Dag en nacht wordt thans in Schoonebeek
de aard-olie omhoog gepompt
'PROMOTIE
De Amsterdamsche beurs
contra den Minister
Donau-conferentie in het vooruitzicht
II ET vinden van aardolie in den Ne-
derlandschen bodem is de grootste
verrassing sedert de ontdekking van het
zout in ons land.
De N.V. Bataafsche Petroleum Maat
schappij kreeg in 1933 van de regeering
een concessie, om in het Oosten van
Nederland een onderzoek in te stellen
naar olie. Ze deed meer dan vijftig bo
ringen die weliswaar geen succes had
den, maar toch belangrijke gegevens op
leverden.
Tijdens den oorlog werd in Oud-
Schoonebeek. ten Oosten van het oude
stadje Coevorden, dicht bij de Duitsche
grens, met succes geboord. Gedurende
de:i oorlog maakte men geen haast de
olie uit den grond te halen, maar na de
bevrijding wérd het werk krachtig ter
hand genomen. In het begin waren vele
moeilijkheden te overwinnen. Niet de
minste was de tegenstand der boeren,
die aanvankelijk weinig bereid waren
hun land te verhuren voor "het plaatsen
der groote boortorens. Ook de aanleg
van wegen en het aanvoeren van mate
riaal. duurden geruimen tijd. Tenslotte
werd met drie installaties het boren van
gaten ter hand genomen. Aanvankelijk
duurde het weken, thans nog slechts da-
Als vervolg van de reeks artikelen,
gewijd aan de bodemproducten van
ons land, geven wij hier een beschou
wing over de olie-winning in Dren
the, waarheen het Ministerie van
Economische Zaken een excursie
voor vertegenwoordigers van de Ne-
derlandsche pers organiseerde.
Frederick John Bellinger, eerst onder
minister van Oorlog in het Engelsche
kabinet is minister van Oorlog gewor
den in plaats van J. J. Lawson.
Drooirn
bij de rootle auto
Het glas en het rood glanzen om strijd.
Het glas zit. om het rood heen en er ver
dringen zich een heeleboel begeerige
mensc'nenoogen in de onmiddellijke
heid van deze glans-symphonie. Her is
geen glas wijn, dat deze begeerigheid op
wekt. maar een automobiel super-de-;
super-de-luxe met een breeden grijns op
zijn gelaat en een uitnoodigende open
deur-politiek, welke de toeschouwers in
een zachtveerend interieur, van alle denk
bare en ondenkbare gemakken voorzien,
laat kijker.. Met een zucht denk ik aan de
oude Ford waarin mijn oom zaliger on.
door de Friesche klei naar de kerk var
tweeën placht te zeulen en welks versnèl-
lingshefboom op nóg lateren leeftijd vi«
mijn speelsche vingers tot hevig gekraak in
de catacomben van het voertuig aanlei
ding gaf
Een andere zucht brengt mijn gedachten
even ver in de toekomst, als ze daarnet in
het verleden poosden, wat dus zoo om en
de nabij de 1970 moet zijn. Zilvergrijs zal
mijn haardos achterin de atoomauto. die
op dat tijdstip ongetwijfeld mijn eigendom
zal zijn, prijken. Tenminste ais niet een
ander atoomwerktuig deze luchtkasteelen
ontijdig sn ruïnes heeft veranderd. Een
blik op het instrumentenbord: de plaats
van bestemming is Parijs, en een druk op
de juiste knop doet ae torpedo-achtige
wagen vooruitschieten met den neus naar
het Zuiden, terwijl ik uitkijk over de lan
douwen van het vaderland. Bij de Belgi
sche grens is een atoomstation van drie en
een halve kilometer, waaj dënoodige ener
gie uit breede trottoirbanden onder in den
wagen wordt gestraald. Even kijken, of er
nog wat atomen op mijn abonnements-
knipkaart voorkomen. Maar een snelle
wending stoort mijn overpeinzing over de
wonderen dezer wereld, want de neonbuis
tegen het dak geeft een tegenligger aan,
Gelukkig is de radar in orde, zoodat het
passocren van een monster-bus voor drie
honderd menschen, zoo eentje met inge
bouwde bioscoop en telefonische verbin
dingen door geheel Europa, zonder onge
lukken verloopt,
Het zijpaneel van mijn wagentje draait
open "t loopt tegen '.waalven en de
lunch wordt automatisch geserveerd
..Hé vader, sta daar niet te suffe, wij
wille ook wel wat sienDit onver-
valsche Haarlemseh brengt me met ont
goocheling in de werkelijkheid terug.
