IJmuider Courant
Dr. G. Nolst Trenité f
Een doode en drie gewonden
bij treinontsporing te Amsterdam
Werkloozen-oproer in Rofrie
Bestuursraad beslist over gratieverzoeken
61e Jaargang Xo. 1S453
Bureaux: Kennemerlaan 154,
IJmuiden - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon 10724.
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Pecrcboom
Dönderdas <0 Ooiol»er
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal f4
Gistermorgen om elf'uur is Trenité
in het St. Elisabeths Gasthuis gestorven
Charivarius was een oud man geworden:
76 jaar. Maar zijn geest was nog spits en
levendig, zijn merkwaardige oorspronke
lijkheid had hem niet verlaten en tot voor
enkele dagen bleef hij aan het werk: de
voorbereiding van den herzienen herdruk
van een van zijn vele boekjes. Toen deden
zich onrustbarende lichamelijke sympto
men voor; hij ging naar het ziekenhuis om
onderzocht te worden en een operatie zou
geschieden. Maar daar kwam het niet
meer toe. Na langen tijd buiten bewustzijn
te zijn geweest, is hij vredig heengegaan.
Het is niet alleen Charivarius, die in
hem herdacht zal worden, maar ook de
mensch, en de feeraar. In zijn jonge jaren,
na zijn studie, was Trenité naar Indië ge
gaan en had daar in Batavia zijn eerste
leeraarstaak vervuld. Hij verbleef ook
eenige jaren in Amerika, als huisleeraar:
gouverneur van de zoons in een Holland-
sche familie. Later werd hij aan de Haar
lemsche H.B.S. leeraar in Engelsch en in
Staatswetenschappen, hetgeen een onge
wone samenvoeging is. Ons, zijn oud-leer
lingen uit dien tijd, is deze docent onge
twijfeld alien helder bijgebleven. Hij was
klaar, precies en streng; hij wisselde zijn
onderwijs af met uitingen van humor en
van een speelschen geest, die ons jongens
boeide en soms verwonderde. Zijn afkeer
van het gebruikelijke „spieken" was
spreekwoordelijk. Hij maakte daar een
eerezaak van. Het was unfair, oneerlijk,
onsportief. Dus werd bij Trenité niet ge
spiekt. De orde in zijn lesuren was onaan
tastbaar. Tot zijn vrienden behoorden de
latere prof. dr. J. Huizinga, toen ook
leeraar aan de Haarlemsche H,B.S. en ir.
W. C. G. H. van Mourik Broekman, die
weldra haar directeur werd. Deze namen
getuigen van het feit, dat fijne geesten
elkaar ontmoet hadden,
Trenité legde zijn leeraarschap neer toen
hij pas in de veertig was. Hij woonde toen
al aan de Gedempte Oude Gracht no. 31;
in dat huis zou hij verder zijn leven door
brengen en zijn ongewonen publicistisehen
arbeid verrichten. Als Charivarius, mede
werker van de Groene Amsterdammer,
werd hij de groote beschermer van de
Nederlandsche taal, de onvermoeide strij
der voor zuiver taalgebruik, die zijn pijlen
.vooral op ons, haastig-werkende journa
listen. afschoot. Wij hebben alle'reden om
hem daarvoor dankbaar te zijn. 1-Iij heeft
de romanschrijvers evenmin gespaard en
zelfs zonder versagen tegen taal en -stijl
van officieele publicaties gestreden. Al
moge dit laatste weinig gebaat hebben,
in het algemeen heeft hij ontzaglijk veel
gedaan voor onze taal. Hij zag haar als
een prachtig, verfijnd en levend instru
ment. dat men met eerbied en groote zorg
hanteeren moet. Dat is waar; zij verdient
ket- k
Charivarius was niet de eenige, die dezen
strijd voerde. Maar hij was de voornaam
ste. Zijn oorspronkelijkheid, geest en
distinctie gaven zijn werk zeldzame be-
teekenis en daarom verwierf hij, die zich
een taak had opgelegd die alleen voor
vakmenschén waardeerbaar scheen, op den
duur toch algemeene bekendheid,
Bij Tjeenk Willink, zijn Haarlemschen
uitgever, publiceerde hij een "reeks boek
jes. alle van ongemeenen inhoud. Zij be
vatten velerlei. Er waren zijn bundels
„Ruizerijmen", waarin speelsche vondsten
op taalgebied in aantrekkelijkheid wed
