Gewijzigde motie van Poll
aangenomen
Kleine Nazi met het groote landgoed
Jeugdige landverraders
WoenstUe Mei mr.
Na een krachtige
verdedigingsrede
van prof. Logemann
(Van onzen parlementairen
redacteur).
De Minister van Overzeesche Ge-
biedsdeelen sloeg flink van zich af5 toen
hij zich en, niet te vergeten, Dr, van
Mook verdedigde tegen de aanvallen,
voorkomend in het rapport der com-
missie-v. Poll alsmede de in de Kamer
geuite kritiek.
In het bijzonder toonde hii de onjuist
heid aan van het verwijt, dat men de
kamp-mensehen buitenaf gestuurd en
buiten de leiding gehouden zou heb
ben. Dat de Lt. G.-g. in zijn eentje een
eigen politiek voerde, was een sprookje.
Hij hield zich aan het politiek beleid,
waarvoor de Regeering in den Haag de
gedragslijn bepaalde.
Van een voorop gezette „stuw -poli
tiek is geen sprake. Men is van het
oogenblik van Japan's ineenstorting te
werk gegaan overeenkomstig datgene
wat mogelijk was, gezien de situatie,
die niet door ons maar door den Engel-
schen bezetter werd bepaald.
De Minister wees er nog eens op, dat
wij helaas ten aanzien van een gedeel
te van-de wereldpers voor een „muur
van onwil" staan. Daartegen-baat geen
enkele voorlichting. Dit zijn de harde
feiten, waarmee men rekening heeft te
houden, hetgeen ook geldt voor het
primaire feit van 'het bestaan van een
nationalisme in Indië,- waaromtrent het
rapport een totaal verkeerden indruk
geeft.
Zonder praten met het nationalisme
hadden we geen been aan den grond
gekregen omdat onze' bondgenooten dit
praten van ons verwachtten. Aldus ken
schetste Minister Logemann de positie
waarin onze Regeering zich bevond en
bevindt. Hadden wij de politiek van „er
kome. wat er wil" gevolgd, de politiek
van „handelen, niet praten" van den
heer Schouten, dan zouden èn het Ko
ninkrijk èn de geïnterneerden verloren
zijn geweest. De nationalistische groe
peeringen schetsend, ontkende de Mi
nister, dat er in de „Republiek" slechts
een eenheidspartij zou bestaan. Wij
moeten met de groep-Sjahrir sa
menwerken, waarbij nog komt onze in
ternationale positie, die meebrengt, dat
onze onmaoht volkomen zou worden als
wij ingingen tegen wat de andere mo
gendheden van ons verwachtten.
Gezien de bedoeling van den heer v.
Poll om tot uiting te brengen op wel
ke punten Kabinet en Kamer het eens
zijn, kon de Regeering in het algemeen
dén opzet van de motie met een harte
lijk welkom begroeten. Ten aanzien van
één mint. echter stond de zaak anders.
De paragraaf i.7. stopzetting van de be
sprekingen (want daarop zou hef neer
komen) tot de voltooiing van de
bevrijding der geïnterneerden was voor
het Kabinet onaanvaardbaar, Over een
schema voor invrijheidstelling is men 't
eens geworden en met de uitvoering
daarvan is i-eeds een begin gemaakt.
Wachten op de voltooiing dezer bevrij
ding zou èn bij de Indonesische bevol
king èn in het buitenland een slechten
indruk maken, alsof wij de zaak zouden
willen stop zétten en dat wenscht de
Regeering niet. Stop zetten thans zou
begrepen worden als een breuk met alle
ernstige consequenties daaraan verbon
den.
Aan het slot zijner rede mocht de Mi
nister, wat zelden in het Parlement
voorkomt, een warm applaus van de
linkerzijde in ontvangst nemen.
