IJmuider Courant Onderzoek De rol der kleine landen wordt in Londen besproken Van Mook en Sjahrir confereeren Het Saargebied volkomen afgesloten van de rest van Duitschland Prof. Gerbrandy bestrijdt de politiek der regeering inzake Indië 61e Jaargang No. 18523 Bureaux: Kennemerlaan 154, Tel. Redactie en Administratie 5437. - Haarlem: Gr. Houtstraat 93, Telefoon 10724, Directeur-Hoofdredacteur 15054. Drukkerij Z. B. Spaarne 12, Tel. 12713, 10132. Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom KENNEMER EDITIE VAN HAARLEMS DAGBLAD Vrijdag 3 Januari 1947 Verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feest dagen. - Abonnementsprijs per week 31 cent; per kwartaal 4,Franco per post 4.50. - Adver tentie-tarieven op aanvraag bij de Administratie. Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem REN Engelsche generaal, Major-General J. F. C. Fuller, heeft in een boek onder den titel Bewapening en de Geschiedenis beweringen geuit, die de Manchester Guar dian op bedenkelijken toon vermeldt. Vol gens den generaal wordt niet alleen de ge schiedenis der menschheid in hooge mate bepaald door bewapening en door oorlog, maar stellen zij in dezelfde mate het karak ter van menschelijke samenleving vast. De generaal zegt ook dat „van werktuigen en wapens, mits men de goede soort ontdekt, de overwinning voor 99 afhangt", het geen heelemaal niet klopt met de inzichten van veldmaarschalk Montgomery, die bij zondere beteekenis hecht aan „het moreel" der strijdende volken. Overigens verlangt generaal Fuller terug naar de tijden, waar in de strijd beperkt werd door zekere er kende gebruiken. Bedoelt hij dien veldslag der oude tijden (ik meen bij Crécy, maar het kan ook die bij Agincourt geweest zijn) waarin de besteekte en bepluimde aanvoer ders in hun rijke gewaden zich eerst voor het front hunner troepen begaven en el kaar met hoffelijke buigingen begroetten, waarna de Fransche opperbevelhebber met een breed gebaar voorstelde, dat de tegen partij het eerst zou schieten? Misschien wil hij niet verder terug dan de Napoleontische veldslagen, met veel cavalerie en in elk geval zonder landmijnen, tanks, atoom bommen en vliegtuigen. Er is niet veel kans op terugkeer naar beschaafder vormen van oorlogvoering, zooals de Manchester Guardian dan ook bedaard opmerkt. Het blad vindt het boek van den, generaal, nogal provoceerend, of schoon dat ook zijn nut heeft. Want er is nu wel vrede, maar de mogelijkheid van oorlog is een veel voorkomend onderwerp van gesprek gebleven en wij kunnen de zaak niet negeeren. Met dat al vindt de Guardian dit een deprimeerend boek. Zou den wij karakter en oorzaak van oorlogen niet eens wetenschappelijk kunnen gaan onderzoeken? Of de sociale wetenschappen voldoende ontwikkeld zijn, en gezag genoeg bezitten om erkenning van hun conclusies te verwerven, betwijfelt het blad evenwel. Bij den aanvang van een nieuw jaar, als wij allen geneigd zijn het op een andere en betere manier te probeeren, zal zulk een gedachte veler belangstelling trekken. Zij is niet nieuw, maar het is goed dat zij weer eens naar voren komt. Als men de moeizame pogingen van de U.N.O. aan schouwt en zich den Volkenbond herinnert krijgt men den indruk, dat steeds weer ge- I poogd wordt een geneeswijze te vinden, zonder dat men de oorzaken en hoedanig heden van de kwaal met zekerheid heeft vastgesteld. Merkwaardig is ook het gebrek aan wetenschappelijke voorlichting om trent den bijzonderen geestes-staat, voe rend tot de wildste en meest onbeheerschte excessen, waarin Duitsche en andere Nazi's geraakten: een geestes-staat, waarvan niet met. zekerheid gezegd kan worden, of in de huidige wereld nog niet velen erdoor beheerscht worden en of het gevaar niet bestaat dat hij opnieuw, in eenigen vorm en onder eènig