IJmuider Courant
Winkelgalerij Oosterduinweg
officieel geopend
Samenwerking
De regeering is tegen blokvorming
Oud-minister Logemann geeft zijn opinie
over de ontwerp-overeenkomst
Volgend jaar hoogere tabaksrantsoenen
De andere oplossing
De militaire wrijvingen in Indonesië
61e jaargang No. 18497
Bureaux: Kennemerlaan 154, Tel. Redactie en
Administratie 5437. - Haarlem: Gr. Houtstr. 93,
Telefoon 10724, Directeur-Hoofdredacteur 15054.
Drukkerij Z. B. Spaarne 12. Tel. 12713, 10132.
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
KENNEMER EDITIE VAN HAARLEMS DAGBLAD
Zaterclag 30 November 1946
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feest
dagen. - Abonnementsprijs per week 31 cent;
per kwartaal 4,- Advertentie-tarieven
op aanvraag bij de Administratie.
Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
DE eindelooze twisten der groote mogend
heden, die het maar zelden over een
zaak van belang eens schijnen te kunnen
'worden, zoodat de gewone man, „the man
in the street" soms den indruk moet krijgen
dat oneenigheid het doel van de inter
nationale conferenties is, geven de wereld
geen goed voorbeeld. Zij belemmeren het
herstel en den opbouw en veroorzaken in
het geval van Duitschland zelfs onnoodige
afbraak, die op den duur fatale gevolgen
zou kunnen hebben. De invloed van groote
volken op kleinere is ten allen tijde een
zaak van beteekenis. Hij kan, in een zin
van beschaving en algemeene cultuur, goed
zijn. Maar hij kan ook ongunstig werken,
al geschiedt het dan niet in een vorm van
menschelijke verwording, zooals de Nazi's
toonden, die in de meeste landen maar be
perkten aanhang verwierven en de meer
derheid tot afkeer, later, door hun wan
daden, tot verzet brachten.
Slechte invloed van het vele getwist
der groote mogendheden doet zich gevoelen
doordat zij, als toonaangevers, geen een
dracht kunnen bereiken. In de landen, die
door den oorlog getroffen zijn, moet men
door samenwerking tot herstel zien te ko
men. Want al is het een oude en afgezaagde
spreuk, nog steeds geldt: l'Union fait la
force, hetgeen wil. zeggen: ,.De eendracht
maakt de kracht", wat een betere formu
leering is dan „Eendracht maakt macht".
Dat is immers beperkter. Machtsuitoefening
behoeft het doel niet te zijn en zal het ook
vaak niet zijn. Zulke oude spreuken wor
den vaak gedachteloos geuit, als een klank
waarover men niet meer behoeft na te den
ken. Maar dat is niet zoo als het woorden?
betreft, die niets van hun waarde hebben
ingeboet.
Omdat het de eendracht is die de kracht
maakt en de wereldinstelling, die den
fraaien maar ongerechtvaardigden naam
Vereenigde Volken draagt, tot dusver van
eendracht is verstoken, blijkt het interna
tionale beleid krachteloos te zijn. Het ver
vult tevens allerlei menschen, die gewopn
zijn met de mode van hun tijd mee te gaan,
met dergelijken onwil tot samenwerking.
Dat is ook in Nederland te merken en zij,
die in vereenigingen en verbonden, in col
leges en commissies van allerlei aard een
dracht pogen te bereiken en bereid zijn,
daartoe aan anderer meeningen tegemoet
te komen, ondervinden het tot schade van
hun streven. Herhaaldelijk stuiten zij op
een verzet, dat koppig en star aan eigen
inzicht vasthoudt, alle bemiddeling afwijst,
elke concessie onvoldoende noemt en daar
nog voldoening in vindt ook. De eigen
meening wordt tot onaanvechtbaar begin
sel verheven en tijd en energie worden in
eindeloos, vaak vruchteloos geredeneer ver
kwist.
Zoo komen wij er niet. Men moet zich
aan voorbeelden en zelfs aan een mode
weten te onttrekken als men ziet, dat er
niets goeds in zit. De gewone gang van
zaken bij de U.N.O. verdient blaam, geen
navolging. En wij moeten met onzen tijd
en onze mogelijkheden zuinig omgaan. Het
leven is kort en gaat snel; onze mogelijk
heden zijn, na den tweeden wereldoorlog,
schaarsch.
