De Reddingboot in 1945 Vloot zonder havens De ondergrondsche Nazi-Nijverheid De Zee gaaf open Een speciaal verslaggever van het ANP schrijft uit Minden: In de fraaie Porta Westphaïica, het nauwe dal in de Westfaalsche bergen, waardoor de Wezer noordwaarts «troonit, is een myslerisch stelsel van pijpleidingen tegen de rotsige berg wanden gebouwd. De leidingen eindi gen op het stationscmplaecment van Porta. Waar zij begonnen wisten tot voor een goed jaar alleen nog maar de vierduizend slaven, die in de steen groeven in het bergmassïef een mach tige onderaardsche olieraffinaderij bouwden. Aan de buitenzyde ziet men eenvoudig de leidingen in den grijzen bergwand verdwijnen en verder is er niets dat er op duidt, dat hier een der 53 ondergrondsche fabrieken was. die. de Nazi-hecrschers in hun vertwij feling in het laatste jaar van den oor log lieten bouwen. Als men thans binnengaat in de twintig meter hooge gangen, die steengravers in de bergen hebben uitgehouwen dan vindt men er een spookachtig samenstel van roestende buizen, ketels en motoren loopen enkele arbeiders rond. sloopend en demonteerend. Het grootste deel van de installatie is evenwel nog intact wacht op gegadigden, want de machines zijn aangewezen vooy herstelbetalingen. De Duitschers hebben voor de inrichting van deze olieraffinaderij een geweldige massa arbeidskracht verspild Vele maan den lang -.verteren er 4000 arbeiders, doch bij het einde van. den oorlog was de fa briek nog slechts voor 90% gereed. Anders staat her ^et de „Philips Valvo Hammerwerke". die men bereikt wanneer men van hier met een wankel kabelbaan tje enkele tientallen meters hooger tegen het bergmassief getrokken wordt. Toen de Duitschers in September 1944 inzagen, dat zij Zuid-Nederland zouden moeten ont ruimen. plunderden zij de Philipsfabrie- ken te Eindhoven en sleepten het mate riaal naar deze steengroeven. In Februari 1945 waren zij zoover, dat ze in de groe ven een fabriek van negen verdiepingen .«adden ingericht, waar zij de productie van radiobuizen konden beginnen. Twaalf honderd arbeiders, meestal Joodsche meisjes uit heel Europa, die in een kamp in de buurt waren ondergebracht, werden er dagelijks in de donkere holen gejaagd. -In is deze martelplaats leeg en de ma chines zijn in Eindhoven met muziek w er binnengehaald. Achtergebleven zijn slechts de electrisehe leidingen en de luchtververschings-installaties en het wachten is hier nog slechts od her dyna miet, dat de toegangen tot deze sinistere holen zal sluiten. Aan de overzijde van de Wezer, onder het machtige Wilhelms-monument, is de derde en laatste faze der vernietiging van de'' ondergrondsche fabrieken reeds vol trokken. Daar heeft 17 ton ontplofbare middelen de berghellingen doen inzakken in den toegang tot de holen, waarin sedert September 1944 een kwart millioen kogel lagers per maand werd gemaakt en waar in de befaamde „pantserschrik" zijn oor sprong vond. De vernietiging van de machtige betonkolossen, die den ingang vormden, eisc'me veel voorzichtigheid, t-aar het gedenkteeken op den bergtop niet beschadigd mocht worden. Elf derge lijke fabrieken zijn na ontruiming aan legertechnici overgegeven ter vernieling. De demon teer ing der bovengrondsche fabrieken, zooals die in de Eritscne zone is toegepast, is om tweeerlei redenen ver_ schillend van die dc-r ondergrondsche. In de eerste plaats verkeeren vele dezer fa brieken door bombardementen reeds in zoodanigen toestand, dat er weinig bruik baar materiaal is overgebleven. In de tweede plaats is het vaak noodig de ont ruimde gebouwen te behouden wegens het nijpende gebrek aan ruimte voor be zetting of voor toegelaten bedrijven. De eerste fabriek, die wij