ijverden met rijmen betreffende politiek,
kunst, .sport en meer levenszaken. Tij
dens den eersten wereldoorlog gaf hij in
de Groene zijn berijmde critiek op de men
taliteit van het „Deutschtum". die in
scherpte en geest in ons land niet over
troffen is. Zijn berijmde Vaderlandsche
Geschiedenis, in twee deelen. verscheen en
boeide de fijnproevers van geestig taalge
bruik en verrassende commentaar. AI dat
werk was helder, zuiver en eindeloos ge
polijst eer hij het aan de openbaarheid
prijsgaf. Hij herschiep de gedachten van
groote schrijvers der Oudheid en van mo
derne philosofen. Hij begaf zich op too-
neelgebied er. schreef merkwaardige paro
dieën. Ook als regisseur trad hij op bij de
Haarlemsche Toor.eelclub, welker voorzit
ter hij jarenlang was. Zijn taalliefde, die
zich in zijn laatste levensjaren noa eens
uitte in een boekje over goed Neder-
landsch. dat vele lezers vond. strekte zich
ook tot Engelsch uit Vermaarde rijmen
getuigen daarvan en niet minder het boek
je „Drop your foreign accent", dat ook in
Engeland opgang maakte en daar werd
uitgegeven. Zijn andere oude leervak
vergat hij niet samen met C. J. E Dinaux,
thans onze litteraire medewerker, schreef
hij enkele jaren geleden een nu welbe
kend boekje: De Grondwet, met Korte
Aanteekeningen.
Zijn leven en werk verdienen eerbiedige
herdenking. Hetgeen hij schiep was zuiver
en eerlijk. Hij heeft de Nederlandsche taal
en de Nederlandsche beschaving waardig
gediend en bevorderd. Anderen zullen zijn
werk voortzetten, maar het za! anders
zijn. Want dit «ras niet alleen goed. maar
droeg ook sterk het kenmerk van een bij
zondere en ongewone persoonlijkheid.
Trenité bleef, zijn leven door. vrijgezel-
Vooral in zijn ouderdom moet hij veel een
zaamheid gekend hebben Met groote zorg
en hartelijkheid heeft hij menigmaal
menschen. die ziek waren en leden, tal-
looze bezoeken gebracht en hen voorge
lezen en gesteund door zijn sympathie
Weinigen weten dat. Hij zou niet goed ge
vonden hebben dat het bekend werd Maar
het mag nu wel gezegd worden, in een
Zweedsche locomotief kantelde
en stortte van den spoordijk
Ter booste van bet Blauwhoede»veem aan de Handelskade te Amsterdam zijn
gistermiddag omstreeks half drie de locomotief en drie personenwagens van dén
sneltrein Aj>eldoornAmsterdam, die om kwart voor drie te Amsterdam C'.s. moest
aankomen, ontspoord. Dc zware Zweedsche «locomotief kantelde en viel van den
dijk op liet lagergelegen gocdcrenspoor. De machinist kwam hierbij om het leven.
Drie passagiers van den trein wérden licht gewond.
Hef woord is aan.
Fontenelle
Elke leeftijd moet zijn
speelgoed hebben.
(Uit een brief aan
Voltaire).
Het ongeluk gebeurde tusschen de Ma-
rinebrug en de Czaar Peterstraat. De trein
had reeds snelheid verminderd en reed nog
ongeveer 50 K.M. per uur, toen een tractie-
opzichter die toevallig deze rit meemaakte
en op de locomotief stond, bemerkte, dat
de locomotief begon te slingeren. Onmid
dellijk gaf hij den machinist bevel de rem
men aan te zetten, hetgeen échter niet kon
voorkomen, dat de zware Zweedsche
machine ontspoorde. Aan het snelle han
delen van den machinist, den heer Broek
man uit Amersfoort, is het te danken, dat
een ramp voorkomen is. Helaas heeft'hij
zijn moedig optreden met den dood moeten
bekoopen. Hij stond n.l. rechts in het stuur
huis en is tot het laatste moment op zijn
posi gebleven. Toen de locomotief naar
rechts kantelde, is hij bekneld geraakt en
vrijwel op slag gedood. De stoker en de
tractieopzichter, die links in het stuurhuis
stonden, kwamen met den schrik vrij.
Eenige passagiers, die in het eerste rijtuig,
een Duitsche drie-assige personenwagen
zaten, liepen lichte kwetsuren op. Verder
kwamen alle reizigers met d#i schrik vrij.
