Van Acker maakt er ernst mede
Nog eens de geblokkeerde
Voorbije Wereld
Avonturen
Effecten- en
Geldmarkt
De winsten
der groote banken
Onze en ander er critiek op de mi-
nisti'ieele aanbeveling voor de inschrij
ving op het Grootboek 1946 heeft den
demissionairen bewindsman aanleiding
gegeven tot een nadere opheldering,
welke cns echter niet ten volle heeft
bevredigd. Dat de Grootboekinsehrij-
vingen te zij.r.'?r tijd overdraagbaar zul
len'zijn en de regeering er op zal toe
zien dal; de koers „niet al te ver" van
pari zal afwijken, daft voorts ook ge
blokkeerde saldi zullen kunnen worden
overgedragen op een gedecentraliseer
de markt, het is alles heel goed bedoeld,
maar neemt toch hei bezwaar niet weg
dat men, zoo met het geblokkeerde geld
niet op het Grootboek wordt ingeschre
ven en geen belastingen behoeven te
morden betaald, daarop verlies zal moe
ien lijden, want de Minister merkt zelf
op dat uiteraard de koers vorming voor
dat geblokkeerde geld wisselvallig zal
zijn.
En juist dit was en blijft onze grief.
Wij nveenisn dat de Minister de bezit
ters van geblokkeerd tegoed niet indi
rect mag dwingen tot inschrijving op
het Grootboek door het in uitzicht stel
len van kapitaalverlies, omdat geblok
keerd geld, waarvan geen belastingen
meer behoeven te worden betaald, het
absolute eigendom, is en moet blijven
van den deposant en derhalve inte
graal moet word'.n vrijgegeven. Het is
■geen niet zuiver, maar goed geld, waar
over de ek;:r>"ar weer de vrije beschik
king meet ontvangen en waarvan de
besteding niet afhankelijk mag zijn van
het oord °1 investeeringscommissie.
jnmers, c'e geldsaöèèring heeft dan een
eind gvn .iiien, de buitengewone belas
tingen z. v» deer den fiscus geïncasseerd
en he g-ldvrrkcer moet dan ten volle
van zijn k - 'I: da banden worden ont
slagen, e •- eerste voorwaardisin van
een n.;i :u de mtwikkrlir.g d'er economi
sche bedrijvigheid, welke thans door de
talïooze rrg- gsmaatregelen maar al
te zeer wr-dt geremd.
Niet leg ui cl. ze maatregelen op zich
zelve gaat ens bezwaar. Ze zijn noodig
geweer en in vele opzichten ook thans
nog noodig voor de saneering van ons
geld en de stna'sfinaneiëh, maar er
jnoet een tudstio werden aangewezen,
■waarop ze finaal worden opgeheven.
En wat wc n :'.g hebben is een cate
gorische -v-' ia'in? van den Minister,
dat. zoodra de aanslagen voor de bui
tengewone belas1:,ngon door de con tri
bun bel en zijn voldaan, de geblokkeerde
saldi zullm worden vrijgegeven.
Daarop hebben de houders recht.
Wal nu de Amsterdamsche Beurs be
treft. ti. gen het eind van de vorige week
is wel duidelijk geworden waarom on
der lcid'ng van aandeelen Koninklijke
de geheeïe aandeelenmarkt een min of
meer willig aanzien verkreeg. Blijkbaar
warert cr, die de verrassing van de di
xectie ir. dm neus hadden. Want een
verrassir" i- het dat over 1944 25
en over 19'n 6 dividend op aandee
len Konirklijke zal worden be'aald,
waarvan 20 in aandeelen, zoodat elf
procent, in conlanten zal worden ont
vangen oneer aftrek van de dividend
belasting over het geheele dividend. Re
kening houdende met het feit dat over
de jaren 18 '01943 nie's werd uiige-
fceerd. beteekent deze betaling van 31
een gemiddeld cliv dsnd van ruim 5
over de jaren 19401945. dat echter
belangrijk boven dit percentage stijgt
als in aanmerking wordt genomen dat
20 in aandeelen wordt betaald. In
tussen en is dit voordeel door de recente
(koersstijging van c.a. 320 tot 450 ver
moedelijk reeds voor een goed deel in
den koers verdisconteerd, wat niet weg
neem dat aandeelhouders over deze
geste der dfrec ie tevreden mogen zijn.