Het schijnt misschien wat wonderlijk om
een zoo geweldig groot lichaam als de
U.N.O., waarvan vijftig staten lid zijn, te
vergelijken met vereenigingen in Neder
land, maar ik doe het juist om den invloed
van het groote, alombekende op het kleine,
slechts in den eigen kring bekende, te
signaleeren. Wat is een vereeniging? Het
woord zegt het: een instelling waarin een
aantal menschen zich vereenigt om geza
menlijk iets te bereiken, te bevorderen, in
stand te houden. In het woord vereeniging
zit de erkenning van de spreuk: de een
dracht maakt de kracht. Als men dit sa
menzijn van verschillende menschen slechts
bezigt om te beproeven eigen inzicht door
te drijven, ten koste van oneenigheid en
het uitblijven van een bevredigend resul
taat, handelt men tegen het hoofdbeginsel
van de instelling. Want dat is: vereeniging,
niet slechts van personen, maar ook en
'vooral van hun inzichten en streven.
Dit zijn eenvoudige dingen. Men heeft
ze vlak voor zijn neus. Het zou dan ook
geen zin hebben erover uit te weiden, als
tegenwoordig juist de eenvoudige dingen,
die men vlak voor zijn neus heeft, niet zoo
vaak onopgemerkt bleven. Het is noodig
dat zij wel opgemerkt worden, want wij
hebben aan de eendracht, die de kracht
maakt, meer dan ooit behoefte in dit land.
Wij kunnen ons op geen enkel gebied ver
oorloven, bij gebrek aan eendracht krach
teloos te zijn. Het gaat niet zoo goed in Ne
derland. In de eerste maanden na de be
vrijding was de wil tot samenwerking
zichtbaar sterker dan hij nu is. Men kan
dat niet aan ondervonden tegenslagen toe
schrijven. Tegenslagen zijn er altijd en zij
zijn extra talrijk, als zooiets moeilijks als
de wederopbouw van land-en-volk vol
bracht moet worden. Maar het hapert vaak
aan goeden geest. Wie terwille van de al
gemeene zaak iets bereiken wil, moet zich
zelf, zijn direct eigenbelang en ook als
het geen hoogere overtuiging geldt zijn
inzichten en meeningen weten weg te cijfe
ren. Wij hebben allfen soms ongelijk. Het is
goed dat te beseffen en bij tijden om eigen
verkeerd inzicht te kunnen lachen. Wie
werkt maakt fouten en wij zijn immers
maar menschen, die zich vaak dienen te
troosten met de gedachte: ook het pogen
is schoon. Als dan ook maar met volle toe
wijding gepoogd wordt! Er zijn menschen,
die niet slechts op een vergadering toege
ven, omdat de meerderheid tegen hen is,
maar die ook in staat zijn te zeggen: „U
hebt mij overtuigd; ik erken dat ik het bij
het verkeerde eind had". Weinig uitingen
oogsten meer respect. Tereóht. Ook zijn dat
gelukkige menschen en zijn zij van nut
voor de algemeene zaak. Want zij weten,
wat samenwerking beteekent. R. P.
Positie vau de Dirk KW 157
ongunstig
Naar wij hedenmorgen vernamen is de
toestand van den bij Petten gestranden
stoomtrawler Dirk KW 157 ongunstig. De
trawler heeft een gat in het achterschip
en begint zwaar naar stuurboord over te
hellen. Vandaag zou getracht worden het
gat met behulp van een duiker te stoppen,
om daarna te probeeren het schip leeg te
pompen. De kans van slagen wordt niet
groot geacht.
Aanvoer van hout
Vrijdagmorgen arriveerde opnieuw een
lad big hout voor de Papierfabriek Van
Gelder Zonen N.V., aangevoerd door het
Finsche s.s. „Hulda Thorden" uit Christi-
nastad, dat 1034 vadem meevoerde.
Zij acht den tijd nog niet gekomen om het denkbeeld
van een Europeesche federatie te verwezénlijken
In de Memorie van Antwoord op de begrootiD.gcn van Buitenlandsche Zaken ver
klaart de minister, dat z.g. blokvorming, hetzij in West-Europa of waar ook elders,
er naar het gevoelen der regeering in de huidige omstandigheden niet toe zal kunnen
bijdragen om de bestaande tegenstellingen te verzachten. Blokvorming zal er, alle
goede bedoelingen ten spijt, toe kunnen leiden dat ook elders een dergelijke groepee-
rin.gr tot stand komt, met als gevolg dat niet slechts staten doch groepen van mogend
heden tegenover elkaar kunnen komen te staan.
