Oud-Illegalen sfaan terecht in Haarlemsche verraad-zaak Financiering oorlogsschade Ingewikkelde situaties voor Bijzonder Hof In een zitting die, behoudens een korte onderbreking, van 's och tends tien uur tot "s avonds over zevenen duurde, heeft het Bijzonder Hof in Amsterdam gisteren de inge wikkelde reeks zaken behandeld, die alle verband hielden met een poging van den ..inlichtingendienst" der Haar lemsche politie om in November en December 1943 de organisatie van het illegale b'ad ..Vrij Nederland" te liqui deer en De voornaamste verdachte, Ae .40-jarige machinist en „Wachmann" van den ,,Wach und Schutzdienst", B., moest zich eerst vantwoorden wegens het in dienst treden bij deze Duitsche organisatie en wegens zijn aandeel in de arrestatie van een ver zekeringsagent. Om nog een getuige te kunnen hooren stelde het Hof de behan deling echter tot 5 November uit. Bij de behandeling dezer zaak deed zich een incident voor, toen een der nationaal- soeialistisch gezinde rechercheurs. W. weigerde een getuigenverklaring af te leg gen zoo lang zijn eigen strafzaak niet was behandeld. Hij wilde zijn gezin vrijwaren voor praatjes, zei hij. Het Hof trok zich in raadkamer terug en tenslotte zei de pre sident, mr. van Vught. dat het Hof tot zijn spijt geen machtsmiddelen bezit om invloed op W uit te oefenen en dus moest volstaan met kennis Ie nemen van diens verklaringen aan de politie. Bij elk der volgende zaken volhardde de getuige in zijn houding Verraden illegalen Daarna kwam de keten van zaken be treffende het verraden illegale blad aan de orde. Verdachte B. erkende, dat hij de rechercheurs W en S. verteld had hoe in een pakhuis aan het Spaarne illegale blaadjes werden bewaard. Hij had die wetenschap van de 33-jarige dienstbode K-, die zelf aan de verspreiding ervan meewerkte en die volgens zijn zeggen ge dreigd had den inlichtingendienst te zul len waarschuwen als hij geen werk van deze zaak maakte. De dienstbode van haat- kant zei, dat ze „uil. liefde" haar kennis aan B. had geopenbaard in het volle ver trouwen. dat hij er geen misbruik van zou maken. Een ex-rechercheur van den inlichtingendienst gaf echter nóg een an dere lezing en beweerde, dat de dienst bode meermalen bij zijn chef was geweest om uit eigen beweging inlichtingen te geven. Zijn mededeelingen waren echter .weer in strijd met vroegere verklaringen aan de politie. De advocaat-fiscaal, nir B e s i e r, zeide, dat B.'s verraad aan de lilegale pers, een aanval op het belang van het heele Nederlandsche volk was. Mr. Besier noemde B. een landverrader in den werkelijken zin van het woord, die naar de P. R. A. hem zoo juist had medegedeeld, ook nog betrok ken schijnt te zijn bij het verraad van zeven Joden. Hij is echter niet de eenige schuldige en dat was de reden, waarom de advocaat-fiscaal nog niet de zwaarste straf eischte, maar 20 jaar gevangenis straf met aftrek van voorarrest en ont zetting uit de kiesrechten voor het leven. Mr. K o k o w s k y Jr.. de verdediger, meende, dat de zaak op grond van de on bevredigende getuigenverklaringen terug gewezen moest worden naar de instructie. Subsidiair betoogde hij, dat B. alleen ver oordeeld kan worden voor het verraden van den eigenaar van het pakhuis en niet De „Willem Barendsz" in Southampton De „Willem Barendsz", die Zondag middag de haven van TJmuiden verliet, om de reis naar de Zuidelijke IJszee te aanvaarden, is te Southampton aange komen. De overtocht is goed verloopen. Zoowel de directeur van de Neder landsche Maatschappij voor