I
Blank wafer uit de catacomben
en wellen van IJmuiden
Franco's economische zorgen
nemen voortdurend toe
Een kijkje achter de schermen
van ons Waterleidingbedrijf
De roman van l»e( water. Zoo zouden wij gevoeglijk de geschiedenis kunnen
betitelen, die geschreven wordt onder den grond, in den watertoren en in de inge
wikkelde rcinrgiiiffsinstallaties, die drinkwater moet iKtssecrcn, alvorens het goed
is, om in onze huizen zijn intrede te doen. Een ieder weet, dat leidingwater uit de
duinen komt. ÏU.'uir verder wordt niet nagedacht bij den langen weg, die het moet
volgen, voor liet blank en helder uit de kraan stroomt.
Veisen heeft sinds 1917 zijn eigen water
winning. In onze gemeente wordt ech
ter geen echt „duinwater" gebruikt, het
systeem, dat in het Velsensche bedrijf ge
volgd wordt is er een van wellen, diepte
boringen en pompputten.
Zoo ligt er onder den Wijk-aan-Zeeër-
weg op 7 Meter diepte een lange tunnel,
waar drie donkere buizen door loopen.
Op bepaalde afstanden takken deze
pijpen naar links en rechts af en verdwij
nen in den grond. Zoo liggen er 13 zooge
naamde „pompputten" onder IJmuidens
straten, die via een centrale leiding zijn
aangesloten op een drietal ruwwaterpom-
pen, welke zich in een gebouw aan de
J. P. Coenstraat bevinden.
Wanneer men door deze catacomben
kruipt en het water uit den altijd maar
weer gevenden grond ziet zuigen, dan
komt even de angst boven, dat deze
bron ééns leeg moet raken. Maar de
directeur van het bedrijf, de heer M.
Kampman, onze vriendelijke gids op
den onderaardschen tocht, verzekert,
dat het waterpeil onder IJmuiden
voortdurend gecontroleerd wordt, zoo
dat er geen vrees hoeft te bestaan.
Zoo'n tunnel onder het aard-oppervlak
is een kostbare historie. Daarom heeft
men, toen de zoojuist beschreven pomp
putten niet meer in de waterbehoefte kon
den voorzien, in IJmuiden 8 en in Drie
huis 10 z.g. diepboringen verricht. In deze
putten hangen diepwelpompen, waarvan
de motoren (elke pomp heeft hier in afwij
king van de putten, zijn eigen aandrijving)
in de bekende paddestoelen op het water
leidingterrein zijn gemonteerd. Hiervan
daan wordt het water eveneens afgezogen
door de reeds genoemde ruwwaterpompen.
Het water komt boven
den grond.
Het kostelijke nat
is dus „binnen". Maar
het bevat nog een
heele reeks veront
reinigingen, zooals
ijzer, mangaan en
koolzuur, die er uit
moeten. Een batterij
reusachtige, aiumi-
niumkïeurige fiiters
zuigt "t water langs
lava en kies, waar
het ijzer in groote
vlokken blijft han.
gen. In den sproei-
kelder wordt de Co2
aan de lucht gebon
den, zoodat we geen
spuitwater uit de
kraan kunnen tap
pen.
Nog is het vocht
niet rein: in ont-
manganingsfilters,
die eveneens met
lava en een laagje
bruinkool gevuld
zijn, wordt 't man
gaan, vastgehouden.
Meten zonder meetlat
Om aan de weet te komen, hoeveel wa
ter naar boven is gehaald, stroomt de ge
zuiverde straal door een meetinstallatie,
welke precies het aantal verwerkte ku
bieke meters noteert.
In IJmuiden hebben we een bak van
2000 M3. inhoud (veel grooter dan het
watertoren-reservoir) die het gewonnen
nat verzamelt, voordat het gaat klimmen'
Een automatische pomp, die feilloos op
den waterstand in den toren reageert,
perst het water 45 Meter de hoogte in,
waar het wordt opgevangen in een andere
bak, waar 550 M3. water hoog boven den
De 45 M. hooge
watertoren.
1945
Deze statistische voorstelling van liet.
waterverbruik in de afgeloopeü jaren
leert ons, Mat 1942, 1943 en 1944 een
record-productie boekten. Dit werd
hoofdzakelijk veroorzaakt door de
Dnitsehers, die groote hoeveelheden
water afnamen. Ter verduidelijking
«licne, dat in de linker kolom het ver
bruik in honderdduizenden kubieke
meters is aangegeven.
