umuiaer courant
Voorspellingen
P arijsche conferentie ge en mislukking
„Unie van Indië" voorgesteld
60e Jaargang Xo. 1S331
Bureaux: Kennemerlaan 154,
IJmuiden - Telefoon 5437
.Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon 10724.
Kenneirter Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Hoofdredactcrir: Robert Pcereboom
Vrijdag 17 Med 194G
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4.
EN nieuw verschijnsel bij -de eerste
verkiezingen na den oorlog vormen de
voorspellingen, die door instituten tot
onderzoek van de publieke opinie worden
gegeven. Nederland bezit deze instellingen
pas sinds de bevrijding. In de Vereenigde
Staten zijn ze al oud. Engeland, Zweden,
Denemarken, Frankrijk zijn ze ook gaan
toepassen. Hun methode is, eenïge dui
zenden menschen te ondervragen, nadat
deze groep met groote zorg is uitgekozen
als vertegenwoordiging van verschillende
godsdienstige overtuigingen, beroepen en
welstands-klassen in de bevolking. Omdat
dit systeem bij ons nieuw is, staan vele
menschen er nog ongeloovig tegenover.
De ervaring in de landen, die het al jaren
toepassen bewijst evenwel, dat men er
verkiezings-resultaten zeer dicht mee be
nadert. Die ervaring heeft er dan ook toe
geleid, dat het stelsel door vele firma's
met groot vertrouwen wordt toegepast
voor een ander doel, namelijk markt
onderzoek, waarbij bijv. de belangstelling
voor bepaalde producten, voor reclame
methoden en verpakkingen wordt gepeild.
De z.g. „proefverkiezingen", volgens dit
systeem in verschillende landen gehouden,
hebben bewezen dat de afwijkingen van
het werkelijke resultaat niet grooter wa
ren dan twee procent. In Zweden heeft
men het tijdens den oorlog tot een voor
spelling gebracht, waarbij de afwijking
maar 0.7 procent bleek te bedragen.
Natuurlijk zijn de Nederlandsche insti
tuten er op gebrand, dergelijke uitkom
sten te evenaren. Het zal niet gemakkelijk
blijken, omdat wij op het oogenblik in
andere omstandigheden verkeeren dan bij
de Amerikaansche, Engelsche en Zweed-
sche verkiezingen golden. Daar had men te
doen met een ontwikkeling van zaken
langs vaste lijnen. De vanouds bekende
partijen deden zich gelden en toen de ver
kiezingen naderden heerschte maar wei
nig weifeling onder de kiezers. Hier is dat
anders. Nieuwe partij-formaties, vooral
concentraties van oude groepen hebben on
der een aantal kiezers een onzekerheid ge
wekt, waartoe de emoties van een bewo
gen tijd en de toon der verkiezingsreclame
het hunne hebben bijgedragen. In de laat
ste maanden zijn de kansen van verschil
lende partijen dan ook sterk wisselend
geworden., De jongste rapporten van proef
verkiezingen betreffen nu, op den dag voor
de beslissing, de periode 20 April7 Mei.
Het is in de huidige sfeer en om
standigheden moeilijk aan te nemen, dat
vrijwel alle kiezers toen al zeker waren
van hun stem. Kennelijk bestond er een
aanmerkelijk percentage, dat in de laat
ste paar weken nog van besluit kon ver
anderen. De kansen op een resultaat, dat
niet meer dan 2 afwijkt, lijken dan ook
niet groot. Een voorbeeld van dergelijke
onzekerheid tot het laatste moment heb
ben wij onlangs gezien in Frankrijk, een
land dat ook bezet is geweest en waar
eveneens velen weifelen omtrent hun hou
ding. De proefverkiezing voor het referen
dum over de Grondwet had een aanvaar
ding met 54 tegen 46 voorspeld. Het
resultaat was andersom, namelijk een
verwerping met hetzelfde -verschil
Hetgeen evenwel thans in Nederland
verwondert, is dat twee verschillende in
stellingen voor opinie-onderzoek bij hun
bijna-gelijkloopende onderzoeken tot zoo
sterk uiteenloopende resultaten komen. Wij
hebben Zaterdag aan Elsevier's Weekblad
het rapport van de afdeeling Opinie-on
derzoek van de Nederlandsche Stichting
voor Statistiek, betreffende de laatste tien
dagen van April, ontleend. Het vermeldde:
Partij van den Arbeid 31.6 Katholieken
29.2%, Anti-Rev. 11.5%, Partij van de
Vrijheid 11.2%, Chr. Historischen 6.6%,
Communisten 5.5 Prot. Unie 1.8
Staatk, Geref. Partij 1.5 Bellamy Par
tij 1 Onafhankelijke Partij 0.1
Gister zond ons het Nederlandsch
Instituut voor de Publieke Opinie te Am
sterdam de uitkomst toe van zijn vijfde
proefverkiezing, gehouden in de eerste
week van Mei. zoodat het tijdsverschil
miniem is en gepubliceerd in het Parool.
