IJmuider Courant | 1947 | 6 januari 1947 | pagina 3

Schoolparlement als basis

voor onderwijsvernieuwing

Generaal Spoor
naar Nederland

De gasweelde in het Zuiden des lands
is voorloopig ten einde

Levenswerk van Nico Hoogerwerf

Nacht-Express

Maandag 6 Januari 1947

IJMUIDER COURANT

Ervaringen in Amsterdam

Er is op het oogenblik veelvuldig sprake
van een „schoolparlement". Onder andere
overweegt het gemeentebestuur van Haar
lem de instelling van een dergelijk insti
tuut voor de leerkrachten van het openbaar
lager onderwijs. In Amsterdam bestaat een
dergelijk ..parlement" reeds 25 jaar en zoo
hebben wij ons tot den heer G. Boswinkel
gewend, die sedert langen tijd als secretaris
van het „schoolparlement" optreedt, met
het verzoek ons iets over de tot standko-
ming en het werk van dit vertegenwoor
digend lichaam der onderwijzers, mede te
deelen.

Het schoolparlement, een overkoepeling
Van de afzonderlijke schoolvergaderingen,
was een logisch gevolg van de toenemen
de ontwikkeling en emancipatie van den
klasse-onderwijzer. Vroeger was het zoo,
dat het schoolhoofd zijn stempel op de
school zette, zoo sterk soms, dat de bevol
king de school naar het hoofd ging noe
men en vaak ook bleef noemen, lang nadat
de betrokkene overleden was. Deze sterke
figuren regelden gewoonlijk ook alle za
ken, die de lager onderwijswet aan hen
opdroeg, zelf. De voorgeschreven vergade
ring van leerkrachten had slechts een ad-
viseerende stem.

Langzamerhand is men gaan inzien, dat
ook de kSfasse-onderwijzer, die in het al
gemeen met evenveel actes „belast" is als
het schoolhoofd, volkomen bevoegd is om j
over vraagstukken van paedagogischen en
didactischen aard mede te beslissen. Zoo
ontstond in 1922 te Amsterdam een school
parlement, waarin de hoofden en de secre
tarissen van de schoolvergaderingen van
de 150 gemeente-scholen zitting hadden.
Dit schoolparlement, dat telkens bijeen
komt als er een bepaald onderwerp te be
handelen valt, heeft tot 1933 gef unction-
neerd.

Vallen en opstaan.

In dat jaar kwam een Koninklijk Be
sluit tot stand, waarbij de beslissing over
de schooltijden, de leermiddelen, het leer
plan enz. weer aan de schoolhoofden werd
voorbehouden. De „sterke" figuren onder
hen hadden kennelijk niet stil gezeten!
Weliswaar werd een nieuw vertegenwoor
digend lichaam geschapen, dat door de
Amsterdamsche onderwijzers altijd het
K. B. werd genoemd in tegenstelling tot
het S. P. (Schoolparlement), doch dit had
uitsluitend een adviseerende stem. Ook be
stond er geen continuïteit in de vergade
ringen. Deze konden alleen door het oud
ste schoolhoofd worden uitgeschreven en
op iedere vergadering moesten een nieuwe
voorzitter en secretaris gekozen worden.
Men was het er in onderwijskringen over
eens, dat deze periode, die tot de bevrij
ding heeft geduurd, niet het gewenschte
resultaat voor het onderwijs heeft opgele
verd.

Na de bevrijding heeft men het parle
ment dan ook weer in eere hersteld. Het
bleek mogelijk de bepalingen van het Ko
ninklijk Besluit zoodanig te interpreteeren,
dat het schoolparlement door de Onder
wijsinspectie geaccepteerd werd. Ook van
de zijde van de schoolhoofden kwam geen
verzet meer.

De groote waarde van het onderwij s-
parlement is daarin gelegen, dat het de be
langstelling der leerkrachten voor de
vraagstukken op hun gebied opwekt. De
vernieuwing van ons onderwijs, die door
velen zoo noodzakelijk- geacht wordt, kan
slechts slagen, indien het onderwijzend
personeel zich er volledig achter stelt

Practische toepassing.

Zoo publiceerde men reeds in 1924 een
rapport over de wenschelijkheid om de
leerlingen met de ideeën en het streven
van den Volkenbond bekend te maken. In
1930 werd een verslag uitgebracht over de
mogelijkheid om de vorderingen in woor
den in plaats van in cijfers uit te drukken.
Men kwam tot de conclusie, dat de cijfers
het meest aangewezen middel voor de leer-

Conversieleening 1947

Prospectus verschijnt 9 Januari

De minister van Financiën deelt mede,
dat op 9 Januari het prospectus voor de
reeds aangekondigde conversieleening zal
verschijnen. Deze 33y2 procent Neder -
landsche staatSleening 1947 is bestemd ter
conversie van zeven leeningen ten laste
van het rijk.

De leening is verdeeld in schuldbewijzen
aan toonder, groot 1000, 500 en 100.
De rentevergoeding bedraagt tot 15 Febru
ari 1951? 3 procent, na dien datum 3 pro
cent per jaar.

