Nederlandsche krijgsgevangenen
Grondwetsherziening
door Eerste Kamer goedgekeurd
Het herstel
van Nijmegen
S. O. 5.
Koffie
met Koek
Beider Belang
Luidsprekers
JUFFROUW
Firma M. C. Hoole
Evacuatie had men
vóór eind Mei willen voltooien
De persdienst van het ministerie van
Overzeesche gebiedsdeelen deelt het vol
gende mede:
Van meel af aan is de Ned.-Indische re
geering doordrongen geweest van de wen-
achelijkheid om de voormalige krijgsge
vangenen in Z.-O. Azië niet slechts ge
legenheid te geven voor volledig herstel
en ontspanning, doch ook om de jarenlang
gescheiden gezinnen te hereenigen, ten
einde zoo spoedig mogelijk weer te komen
tot een evenwichtige samenleving.
De ongunstige situatie op Java en Su
matra echter, het gebrek aan scheeps-
ruimte en de bezwaren verbonden aan.
om niet te zeggen de practische onmoge-
Jijkheid tot het verkrijgen van accomoda-
tie voor van elders komende Nederlan
ders. hebben een beletsel gevormd voor
een bevredigende uitvoering van de des
betreffende plannen.
In November en December 1945 heeft
men een militaire spoed-evacuatie benut
om. zooveel zich zulks daarmede vereeni
gen liet, vrouwen en kinderen naar hun
echtgenooten in Singapore, Bangkok en
Balikpapan te vervoeren. Echter was deze
poging om tot gezinshereeniging te komen,
tengevolge van het gebrek aan plaats
ruimte en passende accomodatie, zeker
niet geslaagd te noemen.
Bovendien hebben de omstandigheden
genoopt om niet alleen het beroeps-, maar
ook het reserve-, militie- en landstorm-
plichtige personeel onder de wapenen te
houden behalve voor zoover dit medisch
werd afgekeurd, in welk geval demobili
satie volgt. Verder kunnen worden ge
demobiliseerd dan wel met groot verlof
gezonden, geneeskundig goedgekeurde mi
litairen. wanneer de gezondheid van hun
vrouw en kinderen het noodzakelijk maakt,
dat zij hun gezin bij evacuatie naar Ne
derland of Australië vergezellen, of wan
neer vanwege hun werkzaamheden voor
den wederopbouw van Indië hun demobi
lisatie gewenscht is. De beslissing over de
demobilisatie c.q. het met groot verlof
zenden van personen van deze beide laat
ste groepen berust van geval tot geval bij
het departement van oorlog te Batavia
Konden aanvankelijk dienstplichtigen
der jaarklassen 1923 en jonger, voor zoo
ver op 8 Maart 1942 onder de wapenen,
desgewenscht worden gedemobiliseerd, ten
einde hun studie te kunnen voortzetten en
voltooien, thans hebben verschillende om
standigheden de regeering echter gedwon
gen terzake een strakkere gedragslijn te
volgen. Zoowel de taak van het leger,
welke slechts behoorlijk kan worden vol
voerd, indien zooveel mogelijk jeugdige
militairen beschikbaar zijn, als de billijk
heid jegens de jongelieden der in Indië
aangekomen en nog te verwachten een
heden der Koninklijke Landmacht, heeft
de legerleiding in Indië ertoe gedwongen
voorshands in het algemeen geen andere
Vrijstellingen te veiieenen dan \vegeps
lichamelijke of geestelijke ongeschiktheid
voor den dienst. Nader zal worden beslist
in hoeverre het mogelijk zal zijn na de
administratieve inlijving en oproeping,
dienstplichtigen dezer lichtingen voor stu
die. of economische doeleinden met groot
verlof te zenden.
De in militairen dienst gehouden ex-
krijgsgevangenen zijn in verschillende
bataljons ingedeeld. Zij zijn bewapend en
worden geoefend, en naarmate hiertoe
mogelijkheid en aanleiding bestaat, wor
den deze bataljons geleidelijk ter vervul
ling van een militaire dan wel politieele
taak ingezet in verschillende deelen van
den Archipel. Zooals nog onlangs is be
kend gemaakt, moedigt het Ned.-lndische
leger-commando zooveel mogelijk de her_
eeniging van militairen met hun familie
leden aan en stelt metterdaad ook alles in
het werk om deze te bewerkstelligen. Ge
zinnen van personeel, dienend in deze uit
ex-krijgsgevangenen samengestelde batal
jons, volgen met hoogste prioriteit hun
echtgenooten, zoodra rust en orde voldoen
de zijn hersteld en accomodatie beschik
baar is. Zoo werden alle pogingen in het
werk gesteld, om bijvoorbeeld de evacuatie
van Siam vóór einde Mei te voltooien. De
zeeliedenstaking in de Nederlandsche ha
vens en de daaruit voortgevloeide staking
van de havenarbeiders echter heeft ook
op de uitvoering van evacuatie-schema's
een noodlottige uitwerking.
