IJmuider Courant
Dans der Milliarden
De groote Mogendheden
Vorstelijke promotie
in de Domkerk
61e Jaargang No. 18881
Bureaux; Kennemerlaan 154,
IJmuiden - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon 10724.
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Hoofdredacteur: Robert l'eerebooni
Woensdag 17 Juli 194®
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 ct
per kwartaal f 4.—
T~\ E Amerikaansche leen in g va-n 3 3/4
milliard dollars is eindelijk, na veel
dispuut iin beide landen, aan Engeland
toegestaan. Het is een duizelingwekkend
bedrag zelfs in de tijden, waarin wij le
ven. Wie daartoe lust heeft rekene uit,
hoeveel milliard guldens deze leening
vertegenwoordigt. Is hij zoover, dan be
hoeft hij er maar een nul bij te zetten
om het bedrag in dubbeltjes voor oogen
te krijgen. Dat geeft hem dan een indruk
van de voornemens der Engelsche regee
ring, die „iedere penny wil omdraaien"
voor zij ze uitgeeft. Weliswaar is het ge
tal pennies nog eens bijna tweeënhalf
maal zoo groot als dat der dubbeltjes,
maar zulke ingewikkelde becijfering is
niet noodig om reeds voldoende geïmpo
neerd te zijn. Overigens moet men regee
ringen, die munstukken willen omdraaien,
niet te zeer gelooven. Ook de Engelsche
niet. Zij heeft trouwens al meer afwisse
ling in de voeding en betere sigaretten
beloofd. Pas als zij zoover is zal het om
draaien der pennies aanvangen. Intussc'hen
zullen er nog wel wat andere postjes
doorglippen.
Het doel van de leenimg is, im officieele
termen uitgedrukt, het vergemakkelijken
van den aankoop van goederen en dien
sten door Engeland in de Vereerrigde
Staten, hulp bij het oplossen van de na-
oorlogsche transito-tekorten op de loo-
pende betalingsbalans, hulp bij het hand
haven van voldoende reserves in goud en
dollars en bij het voldoen van verplich
tingen van multilateralen handel. De
oorzaak van de leening is. in minder ge
leerde economische bewoordingen uitge
drukt, dat Engeland op zwart zaad zit
evenals wij, de Franschen en anderen.
Wij, de Franschen en anderen hebben
daarom ook bij het machtige Amerika om
geld aangeklopt en eveneens groote lee
ningen los gekregen, al zijn ze matig in
vergelijking met de 3 3/4 milliard dollars,
die den Engelschen ten deel vallen. Het
valt niet te loochenen dat het verstrek
ken van zuLke hulp het machtige Ame
rika nog veel machtiger maakt omdat wij
allen: de Engelschen, de Franschen, de
anderen en wij, op deze wijze zijn schul
denaren zijn geworden. En niet zoo'n klein
beetje ook. Om dit den Engelschen nog
eens extra duidelijk te maken heeft Ray-
burn, de voorzitter van het Congres, dat
met 219 tegen 155 stemmen de leening
tenslotte goedkeurde, vóór de stemming
gezegd: „Ik dring aan op een overweldi
gende meerderheid. Het leiderschap van
de wereld wordt ons vandaag aangebo
den".
Maar er is geen overweldigende meer
derheid gekomen, zooals uit de cijfers
blijkt. Ondanks de verlokkingen van het
leiderschap der wereld stemden 155 leden,
41 der aanwezigen, tegen. De sympa
thie voor Engeland is in Amerika niet
bepaald algemeen, zooals den laatsten tijd
wel gebleken is. En het isolationisme, dat
zich uitsluitend op het Amerikaansche
eigenbelang wil toespitsen en de rest
de wereld aan haar lot overlaten, heeft
sinds den dood van Roosevelt wel g
meerderheid kunnen heroveren, maar toch
aanmerkelijk veld gewonnen. Vele Ame
rikanen vinden voorts de belegging van
milliarden in Engeland niet zoo best en
hebben weinig verhouwen in het zakelijk
beleid van de socialistische regeering, die
in elk geval in de eerstvolgende jaren in
Engeland aan het roer zal blijven. De op
posanten hebben het evenwel afgelegd.