bezochten, was de onbeschadigde Dürkopp in Bielefeld, die in 1942 de productie van kanonloopen be gon. Hier stond het geheele machinepark, keurig ingevet nieuw materiaal, wachtend op kooplust uit de geallieerde landen. Het fabrieksterrein was ingericht als berg plaats voor groote hoeveelheden onder- deelen van luchfafweerkanonnen, die wachten op transport naar de ovens, waar zij versmolten zullen worden. Enkele Duitschers waren er bezig met steekvlam men de wemige overgebleven luchtaf- weerkanonnen in handelbare stukjes te versnijden. „Rheinmetal Boersig" te Diisseldorf be hoort tot de bedrijven waar bommenwer pers het werk der vernietiging reeds voor het grootste deel verricht hebben. Deze oude wapenfabriek werd na 1918 overge schakeld op de productie van locomotie ven enz., maar reeds in 1926 kwamen dgar zware kanonnen vandaan. Tn dezen oorlog produceerde het hoofdbedrijf der firma 9000 kanonnen. De fabriek werd eerst eind 1944 grondig gebombardeerd doch toen hadden de Duitschers de voor naamste installaties reeds naar elders overgebracht In een der onttakelde fa briekshallen staat nog een serie stalen kolossen: Peschuttorens voor de kanonnen van den Westwall. De vrachtjes van 22n ton konden niet meer naar hun bestem ming getransporteerd worden, want er was slechts één spoorwagen, die ze kon vervoeren. Nu zullen ze binnen wc-inige dagen het roemlooze einde van vernieling door dvnamiet vinden Elders in de groote Diisseldorfsche fabriekshallen snijden Duitschers thans de vloeistof tanks van V-2's aan reeoies. En weer elders ziet me" ploegen arbeiders bezig met het verpak ken van zware machines in kisten, die Russische opschriften drapen: Herstelbe talingen aan de Sovjet-Unie. Van Rhein- rrjetal Boersie gaan niet minder dan 17 duizend machines naar Ru^and en de Dü-s- seldorfsehe fabriek van de groote werk tuigonderneming Schiess, slechts weinig beschadigd, wordt in haar geheel naar Rusland getransporteerd. BrïLsche autoriteiten, die wij op onzen tocht ontmoetten, wezen op de moeilijk heden waarmee het werk gepaard gaat. De Duitschers hadden immers hun oor logsproductie zeer sterk verspreid en Krupps insiar.aties waren bijvoorbeeld in 10 verschillende geheime plaatsen. Fabrie ken van huishoudelijke artikelen bleken onderdeelen van V-wapens te maken en vliegtuigmotoren kwamen uit chocolade fabrieken. Enkele honderden deskundigen gaan nog steeds kris-kras door het land om verborgen voorraden op te sporen en naar de vijftig opslagplaatsen te zenden Een rem voor de spoedige destructies vormen de tijdroovende formaliteiten voor herstelleveringen en de nog altijd be perkte vervoersgelegenheid. Niettemin was men van meening dat. het werk van de vernietiging der wapenindustrie reeds vergevorderd is. UMUIDEN De spoorwegtrap Scheepvaart Juli. Aangekomen Lilly Mathiessen van Vestervil, Margretha van Geffle n. Zaandam, Paldhu van Par, Lech van Reykjavik. Kaldfonn van R'dam, Hast 4 van Jaderstelge naar Zaandam, Helder van Rotterdam, Julius Olsen van Phila delphia, Visten van Otterbacken, Cimbria van Oxelösund. 6 Juli. Vertrokken: Westcoaster n. Lon den. Boissevain n. Curasao. BFC—DE KENNEMERS. Morgen wordt reeds de returnwedstrijd BFCDe Kennemers gespeeld. Den vori- gen Zondag wonnen de Wijkers op over tuigende wijze en brachten daarmede hun puntenaantal op zes uit 3 wedstrijden, ter wijl BFC, Allen Weerbaar en Leerdam resp. reeds 3, 3 en 4 verliespunten boek ten. De kans, dat de Kennemers voor de 2e klas behouden blijven, is dan ook wel zeer groot. Ook morgen rekenen we weer op een Beverwijksche zege! IJmuiden herleeft Naar wij vernemen nadert het filmpje „De zee gaat open; IJmuiden herleeft" zijn voltooiing. Dit filmpje