IJmuider Courant
Het IJzeren Gordijn
De Kabinetsformatie
60e Jaargang: Xo. 18X50
Bureaux: Kennemerlaan 154,
IJmuiden - Telefoon 5457
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon 10724
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Dinsdag 11 Juni 1946
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f 4.
r N het jongste d«bat over buitenlandsche
A zaken, in het Lagerhuis gehouden, is
„het ijzeren gordijn, dat Europa in tweeën
deelt", weer middelpunt der aandacht ge
weest. Kon het anders? De scheiding tus-
schen Rusland en de Westelijke groote
mogendheden, die is ingetreden en ge
leidelijk verscherpt sinds hun bondgenoot
schap in oorlogstijd, remt den vrede en
de ontwikkeling der na-oorlogsche wereld,
Daarbij valt evenmin te ontkennen, dat de
Russen zich tegen vrijwel alle voorstellen
en pogingen van de andere zijde systema
tisch verzetten en weigeren tot eenige
overeenstemming te komen, als dat met
name Engeland zich voortdurend uitslooft,
om den muur van Russisch wantrouwen
te doorbreken. Ook dit debat gaf daarvan
weer duidelijke bewijzen. Maar het pogen
baat nog steeds niet. En Attlee, de Brit
sche Premier, sprak erover op bijna-kla-
gélijken toon:
„Ónze Russische vrienden houden zich
aan de letter van de overeenkomst van
Potsdam, maar negeeren den geest, waar
in wij haar hebben ontworpen. Wij
wenschten te Potsdam, dat Duitschland
als een economisch geheel behandeld zou
worden. Nu is het economisch gesplitst.
Wij verkëeren daarbij in een verschrik
kelijk moeilijke positie, gezien het voedsel
tekort der wereld, nu wij een zóne moeten
beheeren, die altijd tekort aan voedsel
voorziening heeft gehad. En wij willen
geen wanhoops-oplossing aanvaarden, die
Europa in twee volkomen gescheiden kam
pen zou verdeelen. Wij gelooven in de
nauwste samenwerking met onze vrien
den: de Belgen, de Nederlanders, de Scan-
dinaviërs en bovenal de Franschen.
Vriendschap met onze naburen beteekent
geen samenspanning (Attlee drukte het
begrip samenspanning of samenzwering
uit in de term „ganging-up"). Wij willen
zelfs heelemaal geen uitsluitende vriend
schap met de Westelijke mogendheden. Wij
zijn er op uit een alles omvattende vriend
schap te sluiten"
Hier onderbreek ik even en verjaag een
pijnlijke herinnering uit mijn gedachten:
herinnering aan de pogingen van den
Britschen premier Neville Chamberlain, in
de dagen van München, om vriendschap
te sluiten met een groote mogendheid die
niet wilde. Weg, herinnering! Laat ons
r.iet zwartgallig worden. Maar uit het be
toog van Attlee blijkt wel heel duidelijk,
waarom Engeland geen stap verder komt
met die West-Europeesche samenwerking
van welker noodzaak zoowel Londen als
Parijs. Brussel, Den Haag, Kopenhagen,
Stockholm en Oslo overtuigd zijn. Hoe
lang zullen wij moeten wachten?
Attlee weet het niet. Laat ons verder
naar hem luisteren: ..Het is merkwaardig
hoe moeilijk het is, de Russen te doen
begrijpen dat er meer dan één stem klinkt
in dit land. Als de meest onloochenbare
conservatief mij en mijn vrienden aan
valt, schijnt dit door de Russen op één of
andere geheimzinnige wijze opgevat te
worden als een uiting van de Britsche re
geering. Zij schijnen niet in te zien, dat
in de kern van de Westersche democratie
ligt, dat er een regeeringspartij en een op
positie bestaan. Het IJzeren Gordijn is een
gordijn tusschen geestesgesteldheden. Ik
dring er bij mijn Russische vrienden op
aan, samen te komen en openhartig te
spreken. In de huidige wereld bestaat
geen grooter behoefte dan dat. Wij moeten
beproeven, den Russischen geest en de
Russische historie te verstaan en te be
grijpen, waarom de Russen zulk een hou
ding aannemen"
Niemand kan ontkennen dat dit een
•nieuwe poging tot toenadering is. Tevens
zal niemand gelooven, dat de slimme Rus
sische regeerders niet zouden weten hoe
de Westersche democratie in elkaar zit
en „op geheimzinnige wijze" niet zouden
begrijpen, dat zij zich grondt op het be
staan van een regeeringspartij en een op
positie. Daar kan het Westen geen afstand
van doen: de Engelschen niet. de Belgen
niet, wij niet en de Scandinaviërs even
min. Want de andere oplossing is de dic
tatuur. De Russen leven onder dictatuur.
