Interneeringskampen onder de loupe
Overtollige groente
gaat naar Duitschland
Avonturen
Kort en
Bondig
Rapport van Commissie van Onderzoek
De vaste commissie voor privaat- en
strafrecht uit de Tweede Kamer heeft
verslag uitgebracht over bezoeken aan een
groot aantal kampen van politieke delin
quenten. Zij deelt hierin mede, dat op 1
Mei het aantal gedetineerden 74235 bedroeg
w.o. 14.333 vrouwen.
De commissie vond bij haar tocht ge
bouwen die goed en gebouwen' die zeer
slecht zijn. Goed zijn o,a. de kampen van
den voormaligen Ned. Arbeidsdienst en
van den D U W. Aan redelijke eischen
voldoen ook verscheidene van de andere
barakkenkampen, mits zij niet overbe
volkt werden, een euvel, dat zeer vaak
voorkomt.
Op meer dan één plaats trof de commis
sie barakken aan, die zoo schrikbarend
volgestopt bleken te zijn, dat daartegen
ernstig bezwaar gemaakt dient te worden.
In het kamp Finsterwolde bijv. bedroeg
de ruimte per gedetineerde in de barakken
niet meer dan 3 M3.. terwijl de ventilatie
volkomen onvoldoende was. In het kamp
Duindorp te Scheveningen zijn de gedeti
neerden ondergebracht in kleine kamers
van woonhuizen, die overvol zijn. Hoewel
"-ctrische leidingen aanwezig zijn. zaten
i den geheelen winter in het donker.
De commissie kreeg echter den in
druk, dat de behandeling der gedeti
neerden in de meeste der bezochte
1 kampen behoorlijk is. Er hebben op
dit gebied aanvankelijk ongetwijfeld
misstanden geheerscht, doch daaraan
is voor het overgroote gedeelte een
einde gemaakt.
Grootere moeilijkheden worden onder
vonden b;j de recruteering van de bewaar
ders. In sommige kampen maakt het per
soneel een keurigen, gedisciplineerden en
tot op zekere hoogte beschaafden indruk,
in andere is de indruk beslist ongunstig.
Een bijzonder probleem vormt het toezicht
op de vrouwelijke gedetineerden. Een en
kel kamp heeft zelfs alleen mannelijk per
soneel. dat echter 's nachts nimmer in de
nabijheid van de slaapzalen komt. Klach
ten werden hierover niet gehoord. Over
"bet algemeen heerscht er in de kampen
zen behoorlijke orde, zonder dat deze door
buitengewone tuchtmaatregelen moet wor
de.. afgedwongen. Behoudens in enkele
gevallen kreeg de commissie niet den in
druk, dat er overmatig en lichtvaardig
disciplinaire vrijheidsstraffen worden op.
gelegd. Niet zelden echter trof de commis
sie gestraften aan, die reeds geruimen tijd
waren opgesloten zonder verhoord te zijn
of wien niet was medegedeeld, hoelang
bun straf zou duren.
Straffen.
werk, dat na voltooiing weer wordt uit
gehaald. Hoewel in het algemeen aan het
tewerkstellen van gevangenen buiten het
kamp bezwaren verbonden zijn, acht de
commissie het noodzakelijk, dat hier toch
mee wordt voortgegaan. Zij acht het uit
gesloten, dat binnen (le kampen voldoende
•kgelegenheid voor alle gedetineerden
gevonden zon kunnen worden.
Het moreel der gevangenen.
Tot haar leedwezen moet de commissie
verklaren, dat de stemming onder de ge
detineerden naar haar uit allerlei ge
sprekken is gebleken op vele plaatsen
slecht is. Groote groepen van gedetineer
den zien volstrekt niet in. dat zij onjuist
hebben gehandeld. Zij hebben, naar hun
eigen inzicht, alleen maar gevochten voor
hun ideaal en zijn zich niet bewust, daar
bij iets onbehoorlijks te hebben gedaan.
Dat zij thans gevangen zitten, beschouwen
zij als een onrechtvaardigheid, waarover
zij verbitterd zijn.
