f Wereldnieuws
Een oud man voor een zware taak
KRHSEH
Byrd doet grootscheepschen aanval
op de Zuidpool-geheimen
Groote kapitaalbehoeften
doen zich gevoelen
Sport in het kort
D. Lindeboom, een gecompliceerd artist
IN DE WERELDPOLITIEK:
Geen der, in een oneindig lijkende reeks üjkheden aan te vatten, die het meest spoed-
afgewikkelde verkiezingen in Frankrijk heeft eischend zijn. Intusschen zal de nieuwe re
de stabiliteit van het evenwicht in de Fran- geering ook maatregelen moeten nemen om
eche volksvertegenwoordiging kunnen verbre- de aangelegenheden met Indochina te regelen,
ken- De weegschaal, waarin de M.R.P. en de waar opnieuw een gevaarlijke situatie is ont-
Communistische partij elkander in balans, staan door het uitbreken van gevechten tus-
hielden, heeft wel geschommeld, doch is niet schen Fransche troepen en nationalisten, die
doorgeslagen en deze. op zich onvruchtbare,
gelijkheid van krachten heeft zich zuiver af
gespiegeld in de premiers-keuze, die telkens
weer in een impasse eindigde. Thorez, de
Communistische candidaat zag geen kans, de
vereischte meerderheid tc behalen tengevolge
van de weigering der Socialisten om zich ge
heel en al in het linksche uiterste te begeven
en Bidault, de man van de M.R.P., bracht het
er nog ongunstiger af. Thans heeft een socia
list de kloof overbrugd en is met instemming
van bijna alle partijen tot kabinetsformateur
gekozen: Léon Blum, de grijze staatsman, 74
jaar oud en van wankele gezondheid, heeft
de teugels weer in handen genomen om in
een periode, die een van de ernstigste poli
tieke crises in het na-oorlogsche Frankrijk
toont, de nationale eenheid te bewerkstelligen.
Het was eveneens op een rampzalig moment,
toen Léon Blum voor het eerst Frankrijks
premier werd in 1936. toen een nationale
arbeidersstaking een doorbrekende sociale
revolutie begeleidde. Blum richtte die revolu
tie naar een meer regulaire uitvoering en
hervormde de sociale omstandigheden, waar
door een chaos voorkomen werd. Zijn Volks
frontregiem eindigde in 1937, om in 1938 weer,
voor een paar weken slechts, te worden her
steld.
Blum staat voor een allerminst benijdens
waardige taak. In de eerste plaats heeft hij
nog een ruim een week tijd om een staats-
begrooting in te dienen en aangenomen te
krijgen een begrooting, die alleen maar-
kans heeft om genade te vinden wanneer zij
drastische beperkingen aan de staatsuitgaven
oplegt. Op 23 December te middernacht moet
deze begrooting in stemming zijn gebracht'
De moeilijkheid is daarbij dat over de be
snoeiing der regeeringsuitgaven bij de poli
tieke-'partijen groote oneenigheid bestaat:
Men is het er over eens, dat er bezuinigd
moet woTden, doch men verschilt van mee
ning over den aard der posten, waarop de
bezuiniging van toepassing moét zijn.
Blums regeerlng zal snel en drastisch moe
ten ingrijpen om den Franschen franc te red
den. De Fransche bankbiljettencirculatie be
reikte dezer dagen een ontmoedigend record
van 715 milliard de prijzen stijgen met de
week, de kosten van het levensonderhoud zijn
bijna tot het dubbele van een jaar geleden en
het spook der inflatie groeit tot een onheil
spellende gestalte, die het leven overschaduwt
met de dreiging van economisdhen ondergang.
Blum staat voor de noodzakelijkheid, zijn
regeering zoodanig te kiezen dat zij in staat
zal zijn, eendrachtig de spoedeischende maat
regelen te treffen die den economiscben chaos
moeten voorkomen, doch hij stuit daarbij op
velerlei tegenstand. Het is immers geen ge
heim dat er menschen in Franikrijk zijn die
dezen chaos zouden verwelkomen-om de poli
tieke constellatie van het Fransche volk voor
goed en volkomen in een bepaalde richting
te kunnen stuwen. Het is misschien geen toe
val, dat men in deze bijna onverbrekelijke
impasse een figuur als Blum aan het roer
heeft geroepen, die in 1936 een revolutie be
dwong en een even dreigenden chaos voor
kwam. De oude staatsman is dadelijk begon
nen met besprekingen over de kabinetsvor
ming. Thorez en Duclos, de communistische
leiders, waren zijn eerste bezoekers en daar
na volgden Schumann en Lecourt van de M.R.
P. Later had Blum nog een onderhoud met
Herriot en Petit, leiders van de links-republi-
kelnen, die zijn candidatuur eveneens gesteund
hadden ondanks het feit, dat zij warme voor
standers zijn van een regeering op grondslag
der nationale eenheid.
Men verwacht, dat" Blum zijn regeering
voor of tijdens het weekeinde zal trachten
samen te 6tellen, om dan onrpiddellijk de
begrootingskwestie en de monetaire moei-
Nieuwe voorzitter van
Bloembollencultuur
De heer C. J. A. Hoog, die sedert 1919
voorzitter was van de afdeeling Haarlem
van de algemeene vereeniging voor Bloem
bollencultuur, is afgetreden. In de laatste
vergadering werd hem een souvenir aan
geboden. Bovendien werd hij benoemd tot
eere-voorzitter.
