IJmuider Courant
Onze Cultuur
Sjahrir beschuldigt Nederlanders
van onderdrukking en geweld
leder mag nu in groenten handelen
Hef geheim van Shinkolobwe
De vorst zal weer langzaam toenemen
61e Jaargang No. 18559
Bureaux: Kennemerlaan 154, Tel. Redactie en
Administratie 5437. - Haarlem: Gr. Houtstr 93,
Telefoon 10724, Directeur-Hoofdredacteur 15054.
Drukkerij Z. B. Spaarne 12, Tel. 12713, 10132.
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
KENNEMER EDITIE VAN HAARLEMS DAGBLAD
Vrijdag 14 Februari 1947
Verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feest
dagen. - Abonnementsprijs per week 31 cent: per
kwartaal f 4,—. Franco per post 4,50 - Adver
tentie-tarieven op aanvraag bij de Administratie.
Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
tK een belangwekkend artikel in het
I maandschrift Volksontwikkeling, dat
•_h wijdt aan actieve cultuur-politiek,
ïeeft prof. dr. P. J- Bouman een niet zeer
blijmoedige beschouwing ten beste over de
rrisis waarin onze cultuur verkeert. Hij
riet de cultuur als den levensstijl van een
Lmenlev'ng; als het ondoorgrondelijk ver
band dat wij bijvoorbeeld waarnemen tus
schen geloof en kunstuiting, tusschen ver-
X„d en techniek of tusschen de bestaande
behoefte en de economische organisatie. En
hjj noemt het een veeg teeken als er veel
aandacht aan wordt geschonken: zulke
levensprocessen behooren eigenlijk stil en
onopgemerkt te werken, in de sfeer van
het onbewuste. Eerst de storingen dringen
ons vragen op. De ontreddering van twee
wereldoorlogen heeft het aantal boeken
over crisis der cultuur doen stijgen, waar
bij wij moeten beseffen dat die oorlogen
niet alleen oorzaak, maar zelf ook grooten-
deels gevolg zijn van een cultureele ont
wrichting. De oorsprong ligt dieper in het
verleden, dan men gewoonlijk vermoedt.
En bij de cultuurcrisis treedt ontbinding
op- het evenwicht tusschen 'geest en materie
gaat verloren, het gemeenschapsbesef
wordt ondermijnd, van traditie en gemeen-'
schappelijke idealen is geen sprake meer
en wanhoop en verwarring krijgen de over-
Zoo somber drukt deze schaver het uit
en hij haalt prof. Huizinga's bekenden aan
hef van zijn boek „In de Schaduwen van
Morgen" aan. Dat verscheen eenige jaren
voor den tweederi wereldoorlog en sprak:
Wij leven in een bezeten wereld. En wij
weten het.»Het zou voor niemand onver
wacht komen, als de waanzin eensklaps
uitbrak'in een razernij, waaruit deze arme
Europeesche menschheid achterbleef in
verstomping en verdwazing, de motoren
nog draaiende en de vlaggen nog wappe
rende, maar de geest geweken".
Dit huiveringwekkende beeld oproepend,
voegt prof. Bouman eraan toe: „Thans is
het zoover. De uitbarsting van razernij is
over ons heengegaan. De motoren draaien
nog we! en aan wapperende vlaggen geen
gebrek. Doch hoe staat het met den geest?"
Het wil mij voorkomen dat de door prof.
Huizinga opgeroepen nachtmerrie een
beeld overigens, waarbij geestdrift voor
litteraire schoonheid de koele bezinning
van den geleerde verdrongen moet hebben,
niet toepasselijk is op den toestand, waar
in wij menschên thans verkeeren. Wij moe
ten niet te somber worden. Is het misschien
de nog jonge wetenschap der psychologie,
die gewoon is in het verleden van den
jnensch te delven en naar jeugd-oorzaken
van zijn moeilijkheden te speuren, die de
wijsgeerige beschouwers der cultuur ertoe
brengt, de oorzaken van ontwrichting van
den levensstijl der samenleving eveneens
uit een ver verleden te gaan opdiepen?
Omdat thans zooveel ontwricht, schijnt,
komen zij op dezen weg tot sombere ge
volgtrekkingen en stellen een noodlottigen
gang naar de diepte vast. Prof. Bouman
haalt dan ook den „Ondergang van het
Avondland", Spengler's sombere profetie
uit den tijd voor den eexsten wereldoorlog,
erbij. Hij zegt dat men de werkelijkheid
moet zien als men dien ondergang wil voor
komen en zich niet overgeven aan „het
gangbare optimisme, dat liefst de oogen
sluit vopr het om zich heen grijpend so
ciaal en cultureel verval".
