IJmuider Courant
De kleine man in Batavia
Terechtstellingen
Een aanföl bezettingsmaatregelen
voor het Lager Onderwijs verlengd
V
Een eerste stap naar ontwapening
Aanvoer vari zeer koude lucht houdt aan
Weerbericht
61c Jaargang No. 18553
Bureaux: Kennemerlaan 154, Tel Redactie en
Administratie 5437. - Haarlem: Gr. Houtstr 93,
Telefoon 10724 Directeur-Hoofdredacteur 15054.
Drukkerij Z. B. Spaarne 12, Tel. 12713, 10132
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
Vrijdag 7 Felmiari 1917
KENNEMER EDITIE VAN HAARLEMS DAGBLAD
Verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feest
dagen. - Abonnementsprijs per week 31 cent. per
kwartaal f 4,— Franco per post f 4,50 - Adver
tentie-tarieven op aanvraag bij de Administratie.
Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
Vl 7OENSDAG maakte het ministerie van
Justitie bekend, dat door H.M. de Ko
ningin gratie was verleend aan vijf ter
dood veroordeelden en dat gratieverzoeken
van drie anderen waren afgewon. Een
van die drie was 's morgens reeds doodge
schoten. Na een langdurige pauze zijn de
terechtstellingen dus hervat. Vele tientallen
ter dood veroordeelden wachten nog op de
beslissingen op hun gratieverzoeken, die
een zoo trage reis door de ambtelijke bu
reaux maken, dat men langzamerhand was
gaan gelooven dat de doodstraf op politieke
gevangenen niet meer toegepast zou wor
den. Maar dat blijkt een onjuiste veronder
stelling te zijn. Plotseling wordt zij weer
wel uitgevoerd. Komt er nu weer een
wachttijd van een half jaar of misschien
een jaar of is er een reeks executies op til?
Wij begrijpen niets van dezen gang van
rechtspleging. En „wij" wil hier zeggen:
wij Nederlanders. De bedoeling is evenwel,
dat een vrij volk onder democratisehen
bewindsvorm zijn rechtspleging wel be
grijpt, zelfs als die .bijzondere rechtspleging
heet. Wat is het beleid van het departement
van Justitie inzake de doodstraf en de be
handeling van gratieverzoeken? Wij hebben
er geen flauw vermoeden van. Zelfs de
procureur-fiscaal bij het Bijzondere Ge
rechtshof in Den Haag, mr. J. Zaayer, een
der hoogste autoriteiten bij de bijzondere
rechtspleging, is niet op de hoogte. Want
gelijktijdig met de mededeeling van het
departement van Justitie, over afgewezen
gratieverzoeken en een nieuwe terechtstel
ling, werd gisteren zijn requisitoir in de
zaak-Piek (Dinsdag voor het Hof behan
deld) gepubliceerd, waarin hij boos ver
klaarde dat hij geen doodstraf meer zou
eischen, omdat zij toch niet werd toegepast.
Hij was niet bereid om in het ernstig na
streven van een straf, die niet serieus be
doeld bleek, de rol van bon Quichotte te
spelen. Zoo drukte deze hooggeplaatste
ambtenaar zich uit. Op hetzelfde oogen-
blik wist men op het departement natuur-:
lijk al, dat tot afwijzing van gratie-verzoe
ken en tot een terechtstelling in den vroe
gen morgen besloten was. Het contact
tusschen een procureur-fiscaal, die derge
lijke redevoeringen afsteekt en het depar
tement van Justitie is ver te zoeken. Is
dit in het belang van een goeden rechts
gang in ons land?
Van veel zijden is er critiek op uitge
oefend, dat ter dood veroordeelden zoo lang
in onzekerheid gelaten worden, nadat zij
verzoeken om gratie hebben ingediend. Dit
blad is tegen de doodstraf op principieele
gronden, indertijd al meermalen uiteen
gezet. Maar als zij toegepast wordt dienen
ambtelijke bureaux de veroordeelden niet
tijden lang in verschrikkelijke onzekerheid
te laten verkeeren. De wachtenden moeten
tenslotte zijn gaan hopen, dat er geen exe
cuties meer zouden komen. Nu weten zij,
dat zij toch hervat zijn en de martelende
onzekerheid begint opnieuw. Dit is een
zéér bijzondere vorm van strafoefening. Er
is nooit toe besloten en wij zijn er vierkant
tegen. Niet uit sentimentaliteit. Wij zijn er
ons tenvolle van bewust, wat dit voor
kerels zijn en kunnen niet zonder walging
denken aan lieden, die landgenooten in
handen van de Duitsche moordenaars heb
ben gespeeld. Maar het geldt een zaak van
Recht. En Recht moet gelden voor allen,
wie het ook zijn. Het is dringend noodïg
dat deze kwestie en andere zaken betref
fende de bijzondere rechtspraak en de
rechtspleging in de eerste plaats de zui
vering in het algemeen in de volksver
tegenwoordiging aan de orde worden ge
steld en dat eindelijk een duidelijke koers
wordt ingeslagen om tot beter verhou
dingen te komen.