Bij de replieken gaf de heer v. Poll
blijken van zijn verlangen om over
eenstemming te bevorderen reeds is
nu een Partij' van den Arbeid-R.K.-ka
binet. als vrucht der a.s. verkiezingen
in het zicht! door, zij het noode, de
paragraaf betreffende de invrijheid
stelling der geïnterneerden aldus te
wijzigen, dat alleen gesproken wordt
van de wenschelijkheid eener snelle en
regelmatige afwikkeling der bevrijding
van de geïnterneerden (de eisch van
voltooiing valt dus weg), en dat uitblij
ven van de invrijheidstelling een belet
sel voor voortzetting der besprekingen
zou vormen.
Nadat eenerziids de Minister, aan den
anderen kant Mr. J o ekes (v.d.) en
nog verdere sprekers nadere uitleg
gingen hadden gegeven van de beteeke-
nis der motie, nam de Kamer haar met
45-26 aan. Anti-revolutionairen, chris-
telijk-historischen en liberalen vorm
den de oppositie. Zonder dat men de
uitspraak als een motie van vertrouwen
mag beschouwen, was zij toch nog min
der er een van wantrouwen of afkeu
ring. Dit. verklaart ook waarom de drie
vermelde fracties „tegen" stemden. In-
tusschen geeft de motie aan. omtrent
welke ounten Kamer en Kabinet het
eens ziin en beoogt zij handhaving van
den huidigen toestand op den grondslag
van de voorstellen van 10 Febuari.
Na dit, in het algemeen voor de Re
geering tenslotte gunstig afgeloopen
debat, betreffende Indonesië interpel
leerde Mr. Wendelaar (lib.) over
radiozendtiid- en papier-distributie we
gens bet hiaken van politieke verkie
zingspropaganda. Minister v. d, Lee u w
gaf toe, dat onder de huidige radio-
constellatie niet te vermijden valt. dat
sommige omroepvereenigingen buiten de
voor de verkiezingen toegewezen speciale
uitzendingen nog wel eens wat aan po
litieke propaganda kunnen doen, Daar
tegen heeft de Partij van den Arbeid
trouwens ook geen bezwaar gemaakt in
de conferentie der voorzitters met den
Radio-raad.
Mr. v. d. Go-es vanNaters (P. v.
d. A.) greep de gelegenheid aan om te
constateeren, dat de Partij v. d. Vrij
heid 40 ton van de in -totaal voor ver
kiezingspropaganda beschikbaar gestel
de 330 ton papier toegewezen krijgt en
dat zij bovendien, gezien haar gewel
dige verkiezings-papier-lawine, blijk
baar tevens „zwart" papier gebruikt.
Nadat de heer D eGroot (comm.) er
bezwaar tegen gemaakt had, dat zijn
partij bij deze distributie als „klein"
was behandeld, brak weldra hierop het
uur van scheiden der Kamer van hon
derd aan; Voorzitter v. Schaik riep
hun, die straks niet zullen teruglceeren,
in het bijzonder den nestor Duymaer v.
Twist, een hartelijk vaarwel toe.
De Eerste Kamer heeft intusschen
nog een paar dagen arbeid voor den
boeg. E. v. R.
De gezondheidstoestand
der gerepatrieerden
Duitsche cijfers vielen mee.
Indertijd heeft er ernstigevrees be
staan over den gezondheidstoestand van
de mannen en vrouwen die na den oorlog
uit Duitschland naar Nederland zijn terug
gekeerd. Te Haarlem zijn 6000 mannen en
vrouwen, die uit Duitschland kwamen,
onderzocht. Het is gebleken dat het per
centage lijders aan tuberculose 2.7 bedroeg
en dat der lijders aan geslachtsziekten 0.7.
De voorloopige schatting van lijders aan
tuberculose liepen van 2 tot 4%. zoodat
het resultaat van het onderzoek der Haar
lemmers niet ongunstig is te noemen. Toch
beteekent een percentage van 2.7% op de
6000 nog' ruim 162 gevallen.
