IJmuider Courant Teheran Afmetingen Byrnes over de Parijsche Ministersconferentie 60e Jaargang No. 18334 Bureaux: Kennemerlaan 154, IJmuiden - Telefoon 5437 Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93 Telefoon 10724. Kennemer Editie van Haarlems Dagblad Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom Dinsdag 21 Mei 1946 Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem. Abonnementen: p. week 31 ct. per kwartaal f 4. U ET zijn niet de instellingen, die als -®-instrumenten van het openbare leven gebrekkig werken, maar de taak waar voor zij bestemd zijn is gebrekkig. Er zijn geen programma's die overeenkomen met de werkelijke afmetingen, die het leven in iederen enkeling van Europa heeft ge kregen. Dit schreef Ortega y Gasset in 1931 in zijn boek ,.De opstand der horden", dat in Hoilandsche vertaling twee jaar later, na jaar 1933, in ons land verscheen. Ik heb dit boek vaak geciteerd en zal het ongetwijfeld vaak blijven doen. Hen die het bezitten of in een bibliotheek vin den kunnen raad ik aan, het te herlezen. Het verklaart nu nog meer dan het bij zijn verschijning deed. Het vraagt zeker onze aandacht als wij pogen te verklaren lioe het komt, dat het parlementarisme in West-Europa slechts in matte stemming tot herleving komt, ofschoon die her leving onze bevrijding van dictatuur en tirannie bezegelt en iedere Westersche democraat haar wenscht. Maar er blijft matheid. Men voelt zich niet bevredigd. Verkiezingscampagnes wórden met in spanning en overdrijving van bestaande tegenstellingen tot eenige hoogte opge dreven. En er doen zich sensatie-metho den bij voor, die niet fraai zijn. Wij hebben dat in Frankrijk en België kunnen waar nemen en het nu zelf ook ondervonden. In Frankrijk is men vastgeloopen met de partij-indeeling en houdt de eene verkie zing na de andere om uit de impasse te komen. In België heeft hetzelfde zich in ietwat anderen vorm, verergerd door een crisis van de dynastie, voorgedaan. Bij ons zien wij, nu de Kamer gekozen is, ook een moeilijke situatie ontstaan. Dat is gisteren op deze plaats uiteengezet. Vandaag komt een mededeeling van onzen Haagschen correspondent, die de gevoe lens in parlementairen kring schetst, tot dezelfde conclusies. De toestand zou overigens minder moeilijk zijn als de ver kiezingscampagne in minder geforceerden stijl was gevoerd. Het ligt niet aan de parlementaire democratie Het ligt aan iets anders. Ortega heeft er, in 1931, dit over gezegd: Het discrediet der parlementen heeft niets uitstaande met hun kennelijke fouten. Het komt uit een andere oorzaak voort, die niets te maken heeft met de vraag, of zij geschikte politieke hulpmid delen zijn. Het komt voort uit het feit dat de Europeaan niet weet waartoe hij de parlementen moet aanwenden, verder uit het feit, dat hij geen^eerbied heeft voor de doeleinden van het traditioneele open bare leven en tenslotte uit de omstandig, heid, dat hij niets meer verwacht van de nationale staten, waarin hij ingedeeld en vastgezet is. Voor de eerste maal heeft de Europeaan, nu hij bij zijn economische, politieke en intellectueele plannen ge struikeld is over de grenzen van zijn land, gevoeld dat deze plannen dat wil zeggen zijn mogelijkheden, zijn levens trant van veel grooter afmetingen zijn dan de gemeenschap, waarin hij opgeslo ten is. Dit is, dunkt mij, de waarachtige oorzaak van het gevoel van verval, dat den Europeaan neerdrukt. De oorsprong ligt in hem zelf en is paradoxaal, want de gewaarwording van minder te zijn gewor. den komt juist voort uit de toeneming van zijn vermogen tot handelen en uit het feit, dat hij in botsing raakt met de orga nisatie waar. hij uitgegroeid is. Dat schreef deze Spaansche denker in 1931 en toen achtten de meesten hem slechts een begaafd essayist,-die gewaagde stellingen in stoute definities