Met groote verbazing heb ik voorts een
passage gelezen in het bovenbedoelde re
quisitoir van den Haagschen procureur
fiscaal tegen den ex-directeur van Winter
hulp, C. Piek, tegen wien hij twaalf jaar
gevangenisstraf heeft geëischt. Niet omdat
het juist dezen gevangene gold. Als het een
ander was geweest, iemand die zwaardere
misdrijven op zijn gewe.ten had en een ster
ker persoonlijkheid was, zou ik mij even
zeer verbaasd hebben. Mr. Zaayer hee|t
gezegd: „Indien Piek de straf had gekregen,
die hij verdiende, zou hij op den dag na de
bevrijding ergens in Nederland aan een
boom hebben gehangen. Maar dat is niet
gebeurd en in de afgeloopen anderhalf jaar
hebben wij nu wel de zekerheid gekregen,
dat over hen die dit verdienen in Neder
land ik zeg niet: geen recht wordt gespro
ken, maar geen recht wordt gedaan".
Een lid van de rechterlijke macht, ook
een procureur-fiscaal, is iemand die het
Recht, met name het geschreven recht dat
door de wettige overheid in den lande is
vastgesteld, moet dienen en toepassen. Hij
is dus zeer zeker geen propagandist voor
Bijltjesdag. Het Nederlandsche volk heeft
in ongetwijfeld groote meerderheid geen
bijltjesdag gewild. De regeering, die na de
bevrijding optrad, aanvankelijk zonder par
lement, heeft dat begrepen. Zij was er zelf
trouwens ook tegen. Wij hebben orde en
recht gewenscht en geen wilde persoonlijke
wraaknemingen. Nederland bleef daarin
zichzelf en zijn traditie getrouw. Nu komt,
éénentwintig maanden na de bevrijding,
een hooge functionaris bij onze rechtspraak
verklaren dat het wel had moeten gebeu
ren. Wat moeten de menschen hiervan den
ken? Welken invloed zou het kunnen heb
ben op lieden die van deze dingen weinig
begrijpen en die toch al tekortschieten in
zelfbeheersching.zooals er ten allen
tijde zijn? Moeten wij dit beschouwen als
een uiting van het Recht in Nederland?
Dan ziet het er droevig uit.
Gaarne zou men de meening van de re
geering over deze verklaring van den_
Haagschen procureur-fiscaal, eveneens af-'
gelegd in het openbaar, vernemen. Ik her
haal dat het dringend noodig is, dat de ge-
heele zaak van de zuivering en van de
heerschende rechtsopvattingen in het al
gemeen in de Tweede Kamer ingrijpend
behandeld wordt. R. P.
Koninklijke belangstelling
voor ijsbrekers op de Waal
Vijf ijsbrekers, die bezig zijn met het
openbreken van de Waal passeerden gis
termiddag de twee bruggen te Zaltbom-
mel. Velen stonden op de voetbrug en ge
noten van het niet alledaagsche schouw
spel. Om even na drie uur kwam een auto
aangereden en stopte voor de brug- Twee
dames en een heer stapten uit en wandel
den de brug op om eveneens van het
schouwspel te genieten. Een der dames
bleek de Koningin te zijn. Nadat H.M. het
werk van de ijsbrekers in oogenschouw
genomen had, begaf zij zich weer met haar
klein gevolg naar de auto en vertrok in de
richting Utrecht.