De door sommigen op korten termijn gewenschte samenwerking tusschen Frankrijk
en Duitschland is ook naar het gevoelen der regeex-ing niet meer dan een droombeeld.
Deelneming van Duitschland aan een Westersch blok acht zij evenmin waarschijnlijk,
nog afgezien van het feit dat een dergelijke ontwikkeling de regeering gevaarlijk en
derhalve ongewenscht voorkomt. Eenzelfde bezwaar bestaat tegen opneming van de
Westelijke helft van Duitschland in een zoodanig blok.
Evenmin acht de regeering den tiid gekomen om liet denkbeeld van een Europeesche
federatie tot een begin van verwezenlijking te brengen, aangezien Europa geographïsch
geen politieke, economische of cultureele gestalte bezit.
De minister geeft voorts een uileefizet-
ting van de richtlijnen van zijn buiten-
landsch beleid. Vast staat, dat neutraliteit
in de toekomst een- minder deugdelijk mid
del zal zijn om Nederland buiten conflicten
te houden, dan zulks in het verleden het
geval is geweest. Voor de regeering is hier
in een reden te meer gelegen om de ge
dachte van collectieve veiligheid naar mo
gelijkheid te bevorderen. Ook om deze
reden zal Nederland zijn vollen steun aan
de Vereefiigde Volken schenken en er toe
trachten bij te dragen, dat deze organisatie
zal uitgroeien tot een lichaam, dat den
vrede en de veiligheid op bevredigende
wijze zal weten te verzekeren.
De regeering deelt niet de meening van
hen, die de positie van het rijk in Europa
zién als een bruggehoofd in het geallieerde
politieke systeem.
Duitschland.
De kern van het Europeesche vraagstuk
wordt gevormd door 'het Duitsche vraag
stuk. Wil Duitschland op den duur weer
als volwaardig lid der volkerengemeen
schap worden aanvaard, dan zal een diep
gaande en derhalve langen tijd vorderende
verandering in de psyche van het Duitsche
volk noodig zijn. Een nieuwe generatie in
Duitschland zal moeten bewijzen bereid te
zijn, eenerzïjds afstand te doen van het
streven naar heerschappij over andere vol
keren en anderzijds de onmiskenbare ener
gie en begaafdheden, die de Duitsohers in
menig opzicht kenmerken, op een her
nieuwden opbloei van het zwaar geteister
de Europa en een betere toekomst van hun
eigen land te concentreeren.
Indien een oplossing bereikt kan worden
zooals die der regeering voor oogen staat,
behoeft niet gevreesd te worden, dat Ne
derland een bruggehoofd in militairen zin
zal worden.
De regeering acht den tijd nog niet ge
komen om een uiteenzetting te geven van
de beginselen volgens welke zij zich bij de
behandeling van het Duitsche vraagstuk
laat leiden. Bij overleg met de Belgische
regeering is een groote mate van overeen
stemmend inzicht gebleken.
Er is een beter begrip opts taan voor de
Nederlandsche problemen ten opzichte van
Duitschland. Delegaties uit de Amerikaan-
geen enkel opzicht voor dat van andere be
zettende mogendheden zou behoeven onder
te doen, acht zij, in liet licht van de erva
ringen met een vierledig bestuur van
Duitschland opgedaan, nog verder door
gevoerde splitsing bepaald onraadzaam.
Duitsche atoom geleerden
in de Britsche zone
Prominente Duitsch geleerden op het
gebied der atoomenergie werken thans in
de Britsche zone aan nieuwe onderzoekin
gen. Voorzitter van deze groep geleerden
is de 67-jarige professor Otto Hahn, die
in 1939 als leider van het Berlijnsche Kai
ser Wilhelminstituut voor chemie de mo
gelijkheid ontdekte om de uraankern te
splitsen, een ontdekking welke de gealli
eerden in oorlogtijd in staat stelde de
atoombom te vervaardigen. Deze groep
van Duitsche geleerden heeft den naam
aangenomen van de „Max Plahnvereeni-
ging", naar den 89 jaar ouden vader der
Duitsche natuurkundige wetenschap.
Professor Hahn, wien onlangs de No
belprijs werd toegekend, zal de volgende
maand naar Stockholm vertrekken om
deze onderscheiding in ontvangst te ne
men. Hij verklaarde dat Duitschland nooit
een atoombom had kunnen produceeren,
omdat de industrieele capaciteiten van het
derde rijk daarvoor ontoereikend waren.
