Reeds duizenden jaren geleden
werd er „geopereerd"
De geleerde kijkt in de keuken Bezinning
Nacht-Express
Dinsdag 21 Januari 1947
IJMU1DER COURANT
Ziekten en de bestrijding ervan
Elke oorlog brengt vernietiging, maar
ook vooruitgang op het gebied der weten
schap. En zeer zeker op het terrein der
medische wetenschap zijn belangrijke ont
dekkingen gedaan. We denken na dezen
oorlog speciaal aan het gebruik van peni
cilline.
Onwillekeurig gaan onze gedachten hier
bij naar de physiologie en anatomie van
den mensch, de grondpijlers der genees
kunde.
Ten allen tijde heeft de mensch zich
denkbeelden gevormd over de raadselen
van gezondheid en ziekte, die dan weer sa
mengingen met leven en dood, en de grond
slag werden voor 's menschen geloof. Reeds
de Magdaleniens uit het Oude Steentijd
perk verrichtten primitieve operaties en in
den tijd van Hammoerati, 2000 j. v. Chr.,
hadden de dokters in het oude Babyion
reeds een „Maatschappij tot bevordering
der geneeskunst". Het bestuur hiervan stel
de de verschillende honoraria vast. Dokter
en veearts waren te dien tijde echter in
één persoon vereenigd.
In den tijd van Boeddha's leven op aarde
(500 v. Chr.) werden reeds breuken en
staar geopereerd door den Indischen ge
neesheer Atreya en met goed gevolg. Deze
dokter had een apotheek met zevenhonderd
verschillende kruiden. Terzelfder tijd
wordt uit Egypte melding gemaakt van de
behandeling van wonden aan schedel, neus,
kaak, ooren, wervelkolom, sleutelbeen,
schouderblad en borst. Het document waar
we deze gegevens in vinden, een stuk dus
van een 2000 jaar geleden, bevat een hoe
veelheid anatomische kennis, die heden ten
dage nog steeds als juist wordt aange
merkt. Geval voor .geval wordt er systema
tisch in uitgewerkt: verschijnselen, diag
nose. therapie. Specialisten waren reeds
toen aan het praktizeeren en waren ver
plicht zich tot hun speciale terrein te be
perken.
In 1935 heeft men bij Merseburg in
Duitschland het geraamte van een vrouw
gevonden uit den tijd van ongeveer 1000
v. Chr. Bij schedelonderzoek bleek dat er
sprake was van een operatie die heel groo-
te vaardigheid vereischt, n.l. doorboring
van het schedeldak. De aangegroeide ran
den van het doorgezaagde been zijn het
bewijs dat de vrouw in leven is gebleven.
De vader der geneeskunde is Hippocra
tes, omstreeks 450 v. Chr., een weten
schappelijk veldheer, die op het eiland Cos,
waar sedert een paar eeuwen een school
voor priester-geneeskunde was gevestigd,
reorganiseerend optrad. Zooals veel in het
leven langzaam maar zeker de helling af
gaat, was ook hier bijgeloof en boerenbe
drog in de plaats gekomen van zuivere
wetenschap. Onder leiding van Hippocra
tes werden anatomie en therapie eindelijk
objectief onderzocht. Er bestaan verhan
delingen over diëeten en behandeling van
bepaalde ziekten door middel van [lichaams
oefeningen.
Aristoteles onderzocht een eeuw later in
Athene de functie van de lichaamsorganen
en verrichtte talloozè secties. Zijn bevin
dingen en ontdekkingen legde hij vast in
drie boekwerken: „De geschiedenis der die
ren", „Over de deelen der dieren" en „Over
de voortplanting der dieren". Want proef
nemingen geschiedden steeds op dieren.
In de derde eeuw voor Ohristus werden
in Alexandrië, in het museum en de bi
Ko van Dijk en Mary Dresselhuys in een
der scènes van „Als de tortel roept", waar
van Comedia Zaterdagavond de première
gaf.
bliotheek, de universiteit van de Oudheid,
behalve collegezalen en studievertrekken,
laboratoria voor sectie en vivisectie, een
observatorium, een dierentuin en een bota
nische tuin gesticht. Hier werd de werke
lijke functie van de hersenen ontdekt en
kwam elke tak van kennis tot haar recht.
Herophilus ontdekte er het verband tus-
schen de zenuwen en de hersenen, zag het
verschil tusschen bewegings- en gevoels-
zenuwen, bevond de zetel van het verstand
in de groote, de zetel der onbewuste ver
richtingen in de kleine hersenen. Zoo is
schrede voor schrede de medische weten
schap gegroeid langs, neen, door" figuren
als James Simpson, (chloroformdamp, dus
narcose), Louis Pasteur (bacteriologie),
Robert Koch (tuberkelbacil) en vele, on
telbaar vele anderen heen, tot hier toe.