Tot voorzitter werd daarop benoemd de
heer Th. M. Hoog Jr.
Verrader ontmaskerd
De P.R.A. te Almelo heeft den Amster
dammer E. B. B. aangehouden, die bekend
heeft zich destijds schuldig te hebben ge
maakt aan het verraden van de Persoons-
bewijzencentrale op de N.Z. Voorburgwal
74 te Amsterdam. Bij den overval van den
S.D. in het pand der Persoonsbewijzen-
centrale, op 13 Juni 1944 werden 28 ille-
waarbij"het feit dat het" Fransche volk vooral gale werkers gearresteerd, van wie er
ten aanzien van de behandeling die Duitsch- slechts 8 hun gevangenschap hebben over
land van deze twee landen geniet, zeer on- leefd. Bij een poging om deze menschen
tevreden is. deze linksche verlangens in de u}£ gevangenis aan de Weteringschans
kaart speelt. te ontzetten, verloren bovendien nog eens
Zoo zal het beleid van Bidault in de xomen- 1? K P 'ers hun leven
de maanden, die gekenmerkt zullen worden J3 verechulende namen is
tien vT„°,edf D.;?,sche "kwSê^ en'ande^ opgetreden, heeft aanvankelijk in de 111e.
zaken die voor Frankrijk van levensbelang gahteit gewerkt, tezamen met een vrouw,
zijn, de vuurproef ondergaan en dat is een In 1942 werd hij gegrepen en sloeg hij
van de factoren, die het leven van het nieuwe I door. Sindsdien heeft hij voor den S.D.
l.nVtnAi -lol Dl,,w /Iftfftv don nol fn t"Tlt OPTP11 rtn,i fn—lr t m nn^ olï n n-nlnfim
de oplossing van de onlangs bereikte overeen
komst weer problematisch hebben gemaakt.
Een andere kwestie is nog de Fransche bui-
lenlandsche politiek. Men veronderstelt, dat
Blum Bidault zal trachten te handhaven als
minister van Buitenlandsche Zaken, wat ook
op linkschen tegenstand zal stuiten, daar de
communisten niets liever zouden zien dan dat
Frankrijk zich geheel en al van Amerika en
Engeland zou distancieeren in aangelegen
heden, die de buitenlandsche politiek raken.
Over Muziek
Het lied
worden U genoeg ge-
boden' Met een betere
ontwikkeling kunt U
deze kanten benutten
en slagen In het leven.
Studeer bij Resal Vraagt
on» prospectus;
Middenstandsdiploma
Landbauwboekhouden
?raktijkdjpLBoekhouden||
Opleiding voor erkende
examens.
Bekende Schriftelijk* Carsa*
kabinet, dat Blum dezer dagen zal formeeren,
zeer onzeker maken. J. L.
Dr. Hirschfeld en de
confectie-industrie
„Voer de Nederiandsche confectieindustrie
op het kompas van den secretaris-generaal
van Handel en Nijverheid, dr. M. Hirschfeld?"
Deze vraag werd opgeworpen door mr. J.
de Jong, verdediger in de eerste zaak, welke
te Amsterdam diende voor den Zuiverings
raad voor de Textielindustrie. Gedagvaard
was de 39-jarige confectiefabrikant A. S. uit
Amsterdam, die in den bezettingstijd broeken
vervaardigde voor de Duitsche weermacht.
Vóórdien vervaardigde hij deze voor het Ne
deriandsche leger. De omzet was gemiddeld
per jaar een ton en de winst over al de oor
logsjaren 108.000.
De verdediger had een bedrijfsleider van
een groot Amsterdamsch confectiebedrijf als
deskundige gedagvaard. Deze getuige ver
klaarde. dat practisch de geheele Nederiand
sche confectie-industrie voor de Duitschers
werkte. Hij overhandigde den Zuiveringsraad
een lijst met de namen van zes en dertig be
drijven, die alle voor den bezetter hebben
gewerkt. Voorts deed hij mededeeling vah een
gesprek, dat hij gevoerd heeft met dr Hirsch
feld. Getuige wilde als bedrijfsleider van een
groot confectiebedrijf, dat voor de Duitsche
weermacht werkzaam was, verantwoord zijn.
Hij stelde zich daarom in verbinding met dr.
Hirschfeld en deze liet zich aldus uit: „Indien
u niet voor de Duitschers werkt gaat u en uw
personeel naar Duitschland, dus raad ik u
aan; werkt u voor de Duitschers." Dit gesprek
werd gevoerd midden 1942, Dit was voor den
verdediger aanleiding, den raad te vrageji, of
deze, dit gehoord hebbende en in de weten
schap, dat dr. Hirschfeld thans weder regee-
ringsopdrachten ontvangt, niet van meening
is, dat aan de confectionairs op grond van
hun arbeid voor den bezetter, geen maat
regelen mogen worden opgelegd. Mr. De Jong
was van meening, dat of alle of geen conféctie
fabrikanten moesten worden gedagvaard.
De Zuiveringsraad zal over %-eertien dagen
uitspraak doen.
Nederlandscli bewakings-
detaehement iii Duitschland
Dé minister van Oorlog heeft een bewa
kingsdetachement Duitschland ingesteld.
