De nieuwe verdeelmg van woonruimte
Prijsbeheersching of vrije handel
Montagewoning: het huis van de toekomst?
,,De hopende bandkan uitkomst brengen
Achteraf beschouwd moet men er zich ten om ze vervolgens kant-Maar in de
eigenlijk over verwonderen, dat er niet scharnieren te hangen of te stellen, in
veel eerder montagewoningen „pre- plaats van ze stuk voor stuk op het werk
fabricated houses" zijn gebouwd. In nog eens met de hand te moeten afschil
de speelgoedwereld kent men het prin- deren?
cipe ervan al lang: wat blokjes en Er blijven natuurlijk vragen open.
staafjes, in de uitgespaarde openingen Wat men er op 't oogenblik van ziet
een deur, eer. raam, daaroverheen hetdraagt een semi-permanent karakter,
dak en zie het huis is klaar. I „Weder-opbouw", die den bouw van dit
Het is duidelijk, dat het bouwen van soort woningen in Nederland heeft ge-
mcntage-woningen nu ook weer niet entameerd, heeft de kansen hem door
zoo eenvoudig is, maar veel ingewikkel- particuliere bouwondernemingen gebo-
der is het toch niet. Men kan er haast den dankbaar aangegrepen, om, met de
„op wachten". montage-woning, het woningtekort en
Bestaat er voor den bouw van een den bestaanden achterstand eenigszins
behoorlijke baksteenen woning toch nog te verminderen, voor zoover de Bouw-
altijd zooiets als een termijn van eenplannen 1946 en 1947 daar niet aan-
hal'f jaar. de montage-woning kan met stonds in kunnen voorzien. Ze vormen
een paar maanden reeds betrokken dus eigenlijk een toegift op de aanvan-
worden.
Zoo hoog is het tempo op dit oogen
blik als regel echter nog niet. De nood
toestand van het huisvestingsprobleem,
welke dit tvpe woningen in het leven
riep, is er tevens oorzaak van. dat de
montage-woning-bouwers zich nog niet
kunnen roeren, zooals ze dat gaarne
zouden wenschen. Ze krijgen weliswaar
hun toewijzingen aan materialen, noo-
dig voor de complexen welke onderhan
den zijn. doch de aanvoer daarvan stag
neert meermalen, zoodat er werk-pauzes
optreden, die de afwerking nadeelig be
ïnvloeden.
Bij montage-wonïngbouw gaat men I
„revolutionair" te werk. Het algemeene
principe is: breng het huis naar de fa- j
briek en maak de bouwplaats Lot mon
tageplaats! De bedoeling is duidelijk.
In dr fabriek worden de onderdeelen
zoover gereed gemaakt, dat. men op de
bouwplaats niets anders heeft te doen,
dan ze op hun plaats te zetten en onder
ling te bevestigen, om 'net huis tot stand
te brengen.
Mogelijkheden legio.
De mogelijkheden voor deze wijze van
bouwen zijn vele. In het huidige sta
dium worden de genormaliseerde ele
menten en verdere benoodigdheden, nog
als losse onderdeelen aangevoerd, en
vervolgens gemonteerd. Theoretisch is
men echter al weer veel verder. Aange
zien het groote voordeel van deze wijze
van bouwen bestaat uit de snelheid,
waarmede de huizen gemonteerd wor
den en in de besparing van het aan
tal arbeidskrachten, hebben de fabri
kanten er over gepeinsd, hoe zij het pro
ces nog zouden kunnen versnellen. Zij
zijn daarbij tot de ervaring gekomen,
dar. bet ook mogelijk is verschillende
onde.aeelen in combinatie uit te voeren
of nog verder aan de fabriek af te wer
ken en op die wijze het tempo te ver-
hoogen.
Zoo moet het niet uitgesloten worden
geacht, dat er nog eens volledig afge
werkte daken zullen worden afgeleverd,
welke dan alleen maar gemonteerd be
hoeven te worden om „onder den kap te
zijn". Ook zijn er plannen in overwe
ging genomen om het sanitaire gedeelte
van zoo'n huis, dat zijn dus de douche
cel. het closet en het aanrecht, als sa
mengesteld onderdeel te vervaardigen.
De „monteurs" bij montage-woning-
bouw spreekt men niet meer van met
selaars, opperlieden of timmerlieden
behoeven dan slechts dit totale onder
deel op zijn plaats te zetten, om het be
drijfsklaar op te kunnen leveren.
Loopende-band-huizenbouw.
