De Woningnood
ter Vredesconferentie
De Piet Hein is opgekalefaterd
Moord
E. H. Tenckinck
61e Jaargang No. 18382 1 I l T "I V* 1 T V /^"^T TP^ *4" Donderdag 18 Juli tl» 16
Bureaux: Kennemerlaan 154, JL JL JL xi.^li JL JL JL JL aL Uitgave van de Stichting
IJmulden - Telefoon 5437 Voorlichting te Haarlem.
Te Haarlem: Gr. Hoala.r 93 Kennemer Editie V3I1 Haarlems Dagblad Abonnementen: p week 3. et
Telefoon 10724. Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom per kwartaal f 4
NEDERLANDS materieele herstel is in
het eerste jaar na de 'bevrijding snel
opgeschoten, in het algemeen blijkbaar
sneller dan in andere landen het geval is.
Maar dat wij pas een begin gemaakt
'hebben is duidelijk genoeg. De directeur-
generaal van de Volkshuisvesting heeft
dat scherp in het licht gesteld toen hij
den woningnood gisterenavond besprak.
Hij verzekerde dat hij heelemaal niet
overdreef als hij het aantal slecht gehuis
veste landgenootan op meer dan een mil-
lioen stelde. Dat is dus een negende van
de bevolking. Een millioen klinkt schrik
barend hoog, een negende is elf procent
en klinkt minder erg. Maar men moet zich
niet met klanken tevreden stellen. Vóór
den oorlog bouwde Nederland veertig
duizend woningen per jaar. In de oorlogs
jaren werd maar een kwart voor dit totaal
bereikt. Dat gaf dus al een grooten ach
terstand. Oorlogshandelingen en vermeen
de defensieve overwegingen van de Dult-
sehers (denk voor dit district maar aan
de gemeenten Velsen en Zandvoort) leid
den tot beschadiging en vernietiging van
een groot aantal bestaande huizen. Dus is
er nu een catastrophaile achterstand en er
wordt aangenomen dat het tien jaar zal
duren, eer die ingehaald zal zijn.
Dit is een lange tijd. Sommige bewoners
van nauwelijks getroffen steden en dor
pen zullen het hoofd schudden ais zij er
kennis van nemen. Want zij zijn er toe'
geneigd, de zaken te beoordeelen naar
den toestand in hun eigen omgeving.
Daarom is het goed voor hen eens Nijme
gen, Arnhem of Venlo te gaan bekijken.
Als zij in Noord-Holland wonen behoeven
zij niet zoover te gaan en alleen maar
eens na te denken bij het aanschouwen
van de groote hiaten in de bebouwing
van de gemeenten Velsen, Den Helder en
Zandvoort.
Directeur-generaal Van der Meer heeft
cijfers gegeven. Gij moet u eens even in
zijn taak trachten te verplaatsen. Hij kan
zich niet tevreden stellen met een of an
der stadsbeeld dat niet veel geleden heeft
en al weer aardig opknapt omdat er weer
een levendig verkeer is en de gemeente
nogal wat aan de bestrating doet. Hij
moet denken in landelijke volkshuis-
vestings-termen. Al rekenend is hij tot de
slotsom gekomen dat in de tien jaar tijds,
die hij noodig acht voor het inhalen van
den achterstand, zevenhonderdduizend
woningen zullen moeten worden gebouwd.
Ik hoor "iemand al opmerken: dat is dus
voor drie millioen en niet voor één mil
lioen menschen. Overdrijft deze autoriteit
dus? Neen, want in die zevenhonderddui
zend zit ook de bouw van woningen voor
den normalen bevolkingsaanwas en voor
vervanging van huizen die niet meer
bruikbaar zijn: dezelfde bouw, dien
wij voor den oorlog verrichtten. Die gaat
in de komende tien jaar door en moet er
dus bij gerekend worden.
Voor den oorlog bouwden wij veertig
duizend woningen per jaar. Nu hebben
wij er, tien jaar lang, gemiddeld zeventig
duizend per jaar noodig. Maar aan dat
gemiddelde zijn wij nog lang niet toe,
wegens gebrek aan materiaal en aan ge
schoolde arbeidskrachten. Waarom is er
gebrek aan geschoolde arbeidskrachten?
Omdat wij veel meer moeten bouwen dan
ooit tevoren geschied is en omdat boven
dien van de vorming van vaklieden tij
dens den oorlog veel minder terecht is
gekomen dan in normale tijden. Behalve
doodschieten, mishandelen, roeven, ver
nielen en deporteeren hebben de Duit-
schers, die ons land bezetten, nog vele
andere dingen op hun geweten. Zij heb
ben op ieder gebied van menschelijke
activiteit den gang van zaken belemmerd,
vertraagd en Ln de war gestuurd en dit is
er eenvoudig een voorbeeld van.