TWEEDE KAMER
Stukje schoolstrijd
herleefde
(Van onzen parlementairen redacteur)
Nadat de Kamer zonder debat of stemming
Nederlands toetreding tot het nieuwe, in 1944
te Chicago tot stand gekomen verdrag be
treffende de internationale burgerlijke lucht
vaart had goedgekeurd, kwam het wetsont
werp ter tafel, dat een aantal bezettingsmaat
regelen op het gebied van het Lager Onder
wijs beoogt te verlengen. Mevrouw Van den
Muyzenberg (Commmevrouw Fortanier
—De Wit (P.v.d.V.) en de heer Van Sleen (P.
v.d.A.) trokken vooral van leer omdat minis
ter Gielen in dit ontwerp alsnog een bepaling
heeft opgenomen om nu meteen het uit 1940
dateerende „Stopbesluit" op te heffen. Dat
besluit, destijds nog onder het Secretariaat-
Generaal van mr. Reinink tot stand gekomen,
vond zijn oorsprong in materiaalnood en
zette den bouw v.an nieuwe bijzondere en
openbare scholen stop. De zooeven genoemde
afgevaardigden achtten, juist omdat er nu
zulk een groote materiaal-schaarsehte is en
tevens vanwege den financieelen toestand,
voortzetting van het Stopbesluit geboden. Van
herleving der vroegere situatie, zoo betoog
den zij. welke het bovenal gemakkelijk
maakte, bijzondere scholen uit den grond te
stampen, zou dan op het oogeniblik tenminste
geen sprake zijn Aldus herleefde er plots een
stukje schoolstrijd. De heeren Tilanus (C.H.)
en mr. Teulings (K.V.P.) gingen hiertegen in.
Laatstgenoemde afgevaardigde klaagde er
'zelfs over, dat de beide dames zonder nood
zaak „klanken uit een ver verleden" hadden
aangeheven. Minister Gielen. die het door mr.
Terpstra (A.R.) aanbevolen denkbeeld om het
aanhangige wetje slechts tot 1 November te
laten werken, opdat inmiddels de L O.-wet
met de bepalingen van dit wetje worde bij
gewerkt, niet absoluut afwees, maar wel be
twijfelde of er dan niet weer een verlengings
wetje noodig zou zijn, nam het voor de door
hem gewenschte opheffing van het Stopbe
sluit op. In feite zou er niets veranderen en
zou, wanneer het materiaal ontbreekt, geen
toestemming voor nieuwen schoolbouw wor
den verleend. Principieel achtte hij echter
wederom de erkenning van het grondwettelijk
recht van vrijheid van onderwijs geboden en
daarom wilde hij "bet zijns inziens daarmee
strijdige Stopbesluit thans meteen opheffen.
Het einde van dezen kleinen schoolstrijd was,
dat de Kamer met 3922 een amendement-
Van Sleen om het Stopbesluit toch te conti-
nueeren, verwierp. Mr. Joekes (P.v.d.A.) die
verklaard had, dat hij met het/oog op zekere
gevoeligheden, welke aanneming van het
amendement noodeloos bij een deel der Ka
mer zou opwekken de noodeloosheid de
monstreerde minister Gielen door te vermel
den dat zijn collega voor den Wederopbouw
hem had meegedeeld, dat er slechts voor den
bouw van 35 scholen materiaal beschikbaar is,
en alleen reeds in het Zuiden 75 scholen
geheel en 350 ten deele verwoest zijn het
„tegen" zou doen hooren. had in dit opzicht
zijn fractiegenooten Willems, Van den Burg
en Schilthuis aan zijn kant. Van „links"
Elf dooden bij vliegramp
in Spanje
Cubaansche Skymaster
neergestort
Acht leden der bemanning en drie passa
giers vonden Donderdagavond den dood,
toen het Cubaansche passagiersvliegtuig
Ruta de Colon neerstortte en in vlammen
opging nabij het Spaansche dorp Risco in
het Gredogebergte, aldus meldt Un. Press.
De reddingsploegen vonden het toestel pas
5 uur nadat het ongeluk was geschied. De
lichamen der slachtoffers waren door het
vuur ernstig verminkt.
Het toestel was een viermotorige Sky
master van de Compania Aerovias Inter
nationales Cubanes en werd bestuurd door
den Amerikaanschen piloot Hyges. De
Skymaster was om 2 uur van het vliegveld
bij Lissabon opgestegen met bestemming
Madrid. Het ongeluk had omstreeks vijf
uur plaats. Onder de leden van de beman
ning van het toestel dat uit Havanna af
komstig was bevonden zich vijf Amerika
nen. De passagiers bestonden uit twee Cu
banen en een Spanjaard.
Twaalfduizend rantsoenbonnen
voor versnaperingen verduisterd
Ambtenaren van den C.C.D. te 's-Herto-
genbosch zijn op het spoor gekomen van
een uitgebreiden bonnenzwendel. Een be
diende van een groot bedrijf heeft kans
gezien in één jaar 12000 rantsoenbonnen
voor versnaperingen te verduisteren, die
weer werden verkocht aan den kleinhan
del en aan particulieren. Tegen zeven per
sonen werd proces-verbaal opgemaakt.