etiket, zal uitbreken. Daar mee wil ik dan meteen zeggen, dat bij wetenschappelijk onderzoek van den oor- logs-kanker de psychologie in hooge mate te hulp zou moeten komen. Zij is een jonge wetenschap, die haar ontdekkingen dus belangrijk zal moeten uitbreiden en onge twijfeld haar gevolgtrekkingen in menig opzicht zal moeten herzien. Maar mag dit een beletsel zijn voor de psychologen, spe ciaal voor dé beoefenaars der massa psychologie, om hun krachten te bundelen in een onderzoek van de noodlottïgste kwaal, dié de menscheliike samenleving teistert? Men zou zeggen dat er alle reden is voor een initiatief der universiteiten en van millionnairs die, zooals Rockefeller en Lord Nuffield, enorme bedragen te hunner beschikking hebben gesteld om de ontwik keling van speciale studies te bevorderen en er de noodige begaafde krachten voor vrij te maken. Dit is overigens een zaak, die niet alleen in de studeerkamer maar ook in de practi.ik des levens uitvoerig on derzoek zou eischen. Het geval van generaal Fuller is psycho logisch niet moeilijk verklaarbaar. Hij wil meer erkenning voor zi.in militaire beroep en voelt zich allesbehalve gelukkig bii het discrediet. waarin oorlogen ziin geraakt en bij strijdmethodes, die hij zelf bezwaar lijk kan bewonderen. Hij zou graag de burgers er buiten houden en weer vechten geb'ik Nanoleon, zij bet dan met goede wapens, die hij belangrijker acht dan sol daten. Maar met dit soort gedachten schiet de menschheid, die verlost ifril worden van den oorlog en gaarne zou zien dat alle generaals overbodig werden, niet op. Zij hebben voor haar waarlük alleen nut als provocatie: als een uitdaging om het wer kelijke vraagstuk aan te pakken. Zal dat na den Tweeden Wereldoorlog werkelijk gebeuren, ook in wetenschappelijken zin? R. P. Ook Luxemburg eischt Duitsch grondgebied Volgens een verklaring van het Fransche departement van Buitenlandsche Zaken zal het Groothertogdom Luxemburg van Duitsch- land een deel van het Moesel-gebiea met de steden Winden en Bitsburg eischen. Aan deze mededeeling voegde de Fransche woordvoerder een verklaring toe over de in voering van het Fransche monetaire stelsel in het Saargebied. Deze maatregel is genomen in afwachting van een mogelijke annexatie-over eenkomst. De in omloop zijnde Duitsche mar- ken worden in de Saar ingenomen om te voorkomen, dat zwarte geldhandelaren groote hoeveelheden waardelooze Duitsche marken in dit gebied zullen invoeren, welk geld door Frankrijk zou moéten worden gehonoreerd als een annexatie zou plaats hebben. Sjjaansche Cortesleden worden zelfstandiger Sedert de Spaansche cortes in 1942 door Franco opnieuw werd ingesteld, heeft Fran co's regeering dezer dagen de grootste op positie ondervonden Bij drie gelegenheden waren er tegenstem mers: 31 tegen de huurwet, 68 tegen de ver hoogde belasting op consumptie-goederen en 19 tegen het budget zelve Politieke waarnemers zien hierin volgens U. P. een groeiende onafhankelijkheid der gedeputeerden. Het feit dat minder dan de helft van de afgevaardisden tijdens de stem ming aa'nwezis was, schijnt ook al op indivi- dueele afkeuring te wijzen. Sommigen van deze afgevaardigden waren tijdens de geheele zitting afwezig, andere verdwenen wanneer er gestemd moest worden. Voorbereiding der vredesverdragen met Duitschland en Oostenrijk De diplomatieke correspondent van Reuter verneemt van bevoegde zijde te Londen, dat het rapport over de procedure voor de behandeling van het Duitsche vredesverdrag dat door de plaatsven'angers der vier minis ters van Buitenlandsche Zaken, die op 14 Januap in Londen bijeenkomen, moet worden goedgekeurd, hoofdzake lijk zal handelen over de rol, die kleine geallieerde landen bij het ontwerpen van de uiteindelijke vre desvoorwaarden zullen spelen. Voorts zal