Thans worden door den Geneeskundigen
Dienst alle gerepatrieerden uit Indië on
derzocht. Daarover bestaan nog geen ge
gevens, maar wel kon ons verzekerd wor
den. dat de gezondheidstoestand in het
algemeen meevalt.
BURGERLIJKE STAND
HAARLEM 7 Mei 1946
BEVALLEN: 4 Mei, H. Smit—van Schaik.
d.; A. Paul—Prins, z.; 5 Mei, P. P. van de
Poll—v. Ommen, d.; A. J. Zuidema—Smit, d.;
A. J. van Leeuwen—Meuthen, d,; G Mei, F.
Onderweegsv. d. Ven, z,; H. Dirickx—v. d.
Werff, z.\ G. M. Vugts—Bisschop, d.; A. H.
v. Willigen-burgBakhuis, z.; G. de Vries—
Zoeteman. d.; T. de Zwart—Bakker, d.; M,
B. G. SmitKeurentjes, z.; J. A. Besteman
Woortman, z.; J. SchultzBikkers, d,; H.
A. VoetelinkPimmelaar. z.H. de Boer—
Spllker, z_; D. v. d. Giezende Vries, z.; 7
Mei, L. J. ChristiaansSmit, z.; A. Sehwit-
halSwart, d.; M. Lindenbornvan Dalen, z.:
A. J, BurgerOpstal, d.; H. KionTellegen,
cl.; H. G. v. d. BosLalour. z,; A. M. Meijer
—Visser, z.; M. SpoorIJsenbout, z.
OVERLEDEN: 3 Mei. D. Koster, 79 j„ Park-
laan; 4 Mei. J. D, C. Breijer, 63 ,j., Delftlaan;
C. M. Hoog—Guldensteeden Egeling, 69 j„
Koninginneweg; B. Meindevs, 81 j„ Bt. Bavo-
straat; 6 Mei, L. ,T. M„ 8 d., z. van J. W.
Meiland, Kamperlaan.
ONDERTROUWD: 7 Mei. N. Bosch en F.
Dirks; A. J. de Bruijn en C. v. Leeuwen; H.
R. Arends en L,, J. M. Jansen; P. T. Zaal en
S. D. Heygers; M. v. d. Aa en P. H, Martin;
A. v. d. Aar en A. C. den Nieuwenboer; J.
P. Hagemans en A. Louwen; G. J Pickers-
gill en M. j; Raves; S. N. Luchs en W. Kans.
GEHUWD: 7 Mei. L. H. Quant en N. de
Lange; K. de Waard en M. Vermaal; G. J.
de Ridder en A. C- de Goede: J. Rietberg
en G. E. Breukelaar; D. C. Burgerding en C.
Zeeman; A. Koningsveld en P. Beets; H.
Hoenderdos en J. Ganseij.
De Radio geeft vanavond:
H ELVERS Uil I, 301 .11.
18.00. 20.00, 23.00 Nieuws.
VARA 17.00 Silberman. RNIO 17.30 Volks
herstel. 17.35 Ramblers. RVU 18.15 Prol. Wa
genvoort. RNIO 13.30 Voor de Ned. Strijdkr.
VARA 19.00 Orgelspel. RNIO 19.15 UW.
VPRO 19.20 Lezing. 20.05 Verkiezingstoespr.
Prot. Unie. 20.25 Operette-progr. 21.10 Hoor
spel. 21.50 Causerie. 22.00 Residenrie-orkest.
22.45 Geestelijk leven. 23.15 Eddv Watis. 23.45
Gram.platen.
HILVERSUM II, 415 II.
19.00, 20.00, 22.00 Nieuws. RNIO 18.30 Rijk
overzee. NCRV 18.45 Gr.pl. 19.20 Verzoekprogr.
19.30 Verkiezingstoespraak. 19-50 Gr.pl. 20 05
De kunst gaat door het vrije land.
