Minister Vos
Een luchtreus
werd gedoopt
Luidsprekers
Psychometrische
avond
Ill
Nadat mr. M. P. L. Steenberghe
in opdracht van de Nederlandsche
regeering in' Maart 1942 een onder
zoek in de Ver. Staten had inge
steld betreffende de organisatie
•voor het behandelen van economi
sche. finaneieele en scheepvaart
vraagstukken in het Westelijk Half
rond, werd in Augustus 1942 de
economische, finaneieele en scheep
vaartmissie van het Koninkrijk der
Nederlanden in Washington ge
sticht. Deze missie bestaat uit twee
gedeelten, een Nederlandsche com
missie en een commissie voor Ne-
derlandsoh-Indië, Suriname en Cu
rasao. Mr Steenberghe is voorzit
ter van de missie en voorzitter van
het Nederlandsche gedeelte, terwijl
bij de stichting dr. Hart vice-voor-
zitter van de missie en voorzitter
van het Indische gedeelte was, la
ter opgevolgd door den heer Crena
de Iongh.
In het K. B., waarbij de missie werd
opgericht, werd bepaald, dat de Neder
landsche commissie en de oommissie
voor Ned.-Indië, Suriname en Curasao,
ieder zelfstandig zouden werken.
In het vervolg wordt alleen over het
werk van het Nederlandsche gedeelte
van de missie gesproken.
De missie had de algemeeme leiding
voor alle scheepvaartproblemen in de
Ver. Staten en Canada en gedeeltelijk
West-Indiië. De uitvoering van het vaar-
plichtbeslu.it, het algemeen toezicht op
die be wind voering van de koopvaardij
vloot, de regeling van en het toezicht
op de geestelijke verzorging van de zee
lieden, de leiding bij het werk voor de
ontspanning van de zeelieden, de led-
ding van de scheepvaartinspectie vielen
hieronder. De heer D. M. de Smit had
van deze afdeeling de leiding Daarnaast
bestaat een vertegenwoordiging van het
ministerie van scheepvaart onder lei
ding van den heer J. F. van Hengel,
tevens lid der missde.
Op financieel terrein heeft de missie
de onderhandelingen gevoerd over de
verkrijging van civiele goederen onder
lend-lease. De onderhandelingen over 't
verkrijgen van leeningen zoowel in Ca
nada als in de Ver. Staten werden ook
aan de missie opgedragen, terwijl voorts
het finaneieele kantoor van de missie
o.a. zorgde voor de betaling van de
coupons van de Nederlandsche leenin
gen, voor zoover de houders daarvan
zich in de Ver. Staten bevonden, en
voor het toezicht op de deviezen, met
name die van de talrijke Nederlandsche
vennootschappen die tijdens den oorlog
hun bedriif in het buitenland met zetel
in Ned. West-Indiië, doch meestal geleid
van New-York uit voortzetten. Tevens
werd uiteraard voortdurend nauw con
tact met de Amerilcaansohe finaneieele
autoriteiten en met de bankwereld on
derhouden. Deze contacten dienden om,
toen zulks eenmaal mogelijk was, on
derhandelingen over hersteloredieten te
beginnen. De missie, heeft Nederland
in belangrijke mate vertegenwoordigd
bij de voorbereiding en oprichting van
de Internationale Bank en het Interna
tionale Fonds.
Verder vond nog voortdurend con
tact plaats met het Amerikaansche mi
nisterie van Financiën over de finan
eieele verhouding en het gebruik van
nieuw Nederlandsch geld, bij de toen
voorbereide bevrijding van Nederland
dbor de geallieerde legers onder Ame-
rikaansch opperbevel.
De leen- en pacht overeenkomst van
30 April 1945 hield in dat bij het einde
er van de alsdan gecontracteerde goe
deren, welke nog niet verscheept waren,
op een 30-jarig crediet zouden worden
geleverd. Op leen- en paeh-tbasis wer-
den verkregen goederen tot een waarde
van ruim 25 millioen dollar en op 30-
jarig crediet voor een waarde van 65
millioen dollar. Voorts werden, na af
loop van deze overeenkomst in Augus
tus '45. van de Export and Imp. Bank in
September en October van dat jaar
twee oredieten verkregen, elk van 50
millioen dollar. Tenslotte werd in Ca
nada in April 1945 en December 1945 in
totaal een crediet verkregen van de
Cauadeesche regeering van 125 millioen
Ganadeesche dollars, af te lossen in 30
jaren, tegen een rente van 3,05 procent.
