IJmuider Courant
Engeland Speelt
De Veiligheidsraad vat het
ontwapeningsplan aan
Hanoi weer verbonden
met de buitenwereld
Verweer van prof. Gerbrandy
tegen de regeeringsverklaring
Duitsche stroomlevering
aan het Westen stopgezet
Drie-en-twintigSS-ers
gingen aan de haal
61e Jaargang Nó. 18529
Bureaux: Kennemerlaan 154, Tel. Redactie en
Administratie 5437. - Haarlem: Gr. Houtstraat 93,
Telefoon 10724, Directeur-Hoofdredacteur 15054.
Drukkerij Z. B. Spaarne 12, Tel. 12713, 10132.
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
KENNEMER EDITIE VAN HAARLEMS DAGBLAD
Vrijdag ÏO Januari 1947
Verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feest
dagen. - Abonnementsprijs per week 31 cent; per
kwartaal 4.—. Franco per post 4.50. - Adver
tentie-tarieven op aanvraag bij de Administratie.
Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
HET leven is vol tegenstellingen. Terwijl
een oorlogsmoede wereld worstelt met
haar tallooze problemen, een deels ver
woest en geheel ontwricht Europa zich
moeizaam tracht te herstellen, in China
burgeroorlog heerscht, in Vietnam strijd
met de Franschen, in Indonesië politieke
crisis, in Palestina moord en doodslag en
in Griekenland eindeloos grensconflict
neen, de vrede is nog niet vredig speelt
Engeland cricket in Australië en doet dit
met doodelijken ernst. Dat is niet over
dreven. Gij meent misschien, dat die ernst
zich bepaalt tot de spelers en enkele dui
zenden jonge sport-maniakken. Maar zoo
is het niet. Millioenen Engelschen volgen
van dag tot dag in hun kranten de uitvoe
rige verslagen en beschouwingen- van ex
perts, die hooge salarissen kosten en enor
me bedragen verkabelen, den halven aard
bol rond. Want „down under" speelt
Engeland cricket tegen Australië. En in
Australië zelf, minder beheerscht dan het
moederland en veel minder doortrokken
van het heilig ritueel van den Koning der
Spelen, kent de geestdrift geen grenzen.
Het is jammer dat er geen Testmatches
kwamen, toen de havenarbeiders onze
schepen beletten uit te varen. Zij zouden
ze van kolen voorzien hebben en ze rustig
hebben laten vertrekken, om er van af te
wezen en naar Don Bradman te kunnen
gaan kijken,
Deze Don Bradman is hun aanvoerder
en de grootste cricketer van alle tijden. Hij
is een cricket-wonder. Hij prijkt aan het
jhoofd van alle batting-statistieken in ge
wone en in Testmatches. De man is bijna
veertig, maar dat remt hem niet. Niets kan
hem stuiten. Bovendien heeft hij ditmaal
een sterk elftal, te sterk voor de Engel
schen. Na twee zware nederlagen in de
Testmatches te Brisbane en Sydney ontkwa
men zij in de derde, te Melbourne, maar
nauwelijks. Die derde werd „drawn"
zes dagen strijd: vol adem-benemende
spanning voor den kenner en ongetwijfeld
vol verveling voor den leek, als die aan
wezig ware geweest. Maar in Australië
schijnen geen onwetenden-van-cricket te
bestaan. De Engelsche bladen zeggen, dat
de totale kas-ontvangsten bij de derde
Testmatch dertigduizend pond hebben be
dragen, waarvan de bezoekers zoo wat dei-
tienduizend als hun aandeel krijgen. Er is
dus wel eenige belangstelling. En het feest
is niet. uit, want nog moeten twee Test
matches en verscheidene andere wedstrij
den gespeeld worden, eer de Engelsche
aanvoerder Hammond met de zijnen de
lange thuisreis aanvaarden zal en tijdig
aankomen voor het Engelsche cricketsei
zoen. Dat zal dan weer opgeluisterd wor
den door de komst van de Zuid-Afrikanen.
Die zullen ook Testmatches tegen de
Engelschen spelen, maar zoo belangrijk als
onze tegenvoeters, daar „onder beneden",
zijn zij niet. De emotie zal minder groot,
schoon niet gering zijn.
Gij, ernstige lezer, kunt dit alles vrij
belachelijk vinden, maar als gij de Engel
schen begrijpen wilt, die geen onbelangrijk
volk zijn, moet gij dat nalaten. Want spelen
behooren tot de kern van hun vorming
als modern volk en de regels van spelen,
vooral de ongeschreven regels, hebben hun
volkskarakter in hooge mate bepaald.