Weer een extra-vleesckbon
Op 9 Mei zal voor de leeftijdsgroepen
boven 4 jaar een extra bon voor 100 gram
vleescli per persoon worden aangewezen,
De kosten «Ier politie
Hoe gaat hel in Haarlem?
Men weet dat in den bezettingstijd de
kosten der politie sterk gestegen zijn. De
Duitschers namen allerlei maatregelen die
belangrijke financieele gevolgen hadden.
Er werd toen de regeling gemaakt dat het
bedrag dat de gemeente, per inwoner be
rekend, meer voor de politie uitgaf dan in
1939, voor rekening" van het rijk kwam.
Na de bevrijding is in Den Haag beslist,
dat de politie in de kleine gemeenten in
het vervolg rijkspolitie zou zijn. Haarlem
(ook Heemstede, Bloemendaal en Zand-
vöort) houdt zijn gemeente-politie. Maar
dit belet niet, dat de-gemeenten die hun
eigen politie houden toch rekenen op de
indertijd toegezegde rijksbijdrage. Dat die
niet. onbelangrijk is, blijkt uit de pas ver
schenen begrooting voor 1946 voor Den
Haag. Daar zijn de uitgaven der politie op
ongeveer 9 millioen geraamd, terwijl ge
rekend wordt op een betaling door het
rijk van rond 5 millioen!
Nu is ongeveer 10 dagen geleden door
het A.N.P. in een bericht uit Den Haag
medegedeeld, dat het rijk besloten heeft,
dat de uitgaven voor de politie in de 8
grootste gemeenten van ons land, voor
rekening der gemeenen zullen komen. Het
vermoeden ligt evenwel voor cle hand, dat
dit bericht niet inhoudt, dat de rijksbij
drage in het vervolg zal worden ingehou
den, want dan komen de financiën der
bedoelde gemeenten die toch al zeer
slecht zijn geheel in het gedrang. Dit
zelfde geldt ook van Haarlem. Wel zijn
in verhouding met de uitgaven van Den
Haag de kosten der Haarlemsche politie
niet hoog, het gaat hier toch in elk geval
om een post van verscheidene tonnen.
NSB-vrouwen met kinderen
Op de vragen van den heer Wendelaar
betreffende de invrijheidstelling van N.S.
B -vrouwen na hel loslaten van de leid
ster der N.S,B,-Vrouwen-organisatie:
Worden er niet vele vrouwen vastge
houden. wier gevallen lichter zijn dan dat
van de bedoelde leidster of wier sociale
of andere omstandigheden een nog grooter
gevaar opleveren voor verwaarloozing van
haar kinderen?
Zoo deze vraag bevestigend wordt be
antwoord, is het dan geen eisch van recht,
dat nu ook al deze vrouwen in vrijheid
worden gesteld?, heeft de minister van
Justitie het volgende geantwoord:
Beide vragen worden bevestigend be
antwoord.
Daaraan kan, wat de tweede vraag be
treft. worden toegevoegd, dat ter be
spoediging van een onvermijdelijke be
oordeeling van geval tot geval of hel op
genoemde gronden voor invrijheidstelling
of buitenvervolgingstelling in aanmerking
komt eenïgen tijd geleden door het di
rectoraat-generaal voor bijzondere rechts
pleging aan de procureurs-fiscaal bij de
bijzondere gerechtshoven lijsten ter hand
zijn gesteld van de in ieders ressort ge
detineerde vrouwen, die kinderen hebben
van den leeftijd van zeventien- jaar of
jonger, met de opdracht de op deze lijsten
vermelde gevallen onverwijld en met
voorrang te behandelen.
ORGELBESPELING.
Orgelbespeling in de Groote- of St. Bavo
Kerk te Haarlem op Donderdag 9 Mei 19W,
des namiddags van 34 uur, door George
Robert.
Programma: la. Koraalvoorspel „Lobl Gott,
lhr Christen, allzugleich"; b. Fuga C gr. t.