De missie is er van overtuigd, dat zij
op het terrein van haar werkzaamheden
vele fouten gemaakt heeft. Dit was niet
te vermijden, gezien de moeilijke om
standigheden, waaronder gewerkt moest
worden en het beperkte aantal krach
ten, dat daaraan kon deelnemen. Deze
moeilijkheden hebben zich uiteraard
het meeste geopenbaard bij de aankoop
politiek. Formeel kon de missie slechts
die aankoopinstructies aan de aamkoop-
organisatie doorgeven, welke zij van de
Nederlandsche regeering ontving. Deze
instructies wei-den haar tot einde 1945
via de Nederlandsche administratie voor
relief en rehabilitatie in Londen toege
zonden. Uiteraard had ook de regeering
te kampen met de mpeilijkheid van de
zwakke personeelsbezetting en een vol
komen onvoldoend inzicht in de situatie
in Nederland en de daaruit voort
vloeiende behoeften. In vele gevallen is
het er op neergekomen, dat de missie
voor de noodzaak stond, vooi-sbellen
voor aankoopen aan de regeering dooi-
te geven, omdat niet voldoende instruc
ties van de regeering werden verkregen
en het uitblijven van aanvragen onzer
zijds bij de internationale en Ameri
kaansche organisaties zou beteekenen,
dat wij de betrokken goederen, welke
schaarsch waren, in het geheel niet zou
den kunnen krijgen. Men diene toch te
bedenken, dat de Ver. Staten sinds 1941
hun economie grootendeels dienstbaar
hebben gemaakt aan de oorlogvoering,
zoodat ook in dit groote land alle mo
gelijke verbruiksgoederen alsmede pro
ductiemiddelen, die niet met de oorlog
voering verband hielden, moeilijk of
niet meer verkrijgbaar waren. Vooral in
den tijd, dat op leen- en pachtbasis ge
kocht moest worden, heeft de missie
meermalen zelfstandige beslissingen
moeten nemen over het indienen van
requisites voor goederen, die voor
Nederland verloren zouden zijn gegaan,
indien overleg met de regeering had
plaats gehad. Desondanks kan gerust
verklaard worden, dat elke onpartijdige
beoordeelaar zal moeten toegeven, dat
onder deze moeilijke omstandigheden
in belangrijke mate aan de zoo noodüige
voorziening van Nederland is voldaan.
In het jaar 1941 wenden groote hoe
veelheden levensmiddelen en grondstof
fen voor kleeding en dekking aange
kocht. Als voorbeelden mogen genoemd
worden: 200.000 ton tarwe, 12.000 ton
rijst, 570 ton leder, 25.000 ton lijnzaad,
80.000 ton gerst, 400.000 paar schoenen,
5.000 ton reuzel. 600.000 bushel soya-
boonen, 44.000 balen katoen, 3.000 ton
wol, enz. Van hoe groote beteekenis het
geweest is, dat deze goederen tijdig,
voordat de regeering van eenig ander
bezet land erover dacht om deze aan
koopen te doen, zijn aangeschaft, moge
wel hieruit blijken, dat in het najaar
van 1942 de Geallieerde regeeringen
gedwongen waren, een overeenkomst te
sluiten om niets op dit gebied te koopen
zonder boestemming van de betrokken
intergeallieerde instanties. Dit besluit
was noodig door de groote vraag en het
kleine aanbod van al deze arikelen. Na
dien tijd kon, tot aan de bevrijding van
Nederland, slechts mondjesmaat, gekocht
worden. Deze geheele voorraad is jaren
lang in pakhuizen opgeslagen geweest.
De hooge opslagkosten, die een gevolg
waren van deze politiek, zijn volkomen
verdisconteerd in de prijsstijging, die
plaats had tusschen 1941 en het oogen-
blik, waarop de goederen naar Neder
land verscheept konden worden. De to
tale waarde van deze goederen was 30
millioen dollar. In 1945 is de geheele
voorraad naar Nederland versoheept.
geeft de industrie in Friesland een goede kans
Ingeleid door den voorzitter van de
Kamer van Koophandel te Leeuwarden,
heeft de minister van Handel en Nijver
heid, ir. H. Vos op 7 Mei gesproken over
de Friesche industrie en de mogelijkheden
van haar verdere ontwikkeling.
De landbouw kan, in het groot gezien,
op den duur geen aanzienlijke hoeveel
heden arbeidskrachten opnemen. Op het
terrein van den handel zijn wellicht mo
gelijkheden. De opname-capaciteit van de
industrie is door het voorloopïg wegvallen
van dc Duitsche concurrentie zeer ver
ruimd.