Ik geloof niet dat optimisme in dezen tijd
zoo gangbaar is en Web anderzijds de over
tuiging, dat men het versterken moet om
den menschen de kans te geven, de ont
wrichting van den tijd te overwinnen.
Huizinga, in zijn huiveringwekkend beeld,
sprak van een arme Europeesche mensch-
lièid, die „in verstomping en verdwazing"
aphter zou blijven. Hij beeldde in feite iets
nog veel ergers uit dan ons overkomen is.
Want veel moge ontbreken aan deze na-
oorlogsche, zich moeizaam herstellende sa
menleving, toch verkeert zij geenszins in
een toestand van verstomping en verdwa
zing. Daar zijn veel frissche, moedige
krachten aan het werk getogen. Daar is
een jeugd, die geleden moge hebben maar
ook, in de personen van talrijke veelbelo
vende jonge menschen, ernstiger en meer
bezonnen, veel minder oppervlakkig is dan
de jeugd van voorgaande generaties. En
wij dienen te begrijpen dat wij niet de
eerste crisis der cultuur beleven, die de
wereld teistert. Ook is de historie rijk :j_
noeg aan voorbeelden van inzinkingen, die
op oorlogsperioden volgden en die ontmoe
diging en somberheid met zich meebrach
ten, maar toch door herleving en overwin
ning werden gevolgd. Nederlands erva
ringen na de Napoleontische oorlogen geven
in menig opzicht reden tot vergelijking met
hetgeen wij thans beleven.
Prof. Bouman is zelf niet ontmoedigd,
want hij ijvert voor sociaal-opvoedend
werk, waaraan hij door de overheid tien
tallen millioenen ten koste wil laten leg
gen. Ongetwijfeld zou veel meer op dat
terrein gedaan kunnen worden, dan thans
het geval is.
En evenals op deze plaats meermalen is
geschied pleit hij voor een militante de
mocratie, ma^r wil daaraan een mate van
„planning" verbinden, die zelfs pers, film
en radio onder toezicht van een centralen
cultureelen raad zou stellen, waar
in de kerken en andere cultureele leiding
gevende groepen en instellingen vertegen-
woordigd zouden zijn. Hij waarschuwt te
gen het misverstand, dat zulk „planning"
tot geestelijke staatsdictatuur zou leiden-
Dat lijkt mij geen misverstand. Ik waar
schuw tegen alle aanslagen op de vrijheid
van meeningsuiting en dus ook' tegen eèn
toezicht door menschen, die de beste be
doelingen kunnen hebben maar zich op
een terrein begeven, dat het hunne niet is.
Zij hebben er geen verstand van. Op al
lerlei gebied hebben .wij, sinds de bevrij
ding, de mislukking van overeenkomstige
bemoeienissen gezien. Zij grijpen er naast.
De man van de practijk is geneigd tot den
man van de studeerkamer te zeggen: Zie
den toestand niet zoo somber en heb meer
vertrouwen in de natuurlijke genezende
krachten, die uit het menschdom zelf
voortkomen en schier onbegrensde moge
lijkheden hebben. En meen niet dat met
nuchter-verstandelijk planning problemen
op te lossen zijn, die volgens uw eigen defi
nitie een ondoorgrondelijk verband en
„de sfeer van het onbewuste" raken. Wij
moeten veel beproeven en ondernemen.
Maar niet teveel.
R. P.
in de Sagamo gevangenis te -Tokio is in de
cellen van ex-premier Toio en andere Japansche
oorlogsmisdadigers een heele verzameling zelf
moord-wapenen gevonden zooals cyaan-kali,
koorden gemaakt van lakens en toilet-papier,
8tukjes glas, scharen, spijkers en schrijfpennen.
Stemming der Indonesiërs tegenover
Nederland slechter dan ooit tevoren
De correspondent van United Press heeft
gisteren Sjalhrir's meening gevraagd over
het vroeger gedane voorstel, volgens het
welk de Nederlanders en Indonesiërs zou
den samenwerken bij de bestrijding van de
ongeregelde benden, die in de binnenlan
den opereer en. Sjahrir antwoordde:
„Wij trachten op het oogenblik de on
wettige elementen onder volledige con
trole te krijgen. Ik zie geen reden om de
Nederlanders om medewerking te verzoe
ken, daar wij volkomen in staat zijn zelf
schoon schip met de onwettigheid te ma
ken".
Sjahrir vervolgt: „Van Maart af hebben
wij begrepen, dat de Nederlanders zelf in
moeilijkheden zaten. Zij moesten hun eigen
constitutie in gedachte houden. Maar bij
zulke groote historische gebeurtenissen is
het toch vrij dwaas om te trachten theore
tische bepalingen te baseeren op een con
stitutie, die honderd jaar geleden tot stand
gekomen is.
