IJmuider Courant Italië's Koning Franco over „Democratisch Spanje" Nederland eerde zijn strijders uit de Meidagen Rusland wil ruilen 60c Jaargang No. 18329 Bureaux: Kennemerlaan 154, IJmuiden - Telefoon 5437 ,Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93 Telefoon 10724 Kennemer Editie van Haarlems Dagblad Direclciu'-Hoofdredactcur: Robert Peereboom Woensdag' 15 Mei 194G Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem. Abonnementen: p. week 31 ct. per kwartaal f 4. T\r A langdurige onzekerheid en dispu- L ten heeft Victor Emanuel III, Koning van Italië, eindelijk afstand van den troon gedaan en is met Koningin Helena uit het land vertrokken. Nu is zijn eenige zoon, tot dusver Prins van Piedmont, die gehuwd is met de Belgische prinses Marie José (zuster van den nog steeds buiten zijn land vertoevenden Koning Leopold III van België) hem opgevolgd. Dat is eigenlijk een wat te groot woord, want het is nog maar een voorloopige aanstelling. Koning Umberto II moet zich namelijk nog onderwerpen aan een refe rendum over het koningschap, dat op 2 Juni, denzelfden dag waarop het Fran- sche volk een nieuwe Constitueerende Vergadering gaat kiezen, zal worden ge houden. In zijn eerste proclamatie heeft hij beloofd, dat hij zich aan het resultaat prompt zal onderwerpen. „Bij tijden zal, in een bewind van sociale rechtvaardig heid, de Koninklijke wil onderworpen worden aan den wil van het volle, in vol ledige overeenstemming met de belangen van Italië" heeft hij verklaard. Dienzelfden avond hebben twintigdui zend monarchisten een vlaggen-demon- stratie voor zijn paleis, het Quirinaal, gehouden en de nieuwe Koning is zes maal op het balcon verschenen om zich door hen te laten toejuichen. Maar in het Noorden hielden arbeidersmassaas betoogingen tegen de monarchie en in linksche partijkringen is men van mee ning, dat de troonsafstand van Victor Emanuel listiglijk beraamd is om het re ferendum over het Koningschap te be- invloeden. Want met Umberto II maken de monarchisten een betere kans dan met zijn vader, die zooveel jaren lang de zonderlinge positie van gekroonde schaduw van Mussolini heeft ingenomen. Drie weken voor het referendum komt nu plotseling de nieuwe Koning voor den dag en getroost zich voor deze poging zelfs de merkwaardige ondervinding van een voorloopige benoeming, die met de tradities van het Koningschap opvallend in strijd is. Umberto II, geboren op 15 September 1905, is veertig jaar oud Zijn voorkomen is heel wat indrukwekkender dan dat van zijn kleinen vader, wiens krijgshaftig'. kepi's en schoudermantels het komische effect van zijn verschijning naast Musso lini slechts plachten te versterken. Di oude koning maakte met zijn kleine ge stalte en droevige snor een ietwat zieli- gen indruk. Zijn zoon is groot en welge bouwd. Maar dat zijn maar uiterlijkheden. Of hij, als het referendum hem hand haaft. heilzamen invloed op den gang van zaken in het uitgeputte en verscheurde Italië zal kunnen doen gelden, zal no;. moeten blijken. Er heerscht groote poli tieke spanning in het land, zooals trou wens in dé meeste landen. Maar Italië is bovendien straatarm en hongerig. Het zit in de knel met koloniën die het verliest en het dierbare Triëst, welks bezit on zeker is. Het heeft geen succes gehad met zijn pogingen, indruk op de geallieerden te maken met aanspraken op grond van hulp in de laatste periode van den oorlog, nadat het jarenlang tegen hen gevochten had. De nabuur is Joego-Slavië, dus de Russische invloedssfeer. Over de Middel- landsche Zee, die Mussolini in navolging der oude Romeinen „Onze Zee" placht te noemen, hetgeen ook in oorlogstijd nim mer met de werkelijkheid overeenkwam, heeft het heelemaal niets meer te ver tellen. Het moet zich troosten met den grootsten orkest-dirigent ter wereld, Ar- turo Toscanini, die is teruggekeerd en in Milaan met ovaties ontvangen Het nieuwe Italiaansche Koningschap lijkt een hachelijke onderneming. Umberto II toont ongetwijfeld moed door zijn be reidheid. het te aanvaarden, met de herin nering aan zijn grootvader Umberto I, die in 1900 door den anarchist Bresci werd vermoord. Dat geschiedde in veel vrediger en rustiger tijd en hoewel het land de nederlaag tegen de Abessijnen had geleden had Umberto T vppi «npdc voor Italië gedaan. Zijn zoon en opvolger, Victor Emanuel III, slaagde daarin niet. Hij