Van een systematische actie, om de ge
detineerden van het verkeerde van hun
opvattingen te overtuigen, is totdusverre
nog niets gekomen. Een enkele zwakke
poging in deze richting kan men zien in
de gewoonte, bestaande in een bepaald
paviljoen van het kamp te Castricum, om'
eiken dag een stuk voor te lezen uit een
boek over de gruwelen in de Duitsche
concentratiekampen, maar een erg geluk
kige keuze kan de commissie dit niet vin
den. Eiders wordt wel eens een lezing of
toespraak over de verderfelijkheid van
het nationaal-socialisme gehouden, doch
daarbij blijft het. Juist door de afgesloten
heid van de buitenwereld blijven in de
kampen denkbeelden heerschen. welke in
de vrije maatschappij ten gevolge van de
werking der publiciteit waarschijnlijk al
lang verdwenen of althans verzwakt zou
den zijn.
Sneltreinlocoiiiotieven
uit Zwitserland
De Spoorwegen hébben er '21
aangekocht.
De Ned. Spoorwegen zijn er in geslaagd
21 sneltreinlocomotieven, waaraan zij
juist zoo'n groote behoefte hebben, in
Zwitserland aan te koopen. Dezer dagen
zijn eenige machinisten naar Zwitserland
vertrokken om de eerste vijf machines
van dezen aankoop te halen, zoodat op
een spoedige aankomst van deze locomo
tieven mag worden gerekend.
Mr. Mas Slamet naar Nederland
i De Ned.-Indische Regeeringsvoorlichtings-
Ootc de strafcel.en :aten met zelden vee. dienst deelt mede. dat mr. Mas Slamet door
.te wenschen over. De commissie heeft i de Ned.-Indische regeenng is aangewezen
„bunkers" bezocht, bijv. te Leiden, waar om per eerste gelegenheid per vliegtuig naar
de gestraften den geheelen dag op den stee- Nederland te vertrekken ten einde contact
Diefstallen achterhaald
Verwoest Arnhem werd nog
geplunderd.
De Arnhemsche recherche heeft in sa
menwerking met die te Zeist, een in den
inter 1944 45 te Arnhem ontvreemd mo
torrijwiel te Zeist achterhaald. Ook
eenige postzegelverzamelingen van zeer
groote waarde zijn bij een Zeistenaar, die
te Arnhem door den bezetter tewerk was
;esteld, gevonden. Tijdens de afwezigheid
■an de uit Arnhem geëvacueerden heeft
hij zich postzegels, die hij z.g. van onder
de puinhoopen heeft „gevonden", weder
rechtelijk toegeëigend. Deze postzegels
zijn gelukkig weer in het bezit van den
rechtmatigen eigenaar gekomen, omdat
de persoon in kwestie nog geen gelegen
heid heeft gehad hiervan exemplaren te
v.erhandelen.
Deze diefstallen zijn op groote schaal
door Zeistenaren, Hilversummers. Rot
terdammers en Bussummers gepleegd, van
wie er nog diverse in arrest zijn. De Arn
hemsche recherche en de Zeister recher
che zijn met deze aangelegenheid reeds
een half jaar bezig en meerdere arresta
tie kunnen worden verwacht, daar h-
veel artikelen als naaimachines, kos'-
bare schilderijen. Perzische tapijten, reeds
werden opgespoord en aan de eigenaren
konden worden teruggegeven.
Dr. Hirsclifeld naar
Neurenberg
Het Internationaal Militair Tribunaal
te Neurenberg heelt den wensch te ken
nen gegeven, dr. H. M. Hirschfeld te
hooren als getuige voor het tribunaal in
erband met de verdediging van Seys-
Inquart. Op verzoek van de Ned. regee
ring heeft naar wij vernemen de
heer Hirschfeld aan dezen oproep ge
hoor gegeven. Hij is heden naar Neu
renberg vertrokken.
Heler en steler
Een 39-jarige koopman uit Haarlem
strekte in Januari 1946 zijn eommercieele
belangstelling ook uit tot den zelfkant
des handels. Een ontvreemde fiets werd
zijn „eigendom" voor f 100. maar zijn
vrouw,, die een verhouding was begonnen
met haar zwager en haar wettigen echt
genoot dus graag een poosje van het
tooneel zag verdwijnen bracht deze he
ling aan bij de poiitie. Zoowel de steler
als de heler stonden Donderdagmorgen
terecht. Eerstgenoemie ontkende het hem
ten laste gelegde en beweerde, de fiets
van een militair gekocht te hebben. De
officier van Justitie geloofde dit te mo
gen betwijfelen en vroeg 2 jaar gevange
nisstraf tegen dit wat hij noemde, .gevaar
voor de samenleving".