De looptijd van deze leening zal ten
hoogste 40 jaar bedragen. Ter voldoening
van de aanslagen in de Vermogènsaanwas-
belasting en in de thans nog aanhangige
Vermogensheffing-ineens zullen de schuld
bewijzen dezer conversieleening tegen den
parikoers in betaling worden aangenomen.

vakken waren, maar dat vlijt, gedrag en
netheid het best in woorden omschreven
konden worden. Op het oogenblik is er
een commissie gevormd die zal nagaan in
hoeverre het voor een groote stad ge-
wenscht is, dat de eigen leerkrachten boe
ken schrijven over de topografie van hun
omgeving, die bij het heemkunde onder
wijs gebruikt kunnen worden.

Uit dit alles blijkt wel, dat het onder-
wijsparlement zich uitsluitend met de pae-
dagogische en didactische zijde van het on
derwijs bezig houdt. De sociale positie- van
den onderwijzer vormt het terrein van de
vakbeweging, waarin sedert de bevrijding
ook de schoolhoofden zijn opgenomen. Onze
Amsterdamsche zegsman verzekerde ons,
dat tusschen onderwijsparlement, vakbe
weging en gemeentebestuur een nauwe sa
menwerking bestaat.

Besprekingen met
den minister-president

Uit gezaghebbende bron te Batavia wordt
vernomen, dat de Nederlandsche leger
commandant luitenant-generaal S. H.
Spoor, voornemens Is met zijn Mitchel-
toestel in de tweede helft van de volgende
week in anderhalven dag naar Nederland
te vliegen voor besprekingen met den mi
nister-president, dr. Beel.

Provinciale leening

Het bei-icht in ons blad van eemge dagen ge
leden onder 't hoofd Provinciale leening van
f 13.660.000, kan de gedachte wekken, dat
eerlang tot het sluiten van een leening tot
dat bedrag zal worden overgegaan. Dit is
niet juist. In het aan de Prov. Staten voor
te leggen ontwerp-besluit wordt niet an
ders dan een machtiging gevraagd om voor
bepaalde uitgaven tot genoemd bedrag
leeningen te mogen sluiten. Het kan jaren
duren voordat van die machtiging gebruik
zal worden gemaakt.

De uitgaven waarvoor geleend moet
worden (waaronder f 12.000.000 voor uit
breiding van het P.E.N.) zijn overigens uit
gaven die ook in normalen tijd zouden
plaats vinden.

De mededeeling in genoemd bericht, dat
het hier gaat om lasten uit de bezettings
jaren, roept een verkeerde voorstelling op.

Schaken
Scliaaktouriiooi te Hastings

Alexander won In de hoofdgroep van den
Franschman Raizmann, waardoor hij 4Vi punt
verkreeg en de leiding veroverde met dr. Tar-
takower op de tweede plaats met een half punt
minder. De verdere resultaten waren: hoofd
groep; Altken won van Wood. dr. Tartakower
remise met Gudmundsson, Abrahams won van
Prins. In de reserve groep a sloeg van Steenis
den E-ngelschman Butcher, terwijl «in groep b
onze landgenoot Seewald Van den Engelschman
Crown verloor.

Boksen

Luc van Dam naar Parijs

Luc van Dam zal op 14 Januari te Parijs bok
sen tegen Annesade Dlouf, die nog in het begin
van 1946 kampioen lichtgewicht van Frankrijk
was. Wint Van Dam. dan zal hij over veertien
dagen wederom te Parijs in een wedstrijd uit
komen.

Inmiddels heeft de Europeesche boxingassocla-
tion zich tot den promotor van Van Dam, Theo
Hulzenaar, gewend, met de bedoeling Van Dam,
eveneens te Parijs, om het Europeesche kam
pioenschap middengewicht te laten uitkomen
tegen Cerdan. Deze wedstrijd zou vóór 23 Ja
nuari moeten plaats vinden. Aangezien dit door
het contract met Dlouf onmogelijk is, zal er
tusschen de twee Fransche organisaties overleg
worden gepleegd, teneinde te bereiken, dat de
wedstrijd tegen Cerdan tot Februari kan wor
den verschoven,

,,'t Stimulantje"

Onder'den naam ,,'t Stimulantje" heeft
een ontspanningsblad van en voor de pa
tiënten van het Roode Kruissanatorium te
Santpoort het licht gezien. Het is een aar
dig idee geweest juist met Kerstmis het
eerste nummer te doen verschijnen. Met
groote belangstelling hebben we van den
inhoud kennis genomen. Dr. Muller heeft
een welkomstwoord geschreven. Het ge
heel doet het vermoeden post vatten dat
onder de patiënten letterkundigen schui
len, zelfs heeft een caricaturist een raak
portret van een der geneesheeren ge
wrocht. Het maandblad is echter gesten
cild, het zou den patiënten veel moeite be
sparen wanneer het gedrukt kon worden.
Edoch, ook hier spelen de financiën, even
als overal, een belangrijke rol.

NEDERLANDSCH—DEENSCH
HANDELSVERKEER.

De uitbreiding van het handelsverkeer
met Denemarken heeft er toe geleid, dat
op 2 Januari 1947 een aanvulling op het
NederlandschDeensche handelsverdrag,
dat geldig is tot 1 April a.s„ heeft plaats
gehad.