Cricket is het Spel, met een hoofdletter,
dat daarin steeds den boventoon heeft ge
voerd. Het heeft een stijl, een toon, een
houding als geen ander. Het is „It" en dat
beteekent eenvoudig „Het": Het SpeL
Niet» alle ernstige Engelschen zijn het
altijd met deze vereering eens geweest. Er
was de man die zei, dat de slag bij Waterloo
gewonnen was op de speelvelden van Eton.
Er was de Deken van St. Pauls Cathedral,
die schreef dat het schoonste, dat Engeland
aan de wereld geschonken had, zijn spelen
waren. Maar daarentegen verklaarde de
dichter Rudyard Kipling, wiens werk thans
verouderd is, maar die een halve eeuw ge
leden de bewonderde profeet van Britsch
nationalisme en Britsche zelfverheerlijking
was, de cricketers tot „flannelled fools": in
flanel gekleede dwazen. Hij maakte er
zich vijanden mee. En toen Lord Inver-
chapel, bekend uit onze Indonesische crisis,
verleden jaar' tot ambassadeur te Washing
ton benoemd was, zei hij in zijn eerste
redevoering tot de Amerikanen, dat hun
base-ball een veel aardiger spel was dan
dat vervelende cricket. Een kreet van
afgrijzen ging in zijn vaderland op. Hoe
durfde hij base-ball met cricket te verge--
lijken! Het verhoudt zich, in des gezworen
cricketers oog, tot the King of Games als
de muziek van Ketelbey tot die van Johann
Sebastian Bach, als de Bonte Dinsdag-
avondtrein tot Vondel's, Gijsbreght van
Aemstel. Lord Inverchapel zal verstandig
handelen door voorloopig maar niet-thuis
te komen.
Er zijn ook Engelsche schooljongens,
maar niet heel veel, die niet van cricket
houden. Het behoort tot hun lesrooster en
hun schoolopvoeding, hetgeen een zekeren
dwang meebrengt, die kwellend is als men
er geen aanleg voor heeft of heelemaal niet
van sport houdt. Cricket is een moeilijk
spel, er is vrijwat aanleg voor noodig en
sommige jongens, ook Engelsche jongens,
geven nu eenmaal niet om sport. Dat is
treurig.
Het belet evenwel niet dat ook thans, in
deze door strijd en conflict verscheurde,
deels verwoeste wereld, Engeland speelt
speelt met grooten ernst, alsof zijn leven
ervan afhangt. In zekeren zin doet het dat
ook. Zijn leven hangt niet af van de over
winning, maar van de toewijding aan zijn
Spel, van zijn wereldsch geloof in cricket,
dat het sterk gemaakt heeft en sterk zal
doen blijven. Are we downhearted? No!
Wel is ditmaal iets ergs gebeurd. Som
mige Engelsche sportjournalisten en zelfs
eëhige spelers zijn gaan nakaarten over
beslissingen van de Australische scheids
rechters (de umpires, zegt men bij cricket)
in Engelands nadeel. Bij andere spelen is
dat, schoon verkeerd, denkbaar. Bij Het
Spel is het ondenkbaar. „Het is immer des
cricketers trots geweest, dat de beslissing
van den umpire onaanvechtbaar is en dat
zelfs de onvriendelijkste beslissingen met
een glimlach aanvaard worden", vermaant
de Manchester Guardian in een „leader".
„Alleen de umpire is in een positie, die tot
juist oordeelen in staat stelt. Als hij zich
vergist, omdat hij menschelijk is, moet zijn
dwaling opgewekt aanvaard worden en
geen aanleiding zijn tot leelijke gedachten
of onsportieve gevoelens".
Op menige trouwe Engelsche kaak zal
bij de lezing van dit ernstig vermaan een
schaamteblos gerezen zijn. En als in een
zucht zal het fatale, vernietigende woord
zijn gefluisterd: It is not cricket.
R. P.
Atoomkwestie en ontwapening strijden om voorrang
Onder voorzitterschap van den Australiër Makin is de Veiligheidsraad Donderdag de
bespreking begonnen over het ontwapeningsplan, zooals dat door de resolutie van de
Algemeene UNO-vergadering tot verdere uitvoering aan den Veiligheidsraad is toe
gewezen. Reeds dadelijk na het begin der debatten bleek dat de groote moeilijkheid
van de politieke commissie, namelijk de vraag of en hoe de beteugeling der atoom
energie moet worden gecombineerd met het algemeene ontwapeningsplan, ook in den
Veiligheidsraad een meeningsverschil vormde. De Franschman Parodi trachtte den
raad te verzoenen roet een gelijktijdige behandeling van beide problemen.