wordt vervaardigd door Po- lvgoon-Frofilty. in opdracht van de af- deeling IJmuiden van de vakgroep Groot handel in visch. Het scenario werd geschreven door Jaap Kolkman, chef van de afdeeling Visch van "t Voorlichtingsbureau van den Voedings raad te IJmuiden. Zondagsdienst apotheken De dienst der apotheken wordt morgen waargenomen door de IJmuider Apotheek, Kennemerlaan. In ons blad van Woensdag plaatsten wij een berichtje over de spoorwegtrap van de luchtbrug bij het Havenstation naar het spoorwegemplacement, geven wat hem toekomt mag niet onver meld worden gelaten, dat het maken van deze trap door eenige belanghebbenden niet door de Spoorwegen of de ge meente werd bekostigd. Groote diepgang Met een lading steenkool is alhier van Philadelphia aangekomen het Amerikaan- sche s.s. Julius Olsen. Het schip passeerde de Middensluis met een diepgang van 89 dM., wel een bewijs, dat de toegangsweg van de Noordzee naar Amsterdam in een gunstige conditie verkeert. Passagierslijst m.s. Tjisadane Aan ons bureau Kennemerlaan 154 ligt ter inzage de passagierslijst van het m.s. „Tjisadane". Ook de Noord- en Zuid-Hollandsche Redding Mij. kwam in de eerste vier maanden van het jaar 1945 voor tal van nieuwe moeilijkheden te staan, zoo le- Om ieder te zen we in het laatste nummer van De Reddingboot. Het voor den goeden gang van zaken zoo hoog noodige contact met de reddingstations was practisch on mogelijk geworden en het gevaar, dat het Roode Kruis-karakter van de red dingbooten geweld werd aangedaan door den in het nauw gedreven vijand, groeide met den dag. Het voedselgebrek op sommige,stations in Noord- en Zuid- Holland werd nijpend; het tekort aan brandstof en belangrijke invemtaris-on- derdeelen, de onmogelijkheid, repara ties aan motoren en accu's uit te voeren en tenslotte de slavenjacht, brachten groote zorgen met zich mede. doch on danks alles bleven de reddingbooten uit varen als er schepen of vliegtuigen in nood waren. Het was een zware proef, doch toen Nederland ten langen leste bevrijd was en ook het contact met de reddingsta- De Zwitsersche vlag waait op zee Het Zwitsersche s.s. „Calandra" groot 7600 ton, toebehoorende aan die Schwei- zerische Reederei A.G., kwam onlangs als eerste Zwitsersche boot in Neder land aan, zooals wij gemeld hebben. Zwitserland, land zonder zeehavens, be- gen voor den oorlog met de vorming van een zeevloot. Het in het leven roepen van een Zwitsersche zeer.'loot is terug te voeren tot de ervaringen, gedurende den eer sten wereldoorlog opgedaan, waarbij Zwitserland met groote moeilijkheden te kampen had, om het overzeesehe goederenvervoer in stand te houden. Oorspronkelijk werd het geheele Zwitsersche zeevervoer verzorgd door buitenlandscne lijnen. Het was te voor zien, dat bij het uitbreken van den oor log in 1939 de diensten der buitenland- sche lijnen wederom gestaakt zouden worden, waardoor voor Zwitserland de verbindingen met overzee opnieuw ver broken zouden zijn. Een dergelijke toe stand zou voor het land de meest fu neste gevolgen moeten hebben, aange zien Zwitserland voor een groot gedeel te zoowel voor den aanvoer van levens middelen als voor den aanvoer van grondstofen voor zijn industrie afhan kelijk is van den aanvoer van overzee. De Zwitsersche regeering bereidde zich voor, door het in time-charter nemen van een aantal Grieksche schepen voor den duur van den oorlog. Deze schepen zijn dan ook in 1939 reeds in dienst ge komen bij de daarvoor geschapen re- geeringsinstantie. Office de Guerre pour le Transoorts. Bern. Daarmede was echter slechts gedeeltelijk in de be hoefte voorzien, hetgeen later ook bleek. Het gebruik dezer tonnage werd toen door dat Griekenland in den