ÏJmuider Courant
Openstelling der duinen
Henry Wallace blijft standvastig
De onderwijsvernieuwing
Woensdag i'ft Sept. 1946
Lessen van Voorne
voor Haarlem van belang
In den. laatsten tijd is bij vernieuwing de
vraag naar voren gekomen hoe de toekomst
zal zijn van de duinen bij Haarlem. Zullen
deze spoedig Nationaal Park, Natuur
reservaat. Recreatieterrein, of hoe men het
noemen wil, worden?
In dit verband is het van belang te be
schrijven wat er geschiedt met de duinen
op Voorne, op 3-5 K.M. van Rotterdam.
Deze duinen zijn 1500 tot 2000 H.A. groot,
veel smaller dan die bij ons (gemiddeld 1500
M. tegen hier 6—3000 M.). De afstand van de
bewoonde centra is er veel grooter, de hoogte
veel geringer. Als zeewering zijn ze dus veel'
kwetsbaarder en vragen dus meer zorg dan
de onze. Verder zijn gedeelten ervan vogel-
broedplaatsen, waar van 15 Maart tot begin
Juli geen vrije wandeling toegelaten kan
worden.
Geleidelijk aan zijn deze duinen reeds voor
den oorlog in handen gekomen van lichamen,
die deze, met niet meer beperking dan noo
dig is, ter beschikking stellen van het pu
bliek. Deze lichamen zijn de Vereeniging tot
Behoud van Natuurmonumenten in Neder
land en het Administratiefonds Rotterdam.
Deze twee werken eendrachtig samen.
Er zijn op Voorne nog wel enkele particu
liere terreinen, waar geen vrije wandeling
is, maar deze beslaan geen oppervlakte van
beteeken is en het is te voorzien dat ze vroeg
of laat in handen zullen komen van Natuur
momenten of Administratiefonds.
Bij de bestemming van de Voomsche dui
nen is uitgegaan van de gedachte, dat de
Rotterdammers gelegenheid moeten hebben
tot kampeersport, buitenleven, recreatie en
natuurstudie en dat tegelijkertijd het plan-
tendek en de vogelwereld zoo min mogelijk
mag lijden onder dit drukke bezoek.
Voor de plantenwereld is dit geen moeilijk
probleem. Het zand is er vochtig en slibrijk,
de groeikracht in dit vruchtbare duin is dus
zeer groot en in de toekomst, als de konij
nen verminderd zullen zijn, enorm groot.
Verder zijn er gemeentelijke verordenin
gen die zeldzame planten beschermen tegen
plukken en vervoeren.
Voor de vogels is het drukke bezoek min
der gewenscht. Zelfs de meest rustige wan
delaar kan de oorzaak zijn, dat in het begin
van den broedtijd bepaalde vogels verjaagd
worden. En als ik dan vertel van de taüooze
militairen, die eieren raapten en soms zelfs
op beschermde vogels schoten, dan voelt
lezer wel, dat er dit jaar van de mee
broedsels niet veel terecht kwam. We hopen
dit in 1947 beter in de hand te hebben.
voor de vogels is het een gelukkige omstan
digheid. dat de broedtijd vóór het vacantie-
seizoen valt. Na 1 Juli kan een wandelaar
niet veel kwaad doen als hij tenminste geen
jonge vogels tracht te bemachtigen. Dan zijn
de valleien ook meestal pas droog en begint
de rijke bloei van Parnnassia en andere
merkwaardige duin-moerasplanten.
De duizenden kampeerders en pensiongas
ten (in Rockanje alleen al ruim 2000 kam
peerders) komen dus pas na den vogelbroed
tijd en de meesten blijven toch in de buurt
van het kampeerterrein en op het breede
strand. Wilden ze meer zien, dan werd een
excursie voor hen georganiseerd. Wie trou
wens lid wilde worden van Natuurmonumen
ten voor f2,50 per jaar had altijd toegang tot
de Natuurmonumenten.
De duinen van het Administratiefonds wa
ren dit jaar geheel open voor wandelaars,
officieel alleen op de wegen en paden (we
gens het mijnengevaar dat hier nogal mee
gevallen is), in de praktijk overal waar dit
geen kwaad deed aan de duinen, dus alleen
niet op de toppen en steile hellingen.