Doch het einde is er nog niet, want door
de studie van psychologie en parapsycho
logie heen, mogelijk mede door atoomphy-
sica, zal de medische wetenschap haar
triomftocht yoortzetten tot.ja, waar is
het einde?
Astronomische expeditie
naar Britsch Oost-Afrika
In het voorjaar zal een astronomische
expeditie, waarvoor momenteel te Leiden
de voorbereidingen worden getroffen, naar
Britsch Oost-Afrika - vertrekken om mede
te werken aan een groot internationaal pro
gramma van astronomische waarnemingen,
die ten doel hebben om met groote nauw
keurigheid de declinatie van ongeveer 1200
sterren te bepalen. Het ligt verder in de be
doeling, een speciale studie te maken van
het zodiakale licht en buitendien biologi
sche gegevens te verzamelen.
De Leidsche astronoom dr. G. van Herk
zal de leiding van de expeditie op zich
nemen, geassisteerd door den luitenant ter
zee eerste klasse W. H. van Zadelhoff.
De kosten worden bestreden uit Ameri-
kaansche fondsen en door bijdragen van
de Hollandsche maatschappij van Weten
schappen, eenige andere Nederlandsche
lichamen en een regeeringssubsidie.
De echtgenooten van de heeren Van
Herk en Zadelhoff die den tocht meemaken
zullen voor groote huishoudelijke moeilijk
heden staan, aangezien de expeditie geheel
„self-supporting" moet zijn.
De uitrustingen van deze eerste groot-
scheepsche Nederlandsche wetenschappe
lijke expeditie na den oorlog, die drie jaar
weg zal blijven, worden samengesteld in de
Leidsche sterrewacht.
Voedingsraad blijft ook na den oorlog aandacht
aan de voedingsgewoonten van ons land schenken
En nu waivisch-vleesch
In de oorlogsdagen hebben de DuHschers in den mond van de Maashaven een groot
droogdok tot zinken gebracht. Na de bevrijding is het dok gelicht en naar de Waal
haven gesleept, waarvan men een gedeelte heeft afgedamd en leeggepompt. Het
droogdok ligt nu op het droge om hersteld te worden.
Stichting „Eerebegraafplaats"
krijgt een nationaal karakter
Zaterdag had in het gebouw van de
Provinciale Griffie te Haarlem een verga
dering van het bestuur der stichting „De
Eerebegraafplaats te Bloemendaal" plaats.
Besloten werd een commissie van toezicht
te vormen, die het nationale karakter van
de stichting zou weerspiegelen en waarin
dus vertegenwoordigers van alle richtin
gen in ons volksleven opgenomen zullen
worden.
De basis werd gelegd voor de voltooiing
van de eerebegraafplaats op het bouwen
van het groote monument na. Met de
Rijkscommissie voor de oorlogsgedenk-
teekens zal hierover nog overleg gepleegd
worden.
Tevens zal nagegaan worden in hoeverre
een nationale inzameling van gelden ten
behoeve van de instandhouding van de
Eerebegraaf;plaats, waar bijna 400 helden
uit het verzet een laatste rustplaats heb
ben gevonden, georganiseerd kan worden.
Men hoopt de Ommuring en 'de verdere
afwerking van de begraafplaats, waarvan
de aanbesteding binnenkort zal plaats vin
den, nog voor den zomer gereed te heb
ben.
Het bestuur der Stichting is als volgt,
samengesteld: dr. H. Wamsteker, Haar
lem, voorzitter; de heer Hendrik Muller,
Amsterdam, vice-voorzitter; de heer M.
M. Gouvee, Den Haag, secretaris; mr. C. H.
de Plug, Amsterdam, penningmeester en
de heeren J. Buys, F. D. Bijleveld, H. A.
Douque, J. A. Meewis, W. Ravesloot, W.
E. Sanders, P. A. Verburg en mr. H. A.
Wassenbergh en de dames A. M. la Cos-
quine de Bussyvan der Lelie, W. v. d.
Donk, N. H. LulofsOtten en dr. M. B. E.
Nilant.
Als administrateur treedt op de heer
H. G. W. Blaauw, Zylweg 40, Haarlem.
Tot leden van de Commissie van Toe
zicht werden benoemd: Mevr. L. de Beau
fortb.esse va Hardenbroek, Den Haag;
C. J. A. Slewe overleden
In de Katholieke Ziekenverpleging te
Hilversum is, na korte ongesteldheid, Za
terdag aan een acute maagaandoening
overleden de heer C. J. A. Slewe, sinds de
bevrijding directeur van het R.K. dagblad
De Volkskrant en bestuurslid van de Ver-
eeniging De Nederlandsche Dagbladpers.