durfde neer te leggen. Maar nu geven staatslieden hem gelijk. Nu spreekt Bevin in het Lager huis over een wereldparlement en Chur chill in onze Ridderzaal over Vereenigde Staten van Europa. Nu is de verschrikke lijke oorlog voorbij, die uit de crisis er beklemming van Europa is losgebarsten en zitten wij nog steeds binnen onze grfen- zen opgesloten, elkaar van allerlei wijs makend waarin wij zelf niet gelooven. In ieder land gedraagt men zich alsof men zijn schuldenlast de baas zal worden en zelfvoorzienend zijn in de toekomst. De U.N.O. eerbiedigt aller „souvereiniteifc" en is een bond van regeeringen evenals de Vol. kenbond was, geen vereeniging van naties zooals zij zich noemt. In ieder land voert men disputen voor en tegen het kapita lisme, alsof een enkel land in staat zou zijn dat op zijn eigen houtje door een nieuw economisch stelsel te vervangen. Men houdt nationale disputen over ge leide economie, terwijl in wezen alles van de internationale ontwikkeling afhangt, Men debatteert over annexatie van Duitsch grondgebied, waarover alleen internatio naal beslist kan worden. En intusschen kan de handel zich niet ontwikkelen, wordt alles geremd en belemmerd door de oude, verouderde grenzen en grensjes en geldt overtuigender dan ooit Ortega's ana lyse van 1931: De waarachtige toestand van Europa zou dus deze blijken te zijn: zijn luisterrijk en lang verleden heeft het tot een nieuwe levenstaak doen komen, waarin kalles grooteren omvang heeft ge kregen. doch tegelijkertijd zijn de in stand gebleven instellingen van dit verleden dwergachtig klein en beletten zij den te gen woord i gen groei. Zal Europa zich kun nen bevrijden van overleefde instellingen, of zal het voorgoed daarin opgesloten blijven? Want het is reeds eerder gebeurd dat een groote beschaving ten onder ging. omdat zij de traditioneele opvatting van den Staat niet kon veranderen gaf geen bevel tot aanval Botsingen slechis van plaatselijken aard zegt Sultaneh Terwijl Radio-Tebrïz voortgaat met berichten over aanvallen der regee- ringstroepen op Azerbeidsjaansch ge bied te verspreiden, komen uit Teheran stellige en herhaalde verzekeringen dat de Perzische regeering geen enkel bevel tot het openen van gevechtshandelingen heeft gegeven, doch dat er slechts „lo cale botsingen" hebben plaats gehad tusschen regeeringstroepen en plaatse lijke Azerbeidsjaansche detachementen, die niet van beteekenis zijn. „Er is niets ernstigs gebeurd," verklaarde de Per zische premier tijdens een persgesprek. „Niemand weet wie er eigenlijk be gonnen is met de schermutselingen, doch zeker is dat Teheran geen enkel bevel tot het openen van gevechten heeft doen uitgaan." De premier voegde 'hier aan toe dat hij speciale afgevaardigden naar Tebriz zal zenden om tezamen met de Azer beidsjaansche autoriteiten de orde te herstellen en verdere incidenten te voorkomen. In een radiorede heeft Gha- vam es Sultaneh Maandag' nogmaals uitdrukkelijk verklaard, dat (re bot singen slechts van plaatselijken aard kunnen zijn geweest en wellicht door de troepen zelf op touw zijn gezet. Enkele waarnemers te Teheran zei den, dat de radio-uitzendingen van Te briz 'bedoeld, waren voor „binnenland- sche consumptie", hetzij als excuus voor het instellen van een militaire regeering, hetzij voor 'het uitbreiden van den dienstplicht, dan wel teneinde Moeilijke Kabinetsformatie (Van onzen parlementairen redacteur) In parlementairen kring acht men, naar mij gebleken is, de oplossing van het vraagstuk der Kabinetsformatie verre van eenvoudig. De indruk is, dat in eerste instantie een poging om te komen tot een Ministe rie, louter steunend op de Partij van den Arbeid en de Katholieke Volkspartij, niet in aanmerking zal komen, aangezien eerst genoemde partij in feite een nederlaag heeft geleden. Vorming van een Kabinet zonder