Het zal onder de bevelen staan van den
hoofdverbindingsofficier in de Britsche
zóne van de Nederiandsche militaire missie
bij den geallieerden bestuursraad in
Duitschland en 72 soldaten en een aantal
meerderen sterk zijn. De oprichting van dit
detachement heeft niets uitstaande met een
bezetting van een zóne, maar dient uitslui
tend ter bewaking van Nederiandsche
eigendommen in de Rijnstreek, in hoofd
zaak voorraden, bestemd voor Nederland-'
sche schippers en te openen Nederiandsche
zaken.
gewerkt, maar zijn relaties met de illega
liteit niet verbroken.
Een delegatie van Nederiandsche mijnwerkers heeft een bezoek gebracht aan Enge
land om een half millioen bloembollen aan hun Engelsche collega's te overhandigen
uit dank voor de hulp, die zij Nederland gedurende den oorlog en daarna hebben ver
leend. De laatste avond van hun bezoek waren zij de gast van het Windmill-Theater
in Londen, waar zij kennis maakten met de leden van het gezelschap, die voor hen
waren opget'reden.
Op 2 December jl. is de Amerikaansche
Zuidpool-expeditie, die onder leiding staat
van den bekenden Zuidpool-onderzoeker
Admiraal Richard Byrd, uit Norfolk (inden
staat Virginia) en uit San Diego en nog
een andere haven aan de Westkust van
Noord-Amerika vertrokken.
De vier schepen, welke uit Norfolk zijn
vertrokken, bestaan uit het vlaggeschip
Mount Olympus, een ijsbreker, een basis
schip voor watervliegtuigen en een
WEDLOOP NAAR DE ZUIDPOOL
De expeditie, welke den naam draagt
van „Task Force High Jump", zal dan uit
12 schepen bestaan en in totaal 4,000 man
omvatten, waardoor deze de grootste ex
peditie is. ooit naar de Zuidpool onderno
men.
Onder de vliegtuigen, die deze schepen
met zich meevoeren, bevinden zich zes he-
licoptères, zes Martin Mariners en vijf
kleinere vliegtuigen. Deze zullen gebruikt
worden om de 6 millioen vierkante mijl
van „Antarctica" in kaart te brengen, voor
zoover' tenminste de lange afstandswater
vliegtuigen en de expeditie over sneeuw
en ijs tot het heele gebied kunnen door
dringen. De watervliegtuigen zijn uitgerust
met speciale instrumenten om minerale
rijkdommen, welke zich onder de sneeuw
en het ijs bevinden, te ontdekken.
Rotterdam heeft een
„noodbioscoop"
Vrijdag 20 December zal het bioscooptheater
„Lutusca" aan de Kruiskade te Rotterdam
geopend worden. Deze „noodbioscoop" heeft
geen balcon. Het toon eel heeft een diepte van
12 meter, waardoor het gebouw zich ook leent
voor concerten, tooneel- en opera-uitvoerin
gen. „Lutusca", dat ongeveer 1000 plaatsen
telt, is uitgerust met de modernste technische
installaties.
Hooger uitvoer in November
Volgens door het Centraal Bureau voor
de Statistiek samengestelde voorloopige
cijfers bedroeg de uitvoer in November
616.812 ton (v.m. 483.815) tegen een waar
de van 125 millioen gulden (v.m. 109 mil
lioen gulden). In het uitvoerbedrag van
November waren begrepen 20.9 millioen
voor aardappelen, 5-1 millioen voor cacao
en chocolade, 4.6 millioen voor vruchten-
pulp, 4.2 millioen voor radio-artikelen, 3.4
millioen voor gecondenseerde melk, 3 mil
lioen voor bloembollen, 3 millioen voor
kunstzijden garens, 2.6 millioen voor ver-
sche vruchten, 2.7 millioen voor versche
groenten en 2.3 millioen voor kaas.
Kali in ruil voor haring
Met de Russische bezettingsautoriteiten in
Duitschland heeft Nederland een ruiltransac-
tie afgesloten, waarbij van Nederiandsche
zijde haring en superfosfaat worden geleverd
tegen kalimeststoffen uit Duitschland. Nadat
de uitvoering van deze in October j.l. geslo
ten overeenkomst aanvankelijk werd ver
traagd door transportmoeilijkheden in de Rus
sische zóne. in verband met het feit. dat het
transportvraagstuk daar bijna onoplosbaar-
bleek. is dit thans in zooverre opgelost, dat
met verlading een begin zal worden ge
maakt, waarbij nog tal van moeilijkheden te
verwachten zullen zijn. De Russische zóne zal
leveren 30.000 ton kalizout en 23.000 ton patent
kali. De Nederiandsche leverantie bestaat uit
20.000 ton superfosfaat en ongeveer 60.000
vaten van 110 kg haring. Met den export van
superfosfaat wordt de Nederiandsche super
fosfaatexport-industrie. welke voor den oor
log van groote beteekenis was, in staat ge
steld zich verder te herstellen, terwijl de kali
onontbeerlijk is voor onzen landbouw. Met
deze hoeveelheid is 13 procent van onze totale
kallbéhoefte gedekt.