Voor den oorlog was hij jarenlang direc
teur van het door hem ontworpen en ge
organiseerde Centraal Bureau voor Cou
rantenpubliciteit (Cebuco), een instelling
van de Ned, Dagbladpers. Hij was een
bijzonder bekwaam vakman, hetgeen hij
ook in zijn kortstondige directioneele lei
ding van de Volkskrant heeft bewezen.
Het heengaan van den heer Slewe in de
kracht van zijn leven hij was pas 49 jaar
zal in den kring van het Nederlandsche
dagbladwezen als een groot verlies gevoeld
worden, niet alleen wegens zijn bekwaam
heid en zijn bereidwilligheid, om vak
belangen in besturen en commissies te
helpen dienen, maar ook om. zijn oprechte,
hartelijke en zonnige natuur. Met diep
leedwezen maken wij melding van dit ver
lies van een vakgenoot, dien wij tot de
besten rekenden.
pEN NEDERLANDSCHE HUISVROUW
zou raar staan te kijken, indien plot
seling een professor in haar keuken zou
staan om te zeggen, hoe zij moet koken.
Toch komt de geleerde dagelijks in de keu
ken om den hoek kijken. Over de geheele
wereld zijn hooggeleerden, geleerden en
hun assistenten bezig met theoretische en
practische voedselproblemen, welker op
lossing steeds weer een steentje bijdragen
tot grootere gezondheid van den mensch..
Het zijn niet alleen de vitamines, die
de aandacht vragen. De voedselwetenschap,
die gebruik maakt van medische, biologi
sche, natuurkundige, scheikundige en an
dere wetenschappelijke resultaten, houdt
zich ook danig, en wellicht in de eerste
plaats, bezig met de structuur, de toepas
sing en de uitwerking van vetten, eiwit
ten zetmeelstoffen, suikers en mineralen.
Juiste combinaties van deze stoffen met vi
taminen bevorderen een evenwichtige voe
ding en daarmee een evenwichtige geeste
lijke en lichamelijke gezondheid.
De verworven wetenschap blijft niet in
studeerkamers en laboratoria. De industrie
van voedingsmiddelen maakt overal ter
wereld gebruik van wetenschappelijke re
sultaten. Er zijn echter ook resultaten,
waaraan de industrie niets heeft.. Deze zijn
namelijk bestemd voor de vrouwen en
mannen, die voedsel bereiden: huisvrou
wen en koks.
Er is, zoolang de geschiedenis terug
reikt, gekookt. Ieder land, ieder volk, ja
iedere groep 'hield er zijn eigen methodes
op na. Deze methodes zijn in den oorsprong
afhankelijk geweest van verkrijgbare voe
dingsstoffen eenerzijds en van de eischen,
die aan maaltijden werden gesteld, ander
zijds. Veel van de oorspronkelijke natuur
lijke eischen zijn in verval geraakt en ver
vangen door eischen op het gebied van
smaak en lust De moderne wetenschap
tracht^ hieraan aangepast, wegen en mid
delen te vinden om tot evenwichtiger voe
ding, die de algemeene volksgezondheid ten
goede zal komen, te geraken. Ook in ons
land wordt aan deze dingen gewerkt. liet
resultaat naar buiten ziet men in den ar
beid van het voorlichtingsbureau van den
Voedingsraad, welk bureau onder leiding
staat van dr. C. den Hartog.
Walvischvleesch.
Walvischvleesch, „geen vleesch en geen
visch", luidt het commentaar van velen,
dien het „onbekend maakt onbemind" tot
een stelregel is geworden. Toch is het de
hoop van dr. Den Hartog om dit vleesch in
Nederland te laten eten. Terwijl de jagers
van de „Willem Barendsz" hun eerste har
poenen afschoten, werd in de proefkeuken
van den Voedingsraad reeds uitgebreid met
dergelijk vleesch geëxperimenteerd. Vet is
het niet. Tranig is het ook niet. Normaal
gebraden is de smaak een beetje visch-
achtig, maar als haché of in croquetten ge
geten doet het voor rundvleescli niet onder.