oorlog be trokken werd. belet. Reeds op 27 April 1939 heeft de Schweizerische Reederei A. G. door een boodschap aan de Zwitsersche regee ring op de wenschelijfcheid van het in voeren der Zwitsersche vlag ter zee, at tent gemaakt. Volgens het verdrag van Barcelona van het jaar 1921, dat dioor 30 landen werd geteekend en waarin aan landen zonder zeehavens (omdat zij binnen hun territoriaal gebied een scheepsregister voeren) de mogelijkheid wordt, een e:gen vloot te onderhouden, mocht dus ook Zwitserland een eigen vloot hebben. Het duurde echter nog tot 9 April 1941 voor dat het bekende besluit van den Zwitserschen bondsraad, dat het voeren van de Zwitsersche vlag ter zee regelt en dat als Zwitserse!» zeerecht kan worden beschouwd, tot stand kwam. In verband daarmede werd opgericht het Zwitsersche Seefahrtsamt te Bazel, waar het Zwitsersche scheepregister wordt gevoerd en waarmede Bazel te vens als thuishaven voor Zwitsersche zeeschepen werd gekozen. Met het oog op de moeilijke positie van Zwitserland als neutraal land te midden van de oor logvoerende mogendheden moest vooral scherp toezicht worden gehouden op het zuiver Zwitsersche karakter van elk schip, dat in dit register werd inge schreven. Reeds door Zwitsersche maatschap pijen aangekochte en onder Panaimee- sche vlag varendie schepen, werden on middellijk na het verschijnen van voor noemd besluit, overgebracht naar Bazel. Als eerste schip werd het s.s. Calanda dat een dezer dagen in Nederland is aangekomen in Zwitserland te boek ge steld. In totaal omvatte de Zwitsersche vloot 13 schepen met tezamen c.a. 80.000 ton. Daaronder bevond zich ook een drietal schepen van het Zwitsersche Roode Kruis, aangezien het Zwitsersche Roode Kruis niet kon optreden als ree der. kwamen echter ook deze schepen onder het beheer der Schweizerische Reederei A. G. Vredige Oorlogstaak. tions kon worden hersteld, bleek de vloot ongeschonden door de branding der oorlogsjaren te zijn heen gekomen. Ondanks groote gevaren, die herhaalde lijk moesten worden getrotseerd, viel niemand aan het oorlogsgeweld tel slachtoffer en de materieele verliezen beperken zich tot het verloren gaan van een tweetal boothuizen, een tweetal oude tractoren, benevens een hoeveel heid touwwerk, gereedschappen en in- venitarisartikelen. Enkele.reddingbooten moesten echter kostbare reparaties on dergaan. In 1945 voeren de reddingbooten der N. Z. H. R. M. 106 maal uit en brachten 123 schipbreukelingen behouden aan wal, hiermede het totaal aantal gered den sedert de oprichting op 11 Novem ber 1924 tot 1 Januari 1946 brengend op 7003. De Neelfje Jacoba, Ook de Neeltje Jacoba heeft in het laatste oorlogsjaar niet stil gelegen. Hieronder laten vrij het verslag van eenige tochten volgen: Onderzeeboot gestrand. 16 Februari voer de mrb. „Neelfje Jacoba" ten 5 u. uit op het bericht, dat een kleine Duitsche onderzeeboot ach ter de Zuidpier was gestrand. De „Neeï- tje Jacoba" kon de onderzeeboot echter niet dicht genoeg naderen, aangezien deze in het mijnenveld was geraakt. Er werd van Duitsche zijde drang op den schipper uitgeoefend de onderzeeboot vlot te sleepen, doch hij heeft dit, te recht, geweigerd. Ten 7 u. was de red dingboot terug. Wind O-ost, kalm, mistig weer. Gezocht naar sloep. 20 Maart zocht de mrb. „Neeltje Ja coba" van 16.30 u. tot 19.10 u. ter hoog te van paal 52 op 2!/s' uit den wal, waar een sloep met schipbreukelingen zou zijn gezien, die een Nederlandsche vlag voerde. Er werd echter niets ge vonden. Wind Z.W., 5, buiïg. Gezocht naar rubber vlotten. 