ÏJmuider Courant
Een Eeuw Celeden
Van Kleffens sprak tof de UNO
De nieuwe bonnen
Heffing-ineens van 10 tot 25 procent
'fïle Jaargang No. 18470
Bureaux: Kennemerlaan 154,
IJmuiden - Telefoon 5437
Te Haarlem: Gr. Houtstr. 93
Telefoon 10724
Kennemer Editie van Haarlems Dagblad
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peerebooiu
WoeUSdAg SO October toto
Uitgave van de Stichting
Voorlichting te Haarlem.
Abonnementen: p. week 31 ct.
per kwartaal 4.
'onvermengd, dat men af en toe niet
eens den blik op het verleden zou willen
richten: niet slechts op zijn jeugd maar
ook op verder verwijderde dagen, toen
wij er nog geen van allen waren en
evenmin een aantal uitvindingen, die wij
gezamenlijk als „de vooruitgang" hebben
bestempeld tot wij een beetje aan de
juistheid van deze betiteling zijn gaan
twijfelen. Want werkelijke vooruitgang zou
meer omvatten en er is wel meer, maar
niet genoeg. Ook zou hij op sommige pun
ten minder dienen in te houden en er
is op die punten nooit minder, maar altijd
teveel.
Daarom wilde ik iets meedeelen over
het Jaarboekje voor de stad Haarlem dat
op 20 December 1846, een eeuw geleden,
verschenen is. Zoo'n oud boekje ademt
rust. Het is bedaard en zelfs hoffelijk.
Het draagt op zijn titelpagina de ver
melding „Met goedkeuring van het Edel
Achtbaar Bestuur" en in zijn voorberigt
zegt A. C. Kruseman, dat het eerst na
geheele en vriendschappelijke overeen
stemming met de uitgevers der gewone
Haarlemsche Almanak was, dat hij zijn
uitgave bepaalde. Dan getuigt hij van zijn
verpligting aan het Achtbaar Stadsbe
stuur, dat zoo welwillend zijn poging on
dersteunde en geeft toe, dat ondanks alle
zorgen er fouten en gebreken in zijn
boekje zullen zijn. Daarvoor verschooning
verzoekende, roept hij beleefdelijk aller
aanmerkingen ter verbetering in.
Tegenwoordig prijst men op anderen
toon zijn waar aan. De moderne reclame
is niet zoo bescheiden en beleefd. Is dat
een vooruitgang? Het worde betwijfeld.
En wij hebben sinds lang geen Haar-
lemsch Jaarboekje meer. Is dat een voor
uitgang? Neen, het is een verlies. Want
het was een vriendelijk en handig ding en
dat bewees het al in zijn eerste uitgave
anno 1846, bestemd voor het jaar 1847.
Haarlem was toen een klein stadje. Het
had maar 24.436 inwoners, dus minder
dan een zesde van het tegenwoordige
aantal. Maar blijkbaar vond het dat ge
noeg. Het Jaarboekje vermeldt zelfs zon
der eenig teeken van schaamte, dat „het
hoogste cijfer der bevolking" in het jaar
1622 bereikt was en 39.455 beloopen had,
dus anderhalf maal zooveel. Haarlem was
in twee-en-een-kwart eeuw sterk achter
uitgegaan, maar vermeldde met ingeno
menheid zijn 5089 Gebouwen, Huizen,
Koepels. Fabrieken, Stallen enz. en 51
Buitenplaatsen, zijn veertien Openbare
Pleinen, elf Grachten, 29 Bruggen, 158
Straten en Stegen en 5 Hoofd- en 4 klei
nere Poorten of Hekken. I-Iet zei met vol
doening, dat de vroegere bolwerken der
stad sedert het jaar 1820 „in aangename
wandelingen waren herschapen". De ge
dachte. dat iets beter en mooier is, naar
mate het grooter afmetingen heeft, was
onzen voorvaderen van een eeuw geleden
volkomen vreemd. Denk u dat eens in. Zij
streefden niet naar den dertigduizendsten
inwoner en zouden de gedachte aan den
vijftigduizendsten vermoedelijk als een
schrikbeeld beschouwd hebben. Om Na
tuurreservaten vroegen zij niet, de kreet
om „longen der stad" was hun ganschelijk
onbekend. Omgeven door Ambachts Heer
lijkheden de Stad Haarlem toebehoorende,
waaronder het moderne oog met belang
stelling de Heerlijkheden Bloemendaal,
Schooten en Haarlemmerliede bespeurt
alle \veliswaar met hun eigen burgemees
ter, assessoren, secretaris en leden van den
Gemeente-Raad stapten zij de vrije
natuur in, zoodra zij zich buiten de Poor
ten begav^i, dewelke tot 12 uren werden
geopend voor f 0.05 de persoon en daarna
voor f 0.10 de persoon. De Poortiers, de
Boomklokluider en de Boomsluiters waren
zonder twijfel personen, die vertrouwens-
posten bekleedden.
