Litteraire kantteekeningen
C
J
Diefstallen in Rotterdams postkantoor
blijken werk te zijn van een bende
Ook de beurstemperatuur
om en bij het vriespunt
Wij werken nog niet zoo hard
als voor den oorlog
De radio geeft:
Panda en de Meester-dief
Wereldnieuws
Zaterdag 22 Februari 1947
ÏJMUIDER COURANT
Met de arrestatie van de daders
zijn tal van andere zaken
opgehelderd
De daders van den gcruchlmakcnden roof
overval op hef hoofdpostkantoor te Rotterdam
op 24 Augustus van het vorige jaar zün nu
allen opgespoord. Het bleek een complot te
zijn, waarby zich vogels van diverse pluimage
hadden aangesloten. Zoo bleken b\j den dief
stal betrokken te zyri een kantoorbediende
van de P.T.T., een oud-illegaal werker, een
ontvlnoht politiek delinquent, een oorlogsvrij
williger en een lid van de „onderwereld".
De recherche was al geruimen tijd bezig
met het onderzoek ih deze zaak en knoopte
aan bij een op 26 Januari 1946 gepleegden
diefstal in datzelfde postkantoor, waarbij op
„onverklaarbare" wijze een bedrag van
57.000 uit de kluis van het bureau „aange-
teekende stukken" was ontvreemd.
Bij het weghalen van de 243.000 op 24
Augustus hadden de daders een overval in
optima ïorma geënsceneerd, De dienstdoende
portier beweerde overvallen en gekneveld te
zijn geweest. Hij zou zich, toen de daders
verdwenen waren, al rollende en schuivende
naar buiten hebben gewerkt. Liggende werd
hij door eenige politiemannen gevonden. Tij- i
dens zijn verhoor en bij de reconstructie van
het geval maakte de portier echter een fout,
toen hij gebonden andc-rmaai zijn kunststukje
had uitgehaald, cn de hoofdinspecteur daar
op zei: ,,'t is goed, ga maar weer slaan", stond
hij met het grootste gemak op. Waarom was
hij dan na den overval blijven liggen? Dit
was voldoende om hem op vermoeden van
medeplichtigheid in arrest te stellen.
Het was toevallig, dat In beide zaken om
streeks denzelfden tijd de eerste arrestaties
verricht werden. De diefstal van 57.000 werd
opgehelderd met de aanhouding van twee be
stellers der P.T.T., die 's nachts portiersdien
sten hadden verricht en ae kluissleutel onder
hun berusting hadden. Deze sleutel bevond
zich in een verzegeld linnen zakje, waarin
een slijtgaatje zat. Met eenig geduld was het
mogelijk daar doorheen den dubbelen baard
van den sleutel te frommelen, zoodat het
zegel van het zakje niet beschadigd hoefde
te worden om de safe te openen.
De 46-jarige besteller F. G. L. legde een
volledige bekentenis af. In een looze ruimte
in zijn woning, onder het blad van een keu
kentafeltje, werd een bedrag van 19.000.—
teruggevonden. De andere apngohoudene, de
48-jarige besteller P. T. blijft ontkennen.
In de tweede zaak werden meer arrestaties
verricht. Al gauw rees het vermoeden, dat
een ingewijde inlichtingen had verstrekt aan
een bende. De oandacht viel op twee mannen,
den 29-jarigen reclameteekenaar R. en den
38-jarigen granietwerker Van K., van wie
men te weten was gekomen, dat zij met hun
vriendinnen plezierreisjes naar Amsterdam
en Breda gemaakt hadden. Zij worden be
schouwd als het tweetal, dat den „overval"
pleegde. Een derde in het verbond, de 20-
jarige machinebankwerker H., was op het
laatste moment verhinderd geweest mee te
doen, maar hij ging met 5000 zwijggeld strij
ken. De 20-jarige kantoorbediende der P.T.T;,
De Z., werkend op het bureel „aange-teeken-
de stukken", bleek de 'inlichtingen over dé
situatie in de kluis verstrekt te hebben. Voor
zijn diensten werden hem 32.500 overhan
digd. Als heler werd .nog gegrepen de 36-
jarige monteur Van B., alias „de Mokumer"
die 10.000 zwijggeld had geïncasseerd.
Voor de beide diefstallen bevinden zich nu
elf verdachten in voorloopigé hechtenis. Drii
verdachten zijn op vrije voeten gesteld, ni
wegens heling geverbaliseerd te zijn. Onder
hen bevinden zich twee vrouwen. Hoewel een
vrij aanzienlijk bedrag achterhaald is, is de
geheele buit echter nog niet terecht.