Als het niet anders kan, dan neem ik die
rooie, maar liever wacht ik nog even op de
atomic-car-met-drukknop-afstemming-en-
xadar-passeerder. Je moet nog zoo vréé-
selijk schakelen in die ouwerwetsehe kar
retjes en dan: het verschil tusschen gas
pedaal en rem is wel eens moeilijk te vin
den. Nog even wachten maar. J. F.
gen. alvorens de putten zóó diep zijn,
dat de olielaag meestal op 600 m. diepte
wordt aangeboord. Tot dusverre zijn 22
putten geboord, waarvan er op het
oogenblik twaalf in gebruik zijn. Ge
brek aan buizen en ander materiaal is
de oorzaak, dat nog niet meer putten in
werking kunnen worden gesteld.
De installatie van een boortoren is
betrekkelijk eenvoudig. De boor, voor
zien van een beitel, welke per minuut
duizend omwentelingen maakt, wordt
met grooten druk den grond in gedré-
ven. Het geboorde gat wordt met buizen
bekleed, en in de aarde vastgecemen-
teerd. Wanneer het oliehoudende zand
is bereikt, wordt een zeefpijp aange
bracht, die het zand tegenhoudt. Ten
slotte wordt voor het omhoog komen
van de olie een stijgbuis omlaag gelaten.
Spuit de olie niet met kracht naar
boven, dan wordt in den boortoren een
pomp gebouwd, waarvan de zuiger door
middel van stangen en een balans op en
neer wordt bewogen.
De olie, die uit de leiding omhoog
komt, heeft een temperatuur van 20
graden c. De ruwe olie is zwaar, traag
vloeiend met een hoog gehalte aan pa
raffine. Daalt de temperatuur van de
olie beneden de 10 graden, dan is de olie
niet meer vloeibaar. Daarom moeten de
reservoirs, waarin de olie wordt ge
pompt, voortdurend worden verwarmd.
Dag en nacht wordt in Schoonebeek
doorgewerkt. Per put wordt per dag on
geveer 35 ton ruwe olie geproduceerd.
De totale hoeveelheid te Schoonebeek
gewonnen olie bedraagt dagelijks 300
tot 325 ton. Zou deze hoeveelheid uit
sluitend tot smeerolie worden verwerkt,
dan zou de productie de binnenlandsche
behoefte overtreffen. Nu wordt de olie
gedeeltelijk als brandstof gebruikt, ge
deeltelijk „gekraakt", dat wil zeggen
verhit, opdat de lichtere en zwaardere
bestanddeelen kunnen worden geschei
den. De verwerking van ruwe olie tot
eindproducten geschiedt in de installa
ties te Pernis bij Rotterdam.
In economisch opzicht is de oliewin
ning in Schoonebeek verantwoord, al
worden de productiekosten op het
oogenblik nog niet geheel gedekt.
Voor de verdere uitbreiding van het
Nederlandsche oliegebied wordt ge
hoopt op een grenscorrectie van enkele
honderden meters waardoor de beschik
king oVer het Duitsche oliegebied wordt
verkregen. De Duitschers hebben op het
oogenblik van hun elf putten slechts
vier iri bedrijf. Zij zijn door het ont
breken van materiaal en technisch ge
schoold personeel niet in staat méér olie
uit den grond te halen. Zou de grens
correctie niet tot stand komen, dan is
de B.P.M. voornemens vlak langs de
grens een „gordijn" van boorinstalla
ties te leggen, zoodat dan toch de waar
devolle olie kan worden opgepompt.
Ontmoeting
Wonderlijk is het altijd iemand te
ontmoeten, dien gij lang niet gezien
hebt. Vele jaren vervloden. En ieder ïs
zijns weegs gegaan, door eigen vreugde
en door eigen smart. Plotseling kruisen
die wegen zich op een geheel onvers-,
wacht punt en op een geheel onver
wacht tijdstip. „Jij hier?!" „Kerel,
hoe gaat het?" Het zijn twee werelden
die elkaar ontmoeten.
Gij herinnert U, helder als kristal;
kleine dingen van hem en van uzelf.
Een avond aan zee. Een morgen op een
boschpad op de Veluwe. Een gesprek
voor een boerenherberg in de volle
zomerzon. Gij ademt er de geuren nog
van. En ge herinnert u het mulle zand
en de vliegen, die zwermden om de li
monade. Altijd zijn het de kleine dingen,
die ge nog weet. De groote dingen zijn
nog maar vaag. Van de examens, die de
groote dingen van vroeger waren, her
innert ge u niets. Maar ge ziet nog wel
de witte strik in Corrie's haar. En de
regels van een vers. En het geluid van
een motorboot op de Kagerplassen, dien
middag, dat ge ongelukkig waart om de
wereld.