_De Nederlandsche leveranties aan Dene
marken zullen bestaan uit: electrotechni-
sche instrumenten en gereedschappen, tex
tielproducten, chemicaliën, zout, tabak,
vernis, ruw-ijzer, glas en vorm zand, kunst
zijden garens, machines, apparaten, in
strumenten en onderdeelen, duigen, ver
schillende andere producten, tezamen voor
een bedrag van 9 millioen Deensche kro
nen.

De gemeenten, die hun gas van de Staats
mijnen betrekken, zijn kort geleden door
vrij strenge beperkingen getroffen. Uit een
toelichting van de zijde van de directie der
Gasvoorziening op langen Afstand der
Staatsmijnen, blijkt, dat in deze plaatsen
het gasverbruik in den loop van 1946 ruim
6V2 millioen kubieke meter per maand be
droeg. Vóór den oorlog hadden deze ge
meenten voldoende aan ruim 3V2 millioen
kubieke meter gas per maand. Het verbruik
werd dus bijna tweemaal zoo hoog.

Aan deze vraag naar gas hebben de
cokesfabrjeken van de staatsmijnen kunnen
voldoen, ondanks het feit, dat zij vroeger
de beschikking hadden over bijna 10.000
ton kolen per dag en de kolentoewij zing
enkele weken geleden nog slechts 4800 ton
bedroeg en sindsdien zelfs gedaald is tot
4000 ton per dag, tengevolge van de kolen-
stakingen in Amerika en den verminderden
export uit Duitschland.

Vrijwel gelijktijdig met de vermindering
van den export zette de strenge vorst in, en
steeg allerwege het gasverbruik tot ver
boven het normale peil van de laatste
maanden. Ook voor den leek is het duide
lijk, dat een voortduren van dezen toestand
tot een catastrofe zou leiden. Deze hebben
de staatsmijnen tot dusver weten te voor
komen door voortdurend nieuwe maatrege
len te nemen om het gasverbruik in eigen
bedrijf te beperken en gas te produceeren
volgens nieuwe methoden.

Deze maatregelen sorteerden zooveel ef
fect, dat het publiek in het verzorgings
gebied van de Staatsmijnen zich nauwelijks
behoefde te realiseeren dat er nog een gas-
rantsoeneering bestond. Nu echter zijn de
grenzen van het redelijke verbruik over
schreden. Aan de gemeenten in het verzor
gingsgebied van de Staatsmijnen was in
dertijd reeds toegestaan, ruim anderhalf
maal zooveel gas te gebruiken als vóór den
oorlog, maar aangezien ze nog verre boven
deze hoeveelheid zijn gegaan, door op
groote schaal gas te gebruiken voor ver
warmingsdoeleinden, moet nu op allen een
beroep worden gedaan om het gasverbruik
te verminderen.

Het gebied, waaraan de Staatsmijnen gas
leveren, strekt zich momenteel uit tot
's Hertogenbosch. Indien het verbruik tè

Een halve eeuw „Caecilia" te Haarlem

Eén van de vele koorvereenigingen, die
de Spaarnestad rijk is, viert op 9 Januari
haar vijftigjarig bestaan. Het mannenkoor
„Caecilia" werd op 9 Januari 1897 uit een
ruzie in de reeds lang bestaande liedertafel
„Haarlems Zanggenot" geboren.

De eerste dirigent, Hepri Pielage, legde
na acht jaar den dirigeerstok neer, waarna
Albert Heiloo en Otto de Nobel het koor
leidden tot in 1920 de jonge Nico Hooger
werf, die j-uist voor het eindexamen van
het Amsterdamsche Conservatorium ge
slaagd was, de directie overnam. „Caecilia"
zingt nu reeds zes-en-twintig jaar onder
zijn leiding en met eere. De vele verdorde
lauwerkransen in de werkkamer van den
dirigent getuigen eiVan. De heer Hooger
werf heeft nog niets van het enthousiasme
verloren, waarmede hij het koor opwerkte
tot een van de beste gezelschappen van
Haarlem. Een hoogtepunt beteekende het
concert ten bate van het Roode Kruis in
het jaar 1925, waarbij Prins Hendrik aan
wezig was. Een andere topprestatie vorm
de de uitvoering van het Requiem, Bene-
dictus en Sanctus van Zöllner in 1928.
Toch moet de heer Hoogerwerf met wee
moed constateeren, dat de beoefening van
den koorzang aan het uitsterven is." De
jeugd trekt naar de sportvelden, waar zij
hoogstens in koor het „Wij zijn niet bang"
aanheft.

„Caecilia" is in de bezettingsjaren niet
onder het juk van de Kultuurkamer door
gegaan. De getrouwen zetten de repetities
clandestien voort tot in Februari 1943 de
dirigent wegens het herbergen van Joden
gearresteerd werd. Drie weken later diri
geerde Hoogerwerf een ander mannen
koor: dat van de Haftlinge in Vught. Na de
bevrijding was hij dan ook de eerste, die
weer een openbaar concert mocht geven,
nadat hij met zijn vereeniging hulde had
ge"bracht aan de gefusilleerden aan den
Dreef.