De voorzitter Makin deed in zijn ope
ningstoespraak een beroep op de gedele
geerden om hun verplichting tot samen
werking, die voortvloeit uit de resolutie
der UNO na te komen en hij legde er den
nadruk op dat het thans de tijd niet is
om te zoeken naar oneenigheden. „Het
oogenblik om met het werk der ontwape
ning te beginnen is gekomen", zoo zeide
hij Hij was verder van medhing dat de
Amerikaansche en Sovjet-Russische stand
punten elkaar niet uitsluiten en stelde na
mens de Australische delegatie voor dat
de raad zou beginnen met de bespreking
van de resoltutie, die de Algemeene verga
dering ten aanzien van de ontwapening
heeft aangenomen.
Vervolgens was het woord aan Gromyko,
den Sovjet-Russischen afgevaardigde, die
zich tegen het Amerikaansche voorstel
verklaarde dat een bespreking van de
atoomkwestie verlangt voor dat de ont-
wapeningsdebatten beginnen. Gromyko
veronderstelde dat de Amerikaansche hou
ding neerkwam op een ultimatum: óf de
leden van den raad stemmen in met de
Amerikaansche atoom-voorstellen, óf
Amerika weigert zich bezig te houden
met de maatregelen voor de algemeene
ontwapening.
Gromyko zeide te hopen, dat de Veilig
heidsraad de voorstellen van de Sovjet
delegatie zal aannemen en zonder uitstel
voort zal gaan met het uitwerken van de
maatregelen om zoodoende de resoluties
van de Algemeene Vergadering te ver
wezenlijken.
De Amerikaansche gedelegeerde, Herschel
Johnson, zette opnieuw het Amerikaan
sche standpunt uiteen, dat n.J. een doel
treffende internationale controle van de
atoomenergie de sleutel is voor het geheele
probleem der ontwapening en dus het
eerst moet worden aangevat. Johnson zei,
dat geen enkel systeem voor de regeling
der bewapening tot vrede en veiligheid
kan bijdragen, zonder dat het afdoende
controle en zekerheidsstellingen inhoudt.
Johnson eindigde met te zeggen, dat, als
eenmaal overeenstemming is bereikt over
de kwestie der atoomenergie, de andere
fasen van het ontwapeningprobleem
slechts een moeilijkheid van de tweede
orde zullen worden. Hij achtte geen reden
aanwezig, waarom men thans de kwestie
uit den weg zal gaan.
Johnson verzekerde dat de Vereénigde
Staten het volle pand zullen bijdragen om
tot een oplossing van het probleem der
atoomenergie te komen.
Cadogan, de Britsche gedelegeerde,
deelde Frankrijks opinie, dat de Veilig-
De blokkade van Hanoi, de omstreden
hoofdstad van de semi-autonome republiek
Vietnam, werd gisteren verbroken, nadat
alle communicatie over land drie weken
afgesneden is geweest, aldus maakte het
Fransche persagentschap A.F.P. bekend.
Men verwacht binnen enkele dagen de
verbinding tusschen Hanoi en de op 100
K.M. afstand liggende havenstad Haifong
te herstellen.
Fransche troepen uit Hanoi hebben reeds
met de Fransche strijdkrachten uit Haifong
contact gemaakt., aldus werd door het
Fransche hoofdkwartier te Hanoi gemeld.
Een officieele melding, waarin de laat
ste Fransche successen werden bekend ge
maakt, zeide, dat het herstel van de ver
bindingen tusschen Hanoi en de zee"" de
critieke voedselpositie van de stad aan
zienlijk heeft verlicht-
Naar het Fransche persbureau verneemt
is de eerste groep zwaar gewonde Fran
sche soldaten per vliegtuig uit Indo-China
in Cairo aangekomen. Volgens een ander
bericht heeft het Fransche garnizoen van
Nam-Dingh, ongeveer 123 KIM. ten Zuiden
van Hanoi, 15 burgers, die van 19 Decem
ber af in een bankgebouw omsingeld wa
ren, geëvacueerd. Nam-Dingh is nog steeds
ingesloten, hoewel er verbetering in den
toestand zou zijn te bespeuren en verster
kingen spoedig verwacht worden.
heidsraad beide deelen van het ontwape-
ningsprobleeru tegelijk moet behandelen.