„Scholing, omscholing en herscholing"
van bouwvakarbeiders heeft de directeur-
generaal als een eerste vereischte ge
noemd. Er is al een aantal centrale werk
plaatsen voor opleiding van bouwvakar
beiders gereed. Naar nieuwe bouwmetho
den wordt gezocht. Geordend en geleid
beheer van één middenpunt uit is nood
zakelijk. Laat ons hopen, dat daarbij al
het mogelijke gedaan zal worden om te
voorkomen, dat het resultaat leélijk wordt.
Gelukkig behoorde tot de winsten van de
veelgewraakte periode 19181939, het tijd
vak tusschen twee wereldoorlogen, een
6terk toegenomen belangstelling en daad
werkelijke zorg voor de schoonheid van
den stedenbouw. Het zal moeilijker dan
ooit zijn die te handhaven, maar ver
flauwd is zij zeker niet
In dit jaar kunnen maar tienduizend
nieuwe woningen gebouwd worden in-
plaats van de zeventigduizend, die het ge
middelde over tien jaar moeten zijn. Maar
daar blijft het niet bij. want bovendien
staat het herstel van 350.000 licht bescha
digde woningen en van een deel der 40 000
zwaar beschadigde nog op het program
ma voor 1946. Gering is het dtis niet.
„Ons land telt meer dan duizend ge
meenten. Als men de nieuwe woningen
gelijk verdeelde zou Iedere gemeente er
dus maar tien krijgen", zei de directeur-
generaal, daarmee een beeld gevend van
hetgeen, met inspanning van alle krach
ten, kan worden bereikt. Het wordt na
tuurlijk anders verdeeld. Maar toch stemt
dit beeld wel tot nadenken. Het valt niet
mee. En wie overdenkt wat het gemis van
een behoorlijke eigen woning voor hem
en vooral voor haar bet eek enen zou
heeft reden tot dankbaarheid, dat hij of
zij er een bezjt. R. P.
Beperkte rol bij de vasttelling der Vredesverdragen
Van bevoegde zijde is aan het A N P een on audor medegedeeld over de taak,
die Nederland op de <*us. Vredesconferentie van 29 Juli te vervullen zal hebben en
over de betcekenis, die deze conferentie van Nederland's standpunt uit zal hebben.
Vooropgesteld dient te worden, dat deze betcekenis slechts belangrijk is voor zoo
ver de conferentie beslissend zal zijn voor de stabilisatie van den SEoropeeschen
vrede en voor de bevredigende regeling van do continentale geschillen, die na den
oorlog zijn overgebleven, wat voor Nederland als lid van de Europecsche volken-
gemeenschap natuurlijk van ingrijpend belang Is doch daarnaast dient te
worden beseft dat de individueele rol van Nederland ter conferentie slechts een
zeer beperkte zal zijn, daar de groote vraagstukken als Duitseliland's status en de
daarmede samenhangende problemen van annexatie, herstelbetalingen, grens
wijzigingen, enz. niet op 29 Juli tec tafel zullen komen.
Het woord is aan..
Gustave le Bon:
De wetenschap schept nog
meer raadselen dan zij
oplost.
Het wachten is op de volgende
Ministers-bijeenkomst
Op de Vredesconferentie zullen slechts
de verdragen met Finland, Roemenië, Bul
garije, Italië en Hongarije behandeld wor
den. De 21 landen zijn bijeengeroepen om
een advies uit te brengen ten aanzien van
de ontwerpen dezer verdragen, zooals die
door de vier groote mogendheden zijn op
gesteld. Aangezien volgens een in Decem
ber 1945 te Moskou uitgebrachte verkla
ring van de vier ministers van Buiten-
landsche Zaken alleen die landen, welke
met een bepaalde natie in oorlog zijn ge
weest, iets te zeggen zullen hebben bij het
opstellen van het vredesverdrag met de
betreffende natie, zal Nederland alleen
een stem hebben in de besprekingen over
het verdrag met Italië het is immers
niet in oorlog geweest met een van de
andere, al waren de diplomatieke betrek
kingen onderbroken.