Verder ligt het in het voornemen
om ook het schilderwerk meer aan de
fabriek ter hand te nemen. Wat geeft
het geen besparing aan tijd en geld.
wanneer men al die ramen, deuren en
kozijnen, in massa zou kunnen opspui-
kelijke plannen der
„Straalaandrijving"
voor schepen
Volgens de „News Chronicle" zal
een schip, dat uitgerust is met
gasturbines in plaats van met stoom
ketels en momenteel op een En-
gelsche werf gebouwd wordt, zijn eer
ste proeve van doelmatigheid in het
begin van het volgend jaar afleggen.
De gasturbine voor schepen, waarmee
dit. schip als eerste zeeschip is uitge
rust, berust op hetzelfde principe als
de turbinemotor, die voor voertuigen te
land wordt gebruikt, maar men heeft
geheel nieuwe ideeën moeten toepassen
om haar voor aandrijving van schepen
te kunnen gebruiken. De gasturbine,
die voor het thans gebouwde zeeschip
gebruikt zal worden, zal naar verwach
ting 6000 paardekrachten kunnen ont
wikkelen.
Een blolc van 2 montagewoningen, clal bijna gereed is. De huizen doen het met
hun witte bepleistering en roode daken, in een boschrijke omgeving, gelijk, te
Nijverdal, alleraardigst.
Zal de wettelijke regeling eenige
uitkomst brengen
Een monteur is bezig met de afwerking
van net dak. Het meest frappant zijn
hierby de afhangende stangen, waarin
ae zoldering wordt opgehangen.
Volgens de laatste gegevens heeft
Nederland op dit moment niet min
der dan 600.000 woningen te kort.
300.000 zijn er vernietigd door het
oorlogsgeweld en de sloopmanic der
Duitschers; 300.000 zijn er in de oor
logsjaren te weinig gebouwd om de
aanwas der bevolking op te vangen.
Op elke drie woningen die er nu in
Nederland gevonden worden, komt
men volgens deze berekening er
dus één te kort.
Vrijwel alle gemeenten zitten met
woningproblemen. In het bijzonder in
de streken waar het oorlogsgeweld ge
woed heeft, maar ook in het Westen des
lands, waar de bevolking extra is toe
genomen, o.a. door de komst der Indi
sche gerepatrieerden.
Meermalen is al sprake geweest van
een wettelijke regeling die op komst zou
zijn voor zooals het in olficieele me-
dedeelingen is aangekondigd een
nieuwe verdeeling van woonruimte.
Wij zijn naar Den Haag getrokken
om daarover iets meer te vernemen
Daarbij bleek, dat het voorloopige ont
werp voor advies gezonden is aan ver
schillende instanties o.m. aan de ge
meentebesturen en aan den Commissaris
der Koningin. Er wordt spoed betracht,
zoodat men hoopl, dat het wetsontwerp
nog dit jaar in de Kamer kan komen.
Bij deze materie doet zich een moeilijk
heid voor. Van regeeringszijde meent
men. dat het wenscheliik zou zijn een 'aard dien
centraal punt in te stellen om leiding
aan de zaak te geven, waardoor bereikt
zou kunnen worden, dat de streken die
overmatig belast zijn. wat verlicht wor
den. Men wil bevorderen dat een deel
der bewoners, die daarvoor in aanmer
king kunnen komen, overgebracht wor
den naar gebieden, waar de woningtoe
standen minder précair zijn. In Mei
heeft de Tweede Kamer, toen het vor
deringsrecht van woningen ter sprake
kwam. evenwel uitgesproken, dat zij
dit r.iet wil en dat zij de beslissing over
vestiging en vordering in handen van
de burgemeesters wilde laten. Met dit
standpunt van de Kamer moet de re
geering natuurlijk rekening houden,
tenzij bij de behandeling van de be
grooting van Binnenlandsehe Zaken in
de Tweede Kamer mocht blijken, dal
er een ander inzicht bij de meerder
heid gekomen is. Dit werd niet onmo
gelijk geacht.
..Een nieuwe verdeeling van woon
ruimte" moet zoo opgevat worden, dat
in elk geval de bestaande toestanden
van degenen, die nu een woning heb
ben, zooveel mogelijk geëerbiedigd wor
den. Aan de gemeentebesturen zal de
bevoegdheid gegeven worden regelin
gen vast te stellen over de woonruimte
die elk gezin mag behouden. Natuurlijk
moet daarbij rekening gehouden wor
den met het aantal gezinsleden. Hei
overblijvende deel van het huis kan
dan door den burgemeester gevorderd
worden. Thans zijn de burgemeesters
ook wel bevoegd tot vordering, maar
dit geschiedt nog slechts af en toe. In
de toekomst zal ihet volgens een plan
geschieden.