(Van onzen parlementairen redacteur)
Prof. A n e m a (a.-r.), kunstzinnig man
als hij is, begon met eenige artistieke be
schouwingen naar aanleiding van den
„legislatieven wervelwind" door de Re.
geering op het stuk van de aanhangige
voorstellen tot Grondwetsherziening ont
ketend. De hooggeleerde had er aesthe-
tisch-juridische rillingen van gekregen
Was de Regeering reeds bezig geweest de
revisie inzake de herzieningsprocedure
(wijziging van Hoofdstuk XIII) zoo snel als
mogelijk te doen plaats vinden, „nog snel
ler" ging zij te werk met de voorgestelde
verandering van art. 192, waardoor straks
het absoluut verbod om dienstplichtigen
van de landmacht naar Indië te zenden
zal komen te vervallen en dergelijke uit
zending door middel van goedkeuring bij
de wet mogelijk zal zijn. Heel de wijze
van behandeling deed spr. denken aan een
piano-sonate van Schumann, waarvan het
laatste deel begint met de opmerking „zoo
snel als mogelijk", terwijl dan een paar
maten verder staat „nog sneller". Prof.
Anema had nooit begrepen hoe dat moge
lijk was, nu had de Regeering hem, dank
zij haar beleid t.a.v. deze beide voorstel
len tot Grondwetsherziening, laten zien
hoe iets dergelijks kan.
Hoofdstuk XIII is z.i. het hart van de
constitutie en dat ondergaat thans een.
in sprekers oogen, bedenkelijke operatie,
die o.m. verzwakking van den invloed der
Eerste Kamer veroorzaakt: in tweede in
stantie immers spreekt zij niet meer mee,
Minister B e e 1 probeerde eerst te
weerleggen, dat de aanhangige voorstel
len overhaast en onbedachtzaam waren
ontstaan. De realiteit van het leven,
welke in de komende 4 jaar, twee maal
Grondwetsherziening doet verwachten,
eischt thans in de revisie-procedure ver
andering in den voorgestelden geest aan
te brengen. Er valt alles te zeggen voor
de schepping van een Kamer voor Grond
wetsherziening, waardoor de gewone Ka
mers rustig kunnen doorwerken en bo
vendien nog „tijdwinst" behaald wordt,
doordat voorlaan in tweede instantie
slechts één keer en niet twee keer (n.l.
in twee Kamers) behandeling van her-
zieningsvoorstellen zal plaats hebben
Minister Logemann verdedigde het
voofstel tot wijziging van art. 192, er op
wijzend, dat deze herziening heusch niet
dient om thans militairen naar Indië te
kunnen zenden, want dit blijft toch voors
hands gebeuren op grond van het Lon-
densche wetsbesluit E. 45. Minister Lo
gemann toonde voorts nog aan. waarom
de Regeering moet voortgaan met mili
taire macht te bezigen voor ordeherstel
Met 2420 a.r., iib., c.h en eenige
katholieken stemden tegen nam de
Kamer het ontwerp tot wijziging der
revisie-procedure, met 349 het voorstel
tot voorziening met 't oog op Kameront
binding en verkiezingen (thans stemden
een aantal a.r. voor) en met 348 (c.h.
plus de communisten) het ontwerp tot
wijziging van art. 192 der G W. aan, waarna
In 1944 werden In Nijmegen door de
oorlogshandelingen 2200 burgers gedood.
2260 huizen waaronder 400 zakenpan-
den. en 7 kerken verwoest. In totaal
moest er ruim 700.000 kubieke meter
puin weggeruimd worden, waarvan
tlians al 500.000 kub. meter opgeruimd
Is. De kosten bedroegen tot dusver on
geveer 2.6 millioen gulden. Van de to
tale glasbehoefte van 71.000 vierk. me
ter is thans 44.000 vierk. meter toege
wezen. doch overal zit men nog met
noodai sl ui tingen.
Deze gegevens kwamen ter tafel bij
een conferentie van Nijmegetvs burge
meester, mr. Ch. Hustinx, met persver
tegenwoordigers uit binnen- en buiten
land. Mr. Hustinx verklaarde, dat Nij
megen in groote economische moeilijk
heden verkeert. De Regeering zal snel
moeten helpen en de commissarissen
voor den wederopbouw moeten spoed
achter hun werk zetten, wil de hulp
voor deze stad niet te laat komen.