Bij het onderzoek kwam nog aan het licht,
dat twee verdochten destijds als jjseudo-lood-
gieter slachtoffers hadden gemaakt. Tevens
heeft men met de aanhouding van een zeke
ren K. een der daders in handen van een
roofoverval op een juwelierszaak in de Zwarl-
Janstraat. Het onderzoek leidde tevens naar
een andere zaak. Zoo kon door samenwerking
de Amsterdamschc politie een zeer berucht
individu aanhouden, die bekende in
twaalf gewapende roofovervallen, alle
gepleegd tijdens de bevrijding, de hand te
hebben gehad Ook werd door de Rotterdam-
sche politie een groote inbraak te Weert in
het distributiekantoor, waarbij een geweldige
partij distributiebescheiden werd weggehaald,
volkomen opgehelderd. De daders waren als
visschers met een zakje op den Vug. uit Rot
terdam vertrokken, keerden na den overval
met den buit in dat zakje terug Veel geld.
dat de opbrengst van een deel der bonnen
uitmaakte, persianer bontjassen, die aan
„vriendinnen" cadeau waren gedaan, en an
dere dingen van waarde konden nog In be
slag worden genomen.
Bijzonder Hof te Amsterdam
velt drie doodvonnissen
Plet Bijzonder 'Gerechtshof te Amster
dam heeft drie doodvonnissen uitgespro
ken over Nederlanders, die in Duitsehen
krijgsdienst waren getreden. De eerste ter
dood veroordeelde was de 23-jarige Am
sterdammer H. J. V. die in' Januari 1944
dienst nam bij den landstorm Nederland
en in de Septemberdagen van dat jaar bij
Arnhem tegen de geallieerden had gevoch
ten.
P, M. C. A. A., een 38-jarige Amsterdam
mer, werd eveneens ter dood veroordeeld.
Hij had in 1941 dienst .genomen bij het
vrijwilligerslegioen Nederland, verwierf
verscheidene Duitsche onderscheidingen en
werd ten slotte toegevoegd aan een elite
corps van de Duitsche weermacht.
De derde ter dood veroordeelde is de
48-jarige Amsterdammer J. M. van der B.
die in Juli 1942 in dienst trad bij het
legioen Nederland en in 1944 als onderoffi
cier in Nederland tegen de geallieerde le
gers gevochten had.
De prijs van gezouten boonen
en andijvie
Als gevolg van de tijdelijke groente-
schaarschte worden-thans hier en daar ge
zouten boonen en andijvie, waarvan de prij
zen in het najaar door de overheid zijn vrij
gegeven, te duur verkocht.
De bedrijfsgroep groenten- en fruitverwer-
kende Industrie is van oordeel, dat de bere
kening aan den consument van hoogere prij
zen dan hieronder vermeld niet gerechtvaar
digd is: gezouten andijvie 50 ct. per kg, ge
zouten pronksnijboonen 85 ct. per kg. gezou
ten gesneden spekboonen 1.— per kg, ge
zouten dubbele spercieboonen zonder draad
1.20 per kg. gezouten dubbele spercieboo
nen met draad 1.— per kg. Het voorge
kookt product lean ten hoogste 6 ct. per kg
duurder zijn.
Indien een fabrikant van gezouten groen
ten aan den handel mocht hebben geleverd
tegen een prijs, die het aanhouden van deze
consumentenprijzen niet mogelijk maakt, stelt
de bedrijfsgroep groenten- en fruitverwer-
kende industrie, Breestraat 81 te Leiden, er
prijs op, zulks te vernemen onder vermelding
van datum en kwantum der levering en be-
rekonden prijs.
„Veldslag" van smokkelaars
Woensdag werden te Kapelle op Zuid-
Beveland twee mannen gearresteerd, die
verklaarden overvallen te zijn en beroofd
door de inzittenden van een auto, welke
blijkens het nummerbord afkomstig zou
zijn uit Zuid-Holland. Gebleken is, dat er
dien avond te Kapelle een „veldslag" is
geleverd tusschen twee smokkelaarsben
den. De eene bende was uit Rotterdam ge
komen om Belgische tabak te koopen. De
herkomst van de andere bende staat nog
niet vast. Toen de transactie tot stand
was gekomen, werd de Rotterdamsche
bende na een hevig gevecht uitgeplunderd.
De leider der Rotterdammers werd be
roofd van f 900, zijn assistent van f 450 en
de overvallers maakten zich eveneens
meester van de vrachtauto der Rotterdam
mers. Twee gewonden stelden zich onder
behandeling van een arts te Kapelle. De
andere Rotterdammer nam de beenen.
De aanvoerder der Rotterdammers stond
voor verschillende feiten in het politie
blad gesignaleerd, zoodat men een goede
vangst heeft gedaan.
De andere bendeleden worden opge
spoord.
Handel in groenten is vrij
De minister van Landbouw, Visscherij en
Voedselvoorziening, die op 12 Februari maat
regelen trof, waarbij een ieder in de gelegen
heid werd gesteld zich groenten te verschaf
fen op de veilingen of bij den tuinder, hetzij
voor eigen gebruik, hetzij voor handelsdoel
einden, met. in achtneming van de maximum
prijsregeling, heeft thans dezen toestand ver
deren wettelijken grondslag verleend door te
bepalen, dat de handel in groenten en fruit
wordt uitgezonderd van de algemeen gelden
de regeling, volgens welke voor de vestiging
van nieuwe bedrijven een vergunning van de
overheid noodig is. Ten aanzien van den
groothandel in groenten en fruit is thans be
paald, dat niet langer een dergelijke ver
gunning vereïscht is. De kleinhandel in groen
ten en fruit is uitgezonderd van de bepalingen
welke voor deze branche op grqpd van het
Besluit Algemeen Vestigingsverbod Kleinbe
drijf 1941 golden.