Anderzijds bestond ook in Engeland eer.
vrij krachtig verzet tegen het sluiten van
de leening. Dat kwam niet alleen tot
uiting bij tegenstanders der regeering
maar ook wel onder haar medestanders,
zooals mij kort geleden nog in gesprek
ken met Engelschen bleek. Zij stelden
zich op het standpunt dat Engeland, hoe
zwaar het ook beproefd mocht worden en
hoeveel beperkingen op zijn levens
standaard het er zich ook voor zou moe
ten getroosten, verstandiger zou handelen
door zich op eigen kracht te verlaten.
„Acht u dat mogelijk?" vroeg ik en de
geestesgesteldheid van John Buil ant
woordde verbeten: „Die dingen zijn altijd
mogelijk", er aan toevoegend in een ge
liefde term van denzelfden J. Bull: „We'll
muddle through", hetgeen zooveel wil
zeggen als: „Wij modderen ons er wel
door"
Maar ook de Engelsche oppositie tegen
de leening heeft het afgelegd. De 3 3/4
millard dollars zijn er en Britsche onver
zettelijkheid. welker zaken-reputatie er
op zal staan om (evenals na den eersten
wereldoorlog) alle verplichtingen tegen
over het buitenland stipt na te komen, zal
ondanks betere voeding en betere siga
retten toch topprestaties moeten leveren.
Misschien is dat nog moeilijker. Want de
menschelijke natuur, of zij nu zinnebeel
dig wordt voorgesteld door een leeuw,
een haan, een adelaar, een bulldog of
welke andere zelfbewuste diersoort dan
ook. heeft overal, in ieder land. de eigen
schap dat men haar niet te goed eten en
te góede sigaretten moet geven om haar
grootste wilskracht en volharding^ tot
uiting te bTengen.
Dit zijn vrij luchtige commentaren op
die Amerikaansche milliarden-leearag
aan Engeland, waarover al zooveel ge
publiceerd is. Men kan er zijn gedachten
verder over laten gaan. R. P.
Het eerste wereldcongres voor .Toden en
Christenen zal op 30 Juli te Oxford gehou
den worden.
Vredesconferentie in het verschiet
lieten Bondgenooten in bet onzekere
Australische afgevaardigde
laakt de veto-procedure
Dinsdag heeft de Australische afgevaar
digde bij de UNO, dr. Evatt, een radiorede
gehouden die met het oog op de komende
vredesconferentie kan worden beschouwd
als een uiting van misnoegen der mogend
heden, die niet by het overleg der mi
nisters van de vier groote naties aanwezig
waren, over de wyze waarop deze vier
de door hen vastgestelde regelingen ten
aanzien van de vredesverdragen hebben
geheim gehouden. Evatt zeide letterlijk:
„Ik protesteer tegen het feit dat de belli-
gerenten die niet tot de groote vier be-
hooren, nog steeds geen gelegenheid heb
ben gekregen zich op de hoogte te stellen
van de belangrijke phasen der vredesre
geling".
„De Vereerrigde Volkeren", aldus
Evatt, „weten wel dat zij den vrede
moeten handhaven, doch zij weten niet
welken vrede. Dit is een gevolg van
het summiere overleg, dat plaats vond
voor de bijeenkomst der vier ministers.
Ik ben van meening dat de vele moei
lijkheden in het na-oorlogsche bestuur
van Europa hadden kunnen worden
vermeden wanneer men er voor ge
zorgd had dat alle mogendheden, die
actief in den oorlog hebben meege
daan doch om een of andere reden
van het overleg werden uitgeschakeld,
er later in waren betrokken
In het vervolg van zijn rede gaf Evatt
nadrukkelijk te kennen, dat de rest der 21
landen in geen geval zal toestaan dat de
groote mogendheden aan de conferentie
tafel op 29 Juli hun wil opdringen. „De
groote vier zullen niet over de rest kun
nen loopen", aldus Evatt, „en de groote
meerderheid der belligerenten is niet be
reid afstand te doen van ook maar één
van haar onloochenbare rechten. Mis
schien zullen enkele naties bereid zijn te
fungeeren als rubberstempel voor hetgeen
gedaan is, doch de andere zeker niet".
Veto-praktyk.
