Na 1 J anuari komen de Amerikaansclie films
De Engelsche omroep probeert
een nieuw soort uitzending
De te werk gestelde N.S.B.-ers
Er komen weer Amerikaansche films.
Het conflict, dat tusschen den Ne-
derlan'dschen Bioscoopbond en de
M(otio) P(ictures) E(xport) Associa
tion) was gerezen is bijgelegd, nadat de
uiteenloopende commercieele eischen
aan elkaar waren aangepast. Het con
flict is ongeveer een jaar oud geworden
en in verschillende publicaties sterk
opgeblazen, zoodat den Amerikanen al
extravaganter eischen zijn toegeschre
ven.
Nu hebben de „groote vijf" onder de
Hollywoodsche importeurs zich weer bij
den Bioscoopbond aangesloten en deze
week zijn de voorbereidingen voor het
in roulatie brengen van „cL Amerika
nen" begonnen, onder condities, die
beide partijen bevredigen en waarvan
een der voornaamste is, dat koppel
verkoop uitgesloten wordt en de
bioscoopexploitanten niet meer con
tractueel gedwongen worden films te
huren, die zij niet gezien hebben.
Na 1 Januari 1947 draaien de Holly
woodsche films weer in de bioscopen.
Maar het zal geen stortvloed worden.
De hoeveelheid deviezen, die voor films
beschikbaar staat, is vrij gering. Op
het oogenblik zijn er 53 Amerikaansche
films in ons lana en vrijwel gereed voor
vertooning. In totaal komen er ongeveer
honderd, verdeeld over een jaar, maai
er is daarover niets met zekerheid te
zeggen vóór ze in Amsterdam zijn uit
geladen.
De Amerikaansche filmactrice Greer
Garson is tijdens den oorlog op den
voorgrond getreden.
Er is geput uit de productie van de
laatste vijf jaren, met dien verstande,
dat de selectie alleen de zoogenaamde
A-l'ilms omvat, de beste kwaliteit. Een
deel der films is dus gedurende den
zijn nog ongeveer die van voor den oor
log, met wat wiizigingen en nieuwe
lingen op het tweede plan. Greer Gar
son, van wie we voor den oorlog hoor
den als een aankomend sterretje, speelt
nu hoofdrollen en James Cagney, die
een reputatie had als gangster, is als
zingende en dansende variété-artist te
voorschijn gekomen, maar verder is het
alles nog ongeveer het zelfde, met dien
verstande, dat Douglas Fairbanks,
John Barrymore, Conradt Veidt, Carole
Lombard en Leslie Howard zijn over
leden en dat Deanna Durbin en Shirley
Temple geen filmbabies meer zijn.
doch dames.
En over traditie gesproken: Bi.ig
Crosby zingt nog -ven sentimenteele
liederen als vroeger: zijn laatste succes
„Going my way" staat ook op het Ame
rikaansche programma.
Uitspraak van Neurenberg
staat thans vast
Het staat thans vast, dat het inter
nationaal tribunaal voor oorlogsmisdadi
gers te Neurenberg Maandag 30 September
om 10 uur des morgens bijeen zal komen
om uitspraak te doen. De eerste dag zal
gewijd zijn aan een résumé van de heele
zaak. Dinsdag zal het vonnis worden uit
gesproken over de zeven nazi-organisaties
en de 21 beschuldigden in de getuigenbank
benevens Martin Bormann. wiens zaak bij
verstek is behandeld.
Unie- en Albinowinkels
verdwijnen
De directie van Unilever heelt besloten alle
70 filialen der Albino-maatschappij over ie
dragen aan particuliere ondernemers. Ook
het door haar geëxploiteerde grootwinkelbe
drijf. dat der N.V. Unie Winkelmaatschapp j
wordt op gelijke wijze geliquideerd, zoodat
ook deze 130 Unie-winkels in particuliere
handen zullen overgaan.
„Derde programma
van de B.B.C.
Zondag 29 September is voor de luiste
raars van de BBC een bijzondere datum,
want dan begint het „derde programma",
waarover in Engeland al het een en ander
te doen is. Het zal worden uitgezonden
op 203.5 en 514,6 meter en vooral worden
toevertrouwd aan regionale zenders, voor
zoover tenminste Rusland met zijn zen
ders in Letland geen moeilijkheden ver
oorzaakt.
Dit „derde programma", naast de ge
wone uitzendingen en het „lichte pro
gramma", zal eiken avond van z.es uur
tot middernacht duren "en de BBC pro
beert het iets heel bizonders te maken.
Het zal niet beperkt worden door nieuws
berichten of vaste periodes, die zoo lang
zamerhand de dwingelanden van normale
omroepprogramma's zijn geworden omdat
ze menigmaal een waardevol nummer on
tijdig laten eindigen. Hoorspelen, opera's
en concerten zullen in hun vollen omvang
weergegeven worden. Minstens één derde
van het „derde programma" wordt met
muziek gevuld. Elke week is er een com
plete opera. Donderdags en Zaterdags zijn
er symphonie-concerten en de Maandag
avond wordt aan kamer-muziek gewijd.