Het thans 150 man sterke ensemble, dat
na de bevrijding met de overgebleven

leden van „De Spaernesanghers" was uit
gebreid, zal op 15 Januari een gala- en op
16 Januari een feestconcert geven. De 82-
jarige oprichter Henri Pielage zal een com
positie van Philip Loots dirigeeren, waarna
Fred. J. Roeske en Sem Dresden eigen
werken zullen leiden. Nico Hoogerwerf
schreef voor dit jubileum muziek bij Von-
del's „Wildzang". Solistische medewerking
wordt door den bas Herman Schey en den
pianist Hendrik Andriessen verleend.

Tribunalen beëedigd

Bijzondere rechtspleging
moet dit jaar eindigen

Zaterdagochtend zijn de voorzitters en
leden van de acht Tribunaal-kamers die
bij Koninklijk Besluit voor het jaar 1947
herbenoemd zijn, door den voorzitter van
het Haarlemsche Tribunaal, mr. T. A.
M. A. van LÖben Seis, opnieuw beëedigd.
Deze deelde daarbij mede, dat het de wensch
van den minister was, dat de bijzondere
rechtspleging in 1947 haar beslag zou hebben
gekregen. De dan nog resteérende zaken zou
den aan de gewone rechters worden toegewe
zen. Een wettelijke regeling zou nog volgen

Mr. van Löben Seis gaf als zijn meenïng te
kennen, dat de Tribunalen daar gaarne toe
zouden medewerken, zelfs indien de Kamers
meer zittingen in de week moesten gaan hou
den, doch dat het allereerst noodzakelijk is,
dat de procur®urs-fiscaal meer dossiers, in
het bijzonder van collaboratiegevallen, de
Tribunalen toewijzen. Bovendien had spreker
den indruk, dat er nog dossiers bij de P.R.A
liggen.

Mr. v. Löben Seis hoopte, dat vóór door de
procureurs-fiscaal tot voorwaardelijke buiten-
vervolgingstelling wordt overgegaan, eerst
de tribunalen geraadpleegd zullen worden.
Dit achtte hij van belang voor het voldoen
aan den eisch van openbaarheid van de
rechtspleging.

Het oude schooltje te Lhee, gemeente Dwingeloo, dat het oudste overgebleven school
gebouw in Drente is en waarschijnlijk ook het oudste buurtschooltje in Nederland
het dateert uit 1795 zal gerestaureerd worden. In het historische gebouwtje woont
thans een gezin van acht personen.

hoog blijft, zullen in de eerste plaats de
verbruikers, die het verst van de bron ver
wijderd zijn, de dupe worden. Want wan
neer de stroom van gas dicht bij de bron te
zwaar wordt afgetapt, zijn het de verder
liggende plaatsen, die zonder gas komen
te zitten. Behalve dat dus heele gemeenten
van gas verstoken worden is verder het
gevaar niet denkbeeldig, dat een zoo be
langrijk bedrijf als het stikstofbindings-
bedrijf van de Staatsmijnen stagnatie
krijgt. Hierdoor kan een gebrek aan kunst
mest ontstaan, iets, wat gezien de moeilijke
voedselpositie van Nederland, voorkomen
moet worden.

Een lichtpunt is, dat deze nijpende situa
tie wellicht niet van zoo heel langen duur
zal zijn. De staking in Amerika is inmid
dels geëindigd en wellicht zullen ook de
andere tegenwerkende factoren spoedig
verdwijnen.

Autobus met radio
eu huistelefoon

De Damster Autobusmaatschappij te
Groningen heeft een nieuwe trailerbus in
gebruik genomen. De bus biedt plaats aan
80 personen en is voorzien van verwar
mingsapparaten. Er is een telefoon aan
gebracht, waardoor de conducteur in direc
te verbinding staat met den chauffeur.
Tevens is een radiotoestel aanwezig. De
bus remt automatisch bij het opengaan der
deuren.

Velsen

Kwartetwedstrijd
D.C.IJ.—Constant

Na de fraaie overwinning van het D.C.IJ.-
kwartet Ligthart, Laros, Suyk en Dukel. in
Augustus 1946 op het sterke Gezellig Samen-
zijn-kwartet Keiler, Herm. de Jongh, Vos,
Rustenburg met 5—3, kregen de IJmuidenaren
nog eenige uitnoodigingen om te spelen. Eén
daarvan is door de IJmuidenaren geaccep
teerd en wel tegen Damclub Constant te Rot
terdam, welk kwartet bestaat uit Piet Roo-
zenburg, Wim Roozenhurg, J. Ansems en Th.
Daalhuizen. De eerste wedstrijd wordt ge
speeld op 25 Januari n.m. 4 uur te Rotterdam,
De retuj-nwedstrijd heeft plaats op Zondag
26 Januari te IJmuiden.

Ongetwijfeld zullen vele dammers naar het
spel van de gebroeders Roozenburg komen,
kijken.

Burgerlijke Stand

Geboren: F. WijkerVan Riemsdijk, z.. K.
Wilhelmstraat 26, IJmuiden. A. Rademakers
—Scholder, z., Kanaalstraat 62rd.t IJmuiden.

G. E. M. Klinge—Kroone, d.. Acaciastraat 14,
IJmuiden-O. A. H van VoorbergenDc Kort,
z., Duinvlietstraat 102, Velsen-N. J. H. van
Velthuijsen—Udo, z„ De Ruijterstraat 130,
IJmuiden-O. M. A. van Vliet—Brand, z., Spil
bergenstraat 6, IJmuiden. J.' D. RensMetse
laar, d., Velserduinweg 274, IJmulden-O. A.
L. van HamburgNieuwkoop, z., B. Enschedé
laan 18, Santpoort. G. NatGrapendaal, d.,
Hagelingerweg 261, Santpoort. M. J Rijke
Westerhuis, d., Beekvlietstraat 10, Santpoort.