Tenslotte leverde Evatt felle critiek op
de procedure van het vetorecht, zooals
dat in de statuten der UNO is vastgelegd.
Hij zeide dat het vetorecht misschien aan
vaardbaar is voor enkele beperkte doel
einden, doch zij is in wezen ondemocra
tisch en onrechtvaardig. Hij gaf zijn vol
doening te kennen over het feit dat het
vetorecht niet zal kunnen binnen dringen
op de aanstaande vredesconferentie en her
innerde er aan, dat Australië den wensch
te kennen heeft gegeven op de volgende
UNO-vergadering, die in September zal
worden gehouden, een overzicht open
baar te maken over de wijze, waarop het
vetorecht gedurende het afgeloopen jaar
is uitgeoefend.
Het Italiaansche verzet.
De Italiaansche premier de Gasperi
heeft een regeeringsverklaring afgelegd,
waarin hij bekend maakte dat Italië zich
op de vredesconferentie zal verzetten te
gen elk besluit dat door de ministers van
Buitenlandsche Zaken inzake het Italiaan
sche verdrag genomen is. Terug komend
van 't eerder openlijk ingenomen standpunt
dat geen Italiaansche regeering zulk een
vredesverdrag zou teek enen, zeide de
Gasperi thans dat de vergadering en niet
het kabinet vrijelijk zou beslissen of al
dan niet geteekend zou worden. De
Gasperi opende zijn verklaring met het
uitspreken van de hoop dat de internatio
nale democratie eerder een peetemoei
dan een stiefmoeder voor het kind de
Itailiaansche republiek zou blijken te zijn.
Extra tabaksraotsoenen
in «Ie zomermaanden.
Het is mogelijk gebleken, gedurende de
zomermaanden nog enkele extra rantsoe
nen rookartikelen te verstrekken. Hierbij
moet in de eerste plaats rekening worden
gehouden met de beschikbare voorraden
tabaksartikelen, opdat de normale distri
butie niet in gevaar komt. Ook bij de ko
mende extra verstrekkingen zal steeds
worden bekend gemaakt, wat hierop zal
kunnen worden gekocht.
De studentenzuivering
Op verzoek van den minister van O.,
K. en W„ stellen B. en W. van Amster
dam den raad voor de herordening op de
studentenzuivering aan de Amsterdamsche
universiteit zoo te wijzigen, dat op de be
paling, waarbij examens, enz., afgelegd
na de voordeelen, verbonden aan het or.-
derteekenen der z.g. loyaliteitsverklaring
ongeldig worden verklaard, door B. en
W.. op voorstel van den rector-magnificus,
uitzonderingen kunnen worden gemaakt.
Hef woord is aan.
Francois de
Lesseps:
Onze tegenstanders zijn
dikwijls onze beste helpers.
Russische spionnen
in Amerikaansche zone
Brigade-generaal Edwin Sibert, chef van
den veiligheidsdienst van de Amerikaan
sche troepen in Duitschland, is onverwacht
en met spoed naar Londen vertrokken-
Hij heeft een zaak onderhanden betref
fende de twee Sovjet-Russi9ohe officieren,
van wie beweerd wordt, dat zij spionnen
zijn en die door de Amerikanen „ergens
in Europa" worden vastgehouden. Volgens
inlichtingen uit zekere 'hooggeplaatste
bron zouden zij te Londen in arrest ge
houden worden.
In sommige kringen acht men het mo
gelijk dat de Sovjet-Russen twee Ameri
kaansche officieren, namelijk kapitein
I-Iarold Cob in en luitenant George Wyaüt,
vasthouden. Van deze twee officieren
heeft men sedert 16 dagen niets meer ge
hoord.
Generaal majoor Keating, commandant
van de Amerikaansche troepen in Berlijn,
heeft verklaard, dat hy verbaasd was
over de herhaalde bezoeken van Sovjet-
Russische spionnen in de Amerikaansche
zóne, daar hy de Russen sfeeds had uitge-
noodigd alles officieel te komen bezichti
gen.
De vredesconferentie
Als vertegenwoordiger var. het departe
ment van Economische Zaken ter a.s.
vredesconferentie te Parijs is aangewezen
mr. E. D. M. Koning, directeur van het
handels- en industrieel beleid van dat
ministerie.