21 Maart voer de mrb. „Neeltje Ja coba" ten 13.10 u. uit om dwars van paal 59-60 te zoeken naar een drietal, rubber vlotten, die hier waren gesigna leerd. Een mijl buiten de pieren werd een onbemand vlot opgepikt, afkomstig Met uitzondering van de Roode Kruis- - schepen, die in de eerste plaats gebruikt van een Engelsch vliegtuig. Verder werd. werden voor het vervoer van pakketten j er niets gevonden. Ten 15.16 u. was de voor de geallieerde krijgsgevangenen in i reddingboot terug. Wind Z.W., 3, goed Europa en voor levensmiddeQtramspor- ten aan noodlijdende gebieden, het s.s. „Henri Duinant" heeft in Maart 1945 een lading levensmiddelen, afkomstig van de Don Suisse pour les Victimes de la Guerre, naar Delfzijl vervoerd werd de Zwitsersche zeevloot geduren de den oorlog hoofdzakelijk gebruikt voor deal aanvoer van granen uit Zuid- Amerika, olie uit Afrika en voor het pendelverkeer tusschen Lissabon en Genua. Lissabon was gedurende den oorlog de stapelplaats voor Zwitsersche import van overzee. De oorzaak hiervan was, dat de met Grieksche tonnage aange voerde lading. int Lissabon moest wór den gelost, daar 'de oorlog in de Mid- dellandsche Zee intensiever werd waar door het gebruik van de Middellandsche Zee-havens werd verhinderd. In dien loop van den oorlog ging een drietal schepen door de oorlogshande lingen verloren. De Roode Kruissche- pen zijn eveneens weer van het Zwit sersche scheepsregister afgevoerd. To taal zijn er dus heden no? 7 schepen onder Zwitsersche vlag o\ ergebleven. Ongetwijfeld zullen deze schepen, naarmate de Rijnvaart haar vroegere positie voor den aanvoer van overzee sehe goederen herovert steeds meer naar het Noorden worden gedirigeerd. Enkele schepen zijn reeds in Antwer pen geweest, en ook Rotterdam zal bin nenkort meer Zwitsersche schepen te zien krijgen, daar de positie van Rot terdam ten opzichte van het vervoer naar Zwitserland in toenemende mate verbetert. Het lean reeds thans als vaststaand" worden aangenomen, dat de Zwit sersche vloot, die momenteel sa mengesteld is uit oudere schepen, geleidelijk zal worden vervangen door nieuwe, moderne schepen. Het ligt echter geenszins in de bedoe ling, dat Zwitserland zich voor zijn zeevervoer zelfstandig gaat maken, doch men acht het in het landsbe lang noodig. een kleine vloot te on derhouden, die in geval van nood, onmiddellijk beschikbaar is. weer. Wederom een rubber vlot gesignaleerd. 21 Maart voer de mrb. .Neeltje Ja coba" ten 17 u. opnieuw uit. Er zou dwars voor paal 60 een robber vlot met schipbreukelingen op 1500 M. uit. den wal ten anker liggen. De reddingboot vond echter niets. Toen zij dicht bij den wal aan het zoeken was. cirkelden twee Engelsche jagers op 100 a 150 M. boven de reddingboot. De Roede Kruisvlag en Roode Kruisteekens werden blijkbaar goed gezien want na eendgen tijd vlogen zij verder. Ten 19.39 u. was de „Neeltje Jacoba" terug. "Visschersvaartuig verongelukt. 29 Juni vertrok de mrb. „Neeltje Ja coba" ten 10 u. uit de haven op het be richt dat een visschersvaartuig op de Zuidpier was verongelukt. Er werd. echter niets gevonden, doch tegen de Noordpier lag een lijk bekneld tusschen de startblokken. De pogingen om dit te bergen mislukte. Des middags, met laag water, zijn deze pogingen herhaald. Dit maal slaagde men er in het lijk los te krijgen; het bleek een der opvarenden van de op de pier verongelukte „SCH. 29" te zijn. Wind N.W., 6, buig weer, ruwe zee. Een 13-jarige „opstapper". 10 October -roer de mrb. „Neeltje Ja coba" ten 20.15 uit op het bericht, dat een loodssloep, aan boord waarvan zich twee loodsen en twee opvarenden van de loodsboot bevonden, motorpech had gekregen en hulpeloos in zee ronddreef. Dicht buiten den kop van de Noordpier werd de sloep gevonden; de opvarenden waren doornat en dood op. Ten 21.15 u. lag de .Neeltje Jacoba" gemeerd. In verband met den spoed, die hier ver- eiseht was, kon niet gewacht worden tot de bemanning van de „Neeltje Ja coba" bijeen was, zoodat de schipper, J. van der Meulen, uitvoer met zijn 13- jarigen zoon Willem van der Meulen, die het zoeklicht bediende, en een stuur man van het Loodswezen. Wind Z.Z.W., matige zee. In totaal maakte de „Neeltje Jacoba" in 1945 elf tochten. 