Zel.f heeft professor Hahn nimmer be
proefd om zijn ontdekking aan de oorlogs
voering dienstbaar te maken, ofschoon
hij van Hitiers generalen staf daartoe op
dracht had ontvangen.
Britschve troepen uit Batavia
Volgens een verklaring, uitgegeven door
het geallieerde hoofdkwartier in Z.O. Azië
zijn de laatste Britsche troepen heden uit
Batavia vertrokken. Slechts een staf van
ongeveer 20 personen, ter registratie van
schadevergoedingseischen en van graven,
en verbindingsofficieren van leger, marine
en luchtmacht blijven achter.
Engeland zal aan het einde van dit jaar
meer dan een mlllloen fietsen voor den export
hebben gefabriceerd. De wereldbehoefte wordt
op ongeveer 50 mlllloen stuks geschat. Voor den
oorlog waren Duitschland en Japan de grootste
exporteurs van rijwielen.
„Welke andere oplossing
is mogelijk?"
„Er wordt in deze dagen in liét land le
gen het ontwerp-accoord, dat in Indonesië
is tot stand gebracht met zulk een heftig
heid en in zulk een omvang geageerd, dat
juist daardoor, naar ik hoop, bij zeer velen
de wensch zal zijn ont&aan naar een iet
wat rustiger voorlichting over een stuk
werk, dat de Commissie-Generaal, vier,
goede, bekwame, van hun zware verant
woordelijkheid diepbewuste Nederlanders
dan toch meenen aan de regeering te mo
gen voorleggen als een aanvaardbare en
zelfs vruchtbare bijdrage tot oplossing van
het conflict in -Indonesië". Aldus begon
oud-minister prof. dr. J. H. A. Logemann
zijn radiorede van Vrijdagavond over het
accoord van Cheribon.
„Men moet, om te mogen oordeelen ten
eerste zich goed rekenschap geven van het
karakter van het accoord en ten tweede
moet men bij het verwerpen van een be
paald beleid of een bepaalde oplossing
zich steeds afvragen welk ander beleid,
welke andere oplossing men dan meent te
kunnen bieden", aldus vervolgde prof.
Logemann.
„Het was noodig, de groote beslissende
punten op te sporen, waaraan de gevoe
ligheden over en weer zich hechten en
daarvoor een oplossing te schetsen zon
der hinderlijk bijwerk dat voor de we-
derzijdsche gevoelens aanvaardbaar leek.
Dat is hier gebeurd en daarom heeft de
sche en Fransche bezettingszones hebben Commissie-Generaal deze bijeenkomst te-
reeds besprekingen in Den Haag gevoerd;
een Britsche delegatie wordt nog verwacht.
Concrete resultaten zijn slechts in zeer ge
ringe mate bereikt. De moeilijkheden bij
het reizigers- en handelsverkeer zijn groot,
onze scheepvaart en havens worden zoo
min mogelijk gebruikt en bij den export
kan het Nederlandsche belang slechts on
voldoende tot zijn recht komen. Britsche en
Amerikaansche bezettihgsaütoriteiten trek
ken de Duitsche havens voor boven de
Nederlandsche uit overwegingen welke
met zuiver economische kostenverhou-
dingen niets te maken hebben.
Reeds is aangekondigd dat, zoodra vol
doende troepen beschikbaar zijn, Nederland
aan de bezetting van Duitsèhland zal deel
nemen.
Ter vermijding van misverstand wordt
opgemerkt, dat deelneming aan de bezet
ting van Duitschland niet met zich mede
brengt dat ook het bestuur in het door Ne
derlandsche troepen te bezetten gebied
door Nederland gevoerd zou worden. Hoe
wel de regeering de opvatting onderschrijft,
dat een zoodanig Nederlandsch bestuur in
recht betiteld als basis-accoord,
Aanvaarding hiervan moet beteekenen,
dat de meerderheid aan beide zijden hier
de basis vindt voor een verzoening. Dat
zet de gevoeligheden gn overgevoelighe
den opzij en dat baant den weg voor het
eigenlijke werk.
Dit is geen constitutie die men als een
juridisch werkstuk zal mogen beoordee-
len. Het is een pacificatie die de belofte
voor een constitutie in zich houdt. Veel
critiek op de vaagheid en onvolledigheid
van het accoord geeft blijk dit niet te be
grijpen.