Als moeder-de-vrouw haar aardap-
pelpan onder de kraan houdt, denkt
zij er niet bij na, waar en hoe het
zuivere nat gewonnen wordt. Als in
fabriek of werkplaats duizenden li
ters water verbruikt worden, gaat
dit zonder nadenken: de kraan is ge
duldig. Toch komt dit leidingwater
niet „zoomaar" uit kraan of buis; er
moet eerst heel wat gebeuren, voor
dat de aardappelpan, de werkplaats
of de fabriek hun water krijgen. Van
dit vele iverk en de groote kosten
vertelt ons artikel over de Veisen-
sche waterleiding.
grond bewaard wordt. Daar ondergaat het
een laatste reiniging: egn betonnen trap
bindt de overgebleven resten koolzuur aan
de lucht.
Oorlogs-water-weeën
Het geheele bedrijf is electriseh inge
richt en de oorlog heeft ook hier zijn
eigenaardige moeilijkheden gebracht. Toen
de stroom stagneerde, heeft men zich be
holpen met een grooten gasmotor, die op
zijn beurt plaats moest maken voor een
De heer M. Kampman, die sinds 192:
als onder-directeur en sinds kort als
directeur zijn beste krachten aan ,,Gas
en Water" gaf.
houtgasgenerator, om de benoodigde eïec-
triciteit op te wekken. Onnoodig te zeggen,
dat vele mannen vele uren houtjes moes
ten hakken voor de enorme „noodkachel-
tjes" die in een schuur stonden opgesteld.
Bovendien veroorzaakten bombardemen
ten en Duitsch vandalisme groote schade
aan het buizennet, welke echter met man
en macht werd gerepareerd.
Uitwisselingsplannen
Wij polsten den heer Kampman over de
toekomstplannen in verband met den aan
te leggen Kanaaltunnel.
Er komen, volgens onzen zegsman, met
tertijd „uitwissclingslcidingen" door den
tunnel, waardoor van Noord naar Zuid gas
en in omgekeerde richting water zal wor
den overgebracht.
Regeeringswijziging als oplossing'!
De economische omstandigheden in
Spanje gaan zoo sterk achteruit, dat
bepaalde Spaansche kringen schijnen
aan te dringen op een verandering in
de regeering, als eenig middel om het
land te verlossen uit zijn internationale
isolatie en het te bevrijden van de in
wendige spanning, die zijn welzijn be
dreigt.
Een correspondent van de „O b s e r-
ver" merkt op, dat Franco's economi
sche politiek dé typische kenmerken
draagt van een politie-staat. De begroo
ting van uitgaven over 1946 beloopt
11.322 miliioen pesetas en daarvan zal
6330 miliioen alleen al ten goede komen
aan de gewapende macht en het mi
nisterie van Binnenlandsche Zaken,
welks voornaamste taak de controle
over de politie is.
Deze onproductieve wijze van geld
besteden heeft Franco's economie be
nadeeld. Het groeiende tekort is tot nu
toe opgevangen door binnenl. leeningen,
welker rente en aflossing een post van
2110 miliioen pesetas op de begrooting
rvoodig maken. De bankbiljettencircu-
latie die in 1936 4500 miliioen pesetas
bedroeg, is opgeloopen tot 9400 miliioen
in 1939, 12900 in 1941. 17000 in 1944
en 18000 miliioen in 1945. Ze is dus
sinds 1936 met 400 procent toegeno-
Record-oogsten
en ontevreden boeren
De Vereetnigde Staten halen op het
oogenblik hun grootsten oogst uit de
geschiedenis binnen. In het Westen is
het graan reeds geoogst en de fabelach
tig rijke graanstaten van het Midden
westen staan voor den record-oogst
van mais. Ook tabak, pruimen, vele
groenten beloven orngekend-groote oog
sten, terwijl die van haver, rijst, aard
appelen, peren, kersen, suikerriet vrij
wel een record vormen en bijdragen
tot den buiitengewonen overvioedigen
oogst in dezen tijd nu de heele wereld
om voedsel schreeuwt.
De 12 miliioen boeien dei- Vereenig-
de Staten echter zijn niet tevreden. Zij
maken zich ongerust over hun economi
sche vooruitzichten. De markt-toestan-
den worden beïnvloed door abnormale
oorlogsgevolgen. De voornaamste bron
nen van ontevredenheid voor den Ame-
rikaanschen boer zijn: het gebrek aan
machines hoofdzakelijk ook aan trans
port per rail, de niet te voorziene gang
der prijzen in landbouwbenoodigdhe-
den voor de komende jaren, ongerust
heid over een mogelijke inflatie der
landprijzen, terwijl de boeren zich bo
vendien veel zorgen maken over het
beheer hunner landen in een tijd van
voortschrijdende mechanisatie en invoe
ring van allerlei nieuwe wetenschap
pelijke methoden.