Voor zoover kan worden nagegaan heeft
de Koninklijke gedurende de zes oor
logsjaren uit haar winsten een reserve
van rond f 170 millioen kunnen vormen
en zijn er voorts zeer aanzienlijke deva-
luatiewinstem gemaakt, waarmede zij
echter in de Vermogensaanwasbelasting
zal vallen.
Voorloopig is de positie van deze aan
deelhouders heel wat mooier dan die
"'•an Philips Gloeilampenfabrieken, die
O"er d e jaaren 1942/45 het dividend op
de gewone aandeelen passeert wegens
belangrijke oorlogsverliezen, welke
voorloopig op f 94 millioen worden ge
raamd. Ook 1946 heelt tot dusver ver
lies opgeleverd, dat echter zal kunnen
worden ingehaald nu de energie- en
grondstof!en,posi tie verbetert en de pro
ductie tot boven het vooroorlogsche peil
zal kuirmen worden opgevoerd.
Een zeer bevredigend resultaat heb
ben de groote banken i.n 1945 kunnen
boeken. Uit de thans gepubliceerde ver
slagen van de Twentsche en de Amster
damsche Bank blijkt, dat de bruto-winst
van resp. f 11.2 millioen en f 10.7 mil
lioen tot f 14.7 millioen en f 13.4 mil
lioen kon stijgen. Deze groote winsten
zijn naar bekend is. een gevolg van de
geldsaneering en hebben in de linan-
cieele pers aanleiding gegeven tot cri
tiek op de regeering die via het sohat-
kistpapier de banken rente laat. ver
dienen op gelden, welke grootendeels
den fiscus toekomen. Wij deelen deze
critiek niet. want hierdoor zijn de ban
ken in staat gesteld aan de regeering
haar intermediair te verleenen voor de
zeer kostbare geldsaneering. welke im
mers een groote uitbreiding van het
personeel noodiig maakte. Ook konden
daardoor de salarissen in overeenstem
ming worden gebracht met de gestegen
kosten van levensonderhoud. Tenslotte
hebben aandeelhouders slechts een zeer
bescheiden aandeel in deze winsten ge
had. De Amsterdamsche verhoogde haar
dividend van 2 op 5 de Incasso Bank
van 3 op 4 de Rpbaver van 3 op 4%.
De Twentsche handhaafde het op 3
De extra-wms't is grootendeels of ge
heel ten g^ede gekomen aan de Pen
sioenfondsen, zoodat van kapitalistische
allures bij de directies niet kan worden
gesproken.
Sonja Stokowsky, dochter van den
wereld vermaarden dirigent Leopold
Ktokowsky, trad tc New Vork in liet
huwelijk niet den Xederlandsehen offi
cier Willem H. Thorbccke. Het bruids
paar verlaat het kerkgebouw waar de
huwelijksinzegening plaats vond. (I*)
K.L.M^hichtlijn naar Bazel
Op l Juli a.s. zal de K.L.M. een luchtlijn
naaj"l3azel openen. Dagelijks. ook op Zon-
cla'g, zal een vliegtuig te 15.30 uur van Schip
hol vertrekken en om 17.50 landen op Bazel's
nieuwe luchthaven Blotzheim.
Dit vliegveld is de eerste werkelijk inter
nationale luchthaven van Europa. Het. is ge
legen op Fiansch grondgebied, tussehen Bazel
en Mulhouse. De K.L.M. is de eerste lucht
vaartmaatschappij. welke een dienst op
Blotzheim opent: in aansluiting op de lucht-
diensten komen er autobusveröïndingen met
Bazel en Mulhouse.
Ook uit douaneoogpunt zal Blotzheim bin
nenkort een merkwaardig aspect bieden. Er
komt n.l. een „douanestiaat" zonder eenige
kruising tussehen het vliegveld en de stad
Bazel.