Linggadjatl heeft deze week op de Amster-
damsche Effectenbeurs geen grooten positieven
invloed meer gehad; een negatieven vermoede
lijk wel, omdat de onzekerheid tusschen Neder
land en Indië aan een zakelijke waardeering van
Indische waarden in den weg staat. Van een
republikeinsch gezag is ginds feitelijk geen
sprake zeggen verslagen van Indische onderne
mingen, welke verder betoogen, dat de directies
thans, ruim een jaar na de Japansche capitula
tie, over den toestand op hun ondernemingen
nog in het onzekere verkeeren en nog slechts
cijfers over 1941 kunnen overleggen. De directe
schade welke de Japanneezen aan Indië hebben
toegebracht, wordt door de Nederiandsche regee-
ring op 214 milliard geraamd, een bedrag dat1
voortdurend hooger wordt. Het feit dat de regee
ring zich achter de overeenkomst van Lingga
djatl stelt heeft veler vertroouwen ln de toe
komst der Nederlandsch-Indlsche ondernemin
gen niet versterkt en dat de beurs er niet met
een grootere koersdaling op reageerde, wordt
toegeschreven aan een zeker fatalisme, dat op
het sterk verlaagde koersnlveau nu maar wil
afwachten wat er van de Nederiandsche inves-
teeringen in Indië zal terechtkomen.
Overigens kon de stemming ter beurze ditmaal
niet ongunstig genoemd worden, voorzoover men
althans bij de nog uiterst geringe omzetten op
de aandeelenmarkt van een stemming kan spre
ken. Die betere stemming betrof deze week met
name ïndustrleele aandeelen, hetgeen ongetwij
feld verband houdt met de bemoedigende be
richten omtTent den gang van zaken bij onze
Nederl. ïndustrleele ondernemingen. In vele
gevallen hebben de bedrijven zich in den loop
van dit Jaar dermate hersteld, en hun werkzaam
heid zoo ver weten op te voeren, dat de ver
liezen van vorige jaren geheel of gedeeltelijk
kunnen worden ingehaald en men over 1946
zelfs een bescheiden dividend in uitzicht kan
stellen, gelijk dit bij die Nederiandsche Kabel-
faforlek het geval is. De Metaalbulzenfabriek
„Excelsior", die in het per 30 Juni 1945 ge
ëindigde boekjaar nog een verlies leed, sluit
1945/46 met een winst van f221,245 af en keert
10 dividend uit. Uit de cijfers van den Ne-
derlandschen export over October is trouwens
wel gebleken dat handel en bedrijf zich in ons
land. ondanks allerlei belemmeringen, in een
toenemend tempo ontwikkelen. De hoeveelheid
der uitgevoerde goederen steeg van gemiddeld
212.601 ion in het eerste halfjaar tot 314.215 ton
in September en 483.815 ton in October. In de
zelfde richting wijzen ook de geldomzetten in
den groothandel, welke voor het derde kwartaal
een aanmerkelijk accres aanwijzen in vergelij
king met het eerste en tweede kwartaal.
Dit geeft grond voor de meening, dat men in
onze Nederiandsche bedrijven niet bij de pakken
neerzit en dat bij de leiders van ons bedrijfsleven
geen „bourgouis-satisfait" mentaliteit bestaat,
maar dat men met de voorhanden, veelszins ge
brekkige hulpmiddelen, alles in het werk stelt
om de commercieele mogelijkheden welke er
zijn, te benutten. Wel wordt er, men name van
de zijde der industrie aan herinnerd, dat het ge-
wenschte groeiproces van ons Nederiandsche
bedrijfsleven nog al te zeer belemmerd wordt
door fiscale en andere maatregelen van de Over
heid.
Hierop heeft ook de heer Monohy gewezen in
een beschouwing over het geldtekort van de
rcederUen, die thans met het probleem der
vlootvernieuwlng hebben to kampen. Weliswaar
zal de Nederiandsche vloot na aankoop en aan
bouw, straks weer 2.4 millioen ton, dat is 90
van voor den oorlog bedragen, maar de reede-
rijen hebben daarvoor groote bedragen noodig,
welke ze niet bezitten. Elke gulden, aan belas
tingen betaald, zoo meent de heer Monchy, be
teeken t een belemmering van den terugkeer van
nieuwe welvaart.-
Met dat al is het verblijdend, dat ook de Ne
deriandsche scheepvaart meer en meer in staat
is den geregelden dienst op oude routes te her
vatten en naar wordt aangenomen, redelijke
bedrijfsresultaten kan behalen.
Te zijner tijd zullen echter ook hier nieuwe
kapitaalsuitgiften moeten worden verwacht,
waarin de regeering aanleiding moge vinden om
de kapitaalmarkt niet met een nieuwe heffing
ineens af te roomen. Het wordt meer en meer
duidelijk dat onze bedrijven groote kapitaalsbe
hoeften hebben thans komt de Meelfabriek
der Nederiandsche bakkerijen met een emissie
van f 3 millioen 3% V» obligaties doch dat de
bevrediging dier behoeften allesbehalve vlot
verloopt. De emissie van Ketjen was geen succes,
hoewel men hier met een goed beheerd en ren
dabel bedrijf te doen heeft en hetzelfde kan wor
den gezegd van de Nederiandsche Kabel, waar
van de noteering der claims ook op geen emissie
succes wijst. De uitgifte van f2.1 millioen 3
Haarlem kan wel als mislukt en als een baken in
zee worden beschouwd. Men verkiest geen 3
obligaties meer, nu het er steeds meer naar uit
ziet, dat binnen niet al te langen tijd een hoogere
'rente zal moeten worden betaald, omdat ten-
slote het natuurlijk proces van vraag en aanbod
ook op de kapitaalmarkt niet is tegen te houden.
Er gaan hardnekkige geruchten, dat de
expeditie tot hoofddoel heeft te onderzoe
ken, of zich ook uranium in den bodem der
Zuidpoolgebieden bevindt. Uranium is het
onmisbare element om atoom-energie op
te wekken.