De heler werd door den officier aan
gevallen; hij noemde dezen persoon de
eigenlijke aanleiding tot den diefstal.
Eisch 1 jaar.
Er komen weer perronkaartjes
De lang verwachte perronkaartjes zul
len binnenkort weer verkrijgbaar wor
den gesteld, waarmee een eind zal komen
aan het euvel, dat men om op een per
ron te komen een kaartje moest nemen
naar de dichtstbijzijnde bestemming. De
nieuwe perronkaartjes zullen niet den
vorm hebben van een gewoon spoor
kaartje, doch gelijkenis vertoonen met de
entreebiljetten, die door bioscopen, thea
ters, e.d. worden gebruikt. De kaartjes
zullen niet op alle stations tegelijk be
schikbaar worden gesteld ,maar geleide
lijk, naarmate de drukker de biljetten
aflevert, zullen de stations voorraad krij
gen. Het eerste station zal over. ongeveer
3 weken met de uitgifte kunnen begin
nen. Op enkele stations nl. die, welke
door de oorlogshandelingen bijzonder
zwaar geteisterd zijn, zal het verstrekken
van perronkaartjes nog eenigen tijd moe
ten worden uitgesteld.
Minister Mansholt sprak in Haarlem
Tien vloer moesten zitten of staan,
strafcellen waren op vele plaatsen midden
In den winter onverwarmd. In het kamp
Hoek van Holland constateerde de com
missie het gebruik van strafmaatregelen
*n den vorm van een pijnbank. Hier werd
opsluiting in den „bunker" en zelfs krom-
sluiting in de boeien toegepast. De com
missie stelde vast, dat de gestraften daar
\iit den bunker waren gehaald, toen zij ze
wilde inspecteeren. Hier werd een ken
nelijke poging gedaan, haar te misleiden.
Opvallend is, dat de gedetineerden in
het eene kamp zooveel meer vrijheid heb
ben dan in het andere. In sommige kam
pen is men bijzonder nauwlettend ten aan
zien van het bezit van papieren en zelfs
van foto's. De relletjes, welke begin Maart
plaats hadden in het kamp aan de Levant-
kaöe te Amsterdam vonden mede hun oor
eaak in het feit, dat een bewaarster aan
een vrouwelijke gedetineerde een foto van
baar kind afnam en deze verscheurde. In
dit opzicht zijn de bewaarsters erger dan
haar mannelijke collega's. Aan de Levant-
kade hebben de bewaarsters zelfs de
kleerhangers van de vrouwen in beslag
genomen, omdat ze niet stonden op het
lijstje van artikelen, welke de gedetineer
den mochten bezitten. De commandant
heef» ze teruggegeven.
Van selectie der gedetineerden komt in
de meeste kampen niets terecht. Vrijwel
overal liggen de gedetineerden in een wil
lekeurige groepeering door elkaar. Vele
jongelieden (o.a. honderden jeugdige S.S.-
ers) houden den geheelen dag tusschen
veel oudere mannen verblijf, hetgeen de
commissie bedenkelijk acht. Wel schijnen
er plannen te bestaan om deze jongens
afzonderlijk onder te brengen, doch tot
dusverre is hieraan nog geen gevolg ge
geven.
Voeding, kleeding, arbeid.
De voeding is over het geheel genomen
goed. De hoeveelheid voedsel komt onge
veer overeen met de rantsoenen in de
vrije maatschappij, maar zonder versna
peringen en rookgerei, terwijl slechts de
helft van het normale suikerrantsoen
wordt verstrekt, maar meer aardappels
worden gegeven. Bijna alle gedetineerden
dragen hun eigen, vaak zeer versleten
kleeding. Een bijzonder onaangename» in
druk maakt het dragen van oude Duitsche
uniformen, Hoewel de commissie de on
vermijdelijkheid hiérvan beseft, meent zij,
dat hieraan reeds om psychologische re
denen zoo gauw mogelijk een einde ge
maakt dient te worden.