Twee personen zijn na verhoor in het Huis
van Bewaring in Den Bosch opgesloten.
stemde ook mr. Vonk (P.v.d.V.) tegen, terwijl
mr. Van der Goes van Naters (P.vd.A.) zich
van stemming onthield. Nadat men het er
over eens was geworden de ontworpen rege
ling tot 1 Februari 1918 te laten voortduren,
ging het ontwerp er zonder hoofdelijke stem
ming door.
Tot besluit van den middag kregen we de
interpellatie-Haken (Comm.) over de brand
stoffen voorziening. Uit de door minister
Huysmans gegeven antwoorden viel op te
maken, dat er ten aanzien van de brand-
stoffenvoorziening en ook met het oog op de
verhooging van de productie gebeurt wat noo
dig is. Zoowel de mijnwerkers die de vorige
week zelfs hun Zondag er voor gaven (de
toen gedolven huisbrandkolen zijn louter voor
verwarmingsdoeleinden aangewend) en zeer
zeker de hun gebrachte hulde verdienden, als
de regeering en de leiding van onze mijnen
doen wat zij kunnen
Voor dit jaar hoopt men op een productie
van de Limburgsche mijnen van 10.5 millioen
ton, waarvan, evenals in 1946 aan uitvoer
0.5 millioen zal weggaan, terwijl er 3 mil
lioen van elders voor ons gebruik zal worden
ingevoerd. In 1946 kregen de mijnbedrijven
(voor eigen gebruik), de electrische centrales
en de spoorwegen elk 1 millioen ton. voor de
cokes- en gasfabricage werd 2.7, voor de in
dustrie 3.1 en voor huisbrand 3.2 millioen ton
gebruikt. Deze maand is uit het buitenland
alleen voor de industrie 291.000 ton kolen te
verwachten. Er is practisch geen bruikbare
turf in voorraad. Ziekenhuizen genieten bij
de verkrijging van brandstoffen voorrang
Berlijnsche nazi's gaan
naar concentratiekampen
Als de geallieerden
er niets op tegen hebben
De machtigste partij in Berlijn, de onaf
hankelijk socialistische partij (S.P.D.),
heeft aan het stadsbestuur voorgesteld om
'alle nazis boven een bepaalde rang uit hun
huis te zetten en in barakken onder te
brengen.
Deze oplossing van liet moeilijke Berlijn-
sche huisvestingprobleem welke thans door
een commissie van het stadsbestuur bestu
deerd wordt, wil alle partij-leden boven de
rang van blokleider uit hun huis zetten.
erder zouden onder deze maatregel vallen
SS-leden officieren van de S A en Hitler-
-jugend, leder, van de Gestapo en veilig-
neïdsdiensten en autoriteiten van aan de
N.S.D.A.P. onderhoorige organisaties.
Politieke waarnemers voorspellen, vo'-
gens Un. Press, dat het stadsbestuur het
ontwerp zal aannemen dat ook door de
socialistische eenheidspartij, (S.E.D.) ge
steund wordt. De uiteindelijke goedkeuving
van het plan ligt echter bij de plaatselijke
geallieerde autoriteiten.
De „Kola Baroe" op 11 Eebr.
naar Indië
Op 14 Februari zal het motorschip „Kota
Baroe" van Rotterdam naar Indonesië
vertrekken met aan boord IV-V R.I., IV-
VII R.I., alsmede wederom eenige leden
van de Indische vorming. De inscheping
van het personeel zal plaats hebben aan de
Merwedehaven te Rotterdam.
FRANSCH MARINE-VLIEGTUIG
NEERGESTORT.
Nabij het dorp Locmaria-Plouzane in
Bretagne is een Fieseler-Storch van de
Fransche marine neergestort. Twee Fran-
sche marine-piloten vonden den dood. Naar
men zegt verloor het toestel tijdens acro
batische toeren in de lucht een vleugel.
Het woord is aan
Vauvenargues:
Er is meer strengheid dan
rechtvaardigheid.
In Enkhuizen bereikte de sneeuwtengevolge van den sterken wind op sommige
plaatsen een hoogte van enkele meters.