Officieel heet het, dat de expeditie ten
doel heeft „het onderzoek naar de moge
lijkheden, die de natuur zal bieden".
De Zuidpool heeft bovendien nog an
dere mineralen en ertsen in haar schoot
verborgen. Van de Zuidpool is echter pl-m.
4 millioen vierkante mijl nog niet geëx
ploreerd.
Naast het wetenschappelijk onderzoek
door 22 geleerden zal de expeditie zich
bezig houden met het onderzoek naar de
mogelijkheden voor de scheepvaart en het
luchtverkeer.
Wanneer de expeditie aan de Zuidpool
gebieden gearriveerd is, wordt deze in 3
deelen gesplitst. Groep 1 zal opereeren op
het Ross-ïjsplateau (op de kaart aangege
ven met het'cijfer 1).
Groep 2 vaart van de Ross Zee naar de
Weddell Zee, terwijl groep 3 zich in tegen
overgestelde richting door den Indischen
Oceaan eveneens naar de Weddell Zee zal
bewegen.
Ieder van deze groepen zal bestaan uit
een basisschip voor watervliegtuigen,
welke tevens twee Martin Mariners met
zich meevoert, een tankschip en een
destroyer.
Groep 1 zal tevoren een ijsbreker en
een verkenningsvliegtuig uitzenden om te
trachten door het pakijs een doortocht te
vinden. Wanneer de ijsbreker voldoende
is doorgedrongen zullen de schepen van
de Ross Zee de Walvischbaai binnenvaren.
Op het Ross-ijsplateau bij Klein-Ameri-
ka zal dan een luchtbasis aangelegd wor
den. Men hoopt, dat die begin Januari ge
reed zal zijn om de tweemotorige trans
portvliegtuigen te ontvangen.
Het vliegtuigmoederschip „Philippine
Sea" zal namelijk eind December van
Norfolk uitvaren om de expeditie te 'com-
pleteeren. Aan boord hiervan bevinden
zich 6 speciaal uitgeruste Douglas trans
portvliegtuigen, welke van het dek naar
het pas aangelegde ijsvliegveld zullen vlie
gen. Om van het dek op te stijgen maken
zij gebruik van jet-aandrijving.
Het vlaggeschip „Mount Olympus", dat
Ex-burgemeester van
Nijmegen veroordeeld
Het Bijzonder Gerechtshof te Arnhem heeft
den gewezen N.S.B.-burgemeester van Nij
megen, den oud-reserve-majoor van het
Nederiandsche leger, M. van L., wegens hulp
verleening aan den vijand en verraad van
eenige Nijmegenaren tot 12 jaar gevangenis
straf met aftrek van het voorarrest veroor
deeld. De eisch was 18 jaar. Het Hof heeft
hem de kiesrechten voor het leven ontnomen
en hem niet het recht op cassatie verleend.
Toeslagkaarten voor
bijzonderen arbeid
De distributiediensten zullen van 15 tot
en met 21 December toeslagkaarten voor
bij zonderen arbeid uitreiken voor de le en
2e periode 1947. In den vervolge zullen de
toeslagkaarten telkens vodt acht weken
(twee perioden) tegelijk worden uitge
reikt. De kaarten zijn voorzien van genum
merde bonnen in plaats van rantsoen
bonnen. De geldig verklaarde bonnen zul
len in de bonnenlijst worden opgenomen.
Haarlem—Neptunus
is van groot belang
De wedstrijd Haarlem—Neptunus, welke Zon
dag in het Heemsteedsche Sportpark wordt ge
speeld is de belangrijkste van den dag, niet al
leen voor deze clubs, maar ook voor de Vole-
wjjekers. De rooöbroeken moeten winnen, om bij
de leidende ploegen gerekend te blijven, anders
staan zij vijf punten achter en die zijn niet ge
makkelijk in te halen. Van de zijde der Haar
lemmers is veel te verwachten, niet alleen, om
dat zij de kampioenskansen willen behouden,
maar ook om de nederlaag van 50 goed te
maken. De Volewïjckers heeft het tegen Excel
sior iets gemakkelijker, hoewel de Rotterdam
mers zullen trachten de onderste plaats te
verlaten. Blauw Wit zal Ln DOS een lastigen
tegenstander hebben. In het Noorder Sportpark
krijgt Stormvogels bezoek van Xerxes, dat Blauw
Wlit met 9I verslagen heeft. Het ls dus oppas
sen voor de IJmuidenaren.
In district I trekt EDO naar 't Gooi en spelen
de Haarlemmers zoo als in de laatste wedstrijden
dan kan een goed resultaat tegemoet worden
gezien. VSV zal met Feijenoord meer moeite
hebben dan op 22 September in Beverwijk, toen
met 41 gewonnen werd.
Om twaalf uur speelt HBC tegen Volendam en
mogelijk zal een aanmoediging van eenige dui
zenden tot daden inspireeren. ROH begint de
tweede ronde tegen WFC, waarvan destijds ge
wonnen is en ZW krijgt bezoek van Velsen,
dat opnieuw een overwinning kan behalen.
In Haarlem-Noord gaat de belangstelling uit
meer dan eens in den afgeloopen oorlog naar twee derde klas ontmoetingen. Schoten
als Stafhoofdkwartier bij invasies in denIVV vermeldt het programma, dus twee candi-
stillen Oceaan heeft gediend, heeft be- daten voor de bovenste plaats komen tegenover
- - ----- - elkaar. Wij geven de thuisclub de beste kans.
