaal en
den IJssel hevige gevechten waren ge
leverd.
Den 14en April viel Arnhem in Cana-
deesche handen en nu vreesden wij in
Ugchelen, dat we niet alleen van'het
Oosten maar ook van het Zuiden dooi
den Canadeeschen opmarsch in de
knel zouden komen. Maar dat is mee
gevallen: onze bevrijding kwam van
het Oosten uit.
Reeds eenigen tijd voor de verove
ring van Arnhem was de Waalbrug bij
Nijmegen bezet. Felle lichtbundels, die
van eenige dicht bijelkaar gelegen pun
ten in schuine richting omhoog straal
den en die zich scherp tegen den don
keren hemel afteekenden, waren voor
ons al het sein geweest, dat de vriend
naderde en de vijand terugweek. Maar
we hielden onze feeststemming voor de
naderende bevrijding nog wat in
reserve; September 1944 lag nog te
versch in onze herinnering.
Geen avond ging er in deze week vol
spanning voorbij of tegen de lucht in
het Noord-Oosten lekten vuurtongen
omhoog. Geregeld woedden er hevige
branden en aan het verplaatsen dezer
oorlogsfakkels en aan de richting van
het tankvuur zagen we, dat de bevrij
ding steeds dichter bij kwam.
Maar ook aan iets anders was dit
merkbaar.
Op zekeren morgen, een paar dagen
voor den 17en April, waren de zware
Duitsche kanonnen verdwenen evenals
de verschillende Duitsche .posten, de
telefoonleidingen enz. Bijna geen Duit-
scher was er meer in het dorp te be
kennen en wanneer er toen een onder-
grondsche strijdmacht aanwezig was
geweest, zouden we ongetwijfeld een
Eaar dagen voor den 17en April de vlag
ebben kunnen uitsteken.
Vrijdag 13 April hadden de Cana
deezen de Oostelijke grens der ge
meente Amersfoort overschreden. Dien
dag bezetten ze het St. Jozefgesticht
aan den Deventerweg, dat de Duit
schers als Kriegslazarett in gebruik
hadden genomen.
Het tankvuur kwam steeds dichter
bij. Het gieren van de projectielen door
de lucht werd onmiddellijk gevolgd
door de explosie van de granaten,
waarmee de Canadeezen niet zuinig
waren Het waren vooral de toegangs
wegen naar Apeldoorn die onder vuur
werden genomen. Vooral de Amers-
foortscneweg. dus van gene zijde van
Apeldoorn werd hevig beschoten.
Donderdag 16 April was het onze
beurt: toen kreeg de Hoenderloosche-
weg die door Ugchelen loopt, de volle
laag. Het was een mooie voorjaarsdag,
we zaten aan den vroegen middagdisch
toen de hel losbarstte. We hadden een
bijzonderen maaltijd, met iets van het
varken er bij en we hadden ons daarop
den geheelen morgen al verheugd.
Want spek was ook voor ons een onge
kende weelde.
De feestmaaltijd had een sensationeel
verloop en hij kwam niet tot zijn recht,
want je zit niet rustig als je de grana
ten dicht bij hoort inslaan. Het werd:
gauw eten en dan den schuilkelder in.
Tegen den avond, toen het wat rus
tiger werd, hebben we het even ge
waagd om te zien hoe het langs den
weg gegaan was. Er was veel schade,
maar gelukkig waren er geen slacht
offers gevallen. Wat opviel was, dat de
schade zich beperkte tot de huizen die
vlak aan den weg stonden. Wat maar
eenigszins achteraf stond was heel ge-
Rust: een gat in den grond, een Jplik.
een scheut benzine en in 5 minuten was
de soep warm.
bleven. En dat van eenige kilometers
afstand!
Door deze strategie was de schade in
de omgeving minder groot dan uit het
hevige vuur zou kunnen worden afge
leid. Maar vooral langs den Deventer
weg waren vele huizen beschadigd. Een-
kerktoren vertoonde, meer gaten dan
muur. Later werd hij -gesloopt.
Van de grens van Apeldoorn naar het
dorp is nog een vrij lange weg geweest,
maar ïn den vroegen morgen van
Dinsdag 17 April rolden de eerste tanks
Apeldoorn binnen. In Ugchelen waren
ee'nige jongemannen van de onder-
grondsche de roode band om den
arm de eerste vrijheidsboden.