H. H. BlokzijlTe Strake, z., sqjiip „Anja",
Noordzeekanaal^J. van der MiesenBosman,
d., Zeeweg 377, Driehuis. A. L. van der Laan
Perssen, d., Stationsweg 94, Velsen. N. van
Os—Hopman, z., Planciusstraat 53, IJmuiden-
Oost. C. C. W. van der DoesHeemskerk, z„
Zeeweg 393, Driehuis. M. A. E. BruinTrampe
z.. Van Dalenlaan 43, Santpoort. H. H E. van
WijkKalfsvel, z., Schulpweg 89, Velsen-N.
M. M. ClazingDe' Jong, z., Planeiusdwars-
straat 5, IJmuiden-O. H. W. SchoorlMool-
huijzen, d., Edisonstraat 46, IJmuiden. A. van
der LindeDe Vries, d., Walhavenstraat 16,
Velsen-N. A. C. SchadeBos, d., Plancius
straat 38, IJmuiden-O. C. M. DuwelKors, z.,
Hoofdstraat 107, Santpoort. J. van Schoor
Koerts, z., Tuindershofje 1, ÏJmuiden-O.

Overleden: A. Benning, 84 j., echtg. van G.
Kops, Tussehenbeeksweg 24,IJmuiden-O. E.
J. Nieuwenhuis, 70 j.. echtg. van R. J. KapClle
Duin en Kruidbërgerweg 79, Santpoort.
Zwart, 66 j., echtg. van J. Visser, Bothastraat
8, IJmuiden. J. J. C. M. Spanjaart, 5 dagen,
z. van J. J. Spanjaart. Terrasweg lrd.. Sant
poort. M. Knolle, 40 j., echtg. van D H Stap
per, Trompstraat 95. IJmuiden-O. J. Meij
j.. echtg. van A Siekerman. Corverslaan 78,
Velsen-N. J. H. G. Kappelhoff. 69 j.. echtg.
van J. Ch. van Essen, Duinweg. 24, Santpoort
J. Groen, 74 j„ echtg. van J. Prins, Kanaal
straat 23, IJmuiden. M. Tiebie, 83 j., echtg.
van H. Verduin, Casembrootstraat 57, IJmui-
den-Oost.

Ondertrouwd: A, G. Verkerk, Nieuwe
Schulpweg 325, Velsen-N. en G: van Aalst,
id. Toek. adres: id. H. J. Wouterlood, Terras-
weg 66, Santpoort en M. M, E. J. Snijders, P.
C. Hooftlaan 46, Driehuis. Toek. adres: Erme-
lo, Nunspeet, Kampeercentrum Saxenheim. C.
Meerhof, Planciusstraat 8, IJmuiden-O. en P.
F. M. Raap, Oosterduinweg 14, IJmuiden-O.
Toek adres: Planciusstraat 8, IJmuiden-O.

Gehuwd: L. van Dijk—A. B. Schouten,
Haven van Tiel. Tiel. C. HandgraafM. Lan-
gereis, Kerkweg 38. Santpoort. J. L. van der
VeldenM. van den Eijkhof, Beursplein
Vlissingen.'

Agenda voor Velsen en IJmuiden

MAANDAG 6 JANUARI.

Thalia: 7 en 9.15 u.: „De Vroolijke Hoteliers"

Rex: 8 uur: „De Jantjes".

De Pont: 8 uur: „Vliegtuig vermist".

DINSDAG 7 JANUARI.

Bioscopen als Maandag.

Een groote uitvinding

We leven in de eeuw der uitvindingen.
Doch het huis der kennis is hoog, en groot
is de wenteltrap die alle verdiepingen ver
bindt. Vele onomstootelijke waarheden
zijn meer intuïtief aangevoeld dan werke
lijk bewezen .We denken aan den funda-
menteelen eenvoud van de schepping, aan
de onderlinge afhankelijkheid van de
dingen, aan de discontinuïteit van de stof,
d.w.z. aan de opvatting dat de stof uit ato
men bestaat, enz. enz. Langen tijd voelde
men „in zijn. hart" dat dit alles waar was,
doch men had •geen positieve bewijzen om
het te staven. Het vorig jaar heeft onze
aandacht met een schok gezet midden in
het probleem van de atoombom, en afge
zien van alle pro en contra's is en blijft dit
onderwerp ontegenzeggelijk interessant.
Onwillekeurig vraagt men zich af: waar
is het eind van al de uitvindingen? Met
evenveel recht kunnen we vragen: waar is
het begin en wat was wel de allerbelang
rijkste van die schijnbaar nooit eindigende
reeks?

Alras komen we tot de erkenning dat de
uitvinding van een practische methode
voor het vastleggen van feiten, dus de uit
vinding van het schrift, een groote
prestatie is, die voor alle takken van ken
nis even groote beteekenis heeft.