Tevens verklaarde hij zich voorstander
van het Sovjetvoorstel tot Instelling van
de commissie tot studie van de ontwape
ning.
Cadogan legde er den nadruk op, dat het
waarschijnlijk onmogelijk zal zijn, dat de
ontwapeningscommissie haar werk binnen
drie maanden klaar kan hebben, zooals in
het Sovjet-voorstel werd verondersteld.
Hierop werd het debat over de ontwa
pening tot Vrijdag verdaagd.
Koninklijke belangstelling
voor ijshockeywedstrijd
Tot groote verrassing van het publiek in
de Apollohal te Amsterdam heeft de Ko
ningin daar gisteravond den ijshockey
wedstrijd Ijsvogels—Canadians bijge-
gewoond. H.M. toonde zeer veel belang
stelling voor den wedstrijd alsmede voor
de prestaties van het Zwitsersche kunst-
rijderspaar Dubois, dat in de pauze een
demonstratie gaf.
De Canadians wonnen den ijshockey
wedstrijd met 52, De eerste speelhelft
verliep sportief en rustig, doch in de
tweede helft ging het nogal ruw toe.
Een onverkwikkelijk moment was het,
toen een der Canadians voor twee minu
ten van het ijs gezonden werd, doch wei
gerde heen te gaan. Onder een oorverdoo-
vend gefluit van het publiek duurde dit
incident zeven minuten, waarna een op
lossing gevonden werd.
Omstreeks halfelf keerde de Koningin
naar het paleis terug. Bij het verlaten
van de Apollohal zeide de Landsvrouwe
tot den bedrijfsleider, den heer J. van den
Berg: „Ik vond het'een zeer spannenden
avond en ik heb erg genoten".
Groote brand in de haven
van New York
Dezer dagen is te New-York brand
uitgebroken op een aanlegsteiger van
de Central Railways aar den oever van de
Hudson ter Hoogte van New Jersey. Het vuur
verspreidde zich snel over de havenwerken
en schepen. De luoht boven de wolkenkrab
bers van Manhattan was spoedig rood ge
kleurd. De brandweercommandanten van de
havenwijk verklaarden dat dit de ernstigste
brand was, dien zij zich konden herinneren.
Later werd gemeld dat er reeds zeven aan
legsteigers in brand stonden. Na de blussching
bleek een enorme schade te zijn veroorzaakt.
Vijf kinderen verbrand
In Doncaster (Eng.) zijn volgens Un. Press de
vijf kinderen van een mijnwerkersgezin, die al
leen thuis waren, omgekomen toen het huis door
onbekende oorzaak in brand raakte. Het oudste
kind, een meisje van dertien, was naar bulten
gerend cxm hulp te halen doch keerde daarna In
het brandende huls terug om haar broertjes en
zusjes te redden. Zij slaagde niet hierin en
kwam ook zelf om het leven.
De E.V.C. is ontevreden
Proteststaking van 24 uur
in de Rotterdamsche haven
Het bestuur van de Eenheidsvakcen
trale heeft besloten Zaterdag voor vier en
twintig uur het werk in de Rotterdam
sche haven neer te leggen. Deze staking
zal een proteststaking zijn. De EVC ver
klaart, dat zij er haar ontevredenheid mede
te kennen wil geven over het trage ver
loop van de onderhandelingen welke van
Februari van verleden jaar af nog steeds
voortduren en waarvan het resultaat zou
zijn, dat het College van Rijksbemidde
laars een beslissing heeft getroffen, welke
zou neerkomen op algeheele aanvaarding
van het standpunt der werkgevers.
Zaterdagochtend zal een vergadering
worden belegd, waarin de volgende eischen
worden besproken: loonsverhooging van
10 pCt.; hoogere garantieloon en op het
peil. zooals dat te Amsterdam bestaat, na
melijk f 36 in plaats van f 30.90; een
betere regeling voor vuilen en bij zonderen
arbeid; een collectief arbeidscontract voor
het toezicht- en opzichthoudend peiyso-
neel; geen arbeid op Zondag en medezeg
genschap van de organisaties in alle aan
gelegenheden betreffende de loonen en de
arbeidsvoorwaarden.
Deze actie houdt, naar de EVC verklaart
geen direct verband met de kwestie van de
lossing van Antwerpsche schepen. Wat dit
betreft kon de EVC niet een haar bevre
digende regeling met de „Unie Verkeer"
der erkende bonden verkrijgen.