Overeenstemming in de subcommissie
van den Veiligheidsraad
De uit zes leden bestaande subcommis
sie van den Veiligheidsraad heeft zich
Donderdag bij voorloopige overeenstem
ming uitgesproken over de wenschelijk-
heid. dat de raad met een onmiddellijke en
gelijktijdige studie zal beginnen van de al-
gemeene ontwapening en de controle op
de atoomenergie. De gedelegeerden, be
staande uit afgevaardigden van Rusland,
de Vereenigde Staten, Frankrijk, Austra
lië, Columbia en België, namen de eerste
twee punten van de Fransche resolutie
aan.
Geen enkele gedelegeerde opperde be
zwaar tegen het eerste deel van het Fran
sche plan, dat den Veiligheidsraad verzoekt
„practische maatregelen" te formuleeren
teneinde te kunnen overgaan tot het in
practijk brengen van het program der As-
semblée tot vermindering en regeling der
bewapeningen en gewapende strijdkrach
ten met internationale controle. Dit deel
voorziet tevens in de wenschelijkheid, dat
de Veiligheidsraad „zoo spoedig mogelijk"
het Amerika ansche program voor interna
tionale controle op de atoomenergie in
overweging neemt.
De Russische gedelegeerde Andrei Gro-
myko zette uiteen, dat de Veiligheidsraad,
wanneer overeenstemming is bereikt over
een algemeene ontwapeningsprocedure,
onmiddellijk kan beginnen met het werk,
dat met het program van de atoomenergie
verband houdt.
De Vereenigde Staten en Rusland zijn
reeds sinds verscheidene weken op de ont
wapeningsprocedure vastgeloopen. Rus
land streeft een algemeene ontwapening
na, de Vereenigde Staten wenschen in de
eerste plaats controle op de atoomwapens.
Het Iersche stoomschip de „Ossian" dat op weg was van Embden naar Plymouth, is
35 mijl ten Westen van Den Helder vergaan,-vermoedelijk doordat het op een mijn
geloopen is. Het Zweedsche stoomschip „Wandia" dat assistentie verleende, slaagde er
in de 17 leden van de bemanning te redden en mee te nemen naar Amsterdam'. - De
geredde bemanning van het Iersche schip de „Ossian",
Na een beraadslaging, die meer dan zes
uur duurde, werd de conferentie tot des
middags vier uur uitgesteld met nog een
belangrijk technisch punt voor den boeg:
er is nog steeds verdeeldheid over het
Amerikaansche voorstel, dat nadrukkelijk
verklaart, dat de leden van den Veilig
heidsraad bij het opstellen van een alge
meen ontwapeningsplan, niet het terrein
van de atoomenergie-commissie zullen bin
nendringen.
Ten aanzien hiervan werd een Belgisch
compromis-voorstel in overweging geno
men, zonder dat het tot een beslissing
kwam.
Kolen tijdelijk duurder
Het Directoraat-Generaal van de Prij
zen deelt mede, dat met ingang van I
Februari de detailprijzen van vaste brand
stoffen wegens de verkeersmoeilijkheden
tijdelijk mogen worden verhoogd met tien
cent per hectoliter, respectievelijk f 1.30
per ton. Verdere verhoogingen zijn niet
toegestaan.
Het vervoer van industrie-kolen met
vrachtauto's begint langzaam op gang te
komen. Ter besparing van transportkosten
worden thans eerst door vrachtauto's de
kolen vervoerd uit de schepen, die onder
weg in het ijs zijn vastgeraakt, alsmede
uit de lichters met Amerikaansche kolen
in Amsterdam en Rotterdam.
De gasfabrieken in Den Haag, Zwolle
en Steenwijk worden thans per vracht
auto voorzien tfan gaskolen. De kolen voor
de gasfabrieken in Zwolle en Steenwijk
worden in de Amsterdamsche haven op
vrachtauto's geladen en in convooi naar
Zwolle en Steenwijk vervoerd. Het is de
eerste dagen voorgekomen dat vracht
auto's op eigen gelegenheid trachtten in
dustriekolen aan de mijnen te gaan halen.
Het spreekt evenwel van zelf, dat de
staatsmijnen geen vrachtauto's laden, die
niet voorzien zijn van papieren van het
Rijkskolenbureau en de Vervoerscoöpe-
ratie.
De Commissaris der Koningin m de pro
vincie Limburg heeft aan den beheerder
der steenkolenmijnen in Limburg het vol
gende telegram gericht: „Langs dezen weg
moge ik getuigenis afleggen van groote
bewondering, maar meer nog van dank
baarheid voor de daa^l van solidariteit of)
Zondag j.l. in uitersten steenkolen nood
van Nederlanders door alle werkers in de
Limburgsche mijnindustrie afgelegd. Dit
voorbeeld van dienstbaarheid aan het al
gemeen welzijn strekke tot navolging".
