IJmuider Courant
Einduitslag van de Kamerverkiezingen
De Uitslag
1
De uitslag der zetelverdeeling
60e Jaargang No. 18332
Bureaux: Kennemerlaan 154,
IJmuiden - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon 10724.
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Pcereboom
Zaterdag 18 Met 1940
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4.—
DE
E eerste verkiezingen, sinds de bevrij
ding van Nederland gehouden, hebben
na een zekere matheid, in den voorbe
reidingstijd waarneembaar, tenslotte toch
sterk opgeleefde belangstelling en op den
verkiezingsdag zelf merkbare spanning in
de menigte getoond. De publicatie van de
uitslagen heeft 's avonds menschenmassa's
op straat gebracht. Opwinding heerschte
evenwel niet. De Hollander is zijn be
daardheid getrouw gebleven. Men kan niej
zeggen dat alle krachten in den strijd zijn
gevoerd, want tusschen het totaal aantal
kiezers en het aantal geldige stemmen be
staat een verschil van een half milliqen.
Daar zitten de stemmen van onwaarde in
maar een veel grooter aantal wegblijvers
en blanco stemmers. De in de groote ste
den toegepaste methode, waarbij geen per
soonlijke oproep aan de kiezers was ge
zonden, heeft tot vrij wat vertraging in de
stembureaux aanleiding gegeven en de
opkomst der kiezers ook nadeelig beïn
vloed. Velen moesten in Haarlem lang
wachten eer zij hun stem konden uitbren
gen; in de omliggende gemeenten was men
er beter aan toe.
De samenstelling van de nieuwe Tweede
Kamer bewijst, dat maar één partij aan
zienlijke winst heeft behaald. Dat is die
der Communisten. Vergelijkt men hun
resultaat met dat van de laatst gehouden
Kamerverkiezingen, die van 1937, dan blij
ken zij van drie op tien zetels te zijn ge
komen en dus een winst van zeven zetels
te hebben behaald. Dat zij winst zouden
behalen werd algemeen verwacht; meer
dan acht zetels hadden de meeste voor
stellers evenwel niet voorzien. In verge
lijking met de na-oorlogsche verkiezingen
in andere landen is overigens het nieuwe
communistische percentage in Nederland
niet hoog. Uit de sterke toeneming van de
communistische stemmen moet men wel
afleiden, dat na de vorming van de Partij
van den Arbeid een belangrijk aantal kie
zers van den linkervleugel van de S.D.A.P.
naar de communistische partij is verhuisd.
Beziet men den uitslag over de geheele
linie dan blijkt onloochenbaar, dat in ver
gelijking met dien van 1939 geen belang
rijke verano'ering in de partijen-verhou
ding is gekomen, behalve dan de wijziging
die al ontstaan was door het samengaan
van de S.D.A P., de V. D. en de C.D.U. in
de Partij van den Arbeid. Deze heeft even
wel geen werkelijke doorbraak van de
vroegere bestaande verhoudingen veroor
zaakt, want zij zelf heeft twee zetels min
der behaald dan de drie oude partijen, die
tot haar zijn toegetreden, in 1937 verwier
ven (29 tegen 31) en de partijen, die vroe
ger de rechtsche coalitie vormden zouden
in de nu gekozen Kamer nog steeds de
meerderheid hebben. Dat waren de R.K.
(toen 31, nu 32), de Anti-revolutionairen
(toen 17, nu 13) en de Christelijk-Histori-
sche Unie (onveranderd op 8). Als men in
aanmerking neemt dat de anti-revolutio
nairen in 1937 een voor hen abnormaal
hoog aantal zetels behaalden, doordat vele
aanhangers van andere partijen toen op
de persoon Colijn stemden (waarna zij
bij de Statenverkiezingen van '39 weer op
hun vaste basis terugkeerden met 12.6
blijkt zelfs, dat deze confessioneele groepen
sinds 1939 vrijwel onveranderd in sterkte
zijn gebleven. Men krijgt dan: nu 53
zetels, toen 52.3 van de stemmen. Ten
opzichte van deze groepen valt wel het
sterkst in den huldigen uitslag op, dat de
Christelijk-Historischen evenveel zetels
hebben behaald als in 1939, namelijk acht.
Van deze groep had zich in de laatste
maanden meer afscheiding van bekende
leden voorgedaan dan van eenige andere;
niettemin heeft zij haar positie in de Ka
mer onveranderd gehandhaafd.
De verjongde liberale partij, nu Partij
voor de Vrijheid, heeft een winst van twee
zetels gemaakt vergeleken bij den uitslag
van 1939 en is van 4 op 6 gekomen, het
geen minder vooruitgang beteekent dan in
verschillende voorspellingen van opinie
onderzoekers was geprofeteerd. Bij de
Statenverkiezingen van 1939 behaalden de
liberalen 6 1 van de stemmen, nu 6.41
zoodat ook deze vergelijking op weinig
verandering duidt.