Tot haar leedwezen heeft de commissie
moeten constateercn, dat er aan de te
werkstelling der gedetineerden nog zeer
veel ontbreekt. Een groot deel van hen
werkt in het geheel niet. In en om de
groote steden laat de werkgelegenheid
alles te wenschen over. ook voor de vrou
wen. In het kamp Valkenburg bijv. hou
den vele vrouwen zich bezig met borduur-
op te nemen met den minister van Over/
sehe gebiedsdeelen en vervolgens binnen twee
maanden naar Indië terug te keeren.
De fusie N.V.V.-E.V.C.
Volgens mededeeling van de E.V.C. is
een rapport over het samengaan van
N.V.V. en E.V.C. tot stand gekomen. In
de^ hoofdbesturen vergadering der E.V.C.
werd besloten het rapport te aanvaarden,
met uitzondering van de daarin vervatte
ontwerp-statuten. Het N.V.V.-hoofdbe-
stuur moet volgens deze mededeeling zijn
houding nog vaststellen.
De Radio geeft vanavond;
HILVERSUM I, 301 M.
18.00, 20.00, 23.00 Nieuws. VARA 1818 Jan
Corduwener. RNlO 18.30 Prögr. v d. Ned.
Strijdkr. VARA 18.00 Weekoverzicht. RNlO
18.15 Klankbeeld. VPRO 19.30 Lezine. 20.05
Verkiezingsrede. 20.25 Gr.pl. 20.30 Lezing
RNTO 21.00 „Op de brug". VARA 21.15 Hoor
spel. VPRO 22.40 Avondwijding. VARA 23.15
Gramof. platen.
HILVERSUM II, 415 M.
19.00, 20.00, 23,00 Nieuws. RNIO 18.00 Vrij en
blij. 18.40 Boekbespreking. NCRV 19.20 Viool-
soli. 15.30 Gr.pl. 19.50 Valerius liederen. 20.05
Eeresaluut op den lOen Mei. RNIO 21.00 „Op
de brug". NCRV 21.15 Orgel. 21.30 Zang. 22.15
Na het nieuws. 22.30 „Even terug zien" 22.50
Gr.pl. 23.50 Schriftlezing.
Donderdagavond zette de Partij van den
Arbeid haar verkiezingscampagne in
Haarlem voort in den vorm van een open
bare vergadering. De Gemeentelijke Con
certzaal was tot den nok gevuld met be
langstellenden toen de minister van Land
bouw, Veeteelt en Voedselvoorziening, de
heer S. L. Mansholt, als lijstaanvoerder
van de Partij van den Arbeid het woord
nam. Hij beschreef zijn partij als een po
litiek lichaam fundeerend in breede lagen
van het volk. „Wij staan voor een geheel
nieuwe periode in de geschiedenis", zoo
zeide de minister, „wij moeten thans kie
zen tusschen een vrije economie en een
geleid stelsel. Alle krachten, die voor een
geleide economie zijn, moeten thans samen
gebald worden tot een krachtig pleidooi
en een daadwerkelijke uitvoering van de
bestaande plannen."
Nadat de minister uitvoerig was blijven
stilstaan bij het beginselprogram van de
Partij v. d. Arbeid, dat stelling neemt
tegen de vroegere liberaal-kapitalistische
tendenzen in de Nederlandsche maat
schappij, laakte hij het soms infame op
treden van de reactie en maakte hij ter
loops melding van het geval-Vorrink, dat
hij aualificeerde als „een bom. die ver
keerd ontploft is."
Over den internationalen handel zeide
spr., dat ook hier slechts de geleide econo
mie uitkomst kan brengen, afgezien nog
van het feit, dat de buitenlandsche politiek
een integreerend bestanddeel van ons
volksleven moet gaan vormen. Wanneer
de overschotten, die ook in de toekomst
weer zullen ontstaan ten goede zullen
moeten komen van de gebieden, waar
tijdelijke schaarschte heerscht, dan zal
slechts een internationale organisatie, zoo
als deze reeds bestaat in de International
Food Organisation reddend kunnen wer
ken.