De andere TYBB—Blauw Zwart gaat ook tus
schen kampioenscandidaten. De Haarlemmers
hebben de laatste weken regelmatiger gespeeld
en mogelijk heeft dat een goede uitwerking op
het spel. Van de andere ontmoetingen in de
derde klas vermelden wij Halfweg—Bloemen-
daal, ZandvoortmeeuwenAalsmeer, Beverwijk
Rlpperda en Lugdunum—HFC.
halve Admiraal Byrd als leider der expe
ditie, ook Admiraal R. H. Cruzen aan
boord, die het bevel zal voeren over de
schepen.
Ofschoon de expeditie met de meest mo
derne middelen is uitgerust, zijn toch voor
zorgsmaatregelen genomen. Hiertoe bevin
den zich aan boord van de Mount Olympus
ook een span Eskimohonden om de slede
vaart over de woestenijen van sneeuw en
ijs mogelijk te maken. De onderzoekingen
zullen voortduren, zoolang de weersom
standigheden het toelaten, doch men ver
wacht, dat de schepen zich tegen het einde
van de maand Maart uit het pakijs zullen
moeten terugtrekken.
Dat deze expeditie, hoewel de grootste,
niet de eenige is, zal uit het volgende
blijken.
Sinds 1943 heeft zich een Engelsche ex
peditie van ongeveer 30 man in de Mar
guerite Baai gevestigd. Binnenkort zullen
deze door 30 Engelsche geleerden afgelost
worden. Deze Britsche expeditie staat on
der leiding van luitenant Scout Mair. Op
een aan hem gestelde vraag antwoordde
hij„Uranium? Daar kunnen wij niets over
zeggen, daarover moeten wij zwijgen".
- Ook de Sovjet-Unie, Noorwegen, Argen
tinië, Chili en Australië hebben begeerige
blikken op de Zuidpool geslagen en heb
ben het voornemen hiernaar expedities uit
te rusten. Zij verkeeren echter nog in een
beginstadium.
Dat Rusland nog niet gestart is, vindt
vermoedelijk zijn oorzaak in het feit, dat
de U.S.S.R. nog geen Zuidelijke verzamel-
haven ter beschikking heeft.
W orstelkampioenschappen
Zondag 15 December worden in hotel „De
Leeuwerik" de worstelkampioenschappen voort
gezet met de afdeelingen lichtgewicht licht-
midden, middengewicht, zwaarmidden en zwaar
gewicht te klasse. 30 deelnemers hebben inge
schreven. Van elke afdeeling komen er vier in
de finale. De eindstrijden' worden onder leiding
van de krachtsportvereeniging „Achllles" op
Zondag 5 Januari verwerkt. Voor het eerst wor
den de kampioenschappen van Nederland le
klasse in Haarlem gehouden.
BOKS OVERWINNING VOOR LEFEBRE.
Tijdens bokswedstrijden voor professionals te
Amsterdam won G. Lefèbre van Rudi Quente-
meyer, omdat laatstgenoemde door gebrek aan
uithoudingsvermogen opgaf. De Wolff gaf even
eens op tegen Hoogstraten. Bos behaalde een
snelle ko. zege op B. Dïesen en Snijders won op
punten van Poppes.
BILJARTWEDSTRIJD BELGIë—NEDERLAND
In Antwerpen ls de internationale biljartwed
strijd België—Nederland begonnen. Na den
eersten dag hadden de Belgen 12 en de Neder
landers 6 punten.
HET geval zou eenvoudig aldus kunnen
worden gesteld: Een kunstenaar, die zoo
danig vervuld is van afkeer, ergernis en min
achting om de afschuwelijkheden der heden-
daagsche wereld, dat hij den drang tot satyre
niet kan weerstaan en zich daarom uitspreekt
op een allerfelste manier, maar in een sier
lijken, zelfs behaagzieken vorm. Hier zou al
les mee gezegd zijn, ware het niet, dat het
gecompliceerde ervan alles zoo interessant
maakte.
Het staat voor mij vast, dat deze in uiterst
sobere kleur geteekende fantasmagorieën,
hoe rustig bewerkt en hoe beredeneerd zij ook
mogen schijnen, voor den teekenaar even zoo
vele pijnlijke uren beteekenen. Zijn smaak
lijkt mij te fijn, dan dat hij de felheden niet
in een schoonen vorm zou geven.
Op een afstand gezien doen zijn teekenin-
gen denken aan bekoorlijke orchideeën, doch
van nabij blijken zij gevuld met satyrieke
toespelingen, grijnzend of erotisch-wanstaltig.
Goedmoedig of gul is de spot van dezen tee
kenaar nooit. Wel is de humor volop aan
wezig, maar het is een humor, die, hoewel
medelijdend, toch onbarmhartig wil verwijten
en dan des te vlijmender wordt naar de mate
van de verleidelijkheid der vormen. In zoo
verre is hij slechts een realist, dat hij niet
schroomt om de waarheid ln al haar naaktheid
te zeggen, doch hij omhult haar met geraffi
neerd bedachte schoonheden
Zwoegend fantaseert hij en laat hij de lijnen
kronkelen en vloeien in een wilden, maar
verantwoorden stroom. Het paradoxale hier
van is een der interessantste kanten van dit
werk.