de Wal- vischvaart, de heer A. Warnderink Vinke, die de reis tot Kaapstad mee maakt. als de kapitein, de heer K. Vis ser en de eerste machinist hebben hun tevredenheid over de reis naar South ampton uitgesproken. VIJFKAMP IN STOOP'S BAD. He den. Woensdagavond, wordt in Sloop's Bad '.e Overveen de jaarlijksehe vijfkamp van ..Haarlem" gehouden waaraan deelnemen: HPC, HVGB. De Waterratten, De Watertrap pers en Haarlem. Agenda voor Haarlem WOENSDAG 30 OCTOBER Stadsschouwburg: Charlotte Köhler in ..Oompjes Dioom", 20 uur. Concertgebouw, Tuinzaal: Piano-recital, 20.15 uur. Brinkmann: Lezing over J. C. Bloem. Begijnhofkapel: Lezing: ..Un a-cöté du grand diame". Hee- renweg 141 (Heemstede): Lezing ..Het eenige geneesmiddel". Rembrandt: De Slag om Arnhem Palace: Jongenskazerne. Luxor: Het Executiepeloton. Deze drie: 2. 4.15, 7 en 9.15 4.30, voor de verdere gevolgen, die hij niet heeft kunnen voorzien. Daarna verscheen de dienstbode K. in het verdachtenbankje. Ze hield vol. dat ze noch alleen, noch met B. bij den in lichtingendienst was geweest en dat ze het „schandalig" van hem had gevonden, dat hij den eigenaar van het pakhuis had aangegeven. Maar toen B. in 1945 uit zijn interneering was ontvlucht had ze hem toch maar weer onderdak verschaft, in de hoop. dat hij dan over haar aandeel in de zaak zou zwijgen. De advocaat-fiscaal achtte niet bewe zen. dat deze verdachte zelf de politie heeft ingelicht. Maar dat iemand, die zelf illegaal werk deed en dus het gevaar van loslippigheid kende, zóó onvoorzichtig kon zijn tegenover een man in Duitsch uniform en tegen wien haar kennissen waar-schuw den, vond hij, ook al was hij ervan over tuigd, dat zij niet uit anti-nationale nei ging heeft gehandeld, ernstig genoeg om ac-ht jaar gevangenisstraf tegen haar te eischen met ontzetting voor het leven uit beide kiesrechten M e j. m r. Vet. de verdedigster, be toogde, dat deze vrouw in haar liefde blind uur. t raus nai «ewees' is 7p trok overi°ens haar toe-' en uur. City: Safia s Leugen _.1d, 4.„0. °e, - V. -A -i, VJktfli it Hwinr. en 9.15 uur. Spaarne Theater: De Woeste- rekenmgsvatbaarheid in twijfel en drong lni, i onderzoek dienaangaande aan. Fatale bekentenis De 32-jarige eigenaar van het pakhuis aan het Spaarne, die door rechercheurs van den inlichtingendienst was gear resteerd, was gezwicht voor hun bedrei ging, dat ze zijn vrouw, die pas uit het ziekenhuis was gekomen, erbij zouden ha len. Hij had de namen en een adres van de hoofdfiguren van de illegale groep ..V. N genoemd, en daarmee den weg geopend voor een lange reeks arrestaties, want op het genoemde adres werd een complete liist van medewerkers gevonden. De advocaat-fiscaal zei. dat juist de menschen van een groep illegale werkers zich bewust moesten zijn van den plicht om te zwijgen en eischte twee jaar rijks werkinrichting en vier jaar ontzetting uit de kiesrechten. Mr. Sake van der Wall herinnerde eraan, dat hij dezen verdachte in 1944 heeft verdedigd voor een „Obergericht", dat hem tenslotte lot 21/j jaar tuchthuis had veroordeeld, die hij evenwel nog niet heeft behoeven uit te zitten. Hij betoogde, dat deze verdachte niet had kunnen weten, dat er 'lijsten gevonden zouden worden en dat hij beter den naam van een ervaren illegaal meende te kunnen noemen dan zijn vrouw in de zaak te betrekken, die misschien nog veel meer zou verraden De verdediger vroeg zich af, waarom in de zaak tegen dezen verdienstelijken illegalen werker niet het advies van den Grooten Raad der Illegaliteit is gevraagd. Hij be toogde, dat het hier gaat om het crediet van de bijzondere rechtspleging en dat men dezen man niet op één lijn mag stel len met verraders van ons volk. Hij drong aan op vrijspraak, subsidiair op ontslag van rechtsvervolging. 