Dinsdagavond is voor hoorspelen bestemd
en drie maal per week zullen gedichten
worden voorgedragen op een van de
oogenblikken, dat de luister-intensiteit
het sterkst is. Deskundige sprekers zullen
actueele onderwerpen behandelen en een
van de merkwaardigste onderdeelen zal
een radio-erïtiek zijn ophet derde
radioprogramma.
«v...* V-.- x.xüio uwo -CUUICUUC ucu Er is voor dit ongewone programma een
oorlog gemaakt en sommige ervan heb- sPeci«*Ie directeur benoemd, George Bar-
ben direct betrekking od den striid. nes, die al sinds 1935 aan de bbc verbon-
zooals „Mrs Miniver
op den strijd,
een beeld van
een Engelsch gezin in 1939 en „Terug
naar Bataan" over den strijd op de
Philippijnen.
Een selectie uit de beste films betee-
kent echter niet, dat zij alle van het
zelfde niveau zullen zijn. De importeurs
hebben alle genres willen geven en zoo
komt er een kleurenfilm, die tectfnisch
heel verdienstelijk is, maar als drama
tische compositie minder te beteekenen
heeft. Ook zijn er avonturen-, geschie
denis- en luchtige amusementsfilms.
Deze eerste selectie is evenmin vol
ledig, in dien zin, dat zii niet de be
kende films bevat, waar velen naar uit
gekeken hebben. „Gone with the Wind"
is er niet bij. „The dictator" evenmin.
Wel is het waarschijnlijk, dat deze wer
ken eerlang in ons land vertoond zullen
worden, maar voorloopig komen ze niet.
De oorzaak daarvan ligt op zuiver com
mercieel gebied: de producenten van
beide films staan niet in een zoo on
middellijk contact met de M.P.E.A.. dat
hun films zonder nadere regelingen
aan de Nederlandsche markt kunnen
worden gebracht.
Walt Disney's Teekenfilms zullen om
dezelfde redenen voorloopig niet op de
Nederlandsche bioscoopschermen com-
pareeren. Daarentegen komt er wel een
'selectie uit de beste Amerikaansche
journaals.
Over het algemeen zal het Ameri
kaansche film-menu geen buitengewone
verrassingen te zien geven, zeker nu de
reeds befaamde films voorloopig zullen
ontbreken. Hollywood heeft zich gedu
rende den oorlog niet aan peperdure en
riskante experimenten gewaagd en door
schaarsch materiaal en personeel èn
door het afsterven van het grootste deel
van zijn export ook de noodzaak van in
krimpen onder oogen moeten zien.
De namen der regisseurs en acteurs
De Radio geeft vanavond;
HILVERSUM I, 301.5 M.
7.00. 8.00. 13.00, 19.00 20.00, 22.00 Nieuws 19.15
Requiem Rud. Mengelberg. 19.15 De vaart der
volken. 19.45 Reg. voorlichtingsdienst. 20.08
NCRV Siudio-stertoehi. 21.45 Met band en
plaat. 22.30 Clavecimbelmuziek. 22.45 Avond-
overdenking. 23.00 Beèthovencyclus (V). 23.45
Avondconcert.
HILVERSUM II, 415,5 M.
7.00, 8 00. 13.00. 18.00, 20,00, 23.00 Nieuws. 19.00
De stem van de viool. 19.15 Vraaggesprek.
19.30 Les Gars de Paris. 20.05 Russische com
posities. 21.15 Luisterspel „Om 8 uur aan
tafel". 22.00 Arg. en Cubaansche klanken.
22.15 Als de bladeren gelen, 23.15 Skymasters.
23.45 Gaspar Cassado.
den is. Hij heeft verklaard, dat het pro
gramma bestemd is voor luisteraars, die
niet maar toevallig eens de radio aanzet
ten. doch die met volle aandacht iets wil
len. beluisteren, dat de moeite waard is.
En deze categorie zal, wanneer zij op 24
October de volle vijf-en-een-half uur
„Tristan en Isolde" te hooren -krijgt, niet
kunnen klagen. Barnes heeft echter be
loofd, dat hij ook voor genoeg afwisse
ling zal zorgen en tal van belangwekkende
nummers op. zijn programma zal zetten.