D. Buxtehude 1637—1797 2. Partita sopra:
„Jesu, meine Freude", J. G. Walther (gec.
1713). 3. Fantasie c kl. I... J. S, Bach (1605—
1750) .4. Introduktion und Passac-aglia d. kl.
t., Max Reger (1373—1916). 5, Choral III, Hen
drik Andriessen (geb. 1892),
Hitier als Tijl Uylenspiegel
In de soms lachwekkende, soms tragedi-
sche revue der beschuldigden die de een
na den ander in de getuigenbank te Neu
renberg verschijnen, is Walther Funk, de
vroegere Duitsche economische minister
en directeur van de Reichsbank, een figuur
die aanvankelijk meer tragisch dan mis
dadig lijkt. De kleine gedrongen man, niet
jong meer en zeer vermoeid, zoekt de
kracht van zijn verdediging niet in fraaie,
gedragen volzinnen of spitsvondige argu
menten, doch hij klaagt met zachte stem
over zijn tweede-rangspositie in de partij,
die hem niet veroorloofde zelfstandige be
slissingen te nemen en die hem eigenlijk
tot een zeer betreurenswaardig slachtoffer
van de machinaties der' groote bonzen
heeft gemaakt. Hij beklaagt zich over het
feit dat hij nooit tegenwoordig mocht zijn
bij de besprekingen over economische be_
Hoe moeten zjj berecht worden
Mr, L. M. Drabbe. advocaat-fiscaal en pröf,
rar. A. Hamel, president van het Amster-
damsche Bïjz. Gerechtshof hebben bij een
zaak reaen een jongeman, die op 15-jarigen
leeftijd "bij de Waffen-S.S. dienst genomen
heeft, eenige ivoorden gewijd aan de berech
ting en bestraffing van deze bijzondere
groep politieke delinquenten,
De advocaat-fiscaal vond dit wel eens
gewenscht. omdat het publiek een vreem
den indruk kan krijgen uit-de korte ver
slagen in de krant, waarin na de ver
melding van het zelfde gepleegde misdrijf,
„Dienstneming bij de S-S.'\ straffen vol
gen die nogal uiteen loopen en, wanneer
ze zich beperken tot b.v. een of twee
jaar, een gevoel van onbevredigdheid
kunnen achterlaten.
Naar mr. Drabbe's meening vormen de
dienstnemingen bij den vijand cfr*or jongens
van 14 tot 17 jaar de moeilijkste zaken die hu
in de bijzondere rechtspleging ontmoet. Bij
het bepalen van de strafmaat de bewijs
voering biedt meestal geen groote moeilijk
heden kan men drie wegen kiezen:
a. Men ziet alleen naar de daad opzichzelf.
Objectief.
b. Men erkent volledig dat de delinquenten
geestelijk nog niet gegroeid zijn tot men-
sciien met een zelfstandig oordeel- Subjec
tief.
c. Men zoekt een compromis. Men neemt
een beetje van het een en een beetje van
het andere en komt tot een straf, noch licht
noch zwaar. Mr. Drabbe aohtte dezen laat-
sten den minst bevredigenden van alle. Hij
verkoos den tweeden weg. omdat deze jonge
menschen. geestelijk gerijpt, zeer wel nuttig
bruikbare vaderlanders kunnen worden. (In
het behandelde geval tegen een nu 18-jarigen
Utrechtschen stucadoor eischte de adv.-
liscaal 1 Jaar voorwaardelijk).
Prof. Hamel merkte naar aanleiding van
mr. Drabbe's woorden op dat deze zaken
toch niet louter als „kinderzaken" moeten
worden behandeld. Hier is en blijft land
verraad te berechten, a! wordt nu er zooveel
ijd na het plegen der feiten verstreken is,
natuurlijk met menschelijke omstandigheden
rekening gehouden bij het bepalen van de
straffen.
sluiten en dat de richting der Duitsche
economie gehee! buiten hem om werd be
paald en gevolgd, terwijl hij slechts de
orders van hoogerhand had op te volgen
zonder te kunnen beseffen, welke draag
wijdte zij hadden.