(Ter verduidelijking moet worden opge
merkt, dat onze Grondwet in den loop der
jaren naar gelang de ontwikkeling, telkens
is herzien, waardoor zij, ondanks haar eer-
biedwaardigen leeftijd, toch nog steeds up
to date mag heeten. - Red.)
Ik ben er nog steeds van overtuigd, dat
de Nederlanders, wanneer zij onderling
meer vereenigd waren geweest, deze kwes
tie als een werkelijk nationaal vraagstuk
hadden kunnen-beschouwen en niet als
een partijvraagstuk.
Door hun handelingen offeren de Neder
landers de goede gezindheid van de Indo
nesische volken op", zoo vervolgde Sjahrir.
„Voor den oorlog bestond er geen rassen
haat tegen de Nederlanders en er was zelfs
nog geen haat tegen hen te bespeuren toen
de Japanners capituleerden. Maar door al
deze gevechten, die sindsdien hebben plaats
gehad, zijn de gevoelens verbitterd gewor
den"-
Sjahrir zeide van meen mg te zijn, dat de
stemming tegenover de Nederlanders slech
ter is dan ooit te, voren.
Krasse beschuldiging.
„De Indonesische gevoelens varieeren
thans van teleurstelling tot afkeer en soms
haat. in het bijzonder in die gebieden, die
op het oogenblik nog steeds door de Ne
derlanders bezet zijn. Op het oogenblik
trachten de Nederlanders een onderdruk
kingspolitiek te voeren met geweld en
schieten. Op een plek schoten de Neder
landers tweehonderd menschen neer. Dit is
geen gerucht, het is een feit, dat gebaseerd
is op officieele bronnen", aldus Sjahrir, die
besloot met te zeggen:
„In alle oorlogen zijn de volken geweld
dadig en redeloos. Zelfs de Nederlanders
moeten beseffen, dat de zaak niet gefor
ceerd kan worden. Daarom gebruik ik
nooit de termen oorlog of geweld".
Het republikeinsche persbureau „Anta-
ra" verneemt van officieele republikein-
sche zijde, dat met de evacuatie van 80.000
Indonesiërs uit de gebieden in de nabij
heid van de gevechtszone rondom Sema-
rang naar het binnenland zal begonnen
worden. De evacuatie zal door de TRI be
geleid worden en het ministerie van So
ciale Zaken heeft een bedrag van 1.300.000
roepiah (republikeinsche guldens) ter be
schikking gesteld. De evacués zullen
in groepen van 2000 personen worden af
gevoerd en in republikeinsche gouverne-
mentsbedrijven tewerk worden gesteld.
Ceen huisvesting meer
voor tijdelijke mijnwerkers
Jaarproductie der mijnen
moet tot 12 millioen ton
verhoogd worden
De beheerder van de Nederlandsche
steenkolenmijnen deelt ons mede, dat. hij
zeer getroffen is door de vele aanbiedingen
van groepen uit alle deelen van ons land
ora tijdelijk in de mijnen te kernen werken.
Tot zijn spijt Is het echter niet meer mo
gelijk op deze aanbiedingen in te gaan ge
zien de moeilijkheden van huisvesting.
In een brief aan den mijnindustrieraad
heeft de beheerder medegedeeld, van de
regeering opdracht te hebben ontvangen,
de jaarproductie der mijnen tot 12 millioen
ton te verhoogen. Hiertoe, zoo schrijft de
beheerder, zal de prestatie per man ver
hoogd moeten worden en het aantal on-
dergrondsche arbeiders moeten worden
uitgebreid. De mate van deze uitbreiding
is uit den aard der zaak afhankelijk van
het prestatiepeil ondergronds. Voor zoover
de noodige nieuwe arbeidskj-achten niet in
Nederland zullen kunnen worden verkre
gen, zal de beheerder genoodzaakt zijn
buitenlanders in dienst te nemen.
Britsch kolenschip vergaan
Zestien man vermist,
een overlevende
Zestien zeelieden, opvarenden van het
Engelsohe kolenschip „Ary", dat eenige
dagen geleden ter hoogte van Waterford
in Ierland is vergaan, worden vermist en
men vermoedt, dat zij allen, nadat zij vier
dagen in de bittere koude in twee red
dingsbooten hadden rondgezworven, van
uitputting omgekomen zijn. De eenige
overlevende van de kolenboot, de 19-
jarige Pool Jan Bouski, spoelde gisteren
met zijn reddingboot bij de kust van Wa
terford aan. Hij slaagde er in een boerderij
te bereiken, vanwaar hij verder naar een
ziekenhuis vervoerd werd. In de redding
boot van Bouski hadden acht andere op
varenden van het schip plaats genomen,
maar zij stierven allen op zee. In een an
dere reddingboot, waarvan niets meer ver
nomen is, bevonden zich ook acht man.