Jij hier?'
Kerel, hde gaat het?
Dan komt het wederkeerig levens
verhaal. Een heel leven van twintig
jaar. tien minuten is het verteld.
Waar wij waren. Wat wij zijn. Over het
eigen geluk praat ge niet. En over de
eigen smart nog minder. Twee minuten
worden gewijd aan de familie. En twee
minuten aan de carrière. Er is nog wat
over verre
maken? Hoger inko
men? Presteer méérl
Dan verdient U ook meer
Studeer bij Resa. Oplei
ding voor erkende exa
mens, Vraagt ons pro
spectus: Midden-
standsdipl. Staats-
praktijkdiploma.
Boekhouden M.O.
Praktijkdiploma
^^Boekhouden^^
wand hing: de ets van een molen in een
weidsch landschap, met een gebogen
mannenfiguurtje op den voorgrond.
Maar hoe lang woonden wij er ook
weer? En herinner jij je nog in welk
jaar dat was?
Zoo blijft het kleine wel. Maar het
vervaagt in de zee van het leven,
h h, 'h Jjfï' ?!Lgt Het is S°ed iemand te ontmoeten, dien
hebt en ovei de stad waai ge woont. ian<* nipt opzien hebt Maar het ziin
Alléén de buitenkant dus en alleen de S?A,laP» sfin»? SfSïirdS 1?
omtrekken.
Neen, wij zijn niet meer zoo jong als
dien avond aan zee, dat wij alles uit
zegden, elkaar alles toevertrouwden.
Er was die wandeling over het smalle
pad door het bosch op de Veluwe. Wij
waren beiden verdrietig, beiden zwel
gend in 't verdriet en overgudsend van
diepe vertrouwelijkheid. Hebben wij
onze harten niet blootgelegd, dien tra-
fen, heeten middag voor dat boeren-
roegje midden in het bruin-en-gouden
Brabantsche land?
Waarover al die vertrouwelijkheid
ging is allang vergeten. Maai- de ver
trouwelijkheid zelve herinnert gij u nog
als den herfstdag van gisteren.
Wij zijn vrienden geweest. Goede
vrienden. In één stad hebben wij ge
woond. En later nog eens in één huis,
aan een gracht, 's Winters zaten wij bij
de kachel; ieder met een boek en 's zo
mers voor het open raam, waar de geur
van water-in-de-zon door binnen voer.
Dien geur herinnert ge u lïog. En de
stemming. En een ding dat aan den nemen.
wél twee werelden geworden, jij en ik,
Amice. .ELIAS,
Woningbouw
door particulieren
Op vragen van het lid der Eerste Kamer,
den heer Kraayvanger heeft de minister
van Openbare Werken en Wederopbouw
medegedeeld, dat er een financieele rege
ling is te verwachten, welke het bouwen
van woningen door particulieren weer
mogelijk maakt. Deze regeling zal binnen
enkele weken bekend worden gemaakt.
Poolsche arbeiders
bij „De Schelde"
De directie van de Koninklijke Maat
schappij „De Schelde" te Vlissingen, heeft
toestemming gekregen, 100 ongehuwde en
25 gehuwde Poolsche arbeiders, die als
„diplaced persons" uit Duitschland naar
Nederland zijn gekomen, in dienst te
Het tafellaken tusschen Minister Lieftinck
en de Amsterdamsche Effectenbeurs schijnt
doorgesneden te zijn. Men heeft althans Don
derdag j.l. op het Damrak het bijltje er bij
neergelegd, op grond van de verklaringen
van den minister over ons bezit aan Ameri-
kaansche waarden, waaruit de conclusie kan
worden getrokken, dat de Minister van een
vrijen handel in Amerikanen niet wil weten,
maar aan het „eenrichtingsverkeer" wil vast
houden, Hij vreest dat bij vrijen handel niet
genoeg fondsen zullen worden verkocht om
de noodige deviezen voor de regeering vrij te
ANDEN WELKE BELANG HEBBEN BIJ DE VRIJE VAART OP DE DONAU
Ongeveer op denzelfden tijd als op de Vredesconferentie Amerika en Engeland
den wensch te kennen gaven tot het houden van een Donau-conferentie waar--
tegen Rusland en Joegoslavië protesteerden heeft Trygve Lie, Secretaris-
Generaal van de UNO, tot zeven landen vragen gericht terzake van hun bereid
heid om deel te nemen aan de conferentie over het vraagstuk van de scheepvaart
op de Don au. De geraadpleegde landen zijn: Tsjecho Slowakije, Frankrijk,
Griekenland, de Sovjet Unie, Engeland, Amerika en Joego Slavië.