Het eerste werk was: de vlag uit: het
tweede: het radiotoestel van den zolder
van het schuurtje, waar het een veilig
plaatsje had gevonden. De Quitschers,
die bij ons ingekwartierd waren ge
weest. hadden maar een luik van de
vliering open behoeven te doen. om het
te vinden. Maar het luik bleef dicht en
daardoor bevinden zich het radiotoestel
en de schrijver van dit simpele oorlogs
verhaaltje weer op hun oude plaats.
In de bosschen in onze omgeving
werd nog dagen lang een guerilla ge
voerd. Vele Nederlandsche S.S.'ers.
wetende dat hun lot bezegeld was, heb
ben nog dagen lang den strijd voort-"
gezet. Maar ten slotte kregen ook zij
hun landverradersloon. S. B.
Uitreiking distributiebescheiden
In het tijdvak van 23 April tot en
met 11 Mei zullen door den Distributie-
dienst nieuwe bonkaarten en nieuwe
brands tof fenkaarten worden uitgereikt.
Om voor een brandstoffenkaar: T 606
in aanmerking te kunnen komen, moet
het aanvraagformulier MD 323-11 vol
ledig ingevuld met de TD's van alle
leden van het gezin, alsmede het restant
van de brandstoffen kaart T 55 óf T 509
met den bon 49 worden ingeleverd.
De uitreiking begint voor de inwoners
van IJmuiden, Driehuis en Velsen
(dorp) in het Patronaatsgebouw aan
den Zeeweg Dinsdag 23 April voor de
letters A tot en met B. Woensdag 24
April zijn aan de beurt de letters C tot
en met G.
Het vereenigiiigsleven
bloeit
Nog geen jaar nadat de verschillende
vereeiügingen hun vrijheid van handeleo
en vergaderen herkregen, kan met vreug
de worden geconstateerd, dat de sindsdien
ontstane activiteit bijna alle vereenigin-
gen, welke voorheen bestonden, opnieuw
een opgewekt leven heeft ingeblazen.
Direct na Mei 1945 culmineerde de
drang tot vereenigen zich in de drie buurt-
vereenigingen te Velsen-Noord, welke op
hun beurt spoedig gevolgd werden door
de „oude" vereenigingen, waarvan die.
-welke de sport in velerlei takken beoefe
nen. verreweg de eerste waren.
Met de her-evacuatie en de uitbreiding
van het inwonersaantal van ..Noord" za
gen ook de cultureele vereenigingen van
lieverlee hun leden terug keeren
Dit heeft tot zeer gunstige resultaten ge
leid, want behoudens een enkele uitzon
dering is het vereenigingsleven nu weer
volkomen als vóór 1940.
Het zou te ver voeren alle vereenigingen
te noemen, rftch wei mag worden vast
gesteld, dat de huidige bloei zich binnen
kort in het openbaar zal uiten.
Voor zoover ons bekend is, beLooft de
week na Paschen al druk met verschil
lende uitvoeringen te worden bezet, ter
wijl voor de maand Mei eveneens tal van
vergaderingen, feestelijke bijeenkomsten en
uitvoeringen zijn en nog zullen worden
'vastgesteld.
1 Mei-viering
Ter gelegenheid van de viering van
den len Mei-dag wordt des avonds in
het Burgemeester Rijkenspark door de
Partij van den Arbeid een openlucht
meeting gehouden. Als sprekers zullen
optreden Dr. A. J. v. Leusen van
IJmuiden en Kees Jagers van Amster
dam.
Onder de inheemsche producten der
ianden van Noord-Afrika is visch een
der voornaamste. Men zou geneigd zijn
te denken, dat de oorlog de visscherij
van Algerië. Tunis en Marokko eej/
harden slag toediende, maar dit is niet
het geval. Wel eischte de Marine een
groot deel der schepen op, maar des
ondanks kon de vloot nog worden uit
gebreid.
De inboorlingen hebben de visch-
vangst van het gansche jaar in sei
zoenen ingedeeld. Zoo onderscheiden
ze het winterseizoen (van Januari tot
Maart) dan het eigenlijke seizoen
(van April tot Augustus) en eindelijk
een soort dood seizoen (van Septem
ber tot December).
Het winterseizoen wordt gekenmerkt
door de vangst van ansjovis en sar
dien. Op het einde van dit seizoen
begint de tonijn te verschijnen die
zoodoende het eigenlijke seizoen aan
kondigt. Dit seizoen is het langste
van de drie. De ansjovis komt dichter
bij de kust en begint haar periode van
voortplanting. Ze zoekt daarvoor wa
teren op met een temperatuur van ten
minste 30 gr. Die temperatuur verge
makkelijkt het kuitschieten. dat zijn
WK ZüLLR ZE EFFE IN MIK F!
