IJmuider Courant
De Vrijheid
Een Amerikaansch getuigenis
a décharge voor Griekenland
Ontwerp van nieuwe Fransche grondwet
vandaag naar het kabinet
8 Ie Jaarcranj; No. 18427
Bureaux: KennemerJaan 154,
IJmuiden - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon 10724
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peerebooiu
Dinsdag 10 September 1046
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 et
per kwartaal f 4
J..B. Priestley, de Engelsche romanschrij
ver, heeft rake dingen over Groot-Bril-
tannië en de vrijheid geschreven in de
British Digest. Hij heeft herinnerd aan de
leuze der Fransche revolutie: Vrijheid,
gelijkheid en broederschap. „Welnu", heeft
hij gezegd, „de regenboog van vrijheid,
gelijkheid en broederschap staat er nog.
nadat wij de fascisten hebben opgeruimd.
Ik geloof evenwel, dat Groot-Brittannië,
Amerika en Rusland niet denzelfden re
genboog zien. Elk van hen tuurt naar zijn
eigen speciale kleur: Groót-Brittannië
droomt van vrijheid. Amerika van gelijk
heid en Rusland van broederschap. Maar
omdat er een tegenstelling bestaat tus-
schen droom en werkelijkheid, heeft elk
volk zijn eigen dilemma. Drie droomen
drie dilemma's".
Daarop houdt hij zich bezig met Enge-
lands droom van de vrijheid en hij is een
te diep-aanvoelend mensch om zich te
vreden te stellen met opheffing van wette
lijke en verordenende bepalingen en be
reikbaarheid van materieele voordeelen
voor iedereen. Want die dingen zijn wel
belangrijk," maar geenszins voldoende en
zij vormen, als men over de vrijheid
spreekt, niet de hoofdzaak. Het is niet
gemakkelijk, in korte woorden te zeggen
waarin die dan wel bestaat en Priestley
heeft dat ook gevoeld, want hij zoekt en
tast ernaar. Hij komt tot dit: de uiteinde
lijke bloei van de persoonlijkheid, niet
gebonden aan eenig voorgeschreven pa
troon dat is het, wat wij verstaan onder
vrijheid.
Maar daarmee heeft hij het Britsche
dilemma nog niét verklaard. Dat acht hij
kennelijk niet eenvoudig. Hij zegt: „De
oude Engelsche levensstijl is behalve
in de films van Hollywood nagenoeg
verdwenen, de nieuwe is er echter nog
niet. Wij voelen ons onzeker en daarom
zijn wij niet zoo vitaal als de Amerikanen
en de Russen. Volgens mij is ons dilemma,
dat de vrijheid van onzen droom vlak
voor ons staat, doch-dat zij zoo leeg lijkt;
dat onze persoonlijkheid kan bloeien, doch
er niet aan toe is. Wij weten, dat ons een
groote taak wacht, maar hebben geen fut.
Wij lijden aan een geestelijke vermoeid
heid. teweeggebracht door de laag-bij-de-
grondsheid van de jaren tusschen de oor
logen en door den oorlog zelfWij
willen meer echten ernst, meer besef van
een groot, gemeenschappelijk doel. Wij
wenschen een scheppende gemeenschap en
geen armhuis. Wij moeten deze onze vrij
heid weer hoog opheffen en in glorie laten
stralen."
Dat zegt Priestley over Groot-Brittannië
en de vrijheid. Maar ik geloof dat iedere
Hollander, die zich van zijn eigen gevoe
lens in dezen tijd rekenschap geeft, die
van Priestley beamen zal. Hetzelfde geldt
voor den Franschman, den Belgja.
waarschijnlijk voor al die andere Europea
nen. die trachten het gevoel van onbeha
gen en afmatting te verklaren, dat hen zoo
vaak bevang: Daarmee is het gezegd:
Europeanen Vanzelf volgt daaruit de'
herinnering aan Ortega y Gasset's betoog,
anno 1933. in zijn boek De Opstand der
Horden:
,,De waarachtige toestand van Europa
zou dus deze blijken te zijn: zijn luisterrijk
en lang verleden heeft het tot een nieuwe
levenstaak doen komen, waarin alles groo
teren omvang heeft gekregen, doch tege
lijkertijd zi.in de in stand gebleven instel
lingen van dit verleden dwergachtig klein,
en beletten zij den tegenwoordigen groei.