Wij weigeren diemeer dan ooit.
Na Attlee sprak Churchill. Hij zei dat
de Sovjet-politiek erin scheen te bestaan,
iedere regeling van den vrede te voor
komen en de volken van West- en Oost-
Europa te beletten, tot elkaar te komen
in vrije sociale en economische overeen
komst. Hij stelde vast dat alles beproefd
wordt om de Sovjet-zóne van Duitschland
communistisch te maken en te russificee-
ren. Polen mag geen uiting geven aan zijn
vrijen volkswil. Oostenrijk en Hongarije
worden uitgehongerd, beklemd en ver
drukt door Russische troepenmassaas. „Ik
had het niet mogelijk geacht dat in één
enkel jaar de Sovjets zooveel schade zou
den doen en zooveel vriendschap in de
Engelsch-sprekende wereld zouden doen
verkillen. Toch is er nog een ernstig
verlangen naar vriendschappelijke samen
werking met Rusland. Wij vragen niets
van de Russen dan hun toenadering en
wij zullen, met andere naties, hen te hulp
komen als hun rechten mochten worden
geschaad."
Churchill sprak niet over „mijn Rus
sische vrienden". Maar ook hij vroeg om
vriendschap. De tanden van den Britschen
leeuw liet Inij niet zien. Wel de klauwen
van den Amerikaanschen adelaar. Want
plotseling veranderde hij Oom Sam in een
adelaar, gezeten op zijn tak: in een groo-
Vlctory Day. Millioeiien iiien.svheii hebben te Londen het voorbijtrekken der
troepen uit liet gchcclc Britsclie Imperium en uit de geallieerde landen ter ge
legenheid van de viering van den Overwiniiingadag gadegeslagen. De stoet, wach
tend te Westminster, om de gemechaniseerde afdeelingei» te volgen. (1*)
De Koning van Siam
om het leven gekomen
Koning Auanda Mahidol van Siam is
Zondag 9 Juni even voor twaalf uur
dood in zijn paleis aangetroffen. Het
eerste telegram van Associated Press
sprak van een geweerschot, waardoor
de jonge vorst was overleden. Later
werd door een woordvoerder der ko
ninklijke huishouding bekend gemaakt
dat de 21-jarige koning hij de ontplof
fing van een geweer was verongelukt.
De omstandigheden waaronder de
koning gestorven is zijn wel bijzonder
tragisch. Temidden van de verwikke
lingen, die door het grensconflict tus
schen zijn land en Frankrijk zijn ont
staan en aan den vooravond van zijn
bezoek aan Washington, dat ongetwij
feld bedoeld was om de moeilijkheden
nader tot een oplossing te brengen, is
de jonge koning op een 'tot nu toe on
opgehelderde wijze plotseling om het'
leven gekomen. Hij was pas verleden
jaar December naar Siam teruggekeerd
ha de oorlogsjaren in Zwitserland te
hebben doorgebracht.
De wetgevende vergadering heeft
Maandag met algemeene stemmen
Prins Phoemiphon Aboeldet, den
achttienjarigen broer van den overle
den koning, als diens opvolger gekozen,
Terwijl een regentschapsraad werd be
noemd, die den jongen vorst zal assis-
teeren in ae staatszaken.
ten. sterken vogel met een geweldigen
snavel en klauwen „Hij zit daar roerloos.