het rappoi-t van de plaats vervangers der vier ministers de Duitsche vredesregeling op een plan brengen, ge lijk aan dat voor de eerste vijf vredesver dragen, hetwelk door de conferentie der groote drie te Moskou in December 1945 bereikt werd. Het voornaamste besluit op die conferentie was, dat de raad van ministers van Buitenlandsche Zaken in feite de eerst vijf vredesverdragen zou opstellen en dat op de teksten terugge komen zou worden, nadat deze door de Parijsche vredesconferentie waren be handeld. De plaatsvervangers der vier ministers .voor Duitschland moeten een rapport Zaken der vier groote mogendheden aan de volgende 18 landen Dinsdag een brief verzonden waarin deze landen worden uit- genoodigd hun zienswijze kenbaar te ma ken over de vredesverdragen met Duitsch land en Oostenrijk: Australië, België, Bra zilië, Wit-Rusland, Canada, China, Dene marken, "fjecho-Slowakije, Griekenland, Voor-Indië, Luxemburg. Nederland, Nieuw Zeeland, Noorwegen, Zuid-Afrika. Oekra- ine, Polen en Joego-Slavië. Al deze lan den, uitgezonderd Denemarken en Luxem burg, hebben in Juli de Vredesconferentie te Parijs bijgewoond. H.M. de Koningin voegt de daad bij het woord In Haar radiorede op Oudejaarsavond heeft de Koningin herinnerd aan het leed der oorlogsweduwen en haar jonge kinde ren en tpt allen het verzoek gericht „hart en huis open te zetten voor deze oorlogs slachtoffers, om voor hen het gevoel van verlatenheid weg te hemen." De daad bij het woord voegende heeft de Koningin besloten morgen de deuren van het Paleis op den Dam te Amsterdam te openen voor een vijftiental Amsterdam- sche kinderen, slachtoffertjes van den oor log, die zijn opgenomen door de stichting kinderhuis „Wees een Zegen" te Amster dam. Zij zal haar jeugdige gasten zelf ont vangen. De kinderen zullen worden bege leid door den directeur der stichting, den heer J. H. Dijkstra en den voorzitter dr. H. Peters. De stichting kinderhuis „Wees een Zegen',v heeft tehuizen in Amstelveen en Bloemen- daal en is tijdens den oorlog opgericht voor oorlogsslachtoffertjes. Radiorede van Soedirman één der onderwerpen deze gang van zaken over het algemeen voor Duitschland mo,et worden aangehou den of dat China en enkele Europeesche geallieerden zooals Polen, België, Neder land, Denemarken en Tsjecho-Slowakije mogen meewerkenaan het werk der groote mogendheden, wanneer dit het stadium van voorbereiding der feitelijke ontwerpen heeft bereikt. Het besluit inzake het aandeel, dat klei nere mogendheden mogen hebben in het opstellen van het Duitsche vredesverdrag zal door de vier ministers van Buitenland sche Zaken der groote vier, aan de hand van het rapport van him plaatsvervan gers, te Moskou genomen worden. Deze procedure-kwestie- houdt geenszins ver band met het recht der kleine mogend heden om hun zienswijzen aan de plaats vervangers te Londen kenbaar te maken. Volgens den diplomatieken correspon dent van de „Daily Telegraph" heeft de raad van ministers van Buitenlandsche Dr. van Mook heeft heden verklaard het waarschijnlijk te achten, dat de gevaarlijk gespannen militaire atmosfeer op Sumatra .wvispoedig weer zal opklaren. Gisterenavond voorbereiden, waarin staat aangegeven of dr. van Mook een bezoek gebracht - - aan Sjalirir, waarbij zü den huldigen toe stand volledig bespraken. Naar dr. van Mook mededeelde had hun onderhoud op vele punten opheldering gebracht. Dr. van Mook zoowel als Sjahrir verzekerden, dat zij niet het voornemen hadden de bestands overeenkomst te laten varen en beiden spraken ook den wensch uit. dat de huidige spanning zoo spoedig mogelijk zou worden weggenomen. Dr. van Mook was verder van meening. dat dit een gunstigen invloed zou hebben op de meening in het binnenland tegen den tijd, dat »het ontwerp-accoord van Linggadjati in