Dat is het resultaat van het feit, dat
braadpannen, niet door den geleerde, doch
door kookleeraressen in de proefkeuken
werden gehanteerd. Het betreft hier na
tuurlijk alleen smaak en effect. De voe
dingswaarde der producten wordt vastge
steld in de laboratoria van het Centraal
Instituut voor Voedingsonderzoek te
Utrecht of van het Nederlandsch Instituut
voor Volksvoeding te Amsterdam.
Voorlichting ook in vredestijd.
Dr. Den Hartog vertelt, dat de Voedings
raad en het voorlichtingsbureau in 1940 als
onderdeel van den gezondheidsraad wer
den ingesteld. Dit lichaam, dat nauw sa
menwerkt met alle instanties, die met de
voedselvoorziening zijn belast, was in oor
logstijd zeer noodzakelijk, omdat het voed
sel schaarscher werd. Daardoor ontstonden
steeds grootere moeilijkheden bij het sa
menstellen en bereiden van maaltijden. Het
evenwicht tusschen de in de maaltijden
I verwerkte voedingsstoffen moest zooveel
mogelijk gehandhaafd worden teneinde de
volksgezondheid op een zoo hoog mogelijk
peil te houden.
Indien men denkt aan de recepten, die
in oorlogstijd werden gegeven, van het
doelmatig gebruik van aardappelen en
groenten af, tot het bereiden van brand
netels en tulpen-„lekkernijen" toe, kan
men nagaan, hoezeer het voorlichtingsbu
reau zich heeft ingespannen om don Ne
derlanders althans een „weggetje" in den
voedseldoolhof te wijzen.
Nu de voedseltoestand langzaam maar
zeker verbetert is de taak van het voor
lichtingsbureau nog niet afgeloopen. Inte
gendeel. Nu is de tijd gekomen om veel
verkeerds uit de voedingsmethoden en
-gewoonten in ons land weg te nemen,
zonder al te zeer in die methoden en ge
woonten zelf in te grijpen, Hiervoor is in
tensieve voorbereiding noodig. Er wordt
daarom ook alles gedaan om de opgroeien
de generaties wegwijs te maken in de voe
dingsleer.
IJSLAND MODERNISEERT.
Het Diesel passagierschip „M. S. Esja" van
Reikjavik is het eerste IJslandsche schip met
radar aan boord. De firma die het toestel
plaatste was de „New England Trawler
Equipment Co.".
Wilkes verklaart:
„Ik teekende geen contract"
De naam Wilkes is Zondag op vele lip
pen van voetballiefhebbers geweest. Za
terdag kwam het bericht uit Londen, dat
hij een contract heeft geteekend, om in
Charlton te spelen en eenige uren Jater
volgde een tegenspraak van den Neder
lander. Aan Londensche journalisten ver
klaarde hij, dat hem .geen vergunning ver
leend zou worden om in Engeland te blij
ven wonen. Wilkes deelde verder mee, dat
hij voor den eindstrijd om den beker niet
naar Engeland zal terugkeeren. Jimmy
Seed, de manager van Charlton, heeft op
een desbetreffende vraag geen pertinent
antwoord gegeven.
Zaterdagavond is Wilkes op de boot ge
stapt en Zondagmorgen was hij in Hoek
van Holland aangekomen. Daarna reisde
hij met zijn club Xerxes naar Haarlem,
om tegen Stormvogels te spelen. Dat Wil-
kes een nuttige.kracht iS bleek dezen 1
middag weer. Hy was de beste speler van n„ _fLu
prof. nu*, dr. S. van Brakel, Utrecht; dr.
J. J. Brutel de la Rivière, Amsterdam;
prof. ir. W. J. Dewez, Wageingen; prof.
mr. H. J. Hellema, Amsterdam; M. P. Jis-
koot, Goes; dr. B. H. de Jongh, Utrecht;
Ary v. d. Kaaden, Groningen; dr. W. L. P.
M. de Kort, Goirle; H. Kroeze, Enschede;
P. H. Kuipers, Winterswijk; mr. Th. van
Lier, Dordrecht; mr. L. A. Kesper, Rijs
wijk; mr. H. P. Linthorst Homan, Leeu
warden; mr. E. E. Menten, Den Haag; mej.
dr. G. H. J. v. d. Molen, Amsterdam; L.
Neher, Den Haag; C. F. Overhoff, Breuke-
len; px*of. W. Pompe, Utrecht; M. A. Rei-
nalda, Haarlem; mr. H. J. Reinink, Den
Haag; prof. H. van Rooy, Wijchen; J.
Schouten Rotterdam; mr. J. W. de Jong
Schouwenburg, Aerdenhout; J. Smallen-
broek, Assen; mr. F. F. Viehoff, Laren;
Koos Vorrink, Den Haag; dr. J. E. baron
de Vos van Steenwijk, Haarlem; Gerben
Wagenaar, Amsterdam en D, Westra, Rot
terdam.