Ook een K.L.M.-Dienst
op Zuid-Amerika
Begin October a.s. zal de K.L.M. een gere-
geiden dienst openen op Zuid-Amerika. Hier
door zal het mogelijk worden om in ongeveer
twee etmalen van Amsterdam naar Rio de
Janeiro en in nog geen 2' - etmalen naar
Buenos Aires te vliegen. Twee maal per week
n.l. Dinsdag en Vrijdag zullen comfortabele
D.C. 4's van Schiphol starten voor een lucht
reis van circa 12.009 k.m. Deze tweede gere
gelde transatlantische dienst van de K.L.M,
zal te Amsterdam aansluiting geven op vrij
wel alle Europeesche luchtlijnen en te Lis
sabon op diensten uit Tsjecho-Slowakije.
Zwitserland en Spanje. Het ligt m de bedoe
ling in ae eerstkomende maanden drie spe
ciale vluchten naar Zuid-Amerika te maken.
Spoedig einde
van suiker-misère
verwacht
De directie der Centrale Suikermaat
schappij deelt mede, dat nu de staking bij
de Wester Suikerraffinaderij te Amster
dam die niet een gevolg is van loon-
geschillen, maar begonnen is wegens de
staking in de havens ongeveer drie we
ken duurt, zij de bedoeling heeft haar
fabriek in Breda in te schakelen. Dit zal
alleen geschieden als de arbeiders niet
aan het werk gaan. De Bredasche fabriek
heeft een grootere capaciteit dan Dintel-
oord. Binnenkort zal een desbetreffend
voorstel aan den minister worden gedaan.
Als ook deze tweede fabriek gaat weaken,
zal de suikermisère spoedig tot het ver
leden behooren.
Belgische zwarte markt in het gedrang
..Van Acker maakt, er ernst mee". Dit
gezegde wordt meer en meer gehoord
in restaur amis, winkels en overal waar
iets aan het publiek wordt verkocht te
gen de onlangs officieel met tien per
cent verlaagde prijzen. De prijsverla
ging is gepaard gegaan met een enorme
campagne tegen de zwarte markt, waai-
door deze handel thans werkelijk den
schrik te pakken schijnt te hebben,
meldt Un. Press. Duizenden inspecteurs,
gendarmes, politieagenten en belasting
ambtenaren zwermen uit over al die
plaatsen die bij vroegere razzia's vrij
wel ongedeerd uit den strijd kwamen.
Gedurende de eerste tien dagen van
de prijsverlaging zijn meer dan 2000
vervolgingen wegens zwarten handel
.ngesteid, die een snelle afdoening krij
gen. Duizenden kilo's levensmiddelen
zijn in beslag genomen, duizenden francs
aan boetes uitgedeeld. In ernstige ge-
Radio geeft
18.00, 20 00 23.00 uur Nieuws. RNIO 15.00
Radio-Philha:m. ork. 1G.30 Stereofonlsche
uitzending. VARA 17.00 A J. C.-uitzendi.ng.
18.15 Jan Corduwener. 19.00 Viool en piano.
20.13 Weekeind-serenade 21.00 Dat gebeurde
hier. 21.30 Stafmuziek. 22.00 Gevarieerd pro
gramma.
HILVERSUM II, 415.5 M.
19.00. 20.00, 22.00 uur Nieuws. KRO 16.00
Pianorecital. RNIO 16.30 Stereofonische uit
zending. KRO 17.15 Klaas v. Beeck. 18.00 Di-
nermuziek. 19.20 „Jonge kunstenaars stellen
zich voor". 20.30 Prof. Sof's problemen. 20.45
Doornroosje, 2130 Hoorspel 22.35 „Selecta".
23.15 Vroolijke klanken.
ZONDAG
RNIO 8.00. 13.00, 18.00 20.00, 23.00 Nieuws.
VARA 10.00 Bach-cantate no. 165. 10.30 In den
tuin oer poëzie. 10,50 Omroep-kamerorkest.
11.30 Novelty Serenaders. AVRO 13.15 Orkest
Malando. 14.05 Boekbespreking. 14.30 Kurhaus-
concert. 16.30 Sportreportage. VARA 17.00
G.G.-cabaret. 18.15 Sport IKOR 19.00 Ned.
I-Ierv. Studiodienst. AVRO 20.15 Kurhaus-
coneert. Rott. Philh. Ork. o.l.v. Ignaz Neu-
mark. 22.00 Operetle-concert. 23.15 Dansorkest,
HILVERSUM II, 415.5 M.