Politieke waarnemers in de Staten,
aldus Un. Press, verwachten dan ook
dat de gevoelens der boeren van be-
slissenden invloed zullen zijn in de con
gresverkiezingen die 5 November ge
houden worden.
men. De goederenproductie daarente
gen heeft haar peil van voor den bur
geroorlog nog niet bereikt.
Hoewel de statistische opgaven in
het tegenwoordige Spanje niet erg
nauwkeurig zijn, toonen de cijfers van
het Statistische departement in Ma
drid dat de kosten van het levenson
derhoud in het algemeen met 300 pro
cent gestegen zijn sinds 1936, terwijl
de loonen en salarissen ongeveer een
55 procent omhoog zijn gegaan.
BUITENLANDSCH CREDIET.
Een van de ernstigste symptomen van
de Spaansche situatie is het gebrék aan
buitenlandseh crediet.. speciaal in dol
lars en ponden. Het land is niet in staat
de machines te koopen, waaraan zijn
industrie, landbouw en zijn verkeers
wezen zoo'n behoefte hebben. En het is
niet moeilijk te begrijpen welke uit
werking dit heeft na den langen bur
geroorlog.
De correspondent van de „O bser-
v e r" geeft als zijn meening te kennen,
dat weliswaar de ontvredenheid over
den toestand groeit, maar dat er toch
geen massaal verzet verwacht moet
worden. De zekerheid, dat een opstan
dige beweging met geweld onderdrukt
zou worden en de herinnering aan de
gruwelen van den burgeroorlog hou
den de menscnen daarvan terug. Er
wordt eerder gedacht aan een behoed
zame manoeuvre van bepaalde militaire,
kerkelijke en commercieele kringen,
die meenen, dat Franco's verdwijning
hulp uit het buitenland mogelijk zou
maken.
FRANCO'S HOUDING.
Men meent, dat Franco op twee ma
nieren dit gevaar het hoofd zou kun
nen trachten te bieden. De eerste is een
herziening van zijn regeering, die naar
men zelfs zegt al in overweging is. Hij
zou den invloed van de Accion Catoliea,
de kleine, maar invloedrijke katholieke
actie willen versterken en posities wil
len aanbieden aan drie monarchisten,
die zijn regiem nog willen steunen. De
belangrijkste benoeming zou zijn van
Carceller tot minister van Financiën.
Carceller is vroeger minister van Han
del geweest. Hij is lid van den Falanx
en wordt aangezien voor den rijksten
man van Spanje.
Hoewel zijn benoeming bij de massa
waarschijnlijk niet populair zou zijn,
schijnen Franco en zijn naaste mede
werkers te hopen, dat Carceller met
zijn relaties in Amerikaansche en Brit-
sclie zaken -kringenin staat is Spanje
aan de boitenlandsche leeningen te
helpen, die het zoo dringend noodig
heeft.
De andere oplossing, die Frhnco zou
kunnen zoeken is een nieuwe poging
om den kroonpretendent, Don Juan,
over te halen de Spaansche kroon te
aanvaarden onder de voorwaarden, die
Franco stelt. Hoewel er in die richting
pogingen gedaan worden, is er tot nu
toe geen teeken. dat Don Juan zijn
voornaamsten eisch dat eerst Franco
al zijn macht neerlegt heeft prïïs ge
geven.
„Westerdam"
bracht belangrijke gasferï
New-Yorksche bladen
interviewen Nederlanders'
De New-Yorksche bladen besteden veel
aandacht aan de aankomst van de Wes
terdam van de HollandAmeriikalijn, die
behalve een zending bloembollen ten
waarde van 5 miliioen dollar, ook enkele
vooraanstaande Nederlanders naar de
Staten bracht, namelijk dr. J. H. v. Royen,
den vroegeren minister van Buitenland-
sche Zaken, en dr. A. Loudon, Neder-
landsch ambassadeur te Washington, als
mede den bekenden geoloog professor
Vening Meinesz.
De New-York Times had een onderhoud
met dr. Van Royen, die met vrouw en vier
kinderen voor een zes-maandsch bezoek
naar de Vereenigde Staten is gekomen. De
ex-minister toonde zich optimistisch over
de Parijsche Vredesconferentie en voor
spelde dat deze een succes zal worden,
zoodra zij eenmaal de moeilijkheden der
procedure-kwesties overwonnen zal heb
ben. De Duitsche kwestie achtte dr. Van
Royen van het grootste belang voor Neder
land, wegens de nabijheid van dat land en
wegens den Duitschen aanval op Neder
land. „Wij houden niet erg van de Duit-
schers, na wat zij gedaan hebben", aldua
dr. Van Royen volgens de New York Times
„maar wij wenschen geen wraakzuchtigen
vrede. Eén ding is echter belangrijk: dat
Duitschland nooit meer een aggressieven
oorlog kan beginnen."