Het woord is aan.
Lafontaine:
Wat nieutas moeten we hebben
al was er geen nieuws meer op
de wereld.
Eenzijdig Amerikaansch besluit
inzake Japansche herstelbetaling
Functionarissen van het Amerikaansche
ministerie van Oorlog hebben in een radio
uitzending verklaard, dat de V. S vastbeslo
ten zijn onmiddellijk een begin te maken met
de inzameling van herstelbetalingen uit Japan
zelfs zonder volledige goedkeuring van de
Sovjet-Unie en andere geallieerden.
Het hoofd van het bureau van het ministe-
die van Buitenlandsche Zaken voor aange
legenheden het Verre Oosten betreffend,
heeft bekend gemaakt, dat 'een dringende
instructie voor generaal MacArthur om spoe
dig te beginnen met de verwijdering van
Japansche industrieën en installaties over
wogen wordt.
Howard Peterson, onder-minister va'n Oor-
ig, heeft te kennen gegeven, dat zoo spoedig
nogeltjk het industrieele peil van Japan moet
worden va.stgesteld, teneinde de Japanners in
staat te stellen hun economisch herstelpro
gram op realistische basis te fundeeren, zoo
dat het niet meer ten laste van de Ameri
kaansche begrooting komt. De commissie
voor het Verre Oosten zou op de hoogte ge
steld worden van de Amerikaansche plannen,
maar haar formeele goedkeuring zou niet
afgewacht worden.
Benoeming van Dr. Van Mook in een dubbele junctie
toegelicht
„Een vliegtuig met hersens".
In Amerika wordt druk geëxperimenteerd
met onbemande vliegtuigen, die door mid
del van radio, televisie, radar, warmte,
magnetisme, ja zelfs door geluid van den
grond af bestuurd kunnen worden.
De Ryn wegens drijfijs voor scheepvaart gesloten
Dc Berlijnsche correspondent van het
ANP seint, dat de stroomlevering van
Duitschland naar Nederland wordt afge
sneden ten gevolge van de critieke situa
tie waarin de electriciteits-voorziening
van West-Duitschland door de vorst is
komen te verkeeren. Officieel is medege
deeld dat het stopzetten van de stroomle
vering naar België en Nederland en ten-
deele ook aan de Fransche zóne, een on
derdeel is van de drastische inkrimping
die alle gebieden betreft die door de cen
trales in de Britsche zóne worden ver
zorgd.
Deze maatregel is getroffen daar de
productie van bruinlcbol door de bevriezing
der velden zoodanig verminderd is dat de
voorziening der centrales niet meer ge
waarborgd is.
Hoewel gisteravond in Midden-Duitsch-
land de eerste sneeuw gevallen is, houdt
de koudegolf onverminderd aan.
De verkeerssituatie in het Rijngebied is
ernstig bemoeilijkt door het uitvallen der
veerdiensten. De dienst op Emmerik was
gisteravond evenwel nog in werking.
Wegens drijfijs is de scheepvaart op den
Rijn in Duitschland de eenige tot dus
ver nog gebruikte waterweg geheel
stopgezet.
Ook geen kolen meer?
Ten einde het thans vrijwel geheel op
den spoorwagen aangewezen vervoer te
ondersteunen wordt extra brandstof be
schikbaar gesteld voor het automobielver-
keer.
De verwachting bestaat evenwel, dat
de vervoersbeperkingen en de noodzaak
om een minimale electriciteits-voorziening
in de Duitsche steden op gang te houden,
in de volgende dagen tot nieuwe maat
regelen zullen kunnen leiden, waaronder
de algeheele stopzetting van kolenleverin-
gen naar het buitenland.
De toestand in de Duitsche steden ont
wikkelt zich thans in versnelde mate naar
een crisis. In Berlijn, waar het grootste
deel der bevolking zonder huisverwarming
is, worden sedert Dinsdag honderden men
schap-mefc--bevroren -ledematen -in -de-zie
kenhuizen binnengebracht. De mogelijk
heid bestaat, dat zelfs de ziekenhuizen
zonder verwarming zullen geraken. De
Berlijnsche gemeenteraad heeft een storm
achtig debat gevoerd over de situatie,
waarin de eisch gesteld werd alle nog bij
theaters en bioscopen aanwezige voorra
den in beslag te nemen.