Er doen zich thans kansen voor voor den
opbouw van een nieuwe apparatuur, waar
van wij vroeger niet hadden kunnen droo-
men. In de volgende tien jaren zal voor
400.000 arbeidskrachten plaats moeten
worden gevonden, en men ziet thans uit
naar mogelijkheden, de industrie te decen.
traliseeren. Met name in de drie Noorde
lijke provincies zal de industrieele ont
wikkeling bewust moeten worden geleid.
De oorzaken, dat Friesland veel minder
industrieel ontwikkeld is dan Groningen,
liggen in het verleden. De zuivelindustrie
ontwikkelde zich, maar deze ligt buiten de
specifieke sfeer van de industrialisatie.
Psychologische bezwaren
tegen industrialisatie.
Met het oog op de geringe indu
strieele ontplooiing van Friesland kan
de vraag worden gesteld of er iets is
in het Friesche volkskarakter, dat
tegen industrialisatie pleit. „Z-n de
Friezen", zoo vroeg de minister, die
zelf een Fries is, „zulke buitenmen-
schen, dat hun het leven in de fabriek
moeilijk valt en zij een fabrieksstad
een gruwel achten? Ten deele is dit
zoo, maar het feit moet niet worden
overdreven. Als men zou nagaan, waar
de geëmigreerde Friezen terecht zijn
gekomen, dan zal men een groot deel
hiervan in de industrie aantreffen."
Bij de industrialisatie van Friesland
moet men niet aan bedrijven denken met
duizenden arbeiders met proletarisch ka
rakter, maar aan kleinere bedrijven, die
kwaliteitsproducten leveren.
De Fries, die in de industrie terecht
komt, maakt werk van een bepaalde stan
ding, b.v. metaalproducten met artistieke
details. Ons land heeft juist op dit oogen-
blik een hooge kwaliteit van de arbeids
prestatie noodig.
Een vcrkcersnet van geringe
capaciteit.
Behalve de psychologische voorwaarden
vormt het verkeer een belangrijke factor.
De minister acht het zeer noodig, dat
daar aandacht aan wordt geschonken:
wegenstelsel, spoorwegsysteem, water
werken! Friesland moet zijn waterwegen
toegankelijk maken voor kustvaarders en
niet slechts voor schepen van maximaal
100 ton. Met verkeersverbeteringen moet
niet worden gewacht tot de industrie er
eenmaal is, want dan komt zij er nooit.
Voorts moet de scholing van arbeids
krachten ter hand worden genomen. Hier
na ging de minister na, welke industrieën
voor vestiging in Friesland in aanmerking
komen.
De belangrijkste groep is de metaal
industrie en metaal-verwerking. In het
bijzonder op gebied van zuivel- en land
bouwwerktuigen. Deze werden veelal in
gevoerd. De minister acht niet slechts zelf
voorziening, maar ook export mogelijk.
Vroeger was de scheepsbouw in Fries
land belangrijk, maar bij den overgang
van houten op metalen schepen is deze
goeddeels verdwenen. Het is de vraag of
nationaal bezien aan een wederopnemen
van deze draad behoefte bestaat.
Voor de blikwarenindustrie openen zich
perspectieven, nu van landbouwzijde
wordt verwacht, dat niet meer boter, maar
kaas, gecondenseerde melk, melkpoeder
e.d. de voornaamste exportproducten der
melkbewerking zullen worden.
De houtwaren- en meubelindustrie is
reeds niet onbelangrijk. Deze bedrijfstak
maakt, gekoppeld aan de sterke bouwbe-
drijvigheid, in de komende jaren een goede
kans. Het artistieke elément kan er tot
zijn recht komen. Verwant daarmee zal
de emballage-industrie in de toekomst een
groote rol gaan spelen. Ook bij landbouw-
artikelen zal de verpakking een der be
langrijkste elementen van de verkoopbaar
heid vormen.
Practische moeilijkheden.
Voor het vestigen van industrieën
zijn fabrieksgebouwen noodig. Thans
kunnen, zoolang de noodgebieden moe
ten voorgaan, geen nieuwe fabrieksge
bouwen worden neergezet, maar na
enkele overgangsjaren zullen de plan
nen voor de bouwnijverheid ook de
industrieele ontwikkeling aanvatten,
en op dat moment moeten in Friesland
de projecten klaarliggen: industrie
terreinen. uitbreidingsplannen, enz. In
de volgende 25 jaar, aldus meende de
minister te kunnen voorspellen, zal
in Friesland een even groote revolutie
moeten en kunnen teweeg gebracht
worden als voorheen in de landbouw
bedrijven. „Nu in Friesland de geest
voor industrialisatie eenmaal wakker
is geworden, zal de Friesche koppig
heid wel voor de rest zorgen," zoo
besloot minister Vos zijn aandachtig
gevolgd betoog.