Als gij aan hen denkt valt het u zeker
moeilijk te beseffen, dat er al een spoor
weg naar Amsterdam was: al zeven jaar
lang, want in 1839 had de Hollandsche
IJzeren Spoorweg Maatschappij deze
eerste lijn in den lande geopend.
Ook snelde het ijzeren monster
reeds naar het Zuiden, maar het
kwam niet verder dan Den Haag. De
ijzeren weg tot Rotterdam was nog in
aanleg. Uit Haarlem vertrok viermaal per
dag een trein naar Amsterdam (de eerste
's morgens om 10 uur 17, de laatste
's avonds om 8 uur 46) en eveneens vier
maal naar Leiden en Den Haag. Maar
nevens dien beperkten dienst vermeldt
het Jaarboekje, met niet minder vol
doening, de vertrektijden van diligence
ondernemingen en trekschuiten. Per dili
gence bereikte men, 's avonds om half
elf uit Haarlem vertrekkend en den gan-
schen nacht doorrijdend, Antwerpen den
volgenden middag om vier uur: een reis
dus van 17Vè tmr.
Het waren wel heel andere menschen
dan wij, die zulke dingen volbrachten.
Bedaarder menschen. En de trein deed
hen niet eens voorzien, wat hun nage
slacht te v/achten stond. Zij vonden het
maar een raar en leelijk ding, dat stonk
en smook uitbraakte en zagen er geen
toekomst in. Ongetwijfeld reisden velen
er nooit mee. omdat zij hun leven niet
roekeloos op het spel wenschte.n te zetten
door van Amsterdam naar Haarlem te
stormen in 35 minuten en van Den Haag
naar Haarlem in anderhalf uur, hetgeen
een gemiddelde snelheid van zeven-en-
twintig kilometer beduidde. De diligence
was beter. Die deed zeven kwartier over
AmsterdamHaarlem en drie uur over
AmsterdamDen Haag. Men wist waar
Standpunten in principe weergegeven
Dinsdag heeft oj> de algemeene vergadering der U.N.O. te New-York de Ncder-
landsclie afgevaardigde, mr. E. van Kleffens, een sumenvattlng gegeven van de
standpunten, die Nederland ten aanzien van versohHdende vraagstukken der inter
nationale samenwerking huldigt. Hij deelde mede dat de Nederlandsche delegatie
zich voorstelt bij de gedetailleerde behandeling der agendapunten een gepreciseerde
opvatting daarover nader kenbaar te maken. Thans sprak mr. van Kleffens in liet
kort over de wereldsamenleving en over het betreurenswaardige feit dat men er
zicli niet van bewust schijnt te zijn. in één wereld te leven. Hij gaf verder de Ne
derlandsche meenlng over het Spaansche probleem en het vetorecht en deelde
mede dat de gebieden zonder autonomie, behoorende tot het koninkrijk der Neder
landen, den status van gebieden met zelfbestunr zullen verkrijgen.
De heer van Kleffens zeide: „Tot
welke intieme gemeenschappen wij ook
behooren. wij maken deel uit van één
wereld. Wat voor meeningsversohillen
er in die wereld ook naar voren mogen
komen, het feit blijft bestaan dat er
maar één wereld is". Wii weten en be
treuren, dat dit feit nog steeds niet vol
doende erkend wordt en dat er nog
steeds niet voldoende naar gehandeld
wordt. Voorzeker echter zullen wii ten
slotte dit feit tot gelding laten komen,
evenals wij er van overtuigd zijn, dat
de wereld groot genoeg is om volkeren
met fundamenteel verschillende ideolo
gieën tezamen te laten leven en werken
in voorspoed en vrede, op basis van
wederziidsche verdraagzaamheid.