Ook hoopt men. dat de Regeering niet
schriel zal zijn ten opzichte van de
gwaargetroffen stad, die zoo gaarne in
1947 met haar opbouw zou willen be
ginnen.
Het tekort aan materialen speelt ook
hier eva groote rol. Hout mag slechts
gebruikt worden voor kozijnen, ramen
en deuren, beton voor vloeren en daken.
Ir. 3. Siebers «n Ir. Fokkinga, beiden
stedebouwkundige. hadden voor Nijme
gen een opbouwplan ontworpen. De ge-
DJeouteraaé heeft het plan van eerstge-
noemden architect goedgekeurd; het zal
!Hi aan de Gedeputeerde Staten en het
college van commissarissen voor den
wederopbouw worden voorgelegd. Met-
dit plan zijn ongeveer f 30 S f 40 mil
lioen gemoeid.
Het plan is opgeaet volgens het prin
cipe van modernen open stedebouw,
d.w.z. een ruime binnenstad met ruim
te voor verkeer, pleinen, openbare ge-
beuwen enz. Er fe gerekend oc een in
wonertal van 150.000, dat is 50.000 meer
dan Nijmegen in <Je» oorlog had.
Het middelpunt der stad blijft gele
gen bij ..het kruis" van oud-Nijmegen
y de omgeving van de St. Stefenskerk.
die in al zijn glorie zal herrijzen. Hot
vrijwel ongeschonden Valkhof zal een
fraaiere omlijsting krijgen. Langs den
hoegen Waal-oevar zal een breede wan
delboulevard worden aangelegd.
Huwelijksvoltrekking van
JAAP DE BEURS
ANNIE DE HAAS
zal plaats vinden Woensdag
29 Mei des n.m. 3.30 uur ten
Raadhuize te Velsen.
Toekomstig adres: Anemo-
nenstraat 32, Den Helder.
Bij HENK BROEKHUIZEN
De Rijpstraat 5
vindt U de nieuwste modellen
LAMPEKAPPEN
Komt U eens vrijblijvend
kijken?
Heeft U
FLESSCHEN
lompen of metalen
ga naar Veldman
die komt het halen
v. LINSCHOTENSTRAAT 1
v/h Engelmundusweg 60
want dan komt in haar plaats en in die e Kamer zonder afscheidswoord van den
van de Tweede Kamer, een bijzondere voorzitter haar ontbinding tegemoet ging.
Kamer voor Grondwetsherziening Voorts
wordt de versterkte meerderheid van
twee-derde op drie-vijfde teruggebracht.
Volgens spr. wil de Regeering een vrij
heids-stelsel door 'n dwangstelsel ver
vangen, zoodat zij ongelijk heeft als zij
beweert, dat het ter tafel liggend wets
ontwerp alleen maar een technische ver
andering teweeg zal brengen.
Prof. Anema beval zijn medeleden aan,
dit ondoordacht en onvoldoende overwo
gen ontwerp, dat de weruschelijke waar
borgen voor stabiliteit onzer constitutie
verzwakt, als een heilloos voorstel achter
zich te werpen en in de vergetelheid te
doen verdwijnen. In den breede laakte de
heer Blomjous (RK) de gejaagde be
handeling der herzieningsontwerpen. Die
gejaagdheid paste z.i. niet tegenover het
gewicht der materie noch tegenover de
Eerste Kamer. Volgens hem lag aan het
ontwerp ten grondslag, dat door middel
van de nieuwe methode op den duur op
heffing van de Eerste Kamer makkelijker
bereikt zou kunnen worden, iets wat hij
uit den booze achtte. Volgens mr Krop
man (RK) ontbreekt ten onzent de
rechtsovertuiging, dat Hoofdstuk XIII
verandering moet ondergaan. Urgentie
met het oog op Indië bestaat er niet.
Overigens oefende deze senator op den
inhoud van het voorstel dusdanige kri
tiek uit, dat hij vrij dicht bij prof. Anema
leek te staan, al vond hij het van het
nieuwe stelsel wel een voordeel. Nadat
spr. kenbaar had gemaakt, dat men bin
nen zijn fractie allerminst één lijn zou
trekken en dat hij zelf van het ant
woord van den minister zou laten af
hangen hoe hij zou stemmen, verklaarde
prof. Kranenburg (VD) liever „revo
lutionair" met Churchill te zijn. d w.z.
het Engelsche stelsel eener soepele (en
door gewone wet wijzigbare) Grondwet
te prefereeren dan anti-revolutionair met
prof. Anema te 2ijn.