Processen-verbaal zijn er bijna niet opge
maakt. De duineigenaren en de beheerders
zien meer heil in opvoeding en overreding,
dan in noodelooze plagerijen, waar toch de
meeste overtredingen meer uit onkunde dan
;uit kwaadwilligheid plaats hebben.
De lezer zal nu vragen wat er van de be
groeiing overbleef vlak bij de kampeerdor-
l>en, of op de plekken waar de tram zijn dui.
zenden passagiers uitstortte.
Dit is erg meegevallen. Wel moest een pad
puaztnp uaa ssjftjagnp jee.w 'pue.ijs jaq jbbu
kampeerders passeerden met stroo beschermd
worden tegen uitwaaien, maar de kampeer
ders hebben daarvoor zelf gezorgd. Ook zul
len bij Oost-Voorne enkele stuifkuilen vast
gelegd moeten worden, die er trouwens al in
het voorjaar waren. Ook zullen de konijnen,
die ten slotte het geheele jaar in de duinen
vreten en graven, verminderd worden,
er moet op gerekend worden dat de Rotter
dammers in nog grooter getale terug zullen
komen als er meer rijwielen en auto's zullen
zijn.
En Den Haag en zelfs Noordholland begint
Voorne, met zijn drie meren in de duinen,
met zijn breede stranden en zijn prachtig
uitzicht over Goeree tot op Schouwen toe.
ook al te waardeeren.
De duineigenaren beseffen, dat dit druk
kere bezoek moet plaats hebben, in het
belang van de geestelijke en lichamelijke
volksgezondheid en dat dit kan, wanneer
het op de juiste wijze georganiseerd wordt.
Er zullen plekken komen als Thijsse's Hof,
velden waar wel bloemen geplukt mogen
worden, er komen een Volks Hoogeschool,
vacantie-centra, mogelijk ook een open
lucht-theater, een Jeugdherberg, gelegenheid
tot deelneming aan excursies..
Er komt een dam door de Brielsche Maas
wat extra zorg meebrengt voor de zeewering,
maar geen nood: honderden meters jonge
duinen stuiven aan in de open gaten van de
duinenrij, in de hand gewerkt door bossen
riet, in de luwte waarvan het stuifzand blijft
liggen.
De lezer begrijpt dat de ervaring, en vooral
de gunstige resultaten van een dergelijke
planmatige landschapsbestemming, van be
lang kunnen zijn voor de Haarlemsche dui
nen. Want hoe Langer men hiermee wacht.
hoe moeilijker wordt het herstel van geschon
den boschperceelen en van de omgeving van
bunkers.
Als we dan bedenken dat de oppervlakte
van de Haarlemsche duinen door hun groote
breedte, 3i maal zoo groot is, vergeleken
bij die op Voorne, terwijl Amsterdam toch
ook nog het Gooi en het Boschplan als
recreatieterrein heeft, dan behoeft een open
stelling van de Haarlemsche duinen geen
schade voor het landschap ten gevolge te
hebben.
Rockanje,
C. SIPKES.
Uniforme prijzen voor
belegde broodjes
Het aantal broodjeswinkels, dat den laat
sten tijd in bedrijf gekomen is, is legio en
de prijzen welke voor belegde broodjes, cro-
quetten. slaatjes en andere kleine eetwaren
worden gevraagd, zijn zeer hoog.
Teneinde hieraan paal en perk te stellen
en tegelijkertijd den bezoekers van alle in
richtingen, welke deze kleine eetwaren ver
strekken, in de felegenheid te stellen tegen
een redelijken prijs in deze inrichtingen
consumpties te gebruiken, zijn de prijzen op
dit gebied uniform geregeld, aldus deelt, het
ministerie van Landbouw, Visscherij
Voedselvoorziening mede.