Mr. van Kleffens legde vervolgens
den nadruk op het feit dat de vol
tooiing der vredesverdragen de UNO
haar onontbeerlijk fundament zal ge
ven en kwam daarna op de kwestie
Spanje. Niet minder dan wie ook ge
voelen wij vriendschap voor het Spaan
sche volk en afkeer van het regiem,
zooals dat in Spanje nog steeds aan de
macht is. Juist daarom zijn wij van
meening, dat wij ons door deze gevoe
lens niet moeten laten weerhouden van
een onder het oog zien der situatie met
het noodige gezond verstand, opdat wij
niet onwillens gaan bijdragen tot ver
steviging van het regiem en schade toe
brengen aan het economisch welzijn
van het Spaansche volk en de in het
Handvest omschreven bevoegdheden te
buiten gaan.
Ten aanzien van het vetorecht ver
klaarde van Kleffens dat het Neder
landsche standpunt bij de behandeling
van dit onderwerp verduidelijkt zal
worden: hij voegde er bij dat Neder
land het vetorecht in principe afwijst.
Meening der kleinen
gevraagd
Het Agence France Presse meldt,
dat naar in bevoegde kringen werd
vernomen, het Britsche departement
van buitenlandsche zaken tot de Ne
derlandsche, Belgische en Luxem-
burgsche regeeringen het verzoek
heeft gericht, haar standpunt ten
aanzien van de Duïtsche kwestie
kenbaar te maken.
doch dat het bereid is er in te berusten
zoolang dit onvermijdelijk is indien het
gebruikt wordt in gevallen van wer
kelijk belang en noodzaak.
Autonomie voor Rijksdeelen
Mr. van Kleffens ging verder: „Wij
zijn verheugd op te merken, dat ver
schillende landen, waaronder Neder
land, hebben doen 'blijken van hun plan
om aangelegenheden met betrekking tot
onder hun gezag staande gebieden zon
der autonomie in behandeling te bren
gen. Voor zoover dergelijke gebieden
deel uitmaken van het Koninkrijk der
Nederlanden zij opgemerkt, dat zij den
status van gebieden met zelfbestuur
zullen verkrijgen.
Wanneer die nieuwe gebieden zullen
worden toegelaten als leden van de
U.N.O. zal men dichter naderen tot het
algemeen lidmaatschap van alle vrede
lievende landen, hetwelk het doel van
het Handvest is".
Mr. van Kleffens besloot aldus: „Wij
zijn er van overtuigd dat wii ten aan
zien van ons succes afhankelijk zijn van
den onontbeerliiken zegen van den Al
lerhoogste".
Het woord is aan.
Böme:
Toen Pythagoras zijn be
roemde stelling ontdekte,
offerde hij aan de goden
honderd runderen. Sinds
dien rillen alle runderen,
zoo vaak een nieuwe waar
heid aan het licht komt.
Bonkaarten KA, KB. KC 612
(strook No. 1)
454 Algem..250 gram waschpoeder
455 Algem..500 gram suiker, boter
hamstrooisel. enz. of
1000 gram jam, stroop,
enz. of 740 gram (=2
potjes) pindakaas.
Bonkaarten KD, KE 612 (sti'ook No. 1)
464 Algem..250 gram waschpoeder
5, 46-6 Alg. 250 gram suiker, boter
hamstrooisel, enz. of
500 gr. jam, stroop,
enz. of 370 gram (=1
potje) pindakaas.
Tabakskaarten
T 562 rants, tabaksart.
Wegens Allerheiligen (1 November)'
mag op de nieuwe bonnen reeds mor
gen. Donderdag, worden gekocht.
Pindakaas
Op de bonnen voor suiker kan, zoo
lang de voorraad strekt, ook pindakaas
worden gekocht. Per 250 gram suiker
kan 1 pot pindakaas van ongeveer 370
gram worden verstrekt.
Nog geen cacao en bloem.
Wegens vertraging in de aflevering
kunnen deze week nog geen bonnen
voor cacao en bloem worden aangewe
zen.
Wetsontwerp
thans ingediend
Bii de Tweede Kamer is thans inge
diend het ontwerp van wet inzake de
Vermogensheffing ineens.
Belastingplichtig zijn, evenals voor de
Vermogensaanwasbelasting, alle na
tuurlijke personen, die in een van de
laatste 5 jaren als ingezetene worden
beschouwd. Bovendien zijn aan deze
heffing onderworpen buitenlandsche
natuurlijke personen en lichamen, wel
ke vallen onder de Vermogensbelasting,
voor zoover hun binnenlandsche bezit
tingen betreft. Hier te lande gevestigde
lichamen zijn niet belastingplichtig voor
de vermogensheffing ineens.
De aanslag wordt bepaald naar het
vermogen op 1 Januari 1946. In hoofd
lijnen zal het vermogen worden vast-
men aan toe was. Het leven ging niet snel.