2000 fietsen van de 100.000. die onze regee ring destijds in Frank rijk heeft besteld, zullen voor het einde van deze maand in ons land aan komen. Vorige week zijn. er reeds 250 gearriveerd. Het tweeduizendste schip sinds 1 Januari van dit jaar is Vrijdag den Nieuwen Waterweg binnengeloopen. De Koningin heeft de opening van de Zeeuwsche landbouw tentoonstelling te Goes bijgewoond. De ambassadeur van Frankrijk in ons land. de heer Hubert Guérin, is benoemd tot gezant in Brazilië. Prins Bernhard heeft Vrijdag in Parijs aan twee hooge Fran- sche officieren de ver- sierseeln van comman deur in de orde van Oranje Nassau met de zwaarden uitgereikt. Bij een vliegongeval nabij het eiland Man is een 26-jarige leerling waarnemer der Neder landsche Luchtstrijd krachten om het leven gekomen. De Voorloopige Raad voor de Volkshuisves ting, bestaande uit 20 leden, zal 9 Juli te 's Gravenhage worden geïnstalleerd. Een groote kolen- zwendel is te Rotterdam ontdekt, waarbij 2 ko lenhandelaars werden gearresteerd en 60 pro eessen-verbaal weiden opgemaakt. Van diefstal afkomstige kolen en ko- lenbonnen werden tegen ongehoorde prijzen in den zwarten handel ge bracht. Minister van Maar seveen heeft Vrijdag avond een radiotoe spraak gehouden, waar in hij een warm woord van aanbeveling sprak voor het reclasseerings- werk in het algemeen en voor de vandaag gehou den collecte in het bij zonder. Haarlem en Omgeving Bij de Staats-exa- mens voor muziek te 's Gravenhage, slaagden voor het diploma Mid delbaar onderwijs piano spel de heer Jan His- schemöller en mej. Frie da Hoogerwerf te Haar lem. De heer L. van As- peren, onderwijzer aan de Führhopschool, gaat de school met pensioen verlaten. De oudercom missie van genoemde school organiseert een afscheidsavond op Don derdag 18 Juli in de gymnastiekzaal aan de Planetenlaan. De heer L. H. M. Hesselink te Santpoort slaagde te Groningen voor het doctoraal exa men geneeskunde. De heeren L, J. Jon ker te Haai'lem en. A. Caliseh te Heemstede slaagden te Leiden voor het candldaatsexamen Indisch recht.. De politie te Heem stede heeft vijf perso nen aangehouden, die uit een garage te Heem stede vier autobanden hadden ontvreemd. Bij een Haarlemmer zijn de banden in beslag geno men en aan den eige naar teruggegeven, ter wijl daders en helers ter beschikking van de olfi cier van justitie werden gesteld. Een werkster, A. S. uit de Haarlemmermeer heeft bij een familie te Heemstede een gouden polshorloge weggenome polshorloge weggeno men. De buurtvereenf- ging „rrinses Margriet" te Bennebroek organi seert op 10 Juli aan den Bennebroekerweg groo te volksspelen met diver se kermisattracties. Een gecostumeerde voetbal wedstrijd staat eveneens op het programma. De heer Olof de Lugt en zijn ensemble geeft hedenavond in Ho tel Duin en Daal een uitvoering voor gerepa- trieerden In en buiten het hotel. Het concert begint te half negen. Een ingezetene van Aerdenhout deed bij de politie aangifte van dief stal van een rijwiel. Daarbij bleek, dat de politie den dader reeds had ingerekend. Op den Schulpweg te Aerdenhout werd een motorrijder door een auto aangereden. De motorrijder bekwam eenige kneuzingen en moest naar zijn woning worden vervoerd. Zijn motorrijwiel werd be schadigd.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1946 | | pagina 2