Vrijspraak voor den man,
die Mussert een klap gaf
Het gerechtshof te 's-Gravenhage heeft
De temperatuur op de Amsterdamsche spijt van de vele belemmeringen, welke thans P. Melchers uit Amsterdam, die in 1938
Het Nederlandsche Instituut voor de
Publieke Opinie heeft onderzocht, hoe het
Nederlandsche volk over eigen arbeiF
inspanning denkt. Het stelde aan mannen
en vrouwen uit alle rangen en standen en
uit alle deelen des lands de vraag: „werkt
u even hard, harder of minder hard dan
vóór den oorlog? Een vrijwel gelijklui
dende vraag werd gesteld over de prestatie,
de hoeveelheid afgeleverd werk. Veertig
procent der ondervraagden was van mee
ning, dat zij even hard werken als vroe
ger, twee-en-dertig procent vond, dat zij
harder werkten. Twintig procent werkte
minder hard dan voor den oorlog en acht
procent had geen oordeel.
Over de prestaties had negen procent
geen oordeel, vier-en-dertig procent lever
de meer werk af dan vroeger, twee-en-
dertig procent evenveel als voor den oor
log en vijf-en-twintig procent presteert
thans minder. De meeste ondervraagden
meenen dus dat zij zelf even hard of har
der wei-ken en hetzelfde of meer prestee-
ren dan voor den oorlog.
De directies van honderden belangrijke
Nederlandsche bedrijven uit allerlei bran
ches zijn het hiermee echter niet eens. Op
de vraag of de arbeiders in hun bedrijven
zich harder, minder hard of even hai;d als
blikjes-melk"
Behandel
met zorg!
Bij het koopen van melk in blik moet
men er op letten, dat het blik gehèel
gaaf en niet sterk gedeukt is. Geroest
of gedeukt blik kan bedorven melk be
vatten. Door een zij het zeer kleine
opening in het blik kan lucht toe
treden, waardoor bederf wordt bevor
derd.
Na opening van het blik moet de in
houd spoedig gebruikt worden. Een rest
gecondenseerde of gesteriliseerde melk
uit blik moet men op een koele plaats
en vrij van vliegen en stof neerzetten.
Zij kan op deze wijze ten hoogste twee
dagen bewaard blijven. De melk mag
niet bij sterk ruikende stoffen staan.
Verder moeten bij het gebruik van
melk in blik dezelfde voorzorgen ge
nomen worden als voor versche melk.
Men opene het blik met goed gereinigd
gereedschap.
ZATERDAG
HILVERSUM I, 301.5 M.
18.00 Planodiuo. 18.15 Weekoverzicht, 18.30 Voor
de strijdikrachten. 10.00 Nieuws. 10.15 Platen op
verzoek. 19.45 Rubriek voor den wederopbouw.
20.00 Nieuws en Gewone man. 20.15 Platen. 20.30
Lichtbaken. 21.00 Gevarieerd programma. 22.00
Radiopotpourri. 22.45 Avondgebed. 23.00 Nieuws.
23.20 Platen.
HILVERSUM II, 414.5 M., 213 M. en 1875 M.
17.00 Platen. 17.30 Om en nabij de twintig, 13,00
Nieuws. 18.1'5 Orgel en zang. 18.45 Lezing over
de Unesco. 19.00 Schubertliederen door kamer
koor. 19,45 Bijbelverlellinig. 20.00 Nieuws en Din
gen van den dag. 20.15 Bont programma. 21.30
Socialistisch commentaar. 21.45 Musetteklanken.
22.00 Lichte muziek. 22.30 „Doodenhuls", luister
spel. 23.00 Nieuws. 23.15 Hobby-hoek. 23.30 Nacht
voorstelling.
ZONDAG
HILVERSUM I, 301.5 M.
8.00, 9.30. 13.00, 19.30, 22.00 uur Nieuws. 8.15 Van
man tot man. 8.30 Morgenwijding. 9.45 Hoogmis.
1130 Trio. 12.00 Angelus. 12.03 Pianoduo. 12.15
,.In 't Boeckhuijs". 12.30 Apologie. 13.45 Handel.
14.00 Opera-progr. 15.00 Gr.pl. 15.15 „Ik val aan,
volg mij". 15.45 Orgel. 16.00 De liturgie van den
vastentijd. 16.10 Handel. 16.15 Ziekenlof. 17.00
Kerkdienst. 18,30 Strjjdkr.pr. 19.00 Orgel. 19.13
Kent gij uw Bijbel?. 19.48 Interview. 20,00 Actua
liteiten. 20.08 De gewone man. 20.15 „De Zilver
vloot". 21.25 Hoorspel. 22.15 Kath. nieuws. 22.20
Avondgebed. 22.35 Viool en harp. 23.00 Klaas van
Beeck. 23.30 Symphonisch concert,
HILVERSUM H, 414.5 M„ 218 M. en 1875 M.