RNIO 8.00, 13.00, 19,30, 22.00 Nieuws KRO
8.30 Hoogmis. IKOR 10.00 Ned. Herv. Kerk
dienst. NCRV 12.00 Gewijde muziek. KRO
12.30 Vaudeville-orkest. 14.00 Dieoenbrock-
herdenking. 16.30 Ziekenlof uit Bloemendaal.
IKOR 17.00 Ned. Herv. Kerkdienst. NCRV
19.00 Gewijde muziek. KRO 20.00 ..L' heure
espagnole". opera van Ravel. 21.30 „Hij en
zij", cabaret-revue. 22.35 Dansorkest.
AGENDA
Gebouw Flora, Pretoriaplein: Bonle Avond
met bal na, 20 uur. Stadsschouwburg: „De
stukgedanste balschoentjes, 14.30 uur. Rem
brandt: Tooneelbrigade (a. 1.). Palace: De
moordenaar kreeg 's avonds angst (18 j.).
Luxor: Intermezzo (14 jDeze drie 14. 16.15,
19 en 21.15 uur. Frans Hals: De burcht dei-
stilte (18 j.), 14, 16.30. 19 en 21.15 uur.
ZONDAG 16 JUNI.
Stadsschouwburg: De geheime deur. 20 uur.
Concertgebouw: De Rozenkrans. 20 uur. Pa
lace: Robbers Symphonie. 11 uur. Bioscopen:
verder als Zaterdag.
vallen is sluiting van bedrijf en zelfs
arrestatie mogelijk.
De scherpe actie der regeering geeft
aanleiding tot de wildste geruchten.
Zoo werd ie Antwerpen verteld dat de
menschen die op straat wei-den aange
troffen met schoenen of kleedingstuk-
ken van Amerikaansohea of Engelsche
legerafkomst, ter plaatse daarvan wer
den beroofd en op kousenvoeten of zon
der hemd naar huis moesten teruigkee-
ren. De politie lacht natuurlijk om zul
ke verhalen, maar zij bewijzen dat de
schrik er in zit. Tot voor kort kon men
in ieder restaurant slagroom met aard
beien krijgen, maar de restaurateurs
zijn nu te bang om die kostelijkheden te
koopen, laat staan te serveeren. Van
Acker verbood den verkoop van gebak
behalve gedurende het weekend en in
geen etalage, in geen restaurant is meer
gebak te bespeuren. Veertien dagen ge
leden kon men vrijwel openlijk boter
„zwart" koopen: 60 francs per K.G. in
de dorpen, 120 in de steden. Maar in de
stad is het nu haast onmogelijk gewor
den om „zwarte" boter te krijgen en de
regeering heeft het boterrantsoen kun
nen verdubbelen, omdat de boeren thans
liever de boter tegen den officieelen
prijs verkoopen dan het gevaar te loo-
pen hun heele bedrijf verloren te zien
gaan.
Voor een zomersch huis, op een bank,
ergens tussehen een blauwen hemel en
geurige aarde, met een" stille waterplas
voor mij en het klare gerucht van een
vrouw, die druk doende was in haar
keuken, achter mij, toefde ik 'in een
voorbije wereld.
Want :k las een oud boek van den
ouden Oostenrijker Schnitzler. Een mij
merend en grijs boek. waarin de mensch
langs gemakkelijken weg in zichzelf
keert en het eigen hart, örn en öm wendt
om zichzelf te ontdekken, zichzelf te
vergoelijken en de eigen, geringe wereld
te beminnen.
Een groot schrijver en een groot klein
boek dit „Anatole", dat in mijn studen
tenjaren een prachtige openbaring voor
mij was en dat nu niet anders dan een
vage herinnering was geworden: een
weeke, grijze en ongrijpbare woemoe-
digheid. Nög schoon, doch geheel ver
vreemd van wat nu in de wereld en in
de menschen is.
Ik ken een vlugge dame, die telkens
zegt: „tempo; tempo moet er zijn". Wan
neer ik haar vraag wat de bedoeling
van haar geestdrift voor dit tempo is,
haalt zij vlug en gemelijk haar schou
ders op en in haar oogen ligt verach
ting voor zulke domheid.