De functie van het accoord is vredestich-
ten, komen tot naast elkaar samenwerken
inplaats van tegenover elkaar in het veld
en aan de groene tafel te strijden. Aan
vaarding beteekent eindelijk samen aan
den slag gaan voor orde en opbouw. Ver
werping beteekent conflict.
Gelijkwaardigheid beteekent inderdaad
geen waarborgen, die eenzijdig in Neder-
land's hand liggen. Ge moet voor het blij
vend samengaan van Indonesië en Ne
derland op den duur niet meer vertrouwen
.t'
De trawler KW 157 „Dirk" van de reederij Parlevliet te Katwijk, welke van Grimsby
op weg was naar IJmuiden, is door een onjuiste kompasaanwijzing uit den koers ge
raakt en bij Petten gestrand. De bemanning kon met een reddingslijn van boord
gehaald worden.
Na de vele, vaak tegenstrijdige berichten over de tabaksvoorziening, is er thans
een voor de rookers verblijdende mededeeling uit Den. Haag gekomen. Daarin wordt
verklaard, dat de regeering reeds geruimen tijd geleden heeft beslotepi de tabaksrant
soenen in 1947 op een hooger peil te brengen. Dit besluit kon eenter niet worden
gepubliceerd, omdat in het bijzonder de sigarettentabak, benoodigd voor de productie
in 1947, nog gekocht moest worden. Bekendmaking van het besluit de rantsoenen
te verhoogen zou ongetwijfeld op de zoo gevoelige markt voor sigarettentabak tot
prijsverhooging hebben geleid. Dit zou ons land millioenen guldens aan deviezen heb
ben gescheeld. Onmiddellijk na de regeeringsbeslissing is een aankoopcommissie naar
Amerika gereisd. Deze heeft thans haar taak volbracht en de grondstoffenbehoefte
van de industrie is daardoor gedekt.
Om redenen van technischen aard kan de verhooging der rantsoenen slechts gelei
delijk geschieden. Naar alle waarschijnlijkheid kan daarmee in het eerste kwartaal
van het volgend jaar een begin worden gemaakt. Bovendien zal getracht worden zoo
veel mogelijk de door het publiek gewenschte producten te distribueeren.
Het woord is aan....;
Lord Beveridge:
Zoolang een oorlog mogelijk
schijnt, zoolang zullen er voor
bereidingen tot oorlog getrof
fen worden en voorbereidingen
zullen tot oorlog leiden.
(Uit: The Price of
Peace, 1945).
Noodwinkels in hel middelpunt
der belangstelling
Vrijdagmiddag zijn de achttien nood-
winkels aan den Oosterduinweg te IJmui-
den-Oost officieel geopend. Hard is er ge
werkt om op tijd klaar te zijn en het ini
tiatief van den ondernemer is beloond. Zes
jaar moeten deze winkels mee, maar ge
zien de soliditeit van het oude materiaal,
gehuld in een frisch, geel en wit kleed, kan
het niet anders of dit complex gaat lan
ger mee.
op macht maar op de bewezen waarde van
het samengaan.
De grondwet.
Is de grondwet geschonden? Hoe kan
men onderhandelen, heeft prof. Romme te
recht in de Tweede Kamer betoogd over
een ingrijpende staatshervorming en niet
raken aan toelvbmstige veranderingen in
de grondwet?
Is hèt dan ongrondwettig om het ac
coord te sluiten, voordat de "grondwet ge
wijzigd en aangepast is? Ilc wil geen jü~
ristenstrijd in een radiokwartiertje uit
vechten. Maar zijn de juridische pleit
bezorgers van zulle een grondwettige pro
cedure dan blind voor het feit dat zufic een
formeele eenheid van de grondwet min
stens een of anderhalf jaar langer het
halve koninkrijk in staat van revolutie
zou laten?
Is de defacto-erkenning van de repu
bliek en daarmee van de positie van ir.
Soekarno zedelijk onaanvaardbaar?
Ik stel slechts het alternatief: Is de
breuk, op dezen grond, met het Indone
sisch nationalisme dat die republiek en
die persoon nu eenmaal anders waardeert
dan wij zedelijk aanvaardbaar?