De perszuivering
De heer C. M. Dosker, directeur van de
„Maas- en Roerbode" te Roermond en lid
van het bestuur der vereeniging „De Ne
derlandsche Dagbladpers 1945" heeft aan
den minister van Binnenlandsche Zaken
ontslag verzocht als lid van de commissie
voor de perszuivering, daar hij zich niet
kan vereeniging met de voorgestelde wij
ziging in het tijdelijk persbesluit, welke
ten doel heeft aan genoemde commissie
de bevoegdheid te verleenen om algeheele
of gedeeltelijke liquidatie van bepaalde
dagblad-ondernemingen te bevelen. Naar
zijn oordeel is in het thans geldende pers
besluit in art 17 voldoende voorzien ten
aanzien van bedoelde ondernemingen door
de mogelijkheid van aanstelling van een
bewindvoerder.
Geen vogelnaam
maar Rotterdam
Onder zeer groote belangstelling ia
Woensdagmorgen op Schiphol het vlieg
tuig .Rotterdam" officieel gedoopt.
Ir. E. Driessen deelde mede dat
het nieuwe vliegtuig de eerste
„Skymaster" is, speciaal gebouwd
voor personenvervoer. Er kunnen
44 passagiers mee vervoerd worden.
De romp heeft geen benzinetanks
maar de vleugels zijn geschikt ge
maakt voor de berging van benzi
ne, waarvan 13600 liter kan wor
den meegenomen, voldoende om
7000 K.M. aan een stuk af te leg
gen. Een étappe over den Oceaan
is slechts 3500 K.M. lang, zoodat de
veiligheid ruimschoots gewaar
borgd is. De 4 motoren hebben ieder
1450 P.K. en behouden ook op
groote hoogte hun vermogen. Onder
de ruime cabine bevindt zich een
ruimte voor 2Vz ton vracht.
Het leeggewicht van het vliegtuig is
18 ton, het totaal gewicht 33 ton, de
snelheid 300 tot 350 K.M., zoodat de
route naar Amerika in 20 uur kan wor
den afgelegd. De lengte bedraagt 28 V2
meter, de hoogte 8V2 meter en de span
wijdte 36 meter. De cabine heeft ruime
bagagenetten, die in West-Indië oolc
zeer geschikt bleken te zijn zoo noo
dig voor passagiers. Men heeft het
girootst mogelijke comfort toegepast,
zoodat zelfs een stopcontact aanwezig
is voor een electrisoh scheerapparaat.
De burgemeester van Rotterdam, mr.
P. J. Oud, heeft de K.L.M. in een korte
toespraak bedankt en hulde gebracht
aan onze luchtvaartonderneming. „Wij
benijden Amsterdam zijn vliegveld, al
dus spr., maar verheugen ons tegelijk,,
dat de hoofdstad Schiphol bezit. Wij
zijn in Rotterdam niet zoo gelukkig,
maar hopen dat Rotterdam spoedig een
vliegveld zal krijgen".
„14 Mei is het zes jaar geleden, dat
het hart van Rotterdam door de Duit-
séhers werd verwoest, maar het hart
van den Rotterdammer is, nog intact
en de stad is tot groote krachtsinspan
ning aangezet en in staat."
Hierna doopte hij de ..Skymaster"
met de gebruikelijke flesch champagne.
De heer Veenendaal, directeur van
de K.L.M., die er op gewezen had dat
de K.L.M. met dit vliegtuig de zoo
zwaar getroffen stad Rotterdam heeft
willen eeren, sprak de hoop uit dat
Rotterdam spoedig over een eigen in
ternationaal vliegveld zal mogen be
schikken.
De genoodigden maakten tot slot een
rondvlucht met. de „Rotterdam".
IJMUIDEN
Ned. Herv. Kerk
Bij de N. H. Kerk te Arnhem (vaca
ture Ds. E. J. H. v. Leeuwen), is be
roepen Ds. J. Bronsgeest te Velsen.
REIN VAN ZEIST
en
R.1E DIJKSHOORN
nebben de eer u kennis te ge-
van hun voorgenomen hu
welijk, waarvan de voltrekking
zal plaats hebben op 22 Mei
Kerkelijke inzegening door
den Weleerwaarden Heer Ds
F. Milatz in de Ned. Herv. Kerk
te Velsen om 3 u.