deze groep en zonder de commu nisten zou anderzijds bedenkelijk geacht worden, aangezien men dan voortdurend die twee fracties zou nopen, gezamenlijk als oppositie te hoop te loopen, waaVbij nog komt, dat in de groote steden de aanhangers der beide partijen te samen over een meerderheid beschikken. Deze factor doet zich gevoelen. Wat een evenlueele formatie betreft van een nationaal kabinet, waarin a*lleen de Communisten geen zitting zouden ne men, kreeg ik te hooren, dat voorshands niet goed te zien is hoe- dit doenlijk ware, tengevolge van het bovenal hals starrige standpunt door de anti-revolu tionairen met betrekking tot Indonesië in genomen, waardoor overeenstemming tus schen hen en de Partij van den Arbeid ten opzichte van dat hoogst belangrijke punt van praktische politiek, dat aan de orde van den dag is, uitgesloten schijnt. Dan zou toch weer eerder een samen gaan van Katholieke Volkspartij met de Partij van den Arbeid denkbaar wezen, zoo kreeg ik den indruk. Doch hoe dit ook zij, men ontveinst zich in parle mentairen kring allerminst, dat de puzzle der Kabinetsformatie moeilijk is. Het Prinselijk Paar in Zwitserland I-Iet Prinselijk Paar is Maandag in het Bondspaleis te Bern officieel door den voltalligen Bondsraad ontvangen. Des avonds waren Prinses Juliana en Prins Bernhard de gast van den Bondsraad, die te hunner eere in hotel Bellevue te Bern een banket aanbood, waaraan vele Zwit- sersche en Nederlandsche genoodigden aanzaten. Het Fransche, het Belgische, het Ne derlandsche en alle andere parlementen zouden een duidelijke taak, die een Europeesche ontwikkeling zou helpen bevorderen, voor zich zien als de volken, met behoud van hun zelfbestuur in al hetgeen zij wèl aan kunnen en daar bij hun eigen aard handhaaft, deel uit maakten van een groot geheel met een Federaal parlement: waarlijke Vereenigde Naties. Wat kan een klein volk in deze om standigheden doen? Het is waard in een volgende beschouwing een poging te wa gen, om die vraag te beantwoorden. R. P. den steun voor de democratische partij te vergrooten en de positie van de cen trale regeering te ondermijnen. Een correspondent van Reuter, die uit Teheran te Londen is teruggekeerd, schreef gisteren, dat drie overwegingen het onwaarschijnlijk maken, dat een aanval door Teheran zou zijn bevolen: Ten eerste heeft de Perzische premier Sultaneh juist een missie naar Tebriz gezonden om het terugtrekken van de Sovjettroepen te onderzoeken en de te Teheran mislukte besprekingen te her openen. De nieuwe Perzische chef van staf, generaal Jahanbani, is kennelijk de Sovjet-Unie goed gezind en het is niet aan te nemen, dat hij de troepen zou laten aanvallen zonder te weten of de Sovjetrussische troepen het gebied hadden ontruimd. Bovendien zou Sultaneh zeker de be paling van het verdrag van 1921 tus schen de Sovjet-Unie en Perzië, waar bij het Russische leger het recht heeft Perzië binnen te rukken wanneer de Sovjet-Unie de Perzische veiligheid en belangen bedreigd acht, niet uit het oog verliezen. Hef woord is aan. Prof. Dr. G. v. d. Leeuw: Men klaagt terecht over allerlei misstanden in volk en kerk, maar slechts wei nigen hebben er de moeite voor over om de problemen, die hiermee samenhangen, grondig te bestudeeren. Weerbericht Geldig van Dinsdagavond tot Woensdag avond. Heldere nacht, overdag gedeeltelijk be wolkt, droog weer, zelfde temperatuur als vandaag, zwakke tot maligen, Zuid- Westelijken wind. Nieuwe kans op Cliineescke overeenstemming Volgens het Chineesche persbureau „Central News" hebben de communis tische troepen ;n de provincie Sjantoeng de volgende vier voorstellen der Chi neesche regeering aanvaard: 1. De communisten zullen onmiddel lijk de vijandelijkheden staken. 2. Zij zullen alle plaatsen, die zij op de regeeringstroepen hebben veroverd, ontruimen en zich op hun uitgangsbasis terugtrekken. 