Woorden zijn belangrijk, doch de vast
legging van het gesprokene, zoo, dat het
voor alle komende eeuwen zijn waarde
blijft behouden, is nog belangrijker. Als
ontdekkingen worden beschreven en dui
delijk opgeteekend, kan het nageslacht
er verder mee gaan en de kennis kan
groeien.

Hoe het oudste schrift, het beeldschrift,
groeide tot de hedendaagsche letterteekens
is een hoofdstuk op zichzelf. We zouden
ook hier kunnen zeggen: het is een lange
weg.

Wij, die dagelijks onze IJmuider Cou
rant, precies op tijd. in de bus vinden, ge
ven ons zoo weinig rekenschap van de
tweede belangrijke uitvinding, voortge
vloeid uit de eerste: de boekdrukkunst.
Denk u eens in: het eerste nieuwsblad ter
wereld werd door overschrijven vermenig
vuldigd. In de eerste eeuw voor Christus
waren er nieuwsborden in Rome, die in
hoofdzaak „gemengd nieuws" bevatten: ge
boorten, huwelijken, sterfgevallen, bran
den, ongelukken, overstroomingen, sport
uitslagen, zelfs weerberichten. Een zekere
Chrestus verzamelde deze berichten en
liet ze door een aantal slaven overschrij
ven. De welgestelde Romeinen hadden op
deze wijze hun ochtendblad. Er is echter
geen enkel exemplaar overgebleven. Cicero
schreef een brief aan een vriend, die zoo
goed was geweest hem een paar nieuws
bladen te doen toekomen uit Rome.
Hij had er evenwel geen vleiend oordeel
over.

Het is een lange weg geweest tot aan de
rotatiepers. Een moderne rotatiepers drukt,
snijdt, vouwt, telt en bundelt vijftigduizend
dikke couranten per uur: we zouden zeggen
zij. spuwt kranten uit in een zelfd£ tempo
als een machinegeweer kogels verschiet,
en dat wil wat zeggen!

H. K.

Vischaanvoer bereikte in 1946
een normale hoogte

Bereikte het cijfer van den omzet ln den
Rljksvischafslag, tengevolge van de hooge visch-
prij/.en in 1946. een bijzondere hoogte (zooals wij
reeds meldden, bijna ID'ï millioen gulden) do
ho.eveellïeid aangevoerde visch was vrij normaal,
namelijk 42.G28.55l kg., een hoeveelheid, die voor
den oorjpg, zelfs gedurende de crisisjaren, meer
malen werd bereikt of overschreden. In 1937 en
1938 (belde jaren 58.7 millioen kg.) en ln 1931 en
1933 (resp. 57 en 56 millioen leg.) wa9 de aanvoer
aanzienlijk hooger, terwijl in het topjaar 1916
meer dan 100 millioen kg. vlsch per spoor of per
vaartuig van IJmuiden werd verzonden.

Al moge dan de aanvoer een normale hoogte
hebben bereikt, toch zit er iets abnormaals la
het cijfer van ruim 42 millioen kg. Dit werd na
melijk bereikt door een betrekkelijk gering aan
tal schepen, die den aanvoer verzorgden. De
statistieken zullen dit mettertijd wel uitwijzen.
Vooral de groote haringvangsten, waarvan de ia
versehen toestand aangevoerde haring in het
cijfer begrepen is, hebben den aanvoer als het
ware omhoog gejaagd. Het juiste cijfer Is ons
nog niet bekend, maar veilig kan worden aange
nomen, dat bijna de helft uit versche haring
bestond.

De gemiddelde prijs, die in 1946 voor de visch
werd betaald, was zeer hoog, namelijk 45 ets per
kg, In 1939 was dit 16 ets, ln 1938 en 1937 13
ets enz,

ONTVVAPENINGSINSPECTIE IN HET
BEZETTE DUITSCHLAND.

De inspectie-commissies der vier bezetten
de mogendheden in Duitschland zullen elk
negen fabrieken bezoeken in elke zone. De
fabrieken zijn niet aangewezen door de be
zettende mogendheid, maar door de andere
drie Er zijn vier commissies, elk bestaande
uit een vertegenwoordiger van Frankrijk, van
Groot-Brittannië, van de Sovjet-Unie en van
de V. S.

De inspectiecommissies brengen verslag uit
aan de geallieerde bestuurscommissie, die
haar bevindingen weer rapporteert aan den
raad van ministers van Buitenlandsche Zaken

Het kabelschip Karla van de Great Northern
Telegraph Company is omstreeks nieuwjaar ln
de Finsche Golf op een mijn geloopen, aldus
verluidt uit Kopenhagen. 16 personen, onder wi©
de kapitein, worden vermist, 29 andere werden
gered.

FEUILLETON

Roman door Winston Graham
Vertaald door Alice van Iterson
17)

Even later nam ik afscheid. Toen ik in
het heerlijke zonnetje naar mijn hotel te
rugkeerde om te ontbijten, merkte ik, dat
mijn knieën toch nog niet heelemaal hun
normale stevigte teruggekregen hadden.
Ik had een gevoel in mijn beenen alsof ik
den toren van een kathedraal had beklom
men en wenschte alleen maar uit het
diepst van mijn hart, dat iedere vertegen
woordiger van de buitenlandsche afdeeling
der Gestapo, die toevalligerwijze nog inte
resse mocht hebben voor mijn doen en la
ten, de opvatting van den majoor mocht
zijn toegedaan!