bleef ruim tweemaal zoo lang als zijn vader op den troon Als zesenzeventig jarige is hij nu met de drieënzeventigjarige koningin in ballingschap gegaan. Van hem is getuigd dat hij zich nimmer door eenige bijzondere belangstelling of bijzonder initiatief heeft onderscheiden. De eerste Wereldoorlog eindigde voor Italië, dat daarin aan de zijde der geallieerden streed maar bij Ca- poretto een verpletterende nederlaag leed rampzalig. Het kwam er bij'de conferentie van Versailles, ondanks de avontuurlijke ondernemingen van den dichter d'Annun- zio. die Fiume een tijdlang met zijn man nen bezet hield, slecht af Dit droeg in niet geringen mate bij tot de opkomst van het fascisme in 1922 Mussolini greep naar de macht, stelde zijn dictatuur in en de Koning aanvaardde hem gedwee. Met dezelfde gelatenheid liet hij zich in 1936 promoveeren tot Keizer van Ethiopië, na dat de armé Abessijnsche negers door Mussolini en zijn generaals met behulp van vloeibaar gas overweldigd waren. Toen kwam de tweede Wereldoorlog en Italië voer er nog veel slechter in dan in den eersten, nu het aan den Duitschen kant stond. Het is niet noodig daaraan te herin neren. Tenslotte maakte het Mussolini af. maar liet den kleinen Koning in leven Zijn keizerschap was hij lntusschen alweer Nobele en edelmoedige houding tegenover Frankrijk Franco over „democratisch In een rede, uitgesproken bij de ope ning van de Spaansche Cortes, heeft Franco verklaard dat er in Spanje geen politieke problemen zijn die een oplosing behoeven. De Spaansche staat, aldus de Spaansche regeeringsleider, is van uitgesproken katholiek karakter en gebaseerd op christelijke voorschriften, zoodat men hem bezwaarlijk ondemo cratisch kan noemen. Bovendien is de staat gebaseerd op de christelijke ethica: hij is een echte democratie en heeft een parlement dat gekozen wordt door plaatselijke autoriteiten, vakvereeni- gingen en andere lichamen. Franco deelde verder mede dat er voorzieningen worden getroffen voor het houden van referendums, waarbij de natie kan stemmen over vitale wetsont werpen. De houding van Spanje ten aanzien van Frankrijk beschreef Franco als no bel en edelmoedig. Toen de oorlog uit brak was Frankrijk in staat al zijn krachten in het Noord-Westen te con- cenfcreeren zonder zich bezorgd te ma ken over de Pyreneeën. Toen de Fran- sche tegenstand ineenzakte heeft Span je geen gebruik gemaakt van de om standigheden. Frankrijk heeft dit be loond door toe te staan dat Spaansche guerillastrijders invallen in Spanje de den en door het sluiten van de grens. Franco's economische collaboratie. De Sovjet-bezettingsautoriteiten Duitschland hebben de hand gelegd op drie documenten, welke leeren, wat er voor betrekkingen hebben bestaan tus- schen Franco en Hitier op economisch gebied. Het orgaan van de academie van wetenschappen der Sovjet-unie: „Wereldeconomie en wereldpolitiek" publiceert hierover een studie. De documenten werden gevonden in Hitler's kanselarij,. Zij waren vertrou welijk en niet voor publicatie bestemd. Uit deze stukken blijkt, dat er, toen in 1936 de fascistische opstand in Span je begon, een Spaansche maatschappij op aandeelen bestond, de Hisma (com- pania de transportes Hispano-Marocco") welke voor vijftig procent in handen van Spanjaarden, voor vijftig procent in handen Duitschers was. De eerste taak van de Hisma-maat- schappü was het administratieve or gaan en clearing-centrum te worden van de „ondersteuning van Duitsche zijde van de nationale beweging in Spanje". De H i sma -m a a t.s ch a pp ij bracht o.m. troepen van Franco uit"paansch- Marokko naar Spanje. Al spoedig hield de maatschappij zich bezig met den uitvoer van grondstof fen uit Spanje ten behoeve van de Duit sche oorlogsindustrie, o.a. kopererts. De opvolgster van de Hisma-onder- neming was de Rovak. welker geeste lijke vader Hermann Goering heette. Haar taak bestond in export en import. Vooral moest zij zich meester trachten te maken van 'de Spaansche mijnen. Daarbij had zij den vollen steun van Franco. Volgens het memorandum werd alles, wat in de door Franco bezette ge bieden aan grondstoffen beschikbaar was, naar Duitschland overgebracht. In de eerste drie jaren van bestaan voerde de Hisma-Rovak-combinatie voor ze venhonderd millioen rijksmark uit. In Juli 1937 gaf de regeering van Franco Duitschland in het geheim het recht om den Spaanschen delfstoffen- rijkdom te onderzoeken en te gebrui ken. Op 19 December 1938 werden de rechten van het Rovak-Sofindus-con- cern door de Spaansche regeering er kend. Politieke profeten Aan den vooravond van de verkie- gen te 19.20 uur zal de N.C.R.V.