Dit levert op: Partij van den Arbeid 33.9%
Katholieken 29.5 Anti-Rev. 10.3 Par
tij van de Vrijheid 9.5 Communisten
7.9 "/o, Chr. Historischen 6.6%, Staatkun
dig Geref. 0.9%. Bellamy Partij 0.8%.
Prot. Unie 0.5%: Onafhankelijke Partij
0.1
Terwijl slechts één week tijdsverschil in
het opmaken der resultaten bestaat ver-
toonen dus: de Partij van den Arbeid een
verschil van 2.3 de Anti-Rev. van
1.2%, de Partij van de Vrijheid van 1.7
de Communisten 22. en de Prot. Unie
1.3 hetgeen in dit laatste geval zelfs
een daling van het aantal stemmen met
bijna driekwart zou beteekenen.
Dergelijke schommelingen lijken wat al
te kras. temeer als men bedenkt dat één
procent van de stemmen bij de verkiezin
gen ongeveer 50.000 kiezers beteekent. Het
is moeilijk aan te nemen dat een partij in
één week tijds zulke groote schommelin
gen in haar vóór- of nadeel zou ondervin
den. Passen de beide instellingen van
opinie-onderzoek verschillende methoden
toe of heeft een van beide haar „kiezers
corps" met grooter zorgvuldigheid samen
gesteld? Uit den uitslag der verkiezingen
zal blijken, wie het dichtst de waarheid
benaderd heeft. R. P-
Volgens een Egyptisch blad zal Rusland
de Anglo-Egyptische alüanlie voor den Vei
ligheidsraad brengen, meldt Un. Press.
Duitschland voorloopig besproken
De conferentie van de ministers van
Buitenlandsche Zaken is Donderdag
avond verdaagd tot 15 Juni na een bij
na onafgebroken zitting van drie we
ken. De laatste twee vergaderingen in
het Luxembourg waren gewijd aan een
voorloopige discussie van de toekomst
van Duitschland en aan het parafeeren
van het herziene wapens ti Islands ver
drag met Italië.
De Britsche, Russische en Ameri
kaansche plaatsvervangers der minis
ters blijven te Parijs met hun deskun
digen voor liet uitwerken der rappor
ten, die den ministers zullen worden
voorgelegd bij hun vergadering van 15
Juni.
Een Amerikaansche woordvoerder
zeide na het einde der conferentie, dat
men deze toch niet als een mislukking
mocht beschouwen. Er waren tenmin
ste drie dingen tot stand gebracht: In
de eerste plaats hebben de geallieerden
'grondig van gedachten gewisseld over
de voormalige satellieten van de As.
Ten tweede zijn de gewijzigde wapen
stilstandsvoorwaarden voor Italië ge-
teekend, en ten derde is de conferentie
niet afgebroken, doch eenvoudig ver
daagd.
Een Britsche woordvoerder verklaar
de, dat ofschoon ten aanzien van be
langrijke punten geen overeenstemming
was bereikt, de aan de conferentie ter-
koste gelegde tijd toch ,-niet geheel ver
spild was". In tegenstelling tot de Lon-
densche conferentie is de atmosfeer
constructief geweest en er heeft een
zeer nuttige uitwisseling van gedachten
plaats gevonden.
Na afloop van de conferentie bespra
ken Bevin, Bidault en Byrnes geduren
de 45 minuten de kwestie van de kolen-
leveranties aan Frankrijk. Bevin verze
kerde Bidault, dat het verbruik van de
kolen uit het Ruhrgebied opnieuw zal
worden onderzocht in het licht van de
argumenten, die de Fransche minister
van Buitenlandsche Zaken in den loop
van het gesprek naar voren had ge
bracht.