1 9.15 i DONDERDAG 31 OCTOBER Stadsschouwburg: tooneelgroep Comeaïa met „Jongenslyceum". 20 uur. Zuiderkapel: Lezing: „Het Vaste Woord", 20 uur. Biosco pen: als Woensdag. Nieuwe zware kanonnen, die in Turfc- sche forten langs de Dardanelles den Bos porus en in andere versterkte punten zijr opgesteld, losten gisteren ter gelegenheid var den 23sten herdenkingsdag van "de stichting van de Turksehe republiek bulderende sa luutschoten. Bij een militaire parade t< Ankara werden moderne zware tanks ge bruikt, terwijl honderden van de nieuwste vliegtuigen over het paradeterrein vlogen In geheel Turkije zijn groote festiviteiten gèoi ganiseerd. Een woordvoerder van het Fransche mi nisterie van bewapening heeft verklaard, dat de Britsche autoriteiten Duitsche experts uit de Fransche zone in dienst genomen hebben. Enkele honderden geschooide Duitsche tech nici zijn momenteel in Frankrijk werkzaam, aldus de woordvoerder. Deze technici in Frankrijk verrichten werkzaamheden, waar van de aard strikt geheim gehouden wordt. Zij zijn gecontracteerd en ontvangen dezelfde salarissen als hun Fransche collega's. In Groot-Brittannië worden voor den ko menden winter groote beperkingen in hel verbruik van electrïciteit verwacht zoowel voor huishoudelijk als industrieel verbruik als gevolg van de kolenschaarschte en de door den oorlog veroorzaakte slijtage aan machinerieën van krachtstations. Op binncnlandsche verbruikers is reeds een beroep gedaan om de grootste zuinigheid te betrachten Luitenant-generaal Richard Webb, be velhebber van het eerste bataljon Argyll cn Sutherland Hooglanders in Palestina, is u:t zijn functie ontheven op grond van „onbe voegde en onofficieele meenlngsuitlng" te genover perscorrespondenten te Jeruzalem op 24 October j.lHet Britsche militaire hoofdkwartier in Palestina- heeft een gerech telijk onderzoek bevolen naar de omstandig heden, waarin Webb Donderdag tijdens aan vallen van leden van een Joodsche verzets organisatie een aantal Britsche, Amerikaan- sche on Joodsche dagbladcorrespondenten heeit vastgehouden. Angst en fantasie De laatste twee verdachten vertegen woordigden de tragedie van de Haarlem sche familie L.. waar-van drie leden het leven verloren toen ontdekt was dat in hun huis het centrum van het illegale blad was. De 28-jarige J. L., thans ambtenaar van het Beheersinstituut, was door de recherche vrijgelaten met de mededeeling, dat hij ze nu zou helpen de leiding van „V. N." op te rollen. Hij had dat niet tegengesproken en meende niemand van de menschen. die op de adressenlijsten voorkwamen te moeten waarschuwen, uit angst, dat hij werd ..geschaduwd". Hij verkeerde in de meening. de hoofdfiguren van zijn illegale groep juist te beschermen door in schijn met den S. D. mee te wer ken. ..Deze jongen kan zeker niet de bedoe ling gehad hebben om als verrader op te treden" meende de advocaat-fiscaal, wien ae eigenlijke drijfveer voor verdachte's houding nog een raadsel was. Waarschijn lijk heeft hij zich door zijn fantasie laten bedriegen. Mr. Besier eischte 2'/a jaar ge vangenis met aftrek en levenslange ont zetting uit de kiesrechten. Mr. Stomps, de verdediger, wees er op, dat deze jongen en ook zijn broer klaarblijkelijk niet begrepen hebben wat ze moesten doen en concludeerde tot vrij spraak. De zaak tegen den 26-jarigen T. L. die De Radio geeft vanavond HILVERSUM I. 301.5 M. 18.00, 20.00. 