In alle inrichtingen, uitgezonderd de betere
restaurants, zijn de prijzen voor de kleine
eetwaren dezelfde. Een broodje met 25 gram
kaas mag bijvoorbeeld nergens meer kosten
dan 20 cent. een broodje met 15 gram run-
derrookvleesch 25 cent, een broodje met 25
gram berliner 30 cent. Voor alle kleine eet
waren zijn behalve de prijzen ook de gewich
ten vastgesteld. Blijft het gewicht beneden
het voorgeschreven minimum, dan moet de
prijs worden gehalveerd. Wanneer een brood
je bijvoorbeeld met minder dan 25 gram kaas
is belegd, mag het niet duurder dan 10 cent
zijn. Voor slaatjes is in verband met de
groote verscheidenheid een uitzondering ge
maakt, doch het voor deze bedrijven, typische
huzarenslaatje zal niet duurder mogen zijn
dan 25 tot 40 cent. Men dient ook te letten
op het verschil tusschen croqueïten, waarin
30 gram gewoon vleesch en die waarin wild-
vleesch is verwerkt. Zij mogen ten hoogste
resp. 35 en 50 cent kosten. Pasteitjes met 70
gram wild- of kippen-, en vleesch- of visch-
ragout resp. 75 cent en 50 cent. Wanneer
blijkt, dat hiermede de hand wordt gelicht
of dat er op andere wijze wordt geknoeid zal
de overheid overwegen voor deze verschil
lende vleeschsoorten een eenheidsprijs vast
te stellen op het niveau van de goedkoopste
soort. Alle inrichtingen moeten een duidelijke
prijsaanduiding hebben.
De prijscontroledienst zal scherpe controle
uitoefenen op de naleving van deze maat
regelen.
Prinses oper>t congres voor
de volksgezondheid
Meer dan 1100 doctoren, artsen en so
ciale werkers vulden gisteren de groote
zaal van het Amsterdamsehe Concertge
bouw, waar Prinses Juliana als eerevoor
zitster het nationale congres volksgezond
heid 1946 heeft geopend. Na een wel
komstwoord van den voorzitter, dr. J. H.
Tuntler, hield Prinses Juliana een toe
spraak, waarin zij zeide, dat het congres
een overzicht wil geven van den aard
en de uitgebreidheid van de op het gebied
der volgsgezondheid aangerichte ver
woestingen en wegen wil vinden om
hierin verbetering te brengen.
Na de rede van de Prinses sprak de
minister van Sociale Zaken, de heer W.
Drees, het congres toe. Vervolgens hield
dr. L. C. Kersbergen, voorzitter van den
Gezondheidsraad, een uitvoerige rede,
waarin hij een overzicht gaf var. den ge
zondheidstoestand van ons volk voor en
na de bezetting. Er is niet alleen een
geestelijke ontreddering, maar ook de
volksgezondheid is op ontstellende wijze
achteruitgegaan. Vooral het aantal t.b.c.-
gevallen is sterk toegenomen. Het zal noo-
dig zijn, de geheele bevolking röntgenolo-
gïsch te onderzoeken. Ook is de hoop ge
vestigd op een middel tegen t.b.c.: strepto-
mycine. waarmee in Amerika proeven
worden genomen.
Radio Moskou deelt mede, dat Joego
slavië en Hongarije tot een accoord zijn ge
komen ten aanzien van uitwisseling van be
volkingsgroepen.-
3aarvergadering HFC „Haarlem"
De Dinsdagavond gehouden jaarlijksche al-
gemeerve vergaderhrg van de HFC „Haarlem",
onder leid/ing van. den heer J. P. van Balen
Blanken keurde de uitgebreide en belang
wekkende verslagen van den secretaris, pen
ningmeester en wedstrijd-secretaris goed. De
resultaten van het afgeloopen seizoen wer
den in herinnering gebracht. Het bestuur on
derging een wijziging door het bedanken
wegens drukke werkzaamheden van den heer
W. Onkenhout. als tweede-voorzitter. Voor
het komende seizoen is het bestuur als volgt
samengesteld: J. P. van Balen Blanken,
voorzitter. A. M. Tijsseling, tweede-voorzit
ter, A. w. Vreeken, secretaris, N. J. Twis-
terling, penningmeester, P. C. Hartog, H. L.
F. E. Eraun en A. Hartog. commissarissen.
SCHAAKWEDSTRIJD RUSLAND—AME
RIKA. De schaakwedstrijd tusschen de
ploegen van de Sovjet Unie en Amerika is
geëindigd mei I2'.i—7'i- in het voordeel van
Rusland. Tijdens de sluitingsplechtigheid gaf
dr. Max Euwe, die als wedstrijdleider is op
getreden. een korte analyse der partijen.