Bouski was volkomen uitgeput en het was
aanvankelijk niet mogelijk iets samen-
hangends uit zijn relaas op te maken. Het
kolenschip, dat afkomstig was van Port
Talbot in Glamorgan, was het eigendom
van het Britsche Ministerie van Trans
port. (Un. Press).
Het raadsel in Dinteloord
is opgelost
Het raadsel van de vele brandjes, welke
telkens uitbraken in een boerderij te Din
teloord, is thans opgehelderd. Gebleken is
namelijk, dat een dochtertje van den boer
deze brandjes heeft Veroorzaakt. Het meis
je heeft een volledige bekentenis afgelegd.
Het woord is aan.
Léonard
Om rijkdom te verwerven
geven de menschen zich veel
meer moeite, dan zij zouden
behoeven om het er buiten te
stellen.
Republikeinsche aanwinsten
Volgens het te Djocja verschijnende re
publikeinsche blad „Kedaulatan Ra'jat"
hebben twee Duitschers, Johann Jordaim
en W. K. G. Mowes naturalisatie aange
vraagd als republikeinsch burger. De na
turalisatie van Jordann is reeds toegestaan.
Hij is thans leeraar aan de republikeinsche
politieschool te Magelang en heeft een In-
donesischen naam aangenomen. De natu
ralisatie van Mowes is nog in behandeling.
Deze is werkzaam als administrateur op
een koffie-onderneming.
Shinwell heeft het hard te verduren
In het Engelsche Hoogerhuis hebben
eenige tot de oppositie behoorende leden
verzocht om aftreden van Shinwell als
minister van energie- en brandstofvoor
ziening.. Ook de aartsbisschop van York
verweet Shinwell gebrek aan inzicht en
moed. Lord Shepherd (Labour) nam het
voor Shinwell op en zei dat geen lid van
de regeering een scherper geest heeft dan
Shinwell en dat de oppositie zich zou heb
ben verzet, indien men in October 1946
kolendistributie had willen invoerën.
Twee Duitsche krijgsgevangenen in Engeland zijn dezer dagen onderscheiden met
een zilveren medaille voor hulpvaardigheid en moed. Zij mogen als belooning naar
huis gaan. De twee mannen, die verbleven in een kamp in Enfield, hebben met ge
vaar voor hun leven een paard gered, dat in de modder van een meertje was wegge
zonken. Meer dan een uur verbleven zij in het ijskoude water bij hun met succes
bekroonde pogingen om het dier op het droge te brengen. De Britsche kampcomman
dant heeft de twee Duitschers voor het front der gevangenen de medailles uitgereikt,
als bewijs voor het feit dat de Engelschen persoonlijke moed en opofferingen ook bij
hunne voormalige vijanden waardeeren.
Mits hij zich houdt aan de maximum-prijzen
Nu minister Mansholt tijdelijk de juridi
sche en - administratieve belemmeringen
voor een vrij beoefenen van den groenten-
handel heeft opgeheven, is de vraag ge
rezen of voor het beoefenen van clezen han
del thans toch nog formaliteiten moeten
worden vervuld. Bij informatie blijkt ons,
dat dit niet het geval is. Ieder, die dat wil,
mag op het oogenblik handel drijven in
groenten, mits hij zich natuurlijk houdt
aan de gestelde maximumprijzen.
De heer J. D. Mol, voorzitter van den
Nederlandschen Bond van Kleinhandela
ren in Aardappelen, Groenten en Fruit, en
voorzitter van „Algemeen Belang", de over
koepeling van de drie landelijke bonden,
heeft verklaard, dat een algeheele sluiting
van de groentezaken, ondanks den uit den
handel daartoe geoefenden aandrang, door
de besturen op het oogenblik niet in over
weging wordt genomen. Hij zeide, dat hij
het zou betreuren wanneer tengevolge van
het conflict groenten zouden moeten wor
den vernietigd. Het is zeker niet de be
doeling van den groentenhandel, het pu
bliek de dupe te doen worden van het con
flict. Men wil slechts stelling nemen tegen
een overheidsmaatregel, die door de be
trokkenen als onrechtvaardig en onredelijk
wordt beschouwd.
Het Bedrijfschap Groenten en Fruit heeft
aan de veilingen het volgende voorschrift
verstrekt betreffende den afzet van tuin
bouwproducten:
Aangezien bepaalde, bij de veiling aange
boden producten, niet door den handel
worden gekocht, heeft de voorzitter van
het Bedrijfschap Groenten en Fruit, ten
einde deze producten voor bederf te vrij
waren en onder het bereik der bevolking
te brengen, het volgende besluit genomen:
Alle door de telers ter veiling aangebo
den producten moeten door de veiling wor
den aangenomen en op nol-male wijze ten
verkoop aan den handel worden aangebo
den.