Maakt de voorgestelde Unie -ons konink
rijk kapot? De haastige-uitleggers van het
accoord, die nu al weten, dat de Koningin
niets te zeggen zal hebben, ja zelfs geen
staatsstuk van de Unie zal te zien krijgen,
lezen wat er niét staat. Maar de functie
van de Kroon zal geen instrument zijn
voor verkapte Nederlandsche leiding. Ge
mengde Unie-organen zullen met en voor
de Kroon de Unie-verantwoordelijkheden
dragen.
Het arbeidsveld van de Nederlandsch-
Indonesische Unie is nog vaag geschetst.
Het omvat in beginsel evenveel als vroe
ger steeds aan de organen van het her
vormde Koninkrijk is toegedacht.
Moet dan om den naam een vruchtbare
oplossing verketterd worden en de vrede
verjaagd?
Denk niet dat ook maar een insider u
met dit accoord een periode van rozen
geur en maneschijn belooft. De weg dien
wij dan inslaan is moeilijk, voor de In
donesiërs en voor ons. Maai' het is een weg.
De eenige weg, Verwerping beteekent:
geen weg. maar het moeras, waarin Ne
der land's en Indonesië's volkskracht zullen
verzinken".
De nieuwe winkelgalerij aan den Ooster-
duinweg te IJmuiden-Oost is Vrijdagmid
dag door den burgemeester der gemeente
Velsen officieel geopend. Van links naar
rechts de heer J. A. Smit, bouwer en eige
naar van de winkels, mevrouw Kwint en
burgemeester mr. M. M. Kwint.
Onder groote belangstelling van het
publiek, maakten burgemeester en me
vrouw Kwint een rondgang door de di
verse winkels. Van de zijde der raadsleden
was er o.m. de belangstel Ling van de hee-
ren J. P. Nijssen en P. Homburg, de heer
F. Vermeulen had reeds eerder het terrein
bezocht, dat met diverse vlaggen getooid
een feestelijken indruk gaf. Een geluids
installatie zorgde voor de muzikale afwis
seling en ten slotte sprak de heer W. Smit
nog een kort woord voor de microfoon. Hij
zeide dat de bouw van het geheel tot stand
was gekomen in overleg met het gemeen
tebestuur, „Wederopbouw", Openbare
Werken en het architectenbureau Wentink.
De heer Smit sprak den wensch uit, dat de
De heeren Gh. J. I. M. Welter, prof. dr.
C. W. de Vries, prof. mr. J. A. Eigeman, J.
Fabius, prof. mr. A. C. Josephus Jitta,
prof. mr. P. A. J. Losecaat Vermeer, dr.
J. W. de Stoppelaar en mr. W. F. de Waal
hebben aan den minister van Overzeesche
Gebiedsdeelen een voorstel aangeboden ter
vervanging van de basis-overeenkomst van
Cheribon, waarin wordt uitgegaan van
een drievoudig desideratum, n.l.: het in
uitdrukkelijke bewoordingen uitsluiten
van het koloniaal systeem, het handhaven
van het Staatsverband en het openlaten
van een weg' tot verdere onderhandelin
gen.
Om dit doel te bereiken bevelen de voor
stellers den minister aan, de volgende
grondstellingen in acht te nemen:
Uitgangspunt van het beleid ten opzichte
van Indië moet worden gevormd door
de mogelijkheid en den wensch, de eenheid
van staat en staatsgezag te bewaren, opdat
een staatsorganisatie zal ontstaan in
overeenstemming met de Koninklijke rede
van 7 December, waarvan de samenstel
lende deelen en hun volken waarlijk vrij
zijn. De overeenkomst van Cheribon is vol
gens de voorstellers onaanvaardbaar om
dat zij de eenheid van Koninkrijk en
Staatsgezag in beginsel opensplijt..
Het voorstel geeft verder, met als uit
gangspunt de 7 Decemberrede, de vorming
aan van twee autonome rechtsgemeen
schappen, die niet aan elkander onderge
schikt zijn en bestuurd worden volgens
eigen grondwetten op basis van de demo-
era tisch-politieke gedachte. Aan den top
van een in het leven te roepen federatief
orgaan voor den Archipel staat de ver
tegenwoordiger van het Staatsverband,
benoemd door de Draagster van de ko
ninklijke waardigheid. Het Staatsverband
wordt verkregen door een vrijwillige
staatkundige samenwerking der onderdee-
len. Bewindvoering en volksvertegenwoor
diging zullen gevormd worden door alle
krachten van het staatsverband, waarin
Nederland en Indonesië gelijk zullen zijn
vertegenwoordigd. Het Staatskabinet be
vat Staatsministers, verantwoordelijk aan
Weerbericht
FRISSCHE WIND
Verwachting geldig tot Zondagavond:
Hedenavond en -nacht eenige regen.