De Vereeniging van Haringhandelaren
en de Bond van Vischrookers in Katwijk
en Noord wyk hebben besloten als dank
betuiging voor den „kolenslag", dien de
mijnwerkers Zondag hebben geleverd, een
partij van ruim 30.000 bokkingen te stu
ren.
HANS FALLADA OVERLEDEN.
De bekende Duitsche schrijver van het
boek „Kleiner Mann was nun?", Hans Fal-
lada, wiens werkelijke naam Rudolf Ditzen
was, is Donderdag op 45-jarigen leeftijd te
Berlfjn overleden.
Perikelen die zelfs optimisten ontmoedigen
Batavia, 29 Januari 1947.
(Van onzen specialen verslaggever)
Het schijnt, dat in Nederland de ani'iio
om naar Indjë te gaan er niet grooter op
wordt. Te verwonderen valt dat niet.
Langzamerhand begint het tot Holland
door te dringen hoe de toestanden hier zijn.
En het leven is alles behalve een pretje
voor den gemiddelden Europeaan.
Als Jan Pieterse uit Amsterdam op
Schiphol in de Skymaster stapt, is hem
van alles beloofd. Hij zal op het Batavia-
sche vliegveld worden afgehaald, voor zijn
huisvesting is gezorgd: hij hoeft zich ner
gens ongerust over te maken. Als dan Jan
Pieterse vier dagen later op Kemajoran
Tandt, staat er vaak iemand, maar dikwijls
ook niet. In het laatste geval moet Pieterse,
na het gebruikelijke uur door de pas-, de
viezen- en douane controle te zijn gekweld,
maar zelf zien dat hij op de een of andere
manier de stad bereikt en een bed te 'be
machtigen weet.
Maar hoe dan ook: Jan Pieterse krijgt
wel ergens onderdak. En Batavia bevalt
hem best, de eerste maand. Alles is nieuw
en zoo interessant. Een beetje ongerief
neemt hij graag op den koop toe. We zit
ten immers midden in den „opbouw", en je
moet je wat kunnen ontzeggen in zoo'n
raren tijd.
Onze Jan werkt hard op zijn kantoor,
waar veel te weinig menschen zijn. Hij
neemt genoegen met de kampeergelegen
heid, die hem tot'woning dient. Hij leeft
in de ijdele hoop, dat zijn vrouw over niet
te langen tijd ook komen kan, en koestert
de al even ongefundeerde verwachting, dat
hij dan een wat ruimere behuizing op dén
kop tikken kan. Jan is een verwoed opti
mist
Maar dat optimisme duurt gemeenlijk
niet zoo lang. Na een maand is de nieuwig
heid er af, en veel vooruitgang bij den op
bouw ziet Jan Pieterse niet. Hij krijgt ge
noeg te eten, maar dat is ook alle luxe die
hij zich permitteeren kan. Aan een bio-
scoopje-met-een-biertje-na denkt Pieterse
maar liever niet. Hij zou er een week voor
moeten vasten. Bovendien heeft hij geen
vervoer (behalve de truck, die hem eiken
ochtend vroeg komt halen en hem laat in
den middag weer naar huis toe brengt)
Van kennissen opzoeken komt dus ook niet
veel. Als je een heelen dag hebt gewerkt,
is zooiets gauw te warm en te ver
Als Jan Pieterse niet geweldig boft met
zijn werk of zijn tehuis, begint hij na twee
rrjaanden den moed op te geven, en heeft
hij na drie maanden genoeg van het heele
geval.
Somber perspectief.
Generaliseeren is altijd fout, en mis
schien bieden Jan's ervaringen een al te
somber beeld. Maar dat het velen zoo gaat
als dezen Pieterse, kan moeilijk worden
ontkend. Hier de aandacht op te vestigen
en de oorzaken van na te gaan, lijkt mij
een nationaal belang.
Elke gezonde Hollander zou dit alles
graag voor het goede doel over hebben, als
er maar eenig uitzicht was. Maar niemand
weet, wat de toekomst brengen zal. Men
werkt zich hier kapot, maar ziet er geen
resultaten van. Het woningprobleem is
ernstiger dan^iet zes maanden geleden was.
De distributie wordt gestadig minder. De
corruptie neemt toe.