8.00. 13.00, 13.00. 20.00, 23.00 uur Nieuws. S15
Gr.pl. 8.30 Voor den tuin. 8.45 Gr.pl. 9.15 Post
zegelpraatje. 9.30 Men vraagt.... wij draaien.
10.00 Geestelijk leven. 10.15 Harmoniemuzïek.
11.00 In den tuin der poëzie. 11.15 Triangel. 12.00
Andolusisch progr. 12.30 Zondagclub. 12.40 Tram
koor. 13.15 Metropole orkest.' 13.50 De Spoorwe
gen spreken, 14.00 Gr.pl. 14.05 Boekenhalfuur.
14.39 Orkest. 15.45 Filmpraatje. 16.00 Orgel en
zang. 10.30 Over vrouwen van rijperen leeftijd.
16.40 Sportflitsen. 17.00 G. G. Cabaret. 17.30 Oome
Keesje. *18.15 Sport. 18.30 Het geestelijk leven in
de Nederlandsche kolonie te Parijs. 19.00 Kerk
dienst. 20.05 Actualiteiten. 20.15 Waltztime. 20.45
Hersengymnastiek. 21.15 Benjamino Gig li. 21.55
„Dombey en Zobn". 22.30 Gr.pl. 23.15 Nocturne
irangaise. 23.30 The Sltymasters.
beurs blijft in meer dan één opzicht om en bij
het vriespunt. Er is een volkomen pariteit,
tusschen den kolennood en den zakennood.
welke laatste gedemonstreerd wordt dóór
daling van den omzet in aandeelen tot Tuim
500.000 per dag togen een gemiddelde van
1.108.000 in Januari en 857.324 in December,
van het vorig jaar. Vermoedelijk hebben er
in genoemde maanden tal van ruilingen plaats
gehad van staatsobligaties in aandeelen, welke
laatste zich thans in handen van beleggers
bevinden, die met den verkoop geen haast
maken, ook al zou deze winst opleveren.
Nieuwe gezichtspunten voor de aandeelen-
markt blijven ontbreken, vooral nu de jaar
verslagen van handels- en industrieele onder
nemingen nog niet zijn gepubliceerd en men
dus over de rece.nte r,esultaten in het onzekere
verkeert. De Nederlandsche Wol Maatschappij
die haar balans per 30 September afsluit,
heeft in 1945-46 143.077 verdiend, waaruit
4 dividend wordt betaald tegen 3 over
het voorgaande jaar, hetgeen bij een beurs
koers van 120 niet onbevredigend is. Overi
gens zal het bij de publicatie van de jaarver
slagen en de dividenden over 1946 vermoede
lijk blijken dat de aandeelhouders zich voor
eerst met een bescheiden rendement tevreden
zullen moeten stéllen, omdat in het algemeen
groote bedragen voor herstel en vernieuwing
moeten worden gereserveerd, en de fiscus een
groot deel van de winst blijft opeischen, waar
bij de Vermogensaanwas-helasting in vele ge
vallen tot groote terughoudendheid bij de
dividendpolitiek zal leiden. Zooais bekend
vallen de vennootschappen niet onder de
bangige Vermogcnsheffing, waarvan sommige
optimisten meenen dat zij de eindstreep niet
zal halen, hetgeen zoowel voor particulieren
als voor het bedrijfsleven een groote ver
ademing zou beteekenen, wat het bedrijfs
leven betreft, omdat, in dat geval de finan
ciering van vernieuwingswerken en van
nieuw bedrijfsinitiatief op minder groote
moeilijkheden zou stpiten.
Men mag zich er over verheugen dat ten
Welke textielpunten
zijn geldig?
Het Centraal Distributiekantoor deelt
mede dat met ingang van 1 Maart de
speciale textielpunten met grijzen onder
grond waarop in blauwe letters de woor
den „Textiel Eén punt" of in roode letters
„Textiel tien punten" voorkomen, niet
meer geldig zijn. Van 1 Maart af zijn uit
sluitend nog geldig de volgende soorten
textielpunten: van de textiel/lederkaart
VA 510: bonnen 1 tot en met 25; van de
textielkaarten VA tot en met VE 605;
bonnen 101 tot en met 140 (waarde 1
punt) en bonnen B, C, D, E, F, (waarde
5 punten): van de baby-textielkaart VF
605: bonnen 101 tot en met 200; de speciale
punten met opdruk „B 82" en „één punt"
op een grijs-oranje ondergrond; de spe
ciale punten met opdruk „B 82" en „Tien
punten" bp een gr(js-groenen ondergrond.