En dag in. dag uit wordt mijnheer Gro-
myko op hem afgestuurd om hem te por
ren met een korten, puntigen stok. Nu
port hij hem in den nek. dan in de vleu
gels, dan weer in de staartveeren. De
adelaar zir voortdurend doodstil. Maar het
zou een groote vergissing zijn te meenen,
dat er niets in hem omgaat. Ik geef deze
vriendschappelijke wenk aan mijn ouden
kameraad-in-oorlogstijd, maarschalk Sta
lin."
Churchill complimenteerde Bevin als „den
vertegenwoordiger van veel wijsheid en
moed. die leven in het Britsche karakter."
Uit dit alles kunt ge lezen hoe de Brit
sche regeering en de Britsche oppositie
thans tegenover Rusland staan: verontrust
door een raadselachtige houding, telkens
vragend om vriendschap en overleg, tege
lijk zich beroepend op de vriendschap
met het machtige Amerika. Dat hoopt nu
weer op zijn voorstellen betreffende
Duitschland voor de conferentie der vier
ministers van Buitenlandsche Zaken, die
Zaterdag te Parijs zal beginnen. Maar
groot schijnen de kansen niet. R- P-
Indonesië kernpunt
(Van onzen parlementairen redacteur).
Hel bezoek dat dr. Beel Zaterdag aan
de Koningin bracht had alleen ten doel.
het Staatshoofd in te lichten omtrent
den stand der formatiepogingen op dat
oogenbli'k. Eenig definitief uitsluitsel
viel niet te geven, al ware het alleen
reeds doordat de formateur rapporteerde
voor de vergadering van de Tweede
Kamer-fractie van de Partij van den
Arbeid.
Deze bijeenkomst, door alle ministers
die leden der fractie zijn bijgewoond,
duurde van een uur tot half vijf in den
namiddag.
Vooral het ter tafel gekomen ont-
werp-regeeringsprogram omtrent Indo
nesië sohijnt moeilijkheden te hebben
opgeleverd. Ons werd gezegd, dat dit
program eenige „hoogst eigenaardige
formuleeringen" bevatte. Vermoedelijk
was dit vooral een uitvloeisel van het
geenszins onbekende verschijnsel, dat
het hier en daar ontbreekt aan begrip
van den internationalen kant van het
Indonesische probleem. Vooral voor die
fractieleden, die beseften en konden
weten, hoe het daarmee gesteld is. moet
daar in het bijzonder de schoen ge-<
wrongen hebben. Bij alle streven naar
het bereiken van overeenkomst is er
begrijpelijkerwijs een grens aan conces
sies. Zullen ingewijden in het Indonesi
sche vraagstuk die voor hun rekening
kunnen nemen?
Teleurstellende ervaringen met de
formuleeringen en daaruit voortgeko
men uitleggingen waren wellicht aan
leiding. niet te licht te denken over de
woordenkeuze van het regeeringspro-
gram.
Er zijn thans tegenvoorstellen bij den
formateur ingediend. Wellicht volgt
hierop nog weer mondeling contact van
dr. Beel met Jhr. mr. van .der Goes van
Naters.
Feitelijk, zoo kregen wij te hooren,
valt Indië buiten de sfeer van de bin-
nenlandsche staatkundige vraagstukken,
waaromtrent men elkaar overigens vrij
aardig genaderd schijnt te zijn en dus.
zoo zei men ons uit de fractie van de
Partij van den Arbeid, ware het des te
„tragischer" indien overeenstemming
tenslotte zou afspringen op verschil van
gevoelens over een dergelijke „natio
nale" aangelegenheid. Verzekerd weid,
dat het ontwerp-programma van dr.
Beel kennelijk gericht is op de vorming
Het woord is aan.
Prof. Mr. W. J. Pompe:
De jeugd gelooft aan de
daad, gericht op een doel,
dat boven haar eigen per
soon uitgaat. De jeugd is
gehard, de weekheid der
weelde is van haar afgeval
len, Moet men niet hoop
koesteren voor de toekomst
van ons volk, welke in han-
denvandeze jeugd is gelegd
(Uit: „Bevrijding")
In en om
's Lands Vergaderzaal
Hoe gaat het
met de staatsbegrooting
(Van onzen parlementairen redacteur).