We hebben hier nu 10 maanden zitten
sukkelen met de krapgeld-politïek. Die
moest de inflatie tegen gaan, maar kon dat
niet doen, zoolang zij niet gepaard ging of
met den aanvoer van meer consumptie
goederen, öf met prijsbeheersching. Deze
beide tegenhangers bleken een onmogelijk
heid. De krapgeldpolitiek bleef op zich-
zelve staan, de distributie verminderde, en
Jan de Hollander zat elke maand met een
grooter probleem. Als men weet, dat thans
in Batavia 3 kg rijst per persoon per maand
wordt gedistribueerd en dat men geen
baboe kan krijgen zonder haar ook te eten
te geven, en wel 6 kg per maand, dat er in
geen tijden boter of margarine, koffie of
thee is gedistribueerd dan begint u
eenig idee te krijgen van wat er allemaal
met het krappe geld „zwart" moet worden
bij gekocht om althans het leven te houden,
zoo lang dat nog de bedoeling is.
Die krapgeldpolitiek wordt nu opgehe
ven, want we moeten naar „normale" toe
standen terug. D.w.z.: er moet weer huis
huur worden betaald, en water en licht (de
luxe van gas is een legende geworden, en
zal dat voorloopig wel blijven ook). Over
water- en lichtrekeningen behoeven we
ons intusschen nog geen zorgen te maken,
om de eenvoudige reden dat de meters
overal verdwenen zijn. Maar aan de huur
zitten we vast.
Prijzen vliegen omhoog.
Nu is dat op zichzelf geen onoverko
melijk ramp. Zoo lang we op elkaar
gepropt zitten, kan de huur per hoofd zoo
verschrikkelijk veel niet zijn. Er zal dus
meer geldruimfce komen, nu de salarissen
vol worden uitbetaald. Maar of men er
mee geholpen zal zijn. is een andere vraag.
De prijzen op de vrije markt hebben tot
dusver steeds gelijken tred gehouden met
de hoeveelheid geld in omloop. Reeds nu,
terwijl de meeste salarissen nog moeten
worden uitbetaald, vliegen de prijzen op
de passars al omhoog.
Er zijn ook lieden, die geen last hebben
van de problemen, waarvoor de gewone
man zich ziet geplaatst. Dat zijn de „upper
ten", de „upper hundred" als. men wil. Dc
heeren in de top-posities met de top-sala-
rissen (plus representatie-toelage), met
een héél huis op den Oranje Boulevard of
en suite in Des Indes. Hun deert het niet
of de distributie minder wordt; voor goed
geld is hier alles te koop. Zij zijn niet aan
gewezen op de 100 slechte sigaretten m
noodverpakking, die per maand worden
uitgedeeld. Op Glodok in de benedenstad
staan de beste Engelsehe en Amerikaan
sche merken uitgestald in schier onbe
perkte hoeveelheden, voor f 20 tot f 40
per „slof". Zij zijn altijd het eerst aan bod
als de distributie eens wat extra's, zonals
jenever, whisky of horloges, in beperkte
hoeveelheden aan te bieden heeft. Zij
komen niets te kort.
Het zijn de „big men", die de rapporten
zenden naar Den Haag cn Amsterdam. Zoo
noodig komen zij per Skymaster de zaak
mondeling toelichten (waarvoor speciaal
tegen oudjaar opvallend veel belangstel
ling was). Dit is allemaal aardig voor de
hooge politiek, maar het gevaar bestaat
dat zoodoende nauwelijks aandacht wordt
besteed aan het probleem van den „kleinen
man", den gewonen employé, zonder wien
hier ook niets kan worden opgebouwd.
Dat de perspectieven voor de toekomst
zoo onzeker zijn, is een onvermijdelijk
gevolg van wat hier in de laatste vijf
jaren gebeurd is. Maar dan moet Indië op
een andere manier aantrekkelijk worden
gemaakt, anders blijven de Hollanders
liever thuis. Hoogere salarissen in Nica-
guldens uitbetalen heeft weinig zin, zoo
lang de prijzen oploopen naar gelang er
meer geld in circulatie komt. Maar als
men er b.v. zeker van was in Holland een
flinke spaarpot te vormen terwijl men in
Indië zit, dan zou er weer animo zijn.