het K.N.I.P. (voorloopig re- publikeinsch parlement) zal worden behan deld- Zoowel dr. van Mook als Sjahrir ver wachtten, dat het K.N.I.P. het accoord zal aanvaarden. Dr. van Mook verklaarde vérder, dat de wederopbouw niet eerder kon aanvangen dan dat de van conflicten vervulde atmos feer geheel was opgehelderd. Aan den an deren kant sprak hij echter de meening uit, dat de huidige gevechten wérden veroor zaakt doof ongeregelde Indonesische ele menten, die door Soedirman's onlangs ge houden radiorede in aanzienlijke mate wa ren .opgehitst. Republikeinsche kringen hebben heden ten aanzien van Jiet onderhoud tusschen dr. van Mook en Sjahrir verklaard, dat als gevolg van dit onderhoud de republi keinsche minister van Defensie, mr. Arnir Sjarifoedin, hedenochtend uit Batavia naar Djogja vertrokken is om met den opper bevelhebber van de T.R.I. luit.-gen. Soe dirman, diens radiorede 'van 26 December te bespreken. Men verwacht, dat de re publikeinsche regeering binnen enkele da gen een verklaring zal uitgeven om de uit werking van Soedirman's rede te ver zachten. Deze kringen hebben voorts medege deeld, dat dr. van Mook er gisterenavond in heeft toegestemd de gebouwen in Bui tenzorg, welke op 23 December door Ne- derlandsche militairen waren overgeno men, weer aan de republikeinen over te dragen. Ook zullen de republikeinen wor den hersteld in het burgerlijk bestuur vay Buitenzorg, hoewel de functies zullen wor den vervuld door andere personen, dan ten tijde van het plaats grijpen van de inci denten in functie waren. De strijd om Vietnam Felle gevechten woeden in en om Hanoi, waar de Fransche troepen langzaam terrein winnen tegen de Indo-Chineesche nationalisten. De Fransche douane en de militaire politie in het. Saargebied hebben bevel gekregen om op alle Duitschers te schieten die zouden trachten het Saargebied binnen te komen of te verlaten zonder toestemming van de Fran sche militaire regeering. Het Saargebied is practisch volkomen van de rest van Duitsch land afgesloten. Personen van andere natio naliteit moeten in het bezit zijn van een mili taire pas of van militaire orders om het Saar gebied binnen te komen, aldus U. P. De officieren, die de correspondenten over deze bevelen inlichtten, weigerden hun na men voor publicatie te geven na een bevel dat regelrecht van premier Leon Blum afkomstig zou zijn en dat aan persoonlijkheden van het militaire bestuur verbiedt om aan de pers inlichtingen te verstrekken. De douane houdt alle verkeer aan. Op den hoofdweg bij het controlepunt ten Noorden van Homburg wer den meer dan vijftig Duitschers die trachtten de zóne binnen te gaan, teruggestuurd. Fran sche soldaten patrouilleeren voortdurend langs de grens, met orders om op ieder het vuur te openen die de grens wil passeeren. De nieuwe maatregel heeft ten doel te ver mijden dat Duitschers het Saargebied binnen trekken om te profiteeren van den verbeter den toestand in dat gebied en om tevens te Het Militair dagrapport uit Indië Te Medan is het nieuwe jaar ingezet, met republikeinsch mortiervuur op Nederland- sche stellingen. De Nederlanders beant woordden het vuur en brachten hettot zwijgen zonder zhlf verliezen te lijden. De republikeinen, die de waterbronnen onder hun beheer hebben, sloten de waterleiding af, zoodat de stad Medan thans slechts door noodmaatregelen van water kan wor den voorzien. Een Nederlandsche militaire woordvoer der heeft meegedeeld, dat te Palembang op de Moesi-rivier een Nederlandsche boot beschoten is, waarbij twee Nederlanders zwaar en twee licht gewond werden. Te Soerabaja zijn wederom 500 Madoe- reesche vluchtelingen gearriveerd. Een Nederlandsche patrouille heeft hier 25 man van de republikeinsche marine van Nederlandsch gebied verdreven. In Z.