Hoogste Fransehe onderscheiding
voor prof. Gerbrandy
De ambassadeur van de Fransehe republiek
heeft heden een bezoek gebracht aan den oud-
minister-president sProf. mr. P. S. Gerbrandy
en hem zijn benoeming medegedeeld tot
grootl&ruis in het legioen van eer, de hoogste
Fransehe onderscheiding. De ambassadeur
heeft prof. Gerbrandy de versierselen dezer
orde .overhandigd.
aan de gezonde ontplooiing van deri onder
nemingsgeest in den weg staan, daarvoor naar
nieuwe wegen wordt gezocht, zooals onlangs
bij het entameeren van de walvischvaart en
nu weer bij de oprichting van de Internatio
nale Kunststoffen Industrie, die de fabricage
van de z.g. „plastics" zal ter hand nemen en
met 600 000 aandeelen B a pari aan de markt
komt. Wanneer men leest van de wonderen,
welke met dit synthetisch product worden be
reikt en de velerlei artikelen ziet., welke
daarvan kunnen worden gemaakt., kon men
slechts toejuichen, dat ook -ons land op dit
gebied niet achterblijft. Ook de Bataafsche
wegens mishandeling van Mussert tot tien
dagen gevangenisstraf werd. veroordeeld,
vrijgesproken, Melchers, die Mussert tij
dens diens bezoek aan Amsterdam-Noord
op het Blauwe Zand een klap in het gezicht
zou hebben gegeven, werd indertijd door
het gerechtshof te Amsterdam tot tien
dagen gevangenisstraf veroordeeld. Na den
oorlog diende hij een revisieverzoek bij
den Hoogen Raad in. De Hooge Raad ver
wees de zaak naar het gerechtshof te
's-Gravenhage dat gisteren het Arnster-
voor 1940 inspannen en op een overeen
komstige informatie betreffende de pres
taties antwoordden de leiders van deze be
drijven:
Inspanning Prestatie
Grooter Geschool- Onge- Geschool- Onge-
den schoolden den schoolden
11
54 21
11
48
5
20
dan
voor 1940
Even groot
Minder dan
voor 1940 32 76 41 75
Geen oordeel 3
De meeste menschen bleken, zooals uit
het onderzoek bleek, een goeden dunk van
hun eigen prestaties te hebben. Onder
vraagd over anderen blijken zij heel wat
minder enthousiast te zijn. Op de vraag:
„werken de meeste menschen tegenwoordig
hard of niet hard" antwoordde 69 procent:
de menschen werken niét hard. Slechts-18
procent was van meening, dat de men
schen wel hard werken. Dertien procent
had er geen oordeel over.
Zoowel naar de meening van het geheele
publiek als van de ondervraagde directies
gaat de inspanning met de prestatie onge
veer gelijk op. Twee-en-dertig procent van
het publiek meent, dat het zelf harder
werkt dan voor den oorlog en vier-en-der-
tig procent dat het meer presteert. Elf
procent der directies constateert grooter
inspanning en evepeens elf procent ook
grooter prestaties van de geschoolde
arbeidskrachten.
In het oordeel over anderen zijnhet
groote publiek en de directies het er over
eens, dat velen nog niet de vooroorlogsche
prestaties léveren.
geDieci niet acnteronjit. uok ae tsataaiscne i ü-vi«vci«io6B niuowi-
zal te Pernis een fabriek voor de vervaardi- I damsche vonnis vernietigde en Melchers
ging van kunststoffen bouwen, waardoor na
verloop van tijd de noodzaak van import aan
merkelijk kan verminderen, hetgeen met het
oog op onze onevenwichtige handelsbalans
uitermate gewenscht moet worden geacht.
Op dit terrein blijven de moeilijkheden voor
de regeering van ons land groot, evenals
trouwens voor die van Engeland, dat thans
bovendien zijp toch reeds te geringe indu
strieele productiviteit verlamd ziet door het
koiengebrék, hetgeen uiteraard op zijn han
delsbalans en zijn betalingsbalans terugslaat.
Deze moeilijkheden zijn te grooter nu de be
reidheid der V. S. tot het verstrekken van
nieuwe credieten aanmerkelijk is afgenomen,
mede onder den invloed van de electorale
overwinning der republikeinen, waarvan er
velen tot een isoleeringspolitiek schijnen te
willen terugkeeren. Engeland is daarom voor
zichtig met het opnemen van het toegestane
crediet en heeft dezer dagen zijn bezit aan
Argentijnsehe sporen verkocht voor 150
millioen om zijn internationale betalings
positie te verbeteren. Ten onzent zullen we
van een deel onzer Ameribaantjes afstand
moeten doen ter verruiming van onze devie-
zenpositie, waarvoov de handel (lees: verkoop)
nu binnenkort zal worden opengesteld.
Mogelijk zal het, beeld van den Amsterdam-
schen fondsenhandel hierdoor eenigermate
worden verlevendigd, hetgeen men ook hoopt
van de nieuwe notecringsmethode voor de
z.g. „tape-fondsen", waarvan om 2 uur een
„hoofdfcoers" zal worden vastgesteld (wan
neer er althans orders zijn), tegen welken
koers men desgewensoht zal kunnen koopen
en verkoopen, waarna van 2.10 tot 2.40 een
vrije handel in zeven tijdvakken zal plaats
hebben, waarbij genoegen moet worden geno
men met den koers, welke op het tijdstip van
aankoop of verkoop geldt, zoodat van een
middenkoers, dus geen sprake zal zijn.