Nieuwe Amerikaansclie
ambassadeur in Nederland
De Nederlandsche «egeering heeft haar
bewilliging verleend ten aanzien van de
benoeming van den heer A. Baruch tot bui-,
tengewoon en gevolmachtigd ambassadeur
der Vereenigde Staten in Nederland.
De heer Baruch, die dr. Stanley K. Horn-
beck zal vervangen, is thans in Portugal
geaccrediteerd. Hij was aanvankelijk arts
en gelieerd aan een groote Amerikaansche
makelaarsfirma in Amsterdam. In 1942
trad hij in regeeringsdienst en een jaar
later vertegenwoordigde hij de Vereenigde
Staten in den economischen oorlogsraad in
Brazilië, waar hij tevens optrad als advi
seur van den Amerikaanschen ambassadeur
aldaar. In Februari 1945 werd de heer Ba
ruch ambassadeur in Portugal.
(Door IJmuidenaar)
Het is beslist een onverkwikkelijke aan
blik, wanneer men lieden ziet medewerken
aan hun eigen ondei*gang. En toch laat de
werkelijkheid van het leven ons vaak zulk
een tafereel zien. Helaas ook in den visch-
handel te IJmuiden.
Een van de voornaamste oorzaken van
den achteruitgang van zaken in IJmuiden
is het gemak waarmee de grenzen tusschen
mijn en dijn worden overschreden. Maar
diefstal floreert slechts bij het bestaan van
heling, behoudens wanneer de daders door
honger worden gedreven. Welnu, de
hongerperiode is voorbij, dus blijft slechts
diefstal uit winzucht over.
Maar ook de heling geschiedt uit botte
winzucht. Waarom hebben sommige groot-
en kleinhandelaren in IJmuiden niet ge
schroomd om de paden der goede koopman
schap te verlaten? Ik hoop dat uw ledige
pakhuizen en vischkarren u thans beter
van de zedelijke en zakelijke verkeerdhe
den van uw praktijken zullen overtuigen,
dan ik dat met veel woorden vermag te
doen.
Er is echter nog een euvel in IJmuiden
dat nader beschouwd moet worden, al is
dit gelukkig van anderen aard.
Er is na de bevrijding van ons land een
collectieve vischvcrwerking ontstaan, en,
behoudens kleine fouten die elk systeem
van werken aankleven, is daarmee een mooi
stuk werk verricht. Toen de factoren van
een vrije prijsvorming en vrijen afzet te
rugkeerden, moest dit systeem van werken,
voor wat de binnenlandsche vischvoorzie-
ning betreft, worden losgelaten.
Nu is er by een groote groep van han
delaren een streven merkbaar om dezen
combineeringsvorm voort te zetten. In
overgangsperiode vair een gebonden markt
naar een vrijen afzet is zulk een vorm mis
schien aanvaardbaar. Maar het streven om
dezen vorm voort te zetten, ongeacht de
mogelijke wijzigingen in de markt positie,
lijkt mij niet juist.
Het zou te ver voeren om de kwestie
van de prijsvorming op een veiling in haar
geheel te gaan behandelen. Maar het zal
een ieder duidelijk zijn, dat een producent
slechts dan met volle overtuiging van een
veiling gebruik zal maken als hij de we
ienschap heeft dat er niet moedwillig op
die veiling prijsverlagende tendenzen in
het leven worden geroepen. En het zal ze
ker geen nader betoog behoeven, dat deze
stemming van „combinatie tot eiken prijs"
wel degelijk een prijsverlagende tendens
in zich bergt. En dan mag er ook nog een
gerechtvaardigde twijfel worden gekoes
terd, of de mogelijkheden van de afzet-
het véld en nam drie van de vijf doelpun
ten voor zijn rekening.
Na afloop van den wedstrijd was het
niet gemakkelijk Wilkes te spreken te krij
gen. Hij had in Londen zooveel last van
journalisten gehad, dat hy er aanvankelijk
weinig voor voelde weer een verklaring af
te leggen. Het gelukte tenslotte toch en hij
bleef er bij, dat hij geen contract getee
kend had.
In een gesprek met een bestuurslid van
Xerxes kregen wij den indruk, dat het be
stuur der Rotterdamsche club van meening
is, dat Wilkes geen contract geteekend
heeft. Alvorens hij daartoe overgaat, zal
hij zich wel extra bedenken. Xerxes be
schikt over den Engelschen oefenmeester
Carter. Deze heeft op clubbijeenkomsten
en in het bijzonder in gesprekken met Wil
kes verteld, dat spelen in een beroepsclub
niet altijd een pretje is. Een buitenlander
ondervindt nog meer moeilijkheden. Al
vorens Wilkes een beslissing neemt zal hy
hiermee ongetwijfeld rekening houden.