Vol vertrouwen-, elkaar tocglumierend
betreden de jeugdige Paasei» voetballers
lie-t terrein, waar zij l»un slachting den
ken aan te richten onder de leerlingen
van eeu „vijandelijke" school.
maximum bereikt op het einde van het
seizoen. De sardien is cp dit oogenblik
het vetst en het grootst en is onge
looflijk talrijk. Ze levert een rijken
oogst die dé industrie ten goede komt.
De makreel plant voort van April tot
einde Juli en het is vooral gedurende
de groote warmte dat de visschers rijke
vangsten doen.
Eindelijk komt in September het
doode seizoen, de vischvangst gaat
weliswaar door, maar haar belang is
bij lange niet zoo groot als in de vo
rige maanden.
De overgroote aanvoer van visch
gedurende de zomermaanden heeft
het mogelijk gemaakt dat er zich
daar een belangrijke industrie ontwik
kelde namelijk het conserveeren en
zouten.
Zoodra de visch in de haven bin
nenkomt wordt ze verdeeld. Een deel
wordt versch verbruikt, terwijl een
ander deel en heel dikwijls het
leeuwenaandeel voor de industrie be
stemd is. De verdeeling was er en is
thans nog een netelige kwestie. Om een
goeden uitslag te bekomen dienen zich
bevoegde instanties daarmee bezig te
houden, mannen die de zaak beharti
gen, die geen moeite ontzien en die
maar één doel hebben goed doen. En
die ontbreken ginder nu nog. want de
conserven!abrieken werden altijd be
voordeeld. En wel in dergelijke mate
dat ze groeiden als paddestoelen. Ge
durende den oorlog werden in Algerië
alleen, zeven fabrieken opgericht. De
conserven werden bij het verlaten van
de fabriek heel dikwijls ten behoeve
van de ravitailleering of van het leger
voorbehouden en moesten tegen vaste
prijzen verkocht worden.
De verkoop van gezouten visch echter
was vrij, en er werd gezegd en niet
ten onrechte daf het zouten geen
beroep meer was maar eerder een spe
culatie. Een weinig visch, veel zout en
klaar was Kees. Er moest weer orde in
het huishouden gebracht worden en
dat was niet gemakkelijk.
Wat de kwaliteit van de visch be
treft moet erkend worden dat vele fa
brieken moeite gedaan hebben om hun
productie op een zeker niveau te hou
den. Andere, enkel gedreven door winst
bejag, en steunend op het feit, dat de
blikken bussen geen fabrieltsnaam of
merk vermeldden, trokken zich van de
kwali'tieit van het product weinig aan.
De dag is echter niet ver dat de con
currentie zal verschijnen en alles doet
veronderstellen dat het een harde strijd
zal worden.
Wat de zouters betreft, velen waren
vakmannen die hun werk behoorlijk
VELSEN
Jubileum A. verkooijen
Donderdag, was het vijf-en-twintig
jaar geleden, dat de heer A. Verkooyen,
werkzaam in de afdeeling papier-ex-
peditie van Van Gelder Zonen N.V. bij
dit bedrijf in dienst is gekomen.
In tegenwoordigheid van de heeren ri,
T. F. Hubrecht en W. J. Willems, resp.
bedrijfsingenieur- en chef der papier
fabriek, alsmede van den heer G. Duin-
ker, afdeelingschef, werd de jubilaris
op het directiekantoor op hartelijke
wijze toegesproken door den heer J.
Smit. Deze getuigde van waardeering
onder aanbieding van de gebruikelijke
enveloppe aLs geschenk der directie. In
de afdeeling schetste de heer Duinker
werkkracht en ijver van den jubilaris,
wat eveneens vergezeld ging van een
enveloppe en een tuil bloemen.
De heer H. 3. Allan nam afscheid
Onder zeer groote belangstelling van
het personeel en speciaal dat van de
afdeeilng electricienswerkplaats van de
papierfabriek Van Gelder Zonen N.V.,
heeft de heer H. J. Allan, welke ruim
24 jaar als electrotechnicus hier werk
zaam was Vrijdag afscheid genomen
bij zijn vertrek naar Renkum.