Morgen overdag enkele buien, afgewis
seld door perioden niet zonneschijn.
Frisch en buïïg, tijdelijk krachtige Wes
telijke tot Zuid-Westelijke wind.
het vertegenwoordigend lichaam van den
Staat, het Staatsparlement.
De voorstellers noemen deze beginselen
„de stam, waaruit takken en twijgen der
staatsorganisatie zich verder zullen kun
nen ontwikkelen tot organischen groei en
bloei, in tegenstelling met het dorre kreu
pelhout dat uit Linggadjatti werd meege
bracht. Bij verdere uitwerking zal ook de
Rijksconferentie de haar toegedachte func
tie kunnen hernemen".
goede verstandhouding zal blijven bestaan
in het belang van den wederopbouw. Hij
besloot met een speciaal woord tot de
huurders.
Het was den geheelen avond zeer druk
voor de étalages; door deze winkelgalerij
heeft de O'osterduinweg ineens het stem
pel gekregen van een winkelstraat. Wan
neer het a.s. voorjaar ook de beplanting
wordt aangelegd is hier een mooi brokje
„herrijzend Nederland" uit de ruïnes te
voorschijn gekomen.
„IJzeren gordijn" verder
naar het Oosten?
Uit Berlijn wordt aan United Press me
degedeeld, dat de Russische zóne nog meer
afgesloten was dan gewoonlijk, nu lange
■ijen Russische legerauto's troepen naar
hèt Oosten vervoeren. Volgens geallieerde
schattingen willen de Russen 40 procent
van hun troepen uit hun zóne weer naar
elders verplaatsen. Dat zij van plan zouden
zijn Oost-Duitschland in het geheel niet
meer te bezetten, wordt onzin genoemd.
De Russische bevelhebber heeft ïntus-
schen de troepenverplaatsing bevestigd
door te verklaren dat geen Aiperikaansche
journalisten in de Russische zone worden
toegelaten, zoo lang de troepenverplaatsing
aan den gang is. Dat zal tot ongeveer
1 Januari zijn.
Van geallieerde zijde worden twee ver
onderstellingen gemaakt om de Russische
handelwijze te verklaren. De eerste is, dat
de Russen het „ijzeren gordijn" naar het
Oosten willen verplaatsen, van de Elbe
naar den Oder en daarna met de Ameri
kanen en Engelschen samen, Duitschland
als economische eenheid te besturen.
De tweede veronderstelling is, dat de
Russen de opleiding van recruten in
Duitschland hebben gestaakt en alleen ve
teranen als bezetting achter laten.
Een „verbijsterende uitspraak"
Kapitein Heinrich Tillessen, verdacht van
moord in 1921 op dr. Matthias Erzberger,
den vroegeren kanselier van de republiek -
van Weimar, is door een hof van cassatie
te Freiburg, in de Fransche zóne van
Duitschland, vrijgesproken op grond van
het feit, dat Tillessen onder de in 1933
door Hitier afgekondigde amnestie valt.
De Duitsche radio-omroep in de Fran
sche zóne noemt de uitspraak verbijsterend
en wijst er op, dat Hitier door de amnestie
diegenen wilde beschermen, die geholpen
hadden de republiek van Weimar ten val
te brengen.
Na zijn vrijspraak is Tillessen te Baden-
Baden door de Fransche autoriteiten op
nieuw gearresteerd.
De president van het Hof van Cassatie te
Freiburg is ontslagen in verband met de
vrijspraak van Tillessen.
Agenda voor Haarlem
ZATERDAG 30 NOVEMBER
Schou-wburg: Hoofdstad Operette: „In 't Witte
Pfcard, 20 uur. Rembrandt: Hét Intieme leven
van Don Juan (13 j.). Palace: Buchenwald (18 J.).
Luxor: Het geheim van Mr. Wong (18 j.). Deze
drie: 14,00, 16.15, 10.00 en 21.15 uur. Frans Hals:
Contrabande (14 j.) 14.00, 16.30, 10.00 en 21.15 uur.
City: Gewetenswroeging 14.15, 16.30, 10.00 en 21.15
uur. Spaarne: Ridder zonder vrees 14.00, 16.15,
19.00 en 21.15 uur.