- reportiagedienst een uitzending ver zorgen onder den titel „Wat denkt u van morgen?". Hierin zal aan onder scheidene personen hun oordeel om trent den verkiezingsuitslag worden gevraagd. De uitzending begint met een kort vraaggesprek mot prof. ir. W. Schermerhorn, en wordt besloten met een vraaggesprek met den heer J. Schouten, vooi-zitter van de A.-R. Kamerfractie. Weerbericht ieldig tot Donderdagavond. Vanavond log een enkele bui, daarna snel oplossen- le bewolking. Heldere nacht met kans op ichle nachtvorst. Morgen overdag weer oenemende bewolking, echter met ge- ingere buienactiviteit dan vandaag. Iets ninder koud. In den nacht zwakke, over lag matige wind lusschen N.W. en W. De slag om den uitvoer moet worden gewonnen „Voor 1946 is de invoer van producten uit liet buitenland geraamd op ruim 2.3 milliard gulden. De raming van den uit voer van Nederlandsche industrieproduc ten bedroeg in April van dit jaar ruim 540 millioen gulden, voor den agrarischcn sec tor onder sterk voorbehoud lijkt een uitvoer mogelijk van 260 millioen gulden", zoo heeft het hoofd van de afdoeling Plan ning van het ministerie van Mandel en Nijverheid, mr. A. P. Blaisse, ia een radio rede gezegd. „Nog steeds vormt de lage energievoor ziening een van de enstigste beletselen voor het bereiken van een verhoogde pro ductie en derhalve van een bevredigender beeld van den export," zoo zeide mr. Blaisse. „In enkele gevallen liep zelfs de productie terug of konden bepaalde in dustrietakken, voor den export van de grootste beteekenis, hun productie in af wijking van de bestaande plannen niet beginnen. Met alle middelen zal de export moeten worden bevorderd. Niet alleen in Nederland zelf waarbij ik b.v. denk aan het aantrekkelijk maken van de export productie door extra-toewijzingen van grondstoffen en kolen maar ook door een diepgaanden onderzoekingsarbeid naar de afzetmogelijkheden van het Ne derlandsche product op de buitenlandsche markt. Dit jaar is voor Nederland van de grootste beteekenis. Slaagt het bedrijfs leven er in, met zijn producten een. belang rijke plaats op de wereldmarkt te verove ren, dan zijn de grondslagen gelegd voor de toekomstige ontwikkeling van onzen export en daarmede van onze welvaart." De eerste herdenking ia een bevryd Nederland van de gevallenen uit de Mei dagen van 1940 is een ware manifestatie geworden van dankbaarheid en eerbied jegens de mannen, die in deze korten tgd van heldliaffigen tegenstand hun leven voor het vaderland hebben gegeven. Honderden zijn op het kerkhof op den Grebbeberg bijeen geweest en hebben eer biedig de dooden herdacht. Omstreeks 11.15 uur arriveerden Prinses Juliana en Prins Bernhard, die begroet werden door generaal Kruis, terwijl een militaire kapel het. Wilhelmus ten gehoore bracht. Nadat minister-president Schermerhorn en ba ron Van Voorst tot Voorst het woord had den gevoerd, legden de Prinses en de Prins een krans voor het groote kruis. Prins Bernhard reikte hierop de door de Koningin verleende onderscheiding aan nabestaanden van de gevallenen uit. Overal herdenkingen. Bij Kornwerderzand op den Afsluitdijk werd een monument ter gedachtenis aan den heldhaftigen strijd aldaar onthuld, waarbij o.a. de minister van Onderwijs prof. Van der Leeuw het woord voerde. Op de Vilheide bij Mill in Noord-Brabant waren duizenden samengestroomd en kransen werden gelegd aan den voet van een groot houten kruis, dat midden op de heide was opgericht. Redevoeringen werden gehouden en onderscheidingen icgereikt. Ook op het vliegveld Ypenburg lenden bijeengekomen om de herdenkings plechtigheid mee te maken. Hier werd het woord gevoerd door kolonel D. A. van Hilten. Aan de nabestaanden van gesneu velden werden decodaties uitgereikt. In Amsterdam was de Dam het tooneel van een indvukwekende herdenkingsplechtig heid, zooals wij die hier in Haarlem op de Groote Markt hebben bijgewoond. Bijzondei plechtig was de gisteravond in de Willemskerk te 's-Gravenhage ge houden herdenking, waarbij vele hooge burgeilijke en militaire autoriteiten aan wezig waren. Zoo werd in heel Nederland