Europa is tot grootheid geraakt als een
samenstel van afzonderlijke naties. In
zekeren zin zijn de idéé en het gevoel van
nationaliteit zijn kenmerkende uitvinding.
Doch nu ziet Europa zich verplicht, zich
zelf te overvleugelenZal Europa zich
kunnen bevrijden van overleefde instel
lingen of zal het voorgoed daarin opge
sloten blijven? Het is eerder gebeurd dat
een groote beschaving ten onder ging om
dat zij de traditioneele opvatting van den
Staat niet kon veranderen
En een andere uitspraak van Ortega
was: „Het zijn niet de instellingen, die als
instrumenten van het openbare leven ge
brekkig werken maar de taak. waarvoor
zij bestemd zijn. is gebrekkig. Er zijn geen
programma's die overeenkomen met de
werkelijke afmetingen, die het leven in
iederen enkeling in Europa heeft gekre
gen."
Het is eigenlijk voldoende, u de opval
lende aaneensluiting tusschen de woorden
van den Spaanschen Europeaan in 1933 en
die van den Eugelschen auteur in 1946 ter
overdenking aan te bieden
Slechts zou ik nog het woord van een
derden scherpen waarnemer van mensche-
■lijke verhoudingen, den Franschman Paul
Brulat. willen citeeren. In zijn Pensees
(1919) schreef hij: „Een hervorming houdt
alleen star.d. als zij te rechter tijd komt
en in overeenstemming is met de zeden,
de geesteseesteldheid en de gewoonten van
een volk."
Er schijnt aanleiding om dit weldoor
dachte woord ten deele om te keeren en
ook dat te aanvaarden: „De geestesgesteld
heid van een volk houdt alleen stand als
hervorming te rechter tijd komt."R. P
New York-Schiphol in I 31 uur
Gisteren arriveerde op Schiphol de der
de Lockheed Constellation voor de K.L.M.,
de PH-TAX. Het toestel, dat bestuurd
werd door den piloot Snitselaar. had den
tocht van New-York naar Nederland ge
maakt in den record-tijd van 13 uur 31
mia
Lange discussie in den Veiligheidsraad
Op de bijeenkomst van den Veiligheidsraad van Maandag lie
afgevaardigde. Herseliell Johnson, een verklaring afgelegd o
Anierikaan.sehc regeering ten aanzien van de beseliuldiginge
Albanië tegen Griekenland. Deze verklaring bei
nog hongerig land. dat zeker geen oorlog
die vijfmaal machtiger zijn."
pft de Amerikaansche
er liet standpunt der
i van de Oekraïne en
décharge voor
al kimiioii
De Amerikaansche regeering. aldus John
son. verwerpt te eenen male de volgende
beweringen van de Oekraïne:
„Dat er bij de Grieksche verkiezingerj
geknoeid is.
Dat Griekenland den wereldvrede be
dreigt, omdat het beweert, dat het in staat
van oorlog is met Albanië
Dat de propaganda van Grieksche mo
narchistische extremisten den vrede be
dreigt."
Ten aanzien van de aanwezigheid van
Engelsche troepen in Griekenland, ver
klaarde Johnson, dat de Amerikaansche
regeering verre van te deelen in de eritiek
van de vertegenwoordigers der Oekraïne
en Sovjet-Unie integendeel van oordeel is,
dat de aanwezigheid van Engelsche troe
pen in Griekenland een factor is geweest
voor het handhaven van het evenwicht.
Paul Hasluck. de Australische afgevaar
digde. verwierp eveneens elke bewering,
dat de Engelsche troepen weloverwogen
zich in de binnenlandsche aangelegenheden
van Griekenland hebben gemengd en dat
hun aanwezigheid het handhaven van
vrede en veiligheid in den Balkan nadeelig
heeft beïnvloed. Volgens Hasluck bewijst
een bestudeering van de door de Oekraine
geuite beschuldigingen, dat de nieuwe be-
wijzèn zwak en niet ter zake dienende
zijn.
Albanië beschuldigt.
Na lange discussie besloot de Veiligheids
raad met één stem tegen (Engeland) en één
stem onthouding (Australië), kolonel Tig
.Takova. afgevaardigde van Albanië, aan
de conferentietafel plaats te doen nemen
om de zienswijze van -Albanië uiteen te
zetten. Kolonel Jakova verklaarde, dat
Albanië niet in staat van oorlog met Grie
kenland wil zijn. Hij beschuldigde de
Grieksche regeering ervan, dat zij meer
dan honderd maal grenzen van Albanië
geschonden, terroristische daden bedreven
heeft en aanspraak tracht te maken op
een deel van Albanië „Al wie de
van Albanië schendt", verklaarde Jakova,
„zal bloedvergieten veroorzaken."