Wat Italië betreft, hebben wij eigenlijk
alleen maar de kwestie der vergoedingen
van oorlogsschade te regelen, welke uiter
aard in omvang niet te vergelijken is met
onze eischen aan Duitschland. Politieke
kwesties zijn er in het Italiaansche verdrag
voor Nederland niet wij zijn slechts ge
ïnteresseerd bij cle totstandkoming van een
vredesverdrag met dat land dat er toe
kan medewerken, dat de verhoudingen in
Europa leiden tot een duurzamen, produc
tieven vrede,
Van meer belang,
voor Nederland zal de conferentie zijn,
die de groote vier, weLlicht in tegen
woordigheid van andere belangheb
bende landen, zullen houden na de
U.N.O.-bijeenkomst in September.
Deze conferentie zal speciaal gewijd
zijn aan het Duitsehe probleem en het
was Bidault die aan het einde van de
vorige ministersconferentie nadrukke
lijk verzocht Nederland, België en
Luxemburg bij deze besprekingen toe
te laten. Wanneer Molotof zijn toestem
ming daartoe alsnog kenbaar maakt
en er zijn weinige logische bezwaren
te bedenken, diie hij er tegen zou kun
nen aanvoeren zal Nederland dus
kunnen meepraten over de regelingen
die door het vredesverdrag met
Duitschland zullen worden getroffen
ten aanzien van de uiterst-belangrijke
kwesties in West-Europa als: de sta
tus van de Westelijke industriegebie
den, de Westelijke Duitsehe grenzen en
de materieele genoegdoening die
Duitschland aan zijn zoo zwaar-ge-
teisterde buren zal moeten geven. Dat
ook die vraagstukken de onvermijde
lijke tegenstelling tusschen de Sovjet-
Unie en de andere geallieerden zullen
accentueeren behoeft niet betwijfeld
te worden: Wat te dien aanzien op de
vorige ministersconferentie tot uiting
is gekomen, spreekt voor zich zelf,
Zaterdag proefvaart
Het jacht Piet Hein, huwelijksgeschenk van liet Ncderlnndsche volk aan bet
Prinselijk paar, is thans weer volkomen smetteloos, na vijf jaar lang bezoedeld
te zijn door bezettcrslianden.
Zaterdag zal de Piet Hein, het prinselijk
jacht, dat in 1937 als nationaal huwelijks
geschenk aan Prinses Juliana en Prins
Bernhard werd aangeboden, voor het eerst
na de reparaties, die op de werf van G.
de Vries Lentseh Jr. te Amsterdam wer
den uitgevoerd, een proefvaart maken.
Onmiddellijk na de capitulatie van ons
land werd de Piet Hein door de bezetters
in beslag genomen. Sindsdien werd het m
ons land en in Duitschland gebruikt en
het werd tenslotte in Juli 1945 in de buurt
van Kiel teruggevonden.
De plaatwerker Jan de Hartog uit Am
sterdam, die een groot aandeel in de her
stellingswerkzaamheden heeft gehad, heeft
geen al te hoogen dunk van het Duitsehe
zeemanschap en daar hij een uitstekend
vakman is, kan' hij er over meepraten,
„Om het klaar te spelen het achterschip
acht centimeter naar binnen te varen en
meer dan vijftig deuken in het schip te
maken, moet je heel wat in je mars heb
ben". zegt Jan de Hartog. Hij heeft de
deuken er allemaal koud uitgeklopt, wat
een heel werk was, maar nu sluit alles
weer prachtig en hij heeft eer van zijn
werk.
Vervuild, verwaarloosd en ongeschilderd,
zoo keerde het eens zoo verzorgde jacht
in het vaderland terug. Alles wat maar
weg te sleepen was, hadden de Duitschers
van boord gehaald. Ook waren bijna alle
geschenken verdwenen, o.m. het aardige
bijltje, dat Prinses Juliana hanteerde bij
het tewaterlaten van het jacht. Het mar
meren medaljon van Piet Hein echter, een
geschenk van de stad Delftshaven, ver
vaardigd door Frits van Hall, die door den
bezetter werd gefusilleerd en dat in het
dag verblijf een plaats had gevonden, doch
door de Duitschers vervangen was door
een klok. werd ergens op het jacht terug
gevonden en prijkt thans weer op zijn
oude plaats.
De grijze kleur is veranderd in een
smetteloos wit. Betere zeelieden dan de
tijdelijke bezitters van de Piet Hein zul
len er ongetwijfeld voor zorgen, dat het
huwelijksgeschenk van het Nederlandsche
volk op een waardige verzorging kan
rekenen.