23.00 uur Nieuws. 18-15 Musette. 18.30 Strijdkr.progr. 1915 Het ziekenfonds wezen in Nederland. 19.30 „De lcerk na den oorlog, terugtocht of vernieuwing". 20.08 Din gen v. d. dag. 20.30 Operetteklanken. 21.45 Dorpsvrijage. 22.15 Viool en piano. 22,45 Gees telijk leven. 23.15 The Ramblers. HILVERSUM II, 415.5 M. 19.00, 20.00, 22.00 uur Nieuws. 18.30 Mando lineconcert. 18.45 Eierenpraatje; 19,45 Hoor spel. 19.30 Engelsche les. 20.05 Concert. 21.00 Concert, 2215 Actueel geluid. 22.30 Kwintet van Parijs. 22.45 Avondoverdenking. 23.00 Avondconcert. SCHEEPVAART 30 October aangekomen: Egrid van R'dam. Ir,far van North Malin; Salawatti van Lon den; Malonia van Antwerpen (Hoogovens); Wim van Stroghall (Zaandam); Skandia van Boston; Audacia van Dordrecht; Linthorst Homan van Lissabon. 30 October vertrokken; Dagman Brantt n. Holmstad; Rupped h. Fowey; Mii-a n. Ham burg; Delfinus n. R'dam; Walenburg naar Antwerpen; Hurty n. Aruba; Amstelstropm n. Londen; Caribia n. Kopenhagen; Vela n. Antwerpen; Dundee n. R'dam. MARKTBERICHT VAN DINSDAG Aangevoerd werden 5100 kisten versche ha ring, 180 kisten makreel en 500 kisten andere visch. De haringtrawlers besomden f 14.874. Verdere besommingen: Versche haring: IJM 208 f2156, SCH 233 f2907. SCH 4 f6201. KW 5 f 1845. KW 83 f 6503, KW 50 f4010, KW 14 f 3040 KW 16 f7132. KW 97 f 3007, Trawlloggers: KW 59 f2254. KW 159 f7208, KW 107 f 1379. KW 173 f2622. Kustvisschers: IJM 214 1927, KW 10 f2116, HD 291 f 174. Haring f 14,50—£3,50 per kg. Regeling voor herstel of herbouw van woningen uitgebreid Het vraagstuk van de financiering van het herstel en herbouw van wo ningen, welke door oorlogsschade ge leden hebben, heeft de belangstelling van de inwoners van Velsen en van hen, die een pand of kleinen winkel in deze gemeente hebben. Tallooze hui zen zijn verwoest en tot herbouw of herstel komt men niet zoo gemakke lijk. omdat, de toekomst zoo onzeker is en de bepalingen, welke gemaakt zijn. om credieten in ontvangst te nemen, niet altijd duidelijk zijn. In vele geval len wordt een te laag bedrag beschik baar gesteld. Reeds bestaat een Ko ninklijk Besluit, waarin de materieele oorlogsschade geregeld is. doch een de finitieve wettelijke regeling is nog niet van kracht. Deze is over enkele maan den te verwachten. Thans wordt het Koninklijk Besluit van 1945 uitgevoerd, waarbij evenwel enkele nieuwe bepa lingen zijn gekomen, welke van groot belang zijn. Bij het bepalen van cre dieten wordt rekening gehouden met de waarde van het pand van 1940. Na tuurlijk is dat bedrag te klein en daar om werd een rentelooze hypotheek be schikbaar gesteld, die het verschil voimt tusschen de kosten en de waarde van het pand. De huidige prijsstijging van het materiaal is abnormaal en gehoopt wordt dat de kosten in de toekomst zullen dalen. Het is gebeurd, dat de oorlogsslachtoffers door deze regeling schade leden. Er dient onderscheid gemaakt te talen, zoodat hij schade leed. vooral omdat hij de huur niet mocht verhoo- gen. Bovendien is het huis slechter ge worden en het aangebrachte materiaal kan van minder kwaliteit zijn. Ingezien is, dat deze regeling ongunstig is en. daarom is er naar gestreefd, om extra lasten van de getroffenen eventueel over te nemen. Indien er sprake was van herbouw dan werden aan de financiering de vol gende grenzen gesteld: het gedeelte van de opbouwhypotheek, dat zonder rente en voorloopig zonder aflossing wordt