De Conferentie werd aanbevolen door den Eeonomischen en Socialen Raad van
de UNO in zijn slotzitting van vorige week op grond van een voorstel van
Amerika om een conferentie over het Donauverkeer te houden voor 1 November
in Ween en.
Als basis van bespreking op de voorgenomen conferentie deed Lie de volgende
aanbevelingen:
Dat het handelsverkeer op de Donau zal worden hervat van Regensburg naar
de Zwarte Zee;
Dat vrijdom van inbeslagname wordt gegarandeerd voor alle schepen, hun be
manningen en ladingen;
Dat het aan alle Donau-vaartuigen, behalve de Duitsche, geoorloofd zal zijn
onder hun eigen nationale vlag te varen;
Dat afdoende exploitatie-overeenkomsten worden gearrangeerd tusschen de be
langhebbende staten, zoowel als tusschen de nationale en particuliere scheep
vaartmaatschappijen onder de algemeene supervisie van de bezettende mogend
heden, om het maximum gebruik van de beperkte scheepvaartfaciliteiten te
veroorloven; en
Dat vrije uitwisseling van inlichtingen plaats vindt omtrent de scheepvaart
omstandigheden en dat verantwoordelijkheid wordt aanvaard voor het onder
houd van de rivier over de geheele lengte van de Donau.
maken. De Vereenlglng van haar kant had
ook methoden aangewezen waarbij zoowel
het een. als het ander kon worden bereikt.
Zij meent, dat de Minister van weinig defe
rentie jegens den effectenhandel blijk geeft,
De weg naar een vrijer kapitaalverkeer
blijft nog in vele opzichten versperd, maar
dal men bezig is de hinderpalen geleidelijk
uit den weg te ruimen, is in elk geval be
moedigend. Minister Dieftinck heeft de Ame
rikanen gepolst over een nieuwe leening van
S 400 millioen, waarvoor, naar het heet wel
belangstelling bestaat en waarop mogelijk
ook in Nederland zal kunnen worden inge
schreven. Ook de handel in buitenlandsche
fondsen aan de New Vorksche beurs zal wor
den vergemakkelijkt, hetgeen, zoodra hier
te lande de valutamaatregelen worden opge
heven, tol een verlevendiging van de Am-
terdamsche beurs kan bijdragen. Terwijl
tog steeds gewacht wordt op een regeling
,-an het kapitaalverkeer met Engeland,
schijnen er thans besprekingen gaande te
zijn met Belgté voor de betaling van rente
en dividenden op Belgische fondsen, zoo
mede voor het Nederlandsche tegoed, ca; tij
dens den oorlog wegens aflossing van obli
gaties. in België is gevormd.
Voorts verdient het de aandacht dat enkele
kleine emissies bij de Nederlandsche regee
ring blijkbaar geen tegenstand ontmoeten.
De Maatschappij tot vervaardiging van Staf-
materiaal geeft f 175.000 aandeelen uit a
100 V». Men heeft hier mei een nieuwe Neder
landsche industrie te doen de vervaardi
ging van metalen staven, moeren, schroeven,
etc. welke in het buitenland reeds veie
jaren met succes is gedreven en die ons. als
de bestaande plannen worden verwezenlijkt,
op dit punt minder afhankelijk zal maken
van het buitenland en een deviezenbesparing
van ca. £4 millioen zal beteekenen. Een oude
industrie, van 1914 dateerend. de Plaatwellerü
te Velscn, kómt met een emissie van
f 590.100,aandeelen k 115 voor de uit
breiding en verbetering van haar bedrijf, dat
in het recente verleden zeer gunstige resul
taten kon behalen.
Zooals we reeds opmerkten, het betreft
hier kleine ondernemingen, welke betrekke
lijk kleine bedragen noodi'g hebben. Groo-
tere bedrijven zullen straks ongetwijfeld vol
gen, omdat ook zij voor de verbetering en de
vernieuwing hunner installaties en in verband
met de prijsstijging van materialen nieuw
geld noodig hebben. Dit is bijvoorbeeld ook
bij Van Berkol's Patent net geval, die boven
dien haar structuur aan de gewijzigde inter
nationale verhoudingen zal moeten aan
passen.
Van Berkel heeft in Nederland een verlies
geleden van f 916.418. maar de buitenland
sche dochters hebben het ruimschoots goed
gemaakt, mede dank zij de devaluatie van den
gulden, zoodat nog fl'.j millioen voor belas-
ungen kan worden gereserveerd en de balans
zonder verlies sluit. Men krijgt den indruk
da; Van Berkel, die haar oorlogsschade in
Rotterdam voor een groot dee3 hersteld
heeft, haar positie op de verschillende mark
ten zal kunnen herstellen en bevredigende
resultaten zal kunnen behalen.