De Obligatiemarkt blijft in één doen. De
nieuwe Conversieleening van Nederland no
teert V&. a 1h beneden pari. hetgeen voor de
Gemeente Apeldoorn blijkbaar geen beletsel
is om 2.456.000 3 obligaties uit te geven
a pari, ter conversie van duurdere leeningen.
Hoewel de looptijd der -leening betrekkelijk
kort is, kleeft ook aan deze obligaties het
meer dan eens gesignaleerde gevaar voor
koersdaling, zoodra de Investeeringsdrang
den rentestand doet stijgen. Waarbij echter de
regeering tot dusver nog steeds een woordje
meespreekt.
Duitsche V-accomodatle
naar Amerika
Een windtunnel, waarin een luchtstroom
kan wo id en opgewekt, die sneller is dan
het geluid, en welke tunnel door de Duit-
schers voor hun proeven met V-wapens
te Peenemünde is gebruikt, is naar de
Vereenigde Staten overgebracht.
Vijftien Duitschers, die in Duitschland
aan de tunnel hebben gewerkt, zijn mee
gekomen en zullen zorgdragen voor de
moderniseering van de aërodynamische
uitrusting van de tunnel.
alsnog vrijsprak.
LIEFDE ROND 1900.
Het was rond 1900. De dochter
des huizes had den aanvalligen
leeftijd van 21 lentes, de oudste
zoon had een vriend, die iederen
Zondag trouw een kopje koffie
met de familie kwam drinken.
Hij was van goeden huize, be
schaafd en ontwikkeld en viel
zeer in den smaak bij vader en
moeder. Bij zijn binnenkomen
bloosde de dochter lieftallig. De
geschiedenis is oud en altijd
nieuw; zij beloofden elkander
eeuwig trouw en leefden lang en
gelukkig.
Zooals vroeger is ook nu het
kopje koffie op het Zondagsche
bezoekuur van onze meest in
tieme vrienden de groote tracta-
tie. Moeder doet dan haar best
een echte gezellige sfeer te schep
pen. Zij betrekt haar koffie van
dezelfde zaak als haar moeder in
1900, zij gaat naar De Gruyter,
de koffie- en theezaak. Zooals
vroeger!
(Adv.)
S. VESTDIJK: Stomme Getuigen.
Uitgeverij Contact, Amsterdam.
\T OOR VELEN is Simon Vestdijk een
van onze begaafdste, nog levende auteurs
geen schrijver, die gemakkelijk te verstaan
is, althans voor zoover het zijn werk betreft,
dat verschenen is vóór zijn roman „lersdhe
Nachten", den onlangs uitgegeven epLschen
zang „Mnemosyne in de Bergen" en de met
Jeanne van Schalk-Willink geschreven roman
-in-briefvorm „De Overnachting", die zoo
juist het licht zag en waarop ik in deze ru
briek binnenkort hoop terug te komen. Men
moet weten, wien men voor heeft, als het
ware voorbereid zijn, wil men ten volle -be
wondering kunnen koesteren voor de bijzon
dere eigenschappen die zijn werk zijn ro
mans en novellen zoowel als zijn gedichten en
essays vertoont. Wie deze zeven novellen,
voor het eerst gebundeld verschenen, gaat
lezen als een „stuk realisme" van het gang
bare soort, zal den weg ertoe niét vinden.
Vestdijk heeft lang een zwaren last uit zijn
verleden met zich meegetorst. Het eene men-
schenhart is nu eenmaal meer bedreigd door
oerkrachten die, hoe onbewust ook, ons drij
ven, dan het andere. Het hangt er maar van
af onder welke omstandigheden en met welke
ervaringen zich ons leven uit onze prilste
jeugd ontwikkelt. Maar of we nu in meer
dere of mindere mate in den ban zijn van die
onnaspeurlijke krachten, welke ons denken
en doen beïnvloeden, een ieder kent wel een
zekeren duisteren drang in zich, voortgeko
men uit doodsvrees, uit de kwetsuren die de
jeugdbelevenissen aan onze ziel toebrachten,
uit de angsten die met ons menschelijk lot
spelen, Vestdijk, door studie vertrouwd mèt
hij is arts - en met een bijzondere intuïtie
vóór, den oorsprong dier geheimzinnige mach
ten, dier „stomme getuigen" in ons, heeft er.
uit levensbehoud, tegen gevochten met het
scherpste, onmeedoogenste aller wapenen: het
onverschrokken, ontledende intellect. Zijn
letterkundig werk is er de neerslag van: in
zijn kunst bevrijdde hij zich van dien kwel
lenden last, dien de verborgenheden van zijn
ziel hem te dragen meegaven. Vandaar een
keuze van onderwerp en een schrijfwijze, die
alleen hèm eigen is: wat daar aan drift en
drang, aan tooverkrachtige machten van het
diepste, donkerste van het hart uit gestalte
aanneemt, wordt, dank zij Vestdijk's voor
treffelijk beeldend vermogen, een tweede
werkelijkheid, naast de ons welbekende van-
alle-dag, die zich daarmee dusdanig verstren
gelt door het fantastische, spel van herinne-
ringsflitsen, dat de grens tusschen beide ver
vaagt, soms zelfs geheel verloren gaat: droom
en werkelijkheid, innerlijke verborgenheid en
welbewust denken vervloeien tot één soms
luguber zinvol beleven.