Agenda voor Haarlem
Muziekzaal Brinkmann: Kunsthistorische
voordracht door Dr. A. v. d. Boon, 20.00 uur.
Gebouw Ilcerenweg lil: Bijzondere samen
komst. 20.00 uur. Bioscopen. Rembrandt:
Liefdesserenade (a. 1.). Palace: Gestolen le
ven (13 j.). Luxor: De Koning der klaploopers
(a. 1.). Deze drie: 14.00, 16,15. 19.00 en 21.15
uur. Frans Hals: Kampioen op sokken (14 j.)
14,00. 16.30, 19.00 en 21.15 uur. City-Theater:
Complot der 39 stappen (14 j.) 14.15. IG.30, 19.00
en 21.15 uur.
DONDERDAG 19 SEPTEMBER
Gent. Concertzaal: Hongaarsch Strijkkwar
tet, 20.00 uur. Groote Kerk: Orgelspel. 15.00
uur. Bioscopen: zie Woensdag.
IN DE WERELDPOLITIEK:
Naar thans, als nasleep van de door Wal
lace ontketende beroering in Amerikaan-
sche regeeringskringen bekend is gewor
den, heeft president Truman in Juli j.l.
aan al zijn ministers gevraagd, hoe zij over
de Amerikaansche buitenlandsche politiek
dachten. Hjj heeft toen o.a. van Henry
Wallace, den minister van Handel, een
uitvoerigen brief ontvangen, waarin deze
aandrong op begrip voor het feit. „dat de
Russen zichzelf in een vijandige wereld
wanen en voor hun bestaan vechten." Zoo
als uit deze aanhaling blijkt, is de actie
van Wallace tot wijziging van Amerika7»
buitenlandsche politiek reeds toen begon
nen, zoodat president Truman volledig op
de hoogte was van de intenties van Wal
lace, zonder dat hij blijkbaar daarover van
gedachten heeft gewisseld met Byrnes. In
dit licht bezien heeft de manoeuvre van
Truman om Wallace's recente openbare
verklaring vooraf goed te keuren en haar
later te desavoueeren, een nieuw, merk
waardig aspect gekregen.
De brief van Wallace is thans door het
ministerie van Handel voor publicatie vrij-
Algemeene toepassing
wordt een groei-proces van vele jaren
Koningin eert slachtoffers
der Duitsche terreur
H.M. de Koningin heeft gistermiddag op
weg naar Arnhem ter bewoning van de
herdenkingsplechtïgheden aldaar haar
tocht bij Woxstehoeve onderbroken om
een door haar zelf vervaardigden krans
te leggen op de plaats, waar ter plaatse
slachtoffers der Duitscne terreur zijn ge
vallen.
Over de plannen, die in ons land be
staan voor de onderwijsvernieuwing, ga
ven wij reeds meermalen bijzonderheden.
Met belangstelling werd uitgezien naar de
indiening van wetsontwerpen, die geba
seerd zijn op de voorstellen van den Ver-
nieuwïngsraad. Tot heden zijn die nog
niet verschenen. Ons werd medegedeeld,
dat de oorzaak daarvan gezocht moet-
worden in de kabinetswisseling. De
nieuwe minister van Onderwijs bestudeert
thans de plannen. Onze goed-ingelichte
zegsman, onze stadgenoot dr. P. H. Schro
der. secretaris van den Vernieuwingsraad.
had alle reden te veronderstellen, dat het
nog wel eenigen tijd zal duren voor de
wetsvoorstellen bij het parlement zullen
worden ingediend
Verbetering onderwijzers-jaarwedden.
Dr. Schroder was in tusschen ingenomen
met het feit. dat begonnen zal worden met
een verbetering van de onderwijzerssala
rissen, omdat dit een van de pijlers is
waarop de onderwijsvernieuwing zal moe
ten rusten.