Worden deze producten door den handel
niet afgenomen, dan moet de veiling deze
producten verkoopen aan iederen gegadig
de, ook al is deze niet in het bezit van 'een
handelserkenning, b.v. aan ziekenhuizen,
inrichtingen, consumenten en personen, die
als handelaar wenschen op te treden.
Deze verkoop dient te geschieden tegen
den gemiddelden prijs, zooals voor goed
gekeurde, respectievelijk afwijkende pro
ducten op de laatste twee veilingdagen,
voordat de handel den aankoop stopzette,
heeft gegolden, welke evenwel nooit hoo-
MOORD OP GENERAAL WINTON UIT
WRAAK VOOR VREDESVERDRAG.
De geallieerde autoriteiten waren op de
hoogte van het feit, dat Maria Pasquinelli.
de Italïaansche vrouw, die den Britschen
Brigadegeneraal Winton te Pola heeft ver
moord, het plan had een hoogen Britschen
officier te dooden, aldus de Italiaansche
premier de Gasperi in de constitueerende
vergadering.
De moord is gepleegd uit wraak wegens
het vredesverdrag. De Italiaansche regee
ring heeft haar leedwezen betuigd, doch
moet vaststellen, dat de verantwoordelijk
heid voor hét gebeurde bij de geallieerde
autoriteiten -ligt, daar deze gewaarschuwd
waren.
ger mag zijn dan de vastgestelde consu
mentenprijs.
Mochten de veilingen met het verkoopen
dezer producten op deze wijze niet slagen,
dan wordt aan de telers ontheffing ver
leend van hun verplichten afzet via de vei
ling en mogen de telers deze producten
rechtstreeks aan-consumenten afzetten, die
de producten mogen koopen tegen een prijs
zooals deze voor de veilingen is bepaald.
Zoodra de handel deze producten weer
op normale wijze op de betreffende veiling
opneemt, komen de thans toegestane ont
heffingen te vervallen.
Voedseibommenwerper
in Engeland neergestort
Bij hulpverleening
aan geïsoleerde dorpen
Een Halifax-toestel van de Royal Air Force
is bij het afwerpen van levensmiddelen
boven een dorp ïn Staffordshire, dat door
den hevigen sneeuwval geïsoleerd is, neer
gestort. Zes personen werden gedood en
een gewond.
Het vliegtuig liad gistermorgen vroeg
het vliegveld Fairford verlaten met een
hoeveelheid brood, meel, vleesch, boter,
vet en kaas voor het totaal ingesneeuwde
dorp Butterton. De bewoners hadden met
roet kruisen in de sneeuw geteekend om
de plaats aan' te duiden, waar het voedsel
moest! worden uitgeworpen. Toen het toe
stel reeds boven Butterton was aangeko
men, meldde het aan het vliegveld, dat de
weersomstandigheden zeer slecht waren.
Men had zich echter voorgenomen, in
ieder geval het voedsel neer te laten. Er
heeft zich toen in de machine een ontplof
fing voorgedaan, waarna het vliegtuig
neerstortte.
Duizenden Britsche soldaten hebben met
vliegtuigen, sneeuwploegen, mijn-detec
tors en andere oorlogsuitrusting, gepoogd
de door de sneeuw ingesloten dorpelingen
van het graafschap Yorkshire hulp te bie
den.
Na dringende verzoeken van verschei
dene dorpen waar voedsel, brandstof en
water bijna zijn opgeteerd, werden alle
hulpbronnen van de Royal Engineers-
school te Ripon „in den strijd geworpen".
Ook in Norfolk, Derbyshire en andere
graafschappen Werd door reddingsploegen
strijd geleverd tegen de sneeuwmassas
welke de wegen en spoorlijnen blokkee-
ren.
Op het ministerie van oorlog in Londen
werd iedere veldslag op een' wandkaart
genoteerd en met spelden werden de ver
overingen op den witten vijand in kaart
gebracht.
De RAF die aan. de gecombineerde ope
ratie deelnam, liet voorraden vallen voor
de dorpen, die van den grond niet be
reikt konden worden. Het slechte vlieg
weer bemoeilijkte dit werk echter ten
zeerste. Slechts een Halifax slaagde er in
voedsel uit te werpen voor elf dorpen in
Staffordshire die reeds tien dagen van
de buitenwereld waren afgesneden.
De dorpelingen te Bransdale ih de heide
velden van Noord-Yorkshire zonden het
S.O.S. „zitten geheel zonder voedsel'"-!