-Celebes zetten Nederlandsche pa trouilles hun zuiveringsacties voort- verhinderen dat de mijnwerkers en arbeiders der staalfabrieken in het Saargebied zich el ders gaan vestigen. Reeds een week was de maatregel van kracht dat Duitschers niet meer dan honderd Mark uit het Saargebied of er ia mochten brengen. Den vijfden Januari begint verder een zorg vuldig toezicht op alle yerkeer, teneinde het smokkelen van kolen en voedsel uit het Saar gebied naar Duitschland te verhinderen De autoriteiten zeggen dat het wat betreft de annexatie bij deze maatregelen zal blijven tot dat de ministers van Buitenlandsche Zaken in Moskou bijeen zijn gekomen. Zonder toestem ming der groote vier wordt geen verdere actie ondernomen. Een treinbotsing bij Liverpool, veroorzaakt door den mist, heeft gisteravond vijf dooden en talrijke gewonden geëischt Inbrekers hebben uit het gebouw van het Beheersinstituut te Zaandam de brandkast gestolen, welke f4000 bevatte. Volgens een officieelen Nederlandschen militairen woordvoerder heeft de plaat selijke commandant der TRI te Padang het bevel staakt het vuren aan de troe pen gegeven. Dit bevel was op 29 Decem ber ingetrokken naar aanleiding van de radiorede van generaal Soedirmaii van 26 December. De Nederlandsche comman dant was; hiervan niet op de hoogte ge steld. De volgende twee dagen werden besprekingen gehouden, doch deze moes ten zonder resultaat onderbroken worden. De republikeinsche bevelhebber deelde den Nederlandschen commandant mede, dat de republikeinsche troepen het gebied binnen de demarcatielijn niet voor 31 December te 24 uur zouden verlaten. Hierop werd hem medegedeeld, dat de Nederlanders na dit uur tegen de republikeinen geweld zouden gebruiken. Den volgenden dag werden bij'militaire acties te Medan tus schen 11 en 16 uur twee Nederlanders gedood en vijf gewond, terwijl een Chi- rieesch burger eveneens werd gedood. Vol gens den republikeinschen burgemeester van Palembang had de dagorder van Soe dirman van. 26 December ongunstig resul taat op den algemeenen toestand en ook op de houding van den republikeinschen commandant van Sumatra, generaal Soe- kardjo. Sinds Nieuwjaarsdag zijn gevech ten uitgebroken tusschen Nederlandsche en republikeinsche troepen, terwijl het contact met de Indonesische leiders ver broken. is. De Nederlandsche veriiezen be dragen in totaal 3 dooden, drie zwaar- en twee lichtgewonden, terwijl ongeveer 80 Indonesiërs gedood en gewond zijn. Uit Batavia, Bandoeng, Semarang en Soera baja worden eveneens militaire acties ge meld. Grondwetswijziging wordt plechtig afgekondigd In Staatsblad g 428 van 2 Januari is op genomen een publicatie betreffende de plechtige afkondiging van de vastgestelde verandering in de Grondwet. Deze verandering betreft-artikel 192 der Grondwet, dat aldus zal worden gelezen: „De dienstplichtigen, niet vallende on der artikel 191, mogen zonder hunne toe stemming niet dan.krachtens eene wet naar Nederlandsch-Indië, Suriname en Curagao worden gezonden". Aan de publicatie is het volgen-de ont leend: De wet wordt op 14 Januari des middags .om halfdrie voorgelezen: in Nederland in een plechtige openbare zitting van den Hoogen Raad der Nederlanden, van elk der gerechtshoven en der arrondissements rechtbanken; in Nederlandsch-Indië in een plechtige openbare zitting van het hoogste rechter lijke college te Batavia; in Suriname in een plechtige openbare zitting van het Hof van Justitie; in Curacao in een plechtige openbare zitting van het Hof van Justitie. Verder is bepaald, dat de wet op 14 Januari, om half drie zal worden afgelezen in Nederland: in iedere gemeente van de pui of voor de-deur van het huis der ge meente, in Nederlandsch-Indië van het paleis te "Batavia van den gouverneur- generaal en in Suriname en Curagao van het paleis van den