Er is geen onderwijsvernieuwing moge
lijk als men niet de beschikking krijgt
over meer onderwijzers, En om die to
krijgen moet de positie verbeterd worden,
waardoor bereikt kan worden, dat het
aanlokkelijker wordt de onderwijzers-op
leiding te kiezen. (Op het Stadhuis te
Haarlem vernamen wij, dat onze gemeente
er tot heden nog niet in geslaagd is vol
doende geschikte krachten voor bestaande
vacaturen aan de scholen te krijgen, maar
in het land wordt al gevoeld, dat er een
tekort aan leerkrachten is, op het platte
land zit men al mei moeilijkheden)
Voor de Onderwijsvernieuwing is het
absoluut noodig het aantal leerlingen in
de klassen belangrijk te verkleinen.
De geheele toepassing van de plannen
der onderwijsvernieuwing zal zoo be
sloot de heert Schroder een proces
van jaren worden. Alles moet groeien en
kan pas in belangrijke onderdeelen wor
den omgezet in daden als de omsiandig-
heden dit mogelijk maken. Maar daarom
is het zoo van belang aan die verbetering
der omstandigheden alle aandacht te
wijden.
Een bescheiden toepassing in
Haarlem
Het is bekend, dat een van de plannen
voor de Onderwijsvernieuwing is de le
en 2e klasse van de Lagere School in de
kleutersfeer te brengen. Voor de volvoe
ring van dit denkbeeld zijn natuurlijk
wettelijke maatregelen noodig, maar men
is toch te Haarlem reeds begonnen met
een bescheiden toepassing van deze nieu
we denkbeelden. Aan enkele scholen,
waar de hoofden zich sterk voor die ver
nieuwingsplannen interesseeren en waar
men ook personeel heeft dat daarmee
sympathiseert, is men begonnen in de
lagere klassen, voornamelijk in de eerste
klasse, een hervorming in te voeren. Ge
durende de morgenuren wordt nog vast
gehouden aan het gewone lesrooster, maar
in de middaguren worden de kinderen
vrijgelaten wat de keus van het werk be
treft. Deze proef is pas enkele weken aan
den gang, zoodat nog geen ervaringen
opgedaan zijn, maar de verwachtingen
zijn gunstig.v
Natuurlijk is, wat nu gedaan wordt, nog
slechts een bescheiden stap in de ge-
wenschte richting. De groote moeilijkheid
zit in de groote klassen Wil men zoo
werd ons gezegd en dr. Schroder bevestigde
dit het onderwijs in de le en 2e klasse
in den kleutersfeer brengen, dan is het
niet te doen met 45 of 50 leerlingen in
een klas. Verschillende groote klassen
zullen dan gesplitst moeten worden. Er
zijn te Haarlem 70 lagere scholen, dus
minstens 140 le en 2e klassen Wil men
het aantal leerlingen per klasse belang
rijk verlagen, dan zullen er vele lo
kalen en onderwijzers moeien bijkomen,
De meeste schoolgebouwen hebben geen
extra lokalen beschikbaar, zoodat het een
kwestie zal worden van bouwen. Dit zal
vooral voor den eersten tijd groote moei
lijkheden met zich mee brengen
Zooals het in Haarlem is zal het ook
wel in andere gemeenten zijn. Het zou
dan voor ons land beleekcnen een ver
grooting van het corps leerkrachten met
eenige duizenden.
Men ziet aan deze berekening hoe in
grijpend de consequenties zijn die op den
duur vastzitten aan een volledige door
voering van de plannen voor Onderwijs
vernieuwing.
EERST VEROORDEELD LATER
VRIJGESPROKEN.
Twee Haarlemmers, die in Augustus van
het vorige jaar in Lienden appelen en prui
men hadden gekocht voor hun bedrijf, doch
tesen wie proces-verbaal was opgemaakt,
omdat zij een te hoogen prijs hadden be
taald waren door den tuchtrechter voor de
prijzen te Haarlem veroordeeld tot geldboetes
van i 1000 en f 500. '/.ij waren in hooger be
roep gegaan bij den politierechter, die belden
van rechtsvervolging ontsloeg. In zijn vonnis
overwoog hij, dal de tuchtrechter onbevoegd
was kennis te nemen van de zaak.
gegeven zonder permissie van Truman,
waaruit blijkt dat Wallace zijn dezer da
gen bekendgemaakt standpunt, „le zullen
blijven strijden voor de zaak die hij voor
staat," standvastig handhaaft.