En nog vuriger hoopte ik, dat ik mij
deze opvatting waardig zou toonen....

HOOFDSTUK IX.

Ik ging met den nachttrein naar Milaan.

Mijn gesprek met kapitein Bonini had
een half uur geduurd, doch ik was er niet
veel wijzer uit geworden en in het licht
van de latere gebeurtenisseh lijkt het ook
niet belangrijk. In ieder geval verliet ik
hem met een duidelijke voorstelling van
wat er van mij werd verwacht als zijn
marinestaf-secretaris. Maar in den trein
dacht ik meer aan het gesprek, dat er aan
vooraf gegaan was.

Toen ik de situatie van alle kanten be

keken had, poogde ik mijn gedachten op
iets geheel anders te concentreeren. Ik
wilde het er met mijzelf over eens worden,
hoe ik nu eigenlijk moreel stond tegenover
de maatregelen, die genomen waren tegen
den Zwitser, die „verdronken" was.

Mijn vader had altijd pacifistische
ideeën gehad, en hij had er voor gezorgd,
dat die al vroeg door zijn zoon werden
overgenomen. Gedurende mijn opvoeding
was mij dus bijgebracht, dat iedere vorm
van dooden onrecht was en dat de ergste
misdaad, waaraan men zich schuldig kon
maken, 'onder welke omstandigheden ook,
was om iemand van het leven te be-
looven. Maar sedert die dagen heb ik
ervaren, dat er een nog ernstiger mis
daad bestaat: de misdaad tegen den men-
schelijken geest. Het was niet aangenaam
dit té moeten erkennen en ik had mij vaak
afgevraagd of ook mijn vader dit nog had
ingezien, voordat hij stierf.

Maar dat ik zoo onverwacht voor de
consequentie in haar meest onverbiddelij-
ken vorm zou worden gesteld daarop
was ik niet voorbereid geweest.. Het wilde
er bij mij maar niet dadelijk in, dat het
noodig kon zijn, het middel van den vori-
gen nacht toe te passen: iemand met voor
bedachten rade door mijn wandeling door
de stad in de donkerste straatjes van de

stad te lokkenMaar in mijn afschuw

was toch ook iets van een primitieven
triomf, dat wij de bordjes verhangen had
den en opzettelijk een man hadden ver
nietigd, die behoorde tot een organisatie,
welke in de geschiedenis der beschaving
de meeste moorden op haar geweten heeft.
Het was een nog, niet beleefde sensatie,
onder de bescherming te staan van iemand,
die niet vreesde dezelfde middelen te ge
bruiken. In Oostenrijk was iedereen vol
komen machteloos tegen de Gestapo ge

weest. men kon zich nergens op beroe
pen; de Gestapo was oppermachtig.

Ik besefte, dat ik nu bezig was mij
langzamerhand van mijn beschaving te
ontdoen maar tenslotte had de wereld
dat al lang vóór mij gedaan. Hoezeer der
gelijke methoden mij ook tegen de borst
mochten stuiten, ik kon 'niet ontkennen,
dat deze wending mij met nieuwen moed
vervulde.

Hotel Colleoni ligt in de wijk van de
Vittorio Veneto en bij de openbare par
ken en plantsoenen. Er dreunde juist een
laag vliegend eskadron driemotorige Ca-
proni-vliegtuigen boven onze hoofden,
toen miin taxi voor het hotel stilhield. De
chauffeur keek zenuwachtig omhoog en
zei, half in zichzelf: Kunnen ze ons dan
nooit met rust laten?

Naderhand vernam ik, dat er den vori-
gen nacht Engelsche bommenwerpers bo
ven de stad waren geweest. Maar de er
gernis van den chauffeur scheen zich te
gen den oorlog en de vliegtuigen in het
algemeen te keeren.

Weliswaar had ik de kamers niet tele
fonisch besteld, maar het kostte weinig
moeite er een paar naast elkaar op de
eerste verdieping te krijgen, die uitkeken
op den tuin en ook een balcon hadden^ De
tweede kamer was nog vrij tot den vol
genden dag, als kapitein Bonini zou aan
komen.

Toen alles was geregeld, was het al ta
melijk donker geworden. Ik nam een tram
tot aan de Scala en drentelde door de bin
nenstad, om tenslotte bij Biffi in de Gal-
leria Vittorio Emanuele wat te gaan ge
bruiken. Ik was er al precies achter geko
men, waar Lorenzo Cie in de Via Monte
Rosa gevestigd waren. Het was een flinke
middenstandszaak, waar heeren- efc, da-
meskleeding werd verkocht. Ik vond het

een rustige gedachte te weten, waar de
vluchtplaats zich bevond voor het geval
ik zou moeten vluchten.