gouverneur. Canadeesch iniinigratieburcau heeft het reeds druk In het gebold van de Canadeesche am bassade aan de Sophialaan in Den Haag is een bureau geopend, dat aan personen, die aan de daarvoor gestelde voorwaarden vol doen, vergunningen -verleent voor immigratie. Reeds den eersten dae stond er een rij aspi rant-immigranten voor het gebouw, waarvan er velen echter niet aan de normen voldeden Men moet onder andere een relatie in Canada opgeven, die ér voor instaat,-dat de landver huizer voor zichzelf kan zorgen en niet ten laste van Canada komt. Op Nieuwjaarsdag heeft de Koningin in den Amsterdamschen Stadsschouwburg de. traditioneele voorstelling van Vondels Gysbrecht- van Aemstel" bijgewoond. Links op de foto naast H.M. de Commissaris der Koningin in de provincie Noordholland, Dr. J. E. baron de Vos van Steentoijk. De klanten van een kapsalon in Man chester werden van hun stoelen gereden door een bus, die de heele kapsalon ver nielde bij haar entree en een instorting van het pand veroorzaakte. Wonder boven wonder waren er slechts enkele licht gewonden. Ook de passagiers van de bus kwamen er goed af. Britsche steun voor onafhankelijken Joodschen staat? Volgens United Press heeft een .gezagheb bend Britsch zegsman te kennen gegeven dat de Britsche regeering bereid is om de op richting van een onafhankelijken Joodschen staat ernstig te overwegen, wanneer de Pa- lestijnsche conferentie eind van deze maand opnieuw bijeen komt. Indien deze verzekering gegeven wordt aan den voorzitter van het Jewish Agency, David Ben Gurion, dan wórdt Joodsche deel neming aan de aanstaande conferentie als practisch vaststaand beschouwd. De zegsman voegde aan zijn mededeeling toe, dat Engeland niet overweegt om een plan voor de verdeeling van Palestina als basis van discussie op de conferentie naar voren te brengen. Het woord is aan...., Jcan Jaurès: De oorlog tegen den oorlog is de edelste van alle oorlogen. De Gasperi zoekt crediet in de Vereenigde Staten Vandaag zal de Italiaansche premier Alcide de Gasperi in gezelschap van tien. deskundigen voor een tiendaagsch bezoek aan de Vereenigde Staten per vliegtuig uit Rome vertrekken. De Gasperi ziet deze missie als de belangrijkste die het na-oor- logsche Italië tot dusverre te vervullen had. Politieke en economische adviseurs in Italië hechten groote beteekenis aan deze reis. Ten eerste is dit het eerste bezoek na mens de Italiaansche republikeinsche re geering aan een van de overwinnaars, anders dan in de rol van verslagen natie die om mildere vredesvoorwaarden vraagt. Pietro Nenni noemde het „de eerste groote stap op den weg naar gelijkheid met de andere naties". Ten tweede is dit de eerste groote poging van de Italiaansche regeering om groote buitenlandsche credieten te krijgen minstens honderd millioen dollar om de Italiaansche' economie op een finan- cieele ba^is te stellen onafhankelijk van het weld'adigheidssysteem van de UNRRA dat thans in Italië ten einde loopt, een ga ping achterlatend die het land met letter lijke economische ineenstorting bedreigt tenzij zulke credieten gevonden worden. Afwikkeling der leen. en pachtwet niet Nederland Naar Un. Press mededeelt is te Washing ton bekend gemaakt dat in principe over eenkomst tusschen Nederland en de Ver. Staten is bereikt ten aanzien van de af wikkeling der leen- en pachtwetovereen komst. De overeenkomst wordt momenteel door de ministeries van Financiën bestu deerd. Naar verluidt zou de Amerikaansche regeering zich „zeer soepel" getoond heb ben. „Hoe langer hoe verder weg van de Koninklijke rede van 7 December 1942" Prof. mr. P. S. Gerbrandy heeft Donderdag avond voor de radio over beide zenders in zijn hoedanigheid van voorzitter van het „Na tionaal Comité Handhaving der Rijkseenheid" gesproken over: ..Den ernstigen