Boven het door ijs afgesneden Wadden
eiland van Am rum zijn voorraden melk
poeder voor de kinderen per parachute
neergelaten De laagste temperatuur werd
geregistrèerd in Küstrin-aan-de-Oder, na
melijk 27 graden.
Bewakers zaten in een café
om de warme kachel
Woensdagmorgen verliet een vrachtauto,
waarin zich 23 Nederlandsche SS'ers en
eenige bewakers bevonden het Limburg-
sche dorp Hoensbroek, met bestemming
Den Helder. De tocht was met de heer-
schende koude geen plezierreisje en toen
het transport tegen het vallen van den
avond Ede passeerde, besloten de bewa
kers bij een buitencafé even te stoppen om
krachten op te doen voor het verdere ge
deelte van de lange reis. Eén der bewakers
bleef met de SS'ers in de vrachtauto ach
ter. Zijn collega's schoven in de gelagka
mer rond de warme kachel en bleven daar
meer dan anderhalf uur zitten. De bewaker
in de auto was inmiddels in slaap geval
len, hetgeen de door de koude verkleumde
maar des ondanks op hun vrijheid beluste
SS'ers een welkome gelegenheid bood de
plaat te poetsen en in de omliggende bos-
schen te verdwijnen.
De vinnige koude en de honger dreven
een gedeelte der deserteurs den volgenden
morgen weer terug naar de bewoonde we
reld, zoodat Donderdagmiddag ongeveer de
helft der gevangenen weer present was. Op
de overigen wordt nog ijverig jacht ge
maakt.
Uit het feit, dat de SS'ers uit Limburg
werden overgebracht naar Den Helder om
daar in een fort opgesloten te worden is af
te leiden, dat het hier geen „lichte geval
len" betrof.
Het eiland Tholen is door het ijs geïsoleerd. De Rijkswaterstaat had onlangs aangebo
den over de pijlers van de in aanbouw zijnde brug over de Eendracht een houten
noodbrug te slaan, doch de gemeenteraad van het stadje Tholen wilde hiervoor alleen
toestemming geven, indien de gemeente op deze brug tol mocht heffen. De rijkswater
staat vond dit onjuist, omdat de gemeente dan voordeel zou trekken uit werkzaam
heden, welke niet van gemeentewege waren verricht. Er kwam dus geen noodbrug en
Tholen is thans alleen te bereiken over een paar planken, welke over de pijlers van
de in aanbouw zijnde brug gelegd zijn.
Weerbericht
NEVEL OF MIST
Verwachting:, medegedeeld door het
K.N.M.I. te De Bilt, geldig tot Zaterdag
avond:
In het overgroote deel van het land mist.
plaatselijk eenige neerslag, In het
Noordoosten-yan het land temperatuur
om het vriespunt tot lichte vorst. Overi
gens temperatuur om het vriespunt.
Aanvankelijk nog weinig wind, later wat
toenemend uit Zuid tot Oost.
Italië krijgt eigen schepen
in leen
De twee Italiaansche passagiersschepen Mon
ti cello en Hermitage die gedurende den oorlog
in Amerikaansche handen vielen, zullen voor
onbepaalden tijd aan Italië worden uitgeleend.
Een Italiaansche technische commissie heeft
bij de Amerikaansche maritieme commissie een
verzoek ingediend om nog vijftig andere sche
pen waaronder een aantal victory schepen
toegewezen te krijgen meldt Uuited Press,
Naar aanleiding van de officieele verkla
ring, welke de regeering liet volgen op de
radioredevoering van prof. Gerbrandy,
heeft de oud-minister-president gisteravond
wederom over beide zenders een rede ge
houden. Hij noemde de regeeringsverkla-
j ring „er naast". „Men heeft mij verweten,
j dat ik wel de laatste zou mogen zijn, om
Dr. Van Mook op het punt van overschrij
ding der grenzen van de Grondwet te cri-
tiseeren, want ik zou zelf hebben bevor
derd, dat hij met ongekende macht werd
bekleed". Ten aanzien van' dit verwijt zei
de prof. Gerbrandy dat in 1941 in overleg
met den gouverneur-generaal jhr. Tjarda v.
Starkenborgh Stachouwer Dr. Van Mook
benoemd werd tot minister van Koloniën
in het Londensche kabinet. Toen de oorlog
met Japan uitbrak, werd Dr. Van Mook als
minister ontslagen, omdat de gouverneur-
generaal hem meer noodig had dan prof.