De gemeenten zullen vermoedelijk
beginnen met het houden van enquêtes
om een zuiver beeld te krijgen over de
woonruimte in de huizen en de grootte
der gezinnen.
Gehoopt wordt, dat door deze herver
deeling in de gemeenten, waar de wo-
ningproblemen het grootst, zijn, eenige
verlichting zal brengen. Als er om
een voorbeeld tc noemen bij de her
verdeeling in IJmuiden of Velsen woon
ruimte beschikbaar komt. zal die aller
eerst beschikbaar moeten komen voor
geëvacueerden. Er zitten bijvoorbeeld
nog 12Q0 IJmuidenaars in Bloemendaal.
aiVi
Als daaïVan een deel zou kunnen terug-
keeren, beteekent dit voor Bloemendaal
veel.
Bovendien krijgt men door de herver
deeling, naar aangenomen wordt, wat
woonruimte beschikbaar voor het op
vangen van den aanwas der bevolking.
Duizenden jongelui kunnen nu niet trou
wen omdat zii geen onderdak kunnen
kriigen.
Vanmiddag kwam een brief. De hand,
die het adres geschreven had, leek zeer
vertrouwd. Iets van vroeger. Doch de
schok der herkenning kwam pas door
de handteekening onder het korte brief
je. Een van de oude vrienden schreef,
dat hij héél ziek uit Indië is gekomen.
En dat hij nu in een ziekenhuis ligt. En
dat hij zoo eenzaam is. Of ik toch voor
al wil komen. Om weer eens te praten.
Natuurlijk zal ik gaan.
Om weer eens te praten.
Ik bereid mij voor op een schok. Niet
alleen om het weerzien. Maar omdat
zijn vrouw met potlood wat onder het
briefje heeft geschreven: „Johan is heel
erg ziek; het is er op of er onder: hij
lijdt vreeselijke pijnen; maar hij is zeer
dapper, kom vooral".
Iemand uit een ver verleden.
Er zijn jaren voorbij gegaan, dat ge
niet van elkaar hoorde en niet aan
elkaar dacht.
Hij ging naar Indië en huwde een
vrouw die ge niet kent. En ge weet niet
eens of hij kinderen heeft.
Eens kwam een mondelinge groet van
iemand, die hem ginds had gesproken.
Maar de levenswegen liepen ver uit
een. Die heel vroeger speelkameraad en
later studiegenoot was, trad achter den
einder van uw leven. En nu. door een
kleinen brief in bevend handschrift en
door een haastig-gekrabbeld en drin
gend verzoek, is hij weer binnenge
treden: Johan. die zoo vroolijk was.
Ik ben niet gealarmeerd. Ik ben niet
eens bedroefd.
Maar ik denk wat iedereen denkt, die
zoo'n kleinen brief ontvangt: dat het
allemaal zoo verwonderlijk is en dat,
wat van vroeger is mensehen en
dingen zoo veel dichter bij u staat,
dan ge zelf vermoeden kondt.
En nü reeds weet ge hoe het morgen
zal zijn.
Een stil ziekenhuis. De lange, holle
gangen. Een deur met een nummer. Een
aarzelende klop. En in een heldere,
witte kamer, in een helder, wit bed een
man. die herinnering is. Alleen maar
verleden. Alleen maar vroeger, dat
ge geeft een hand en zacht gaat ge zit
ten op een witten stoel naast het witte
bed een vermomd heden wordt.
Wij zullen zacht praten.
Dat het zoo goed is. dat ik ben ge
komen.
Dat hij wel spoedig zal opknappen en
weer heelemaal de oude zal zijn.
„En hier is een bloemetje en wat
vruchten".
„Nee. nee. amice, ik ben heel ziek en
de oude word ik nooit meer".
„We gaan. als je heelemaal weer her
steld bent, een oudcrwetsche borrel
drinken".
Een glimlach. En een glimlach terug.
De late herfstdag stroomt in de witte
kamer. Roode dahlia's in een witte ka
mer. En de zachte geur van appelen in
de geur van het ziekenhuis.
Er zal meer gezwegen worden dan
gepraat.
Herinnering wordt nooit échte werke
lijkheid.
Wij zullen denken, maar niet zeggen.
Ik weet hoe het zijn zal. Ik kan het zien
aan dien kleinen brief, die ineens'in imijn
leven binnenfladdert als een witte vo
gel uit een vreemden, wazigen droom.