Ontwapeningsresolutie inden
Veiligheidsraad aangenomen
De Veiligheidsraad heeft gisteren met
tien stemmen, bij een onthouding (de
Sovjet-Unie) de geheele resolutie, waarbij
de ontwapeningscommissie wordt ingesteld,
aangenomen.
In de aangenomen resolutie verklaart de
Veiligheidsraad de practisehe maatregeen
te zullen ui?/arken om de resoluties van
de algemeene vergadering betreffende de
regeling en beperking der bewapening en
inlichtingen over de strijdkrachten der
Vereenigde Volken in practijk te brengen;
zoo spoedig mogelijk het rapport van de
commissie betreffende de atoomenergie in
behandeling te nemen en de noodige maat
regelen te treffen om het werk van deze
commissie te vergemakkelijken; uit leden
van den raad een commissie samen te stel
len, die binnen drie maanden voorstellen
moet indienen voor de algemeene regeling
en beperking der bewapening en strijd
krachten, welke commissie echter geen ju
risdictie zal hebben in zaken, die tot de
competentie van de commissie voor de
atoomenergie behooren (dit doel van de re
solutie achtte de Sovjet-Unie onaanvaard
baar); de militaire stafcommissie te ver
zoeken zoo spoedig mogelijk haar aanbeve
lingen inzake de gewapende strijdkrachten,
die de Vereenigde Volken ter beschikking
van den Veiligheidsraad zullen stellen, aan
den raad voor te leggen.
De Sovjet-afgevaardigde, Gromyko, ver
klaarde, dat hij voornemens was Vrijdag
een verklaring af te leggen. De vergade
ring werd hierop verdaagd.
Rusland wil eertijds bezette
landen laten meespreken
Het Russisch gebaar in zake uitgebrei
der deelneming van de kleine mogendhe
den aan de Duitsche vredesschikking.
wordt door Amerikaansche kringen als een
„belangrijke concessie" beschouwd. Het
blijkt evenwel dat dit Russische voorstel
niet ver tegemoet zal komen aan de te
genwerpingen van Canada en Australië.
Volgens het Russische plan zou een spe
ciale categorie van „direct geïnteresseer
de" landen worden ingesteld, welke volle
dig zou deelnemen aan de bespreking en
studie van de aspecten van de vredes-rege-
lfrig in den raad der ministers van Buiten-
landsohe Zaken. Deze categorie zou worden
opgebouwd uit de naties die gedurende
den oorlog door Duitschland bezet waren,
met inbegrip van Albanië. De andere ge
allieerde mogendheden zouden geconsul
teerd en op de hoogte gehouden worden
door een commissie van afgevaardigden
der groote vier.
Amerikaansche kringen zeiden dat het
nog niet duidelijk was of de „direct ge-
interesseerde" mogendheden op grond van
het Russische plan een grootere stem in de
verdragsvoorstellen zouden hebben. Direct
geïnteresseerde naties zijn: Albanië, Bel
gië, Denemarken, Tsjeehoslowakije, Grie
kenland, Luxemburg, Nederland, Noorwe
gen, Polen. Oekraïne en Joegoslavië.
De Belgische Kamer heeft gistermiddag
met algemeene stemmen een motie aan
genomen waarin zij protesteert tegen het
uitsluiten van België van de conferentie
van Moskou en waarin de regeering wordt
verzocht de motie ter kennis te brengen
van de vier groote mogendheden.
De Belgische uraniumrijkdom gaal naar Amerika
(Van onzen Brusselschen correspondent)
Men weet dat Belgisch-Congo pas bij den
dood van Leopold II aan het Moederland
werd overgedragen, toen de groote Vorst
allen weerstand bij de Belgen had wegge
ruimd en zijn ministers er van had overtuigd
dat daór in het hart van Afrika, een nieuw
vaderland lag vol ongekenden rijkdom.
Intusschen is er heel wat water gevloeid
van Leopaldstad naar Boma en Mata-di en
zijn de Belgische industrie en handel zich
voor het zwarte Rijk gaan interesseeren, Is
de koloniale geest onder de gemiddelde Bel
gen ook heden ten dage nog maar zeer poover
ontwikkeld in vergelijking met Nederland,
toch kunnen wij er op wijzen dat 90 pet. van
de in Congo geïnvesteerde kapitaien uit Bel
gische vermogens voortkomen.
Toen men Congo ging ontdekken was de
verrassing groot. Koper, tin, steenkool, goud,
diamant, cobalt, ivoor, rubber enradium
werden met koortsachtigen ijver in talrijke
opgerichte fabrieken verwerkt of nhar Bel
gië vervoerd.