toestand, waarin wij ons bevinden na en in verband met het resultaat der debatten in de Tweede Kamer over Linggadjati". Aan deze rede is het volgende ontleend: Het Nationaal Comité wil dat zijn actie wordt gevoerd met geestelijke wapenen. Ondanks de beslissing in de Tweede -Kamer blijft het ons goed recht, om gemotiveerd vol te hou den, dat onze constitutie door daden der re geering bedreigd 'en aangetast wordt Wij hebben het benauwend gevoel; alsof wij reeds maandenlang ons in een permanente staats greep bevinden, waarbij tégen het echte vaderlandsch besef des volks in, een richting wordt gevolgd en daden worden, gepleegd, die allerminst de instemming des volks bezitten. Noodig is het verkrijgen van een politiek nopens Nederlandsch-Indië, waarachter heel het volk zich stellen kan en stellen wil. „Het drama is niet geëindigd door de beslissing der Tweede Kamer. Ons wacht een reeks van gebeurtenissen, ontstellend verrassend mis schien, een reeks van beslissingen ook, die, al is het laat. tot herziening van het beleid zullen nopen." „Er is ongetwijfeld in de Tweede Kamer een streven openbaar geworden Linggadjati terug te persen binnen de omheining van de Grondwet. Professor Romme heeft op zijn vragen, van welker beantwoording hij zijn houding afhankelijk stelde, niet een genoeg- doend antwoord gekregen. Maar zijn door de meerderheid aanvaarde motie is door de re geering niet afgewezen Op haar kan elkeen zich beroepen. Deze motie-Romme begint met een uit nemende eerste overweging,'maar de tweede overweging die het beleid der regeering wil vastleggen, vertoont een innerlijke tegen strijdigheid. In één adem wordt gesproken van het in acht nemen der geldende Grond wet en het aangaan van een wederzijdsche verbintenis met de regeering der Republiek Indonesia. Dit laatste, het aangaan van een wederzijdsche verbintenis met de Republiek Indonesia, is in wezen grondwetsverandering. Het schept uit eigen grondgebied eerst een staat, die onz§ Grondwet niet kent, en gaat dan met dien*staat een binding aan. welke de Grondwet niet toelaat Dit is, als voor deze wijziging niet vooraf de voorgeschreven weg wordt gevolgd en dat wil de regeering juist niet een dubbele schennis der Grond wet". De toekomst. „Wat gaat er, ondanks het streven van professor Romme, in en met Nederlandsch- Indië gebeuren als het in de motie omschre ven beleid voortgang heeft? Men gaat in den zadel helpen de, in de zonde van het Japan- sche fascisme ontvangen en in de ongerech tigheid van terreur geboren, republiek Zij zal heersehen over de bewoners van Java, Sumatra en Madoera. Of men die structuur al camoufleert met een pseudo-grondwette- lijke gevel, verandert niets aan het feit. dat men het bestaande Koninkrijk denatureert. De daad, welke aan deze republiek officieel macht en gezag gaat verleenen met alle daar aan verbonden consequenties, wordt niet grondwettig door in een motie te zeggen, dat ze grondwettig moet zijn. Men -negeert even tjes alle groepen en strevingen, die daar van niets moeten hebben. Men waagt 85 pro cent der bevolking van Nederlandsch-Indië aan dit avontuur." Dr. van Mook. „Onze Grondwet, aldus vervolgde spreker, wordt op dit oogenblik gewijzigd niet door 5 millioen. ook niet door 150, ook niet door 67 of 51 Nederlanders, maar in werkelijkheid door één Nederlander. Die eene Nederlan der is Hubertus Johannes van Mook, die mis schien ipeent dat het zoo moe,t, maar in wien6 hart zeker onze constitutie, die ons nog dier baar is. niet leeft Er wordt in de laatste dagen rnet veel woorden en begrippen gesold. Maar waarmee het ergst gesold is. dat is met de radio-rede van H. M. de Koningin, uitgesproken on 7 December 1942. Aan dit staatsstuk is onder andere vooraf gegaan een voorstel van dr Van Mook, het welk neerkwam op