ZONDAG 1 DECEMBER
Gebouw Cultura: „Harmonia", lezing J. P.
Smits, 10.30 uur. Gebouw Vrijdenkers ver. „De
Dageraad": Openbare lezing van Willem van
Iependaal: „Recht, Rechter, Straf en Reclassee-
ring", 10 uur. Brinkmann: St. Nic, dansavond
voor oud XJLO-C'ers, 20 uur. Luxor: Modern.
Times. 23 uur. Bioscopen verder als Zaterdag,
Schouwburg eveneens als Zaterdag, 2 voorstel
lingen 14.30 en 20 uur.
MAANDAG 2 DECEMBER
Bioscopen en Schouwburg: als Zaterdag.
Een te Batavia verschenen officieel com
muniqué van den Nederlandsch-Indischen
Legervoo inlichtingsdienst deelde gisteren
o.m. het volgende mede:
„Door beide partijen was op 4 November
géhouden de bijeenkomst varr de gemeng
de bestandscommissie overeengekomen,
vóór 20 November op alle fronten con
tact met elkaar te zoeken, demarcatie
lijnen te bepalen en mogelijke geschillen
zoo spoedig mogelijk plaatselijk le regelen.
Van Nederlandsche zijde was den troe
pencommandanten last' gegeven alle vijan
delijkheden te vermijden en hun patrouil
les tot een strook van 2 Kilometer buiten
de geallieerde zóne te beperken.
Er kan in herinnering worden gebracht,
dat de order „staakt het vuren", zooals -op
4 November was overeengekomen, nog
steeds niet is gegeven, zooals ook blijkt
uit de officieele bekendmaking van Soe-
dirman, van 15 November, waarin deze
een verklaring van het republikeinsche
ministerie van voorlichting, dat het staakt
het vuren thans van kracht was, weerlegt.
Elke bekendmaking van republikeinsche
zijde, dat deze order aan alle verantwoor
delijke republikeinsche troepencomman
danten is gegeven, is met de feiten in
strijd.
Niettegenstaande alle pogingen van de
Nederlandsche commandanten om contact
op te nemen met him republikeinsche te
genstanders zijn op Java alleen geslaagd
in de sectoren Buitenzorg, Tjiandoer en
Lembang, vv
In de sectoren Tangerang en Bekassi
werd contact verkregen op 22 November.
Alleen in Noord-Bandoeng werd overeen
stemming betreffende een demarcatie-lijn
verkregen".
„De republikeinsche agressie heeft el
ders onverminderd voortgeduurd. Om aan
deze actie een eind te maken 'hebben de
Nederlandsche commandanten op groote
schaal vlugschriften verspreid, waarin in
gematigde termen werd medegedeeld, dat
maatregelen zouden worden genomen te
gen hen, die de vastgestelde demarcatie
lijnen zouden overschrijden. Deze demar
catielijn ligt twee Kilometer buiten de
zóne van 14 October.
Er kan worden medegedeeld, dat dr. P.
J. A. Idenburg, generaal-majoor Buurman
van Vreeden, mr. Amïr Sjarifoeding cn
luitenant-generaal Oerip een definitieve
poging zullen doen om contact tusschen de
plaatselijke commandanten tot stand te
brengen en wel op 29 November te Soera-
baja, op 1 December te Semarang, op 3
December te Medan en op 5 December te
Padang".
Overal botsingen?
Radio New Delhi heeft Vrijdagmiddag
medegedeeld, dat er volgens Indonesische
bronnen „in geheel Indonesië" botsingen
hebben plaats gehad, welke dreigen zich
te ontwikkelen tot een conflict op groote
schaal.
Zij zijn gevolgd op een weigering door
de Indonesiërs om gevolg te geven aan
een Nederlandsche legerorder, volgens
welken geen Indoneisch soldaat binnen
den afstand van een mijl van de geallieer
de zóne mocht komen, aldus het bericht
Tot dusverre zijn er nog geen botsingen
op groote schaal geweest., doch het hoofd
kwartier van het republikeinsche leger
heeft alle verloven ingetrokken, aldus be
sluit het bericht van New Delhi.
In het Engelsche Hoogerhuis heeft de mi
nister voor Indië, lord Pethiek Lawrence mede
gedeeld. dat sinds de voorloopige Indische re-
geering aan het bewind is, 6700 personen gedood
zijn bij onlusten in Britsoh-Imdië. Het cijfer be-<
rustte op de laatste informatie».