Gerbrandy, die daarna zelf minister van
Koloniën werd, Op verzoek van den heer
Tjarda volgde daarna de benoeming van
Dr Van Mook tot luitenant-gouverneur-
gefteraal" opdat "termïirrste iemand naar
Amerika zou kunnen gaan. Op grond van
wettelijke bepalingen mag de gouverneur-
generaal namelijk zelf het gebied van Ne-
derlandsch-Indië niet verlaten. Toen in
Maart 1942 Java op het punt stond ov
weldigd te worden en beslist was. dat de
ambtenaren'in Indië het lot van de bevol
king onder de bezetting moesten deelen,
besloot de heer Tjarda te blijven en Dr.
Van Mook naar Londen te zenden. Dr. Van
Mook werd voorgedragen als minister van
Koloniën en prof. Gerbrandy werd mi
nister voor de Algemeene Oorlogvoering-
Het natuurlijke vooruitzicht was, dat Dr.
Van Mook te zijner tijd als luitenant-gou
verneur-generaal naar Indië zou terugkee-
ren. In dien tijd is wel gebleken, dat er
verschil van inzicht over bepaalde proble
men bestond, doch het belang van het Ko
ninkrijk ging voor alles.
In het najaar van 1944 toen gehoopt
werd op een snelle bevrijding van Neder
land is gezegd: ,.De tijd is aangebroken dat
Dr. Van Mook als luitenant-gouverneur-
generaal terugkeert naar het Verre Oosten.
Laat hij voor dien korten tijd nog lid van
het kabinet blijven, zoodat hij dus gebon
den blijft en van tijd tot tijd naar Londen
moet komen". Dit was juridisch inderdaad
een monstrum, maar een practische nood
maatregel in oorlogstijd. Toen Nederlands
bevrijding uitbleef, is een einde gemaakt
aan de samenkoppeling van functies. Dat
vertelt de regeeringsverklaring er niet bij,
aldus prof. Gerbrandy.
Is de macht, welke aan den luitenant
gouverneur-generaal gegeven werd, te
groot geweest? Prof. Gerbrandy ontkende
dit en verklaarde, dat Dr. Van Mook bij
lange na niet de bevoegdheden kreeg,
welke hij verlangde. Zijn benoeming in
1944 was geschied met de beperking, dat
zij in geen enkel opzicht volgende kabi
netten zou binden en dat hij luitenant
gouverneur-generaal werd, die slechts zeer
tijdelijk de bevoegdheden van den gouver
neur-generaal zou uitoefenen. Dr. Van
Mook heeft deze beperkingen aanvaard-
Ten bewijze hiervan haalde prof. Ger
brandy enkele zinsneden aan uit een door
dr. Van Mook op 17 October 1944 te Lon
den gehouden radiorede.
Het kabinet wenschte dat de heer
Tjarda bij de bevrijding van Nederlandsch-
ïndië wat dr. Van Mook betreft die ver
houding zou terugvinden, welke er voor
het uitbreken van den oorlog met Japan
had bestaan.
Prof. Gerbrandy bracht hulde aan jhr.
Tjarda, die door zijn optreden het gezag
had verworven, tegenover de volken van
Indië en tegenover de regeeringen van de
volken der wereld het herstel der eeuwen
oude verbindingen tusschen Nederland en
Indië na de bevrijding gemakkelijk te
maken.
„Het geschetste beleid van mijn kabinet"
aldus prof. Gerbrandy, „is door de twee
opvolgende kabinetten geheel omgebogen.
Men heeft den heer Tjarda laten gaan,
omdat men niet het beleid, door hem en
ons voorgestaan, maar wel dat van dr. Van
Mook begeerde. Wij weten thans dat de
man, die in Londen met ons samenvocht
om den Japanner te verslaan, nu de con
solidatie bevordert van een republiek van
Japansch-fascistischen oorsprong onder
presidentschap van een man die met de
Japanners collaboreerde.
In de officieele verklaring wordt gezegd,
dat deNregeering voortgaat met den arbeid
aan de uitwerking der overeenkomst. Men
wrijft zich de oogen uit. Uitwerking van
een overeenkomst, die nog door geen der
partijen ge teekend is en misschien niet
eens geteekend wordt. Wie verstaat nog
iets van deze haast om de afschuwelijke
republiek in het zadel te helpen van het
stormpas-tempo waarmee Indië,. van Ne
derland wordt weggescheurd?