Ir. T. F. Hubrecht. bedrijfsingenieur,
noemde dit afscheid weermoedig, te
meer daar juist de laatste jaren doot'
den oorlog en de bezetting een bijzonder
licht op dit vertrek werpen en herin
negen teruggaan naar de figuur van
wijlen ir. L. P. Krijger. Spr. schetste
hoe de prestaties van den heer Allan bij
den bouw van P. M. 18 bijna bov-eo-
menschelijk waren.
Spreker bood een mooi album aan,
waarin foto's een bonte mengeling van
gebeurtenissen weergeven.
De chef der afdeeling. de heer W. J.
de Haan schetste óp welke wijze de
heer Allan persoonlijk cachet in het
werk bracht.
De heer C. Pelt, chef de bureau en
persoonlijk vriend herinnerde aan de
zeer sterke band, welke bestond in het
oude Papyrus-bestuur, waarvan ook
wijlen de heer H. M. Strating. d^e aLs
slachtoffer van den oorlog viel. deel
uitmaakte en waaraan steeds de beste
gedachten zullen zijn gewijd.
Tenslotte sprak nog de heer O. Zalm
Sr., gepensioneerd afdeelingschef, die
„den ouden tijd" ophaalde.
In zijn dankwoord uitte de heer Allan
zijn verwondering een zoo groote vrien
denschaar te bézitten, waarvan het wel
moeilijk vjel te vertrekken, vooral om
dat zooveel mooie herinneringen aan
het bedrijf zijn verbonden niet alleen, 1
maar ook aari Velsen-Noord.
Paaschwijding in de Geref. Kerk
Zooals jaarlijks gewoonte is gewor
den werd Donderdagavond in de Geref.
kerk aan den Koningsweg wederom een
Paaschwijding gehouden, waarbij het
plechtige groote Evangelisatie-zangkoor
Velsen-Beverwijk en het Chr. Kinder
koor. onder leiding van den heer Huib
Slings wel het grootste aandeel hadden.
De wijdingsstonde, welke veel be
langstelling had. was treffend door den
samenzang en de afwisseling van
Schriftlezing door dsè C. H. Moens. de
clamatie en orselspel van de heeren A.
Kok en Th. Kohier.
Met bijzondere aandacht werd ge
luisterd naar den prachtigen zang van
het koor, dat meer dan 60 leden telt en
het kinderkodr, dat ongeveer 50 leden
groot is.
De eenvoudige, maar mooie wijdings-
dienst was gebaseerd op „Paschen. het
feest der bevrijding", een toespraak
van ds. Moens.
H.O.S.C.-Nieuws
De uitslagen van de op 17 April ge
houden competitiewedstrijden der H.
O.S.C. luiden: Plugboer-H. SpuLs 01;
Piugboer—Schouten VzScheur-
Seheivïs \'zlr>' LuikmanWak-huizen
kogelPrins Vz\ VerlaakA. A.
01; T. Hart—Piugboer 01; L, Ver
schoorv. Niekerken 01; Ringers
Roseboom 1—0: de Haas—Kraaienoord
01; GravemakerKlinkenberg 10;
BurggraafHuisman 10; B. Stals
Buchi Vi\ PaardekooperKroon
10; DubbeldamS. Kistenmaker 10:
Lans erAarsen 01 en TolVisser
0—1.
Agenda voor Velsen
ZATERDAG 20 APRIL.
Bioscoop De Pont: 8 uur: Een bevel
der zee.
Thalia-theater: 7 en 9 uur: Het volk
der zee.
ZONDAG 21 APRIL.
Bioscoop De Pont: 2.30. 5 en 8 uur:
Eer. bevel der zee.
Thalia-theater: 2.30 u.. „Toendra".
4.30, 7 en 9 uur: Het volk der zee.
MAANDAG 22 APRIL.
Bioscoop De Pont: zie Zondag.
Thalia-tlieatcr: Zie Zondag.
uitvoerden. Een groot deel echter bracht
een inferieure kwaliteit op de markt.
Er zullen krachtige maatregelen ge
troffen worden.
We begrijpen dat de technici in
Frankrijk hun oogen op Noord-Afrika
geiicht houdpn omdat daar de toe
komst ligt van hun visscherij. Want
als hun sloepen in het moederland
niet uitgerust worden om zich verder
van hun haven te verwijderen, zullen
de gronden bij de kust weldra leeg ge-
vischt zijn. Zij hopen dat zij de Noord-
Afrikaansche visscherij een nog groo-
tere uitbreiding zullen kunnen geven,
zoodra de netten weer op de markt
verschijnen en de half versleten moto
ren zuilen kunnen worden vervangen.