51. De auto reed een uur lang over een
kale heide, toen kwam er een kasteel in
zicht en niet ver van daar stopte Joris voor
een vervallen hut. „We zijn er, aardig
ventje!" zei hij. „Laat ons uit stijgeu en dit
de schat?" vroeg Panda. Hij begon het nu
toch een aardig avontuur te vinden en be
sloot om het verleden maar te vergeten.
Wanneer wij dat geld eenmaal gevonden,
hebben, kunnen wij al die arme stafekers
dacht hij. „De schat ligt niet hierhaha!"
riep Joris. „Maar ziet ge dat luik in de
grond? Tilt dat op, dan zult ge de ingang
van een onderaards gewelf ontwaren!''
s Panda deed nieuwsgierig wat hem gezegd
bescheiden stulpje binnentreden, uLigt hier[die door Joris bedrogen zijnt terugbetalen",[werd.
Zoo ingesteld, moet men deze suggestieve
novellen gaan lezen. Ik kies er een enkele
uit „De Verdwenen Horlogemaker" om
hen, die tot dusver Vestdijk's werk „raadsel
achtig", „onbegrijpelijk", ja zelfs „onkieseh"
vonden, nader te brengen tot een vorm van
letterkundig kunnen en litterair schoon, die
niet alleen tot het beste van Vestdijk's oeuvre,
maar tot het waardigste deel van onze mo
derne letteren behoort Aïbertus Coclcange
dan is bijna erfelijk voorbestemd geweest, het
beroep van horlogemaker uit te oefenen en
hij heeft zich met zijn v.*erk dusdanig vereen
zelvigd, dat er geen „mensch", geen „vader",
geen „echtgenoot" Cockange, maar alleen een
horlogemaker van dien naam bestaat. Zijn
leven is één uurwerk geworden, een samen
stel van tandraderen, zoo verzonken was Aï
bertus Cockange in zijn burgerlijk beroep.
"Wie zal zeggen wat het was dat dezen hor
logemaker, in een flits van bewustworden, tot
het inzicht bracht dat er meer levensmogelijk
heden zijn dan enkel die van den uurwerk
makenden Cockange? Wat beteekende die
'oleeke hand, die een klant, een vreemdsoortig
horloge brengend, als een los voorwerp voor
hem neerlegde die huiveringwekkende
hand, die allengs onzichtbaar werd, alsof ze
zich had opgelost in een idee? Albertus Co
ckange werd van stond af aan ook onzicht
baar, hij kwam buiten zichzelf te staan, ging
een zwevend, onstoffelijk bestaan leven, dat
hem de vrijheid verleende door te dringen,
waar hij wilde en te zien wat een innerlijke
noodwendigheid hem te zien gebood. Wat hij
zag was zijn eigen leven en dat om hem heen:
van zijn vrouw, van zijn dochters. En wie
eenmaal zóó en dèt gezien heeft, keert niet
meer in zijn oude gedaante terug.
Denk niet, dat de schrijver zijn fantasie vrij
spel laat: alles wat daar gebeurt in dit tweede
leven van den onzichtbaren Albertus Cockan
ge, voltrekt zich volgens een gestrenge nood
zakelijkheid; want er is nog een andere logica
dan die van het beredeneerend verstand: die
van ons zieleleven.
In een andere novelle „Gummivingers" is
het een droom, waarin een voor en uit zijn
jeugd vluchtende jongen in een schijnbaar on
samenhangend, maar verbijsterend helder
visioen van beelden alles doorleeft, wat hera
in zijn kinderjaren gekweld heeft.
Soms ook laat Vestdijk egn verholen ziele-
kracht anders inwerken op het leven: daar
is de man (in de novelle „De Gestolen
Droom"), die leefde voor een jeugddroom, of
liever: voor de vage herinnering daaraan,
welke zich oploste in lcleur en lokkende mu
ziek, anders niet. Het is zijn schoonste droom
geweest en zijn leven lang wacht hij op den
terugkeer daarvan, zonder welke hij zich te
kort gedaan voelt, levend met een achter
stand, die zonder den weergevonden droom
niet in te halen schijnt. Eens meent hij zijn
ontstolen droom te herkennen: op een bio
scoop-affiche van een natuurfilm. De bioscoop
directeur, vol argwaan voor zoo een zonderling,
laat, hem toe tot de loge en waarschuwt in
middels de politie. Wat men in de loge terug
vindt iseen zestienjarigen jongen met
sluik haar, een ronden rug en een van wrok
verwrongen gezicht. Droom en werkelijkheid
dooréén, ook in het fantastisch-lugubere ver
haal van het Vliegfeest, waarin een toeschou
wer overvallen wordt door het visioen van
de gruwelijke vernietiging, waarmee deze
technische .wonderen des doods zich kunnen
keeren tegen het leven, alsof de mensc'nelijke
oerdrift tot verdelging er zich in had uitge
stort. Doodsvrees is ook het motief van dat
meesterlijk verhaal, getransponeerd in het
middeleeuwsch verleden, „de Oubliette",
waarin de ridder Hugo, daartoe voorbestemd
door een wreede jeugdervaring, in een ver
pest gewelf gevangenen doet sterven, omdat
hij meent dat de dood van anderen voorwaar
de ts voor eigen leven.