Het kabinet haast zich de republiek te
vestigen en als dat geschied is, dan zal het
later, veel later aan het Nederlandsche
volk vragen: verander nu uw Grondwet
om haar met dien toestand in overeen
stemming te brengen. Ik veroorloof mij
deze vraag:
„Als dan het Nederlandsche volk zegt:
neen, zoo willen we het niet, wie is ver
antwoordelijk voor de politieke chaos,
waarin het Koninkrijk der Nederlanden
dan zal verkeeren?"
De officieele verklaring zegt dat de re
geering haar beleid in de volksvertegen
woordiging heeft toegelicht en deze onge
vraagd zich in groote meerderheid achter
haar voornemens heeft geschaard Inder
daad wat de Tweede Kamer betreft (de
Eerste Kamer moet zich nog uitspreken)
heeft de regeering een overwinning be
haald. Of de leden van het kabinet diep
in hun hart het ook een overwinning noe
men betwijfel ik. Maar dit ,is zeker: in
het volk, dat zich niet gewonnen wil
geven en bij onze jongens in Indië, in wier
borst het nationaal gevoel voor recht :s
ontgloeid, daar heeft het kabinet zijn
zaak reeds verloren".
Prof. S. Posthuma gaaf
binnenkort naar Indië
Financieel-economisch adviseur
der Commissie-generaal
Prof. S. Posthuma, directeur van de
Nederlandsche Bank, zal op 21 Januari
naar Indië vertrekken om daar als fi
nancieel-economisch adviseur van de Com
missie-Generaal op te treden. Het college
van commissarissen der Nederlandsche
Bank zal prof. PoUhuma tijdelijk op non-
actief stellen. De heer Westerman Hol-
stijn die op 15 Januari wegens het berei
ken van den pensioengerechtigden leeftijd
aftreedt als directeur-secretaris der Ne
derlandsche Bank zal de functie van prof.
Posthuma waarnemen.
Prof. Posthuma werd op 25 Juli 1900 te
Djember (Oost-Java) geboren, In 1920 behaal
de hij in Nederland het einddiploma aan het
eerste stedelijk gymnasium te 's Gravenhage.
Van 19211925 volgde hij de colleges aan de
Nederlandsche Handelshoogeschool te Rotter
dam en slaagde in 1925 cum laude voor het
doctoraal examen economie. Daarna was hij
redactie-secretaris van de Economisch-Statis-
tische Berichten en secretaris van de Neder
landsche organisatie van de Internationale
Kamer van Koophandel te 's Gravenhage In
1931 werd hij tijdelijk werkzaam gesteld bij
de Oostenrijksche Nationale Bank als assi
stent van prof. mr. dr. G. W. J. Bruins.
Tevens was prof. Posthuma belast met de
bijzondere procuratie van de Bank voor In
ternationale betalingen In 1933 werd hij als
waarnemend directeur verbonden aan de
Nederlandsche Bank voor Zuid-Afrika. Zijn
benoeming tot directeur van die bank volgde
op 29 Juni 1934.
Tijdens de bezetting nam prof. Posthuma
aan de Nederlandsche Handelshoogeschool te
Rotterdam voor prof. Lieftinck de colleges
waar. Zijn functie van directeur van de
Nederlandsche Bank aanvaardde hij op 1
November 1945. In dezelfde maand werd hij
benoemd tot buitengewoon hoogleeraar aan de
Economische Hoogeschool te Rotterdam.
Van bevoegde zijde verneemt- ANP, dat
ten departemente van Overzeesche Ge-
biedsdeelen thans de laatste hand wordt
gelegd aan een wetsontwerp houdende
uitbreiding van de Commissie-Generaal
tot ten hoogste vijf leden. Dit wetsont
werp zal dezer dagen aan den ministerraad
worden voorgelegd. Het ANP verneemt
voorts, dat prof. Posthuma in Indonesië
reeds dadelijk in het werk van de Com
missie-generaal zal worden ingeschakeld
Wedstrijden afgelast
De voor Zaterdag en Zondag vastgestelde
wedstrijden van de voetbal-, hockey-, korf
bal- en handbalbonden (evenals de Haar-
lemsche voetbal- en korfbalbond) zijn uit
gesteld.
Het voetbalprogramma van den KNVB
is verschoven naar Zondag 19 Januari.
DE „KAREL DOORMAN" IN KAAPSTAD
Naar het Fransche persbureau A.F.P. mee
deelt is het vliegtuigmoederschip de „Karei
Doorman" gisteren in Kaapstad aangekomen.
Het schip zal hier een week blijven, alvorens
de reis naar Nederland te vervolgen.