Beslist fout noemde de minister het
huidige stelsel van bemoeizieke en
bureaucratische rijksbureaux met hun
125. ,JEn als het nu regentV vroeg
Warrel. „Dan is er genoeg reserve
kracht in de bussen om nog rond. de 'we
reld te rijden!Wag en Warrie bedank
ten den koning hartelijk voor het prach
tige cadeau, dat al heel welkom was,
nu het handige wagentje niet langer lot
lrun beschikking stond. De twee kame
raden stapten in en, nagewuifd door de
verzamelde bijenmenigte, tuften ze het
bosch uit, in de richting van :t Lachen
de dorp, waar de toovenaar woonde, die
het geheim van de Ahasflia bezatWay.
die achter het stuur zat, raakte niet uif-
gepraat over den wonderwagen, die nu
hun eigendom was en waarmee ze veel
sneller konden reizen dan met het
vorige wagentje. „Weet jijwaar het
Lachende Dorp ergens uithangt?"
vraagt Warrel va eenige oogenblikken
„Geen idee van!" antwoordt Wag,
„maar er zal straks toch wel ergens een
wegwijzer slaan van den ANWB of
zoo?" Hebben ze hier dan een
ANWB?" vraagt Warrel. „Ja, natuur
lijk" verzekert Wag. En ja. hoor, op een
viersprong staat de bekendeblauw ge
streepte paalwaarop staal: Het
Lachende Dorp 22.5 K.M."
aanhang van duizenden ambtenaren,
die een dictatoriale macht uitoefenen
op het bedrijfsleven.
De tegenwoordige toestand wordt meer
dan eens tegen de Partij van den Arbeid
in het veld gebracht, maar spr wees er
nadrukkelijk op, dat het groote ambtena
renapparaat geenszins in overeenstemming
is met de beginselen van zijn Partij. Deze
bewering staafde hij met de mededeeling,
dat het ambtenarencorps, verbonden aan
zijn departement reeds van 23.000 tot 12.000
man is teruggebracht.
Vervolgens besprak de minister de socia
lisatie. welke hij, in het kader van het
partijprogram voor de toekomst eisch
noemde voor bedrijven als de Staatsmijnen
en de Nederlandsche Bank. Allerminst is
hij er op uit, om den landbouw eenzelfde
lot te doen ondergaan.
Critieke voedselpositie
De voedselsituatie, zoo zette minister
Mansholt zijn aandachtig gevolgd betoog
voort, is over de geheele wereld vrij cri-
tiek, vooral de graan- en vetpositie is niet
rooskleurig. Dank zij de voorzorgen, die
de regeering verleden jaar heeft genomen
kon het Nederlandsche voedselpakket op
redelijken omvang gehandhaafd blijven.
Daar er echter 8 millioen ton graan te
kort is op de aarde, en de honger van an
deren ook ons moreele plichten oplegt,
achtte spr. het niet onmogelijk, dat er nog
ecus een vermindering van 't broodrant
soen aan de orde zal komen. Als pleister
op de wonde beloofde hij een compensatie
„waar deze ook vandaan moet komen."
Onze vetpositie wordt ernstig in gevaar
gebracht door de havenstakingen,, zoo
moest de heer Mansholt constateeren.
Mochten deze voortduren, dan zal het vet-
rantsoen op 26 Mei verlaagd moeten wor
den.
Groente naar Duitschland
Voor het precaire vraagstuk van de
Nederlandsche groente, die bij gebrek
aan exportmogelijkheden naar de
mestvaalt verdwijnt, kon de minister
een verblijdende oplossing geven: Na
ampel en soms moeilijk overleg met
de geallieerde bezettingsautoriteiten in
Duitschland zijn wjj thans in staat
gesteld ons overschot aan versche
gioente Oostwaarts te exporteeren.
Hier knoopte spr. de beschouwing aan
vast, dat een dergelijke maatregel in de
„vrije economie" niet mogelijk zou zijn.
Tenslotte wekte de minister zijn toehoor
ders op, de constructieve welvaartspolitiek
van de Partij van den Arbeid te steunen,
door op haar te stemmen.
De heer J. Schifthuis en dr. E. Bron-
gersma lichtten, ieder op eigen wijze het
beginselprogram van de Partij van den
Arbeid toe, waaruit bleek, dat zij een
gezonden middenstand voorstaat. Dr.
Brongersma ging dieper in op den strijd,
die gevoerd wordt door de tegenstanders
van de Partij van den Arbeid, waarin hij
een strijd met woorden, met personen en
over woorden onderscheidde.
De vergadering werd ingeleid en ge
sloten'door den heer G. de Boer, die de
sprekers dankte voor hun medewerking.