In die beheerschte ontstuimigheid gaat hij
wel eens te ver, maar als ik bedenk welk een
pijn het den maker dezer dingen kost, begrijp
ik ook de excessen. Ik heb in verband met dit
werk namen gelezen als de Nerée, Klimt, zelfs
Hyronimus Bosch, maar ook met den besten
wil zie ik geen overeenkomst Alleen reeds om
de tegenstelling: uiterst-sobere kleur bij
uiterst-weelderige verbeelding is het zoo per
soonlijk, Hij hekelt farizeïsme, onwaarschijn
lijkheid, corruptie, bedrog, striemt het eroti
sche exces: allesbehalve licht of luchtig of
mild. En als hij soms een schuchtere poging
doet om, als in .Résignation", op eenvoudiger
manier met het typeeren van een persoonlijk
heid alleen, niet meer dan een karikatuur te
geven, dan treft hij midden in de roos. En de
pijl is dan wel zeer scherp geslepen.
Hij is zwaar geladen van ergernis en nie
mand zal ontkennen, dat. voor zulk een kun
stenaar de motieven rijkelijk gezaaid liggen.
In verband hiermede noem ik „Emotion", „Af
gunst" en „Zwarte nacht der Ziel". Zijn
meest frappante teekening is voor mij „Sou-
rire de démence", waarin het sterkst de eigen
aardigheden van dit talent tot uiting komen.
Zijn techniek is magnifiek zeer geschikt
voor lithografie. Zij heeft een vloeiende lijn;
zijn kleur is smaakvol, pretentieloos Zijn
verbeelding is onbegrensd.
Met louter lust tot fraai lijnenspel teekent
hij nu en dan een ..Arabesque", die dan ook
niet meer wordt dan een fraaie uiting. Dan
bekruipt hem weer de grijnzende ergernis en
inspireert hem tot demonische fantasieën in
„Arabesque démoniaque". En prachtig tee
kent hij dan, in de werveling van raadselach
tige versieringen, als het ware in een eigen
anatomie, de krioelende figuurtjes die zijn
geest ontladen.
Hollandscb is dit werk dat in den kunst
handel Liernur in Den Haag wordt geëxpo
seerd, zeer zeker niet. Maar wat doet het er
toe? Het is de interessante uiting van een
fijnvoelend artist.
Nu kan men zijn duimen in zijn armsgaten
zetten en met een voornaam gezicht langs
deze teekeningen loopen maar in zulk een
houding klimt men niet naar het niveau,
waaTOp dit werk staat.
HERMAN MOERKERK.
Bij het lied is de muziek afhankelijk van de
taal: dat wil zeggen van de door inhoud en
vorm gebonden taal. en in het bijzonder van
het. klankverband der woorden. Wat den com
ponist in een gedicht boeit is hetzelfde wat
de zanger en de muzikale lezer in het vers
volgt: het is de muzikaliteit van het gedicht.
De afhankelijkheid van de taal is dus be
trekkelijk, want de zoogenaamde toonzetting
raakt het meest wezenlijke element van het
gedicht. Hierbij is alleen gedacht aan vol
waardige verzen, waarin de oorspronkelijke
aandoening tot in de kleinste vezelen dei-
woorden blijft leven en niet aan de vele goed
gerythmeerde en gerijmde samenstellingen,
die wel uit een zeker sentiment voortkomen
en waarin bepaalde mededeelingen staan,
maar waarin van muzikaliteit geen sprake
is. Het goede vers is in zichzelf een gezang,
waarvan de woord-verbindingen de gestalte
vormen: het goede lied is de kristallisatie van
de muziek, die men de ziel van het gedicht
zou kunnen noemen. Het goede gedicht kan
vele woorden hebben, het heeft één muziek;
het goede lied vertolkt deze eene muziek en
erkent den samenhang der woorden. In dit
laatste schuilt de betrekkelijke afhankelijk
heid.
Deze afhankelijkheid is echter geen beper
king Als het waar is dat de muziek zinrijk
tot in de kleinste vezelen der woorden leeft,
dan zijn de componist noch de zanger in de
muzikale vertolking geremd. Integendeel: de
stuwing der woordklanken is ook de stuwing
der melodie. Nu kan men zeggen, dat ook bij
het gedicht maar in zekeren zin van objecti
viteit sprake is. De verstandelijke mededee
ling namelijk mag onbetwistbaar zijn, het
sentiment, de oorspronkelijke aandoening, is
moeilijker te vangen en iets anders dan een
bewuste mededeeling van den dichter. En
aldus ontstaat de muziek uit de vermenging
van den gevoelsinhoud van het vers en de
nieuwe aandoening bij den componist, die
door dezen gevoelsinhoud bewogen werd. Was
dit niet zoo, dan zou er slechts één juiste
muzikale toonzetting van het gedicht mogelijk
zijn. Deze intimiteit van de muziek van den
dichter en muzikaliteit van den componist
zijn meen ik niet onder woorden te
brengen.
Wij staan voor het geheim, dat de dichter
tot een volkomen gestalte van zijn sentiment
komt en dat daarna de componist, al lezende,
de muzikale gestalte vormt van de aandoe
ningen, die hij in het gedicht meeleefde. Het
gedicht behoefde geen aanvulling, maar de
componist is de eerste zanger van het gedicht.