De BBC noemt dit derde programma
zelf een experiment en heeft te kennen
gegeven, dat het bestaan ervan af hangt
van de mate, waarin met nieuwe vormen
zal worden geëxperimenteerd. Kennelijk
is deze nieuwe opzet het resultaat van
critiek op de radio-programma's, die in
den loop der jaren niet alleen bij de
BBC, maar bij eiken omroep zijn ver
stard tot 'n eonventionalisme, dat bezig is
de cultureele waarde van de radio af te
takelen tot die van een oppervlakkig po
pulair amusements-instituut. dat den hee-
len dag van alles wat brengt, in kleine
porties, zonder aan de onderwerpers het
recht te laten wedervaren, dat ze verdie
nen. De moderne radio heeft, bij al haar
verdiensten, het gevaar, dat zij vervlakt
en vertroebelt onder den last van haar
populariteit.
De oorzaak daarvan ligt bij de weinige
aandacht. Waarmee de luisteraars de pro
gramma's volgen, maar ook bij de om
roepen, die den bouw van hun uitzend in-'
gen baseeren op die oppervlakkige luis-
ter-habitus). Wanneer die twee neigin
gen elkaar blijven bevruchten word; de
omroep op den duur bedreigd door het
gevaar van een instituut te worden, dat
weinig meer uitzendt dan een voort-
durenden stroom van onbeduidendheden
en oppervlakkigheden, een soort cultuur
potpourri.
Het nieuwe BBC-programma, dat in de
eerste plaats aandacht vraagt voor zijn
vollen inhoud is daarom een belangwek
kend verschijnsel. Voor ons zit daar nog
de overweging aan vast, dat de resultaten
van het Engelsche experiment van nut
zullen kunnen zijn wanneer eerlang de
definitieve vorm van het Nederlandsche
omroepbestel wordt vastgesteld.
Kerkvervolging
in Joego-Slavië
Aartsbisschop Louis Stephanie van Joe
goslavië, die verleden week op last van
de regeering van Tito in arrest is geno
men. heeft in zijn laatste herderlijk
schrijven aan de bisschoppen van Joego
slavië geprotesteerd tegen het feit, dat
Kroatische katholieke geestelijken naar
de concentratiekampen worden gestuurd.
United Press ontving dit schrijven ter in
zage van Kroatische geestelijken, verbon
den aan het instituut der H. Jerome te
Rome.
Stephanie tec-kent krachtig protest aan
tegen de door de Joegoslavische autoritei
ten uitgeoefende pressie om de Kroatische
clerus van Rome los te maken. „Zij die
ens den raad geven ons los te maken van
den Heiligen Stoel, weten zeer goed. dat
we dbar geen gehoor aan geven Wij
wenschen geen conflict met den staat. Wij
vragen God de leiders van vandaag met
Zijn waarheid voor te lichten", aldus de
aartsbisschop
Kroatische geestelijken te Rome wijzen
de beschuldigingen van collaboratie tegen
Stephanie geuit, van de hand en merken
op. dat hij het is geweest, die zijn 6tem
verheven heeft tegen de pogroms van het
regïme-Pawelitsj.
Grensincidenten houden aan
Volgens een bericht uit Saloniki heeft
het Grieksche leger, bijgestaan door gen
darmes. in een gevecht tegen „gewapen
de communistische benden"' in de buurt
van het stadje Descate 100 Albaneezen
gevangen genomen. Tol dusverre zijn de
berichten, dat Deseaies, dat naar verluidt
door ..bandieten" die uit de richting van
de Albaneesche grens kwamen, veroverd
is. heroverd zou zijn. niet van officieele
zijde bevestigd. 80 „bandieten" zouden ge
dood zijn.
Agenda voor Haarlem
DONDERDAG 26 SEPTEMBER
Concertgebouw: Hongaarsch Strijkkwartet,
20 uur Kinilerhuissingel: Circus Saltarino
20 uur. RembrancH: Theater Plezier: ..Dat is
het toppunt"". 14 30 en 20 uur. Palace: „De
twee zusters Kleh" (18 j.). Luxor: „Het in
tieme leven van Hendrik VIII (10 j.). Deze
twee 14.00, 16.15, 19.00 en 21.15 uur. Frans
Hals: „Kampioen op sokken" (14 j.) 14.00,
16.30, 19.06 en 21.15 uur. City Theater: ..Va
riété «8 j.) 14.15, 16.30, 19.00 en 21.15 uur.
VRIJDAG 27 SEPTEMBER
Stadsschouwburg: Arsenicum en oude kant,
20 uur. Circus als Donderdag. Bioscopen:
nieuw programma.
Op de werf van J. en K. Smits Scheeps werven te Kinderdijk is een nieuwe zee-
tinbaggermolen Kalmoate water gelaten. De Kalmoais de eerste tin
baggermolen welke na den oorlog hier te lande werd gebouwd voor rekening
van het Biliton Concern. Het gevaarte is 66 m. lang, 20 m. breed en heeft een
baggerdiepte van 30 Meter.