Ik ging niet in het restaurant zelf zitten
maar aan een tafeltje onder de galerij. Ik
had dit plekje midden in het publiek uit
gezocht om een beetje onder mensehen te
zijn en mijn gedachten in evenwicht te
kunnen houden. Terwijl ik na het eten een
sigaret zat te rooken, ontdekte ik opeens
Forni, den sympathieken gérant van het
„Hotel du Sud", waar ik vroeger placht
te logeeren. Hij kwam langs mijn tafeltje.
Hier in Milaan was het, in tegenstelling
tot Venetië, heel goed mogelijk, dat er een
twintig of dertig menschen waren, die mij
konden herkennen. Aan dat gevaar had ik
geen oogenblik gedacht! Ik betaalde snel.
stond op en verdween. Onder de bogen van
de galerij was het halfdonker, en ik wilde
zoo gauw mogelijk op straat zien te komen,
waar het volkomen donker, vanwege de
verduisterirïg, «fioest zijn. Maar ook daar
was het voor jnij nog niet donker genoeg.
Na een stralenden dag kwam de volle
maan achter nevel en sluiers aan den ho
rizon op. Toen ik uit de Galleria kwam,
was er een vale lichtkring te zien achter
het silhouet van de groote kathedraal van
marmer en graniet met haar honderdder
tig torenspitsen. Er waren niet zoovéél
menschen op straat als ik had verwacht.

Ik besloot te voet naar het hotel terug
te keeren.

De afstand was niet groot en de wande
ling zou heelemaal niet onaangenaam zijn
geweest, als ik niet gemerkt had, dat
iemand mij volgde.

Dat zijn alleen maar zenuwen, poogde
ik mij in het begin gerust te stellen, zoo
als men doet, als men ergens pijn heeft,
en niet weet waardoor. Het zijn eenvou
dig de zenuwen, die je parten spelen en

heusch niet de gestalte, die zich voort
durend in de schaduw van de huizen be
weegt. En de voetstappen die weerklinken
op het half door de maan beschenen pla
veisel, verbeeld je je maar. De figuren en
schaduwen waren intusschen echter wer
kelijkheid, maar ze hadden niets met mij
te maken. Of misschien tóch?

Een paar keer ging er een eenmanstram
voorbij en eens was ik er bij een halte
bijna in een gestapt. Maar een koppige
wil om tegen mijn angst op te treden,
dwong mij om verder te gaan. Ik speelde
nu eenmaal een spel, waarbij mei niet in
het wilde weg op de vlucht kon slaan.

Dc bedacht hoe prachtig Venetië er zou
uitzien in het zachte maanlicht en ik
vroeg mij af, wat Jane Howard opdit
oogenblik zou doen. Twee avonden tevoren
was ik op weg geweest naar haar toe. Se
dert dien had ik veel over onze ontmoe
ting gedacht, maar nog meer over ons af
scheid. Ik had er zooveel over gedacht, dat
ik mij het voorgevallene zelfs niet goed
meer kon voorstellen. Alleen in haér te
genwoordigheid zou ik mij mijn emoties
van dat oogenblik weer in herinnering
kunnen brengen en er met mij zelf over
eens worden, hoeveel of hoe weinig dit
alles eigenlijk te beteekenen had. Het was
echter waarschijnlijk, dat ik Jane nooit
weer zou terugzien.

Ook over kapitein Bonini dacht ik na-
Zat hij nu misschien te dineeren met een
van de vele vriendinnen, die hem zooveel
geld kostten en die hij alleen kon houden
door zich voor gore zaakjes te laten be
talen? Misschien had hij wel een vertrou
welijk gesprek met een hoogen ambtrr
van de Italiaansche geheime politie,
zijn geweten eindelijk te zuiveren. Of
confereerde hij met de Gestapo over de
vermoedelijke oorzaak van den dood van

mijn vervolger? Vanmorgen vroeg had
Andrews bijzonder bitter over Bonini ge
sproken. Als mensch was hij ook mij zeer
onsympathiek, maar ik kon geen motief
vinden, dat er hem toe bewogen kon heb
ben ons te verraden. Hadden wij zijn va
derlandslievende gevoelens zóó op. de
proef gesteld, dat hij er ook zijn leven voor
in de waagschaal had gesteld alleen om
ons gevangen te weten? Of meende hij,
dat de eenige manjer om zijn huid te red
den was, dat hij ons aan de geheime staats
politie van een vreemd land verried, zoo
dat men ons kon ombrengen, voor het te.
laat was?

Ik stond stil en bond de veters van mijn
schoenen vast. Ergens achter mij hoorde
ik andere yoestappen stilhouden. De ge
heime politie van het vreemde land was
dus nog niet zóó op non-actief gesteld als
majoor Dwinght zich had voorgesteld!

Dat had ik vooruit wel kunnen beden
ken. Wij hadden eigenlijk tevoren al met
iets dergelijks rekening moeten houden.
Degene, die gedood was, liep waarschijn
lijk niet moederziel alleen in Venetië rond.
Wat was er bijvoorbeeld aan de hand met
den man, die den vriend van Andrews, den
directeur van de credietbank, achtervolg
de? Als zijn landsman zoo maar zonder
meer van den aardbodem verdwenen bleek
te zijn, zou hij hem zeker b-ij een of andere
politie-instantie als vermist gaan aange
ven! Dan zou er dadelijk een onderzoek
worden ingesteld, waarbij zou blijken, dat
ik Venetië had verlaten en er zou naar
Milaan getelefoneerd worden, dat mijn
spoor dadelijk weer gevolgd moest worden,
van het oogenblik af, dat ik den trein ver
liet! Het was nogal eenvoudig.

(Wordt vervolgd);