Ik zie de snelheid van het leven der
menschen en hun haast om vijf minu
ten eerder ergens te zijn waar niets op
hen wacht. Er wordt gedrongen en ge
duwd en gewond en beleedigd om die
vijf minuten. En er wordt hardvochtig
gehandeld en gesproken om het bezit
van dingen, welker eenige waarde het
bezitten is.
Anatole heeft dit nooit begrepen. En
Schnitzler van het sierlijke Weenen zij
ner dagen heeft dit niet gekend. En
daarom is het zoo ziels-vreemd op een
zomerschen dag voor een huis. dat stil
en eenzaam in het land aan het water
ligt, terug te keeren tot een tijd. waarin
het oude Europa in trage sierlijkheid te
sterven ligt. De vlammen van het gas
licht speelden op kristal en zilver. Wee
nen walste aan de schoone blauwe
Donau. Glanzende koetsen reden over
het Prater. Er was ruischen van kant
en zijde met den breeden rijken val
van warm fluweel en de geur van fee
der reukwater.
Door zulke sierlijkheid geleidden ons
de letteren dier dagen. En zorgvuldig
ontweken zij de plaatsen waar een scha
mel proletariaat, buiten de uiterlijke
onbekommerdheid van die andere we
reld, zijn armzalige dagen leefde zonder
doel en hoop.
Neen, verlangen naar den vergulden,
kristallen droom van die wereld behoe
ven wij niet te koesteren.
Maar vreugde om het „tempo-tempo"
van vandaag, om de schroffe hardhed
en de dringende brutaliteit van 1946,
ware evenzeer misplaatst.
Wij leven, zoo daoht ik voor dat huis
in de zon, op den breeden drempel tus
sehen twee werelden. Die van Schnitzler,
zijn Weenen en zijn schoone vermoeid
heid en die. welke komen gaat en waar
van wij zelfs de omtrekken nog niet
kunnen ontwaren in de duisternis.
De schemering kwam koel over het
land. De geuren van gras en water wer
den scherper en zoeter. Een kikker be
gon te kwaken. En een kleine vogelkeel
zong uit de struiken een klaar avond
lied. „Het eten is klaar" riep een hel
dere stem uit het huis. Ik liet het boek
op de bank en ging het koele huis
binnen.
Ergens tussehen de zinlooze traagheid
van toen en het zinlooze tempo van nu
moet de harmonische wereld liggen die
den menschen is beschoren. Al ware dit
slechts in hun liefste droomen.
ELIAS.
Bestemd voor vreemdelingen
De Rijksvreemdelingendiensl eri de visa-
dienst in Den Haag worden overstroomd door
vreemdelingen, die daar hun belangen komen
bepleiten. De minister van Justitie deelt
thans mede, dat de belanghebbenden zich
uitsluitend moeten wenden tot den plaatse
lijken vreemdelingendienst.
154. Want een paar honderd meter
verder hing een zachtjes in den wind
schommelende touwladder, van de rot
sen naar beneden. „Zeg Wag'' zei War-
rie, „ik geloof dat die touwladder een
val is, die voor ons door Mysteria is
opgesteld. En we zouden wel gek zijn,
als we er zou maar inliepen. „Nee War-
reltje web", antwoordde Wag, „ik ben
het bij hooge uitzondering niet met
Uwe Edelheid eens. Het lijkt mij de
eenige manier, om dichter bij die A'has-
flia te komen en dat is toch eigenlijk de
bedoeling van onze reis." En omdat Wag
dat vond, klauterden de twee zwervers
er heen, over rotsblokken en langs uit
stekende klippen en, met Wag voorop
klommen ze omhoog. Jonge, jongewat
was dat een klim! Wel driehonderd
spinnestappen hoog was de ladder, maar
eindelijk kwam de top van het eiland
toch iii zicht. Wag keek over de rand
en fluisterde tegen Warrel, die hem op
de hielen volgde. „Niet hardop praten,
hoorwant ik heb zoo'n idee, dat het
hier heelemaal niet zoo onbewoond is,
als het er uitziet. Zoo ivandelden de
twee vrienden over een rotsachtig pla
teau, waar geen boom, geen grasje en
geen bloempje op groeiae en waar een
kelder-blauwe hemel zich boven welfde
als een groote glazen koepel vol zon
licht.