De plaatsvervangers der vier minis
ters van Buitenlandsche Zaken zullen
op Maandag 27 Mei bijeenkomen om de
Italia ansche ver tegen wooxxligers aan te
booren over de FrcUiscli-Italiaansche
grenskwesties. Op 30 Mei zullen zij de
Oostenrijksche en Italiaansebe verte
genwoordigers hooren over de kleinere
Tyroolsche grenscorrecties.
Het woord is aan.
Augustinus:
In elke bewondering steekt
een huiveren.
België voor een voedselcrisïs
De Belgische minister voor de voedsel
voorziening. Kronacker, is in verband met
de crïtieke voedselsituatie in België gis
teren per vliegtuig in Ottawa (Canada)
aangekomen teneinde de hulp der Cana-
deezen in te roepen. De minister ver
klaarde. dat de Belgische vco'-raden graan
voor minder dan een week voldoende zijn,
aldus Un. Press.
Kronacker deed deze mededeelïng op
een persconferentie, waar hij tevens over
de mogelijkheid sprak fabrieken uit Ca
nada naar België over te brengen en daar
als partners van de Belgen in bedrijf te
worden genomen. Hij maakte een soort
gelijke toespeling ten aanzien van Ameri
kaansche fabrieken.
Het onderwijs te Haarlem
B. en W. stellen aan den raad voor te
benoemen: mej. J. E, Veenstra tot tijdelijk
leerares in de Duitsche taal aan de H.B.S.
A. De heer H. H. Ensing tot tijdelijk
leeraar in de handelswetenschappen aan
de Avondschool voor Handelsonderwijs.
Critieke
voedselsitua tie
in Duitschland
Hooge officieren van de secties ge
zondheid en voeding van het Britsche
militaire bestuur hebben verklaard, dat
9 millioen menschen in de Britsche
zóne van Duitschland binnen 6 maan
den van honger zullen omkomen, in
dien de schepen met graan niet voor het
einde van deze maand zouden arrivee-
ren. Doordat er geen broodgranen meer
voorradig waren in de Britsche zóne, is
de toestand zoo ernstig geworden, dat
mogelijkerwijze het huidige rantsoen
voor den normalen verbruiker tegen
begin Juni van 1.050 tot 400 a 500 calo
rieën gedaald zijn. Zelfs met het huidi
ge rantsoen, zoo verklaarden de officie
ren. kan een mensch het, globaal ge
schat, 6 maanden uithouden, maar de
dood kan alleen afgeweerd worden door
gebruikmaking van particuliere voor
raden en den zwarten handeL
„Desperate poging".
De Duitsche raad. het besturend lichaam
in de Amerikaansche zóne van Duxtsch-
land, heeft aangekondigd, dat de voed
selrantsoenen voor de Duitschers in
deze zóne met ingang van 27 Mei aan
slaande zullen worden teruggebracht
tot een waarde van 1.180 calorieën te
gen 1275 calorieën op heden.
Deze maatregel wordt beschouwd als
een desperate poging om nog strengere
verlaging in de nabije toekomst te ver
mijden.
Volgens den nieuwen maatregel zaï
het broodrantsoen van zes tot vier kilo
per maand (ruim 130 gram per dag)
worden teruggebracht.
De raad heeft Hermann Robert
Dietrich tot commissaris van voedsel
voorziening en landbouw benoemd.
Dietrich bekleedde eenzelfde funcüe,
alsmede de post van minister van Fi
nanciën, onder de republiek van Wei-
mar.
Het nieuwe voedselrantsoen zal o.rn.
vijftig gram ei poeder per week voor
personen van tien tot achttien jaar om
vatten.
Bidault candidaat
voor premierschap
Volgens den Paryschen correspondent
van de News Chronicle heeft de M. R.
P. besloten, dat de partijleider, de te
genwoordige minister van buitenland
sche zaken Bidault, candidaat zal zijn
voor het premierschap na de op 2 Juni
teriiouden verkiezingen.
De socialisten verlangen, dat Goum
premier zal blijven, indien Leon Blum,
die thans in de Ver. Staten financieele
besprekingen voert, den post niet am
bieert. 2
De communisten zien m hun partij
leider Thorez den komenden man. Zij
hebben de hoofdlijnen van hun poli
tieke programma bekend gemaakt. In
buitenlandsche politieke aangelegenhe
den zijn zij voorstanders van een bond-
fenootschap met Engeland, van verstor
ing van het pact met de Sovjet Unie
en van een politiek van „loyale vriend
schap" mei de Ver. Staten.