Thuis 56.
Santpoort
J. T. Cremerlaan 28.
Dieren
Zutfenscheweg 85.
Toekomstig adres: Kastanje
laan 6, Velp.
Te huur: op goeden stand
gemeubileerde
woning
gedeelte van woning., even
tueel ook gestoffeerd met keu
ken. Brieven IJ 138.
NET MEISJE gevr. In kl.
gezin, of werkster. Mevr. van
Ittersum, v. Tuyllweg 26.
Velsen
Gevr. NET DAGMEISJE in
Mevr. Schoen.
106, Sant-
M. J. Voogd
jongste
bediende
AANK. BEDIENDE
Brieven Groeneweg 1, IJm.-O.
op Maandag 13 Mel a.s. in de
zaal van Café Flora, Zeeweg.
IJmulden-Oost.
Te geven door Mevr
Stevens-Taurus
Psychometrlste.
Zaal open 7 uur. Aanvang 8 u.
Entrée f 1 plus belasting.
Te huur aangeboden KAN
TOORLOKALEN. PAKHUIZEN
Zuidzijde Visschershaven, Brie
ven IJ 139.
gezin. z.
Brederoodscheweg
16 J. voor melk- en levensmid-
delenbedrijf. Ma yen, Tuinder-
straat 80. IJm.-O.
NET MEISJE gevr. 16 a 17
d. morgenuren. R. F
Da Costalaan 22.
Brouwer,
Driehuis.
Gevr.KRAAMHULP voor
heele dagen, eind Aug. Eerste
baby. Zeeweg 194. IJm.-O.
Te koop gevr. KUIKEN BAK
JES, Elkenstr. 1, IJmulden-O.
Te koop gevr. 2 IVIELEN v.
INVALIDEWAGEN, hoogte
pl.m. 28 c.M. H. J. Porck, Ken-
nemerlaan 145.
Te koop gevr. HEERENCOS-
TUL'M m. 52. D. Schaap. Wijk
aan Zeeërweg 10, IJm.-O.
Te koop gevr. 1 pers. EN
GELSCII LEDIKANT. Br. L 514
NIEUWE WERKSCII. 40
•uilen v. n. gew. schoenen m.
il. J. Krultbosch, Tulpenstr.
!0, Santpoort.
W O NIN G RU IL. Vlij huis, 4
kamers, keuken en II. tuin
I 4.50 p. w. omg. W. a. Zeeer-
weg voor andere woning, on-
versch. waar. Huur tot f 6 P
w. Brieven L 512.
MEISJESFIETS rullen voor
damesfiets met of zonder ban
den. Brieven L 511.
VERLOREN 6 Mei, gaande
van Zeeweg naar Meeuwenlaan
38 een suikerkaart. Adres: Jan
sen. Meeuwenlaan 38.
VERLOREN bij optocht op
4 Mei een broche, bolle knoop
met hangertjes. Geen waarde,
hoort echter bij orlg. Zweedsclr
costuum. Tegen belooning te
rug te bezorgen Tollenslaan 11
Driehuls.
Alleenstaand gerepatrieerde
J„ zoekt TEHUIS MET
KOST. liefst bfj alleenwonende
besch. vrouw, on versch. waar.
Brieven L 513,
Te koop: z. g. a. KOFFER
lm. 75-45-25). Te bevr. Iepen
straat 22, IJmulden-O.
Te koop: IIANDWASCHMA-
CHINE met wringer. J. F.
Coenstr. 119.
TE KOOP AGB.1 p. br.
Nlmco d. sp. sch. 38 1/2, voor
sch. bon en red. prijs Kompas
straat 33. IJm.
TE KOOP: gebreide Jaeger
onderbroek, zeer gr. mt. en 1
pr, zw. dameskousen. Adres te
vern, bur. van dit blad.
Hooge nieuwe WERK
SCHOENEN m. 44 te koop of
rullen voor werkoverhemden,
Eikenstraat 23.
Te koop of rullenA.MERIK.
RADIOTOESTEL 3 golflengten
met pick up. B. Rambonnet-
laan 20, IJm.
TE KOOP: 4 markiezen, br.
1.02 M. gasgeyser, 2 kachels, 1
trapje, v. Tuyllweg 26. Velsen.
- Te koop: JONGE KIPPEN,
Ked Islanders en Witte Leg
horns, volop aan den leg. Wil-
ïebrordstraat 8, IJm.-O,