het presenteeren van een groote verandering van de structuur des Koninkrijks in vrij concrete vormen. Noch tans handhaafde dat ontwerp de eenheid des rijks. Maar het kabinet stelde dit voorstel-Van Mook terzijde. Het overwoog dat wij niet het recht hadden in een tijd, dat bijna alle rijks organen waren verlamd, op ons gezag een nieuw statuut van het Koninkrijk aan de openbaarheid over te geven. Daarom beperk ten wij ons opzettelijk tot de radio-rede van 7 December 1942. die in gereserveerden vorm perspectieven opende, maar de concrete staats vormen volledig ter beslissing liet aan de bestaande rijksorganen. Thans wil men het rijk verdeelen door een contract met een pseudo-republiek aan te gaan Men verdedigt die verdeèling met een beroep op de Koninklijke radio-rede, die nota bene doelbewuster die eenheid stelde dan een terzijde gesteld plan van dr. Van Mook van 1942. dat de rijkscenheid ook principieel hand haafde. Dit is wel zeldzaam misleidend. Wij hielden zoo streng vast aan de Koninklijke rede en aan haar alleen. Omdat die rede zoo zuiver den weg bepaalde waarlangs de groote staatshervorming moest loopen. Men dacht aan een staatsorganisatie waarin ook in Ne derlandsch-Indië de volken en groepen hun eigen zaken behartigen. Toch ook zoodanig, dat een gezond nationaliteitsgevoel dienstbaar gemaakt werd aan den opbouw van den staat. Ik ben overtuigd, dat achter dit ideaal het geheele Nederlandsche volk staat, dat daar het aanknoopingspunt voor een echte natio nale politiek ligt. Het verschil begint pas als het gaat over den weg, die daarheen leidt. De weg, door de twee laatste kabinetten, ook door het huidige, onder voorgaan van dr. Van Mook bewan deld, voert hoe langer hoe verder weg van het pad der Koninklijke rede van 1942 Onzen gezant van Franco wegroepen en Soekarno tot heerschappij brengen, wie snapt van dat beleid nog iets? Daar roept een eerdere, belangrijker taak," zoo besloot prof. Gerbrandy zijn radio-toe spraak. „Banditisme, plundering en crimi naliteit op Java en Sumatra steken den kop op en groeien. Ja, heel iets anders groeit, dat wat u zoo goed kent uit de bezetting: de benauwenis der ziel voor de macht, die geen recht kent, de doodelijke vrees voor de ter reur. De angst voor de republiek giert door de stejJen en dorpen van Java en Sumatra. Meer dan hier onder de bezetting neigen de zwakken tot zwichten Bevrijding van die benauwenis, dèt is onze eerste taak." Weerbericht OPNIEUW INTREDENDE VORST Verwachting, medegedeeld door het K.N.MX te De Bilt, geldig van Vrijdag* avond tot Zaterdagavond: Invallende en daarna Langzaam toene mende vorst. Matige, later tijdelijk krachtige wind tusschen Zuid en Oost. Overdrijvende wolkenvelden. Geen sneeuw van beteekenis. Het krachtige Russische hoogedrukge- bied breidde zich, ondanks de grooté depressie-activiteit op den AMantischen Oceaan, steeds verder In Zuidwestelijke richting over het Oostzeegebied, Scandi navië, Duitschlanid en het Noordzeege bied uit. liet is hierdoor te venvachten, dat de vorst, welke reeds enkele dagen geleden juist over het Noordoosten van ons land doordrong, zich thans van het Noordoosten naar het Zuidwesten over het land zal uitbreiden en later langzaam in beteekenis zal toenemen. EENHEID VOOR BERLIJN GEVRAAGD. De Berlynsche gemeenteraad heeft een stemmig een resolutie aanvaard, waarin aan de geallieerde kommandantura wordt ver zocht, de verdeeling van Berlijn in vier zónes ongedaan te maken en de stad wederom een territoriale eenheid te doen worden, aldus meldt de Britsche nieuwsdienst in Duitsch land. De resolutie werd ingediend door Franz Neumann, den leider van de sociaal-democra tische partij te Berlijn, die de meerderheid heeft in den raad.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1947 | | pagina 1