De kleine groepen hebben het deerlijk
afgelegd. De Staatkundig Geref. Partij,
die evenals in 1937 twee zeiels behaalde,
is de eenige overlevende van die groepen
in de Tweede Kamer. De nieuwe Kamer
telt dan ook nog maar zeven partijen, het
geen een heilzame beperking is die ons
politieke leven alleen ten goede kan
komen.
De twee grootste partijen in de Kamer
zijn de R.K. Volkspartij met 32 en de Par
tij van den Arbeid met 29 zetels, tezamen
dus 61. De sinds geruimen tijd gekoester
de verwachting, dat deze twee op een basis
van samenwerking de nieuwe regeering
zullen vormen, blijft bestaan. Ten aanzien
van de persoon van den formateur, door
H. M. de Koningin aan te wijzen, is iedere
voorspelling evenwel onmogelijk. De kans,
dat een R.K. formateur de opdracht tot
vorming van een kabinet zal krijgen, doet
zich voor.
Een volledig overzicht van de resultaten
der kieskringen in dit nummer geeft den
lezer gelegenheid tot ampele bestudeering
van den verkiezingsuitslag in zijn geweste
lijke en stedelijke aspecten. Daarbij zullen
hem heel wat sterke contrasten opvallen.
Bij de communisten trekt het de aandacht,
dat zij hun grootste succes in Amsterdam
hebben behaald (dertig procent!) en ver
der hun kracht vinden in eenige andere
Verkiezingsdienst A.N.P.
Bij de gehouden verkiezingen voor de Tweede Kamer werden uit
gebracht 4.760.206 geldige stemmen (1937: 4 059.576).
De kiesdeeler was 47.602 (1937: 40.596).
Partijen
Kamerverkiezing
1946
Kamerverkiezing
193 7
Prov Statenverkiezing
1939
Aant. stemmen
Perc.
Aant. stemmen
Perc.
Aant. stemmen
Perc.
Partij van de Arbeid
1.347.664
28.31
1.215.167
29.94
1.245.429
30.3 x)
Katholieke Volkspartij
1.466.510
30.81
1.170.431
28.84
1.228.536
29.C
Anti-Rev. Partij
614.177
12.90
665.501
16.40
519.432
i:,6
Christ. Hist. Unie
373.191
7.84
302.829
7.46
405.512
9.9
Partij van de Vrijheid
305.202
6.41
160.260
3.95
250.009
6.T
C.P.N. „De Waarheid"
502.935
10.57
136.026
3.35
132.700
3.2
Protestantsche Unie
32.013
0.67
Staatk. Geref. Partij
101.772
2.14
78.619
1.94
84.617
2.1
Ned. Bellamy Partij
11.205
0.23
Groep Rodrigues Lopez
5.537
0.12
1
Overige Partijen
329.244
8.12
247.607
6.0
4.760.206
4.058.077
4.113.842
Samengeteld zijn de stemmen die toen uitgebracht werden op de S. D. A. P., Vrijz. Dem. Bond en de Christ. Dem. Unie.
Kamerverkiezingen 1937: Prov. Statenverkiezing 1939:
S. D. A. P890.661, percentage 21.95 S. D. A. P._.878.225, percentage 21.3"
Vrijz. Dem. Bond 239.502, percentage 5.90
Chr. Dem. Unie 85.004, percentage 2.09
Vrijz. Dem. Bond 282.418, percentage 6.90
Chr. Dem. Unie 84.786, percentage 2.10
Kabinet demissionair
Gisteren hebben de ministers hun por
tefeuilles ter beschikking van de Koningin
gesteld. De Koningin heeft deze ter be
schikkingstelling in overweging genomen
en den ministers verzocht inmiddels al
datgene te blüven verrichten, wat zij in
het landsbelang noodig achten.
De toekomst
van Britsch-Indië
De Britsche voorstellen inzake den toe-
komstigen status van Indië zijn daar als
volgt ontvangen: Congrespartij: waardee
ring; Mohammedaansche Liga: onthoudt
zich van commentaar; Mohammedaansch
blad „Dawn": voorstellen zijn „zeer on
bevredigend", maar behoeven niet het
laatste woord te zijn; woordvoerder van
de Indische vorsten: de handelwijze is goed
en zal over het geheel genomen goed ont
vangen worden; Orthodoxe Hindoe-orga
nisatie: de voorstellen moeten voldoen aan
de onmiddellijke eischen van Indië; Com
munisten: critisch.
Antonescu ter dood veroordeeld
De volksrechtbank te Boekarest heeft
in het proces tegen oorlogsmisdadigers
uitspi-aak gedaan: ex-maarschalk An
tonescu en ex-vice-premier Michel An
tonescu zijn ter dood veroordeeld, Horia
Sima en enkele anderen eveneens (bij
verstek)
Perzen mogen
naar Azerbeidsjan
Volgens mededeeling van radio Te
heran zal heden een uit vier personen
bestaande missie vanwege de Perzische
regeering per vliegtuig naar Tebris, de
hoofdstad van Azerbeidsjan, gaan, om
zich ervan te overtuigen, of de terug
trekking van het Sovjetleger van Per
zisch grondgebied voltooid is. Er gaan
geruchten, dat de delegatie eveneens
voorbereidingen zou treffen voor voort
zetting van de besprekingen tusschen
Teheran en Tebris.