Dr. Loudon toonde zich tegenover den
verslaggever van de New York Times
enthousiast over den voortgang dien hij
sinds zijn laatste bezoek aan Nederland
daar had geconstateerd. „Holland ruimt
de oorlogsellende op en gaai aan 't werk",
zoo zeide hij. Onze ambassadeur was in
net bijzonder opgetogen over Rotterdam,
waar een moderne stad herbouwd zal wor
den sinds het centrum in 1940 door de
Duitschers werd verwoest.
K.N.A.C.-HANDBOEK 1946.
Na een onderbreking van vijf jaren is
thans weer het Handboek van de Kon. Ned.
Automobiel Club verschenen. Het is nog be
scheiden van omvang (108 bladzijden) maar
het bevat toch zeer vele gegevens, welke het
juist voor dezen overgangstijd tot een nut
tige vraagbaak maken, zelfs voor den niet-
automobilist. Het geeft antwoord op tal van
vragen als b.v. over de huurprijzen voor per
sonenauto's, hoe men een rijvergunning
krijgt, waar zich de natuurbaden en de voor
het publiek opengestelde landgoederen be
vinden. welke pont- en veerdiensten er zijn
met de daarvoor geldende tarieven. Verder
bezit het lijsten met adressen der Nederland-
sche diplomatieke en consulaire vertegen
woordigers in het buitenland en van de buï-
lenlandsche gezantschappen en consulaten in
ons land. benevens uitvoerige gegevens voor
hen. die naar het buitenland willen reizen.
Daklooze Engelschen
helpen zichzelf
Zij, die te Londen begonnen zijn op
eigen gezag beslag ie leggen op voorma
lige kampementsbarakken, hebben reeds
tal van navolgers gehad. Het begon in
het kamp Vac'ne te Chalforn St. Gilles
waar zoogenaamde „Nissen Huts" aan Po
len, die met Italiaansche vrouwen ge
huwd zijn en elk oogenblik in Engeland
terugverwacht worden, waren afgestaan.
Engelsche gezinnen, die al geruimen tijd
naar onderdak hebben uitgezien, verna
men met groote ontstemming, dat de ba
rakken aan buitenlanders zouden worden
afgestaan en het gevolg van een en ander
was, dat verschillende Engelsche gezin
nen zich naar de betrokken „Nissen Huts"
begaven en zich daar vestigden. De mili
taire autoriteiten hebben tot dusverre nog
niet ingegrepen en de Polen die intus-
schen waren aangekomen legden rustig
beslag op de hutten die waren overge
bleven. Den laagten gegadigden is echter
door Pooische militairen toegang gewei
gerd.
Een ander contingent Polen arriveerde
te Beech Barn om daar beslag te leggen,
op de beloofde „hutten", maar ook hier
hadden zich reeds ongeveer negen Engel
sche gezinnen gevestigd.
Verder wordt gemeld, dat arbeiders uit
fabrieken te Coventry, die op een lijst
van 10.000 gegadigden voor onderdak
staan en van de actie te Camp Vache
hoorden, eveneens beslag gelegd hebben.,
op een verlaten militair kampement na
bij Fillongley in "Warwickshire. De eersten
vormden al dadelijk een kampwacht om
te voorkomen, dat schade zou worden
aangericht en toe te zien dat geen gebruik
werd gemaakt van electriciteit aangezien
de militaire autoriteiten zulks verboden
hebben. Deze „squatters" zooals men deze
lieden hier nu noemt, werken nu met pe
troleum als brandstof om te. koken. Ze
stuiten vrijwel overal op gebrek aan be
hoorlijke latrines en soms ook op onvol
doende watervoorziening. Tot dusver
hebben regeering. plaatselijk bestuur,
noch militaire autoriteiten ingegrepen.
22 gezinnen hebben beslag geleed op
verlaten militaire barakken in Wattham,
nabij Grimsby.
De Duitsche kustvloot
wordt verdeeld
Volgens een bericht in „NOTges Handels
og Sjöfartstidende" zal dc Duitsche kust-
vlooi worden verdeeld. Ongeveer 75 van:
het aantal schepen zal worden overgedra
gen aan de Britsche bezettingszone: 12
is voor de Russische zone. terwijl de zone
welke door Amerika bezet is. eveneens
pl.m. 12 krijgt toegewezen. De Fransche
2one krijgt geen vaartuigen toegewezen,
aangezien zich hier geen havens bevinden.
Het totaal aantal kustschepen. dat moet
worden verdeeld, bedraagt 427 stuks, met
een gezamenlijken inhoud van 265.000 ton..