Toen voorzitter v. Schaik onlangs in
zijn intreerede als President verband
legde tusschen den duur van de Kabi
netsformatie en den omvang van de
werkzaamheden, door de Kamers in de
tegenwoordige buitengewone zitting te
verrichten, /.al hij waarschijnlijk vooral
gedacht hebben aan.... de begrooting
194(1. Die ligt immers nog steeds onaf
gedaan ter tal'el en nu is het de vraag,
wanneer zij op het Binnenhof aan de
orde zal komen. Er zou bij eenige par
lementaire voortvarendheid wel gele
genheid bestaan haar nog te behandelen
voor het einde van de buitengewone zit
ting van de nieuwe Tweede en de oude
Eerste Kamer, waaraan op 20 Juli een
einde komt. Het ligt echter voor de
hand. dat die behandeling pas zin heeft,
wanneer er een nieuw Kabinet is. Mocht
dit nog eenigen tijd op zich laten wach
ten. dan is het alweer tekort dag om
voor genoemden datum de begrooting
geheel en al achter den rug te hebben,
d.w.z. in beide Kamers. Dit zou trou
wens reeds in de Tweede Kamer al niet
zoo gemakkelijk zijn. aangezien uit den
aard der zaak de nieuwe bewindslieden
zich toch nog weer in heel de begroo-
tingsmaterie zouden moeten inwerken,
want zelfs indien Minister Lieftïnck
opnieuw zou worden „ingehuurd", ware
het toch nog altijd voor zijn nieuwe
ambtgenooten noodig dit te doen. Bo
vendien zou bespreking van den alge-
meenen politieken toestand, op zijn
minst althans van de Kabinetsformatie
en de positie van hetn ieuwe bewind,
op haar plaats wezen. Mocht het Kabi
net voor de helft van deze maand in
elkaar zitten, dan ware denkbaar, dat
voor den 20sten Juli tenminste de Twee
de Kamer met een en ander gereed zou
kunnen zijn, waarna dan in de volgende
buitengewone zitting, die tot den Za
terdag vóór den derden Dinsdag in Sep
tember duurt, de nieuwe Eerste Kamer
de begrooting 1946 gereed zou kunnen
krijgen, mits zij het in heel snel tempo
zou doen, aangezien vergaderen na de
eerste week van Augustus nauwelijks
in aanmerking zou komen. Midden in
den zomer en in de vacantiemaand bij
uitstek een begrootingsdebat te houden
is bezwaarlijk. Alles tezamen genomen
meen ik in parlementairen kring de op
vatting te zien toenemen, dat het mis
schien maar beter is de begrooting 1946,
nu het toch al zoo laat geworden is. te
laten rusten tot na den derden Dinsdag
in September. Sommigen zouden haar
dan terstond nadien behandeld willen
zien, terwijl anderen er reeds toe over
hellen haar dan maar tegelijk met die
voor 1947 onder handen te nemen. ln-
tusschen zal het voor alles noodig zijn,
dat er een Kabinet ter wereld komt. en
wanneer dat het geval zal wezen, valt
onmogelijk te voorspellen.
Truman zendt boodschapper
naar Stalin
Volgens de Evening Standard zal Tru
man volgende maand een afgezant naar
Stalin zenden. Deze. mr. Edwin Pauley,
zal met den persoonlijken rang van am
bassadeur een reis maken door verschil
lende Europeesche landen en daarbij
een bezoek aan Moskou brengen. Welke
rol Paulev zal spelen ten aanzien van
het Amerikaansch-Russisch contact zal
afhangen van de ontwikkeling der be
sprekingen, die de vier ministers deze
maand te Parijs zullen houden.
van een kabinet, steunend op K.V.P. en
P. v. d. A.
Alles tezamen genomen is de situatie
zoo, dat het bereiken van een accoord
niet eenvoudig schijnt te zijn. maar nog
wel mogelijk geacht moet worden.
De fractie der K.V.P. is, voor zoover
tot gisterenmiddag bekend was, nog niet
tot een nieuwe bijeenkomst bijeenge
roepen. maar het ligt dan ook voor de
hand. dat de formateur eerst bij zichzelf
te rade zal gaan om zich naar aanlei
ding van de hem gedane tegenvoorstel
len een oordeel te vormen.