verstrekt, zal voorhands niet grooter zijn dan 120 van de exploitatie waar de. Deze bepaling is voor het platteland ongunstig. De waarde der huizen is daar lager dan in de stad, zoodat een geringer bedrag 'wordt uitgekeerd. De kosten voor den bouw zijn in de stad of op het platteland even hoog. De grens, welke reeds belangrijk was, is vervallen. De bedoeling van de gewijzigde be- oalingen is. om de lasten niet onnoodig óp de schouders der getroffenen te leg gen. Gehoopt wordt, dat er aan een on zekerheid op'het gebied der financie ring een einde zal komen en dal het vertrouwen in den wederopbouw zal toenemen. Verwacht mag echter niet worden, dat terstond meer gebouwd zal worden, aangezien het tekort aan mate riaal nog te groot is. Terugbetaling huurwaarde. Het schijnt, dat velen nog geen geld worden tusschen herstel en herbouw j hebben ontvangen voor de huur. welke van een huis. Het kon gebeuren, dat de kosten van herstel geraamd werden op f 10.000. De waarde van het pand bedroeg in Mei 1940 f 4.000, zoodat het verschil is f 6,000. Een renteloos crediet van f 3.000 werd beschikbaar gesteld, maar de belanghebbende was verplicht ook een hypotheek van f 3.000 te ne men. Het gevolg was. dat hij f la per maand aan rente en aflossing moest be- in het uniform van de expeaitionnaire macht verscheen en thans gedetineerd is, kon niet tot het einde toe behandeld wor den, omdat er een getuige ontbrak. Hij erkende, samen met twee N.S.B.-recher cheurs meermalen mee te hebben gedaan aan een jacht op zekeren Verkerk of De Bruin, die in werkelijkheid mr. A. H. van H., de toenmalige directeur en verbindings man van het illegale blad was. Het was hem er echter nooit om te doen geweest dien man werkelijk te verraden, naar hij zei. Op 19 November zal deze kwestie nader worden behandeld. In de andere zaken volgt op 12 November de uitspraak. Tips en De bril van Sultan Sar N— 93. „Hall! riep Halef tol zijn man nen. De roovers bleven staan. „Legt het geweer aancommandeerde de helper van den grootvizier. De gewe ren gingen in de hoogte. Pas op!" riep Tops nu nog eens, dekking zoeken!" Ditmaal werd hij géhoord. De Sultan, de Sirdar en Hassan drukten zich zoo plat mogelijk tegen den ivand van de gang. En het was maar net op tijd. „Vuur!" schreeuwde Halef. Als donder slagen klonken de schoten in het ge welf. Rakelings floten de kogels langs onze vrienden. „Daar is de uitgang riep Tips„we kunnen nu doorloopen, want het duurt minstens een halve mi nuut voor ze hun geweren weer heb ben geladen Vooruit dan!" riep de Sultan en hij holde hijgend vooruit. Tips en Tops hielden de roovers in het oog die bezig waren met het laden van hun geweren. „Ze kriinen ons toch niet!" juichte Hassan en hij danste voor zoover de nauwe gang hem ruimte liet. BINNENLAND Nabij De Klomp is een bodewagen door een militaire auto aangere den en vernield. De zoon van den bode. M. uit Scherpenzeel werd gedood Het personeel der Haagsche Tram zal de beslissing van de rijks- bemiddelaars, die de spaarregeling niet heb ben goedgekeurd, niet aanvaarden. Te Alphen in Noord- Brabant is een wild zwijn van 89 kg. gescho ten. De Nederlandsche Vereeniging tot bescher ming van dieren heelt aangedrongen op ver- wijdering van de in vele weilanden nog aanwezi ge prikkeldraadversper-. ringen. Het "00 man sterke omroeppersoneel wenscht als afzonder lijke vakgroep :oe te treden tot den Neder- lanöschen Bond van Mu sici. Het verlangt voorts een rechtspositie-rege ling en medezeggen schap in het bestuur van den radio-omroep. Post