Het is een oude, vreedzame strijdvraag,
waarbij allerlei egoïstische meeningen voor
den dag komen. Er zijn litteratoren die de
toonzetting (ik weet het wel, dit is een
leelijk woord) van een goed gedicht op zijn
best een overbodigheid vinden; er zijn com
ponisten die geen litterair onderscheid maken
en alleen gevoelsmededeelingen als uitgangs
punt voor een stuk zelfstandige muziek ne
men. Er zijn ook dichters, die hun verzen
alleen als een vorm van muziek willen; er
zijn ook componisten, die geheel afhankelijk
woord voor woord „uitbeelden"
Ik voel iets voor den dichter, die zijn ge
dicht als een vorm van muziek weet, wanneer
dit niet een bewust principe is, waarbij de
litteraire gestalte zou te kort komen; ik voel
iets voor den componist, die de superioriteit
van het gedicht erkent, wanneer hij den mu-
zikalen samenhang der compositie niet ver
waarloost. Voor hen voel ik niet iets, maar
alles. Zij zijn niet egoïstisch, maar zij zijn
beiden in bewondering voor het leven, waar
van zij een. moment weerspiegelen en dat zij
met minutieuse zorg modelleeren; de dichter
is musicus, de componist poëet. Zoo was Hugo
Wolf, zoo waren Gabriel Fauré, Ernest Chaus-
son, Claude Debussy, Alphons Diepenbrock.
Is de componist de eerste zanger van een
gedicht, de uitvoerende artist is de tweede
vertolker der poëzie. Hoe veeleischend is dus
de roeping van de zangeressen én de zangers!
Zij vertegenwoordigen de eenheid der poëzie
bij dichter en componist. Zij moeten de taal
van beiden verstaan; zij moeten in laatste
instantie het gedicht lezen, zooals de com
ponist het gelezen heeft. Is dit mogelijk? Dit
is mogelijk, wanneer zij op de eerste plaats
de melodie van het lied verstaan, wanneer
zij de muzikale declamatie meeleven en daar
mee doordringen in het sentiment, waaruit de
dichtregels zijn ontstaan. Het is niet mogelijk,
wanneer zij de noten achter elkaar zingen om
de stem zoo gunstig mogelijk te doen uit
komen en aldus het lied als een loeiend ge
bruiksvoorwerp beschouwen; het is ook niet
mogelijk als zij woord voor woord willen uit
beelden, want dit is schijnbaar intelligent,
maar blijkbaar kortzichtig. Zij moeten vol
maakt declameeren. terwijl zij volmaakt zin
gen-, zij moeten het gedicht door het lied
laten zingen. Zij moeten de ééne muziek van
de vele woorden voelen en laten klinken. Zij
moeten geheel en al lied worden en ook al
de schoonheid, die het klavier of het orkest
meezingt, in zich opgenomen hebben, want
het goede lied is een vocale en instrumentale
eenheid, waarbij het gedicht in de zangstem
ligt En dus heeft de speler gelijke plichten.
HENDRIK ANDRIESSEN.
De commissie voor het hoofdkwartier van
de UNO heeft een door den Amerikaanschen
afgevaardigde, senator Warren Austin, ingediend
voorstel om bij de algemeene vergadering een
aanbeveling te doen voor het aannemen van de
gift van Rockefeller voor het vestigen van den
permanenten zetel der UNO in de stad New
York met 35 stemmen tegen 7 stemmen en 6 ont
houdingen aangenomen.
Volgens een bericht van het Fransche pers
bureau AFP is een Amenkaansch tweepersoons
vliegtuig Donderdagmiddag op ongeveer 16 km.
afstand van Aix in het Fransche departement
Bouches dn Rhöne neergestort. Nadere gegevens
ontbreken.
De Normandische dorpen Plassls, Grimoult
en Roucamp worden reeds gedurende zes dagen
in opschudding gebracht door iemand, die des
nachts vuurt met een tommygun op alles wat
onder schot komt. De boeren doen dan de lich
ten uit en staan met geladen geweer achter de
zorgvuldig gesloten deuren.
De politie, terzijde gestaan door gewapende
boeren, heeft nog steeds geen licht in deze zaak
kunnen brengen. Een theorie is, dat men te doen
heeft met een krankzinnige, die zijn aanvallen
alleen des nachts heeft en overdag normaal is.
Het is dus zeer goed mogelijk, dat hij overdag
ijverig meehelpt zichzelf op te sporen.
Naar het Amerikaansche ministerie van Oor
log heeft medegedeeld, zal het personeel van het
militaire bestuur in Duitschland gedurende de
periode tot Juni a.s. van 6000 tot 4100 man wor
den teruggebracht. Dit geschiedt hoofdzakelijk
uit economische overwegingen, ofschoon het ook
in overeenstemming is met het plan om het be
stuur geleidelijk in Duitsche handen te doen
overgaan.
Een Fransche vrouw, voormalig geheim
agente van de Gaulle, heeft tijdens de rechts
zitting van het pr ces Ravensbrueck, den toe
stand bij de afdeeling „krankzinnigen" van het
kamp geschilderd
Zeventig krankzinnige vrouwen werden in een
kleine ruimte opgesloten zij stonden zoo dicht
opeen, dat zij niet konden gaan liggen. Er ont
stonden hevige gevechten onder de patiënten
en op een nacht kwamen vier vrouwen door
wurging om het leven. Een Oostenrijksc-he ge
tuige, die met de boekhouding van het kamp is
belast geweest, verklaarde dat in 1945 per dag
40 tot 60 geïnterneerden stierven,