Hoe dan ook: het is een dwingend na
tionaal belang, dat het werk in Indië at
tractief wordt gemaakt. Zelfs van de
schoonste idealen kan men moeilijk leven
op den duur, wanneer er absoluut niets
concreets tegenover staat. De toekom
stige verhouding tusschen Nederland en
Indonesië wordt in de laatste instaie
niet bepaald door de hooge politiek, maar
door de geestdrift van onze jeugd om naar
de tropen te gaan. En als die ontbreekt,
treft niet den Hollandschen jongen de
schuld.
Felicitatierejjisters bij de
blijde gebeurtenis
De Stichting 19401945 heeft het initia
tief genomen om op den a.s. nationalén
feestdag alom in den lande op de gemeen
tehuizen felicitatieregisters neer te leggen,
waarin ieder, die de behoefte gevoelt het
prinselijk paar zijn gelukwenschen te doen
toekomen, zijn handteekening kan plaat
sen. Deze registers zullen samengebracht
en gebonden worden om dan als nationaal
document aan het prinselijk paar te worden
aangeboden.
Bij het teekenen van deze registers wordt
tevens de gelegenheid geboden om een bij
drage voor het werk van de Stichting 1940
1945 te schenken.
De veranderingen in de algemeene lucht-
drukverdeeling voltrekken zich nog steeds
betrekkelijk langzaam. De depressie, die aan
het begin van deze week de vorst in ons land
tijdelijk deed afnemen, is langzaam over den
Balkan naar Zuid-Rusland getrokken. Aan de
voorzijde van dit minimum deden Zuidelijke
winden in de Balkanlanden en zelfs in Zuid-
Rusland de temperatuur gedurende korten
tijd tot boven het VFiespunt stijgen Aan de
achterzijde der depressie stroomde de in
Scandinavië en West-Rusland aanwezige zeer
koude lucht echter wederom naar het Zuiden,
waardoor de vorst in al deze gebieden in
versterkte mate terugkeert,
In het bron'gebied der koude lucht over
Scandinavië en Finland komen uiterst lage
temperaturen voor, zoowel in de hoogere lucht
lagen als aan den grond In Midden-Zweden
vroor het hedennacht 35 graden, in Finland
bijna 30 graden, ook in Zuid-Zweden kwam
op vele plaatsen meer dan 20 graden vorst
voor. Na het weer toenemen van de vorst
daalde de temperatuur in Polen tot meer dan
25 graden onder nul. Ons land bevond zich
tijdelijk nog onder een luchtmassa die over
het nog openliggende deel der Oostzee was
gestroomd, hetgeen de vorst nog wat tem
perde. Hedennacht draaide de wind iets meer
naar het Oosten en klaarde de lucht bijna
overal geheel op, waardoor de temperaturen
sterk daalden. Hedenmorgen om negen uur
werden de volgende temperaturen gemeten-
vliegveld Twente 12: Den Helder —9: Vlis-
singen 8; De Bilt —12; Schiphol 12; vlieg
veld Eindhoven —10; vliegveld Leeuwarden
—9; vliegveld Groningen (Eelde) —9; vlieg
veld Zuid-Limburg (Beek) —10; vliegveld
Gilze-Rijen 11
Inmiddels komt op den Atlantischen Oceaan
een oude vrij diepe depressie naderbij. Deze
beweegt zich echter op dit oogenblik wederom
in.een geheel verkeerde richting, hetgeen ver
oorzaakt wordt door een buitengewoon krach
tig hoosedrukgebied in de Poolstreken Op
Groenland steeg de luchtdruk tot bijna 1050
millibaar (787 mm). Tengevolge hiervan moe-
teq alle Oceaandepressies een zeer duidelijk
gelegen baan volgen. De Oceaandepressie, die
thans naderbij komt. veroorzaakt dan ook
momenteel zware iuchtdrukdalingen in Spanje
Portugal en de Golf van Biscaye. Dit zal tot
gevolg hebben, dat de Oostelijke wind in ons
land weer gaat toenemen en de aanvoer van
de zeer koude lucht onverminderd zal aan
houden. Er is dan ook op dl* moment nog
geen enkele aanwijzing voor. dat de vorst
periode een einde zal nemen
JlifllllllllllllllllllillllllllllllllllllllN^
TOENEMENDE WIND
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M.I. te De Bilt. geldig tot Zater
dagavond: Matige tot krachtige, later
tijdelijk stormachtige Oostelijke wind.
Langzaam toenemende bewolking,
doch nog geen sneeuw van beteeko-
nis. Meest strenge vorst..
8 Februari:
Zon op: $.10 uur, onder 17.33 uur g
Maan op: 21.24 uur, onder 9.52 uur 3
mitsui