de veertiende Mei tot een eerbiedige uiting van dankbaarheid voor de offers, die de dappere jongens van het Neder landsche leger zes jaar geleden in den strijd tegen een overmachtigen vijand hebben gebracht, Nog 15000 Duitschers in Nederland De speciale commissie voor vluchtelin gen en verplaatste personen is wederom te Londen bijeen geweest. Zij besprak een rapport van een subcommissie, die een definitie had opgesteld van vluchtelingen en verplaatste personen. In den loop der discussie stelde mevr. I-I. Verwe.vJonker, de Nederlandsche ver tegenwoordigster, voor, dat alle personen waren vele nagelaten betrekkingen der van ethnisch gesproken Duitsche herkomst aldaar gevallenen en talrijke belangstel- Heden beslissing over datum der Vredesconferentie Op de bijeenkomst van Dinsdagmorgen heeft Molotof bij de hernieuwde bespre kingen over het Italiaansche vredesver drag een aanbod tot ruil gedaan, dat door de andere ministers van de hand werd ge wezen, daar het in feite een als concessie voorgestelde regeling inhield, die door de normale afwikkeling van andere agenda punten vanzelf zou worden bereikt. Mo lotof bood n.l. aan het laten vallen van den Russischen eisch tot handhaving van Sovjettroepen in Bulgarije, in ruil voor een clausule in het Italiaansche vredes verdrag, die voorzag in het terugtrekken van de geallieerde troepen uit Italië. Bevin maakte Molotof er opmerkzaam op. dat in het wapenstilstandsverdrag de ontruiming van Roemenië en niet van Bul garije als tegenprestatie voor de evacuatie van Italië was bedongen. Indien een ac- coord inzake Oostenrijk zou worden be reikt en de geallieerde troepen uit dit land kwijtgeraakt door het verlies van Ethiopië. Zijn trieste aftocht heeft volstrekt geen sympathie in de wereld gewekt. Zijn zoon blijft met den faillieten boedel en de benarde vooruitzichten achter. R. P. zouden worden teruggetrokken, zou de ontruiming van Bulgarije waarvan de bezetting immers alleen gemotiveerd wordt door de noodzakelijkheid, dat de Russen de verbindingswegen met Oosten- rijksche garnizoenen onder controle hou den vanzelf worden bereikt. De vredesconferentie. Byrnes, de Amerikaansche minister van Buitenlandsche Zaken, stelde tijdens de zitting van Dinsdagavond voor de confe rentie van ministers van Buitenlandsche Zaken te verdagen tot 15 Juni en een vredesconferentie tegen 1 of 15 Juli bijeen te roepen. De conferentie zal heden over dit voorstel beslissen. Ten aanzien van de punten van het Italiaansche vredesverdrag is Dinsdagmiddag geen beslissing geno men. De vier ministers verklaarden, dat zij niets nieuws te berde te brengen had den met betrekking tot de herstelbetalin gen, de koloniën en de Italïaan6ch-Joego- Slavische grens. De ministers kwamen overeen, dat hun plaatsvervangers de Oostenrijksche ver tegenwoordigers zouden hooren over klei ne wijzigingen van de Italiaansch-Oosten. rijksche grens. n internationale hulp uitgesloten zouden zijn, tenzij zij op een anti-nationaal-socia- listisehen staat van dienst konden wijzen. In Nederland verblijven thans ongeveer 15.000 personen van Duitsche nationaliteit, die echter niet allen leden van de nazi partij zijn geweest. Hun aanwezigheid in Nederland is desniettemin ongewenscht. Gaat de Veiligheidsraad zelf naar Perzië? De Veiligheidsraad ziet zich voor de mogelijkheid van een nieuw debat over Perzië geplaatst. De onderhandelingen tusschen de Perzische regeering en Azer- beidsjan zijn in een impasse geraakt en er is geen officieel nieuws omtrent de bewe gingen van het Sovjet-leger. De afgevaar digden zijn kennelijk verontrust over het uitblijven van de bevestiging van de Sovjet-Russische ontruiming. De laatste aanwijzing, die de afgevaardigden te Washington hebben ontvangen, is dat Soeltaneh liever geen „commissie van on derzoek" naar Azerbeidsjan zijdt. Hij geeft er de voorkeur aan te wachten tot de on derhandelingen met den Azerbeidsjaan- schen „premier" in een meer gevorderd stadium zijn gekomen. Als de Perzische regeering Maandag a.s. den Veiligheids raad nog niets over de ontruiming door de Russische troepen kan mededeelen, zijn eenige afgevaardigden van plan, zoo wordt van bevoegde zijde vernomen, den raad voor te stellen, zelf een commissie naar Perzië te zenden voor een zelfstandig onderzoek.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1946 | | pagina 1