Weer schending?
Volgens radio Moskou heeft het officieele
Albaansche nieuwsbureau wederom twee
schendingen van de Albaansche grenzen
door Grieksche vliegtuigen gerapporteerd.
Volgens het radiobericht werden in beide
gevallen de „indringers" verdreven.
Het woord is aan
Thomas Hood:
O God! dat brood zoo duur
moet zijn en vleesch en
bloed zoo goedkoop!
Opening en sluiting
der Staten-Generaal
In het Staatsblad is opgenomen een.
Koninklijk besluit, dat den minister van
Binnenlandsche Zaken machtigt de bui
tengewone zitting van de Staten-Gene
raal in naam van H. M. de Koningin ie
sluiten in een vereenigde vergadering
der beide Kamers op Zaterdag 14 Sep
tember te drie uur.
De minister van Binnenlandsche Za
ken wordt voorts gemachtigd in naam
van H. M. de Koningin de gewone zit
ting der Staten-Generaal te openen in
een vereenigde vergadering der beide
Kamers op Dinsdag 17 September te een
Na maandenlange discussies door de po
litieke partjjen is het ontwerp voor de
nieuwe Fransche grondwet thans in een
stadium gekomen, dat het kabinet zijn
nicening over de plannen kan geven. De
inter-miriistericclc grondwetscommissie
heeft het nieuwe ontwerp namelijk een
stemmig goedgekeurd, zoodat het aan de
regeering lean worden voorgelegd. lieden
zal het kabinet beslissen, of het zijn goed
keuring aan het ontwerp kan geven. Daar
na zal het aan de Assemblée worden door
gezonden, die het na goedkeuring aan een
referendum zal onderwerpen.
Italiaansch „Toulon"
in 't vooruitzicht
De Roemeinsche correspondent van de
„Prawda" maakt gewag van hardnekkige
geruchten inzake „anti-geallieerde ele
menten", die willen bewerkstelligen, dat
de Italiaansche scheepsbevelhebbers de
oorlogsschepen, welke zij aan de gealli
eerden volgens het vredesverdrag zullen
moeten overdragen, tot zinken zullen
brengen. Alle commandanten zouden
dienaangaande verzegelde orders hebben
ontvangen.
Weerbericht
NIEUWE STORING OP KOMST.
Aanvankelijk droog weer met weinig
wolken. Morgen overdag opnieuw reger.
Weinig verandering in temperatuur.
Naar Zuid-West of Zuid terugloopende
wind. die in de kuststrook tot krachtig
toeneemt.
Bulgarije een republiek
Met overweldigende meerderheid
heeft het Bulgaarsche volk zich uitge
sproken voor den republikeinsohen
staatsvorm: De officieele cijfers van
hét referendum, zooals deze heden door
het Bulgaarsche ministerie zijn bekend
gemaakt, toonen aan dat ruim 92 pro
cent der kiezers voor de republiek stem
den. Er werden ruim vier millioen
stemmen uitgebracht 9iy2 procent
van het aantal stemgerechtigden. De
monarchie verwierf slechts 197.176
stemmen.
United Press meldt nader:
De koninklijke familie begon gister
avond reeds voorbereidingen te treffen
voor het aanstaand vertrek, nu bij de
volksstemming de overgroote meerder
heid voor de republiek heeft gestemd.
De kleine Simeon en zijn moeder zullen
vermoedelijk aan het einde van -deze
week of wellicht in het begin van de
volgende week naar Alexandrië ver
trekken.
De regeerïng heeft besloten, dat de
koning en zijn moeder al hun persoon
lijke bezittingen mogen meenemen, als
ook het personeel en het gevolg dat zij
wenschen. Prinses Eudoxia. de oudste
zuster van wijlen koning Boris heeft
nog niet besloten of zij zal vertrekken
of in haar zomerhuis bii Sofia zal blij
ven.
Een speciale commissie houdt zich
bezig met de kwestie van het koninklijk
grondbezit. Vermoedelijk zal de Bul
gaarsche staat een jaarlijksche rente
aan den koning en zijn familie uit'kee-
ren.