voor militairen, die met de ,,Nieuw-Hol- land" op weg zijn naar Indië moet respectieve lijk op 2 en 20 Novem ber op het postkantoor worden bezorgd. Bij Bussum is een kleine sport-auto, be stuurd door een dame. aangereden door een auto van den Internee- ringsdienst. De dame werd zeer ernstig ge wond. haar auto werd vernield. In Kerltrade is de 28-jarige mijnwerker T, door twee revolverscho ten gedood. De politie heeft een buurman van het slachtoffer aange houden. De Nederlandsche regeering is met de Fransche autoriteiten tot overeenstemming geko men over de benoeming van een lector in het Nederlandsch aan de Pa- rijsche Sorbonne. Haarlem i Omgeving zij derven, doordat hun huizen door oorlogsgeweld vernield zijn. Van 1 April 1945 af wordt hun een bedrag uitge keerd en daarbij zal nog een rente ge voegd worden. Zij, die prijs stelleii op een voorschot, kunnen zich in verbin ding stellen met de Stichting Noord holland. gevestigd Dreef 3 We Haarlem. Het bezit van grond. Ook verkeeren belanghebbenden in de onzekerheid over het bezit van hun grond. In de meeste gevallen en dat geldt vooral voor Velsen is het te ver wachten, dat zij niet in de gelegenheid gesteld zullen worden op dezelfde plek, waar zij vroeger een bezit hadden, een huis te laten bouwen. In Velsen wordt een nieuw uitbreidingsplan gemaakt, zoodat het mogelijk is. dat op plaatsen waar vroeger woningen stonden, nu straten aangelegd zullen worden. De betrokkenen behoeven zich echter niet ongerust te maken. Zij kunnen er ver zekerd van zijn, dat zij geen schade zul len lijden en over het algemeen zullen zij er zelfs op vooruit gaan. Zij ontvan gen een stuk grond van dezelfde grootte en van een waarde, welke niet minder Op Maandag 4 No vember zullen Hendrik Lasschuit, orgel en Chris v. d. Glas, viool een con cert geven in de Bake- nesserkerk te Haarlem. Op Zaterdag 9 No vember zal er een col lecte gehouden worden ten bate der blinde man nen en vrouwen van alle gezindten, tewerkgesteld in de inrichting Plan tage Middenlaan G4, Am sterdam-C. Collectanten kunnen zich melden bij Mevrouw Sinnecker, Hoofmanstraat 66 te Haarlem. L. J. Hubert, Obï- straat87, herdenkt 1 November dat hij 25 jaar in dienst is bij de fir ma van Liemt, Groote Houtstraat. Hij werkte zich van jongste bedien de op tot chef. De politie van Bloe- mendaal verzoekt mede te deelen, dat de aldaar woonachtige adspirant agent van politie H. S., die betrokken is bij den zwendel van distributie bonnen, niet bij haat- corps werkzaam is ge weest. De Haarlemsche Rechtbank heeft failliet verklaard A. Smit, tech nicus, wonende le Heem stede, Koediefslaan no. 31, te Amsterdam han delende onder den naam Fa. Electrogros, Klove niersburgwal 57. Onze oud-stadgenoot ds. D. Zemel, predikant bij de Geref. Kerk (Ond.h. art. 31 K. O) is beroepen te Rouveen. De Indische buurt- vereeniging te Heemste de houdt Donderdag een ledenvergadering in „Het Wapen van Heem stede". Op de agenda komen o.m. voor de or ganisatie van een St. Niéolaasfeest voor de kinderen en een kien- avond voor de volwas- Mr. dr. J. van Brug gen te Heemstede is aan gewezen als plaatsver vangend lid van den Raad van Toezicht op de Rijksverzekerings bank. Met ingang van 1 November is eervol ont slag verleend aan mr. J. C. Dros, secretaris van den Centralen Eereraad. Met ingang van denzeif- den datum is benoemd mr. A. H. van den Berg te Haarlem, substituut griffier bij het gerechts hof te Amsterdam.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1946 | | pagina 2