BINNENLAND
Het. Rijkscollege
voor tie Lichamelijke
Opvoeding blijkt met in
gang van l Jan. 1946 te
zijn opgeheven,
Arnold Meijer zal
een tweede boek publi-
ceeren, dat den titel
draagt „Nederland vóór,
tijdens en na de bezet
ting". Het boek zou o.a.
met documenten aan-
toonen, hoe de heer
Vorrink uit eigen bewe
ging tot Meijer geko
men is. (A.N.P.)
Het nieuwe bestuur
van den Ned. Pro
testantenbond bestaat
uit ds. mr. G. D. Boer
lage, voorzitter, ds. D.
Wolfsen, secretaris, H.
A. C. Schóne, penning
meester en mej. F.
Bouma.
De bekende „regen
maker" August Veraart
uit Rijswijk zal in den
loop van dezen zomer
opnieuw proeven voor
het verwekken van
kunstmatige regen ne
men, en wel van zeer
groote hoogte tusschen
Scheveningen en Kat
wijk.
Churchill heeft
Donderdagavond ten pa.
leize. te Amsterdam in
intiemen kring den
maaltijd gebruikt, waar
bij ook Prinses Puliana
en Prins Bernhard aan
zaten.
De Koningin heeft
Donderdag den flottielje
leider Tromp", die in
de Amsterdamsche ha
ven gemeerd ligt, ge
ïnspecteerd. H. M. on
derhield zich met eenige
leden van de beman
ning en van de eere-
wacht, die zich tijdens
den oorlog bijzonder
hadden onderscheiden.
Luit.-gen. Guy Sim-
monds, voormalig bevel
hebber van de Canadee-
sche troepen in Neder
land, werd vandaag te
Amsterdam verwacht,
waar hij als getuige a
décharge zal optreden in
het thans aan den gang
zijnde proces tegen bri
gade-generaal J. F. Lis
ter. Tot dusverre zijn
de getuigeverkla ringen
in dit proces reeds on
verdeeld gunstig voor
den beschuldigde ge
weest.
BUITENLAND
In een U. P. inter
view heeft de Perzische
premier Sultaneh ver
klaard dat hij „kracht
zou gebruiken" wanneer
hij niet op andere wijze
tot overeenstemming
met de Azerbeidsjanen
zou kunnen komen.
Een gemeenteraads
lid van Hastings dat in
Nederland is geweest
heeft bij zijn terugkeer
verklaard dat in Neder
land in 1914 reeds ge
bouwen zijn verrezen
die men in Hastings in
1950 hoopt te bouwen.
Volgens Radio-New-
York zou keizer Hiro*
hito het plan hebben,
binnenkort af te treden.
New York heeft
verduistering tengevol
ge van de kolenstaking.
Alle verlichting bui
tenshuis zooals lichtre
clames enz. is verbo
den.
Maarschalk Tito en
de Tsjechoslowaaksche
premier Fierlinger heb
ben een 20-jarig vriend
schapsverdrag tusschen
Joegoslavië en Tsjecho-
slokawije onderteekend.
Minder dan 10 pro
cent van de Poolsche
strijdkrachten onder
Britsoh commando heeft
tot nu toe besloten naar
Polen terug te keeren.
Zestien ongewensclite
Duitschers zullen, vol
gens Un. Press uit
Spanje naar Frankfurt
worden gebracht met
een Amerikaanseh vlieg
tuig. Het zijn hooge
Duitscne functionarissen
uit den diplomatieken
en spionnagedienst.
Haarlem en Omgeving
Onze oud-stadge
noot ds. G. W. Korvi-
nus, Geref. predikant te
Keboemen op Java, is
aangesteld als predi
kant op het repatriee-
rlngsschip „Boissevain",
waarmede hij tevens
met. zijn gezin naar Ne
derland zal terugkeeren..
Ds. Veldkamp, gees
telijk verzorger van
Sonnevanek te Harder
wijk, heeft bedankt voor
het beroep der Geref,
Kerk te Zand voort.
Te Bennebroek zijn
uit een openstaande ga
rage s avonds drie rij
wielen tegelijk gestolen.
Ds. J. Bronsgeest te
Velsen is beroepen tot
predikant bij de Ned.
Herv. Gemeente te Arn
hem.