Russische karakteristiek
van het Amerikaansche volk
Aan een samenvatting, welke het Sov
jet-persbureau Tass geeft van de ervarin
gen van Ilja Ehrenburg na zijn reis in de
Ver, Staten, ontleenen wij het volgende:
„Buiten de Sovjet-Unie, zoo zegt Ehren
burg, „meent men veelal, dat ons volk in
een soort kazerne leeft, waar allen gelijk
zijn. In werkelijkheid heb ik nergens een
zoo volkomen standarisatie aangetroffen
als in de Vereenigde Staten. Overal bijv.
dezelfde huizen, koffiepotten, broeken en
armstoelen." Toch heeft de schrijver meec
bezwaar tegen de moreele standarisatie dan
tegen de materieele. Volgens hem beroo-
ven pers en bioscoop den Amerikaan van
zijn individualiteit. De Amerikanen ver
staan de kunst van het geld verdienen be
ter dan die van het geld besteden.
Bewondering heeft Ehrenburg voor de
Amerikaansche techniek, al heeft naar zijn
meenlng de Amerikaan de neiging dezo
weer te hoog aan te slaan. Een journalist
In Jackson b.v. vond Rome „een stoffige,
leelijke stad. zonder wolkenkrabbers en ba
zars". De Amerikanen studeeren te weinig
geschiedenis en aardrijkskunde van vreem
de volken.
Politiek zijn ze volgens Ehrenburg niet
zeer ontwikkeld, In menige» staat is ..so
cialist" nog een beleedlging. Het twee-par
tijenstelsel vormt geen beveiliging der de
mocratie. zegt de schrijver, want de
ideologische grenzen tusschen de democra
ten en de republikeinen weet geen menseti
aan te geven, Er zijn ook meet- verheugen
de teekenen; „De Amerikaan is energiek en.
levendig van geest en vele arbeiders laten
zich niet meer door demagogen leiden.
Ehrenburg acht de Amerikaansche 'we
tenschap hoog: de schrijvers zijn met het
volk verbonden (anders dan ln Frankrijk);
de film heeft goede humor voortgebracht;
de intellectueelen beginnen te ontwaken.
op Europeesche vrouwen
T.R.J.-Leden de daders
Naar A.N.P. meldt uit Bandoeng, is een
der moordenaars van drie Europeesche
vrouwen, wier lijken ln een put gevonden
zijn, thans gearresteerd. Door zijn beken
tenis is het bewijs geleverd van den roit,
dien strijdorganisaties bij de slachtingen in
October. November en December hebben
gespeeld. De moord is gepleegd door vijf
leden van de T.R.I.. die de lijken in den
put wierpen, waarna zij den put dempten.
Het verhoor leverde bijzonderheden en
aanknoopinigspunten op voor de opsporing
van andere moorden.
Het gebeele Rulirgebied
onder Duilscli bestuur
Politieke wijziging ln Amerikaan-
sclie zone.
De Britsche autoriteiten in Duitsch
land hebben besloten tot een ingrijpende
wijziging van de politieke structuur van
de Britsche zóne, aldus is door een hoog
geplaatst beambte van het Britsche mili
taire gezag te Berlijn medegedeeld.
De reorganisatie omvat de samenvatting
van het noordelijk Rijnland en Westfalen
tot een enkel district, met Düsseldorf
als hoofdstad. Het district Llppe zal bij
het district Hannover gevoegd worden.
Het hoofddoel van deze reorganisatie
is, het geheele industriegebied van de
Ruhr onder een Duitseh bestuur te bren
gen.
Weerbericht
Geldig van Donderdagavond tot Vrijdag
avond. Zwaar bewolkt met tijdelijke
opklaringen. Enkele regenbuien, hier en
daar met onweer. Weinig verandering
in temperatuur. Matige zuidelijke wind-
Hoofdcommissaris
Haarlem krijgt
twee Commissarissen
De heer E. H. Tenckinck, thans Com
missaris van Politie te Haa-lem, is
(met ingang van 1 Juli 1946) benoemd
tot Hoofdcommissaris.
Tot Commissarissen zijn te Haarlem
benoemd de heeren J. Fontüne, thans
Commissaris te Middelburg en W. J.
Gorter, thans Commissaris te Hoorn.
SCHEEPSBERICHTEN.
IJmulden, 16 Juli, binnengekomen: Jasper
F. Cropsey, Barends, Kaap Falga.
Vertrokken: Tjitjnlengka naar Hamburg;
Inger Lise naar Embden; Jolian de Witt naar
Batavia: James Maccoss naar New York;
Hegra naar Dantzig.