Zoo lijkt "Walther Funk aanvankelijk een
meelijwekkende ridder van de droeve fi
guur, wiens vaderlandsliefde is geëxploi
teerd en wiens nationale gevoel verhinder
de, dat hij zich verzette. Doch het is niet
de eerste maal, dat in Neurenberg de
schijn blijkt te bedriegen. De revue der
beschuldigden is een maskeradefeest, waar
bij telkens weer nieuwe maskers en nieu
we decors worden gebruikt om het onder
scheidingsvermogen der rechlers te ver
warren en de comedie die ieder der be
klaagden opvoert om zich tc onttrekken
aan het rechtvaardige oordeel, moet tel
kens weer in het scherpe kruisverhoor
worden ontleed en uitgerafeld om de
schuld en de verantwoordelijkheid van
den verdachte duidelijk en helder in het -
daglicht te stellen.
Zoo ging het ook met Funk als met at
zijn voorgangers. Thomas Dodd, de Ame-
rikaansche aanklager, kent de knepen van
het vak en zijn oogenschijnlijk door de
klachten van Funk geboeide aandacht con
centreerde zich op de punten, die den
kleinen, beklagenswaardigen Duitscher tot
struikelblok zouden moeten worden op zijn
diplomatiek gekozen boetvaardigheidsweg.
„Ik v/as de kleine man in de partij", aldus
Funk, „die wel tot aan de deur. doch
nooit binnen mocht komen."
Toen kwam Dodd in actie. „Het kan zijn
dat u nooit binnen mocht komen", was
zijn repliek, „doch in één opzicht bent u
toch wel degelijk binnen geraakt: Het is
namelijk bekend dat u behoorde- tot de
enkele gelukkigen, die hun diensten aan
het nazi-bewind door den Führer beloond
zagen met een halt' millioen!"
Dat kon de kleine man niet ontkennen.
Milch en von Ribbentrop hadden hetzelf
de bedrag ontvangen, mindere goden als
Rosenberg en Keitel moesten het met de
helft doen, waaruit te concluaeeren valt
dal de positie van Funk blijkbaar toch wel
iets minder bescheiden was dan de on
baatzuchtige econoom had willen doen
voorkomen. Hij trachtte zich te verdedi
gen door te zeggen, dat hij het geld hard
noodig had om de belasting te befüTlen
voor zijn reusachtig landgoed in Beieren,
doch hiermee deed hij zich definitief den
das om. want op een desbetreffende vraag
van Dodd moest hij toegeven, dat hij dit
geweldige landgoedeveneens ten
geschenke had gekregen en wel van de
Reichswirtschaftskammer!
Hitiers systeem van Kerstmannetje spe
len waartoe de Führer pas goed en wel
neiging kreeg toen de positie van Duitsch
land aan de fronten minder rooskleurig
werd wreekt zich thans te Neurenberg
op een onfeilbare wiize. die bijna aan een
posthume grap van Tijl Uylenspiegel doet
denken: De grootte van de giften, die de
edelmoedige gever aan zijn dienstvaardig
st knechten toestuurde, geeft een norm.
voor de schuld van deze knechten, die
thans wel op allerhande sluwe manieren
trachten zich te wasschen in de veelmis-
bruikte onschuld, doch die er geen van
allen in slagen zich te reinigen van het
stempel, dal „hun Führer" bij hel koeren
van het getij hun op het voorhoofd drukte.
Wie met pek omgaatWalther Funk
zal het na zijn debacle duidelijk hebben
beseft en hij zat in de beklaagdenbank te-
rugkeeren in de wetenschap, dat schuld
en boete zelfs door een overigens vakkun
dig in elkaar gezette comedie. niet ziin te
scheiden, J. L.