De vischhandel dient er zich ernstig re
kenschap van te geven dat dit apparaat er
is om de wisselwerking van vraag en aan
bod zoo zuiver mogelijk en ten dienste van
het geheele bedrijf, te reguleeren. Niet. om
op de gemakkelijkste wijze geld te verdie
nen!
Waar bij den handel aan het boven ge
kenschetste streven een economisch prin
cipe ten grondslag ligt, valt daarover nog
te discussieeren. Als bij deze discussie dc
dienende taak van den handel maar niet
'uit het oog verloren wordt. Erger wordt
het als het streven tot combinatie alleen
maar voortkomt uit gemakzucht welke
geen initiatief meer weet te produceeren
en geen risico's meer wil dragen. De lijders
aan zulk een gemakzucht zijn niet meer
voor redelijke argumentatie vatbaar. Salo
mo, de wijze Spreukendichter, zegt: „De
luiaard is wijzer, in zijne oogen, dan zeven
die met rede antwoorden"!
Het is mij bekend dat de exporthandel,
in verband met de buitenlandsche toestan
den, verplicht is collectief te werken. Des
te sterker klemt daarbij de noodzaak dat
waarborgen worden geschapen, dat aan den
producent de hoogst mogelijke prys voor
zijn product worde gegarandeerd. Al heeft
deze producent dikwijls de belangen van
den handel, dus van zijn eigen afzetgebied,
uit het oog verloren, toch blijve bij den.
handel de noodzaak van. een floreerend en.
sterk productie-apparaat levendig. Alleen
dan is er wellicht nog een kans dat de nood
zakelijke samenwerking in het visscherij-
bedrijf eenmaal tot stand komt.
De vischhandel bezinne zich ernstig of
hij niet in zijn taak is tekort geschoten. En
zijn eerlijke zelfcritiek, die tot uitdrukking
komt in het beter verstaan van zijn taak,
zal worden beloond met het terugkeerend
vertrouwen van den producent.
Wilkes was in den scrijd tegen Stormvogels
van de partij. Hij sprong nog hooger naar
den bal dan doelman Kraak.
Het „Orcliestre Colonne"
komt naar Haarlem
De HOV zal de abonnes op de Vrijdag-
avondconcerten op 7 Februari een bijzon
der concert aanbieden.
Het Orchestre Colonne uit. Parijs zal
zich dan onder leiding van dén .dirigent
Jean Giardino in de Gemeentelijke Con
certzaal doen hooren.
Als soliste zal de pianiste Anneke Wes
ter op veler verzoek het Pianoconcert
voor de linkerhand van Maurice Ravel
spelen, waarmee zij in het begin van dit
seizoen op een volksconcert reeds groot
succes boekte.
FEUILLETON
Roman door Winston Graham
Vertaald door Alice van Iterson
30)
Ik hoopte maar. dat Andrews ons niet zoo
precies bekijken zou, want ook zij had er
uitgezien alsof zij er maar met moeite in
slaagde mij onopvallend te begroeten. Mijn
hart klopte sneller.
Eindelijk kon ik dan uitvoerig en pre
cies vertellen, hoe alles zich had toege
dragen. Ik was blij, dat ik mijn heele
avontuur nog niet aan majoor Dwight had
uitgelegd. Nu slaagde ik daar veel beter
in.
Maar toen begon het vragen te rege
nen. In het begin was het voornamelijk
Dwight, die iets weten wou, terwijl hij
door de kamer op en neer liep en af en
toe wat in zichzelf bromde. Andrews zat
er bedaard bij, zijn beenen over elkaar
geslagen en hij luisterde, terwijl hij op
den nagel van zijn duim zat te bijten.
Dit alles heeft in ieder geval tenge
volge, dat wij onze heele organisatie hier
in Milaan anders moeten inrichten. Wat
een pech, jongens! Jij kunt ef niets aan
doen, kerel, het is nu eenmaal zoo. En
dat beteekent ook, dat Lorenzo Co. op
geschreven zijn, als ze geen kans zien
een paar maanden onder te duiken.
Zeer zeker, mengde Jane zich in het
gesprek, als deze lui de Italiaansche poli
tie den naam van Lorenzo aan den neus
kangen.