Men had gelegenheid om erover na te
denken en het waarlijk te beleven. Ja,
er was toch wel veel voor 1846 te zeggen,
al waren er ook erge schaduwzijden, een
eeuw geleden. Want die zijn er altijd ge
weest.
Morgen moet ik nog wat meer vertellen
van het oude Jaarboekje. Laat ons even
pauzeeren in den wilden ren des Hedens.
Het is zoo aardig. Denk eens aan de Pand-
poort en de Bakenessergracht en poog u
dat oude stadje voor te stellen. Met zijn
stilte,R. P-
In aanwezigheid van de voltallige prin
selijke familie is gisteren in Hilversum
het huwelijk voltrokken tusschen de
gouvernante der prinsesjes, jkvr. S. C.
F. Feith en jhr. ir. J. Roëll.
Prinses Beatrix en Prinses Irene waren,
samen met twee freules Roëll bruids
meisjes en Prinses Juliana fungeerde als
getuige bij het huwelijk. Bij de kerke
lijke inzegening in de Doopsgezinde
Kerk waren ook Prins Bernhard en
Prinses Margriet aanwezig, de laatste
liep in den stoet mee als bloemen-
strooistertje. Na de plechtigheden bood
het prinselijk paar op het paleis Soest-
dijk een lunch aan.
gesteld overeenkomstig de Wet op de
Vermogensbelasting 1892. Onroerende
goederen, bedrijfsmiddelen en effecten
worden op dezelfde wijze gewaardeerd
als bij de vaststelling van het eindver
mogen voor de Vermogensaanwasbe
lasting. Rechten op een pensioen van
meer dan f 4000 per jaar worden tot
het gekapitaliseerde bedrag ais vermo
gen beschouwd, voor zoover zij f 4000
overschrijden.
Vrijgesteld zijn: huisraad, schilderijen,
boeken, kleederen en levensmiddelen
voor zoover de waarde hiervan een be
drag van f 15.000 niet overschrijdt en
mits deze zaken geen handelsvoorraad
zijn. Voor-oorlogsch bezit wordt ge
schat naar de waarde op 1 Mei 1940.
Voorts zijn vrijgesteld verzekerings
polissen en lijfrenten tot een bedrag
van f 10.000, indien men geen recht op
pensioen heeft, is f 20.000 vrijgesteld.
Van de waarde van achterstallige
coupons en dividenden zal 40 procent
onbelast blijven.
Bovendien wordt, voordat het tarief
wordt toegepast, afgetrokken: voor on-
gehuwden f 8000: voor gehuwden f 1000
verhoogd met f 4000 voor ieder minder
jarig kind. Voor kleine vermogensbe-
zitters. ouder dan 40 jaar. is bovendien,
een vrijstelling opgenomen van ten
hoogste f 50.000. Deze geldt slechts ten
voUe indien het gemiddelde inkomen
over de jaren 1941 tot en met 1945
1500 of minder bedroeg. Was het in
komen hooger. dan wordt deze vrijstel
ling slechts ten deele verleend. Boven
f 3000 jaarlijksch inkomen wordt zij
niet verleend.
De belasting bedraagt tot f 100.000
10 procent, voor het gedeelte van het
belastbare bedrag tusschen f 100.000 en
f 200.000 15 procent: tusschen f 200.000
en f 500.000 20 procent, tusschen
f 500.000 en f 1 millioen 22.5 procent
en over het gedeelte dat ligt boven
f 1 millioen 25 procent.
De aanslagen moeten binnen een jaar
na den aanslag worden voldaan. Ove
rigens zijn de regelen inzake de wijze
van betalen in hoofdzaak dezelfde als
voor de vermogensaanwasbelasting.
Militaire chauffeur gedood
In het zoogenaamde Langerak, eert
duingebied onder Overveen, zijn gede
tineerden bezig met het opruimen van
mijnen en granaten. Zij worden door
een militairen chauffeur met een
vrachtauto gebracht en gehaald. Giste
ren beging deze chauffeur de onvoor
zichtigheid, een op het terrein liggend
projectiel op te nemen, waardoor dit
ontplofte. De chauffeur werd op slag
gedood. Een der gedetineerden werd
gewond en is naar een ziekenhuis in
IJmuiden overgebracht.
Weerbericht
vnu KOUD.
Verwachting geldig van Woensdagavond
tot Donderdagavond: Zwaar bewolkt met
op vele plaatsen nevel of mist en slechts
hier en daar tijdelijke opklaring. Geen
neerslag van beteekenis. Matige Ooste
lijke wind. Vrij koud.