3. De herstelwerkzaamheden aan de spoorwegen zullen onmiddellijk een aanvang nemen. 4. Alle door de communisten gevan gen genomen manschappen der regee ringstroepen zullen onmiddellijk in vrij heid worden gesteld. Deze voorstellen waren door de com missie van onderzoek, die 18 Mei pet- vliegtuig de voornaamste gevechtscentra heeft bezocht, namens de regeering overgebracht. Men hoopt, aldus „Cen tral News", dat de gevechten in het cen trum van Sjantoeng binnenkort zullen ophouden. Prinses Juliana en Prins Bernhard zijn Maandag per vliegtuig in Genèvo aangekomen voor een semi-officieel bezoek aan Zwitserland. liet Prinselijk Paar op het vliegveld, waar liet verwelkomd werd door den Zwitsers*-hen minister van Buitenlandsche Zaken, dr. Max. Petitpierrc. (P.) Sovjet-Unie stelde onaanvaardbare eischen Maandagavond heeft de Amcrikaansche minister van Buitenlandsche Zaken. James Byrnes, via de radio een uiteenzetting ge geven van den gang van zaken op de con ferentie der vier ministers te Parijs, Hij verklaarde daarby dat hy de kwestie der vredesverdragen voor de algemeene ver gadering der Vereenigde Volken zou bren gen, indien zou blüken, dat het houden van een vredesconferentie dezen zomer niet mogelijk zou blijken. „Veiligheid", aldus Byrnes, „is een zaak die elke natie aangaat, maar de pogingen van de eene natie om voor zich die veilig heid te doen toenemen, kan de veiligheid van andere naties bedreigen, die dan op hun beurt dezelfde methoden gaan toe passen. De roep om veiligheid zou wel eens tot minder inplaats van tot meer veiligheid in de wereld kunnen leiden. Byrnes zette voorts uiteen, dat de Sovjet Unie 100.000.000 dollar aan herstelbetalin gen van Italië eischte, maar weigerde oor logsbuit als herstelbetaling te accepteeren. Want, zoo zegt de Sovjet-Unie. oorlogsbuit behoort aan het land. dat de buit ver overt en kan derhalve nimmer als schade vergoeding dienen. De schepen van de Italiaansche vloot beschouwt de Sovjet- Unie als oorlogsbuit. Toch heeft zij nooit eenige door haar veroverde oorlogsbuit met de andere geallieerden gedeeld. Rus land wenschte met de opbrengst van de Italiaansche productie betaald te worden. De Ver. Staten zouden deze productie vol gens Byrnes moeten financieren, weshalve Byrnes dc opvatting van de Sovjet-Unie niet kon deelen. Deze laatste had verder niet toegestemd in de toewijzing van de Dodekanesos aan Griekenland, tenzij de andere geallieerden het met zekere territoriale beslissingen elders eens zouden zijn. Voor Venezia Giulia verlangde deSovjet-Unie een ple bisciet over het geheele gebied, terwijl de Ver. Staten het in twee zónes wilden splitsen. Triest moet volgens Byrnes een vrije haven worden onder internationaal toezicht. Russische Donau-aspiraties. De verdragen voor den Balkan konden niet worden ontworpen, doordat men het niet eens kon worden over economische clausules. De Sovjet-Unie wilde geen vrij handel op de Donau waarborgen. De geallieerden kunnen, naar Byrnes meent, niet ten eeuwigen dage wachten met het opstellen van de vredesverdragen. Als de vredesconferentie dezen zomer niet plaats heeft, zullen de Ver. Staten de Ver eenigde Volken verzoeken aanwijzingen te geven op grond van art. 14 van het At lantisch Handvest. Byrnes sprak de hoop uit. dat de Sovjet- Unie haar oordeel over het Amerikaansche voorstel met betrekking tot Duitschland zou herzien. Ook met Oostenrijk moet vre de tot stand komen. Dit zal ertoe bijdra gen, dat de bezettingslegers in Europa verdwijnen. Byrnes eindigde aldus: „Het doel van onze pogingen is niet „gebied" of „her stelbetaling". Ons doel is vrede, geen vre de, gebaseerd op wraak en hebzucht, maar rechtvaardige vrede, de eenige, die duur zaam is."

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1946 | | pagina 1