Mei 1940 De metropool wordt van het Moe
derland afgesneden. Belgische koloniale troe
pen vechten tegen de regimenten van den
Hertog van Aoste in Abessinië. Als de Ame
rikanen ingevolge de Pearl Harbour gebeur
tenissen van de grondstofmarkten van het
Verre Oosten verdreven worden, zenden zij
technici naar Belgisch-Congo, Gouverneur-
Generaal Pieter Rijckmans roept Belgen en
inlanders op tot den groeten productieslag.
Cacao- en bananenplantages worden ver
waarloosd om de koperproductie van c.a
100.000 ton op 160.000 ton per jaar op te voe
ren. Groote vliegvelden worden door Belgen
en zwarten aangelegd en daar landen nu dag
en nacht de zware bommenwerpers op weg
naar het Noord-Afrikafront.
Onopgelost blijft echter, na al die jaren
van bovenmenschelijke inspanning, het raad
sel van Shinkolobwe. Laat ons zakelijk, de
voornaamste gegevens van dit probleem sa
menvatten om daarna, den grooten Focti na
pratend, de vraag te stellen: „Waar gaat het
om?"
Eigenaardig genoeg was het een communis
tisch senator professor Libois van de Brus-
selsche Universiteit, die het eerst het stil
zwijgen verbrak. En met datgene wat intus
schen aan buitenlandsche berichten nog door
sijpelde kan men het Congoleesch uranium-
probleem in de volgende punten samenvatten:
1. De grootste Belgische mijnvennootschap,
de Union Minière du Haut-Katanga, ontgint
in de provincie Elisabethstad. te Shinkolobwe
een radiummijn Tot het uitbreken van den
oorlog werden de radiumertsen naar de ra-
diumfabriek te Oolèn in de provincie Ant
werpen verscheept. Te Ooien werd het voor
de hospitalen van de geheele wereld zoo be
langrijke heelmiddel gefabriceerd.
De radiumafval hoopte zich op in de stapel
plaatsen en trok dadelijk bij de bezetting de
aandacht van de Duitsche technici, die er
uranium in ontdekten.
2. Alhoewel de geleerden in de geheele we
reld het uraniumerts kenden, werd slecht®
door de oorlogsonderzoekingen vastgesteld dat
dit de basis-grondstof was voor de atomische
proefnemingen, die In de artoomcities van de
U.S.A., o.m. te Hanford, geleid hebben tot
de fabricage van de atoombom.
Alles naar Amerika.
3. Belgisch-Congo bezit in bovengenoemde
mijn meer dan 70 pet van de wereldvoorra
den in uraniumertsen. Zooals tijdens den oor
log wordt echter van deze ertsen geen gram
aan België geleverd. Alles verhuist naar de
atoomcities van de Vereenigde Staten. Onze
wetenschappelijke instituten konden na lang
aandringen 15 kilo van dit erts voor hun on
derzoekingen bemachtigen.
4. Méér, België is niet eens lid van de com
missie voor contróle op de atoomenergie, ter
wijl het aan één enkelen Staat de ertsen
levert, die daardoor het monopolie van deze
nieuwe energie verkreeg en behoudt. In Bel
gië werden totnogtoe geen credieten toege
staan voor atoomonderzoekingen hoewel'dit
wel gebeurde in Nederland, Frankrijk en
Zwitserland.
Dit zijn. kort samengevat de verschillende
aspecten van het uranlum-probleem. Men
kan misschien terecht de vraag stellen: waar
om deze kwestie oprakelen? Is het niet van
het allergrootste belang dat de groote en
kleine partners van wat men is gaan noemen:
„de Atlantische Unie" zoo nauw mogelijk
blijven samenwerken9 Dat deze Naties tegen
over het onzekere Oostelijk blok want dit
blok is in tegenstelling met het Westersche
een feit sterk aaneengesloten blijven, en
zulks met alle midde'en fwaaronder het be
zit van het atoomgeheim wel het voornaam
ste verdedigingswapen is of ten minste nog
voor geruimen tijd kan zijn)?
Maar de kwestie heeft ook nog een ander,
even belangrijk aspect. De atoomenergie ia
geroepen om het gebied der hydro-electrlsche
industrie, het vervoer en de radio-electriscbe
techniek diepgaand te revolutionneeren De
oorlog is ten einde en alle naties hernemen
hun economische vrijheid. Daarom, hoe ge
wichtig het uranium in de huidige politieke
en diplomatieke constellaties moge zijn. dringt
zich toch voor vele Belgen de vraag op: in
dien de Congoleesche uraniumertsen uitslui
tend aan de U S.A worden geleverd, welke
is dan de economisch-technische compensatie
die ons land daarvoor ontvangt? In wat be
staat de U.S.A.- tegenpresattie'
Maar noch de minister van Koloniën, noch
de directeuren van de Union-Minière hebben
totnogtoe het floers van geheimzinnigheid,
dat Shinkolobwe omhult, laten vallen
Tsjechische Dakota neergestort
Kort na van het vliegveld Ruzyno bij
Praag te zijn opgestegen, is een Dakota
van de Tsjechische luchtvaartmaatschappij
bij Klavno neergestort.