De heer Koejemans (CPN) moest
van wijziging van art. 192 niets hebben
en bestreed uitvoerig hetgeen het kabinet
met betrekking tot dit ontwerp beoogt;
tegen het andere had_hij geen enkel be
zwaar.
Van den heer W i 11 e m a n (RK) ver
namen wij in 't kort, dat .met hem een
aantal zijner geestverwanten met de wij
ziging van Hoofdstuk XIII accoord kon
den gaan De heer Gelderman (lib.)
verklaarde namens zijn fractie het tegen
overgestelde.
rn de avondvergadering haalde mr.
Pollema (CH) den achtergrond van
de Indische kwestie er wel even bij. om
zich bij prof. Anema aan te sluiten, mede-
deelende dat zijn fractie niet bereid is
eenige Grondwetsherziening te overwe
gen. tenzij eerst de Grondwet geheel her
steld ls en geëerbiedigd wordt.
De heer Reinalda (SD) betoogde dat
het doei der ontworpen herziening is. in
geval va« Grondwetsrevisie het beroep op
het volk, vóór behandeling in tweede in
stantie, üi eenvoudigen, tevens meer
sprekenden vorm te doen geschieden, dan
or.der de bestaande regeling het geval is.
De schepping van een Kamer voor Grond
wetsherziening acht hij een voordeel.
Raad voor herstel
van arbeidsgeschiktheid
De ministers van Sociale Zaken, Oorlog
en Marine hebben ingesteld een raad yóol*
herstel van arbeidsgeschiklheid, die tot
taak heeft de regeering van advies te die
nen omtrent het vraagstuk van het herstel
van de arbeidsgeschiktheid' van- minder-
validen, wat ook de oorzaak van de. .ver
minderde validiteit zij.
SCHEEPSBERICHTEN'
Kota Inten 8 v. Singapore, Indrapoera 9
v. Bat.: Tjisadane 11 te en van Port Said,
12 v. Suez; Keilehaven 11.. v. Huelva naar
Nederl.; Lekhaven 10 v. Havana n. Nederl.;
Salland 14 verw. te R'dam'v. N. York; Beng-
kalis 11 v. Bombay n. Cochin en Australië;
Prins Willem v. Oranje 11 v. Beaucomo naar
Sorel; Katwijk p 12 7 u. Kaap-Finisterre n.
Nederl.; Noordwijk 10 v...Huelva pass. 12 23
u. Kaap Finisterre op weg n. Nederl.; Maas-
kerk 11 v. Trinidad n. Madeira;-Aldebaran
12 v. Rio de Janeiro; Boskpoo 7 v. Curasao
n. Madeira; Van dexr Helst p. 8"Bitba3^1o-
terdijk 8 v. Port Saidf Sunetta 8-te Singapore
v. Wellington; Tosari 7 te Soerabaya; Mahoe-
ran 8 van Penang; TerborcH erfMadoera 6
te Seattle; Oranje 13 Gibraltar,Jan
Steen 12 te Havana.
ORGELBESPELING
In de Groote of St. Bavokerk te Haarlem
wordt op Donderdag 16 Mei "s namiddags van
1516 uur, door George Robert, een ongel-
concert gegeven.
Het Fransche programma luidt: l. Suite du
Deuxième ton, L. N. Clétf*mbaut (1676—1749),
Plein jeu - Duo - Trio - Basse de Cromor-
ne - Flütes - Réclt de Nazard - Caprice; 2.
a. Puer nobis Nascitur, b. Les Cloches, N.
Lebègue (1630—1702); 3. a. Benedlctus (dialo
gue), b. Dona nobis Pacem (dialogue). F. Cou-
perin (1631—1703); 4. Noël, L. Cl. d'Aquin
(1694—'1772)5. Choral I, C. Franck (1822—1890).
GENERAAL WINKELMAN
ONDERSCHEIDEN.
Generaal H. G. Winkelman heeft van
'de Koningin het Grootkruis in de orde
van den Ned. Leeuw, zijnde de hoogste
Nederlandsche onderscheiding, ontvangen.
Amsterdamsche havenarbeiders
blijven staken
In tegenstelling met de verwachting,
die het besluit, dat de gemeenschappe
lijke vergadering der moderne. Christe
lijke en R.-K. transportarbeidersbonden
gisteren heeft genomen, heeft ge
wekt. is hedenmorgen slechts een ge
ring getal havenarbeiders wederom aan
het werk gegaan.