Tijdens de rede van den promotor. Prof. I>r. II. M. H. A. v. d. Valk.
(Foto A.N.P.-W.);
Prins Bernhard
symboliseert
het verzet
,Wij hebben groote kansen
in de wereld"
In den doorluchtlgen persoon van Prins
Bernhard. zoo zeide de rector-magnificus
prof. J. Boekc Dinsdagmiddag b(| de eere-
promotie ln de Domkerk te Utrecht, wil de
Utrechtsche universiteit het wereldlijk ver
zet eeren. Prins Bernhard. die met zooveel
onverzettelyken moed en trouw op de bres
stond, waar het gold. ons land van den
druk van den overweldiger te bevrijden. „Wij
willen op deze w^ze toonen. hoezeer wfl
den Prins waarlijk als een der onzen, ja als
een der besten uit ons volk beschouwen."
Aan het einde van zijn rede verzocht de
rector den promotor, prof. dr. H. M. H. A.
van der Valk, het proniotieforinulier uit te
spreken, hetgeen onder doodsche stilte ge
schiedde. Daarop hing de promotor den
Prins, thans jongen doctor, de cappa om.
In zijn toespraak zeide prof. Van der Valk.
dat Prins Bernhard zich een strijder heeft
betoond van het recht en daarmede de
edelste tradities uit het Huis van Oranje
heeft voortgezet. Tot slot gaf de promotor
Z K. H. een zegenwensch mee. voor deze
gélegenheld een gebruik uit lang vervlogen
tijden in eere herstellend.
In zijn antwoord bracht Prins Bernhard
allereerst dank aan den Senaat voor de
verleende onderscheiding, die hij verklaarde
op te vatten als een eerbetoon aan het ver
zet ln al zijn schakeeringen, Sprekende over
de ontwikkeling ln Nederland na de bevrij
ding, waarschuwde de Prins met klem te
gen moedeloosheid, alsmede tegen wat hij
een „nationale ondeugd" noemde: het ge
kanker. „Soms schijnt dit welhaast uit te
groeien tot een epidemie, die ons volks
bestaan bedreigt. In dezen tijd van weder
opbouw past geen afbrekende critiek. La
ten wij niet ondankbaar zijn. want met den
wederopbouw zijn wij reeds verder gevorderd
dan ménig ander land. Wij hebben groote
kansen in de wereld. Het nieuwe Neder
land. waarvoor wij hebben gestreden, is
langzaam groeiende. Wanneer wij met Gods
hulp idealisme weten te paren aan geduld
en harden arbeid, zal het waarachtig wel
gaan Wij behooven slechts vol te houden
om ta slagen."
Antwerpen
Transitohaven voor Duitschland?
,JDe Gazet" verneemt dat de Amerikaan
sche bczettingsautoriteiten de ravitaillee
ring hunner troepen in Duitschiand over
Antwerpen zouden lelden in plaats van
over Hamburg en Bremen.
Een eerste overeenkomst zou loopen tot
in 1947. terwijl een verlenging van 7 Jaai;
zeer waarschijnlijk zou worden geacht.
Von Falkenhorst
zal terechts laan
De commissie der UNO voor oorlogsmis
daden maakt bekend, dat generaal von Fal
kenhorst. eertijds opperbevelhebber der
Duitsche troepen in Noorwegen, binnen
kort terecht zal staan, vermoedelijk te Celle,
ten noorden van Hamburg.
Hij wordt o.m. ervan beschuldigd, zijn
troepen bevolen te hebben, meedoogenloos
tegenover Britsche commando's op te tre
den en ieder lid van zoo'n commando na
een verhoor van 24 uur te dooden. OoK
wordt hij ervan beschuldigd Britsche com
mando's aan den s. d. te hebben overge
leverd. waardoor zij onmiddeihjk ter oooa
gebracht werden Volgens verwachting zal
het proces 29 Juli beginnen.
In Japan zijn de voedselvoorraden lot
een ongekend minimum teruggeloopen, vol
gens een rapport van Generaal Mac Arthur.
De oorzaak hiervan zou gelegen zsin in den
slechten rijstoogst en een onvoldoenden im-t
port aan levensmiddelen.