Drie leden van de bemanning kwamen
in de vlammen om.
Het vliegtuig was nog niet in den ge-
regelden dienst gebracht. Er zal een on
derzoek naaf de oorzaak van de ramp
worden ingesteld.
Zeven Polen gevonnist
Radio Warschau meldt, dat het militaire tri-
Engelsche kolenzorgen
duren voort
Attlee heeft in het Lagerhuis verklaard,
dat de toestand op het gebied van de steen
kool, ondanks de voorgeschreven bezuini
ging, zeer crïtïek blijft. De Londensche
energiebedrijven hebben nog voor een
week voorraad. Donderdag zijn 12 schepen
met tezamen 20.000 ton steenkool te Lon
den binnengëloopen. Wat het vervoer per bunaal te Lublin zeven Polen, beschuldigd van
rail betreft heeft men met een tekort aan het aanknoopen van relaties met „ondergrond-
sche benden" en „buitenlandsche kringen", ver
oordeeld heeft. Een der beschuldigden werd ter
dood, vier anderen werden tot dwangarbeid van
10 tot 15 jaar en twee vrouwen werden tot 5 jaar
gevangenisstraf veroordeeld. De 18-Jarïge
Kazmlerczak werd ..wegens relaties met den heer
Selby", een Britsch Journalist, tot 3 Jaar gevan-
j genisstraf veroordeeld.
wagons te kampen.
Het aantal werkloozen, aldus Attlee. in
de gebieden waar het gebruik van eleetri-
cïteit voor industrie-doeleinden is beperkt,
is met ongeveer een en drie-kwart millioen
vermeerderd. Een millioen van hen hebben
om werkloozensteün verzocht.
De luchtdrukverdeeling wijzigt zich in een
ongunstige richting, waardoor het vorstge-
bied zich opnieuw in alle richtingen gaat uit
breiden. I-Iet hooge-drukgebied over Scandi
navië neemt: namelijk weer belangrijk in in
tensiteit toe. De Oceaan-depressie Is voor-
loopig doodgeloopen voor de Golf van Biscaye.
In het afgeloopen etmaal stroomde wat min
der koude lucht over Duitschland naar onze
omgeving, zoodat de temperaturen hedenmor
gen hooger waren. Om 8 uur varieerden de
temperaturen van 3 tot 5 graden onder nul
Door de uitbreiding van het Scandinavisch
maximum over het Oostzeegebied en West-
Rusland zal de wind weer wal meer van het
Noordoosten naar het Oosten draalen De
koude luchtlaag die over Duitschland stroomt
zal daardoor dikker worden, daar de ver
warmende werking van de Oostzee van min
der invloed is. De vorst zal dan ook in ons
land niet. verder afnemen, integendeel tijde
lijk nog weer langzaam in beteekenis gaan
toenemen Wel kan tijdens een opklaring in
den namiddag de temperatuur flink oploonen
daar de zon al vrij veel kracht bezit en lan
gen tijd boven den horizon staat maar in den
daaropvolgenden nacht daalt de temperatuur
dan weer ver onder het vriespunt. Zoo kwa
men op sommige plaatsen in Midden-Duitsch- -
land de temperaturen beneden —10 gfaden.
In Zweden was de hemel onbewolkt en kwam
bij windstilte op sommige plaatsen bijna 40
graden vorst voor. De koude lucht 9troomde
opnieuw over de Karpaten In de Hongaarsche
laagvlakte en bereikte Joego-Slavië. Ook in
Zuid-Rusland werd het weer kouder. Er Is
dan ook momenteel geen enkele aanwijzing
dat de vorstperiode binnen enkele dagen zal
eindigen
j]il ÜRIIPIIllllllllllilllllilllillllllllPINIIilPliJlillllllll'JlllllllllliPJSIIIfrSlillIjlIflillfllllIlllillt
Weerbericht
WEER IETS TOENEMENDE VORST
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M.I. te De Bilt. geldig tot Zater
dagavond: Weer Iets toenemende
vorst. Zwaar bewolkt met enkele
plaatselijke opklaringen. Vrijwel
overal droog. Meest matige Oostelijke
wind.
15 Februari:
Zon op:
Maan op:
7.57 uur, onder 17.52 uur
4.49 uur, onder 12.10 uur
^im»
mn#