De trein bestond uit acht personenrijtui
gen, een nagagewagen en een goederen
wagen. Alleen dc eerste drie wagens zijn
ontspoord en liepen schade op. welke ech
ter niet onherstelbaar is.
Ook de spoorbaan werd ernstig bescha
digd, doordat de locomotief in zijn val de
rails met dwarsliggers meesleurde. Hot
treinverkeer ondervond echter geen ver
traging, daar het over andere sporen ge
leid kon worden. Het goederenvervoer tus
schen het Centraalstation en de Rietlanden
was wel gestagneerd.
Nadat het stoffelijk overschot van den
machinist geboi-gen was, begon men ter
stond met het opruimingswerk. De bescha
digde personenwagens konden spoedig
weer op de rails gezet worden. De zware
locomotief moet eerst gedeeltelijk worden
uitgegraven en zal daarna met hijsch-
kran.en op de spoorbaan geheschen wor
den Waarschijnlijk zullen deze werkzaam
heden eenige dagen in beslag
Bij Amsterdam ontspoorde de locomotief
van een sneltrein uit Apeldoorn en
stortte van den dijk. De inachinist kwam
om het leven. Drie personenwagens en
de spoorbaan werden vrij ernstig be
schadigd.
Weerbericht
DROOG WEER.
Verwachting geldig van Donderdagavond
tot Vrijdagavond: Droog weer met lange
perioden zonneschijn, koude nacht,
Meest matige Oostelijke tot Noord-Ooste.
iijke wind.
Tsjang Kai Sjek maant de
communisten tot vrede
Generalissimus Tsjang Kai Sjek heeft
Woensdag aan den vooravond van den
35sten verjaardag van de proclamatie
der Chineesche republiek in een radio
redevoering een oproep gedaan tot
vrede en nationale eenheid. I-Iii drong
er bij de Chineesche communisten op
aan, „af te laten van hun plan om ge
westelijke overheersching te verkrijgen
en het land te ontwrichten door oor
logsgeweld". en in plaats daarvan deel
te nemen aan een nationale regeering
Molotof vraagt samenwerking
Vredesconferentie stemt over
het Italiaansche verdrag
De scheiding tussch Oost en West. door
Moltof in een uitvoerige rede gedurende
de ochtendzitting van de plenaire zitting
der Vredesconferentie betreurd, kwam in
de middagzitting bij de stemming over de
Italiaansch-Joegoslavische grenslijn op-
i nieuw tot uiting: Het Oostelijk blok, uit
gezonderd Molotof die zich gebonden
achtte aan de beslissing der groote vier,
stemde tegen het ontwerp der subcom
missie, doch desondanks werd het betref
fende artikel aangenomen met een meer
derheid van veertien stemmen. Tevoren
had de vergadering kennis genomen van
een Joegoslavische verklaring, waarin nog
eens tot uitdrukking werd gebracht dat
Joegoslavië het Italiaansche verdrag niet
zou onderteekenen, wanneer de Joegosla
vische verlangens ten aanzien van 'de
grenskwestie niet zouden worden inge
willigd.
De Fransche voorstellen over den toe-
komstigen status van Triëst werden met
15 tegen 6 stemmen aangenomen
De rede van Molotof in de ochtendzit
ting kenmerkte zich door een beroep op
den wil tot samenwerking en een op het
verwerpen van de scheiding tusschen Oost
en West, die hij zeer betreurde. Dc schuld
daarvan weet Molotof aan de Wcstersche
landen, die de .Slavische staten trachten
te isoleercn. Volgens Molotol' wenschen
de Slavische landen vriendschappelijke
betrekkingen met andere landen, dcch
die betrekkingen moeten gebaseerd zijn
op gelijkwaardigheid en wederkeerigheid.
De stemming over de verschillende pa
ragrafen en artikelen van het Italiaansche
vredesverdrag is intusschen voortgezet.
Men verwachtte heden gereed te komen
met het geheele verdrag.
De Vredesconferentie heeft met twee
derde meerderheid een voorstel van den
Russischen minister van buitenlandsche
zaken, Molotof, om een spoedigen datum
vast Le stellen voor de terugtrekking der
Anglo-Amerikaansche bezettingstroepen
uit het gebied van Triest, verworpen.
Sjahrir belooft concessies
Volgens radio New Delhi zou Sjahrir
gezegd hebben dat de Indonesiërs be
reid zijn zeer voorname concessies en
garanties aan de Nederlanders te doen,
indien deze de onafhankelijkheid van
Java en Sumatra willen erkennen.