Dergelijke symptomen van industrieele
recuperatie zijn in dezen tijd bemoedigend,
maar hebben toch niet kunnen,verhinderen
dat voor Industneeie aandeelen deze week
ter beurze doorgaans een ongeanimeerde
stemming de overhand had.
BINNENLAND
Een van de lan-
dingsbooten bij Westka-
pelle welke bij de lan
ding der geallieerden
op Walcheren in 1944
strandde en dezen zo
mer veel belangstelling
trok van toeristen is
door den stroom van de
kust weggeslagen en in
zee verdwenen.
Binnenkort wordt
een wetsontwerp inge
diend, waarin voorzien
wordt in het bestuur
der gemeente Opsïer-
land "(Friesland), nu de
raad en de wethouders
dier gemeente collectief
ontslag hebben genomen.
De minister van
Onderwijs heeft de
herfstvacantie voor de
Rijks Hoogere Burger
scholen, die dit jaar op
31 October, l en 2 No
vember gegeven wordt,
uitgebreid met Woensdag
30 October.
„Professor" Pootjes,
die onlangs in Hilver
sum is gearresteerd, ver
dacht van aansporing
tot desertie en hulpver
leening' aan ondergedo
ken deserteurs, is in
vrijheid gesteld, nadat
hij beloofd had zijn ac
tie te zullen staken. Het
onderzoek wordt echter
voortgezet.
In Doetinchem is
opgericht de gezond
heidsdienst van de Ver-
eeniging van Werkge
vers in den Achterhoek.
Dit is de eerste districts
bedrijfsgeneeskundige
dienst in ons land.
De Staatscourant
van 11 October bevat
een beschikking van het
College van Rijksbemid
delaars waarbij loonen
en andere arbeidsvoor
waarden ir. het dorsch-
bedrijf bindend zijn-
vastgesteld.
Haarlem en Omgeving
Te Amsterdam slaag
de voor het artsexamen
le deel onze stadgenoot
de heer L. A. Cats.
De heer A. van
Driel heeft thans eervol
ontslag gevraagd als
directeur der Gemeente-
reiniging te Haarlem.
Door den heer P. C.
v. Eerden is eervol ont
slag gevraagd als onder
wijzer aan de school
voor ulo letter C te
Haarlem.
De Haarlemsche
raad vergadert a.s.
Woensdag te 2 uur.
De klolc in tie Ned.
Herv. Kerk aan de
(Ramplaan te Overveen
werd door de Duitschers
gestolen. Er is thans een
comité opgericht, met
het doel geld bijeen te
brengen voor een nieu
we klok.
De Gereformeerde
Kerk (Onderh. art. 31
K O) te Santpoort zal
overgaan tot het beroe
pen van een eigen pre
dikant.
Voor de Hervormde
bewaarschool wordt een
bazar gehouden op 15 en
16 October in de schooi
aan de Lange Laken
straat.
Te Heemstede wordt
op Woensdag 16 en Don
derdag 17 October door
de Commissie voor Huis
houdelóke- Voorlichting
in de Cantine van den
Volksbond tegen Drank
misbruik -een tentoon
stelling gehouden onder
den titel „Onze voeding
in dezen lijd".
Er bestaan plannen
te Heemstede een dames
koor op te richten on
der leiding van den heer
A. Herckenrath.
De Bloemendaalsche
raad vergadert a.s. Don
derdag te 2.15 uur.
B. en W. van Bloe-
mendaal stellen den raad
voor aan den heer P. v.
d. Vuurst de Vries eer
vol ontslag te verleen en
als sohooltandarts en in
zijn plaats te benoemen
mej. I. van Dorsser te
Bloemendaal.
Hoogere instanties
hebben beslist, dat aan
de openbare school te
Vogelenzang slechts één
leerkracht mag werken,
daar er slechts 29 leer
lingen zijn. B. en W.
van Bloemendaal stellen
daarom voor aan de bo
ventallige onderwijzeres
die daar thans nog
werkt, wachtgeld te ver
strekken.
Het Kennemer Ly
ceum heeft aan de ge
meente Bloemendaal een
vergoeding gevraagd
voor haar I.V.O.-afdee-
fing (die Inmiddels is
opgeheven). B. en W.
stellen den raad voor
dit verzoek af te wijzen,
omdat niet aan alle wet
telijke eïschen vol
daan is.