BINNENLAND
De 100.000ste passa
gier na den oorïog op
Schiphol werd heden
middag aldaar ver-
wachi. Hem (haar) zou
een oorkonde en een
Delftsch bord worden
overhandigd.
Viermaal de dood
straf werd Vrijdag voor
het Bijz. Gerechtshof ge-
eischt in één zitting. De
beklaagden waren vier
actieve Nederlandsche
S.S.'ers uit Utrecht en
omgeving, die in ons
land tegen de geallieer
den hadden gevochten.
Aan mr. H. W. B,
Thieu is op grond van
het K. B. van 26 Oct.
1945 met ingang van 26
Sept. 1944 ontslag ver
leend uit zijn betrek
king van raadsheer in
den Hoogen Raad.
Een tweejarig meis
je is verdronken bij het
spelen aan den rand van
het vijvertje achter de
"'ouderlijke woning aan
den Paviljoensweg te
Huizen.
De* landelijke ver-
eeniging van ex-politie
ke gevangenen organi
seert. van 2!) Juni t.m. 7
Juli een zomerkamp te.
Hilversum. Prof. Scher-
merhorn zal het kamp
openen.
Het honderdste K.
L.M.-vlïegtuig sinds de
bevrijding wordt Maan
dag 17 Juni op Schip
hol verwacht.
Het Amsterdamsche
Concertgebouw-orkest
zal van 13 t.m. 28 Juli
een tournee door Zwit
serland maken.
Bij een autobotsing
in de Mathenesserlaan
te Rotterdam is de 39
jarige mej. C. Koert om
het leven gekomen.
Rotterdam telde op
1 April 620.000 inwoners.
Een groote natio
nale ambachtstentoon
stelling zal in Juli 1947
in de jaarbeursgebou
wen worden gehouden.
BUITENLAND
F
Een kleurenfilm
over de overwinnings
parade te Londen is in
driehonderd copieën ver
vaardigd en naar alle
geallieerde -landen ge
zonden.
Ex-konlng Umberto
is na een kort verblijf
in Spanje, te Lissabon
aangekomen.
De geheime redevoe
ringen van Ilitler tot het
opperbevel der Wehr-
macht zullen in acht
deelen worden gepubli
ceerd.
De Arabieren willen
den dag waarop de
Groot-Moefti van Jeru
zalem vertrok uit Frank
rijk, als nationalen
feestdag gaan vieren.
Talrüke Japansche
industrieën zullen vrij
komen om te dienen als
herstelbetaling aan de
landen die schade leden
door de Japansche oor
logvoering.
Het IJzermonument
in België zal door de
3-egeering worden ont
eigend, waarna deze een
nieuw gedenkteeken zal
oprichten voor de ge
sneuvelden van twee
we rel doortogen
Een paar honderd
Belgische studenten zul
len een maand kosteloos
komen werken op Wal
cheren.
Truman heeft ver
klaard zijn gezant bij
het Vaticaan trug te zul
len roepen zoodra zijn
taak aldaar zijl zijn be-
eindigd-,
Haarlem en Omgeving
Aan den heer J.
Vlaanderen te Heemste
de is met ingang van 5
Mei 1945 ontslag verleend
uit de functie van ge
meente-ontvanger, gelet
op het zuiveringsbesluit
1945.
De heer W. Rogge
veen te Heemstede
slaagde te Utrecht voor
het prop'aedeutisch exa
men godgeleerdheid.
Kind ernstig ge
wond. Donderdagmid
dag raakte te Hiliegom
een spelend jongetje van
3 Jaar in zijn onvoor
zichtigheid voor het po
litiebureau onder een
vrachtauto. Het is na
verbonden te zijn, naar
de Manastichting te
Haarlem overgebracht.
De heer H. Talsma
te Overveen is geslaagd
voor het candidaats-
examen Rechtsgeleerd
heid aan de universi
teit te Leiden.
Mevr. Dahmen
Everard te Aerdenhout
slaagde aan dezelfde
universiteit voor haar
doctoraal examen rechts
geleerdheid.