Dertig zwarte paarden en C appelschimmels, een geschenk der Nederlandsclio
regeering aan Koning George van Engeland, zijn uit Hoek van Holland naar
Engeland verscheept.
Weerbericht
Geldig tot Zaterdagavond. Na een be
trekkelijk helderen nacht overdag op
nieuw half of zwaar bewolkt. Plaatse
lijke regenbuien met eenige kan» op
onweer Zwakke of matige wind tus-
schen Zuid en Oost. Weinig verande
ring in temperatuur.
Witboek der Britsche regeering
Donderdag heeft de Britsche premier
Attlee in het Lagerhuis een nieuw plan
voor de regeling van de Indische kwestie
bekend gemaakt, dat in den vorm van
een officieel witboek zal worden gepu
bliceerd en zal worden voorgelegd aan
de voornaamste Indische partijen. Dit
plan bevat zes belangrijke punten, waar
van het eerste de vorming van een „In
dische Unie" voorstelt.
Samengevat omsluit hei nieuwe plan
de volgende gedetailleerde voorstellen:
1) Het vormen van een z.g. Unie van
Indië. zoowel omvattend het deel dat
rechtstreeks onder Britsch bestuur stond
als de vorstenstaten. De Unie heeft het
beheer over buitenlandsche zaken, de
fensie en verkeer, en bezit de bevoegd
heid om de financiën die hiervoor noo-
dig zijn te verschaffen.
2) De Unie zal een wetgevende en
een uitvoerende macht hebben, samen
gesteld uit vertegenwoordigers van In
dië en de vorstenstaten.
3) Alle zaken, niet vallende onder de
bevoegdheid van de Unie, en alle restee-
rende bevoegdheden, zullen door de
provincies worden behartigd.
4) De vorstenstaten blijven alle za
ken behartigen en zullen alle bevoegd
heden behouden, die ndet door de Unie
worden waargenomen.
5) De provincies zijn vrij om groe
peer in gen te vormen, waardoor elite
provincie zijn eigen regeering en zijn
eigen wetgevend lichaam krijgt.
6) De regeling, die tussohen de Unie
en de groepeeringen wordt getroffen,
moet een voorziening inhouden, waar
bij elke provincie bij meerderheid van
stemmen van haar wetgevend lichaam
een herziening der bepalingen van de
constitutie kan verzoeken, na een be
ginperiode van 10 jaar en met tusschen-
poozen van 10 jaar daarna.
De Britsche minister voor Indië heeft
na de publicatie van de Britsche voor
stellen inzake de nieuwe grondwet voor
Indië verklaard, dat de grondwet zal
moeten worden geformuleerd en uitge
werkt door de Indiërs zelf. De Britsdhe
regeering en het Britsche volk, zoo zei
hij, zijn volkomen bereid deze onafhan
kelijkheid toe te staan, hetzij binnen of
buiten het Britsc'he gemeenebest, en
hopen, dat hieruit een durende en
vriendschappelijke verbondenheid tus-
schen onze beide volleen moge voort
vloeien op basis van algeheel e gelijk
heid. De Engelsohe regeeringsnnssie
heeft 't vormen van een afzonderlijken
Mohammedaanschen souvereinen staat
niet geaccepteerd.
Holla ii dsche tulpen
brengen lioop
en aanmoediging"
Oud-minister R. A. Butler, voorzit
ter der Anglo-Neiherlana Society te
Londen, heeft in een brief aan dr. J.
Verhage. voorzitter van het Nederland
sche nationale comité, dat Engeland
bloembollen heeft aangeboden, zijn
dankbaarheid voor deze gift betuigd.
Hij zegt daarin dat de bloeiende tulpen
in St. James Park de Engelschen her
inneren aan den levendigen en veelzij-
digen geest van het Nederlandsche
volk. De aanblik, welken zij bieden, is
des te opmerkelijker, door het contrast
met het minder vroolijke beeld, dat de
parken tijdens den oorlog opleverden.
„Zij brengen ons hoop en aanmoe
diging. welke wij met u willen deelen",
aldus besluit deze hartelijke brief.
Zwarte varkens
Tusschen 1 November 1945 en 1 April
1946 zijn in Nederland meer dan 500.000
varkens in huisslachting geslacht, tegen
circa 50.000 normaal. Alleen in de provin
cie Noord-Brabant zijn in die periode
naar schatting al 20.000 kg varkensvleesch
buiten de distributie om geconsumeerd.
Bij de regeering zijn maatregelen tegen
deze uitwassen in overweging.