Tot dusver heeft alleen de afspraak
met kapitein Banini hen er van terug ge,-
houd'en alarm te maken. We mogen nog
van geluk spreken, dat zij zich daar zoo
lang aan gehouden hebben. Als zij de auto
riteiten op hun hand gehad hadden, zou
het met Mencken gauw afgeloopen zijn
geweest.
Dr. Mencken's handen moeten op
nieuw verbonden worden, zei Jane op
eens. Ze zitten vol met bloed.
Ik keek er naar. O, dat beteekent
niets. Ik heb het verband er afgehaald,
toen ik mij waschte. Ik voelde mij nu
werkelijk weer tamelijk goed. Het feit,
dat ik mij onder vrienden bevond, dat ik
voor het oogenblik veilig was en geen
enkele verantwoording hoéfde te dragen
en ook, dat ik geen moeilijke besluiten
behoefde te nemen, dat alles had een uit
stekende uitwerking op mij, terwijl ik
bovendien wat geslapen had. Het voor
naamste was echter, dat ik niet meer ver
volgd en opgejaagd werd.
En bovendien was ik weer bij Jane en
het werd mij op deze plek duidelijk, dat
mijn gevoel voor haar méér was dan een
voorbijgaande verliefdheid.
Ik ga verband halen en zal het er
v/eer omdoen, bood zij aar-
Er ontstond een stilzwijgen, terwijl zij
buiten de kamer bezig was. Andrews zat
zachtjes door zijn tanden te fluiten. Het
meisje kwam terug en begon mijn han
den te verbinden.
Dwight begon weer te praten:
Ik h.eb aldoor al betwijfeld of het
heele avontuur wel de moeite zou loonen.
Wij hebben nu practisch totaal voor niets
maar dan ook heelemaal voor niets
een van onze beste organisaties geris
keerd. Het is maar een geluk, dat we alle
menschen, die er by betrokken zijn, ver
trouwen kunnen. En ik ben ook erg blij,
dat Ricci niets overkomen is.
O, dus Ricci is er goed afgekomen,
viel ik hem in de rede, dat is een enorme
opluchting voor my.
Er zijn een paar leelijke diepe sne
den bij, zei Jane. Haar koele handen lagen
op de mijne. Deze aanraking ontroerde
ons beiden, maar wij lieten er niets van
merken.
Andrews smeet heftig een brandenden
lucifer tegen den schoorsteen.
Let goed op, Mencken, en laat je
niet door deze huiselijke zorgen afleiden.
Wil je nu eens uitvoerig vertellen, hoe
het staat met het werk van professor
Brayda? Leg eens precies uit, welke rede
nen je hebt om aan te nemen, dat dr. Von
Rlehl meer weet dan hij wou toegeven.
Ik deed wat hij verzocht. De stervende
man, hoewel hij reeds zeer verzwakt
moest zijn, had geen onzin gezegd. Von
Riehl had de notities uit een anderen zak
gehaald. En de secretaris van professor
Brayda en waarschijnlijk anderen mét
hem, waren de zelfde meening toegedaan,
als ik.
Ik geloof, dat hij gelijk heeft, meen
de Dwight. Dorio, die ons over Von
Riehl rapport heeft uitgebracht, wist dat
de Duitscher voorbereidingen had getrof
fen om een paar dagen in Milaan te blij
ven en bij gelegenheid een bezoek te
brengen aan Garda. Maar hij schijnt nu
van plan veranderd te zijn en heeft ook
Fraulein Volkmann daarover getelegra
feerd.
Wie is Fraulein Volkmann? vroeg ik.
Zijn vriendin, antwoordde Dwight,
je begrijpt me wel.
Andrews stond op en trok zyn broek
omhoog. Blijkbaar was hij niet vsorbereid
geweest op de verklaring van Dwight.
Heeft professor Brayda begrijpelijke
dingen gezegd, terwijl je er bij was?
Begrijpelijk genoeg om mij te doen
vermoeden, wat hij bezig was te ontdek
ken.
Het nieuwe' gas, bedoel je, zei
Dwight.
Eigenlijk niet heelemaal een nieuw
gas, verklaarde ik. Het is meer de ver
betering van een reeds bekend gas. Vóór
alles is het van belang, .dat hij primair
chloor-vinyl-arseen-dichloride gebruikt.
Hij had het ook een paar keer over
broombenzylcyanide, maar ik kon onmo
gelijk zijn bedoeling begrijpen. Het resul
taat zou, voor zoover ik daaruit opmaken
kon, alleen zijn, dat de uitwerking, over
eenkomende met die van chloor-vinyl-
arseen-dichloride, heftiger was en veel
langduriger.