Amerikaansche Regeering
annexeert spoorwegen
President Truman heeft gisteren het
bevel geteekend, waarbij de door een
staking bedreigde spoorwegen door de
regeering worden overgenomen.
Truman heeft dezen maatregel getrof
fen ?A uur voor een staking van trein
personeel uit zou breken.
Het bureau voor militair vervoer zal
de spoorwegen exploiteeren. Voor het
uitvaardigen van dezen order had Tru
man afgevaardigden van het personeel
ontvangen en een beroep op. hen ge
daan om samen te werken met de re
geering door op hun post te blijven.
Vakvereenigingsbestuurders hadden
reeds eerder verklaard, dat zij de man
nen niet zouden vragen op hun post te
blijven wanneer de regeering de spoor
wegen zou overnemen.
Engeland
staat meer graan af
Engeland heeft er in toegestemd
200.000 ton graan meer af te staan tus-
sdhen nu en het eind van September
als Britsche bijdrage tot de Engelsch-
Amerikaansche overeenkomst tot een
gezamenlijken strijd tegen den honger.
Zwitserland verwacht
zijn Prinselijke Gasten
Aan den vooravond van het officieclo
bezoek van het Prinselijk Paar aan Zwit
serland, om aan regeering cn volk Neder
lands dank over te brengen, maakt de
Zwilsersche pers uitvoerig gewag van de
verhoudingen die op het oogenblik in
Nederland bestaan, de positie van ons vor
stenhuis, en van de vriendschapsbanden
die de twee landen sedert eeuwen ver"
binden.
Met nadruk wordt geconstateerd, dat
er nauwelijks een ander land bestaat,
waarmede Zwitserland zulke goede oïficL.
eele en persoonlijke betrekkingen onder
houdt. Met waardeering memoreeren de
bladen de voor den oorlog zoo veelvuldige
Nederlandsche vacantiebezoeken. waarbij
met erkentelijkheid de herhaalde bezoe
ken van de Koningin en het Prinselijk
Paar aan Zwitserland worden vermeld.
Men stond in Zwitserland steeds
verbaasd over het feit. dat de Konin
gin steeds weer haar keus bepaalde
tot plaatsjes, nauwelijk bekend, maar
die uitmuntten door natuurschoon.
Zwitserland maakt zich thans gereed
het Prinselijk Paar Maandag te ontvan
gen, en het als zeer bijzondere en ge
waardeerde gasten officieel in zijn mid
den te mogen hebben.
steden van het Westen (Rotterdam 18.3
Den Haag 13.31 Haarlem 12.03 en
in de kieskringen Den Helder, Groningen,
Zwolle en Leeuwarden. In de mijnstreek
hebben zij geen succes behaald. Zeer
sterke verschillen in hun percentages doen
zich in de verschillende kiesdistricten
voor. In minder mate vindt men die uit-
eenloopende resultaten-ook ten aanzien
van verscheidene andere partijen. De
Partij van den Arbeid is het sterkst ge
bleken in Rotterdam en in Drente, waar
zij bijna 40 behaalde; ook in Friesland
kwam zij sterk te voorschijn. Ten aanzien
van de overige partijen zijn de uitslagen
in gewesten en districten meer volgens
vanouds-bekende verhoudingen te beoor-
deelen. p-
Partijen
2e Kamer
1946
2e Kamer
1937
Winst
Verlies
Partij van de Arbeid
29
31 x)
2
Katholieke Volkspartij
32
31
1
Anti-Rev. Partij
13
17
4
Christ. Hist. Unie
8
8
Partij van de Vrijheid
6
4
2
C.P.N. „De Waarheid"
10
3
7
Protestantsche Unie
Staatk. Geref. Partij
2
2
Ned. Bellamy Partij
Groep Rodrigues Lopez
Overige Partijen
4
4
x) S.D.A.P. 23, V.D.B. 6 en C.D.U. 2
Bii de eerste verdeeling van de zetels
werden aan de Partij van den Arbeid
toegewezen 28 zetels, aan de Kath.
Volkspartij 30 zetels, aan de Anti-Re
volutionaire Partij 12 zetels, aan de
Christ.-Hist. Unie 7 zetels, aan de Partij
van de Vrijheid 6 zetels, aan de C.P.N.
10 zetels en aan de Staatk. Ger. Partij
2 zetels.
Daarna verkregen restzetels de Partij
van den Arbeid 1, totaal 29. de Kath.
Volkspartij 2, totaal 32. de Anti-Rev.
Partij 1, totaal 13, de Christ.-Hist. Unie
1, totaal 8.