ELIAS.
prijsbeheersching in de Vereenigde Stateu,
waardoor ginds in allerlei kringen groote be-
•eeggebrachv. omdat zij ui ter-
ij pt in toch reeds zeer labiele
economische en sociale verhoudingen, welke
ook daar bestaan. Aanvankelijk zijn de prij
zen van verschillende levensmiddelen en pro
ducten aanmerkelijk gestegen en ook het
Indexcijfer van den groothandel, dat op 10
October nog 3-ïO was. liep op 16 Oct. tot 367
op. terwijl een verdere stijging verwacht
werd. Maar ook hier geldt dat het dikwijls
anders gaat dan men denkt. Want sïr.ds ge
noemden datum is de scherpe prijsstijging
door een even scherpe prijsdaling weet teniet
gedaan en met name voor. granen, zuivel- en
vieeschpfoduclen is het aanbod opeens zoo
belangrijk toegenomen, dat men zich afvraagt
waar die voorraden plotseling vandaan
komen.
Het vraagstuk van de prijsbeheersching
heeft ook in de V. S. geruimen tijd de geesten
bezig gehouden en evenais ten onzent werd
de regeering voortdurend van tweeën ge
drongen. De eene groep meende dat prijsbe
heersching ook nu noodïg is om een ongebrei
delde prijsstijging te voorkomen, anderen
waren van oordeel dat naarmate de handel
werd vrijgegeven, allengs op lagere prijzen
een natuurlijk evenwicht tusschen vraag en
aanbod zou terugkeeren. Een juiste beoor
deeling van de verhoudingen, welke er op
dit gebied in de V. s. bestaan, is uiterst
moeilijk, temeer omdat in de V. S. veel meer
nog dan ten onzent, de economische verhou
dingen door de politiek worden beheerscht.
En 'hans. nu begin November verkiezingen
zullen worden gehouden voor het Congres,
speelt de politiek een bijzondere rol.
Het is waarlijk te hopen dat er in de V. S.
geen nieuwe prijsstijging intreedt, omdat daar
aan nieuwe argumenten voor loonsverhoo-
ging kunnen worden ontleend, met al de ge
volgen daarvan.
Gevolgen, welke uiteraard ook voor ons
land van verstrekkende beteelcenis kunnen
zijn, omdat wij voor den noodzakelijken im
port in zoo sterke mate van de V. S. afhan
kelijk zijn en onze regeerlrag met haar toe-
slagensysleem feitelijk gespeculeerd heeft op
een prijsdaling der producten in het buiten
land. Dit klemt, temeer nu blijkt dat de on
langs door de regeering in uitzicht gestelde
prijsverhooging voor esikele producten op zoo
Economie en politiek in de Vereenigde Staten
De New Yorksehe beurs heeft slechts even i grooten tegenstand stuit dat er vooreerst
gereageerd op de recente opheffing van de vermoedelijk wel niets van zal komen.
De Amsterdamsche beurs heeft zich van de
hierboven gereleveerde gebeurtenissen niets
aangetrokken, maar volhardt in haar indo
lentie, onder den invloed van de beperkin
gen, aan. den beurshandel opgelegd, het uit
blijven van den vrijen handel in Amerikanen
en mogelijk ook van de komende belasting
aanslagen vooi V. A. B. en Vermogenshef-
fing, van welke laatste de voornaamste bij
zonderheden juist dezer dagen bekend zijn.
gemaakt.
Hoewel de Vermogensheffing diep ingrijpt
in het particulier bezit, wekt het groote vol
doening dat voor de kleinere vermogens be
langrijke vrijstellingen worden b-erleend,
met name voor hen. die een inkomen hebben
var. niet meer dan f 1500 en aan wier kapi
taaltje niet zal worden getornd, wanneer dit
niet meer dan i 50.000 bedraagt.
Intusschen zullen als gevolg van deze hef
fingen allerlei interne kapltaaiverschuivin-
gen niet kunnen uitblijven, ook al kan de ver_
niogensheffing in obligaties van staat en pu
bliekrechtelijke lichamen, zoomede in pand
brieven en hypotheken worden voldaan.
Voor de bezitters van in Emgelsche Ponden
luidende obligaties en aandeelen is er deze
week het: verblijdend bericht dat. de Neder-
landsche tegoeden in Engeland wegens divi
dend, coupons en lossingen worden vrijge
geven en men daarover dus na de noodige
formaliteiten te hebben verricht, zal kunnen
beschikken. Maar dit is dan ook nagenoeg het
eenige dat deze week aan de beurs nog wat
fleur gaf, nu ook de verkoop van Amerikaan-
sche dollarobligaties opnieuw gestagneerd is.
Het Oorteurijksclie Volkslied
De Oostenrijksehe regeering heeft, na
alle inzendingen, binnengekomen op de
prijsvraag naar een nieuw volkslied, dat
Haydns „Kaiserlied" moet vervangen, te
hebben bekeken, de keuze laten vallen
op Mozarts zoogenaamd „Bundeslied".