Dat is natuurlijk heel interessant,
mijn beste doctor in de scheikunde, maar
wat wil dat nu eigenlijk zeggen?
Jane begon mijn andere hand te ver
binden.
Chloor-vinyl-arseen-dichloride is een
gas, dat blaren vormt, zei ik. Het lijkt een
beetje op mosterdgas, moet u weten. Dit
soort gas is voor den modernen oorlog
het meest geschikt omdat het zooals
wij dat noemen een hoogen graad van
persistentie bezit nog afgezien van zijn
onmiddellijke uitwerking. Dat wil zeggen,
dat de uitwerking onder gunstige omstan
digheden weken lang kan duren.
En het resultaat van de verbetering,
zooals je dat noemde?
Kijk, dit: als de presistemtie 'veelvou
dig wordt verhoogd, zal het gas nog
maandenlang 2ijn uitwerking behouden.
Het zou dus practisch onmogelijk zijn
menschen en dingen, die door het gif zijn
aangetast, daartegen te behandelen.
Dwight begon te hoesten.
Maar ik kan niet zeggen, hóé ernstig
de uitwerking van het nieuwe gas zou
worden, omclat ik niet weet, waarvan de
verhoogde persistentie afhankelijk is,
Misschien zou hetalleen in den zomer
meer succes hebben, omdat men dan zeker
kan zijn van hooge temperaturen.
Maar die chloorverbinding, kuchte
Dwight, zijn we daarover volledig inge
licht?
Ja, het is een Engelsche ontdekking.
Hij vertrok zijn lippen tot een glim
lachje. En zou je ons ook kunnen in
lichten over de militaire mogelijkheden
van de nieuwe verbetering?
Ik overwoog de vraag. Dat zou
heelemaal afhangen van de tactiek, die
wordt gevolgd bij het gebruik. Voor de
beschieting en het bombardeeren van' een
bepaald object zou het zijn nut kunnen
hebben, daar het moeilijk te verwijderen
is. Dit gas heeft namelijk de eigenschap
om in vloeibaren of poedervormigen toe
stand zijn activiteit te verliezen tot het
onder gunstiger.omstandigheden weer gaat
werken. Voor de oorlogvoering aan het
front zou het echter niet in aanmerking
kunnen komen, dat het een stelling niet
alleen onhoudbaar maakt voor degenen,
die er zich uit moeten terugtrekken,
maar óók de oprukkende troepen worden
zonder uitzondering vergiftigd.
Belangstelling voor de militaire
mogelijkheden, kwam Andrews er een
beetje kwaadaardig- tusschen, is een stok
paardje van Dwight uit zijn diensttijd in
den laatsten oorlog. De Engelschen heb
ben nu eenmaal altijd spelregels noodig.
Wij willen altijd fair blijven. De Duit-
schers kennen maai* één parool: er op los
slaan. In den totalen oorlog is het ge
schut, dat een doel in puin legt, niet
meer waard dan de man, die smerige ver
haaltjes over de champagne-fuiven van
zijn commandant rondstrooit. Zoo gaat
het precies met dat gas, als je de uitwer
king er van niet uit een ander oogpunt
bekijkt. Wat ik wil weten, is de uitwer
king die het zou kunnen hebben op het
moreel van de burgerbevolking.
Hij had zyn opmerkingen wel wat tact
voller kunnen inkleeden. Je kunt ten
slotte niet wekenlang en zonder er een
eind aan te zien, leven en werken met
gasmaskers op en in gasdichte kleeding.
Als het gas maar gebruikt wordt in een
hoeveelheid, die groot genoeg is, kan het
een^staö voor langen tijd volkomen onbe
woonbaar maken. En dan i3 er nog iets
anders
Nu?
Professor Brayda heeft gezegd, dat
hij bij zijn experimenten met ratten heei't
ontdekt, dat er een fundamenteel verschil
bestaat tusschen zijn versterkt gas en de
andere bekende, blaartrekkende gassen.
De blaren, die veroorzaakt worden bij ge
bruik van zijn gas, hadden sterk de nei
ging na genezing opnieuw op te treden.
Dat beteekent, zei Jane na een pauze,
dat ze in werkelijkheid niet genezen?
Voor zoo ver ik hem begreep, zou
den ze wel genezen, maar weer te voor
schijn komen uit de omliggende huidweef
sels.
Alsjeblieft, zei Dwight, nu een fijne
boel! Nog nooit tevoren had ik op zijn
mager lang gezicht zulk een uitdrukking
van afschuw gezien.
Nou mengde Andrews zich weer in
het gesprek, wat moeten we nu doen?
Niemand gaf antwoord.
(Wordt vervolgd)