Het schrijven van Wallace, dat wij hier
onder laten volgen, draagt het stempel
van een verrassende openhartigheid, die
de feilen en gebreken van de Amerikaan
sche buitenlandsche politiek, zooals zij
volgens den schrijver bestaan, zonder
schroom blootlegt. Sommige zinsneden
verraden den afkeer van Wallace van alles,
wat zweemt naar dubbelhartigheid en zijn
critiek Is soms zelfs onbarmhartig: „Onze
acties bewijzen dat wij ter Vredesconfe
rentie alleen maar met de lippen den vrede
prediken." Het is licht te begrijpen dat
Truman een zoo rcchtstreekschen aanval
op het beleid dat hij voortdurend zijn fiat
verleent, niet gaarne aan de oDenhaarhèid
heeft prijsgegevenWai'ace schreef
verder o.m.:
„Hoe moeten de acties der V S. sinds
V-Day, als b.v. de proeven met de atoom
bom. het plan om I.atijnsch Amerika met
onze wapens te voorzien en het verkrijgen
van luchtbases over de halve wereld, de
andere landen toeschijnen? Deze acties be
wijzen dat wij alleen maar met de lippen
ter vredesconferentie den vrede prediken.
De Russen zullen hun pogingen ter ver
vaardiging van bommen verdubbelen en
ook besluiten om hun „veiligheidszone"
uit te breiden. Ondanks al onze oro'esten
zullende Russen trachten hun vei'igheids-
zones in Oost-Europa en hel Midden-Oos
ten uit te breiden. Uit militair oogpunt is
dit nog maar gering, vergeleken met onze
luchtbases in Groenland, Okinawa en vele
andere plaatsen. duizenden miilen van
onze kusten gelegen Wij kunnen onszelf
zeer oprecht voelen Indien wij weigeren
onze plannen op te geven, maar het kan
slechts één ding beteekenen een ver
woede bewapening met atoomwapenen Wij
moeten trachten een eerlijk antwoord te
krijgen op de vraag, welke factoren er de
oorzaak van zijn. dat Rusland ons wan
trouwt en wij Rusland Van het Russische
standpunt bekeken is de leening aan En
geland en het weigeren van een leening
aan Rusland een bewijs te meer voor het
verstevigen van een anti-Sovjet-blok Het
is duidelijk te zien. dat de Russen zichzelf
in een vijandige wereld wanen en voor
hun bestaan vechten. Wij moeten begrij
pen dat de wereld veranderd is en dat
heden ten dage er geen wereld kan be
staan. tenzij de V S en de Soviet-Unie op
een of andere manier samen kunnen leven.
Wij moeten bereid zijn om de eischen van
Rusland te bezien in hét lich* van wat
wijzelf en de Britten als noodzakelijk voor
onze veiligheid achten. Wij moeten onder
handelen over een verdrag voor een inter
nationale supervisie op de ontwikkeling
van de atoomenergie Wij moeten trachten,
de vrees voor Rusland, die door sommige
kringen in de V. S. wordt aangekweekt,
tegen te gaan. Wij moeten niet doen alsof
ook wij ons bedreigd gevoelen Wij zijn
verreweg de machtigste natie ter woreld.
Als wij praten over de noodzakelijkheid:
om onze verdediging te versterken, zullen
wij door de andere broden als huichelaars
worden beschouwd Wij moeten tevens be
reid zijn om economische besorekingen.
met de Russen aan te knoopen, zonder dat
wij eischen. dat zij bij voorbaat accoord
gaan met een bespreking van zaken, die
zij beschouwen als moeilijke kwesties. In
dien wij na het teekenen van de leening
aan Engeland, ook een leening op com-
mercieele basis op dezelfde financieele
condities aan de Sovjet-Unie hadden ver
strekt. zou zulks duidelijk hebben aange
toond. dat wij onze economische hulpbron
nen niet voor politieke doeleinden aanwen
den
Tot zoover de opzienbarende brief, die
niet za! nalaten dc vrienden en vijanden
van Wallace nog in scherper omlijnde
positie tegenover elkaar te plaatsen
waarbij het valt te betwijfelen, of Truman
zonder scha eri schande kan volharden in
zijn houding van „zegenend naar beide
kanten." De tegenstelling is daarvoor in
een te dwingend stadium gekomen.