DISTRIBUTIEDIENST VELSEN.
VASTE BRANDSTOFFEN.
Afhalen aanvraagformulieren.
De hiervoor in aanmerking komende B-.
C-, en D-verbruikers van vaste brandstoffen
kunnen bij den Distributiedienst aanvraag
formulieren MD 393-05 afhalen.
De ingevulde formulieren dienen zoo spoe
dig mogelijk bij den Distributiedienst of bij
de Brandstoffencommissie, Kennemerlaan 44,
iJmuiden, te worden ingeleverd.
Van Nelle en D.E.
Keuze Kwaliteit
op al uw bonnen!!
KENNEMERLAAN 27
IJmuiden
HENK BROEKHUIZEN
De R\jpstraat 5
is en blijft Uw adres voor
VERLICHTINGS
ARTIKELEN
Ziet onze toonkamers
Gezocht voor Bern (Zwit
serland) gewillig NET
DIENSTMEISJE. Goed loon
en goede behandeling. De;
heenreis en arbeidsvergun
ning wordt verzorgd. De reis
wordt betaald. Nadere inlich
tingen C. Scholder. De Roe
merstraat 11. IJmuiden.
In de binnenkort te heropenen boekhandel S. van Dorp
te IJmuiden (TCenne.merplein 32) wordt gevraagd een
voor winkel en kantoorwerkzaamheden.
Eenige kennis v. mod. talen en typen gewenscht.
Soli, met opg. v. leeft.. Godsd. e.v. diploma's en verl.
salaris, Kanaalstraat 182, IJmuiden.
Filiaal ALBERT HEYN, Driehuis
Vraagt een actieve en flinke
VERKOOPSTER
Aanmelden Drièhuizerkerkweg 93.
Bij het Provincial Ziekenhui* nabij Santpoort kunnen
eenige HUISKNECHTEN
worden geplaatst. Schriftelijke sollicitaties worden
spoedig ingewacht onder letter H. bij den Eerste-
Oeneesheer-Dïrecteur.
Weet U, dat wij nog steeds goede prijzen betalen
voor Uw OUDE HUISHOUD- of INDUSTRIE-
NAAIMACHINE?
Merk of defect geen bezwaar.
TELEFOON 22787
RIJKSSTRAATWEG 250, HAARLEM-N.
Telefoon of briefkaart en wij komen
NET MEISJE, 19 jaar b.za.
voor betrekking d. en n. Br.
522 bur. v. d blad.
KOSTHUIS gezocht, in
bezit van eigen bed. Frans
Naereboutstr. 17, IJm. O.
Wie is genegen, huis te
RUILEN 6 kamers met keu
ken. Huurpr. f 5.75 voor huis
te IJm. O. of omg. Br. H
Stolp, Vinkenstraat 55. Haar
lem N.
1 gr. of 2 kl. KAMERS te
huur gevr door weduwe te
IJm. Br. m. prijsopg. L 521.
H.H Moterrijders RUI
LEN z.g.a.n. Ieder motorpak
Gevoerd met wol voor H
costuum m 50 a 52 of radio
toestel, Velserduinweg 324.
RUILEN 1 p. D. molières
36V2 voor 37-37 V2. Zee
weg 245
Te koop MANDOLINE
f 30 Meidoornstr. 15, IJm. O.
TE KOOP 2 pers. kapok-
bed, 2 pers. veeren bed. Adr.
De Ruijterstraat 134, IJm. O.
Te koop KINDERWAGEN
crème ©f ruiLen voor club
fauteuil. Adres Gerard Dou-
straat 35, IJm. 'O.
Te k. mooie zw, SCHOU-
ÜERTASCH, Berkenstraat 27
IJmuiden Oost.
Te koop wit w.
MANTEL v. 6l. pers. Ahorn
straat 16.
Te koop een SLOEP EN
MOTOR. Adres te vernemen
bur. v. d. blad-
PAKHUIZEN te huur. Br.
L 520 bur. v. d blad.
TE KOOP h fiets nw. bin
nen en buitenbanden, geheel
compl. Torricellistr. 44. IJm.
TE KOOP zuiver wollen
1. bl. meisjes manteltje met
bijp hoedje, lft ongev. 6 j.
Kompasstr 55. IJm.
TE KOOP beste Heeren-
fiets en witte meisjesjurk,
lft. 13 j. Trompstr. lOl.IJm.O.
Te koop als nieuw 16 els
VLOERKLEED met franje. 2
stel pluche gordijnen. Rijks
weg 324, Santpoort.