Op het Koningsplein in Batavia is, ter gelegenheid van den verjaardag van
H. M de Koningin een parade gehouden, die door een aantal autoriteiten werd
bijgewoond. Vail rechts naar links: generaal Spoor admiraal Pïnke, de luite
nant-Gouverneur Generaal van Mooie, luitenant-kolonel Palmer van den
Broeck (met helm) en Walk Foote, de Amerikaansche consul.
Naar de „Parisïen Libéré" onlangs
mededeelde, zal het nieuwe ontwerp voor
zien in de vorming van twee kamers der
volksvertegenwoordiging, de Nationale
Vergadering en de Republikeinsche Raad.
Terwijl de president van de Fransche re
publiek volgens het eerste, op 5 Mei door
de volksstemming verworpen ontwerp een
louter representatieve rol speelde, zal de
president volgens het nieuwe ontwerp uit
gebreide bevoegdheid hebben. Hij zal de
Nationale Vergadering kunnen ontbinden
en hij heeft het recht van gratie, en
hij zal tevens optreden als „scheidsrechter
tusschen de partijen" en „Bewaker der
grq/ïdwet".
Het nieuwe grondwetsontwerp voorziet
in een geheel andere methode ter wijzi
ging van de grondwet dan het vorige. In
net eerste plan kon de grondwet
worden gewijzigd door een besluit van de
Nationale Vergadering na een desbetref
fend referendum, het thans aanhangige
ontwerp maakt wijziging mogelijk door
een grondwetscommissie, gekozen door de
Assemblée. waarvan de leden kunnen wor
den voorgedragen door den president van
de Republiek of den Republikeinschen
Raad. Deze commissie zal echter eveneens
pas tot wijziging der grondwet kunnen
overgaan nadat een referendum zulks
heeft goedgekeurd
Parijsche conierentie
23 October klaar
Molotof heeft Trygve Lie den secretaris
generaal der U N.Ö. per telegram de ver
zekering gegeven, dat de vredesconferen
tie te Parijs in slaat zal zijn haar werk
zaamheden per 23 October te beëindigen.
Deze mededeeling werd door Lie aan
den voorzitter der algemeene vergadering
der U.N.O.. Spaak, in een telegram gedaan.
Lie vroeg Spaak hierin een verzekering
van de ministers van Buitenlandsche Za
ken te verkrijgen, dat 23 October de vaste
datum zou zijn. daar verder uitstel zeer
groote moeilijkheden met zich mee zou
brengen. Na antwoord van Spaak zal Lie
den leden der U.N.O. vragen per 13 Sep
tember mee te deelen. of zij met het uit
stel accoord gaan.
Te Parijs wordt heden vernomen, dat
Engeland heeft besloten de aanbeveling
aan de U.N.O. tot uitstel der algemeene
vergadering tot 23 October a.s. te steunen.
Positieve resultaten.
Van Britsen standpunt bezien heeft de
jongste bijeenkomst der groote vijf drie
positieve resultaten gehad: 1. de algemeene
vergadering der U.N.O. zal niet zoo lang
worden uitgesteld als China en de Sovjet-
Unie aanvankelijk verlangden (n.l. niet tot
II November a.s.); 2. De kwestie Duitsch-
land zal in November door de vier minis
ters van Buitenlandsche Zaken behandeld
worden. 3. De bijeenkomst der vier minis
ters heeft gelijktijdig met de algemeene
vergadering der U.N.O. plaats.
Niet beslist is over deze twee punk'#.
Zullen de vier ministers de algemeene ver
gadering der U.N.O. bijwonen? Zoo ja,
zullen dan ook de discussies over de Duit-
sche kwestie te New-York plaats hebben?
Er is reden om te veronderstellen, dat
eenige. wellicht zelfs alle ministers van
Buitenlandsche Zaken het moeilijk zullen
vinden om naar New-York te gaan ter
bijwoning van de algemeene vergadering
der U.N.O.
Kwartaal extra pensioen
Naar het Vrije Volk meldt zal ook over '46
aan de gepensionneerden, die daarvoor in
1945 in aanmerking kwamen, een gratifi
catie worden toegekend van een bedrag
overeenkomende met een kwartaal pen
sioen.
Door verschillende omstandigheden zal
deze uitbetaling echter nog vrij geruimen
tijd op zich moéten laten wachten.