Alle moderne composities werden afge
wezen,
Daar de beginwoorden van het nieuwe
volkslied „Bruder, reicht die Hand zum
Bunde" minder geschikt worden gevon
den zal er een prijsvraag voor een ande
ren tekst worden uilgeschreven.
BINNENLAND
Voor het reizigers
verkeer tusschen Neder
land en Monaco is geen
visum meer vereischt.
In öe vacature ont
staan door. het ontslag
nemen van den heer
Chr. G. Matser is tot
lid der Tweede Kamer
benoemd de heer B. A.
A. Engelbertink te Ol
den zaal.
De speciale autoweg
Arnhem—Nijmegen zal-
op 30 October officieel
worden geopend.
Het schriftelijk ge
deelte van de eindexa
mens der gymnasia en
afóeelingen Gymnasium
van Lycea zal in 3947
worden gehouden op 26
en 29 Mei.
Een Zuid-Slavische
handelsdelegatie zal on
geveer 3 weken in ons
land blijven om bespre
kingen met leidende fi
guren uit het Nederland,
sche bedrijfsleven te
voeren.
in tegenstelling met
een door de radio ver
spreide mededeeling
moeten verzoeken om in
lichtingen over vermiste
personen gericht worden
aan het Nationale Op-
sporingsbüreau, Vla
mingstraat 2, Den Haag.
Er zijn nieuwe post
zegels vervaardigd naar
een ontwerp van J. van
Krimpen in de waarden
1 cent. (rood). 2 cent
(blauw). 4 cent (groen).
Met ingang van 1 No
vember zullen tevens
adreswijzigingsformulie
ren verkrijgbaar zijn
aan de postinrichtingen.
Deze zuilen afdruk
dragen van het nieuwe
type frankeerzegel van
2 cent.
Het komt herhaal
delijk voor, dat op het
centraal bureau van de
N.I.W.I.N., Rijnstraat
10. Den Haag, verzoeken
komen om voor de ver
zending van pakketten
naar vrienden of fami
lieleden in Indië te zor
gen. Het bureau kan
zich echter niet belasten
met de zorg voor indivi-
dueele zendingen.
Conform den eisch
is ae 36-jarige C. J. D.
N. te Rotterdam, die
vrijwillig bij de Grüne
Pollzei was gegaan en
deel had uitgemaakt van
executiepelotons, welke
op Duitsch bevel Neder-
landsehe burgers neer
schoot, door het Haag-
sche Bijzonder Gerechts-
hol" ter dood veroordeeld.
Haarlem en Omgeving
In Thüsse's Hof te
Bloemendaal wordt
morgen (Zondag) een
herfst ten toonstelling ge
houden. die van 9—18 en
van 19—22 uur voor het
publiek toegankelijk is.
De Ned. Padvinders
Gruep Pieier Marïtz,
voert in de aula van het
Kennemer Lyceum 7. 8
en 9 November op een
tooneelstuk getiteld ,.De
wraak der bende".
De Tweede Kamer
zal op 30 October het
wetsontwerp lot wijzi
ging van de Grondwet
behandelen.
Haarlem en Omgeving
De afdeeling Haar
lem der Chr. Histori
sche Unie heeft, besloten
tot samenvoeging van de
deelen centrum, Haar
lem-Noord en Spaam-
dam. Bij de samenstel
ling van eer. nieuw be
stuur werd hiermee re
kening gehouden. De
heer Chr. L. de Vries is
opnieuw tot voorzitter
gekozen.
De pianist Wolfgang
Wljdcvcld zal op Woens
dag 30 October een reci
tal geven in de Tuin zaal
van het Gem. Concert
gebouw te Haarlem. Het
programma vermeldt
werken van: Schubert,
Chopin, Ravel en Wijde-
veld,
Een filmavond over
Java en Sumatra wordt,
in samenwerking met
H.K.C. en A.N.Ï.V.O..
op Vrijdag 1 November
in het Gebouw der Vrijz.
Herv. aan de Jacobstraat
gegeven. Deze film is
vervaardigd door Dr. W.
G. N. V. d. S'.een. De
eerste cultureele avond
van 23 dezer was een
groot succes, daar de
zaal geheel uitverkocht
was.
De tentoonstelling
„Het Amerikaansche en
Engelsche Boek" mag
zich in een zeer leven
dig bezoek verheugen;
dagelijks komen honder
den Haarlemmers daar
voor naar het Prinsen
hof. De tentoonstelling
blijft open tot on met
Maandag 28 October
's avonds 9 uur.