Zij profiteeren van den gunstigen toestand
op de Arbeidsmarkt
Indertijd hebben wij al medegedeeld dat
een aantal N.S.B.'ers, dat in deze omge
ving in kampen was ondergebracht, bij
verschillende bedrijven te werk gesteld
is. Geleidelijk is dit getal uitgebreid, zoo
dat het er nu al eenige honderden zijn.
De leiding van deze uitzending berust bij
het Gewestelijk Arbeidsbureau. Op onze
vraag hoe de ervaringen zijn, hoorden wij,
dat die niet onverdeeld gunstig genoemd
kunnen worden. Voor een belangrijk deel
moet dit geweten worden aan 't feit., dat de
menschen nog in een kamp verblijven.
Vóór alles gelden dus de regelingen van
het kamp. Als een gedetineerde zondigt
tegen de reglementen, (bijvoorbeeld een
sigaret rookt, terwijl het in het kamp ver
boden is), wordt hij gestraft. Laten wij
:^ggen, hij krijgt een dag arrest. Maar het
gevolg is dan, dat zijn werkgever het een
dag zonder hem moet stellen. Dat is vooral
een bezwaar als zoo'n man in een ploeg-
verband werkt en dat komt bij deze men-,
schen veel voor. Er zou voor gezorgd mpe-
ten worden dat de straffen niet ten na-
deele van het werk komen. De werkgever
moet op de arbeiders kunnen rekenen.
Een ander feit is zoo werd ons gezegd
dat de arbeidsprestaties va/i deze men
schen in 't algemeen niet meevallen. Vooral
niet in de bedrijven. Beter zijn de resul
taten wat den landarbeid en de hulp bij
het oogsten betreft. Vermoedelijk zal de
omstandigheid, dat de te werk gestelde
slechts in zeer beperkte mate profiteert
van zijn arbeid, daarop veel invloed
hebben
Het is bekend, dat het voornemen is het
kamp „Duinrust" te Overveen binnenkort
geheel op te heffen. De bedrijven die nu
met deze N.S.B.'ers werken behoeven
evenwel niet bang te zijn, dat zij deze men
schen zullen moeten missen.. In het alge
meen werden alleen de gedetineerden die
als lichte gevallen bekend stonden, te
werk gesteld in de bedrijven. Het is dus
waarschijnlijk, dat deze menschen binnen
eenigen tijd op vrije voeten zullen worden
gesteld.
De N.S.B.'ers profiteeren van een zeer
gunstigen toestand op de arbeidsmarkt. Er
is behoefte aan vakarbeiders en allen die
als zoodanig aangemerkt kunnen worden,
vinden zeer gemakkelijk plaats. De bedrij
ven vragen er om Ook van verzet van
arbeiderszijde, dat eerst hier en daar werd
geconstateerd, wordt niet veel meer ge
merkt.
Dit is dan ook de reden, dat de in vrij
heid gestelde N.S.B.'ers gemakkelijk aan
werk komen. Deze ex-gedetineerden moe
ten in twee groepen onderscheiden worden.
Er zijn er die zonder voorwaarden uit het
kamp gingen, maar aan anderen werd ar
beidsplicht opgelegd. Van de eerste groep
komt slechte een deel de hulp inroepen van
het Gewestelijk Arbeidsbureau om werk te
krijgen. De anderen moeten evenwel allen
komen. Tot nu toe zijn er niet meer dan
een 25-tal gekomen. Daaiuit kan worden
afgeleid, dat het tempo der vrijlating nog
niet zoo snel i6 als aanvankelijk werd ver
wacht. Het gaat druppelsgewijze! Tot nu
toe is men er in geslaagd voor allen arbeid
te vinden. Moeilijkheden worden evenwel
ondervonden om passenden arbeid te vin
den voor mensch'en die vroeger een lei
dende functie in het bedrijfsleven hadden.
Die kunnen natuurlijk niet daarin hersteld
worden, zoodat zij weer met gewoner werk
genoegen moeten nemen. Als er over
eenigen tijd meer gedetineerden in vrijheid
gesteld worden, verwacht men ook die
zonder bezwaren in het arbeidsproces te
kunnen opnemen. Het is te hopen, dat de
gunstige stand van de arbeidsmarkt nog
eenigen tijd aanhoudt. want daardoor
wordt het den N.S.B.'ers mogelijk gemaakt
zich weer een waardige plaats te veroveren
in werkend Nederland.
Het Arbeidsbureau neemt als stelling
aan, dat de vrije arbeiders de voorkeur
moeten hebben bij aanvragen om Werk
krachten.
In onze omgeving zijn nog geen vrouwen
met arbeidsplicht in vrijheid gesteld. Ko
men die en zijn er aanvragen voor hulpen
in de huishouding, dan zal overwogen wor
den of daaraan voldaan kan worden','In elk
geval zal het mogelijk zijn deze vrouwen
in de fabrieken te werk te stellen, want
daar zijn veel ledige plaatsen.