Sjahrir zeide. dat de Indonesiërs zou
den toestaan, dat Nederlandsche waar
nemers en Nederlandsche troepen ge
durende de overgangsperiode in Indo
nesië zouden blijven. Zij zijn er echter
beslist tegen, onder Nederlandsch be
stuur te blijven.
Vuurgevechten eischen dooden en gewonden
Honderd carabinieri en bereden poli
tie-agenten hebben gisteren in Rome
met getrokken sabels gechargeerd op
een menigte van duizenden roerige
wcrkloozcn, die binnen gedrongen wa
rén in het regeeringsgebouw. Er ont
stond een heftig vuurgevecht tusschen
de politie en de menigte, waarhij ten
minste vijftien -dooden zijn gevallen en
meer dan honderd personen werden ge-
ond.
Tot nu toe alleen afwijzingen
De geallieerde bestuursraad heeft
na een vergadering van anderhalf
uur gisteren bekend gemaakt, dat
de verzoeken om gratie voor Go
ring. Bormann. Frick, Rosenberg,
Streiclier. Jodi. Keitel en von Neu-
rath zijn afgewezen. Dit bericht is
afkomstig van Agence France Press,
waaraan wordt toegevoegd dat ten
aanzien van de overige gratiever-
verzoeken nog geen beslissing is ge
nomen.
Een beambte van de Neurenberger
gevangenis heeft meegedeeld, dat Go
ring een geslagen en gebroken man is.
Hii is woedend omdat Schacht is vrij-
streven om het beeld van een goed en fijn
mensch. die is heengegaan, vollediger te
geven. Dit leven van een eenzaam man
is goed besteed geweest. R. P.
gesproken. De toestand der veroordeel
den is er overigens een van doffe be
rusting. Zij sreken niet over het vonnis
en doen alsof zii het verwachtten. Som
mogen toonen zich verrast of ontstemd
over het vrijspreken van Schacht en
von Papen, doch koesteren niet de
zelfde gevoelens ten aanzien van Frit-
sche. Geen van de veroordeelden «:egt
een goed woord van Göring.
Sauckel. de slavendrijver der nazi's,
gelooft dat zijn doodvonnis een vergis-
vertaling van een zin in de bewijsvoering.
Hjj gaat voort brieven te schrijven over
gaat voort brieven te schrijven over
zijn vonnis die door de gevangenisauto
riteiten alle aan het internationale mi
litaire tribunaal worden geadresseerd.
Ook Fritzsche is weer gearresteerd,
aldus Agence France Presse. Hij wordt
in Neurenberg bewaakt door een Duit-
schen politie-agent in burger.
Tusschen negen en tien uur Woens
dagmorgen trokken 10.000 werkloozen,
de voorhoede van een menigte demon
stranten van 30.000 man op naar het
regeeringspaleis. gewapend met steenen,
looden pijpen, stokken en zelfs een
paar handgranaten. Politie werd ui
jeeps te hulp gezonden', maar de me
nigte trok de agenten uit de wagens en
maakte zich meester van hun wapens.
Vele honderden demonstranten trokken
daarop naar een zij-ingang van het pa
leis, overrompelden de wacht en dron
gen naar binnen. Vernielende wat zij
tegen kwam trok deze groep het enor
me paleis rond. op zoek naar de kamer
van premier de Gasperi. die evenwel
niet in het gebouw aanwezig was. Ten
slotte bereikte men het vertrek-- van
vice-premier Pietro Nenni, die een de
legatie van drie demonstranten ont
ving. Nenni beloofde dat de regeering
voor zes uur vanavond een antwoord
zou geven op de eischen der werkloozen.
en de delegatie ging de menigte ver
tellen naar huis te gaan. Dat gelulde
evenwel niet direct en intusschen wa
ren de werkloozen met de politie slaags
geraakt. De carabinieri, die blijkbaar
een molestatie van Nenni. die de men
schen wilde toespreken vreesden, char
geerden. Een der carabinieri werd ge
dood. toen de menigte verzei bood. Het
vuur werd toen geopend met tommy-
guns en drie demonstranten werden bij
het eerste salvo gedood. Hier en daar
werd uit de menigte het vuur beant
woord.
De directe aanleiding tot de demon
stratie was het Ontslag van 15.000 weg
werkers. die tot dusverre op staats-
wachtgeld waren gesteld, omdat er geen
werk voor hen was.