Ik deed maar een greep, maar denkt u zich
dit alles in, geschreven in een stijl vol sober
heid en scherpte, die tot in het merg door
dringt en u zult begrijpen als ik besluit: hoe
zeer moet deze genadelooze strijder tegen de
boosaardige onderwereld het simpele leven
liefhebben, als hij met zijn schijnbaar nuch-
ter-felle verstandswapens zulk een letter
kundig schoon te voorschijn weet te tooveren.
C. J. E. DINAUX.
Over Muziek
Muzikale opvoeding
NDANKS den aard van het L=-.
Middelbaar en Hooger Onderv/ij?'"1
ons land heeft de volwassen Nederli/
nog tamelijk wel zijn natuurlijke
liteit ktmnen behouden. Maar zeker is
dat de bevolking van Nederland in "aiu
rang en stand veel fleuriger muzikaal
zijn, wanneer van kindsbeen af de
algemeen was opgevoed in het besef Jf
de muziek tot het natuurlijkste en hnpf'
liïlrcfja ÏTOT1 loiron hphrtrtrf XT!-.
lijkste van het leven behoort. Niet
°Pd(
eerste plaats door er Idealistische toesnr*
ken over te houden, maar door alle if
deren en jongelieden ten le te laten 2
gen en nog eens zingen, ten 2é doorf
eerst spelenderwijs en later ernstiger f
onderwijzen in de elementen der mtny
en ten 3e door ze op de hoogte te brens
van de geschiedenis der muziek. De Rm
landers zouden zich dan later niet kum£>
herinneren, dat ze ooit buiten de minte
hadden geleefd en ze zouden er tot hu
dood zoowel den bloei als de vruchten v-
genieten. Eerst in den allerlaatsten tol
komen er kansen op verbetering en mi",
schien is over vijftig jaar het type
lander iets florissanter inzake muziek d-'
thans.
Men mag gelooven dat muzikaliteit w.|
behoort tot den aard van ons volk h«
wel wij geenszins typisch artistiek i\t
wij hebben veel goede musici en veel tm
stige muziekliefhebbers en dezen vorm»!
met elkaar een groot on degelijk, zeer jTJ
lide bedrijf, waarbij de concertzalen i<
markthallen zijn, waarin zeer fatsoenlij
met veel verheven besef, de kunst W
en gaat. Dit klinkt misschien niet bii;
der hoffelijk, maar het is toch niei
kwaad als het schijnt. Ik doe namelir-
niets te kort aan den ernst der
derlandsche uitvoerende musici, Ruj
prestaties zijn muzikaal beschouwd zew
degelijk en meestal onberispelijk; wil
schijnen zelfs onberispelijker te zijn' dj»
Franschen, Engelschen. Italianen en Span.'
jaarden en wij zijn daar zeer trotsch ot
Ja, erg correct en trotsch zijn wij in hl-
besef van onze soliditeit en wij sprewj
met een zelfgenoegzamen glifiüach van du
„Franschen slag" enz., enz., maar me! ri
al mist de Nederlandsche musicus die
vensvrije poëzie, die men in het algeméu
wèl bij onze schilders ziet en waarondt-
ik artisticiteit versta.
Tot artisten kunnen wij elkaar niet op
voeden, want het natuurlijke levehska-
rakter van den artist laat zich niet cloo:
systemen opbouwen, maar het is zeer it-
ker mogelijk, dat de muzikaliteit als et:
speciale aanleg van den mensch ontwik,
keld wordt. En deze opvoeding is in or.i
land altijd verwaarloosd. Het besef, dit
de muziek tot den natuurlijken rjjkdcr:
van het leven behoort, past niet in ri»
nuttigheidsopvattingen van den Holland»:,
die voor alles zorg heeft behalve voor d!
zorgeloosheid. En wanneer er nu hier n
daar bewegingen ten goede zijn, dan
sehiedt dit op het voorbeeld van het bui
tenland, waar men altijd meer gehecht
heeft aan de muziek en haar als positieve
levenswaarde erkent. De muziek is name-
lijk niet een exclusieve bezigheid voor hen
■die er toevallig zin in hebben, het is niet
een beroep voor hen die niets anders kon-
den leeren, het is niet een middel om het
„uitgaan,? mogelijk te maken, het is niet
een element om alleen maar wetenschap
pelijke vivisectie op te plegen en ook niet
een bezigheid voor sentimenteele men
schen; het is geen bridge en geen spor:,
het is de sehoone natuur van het loven ea
van den mensch, en het is dus een supe
rieure zaak-
In de vele, lange jaren van de
tot en met het doctoraal examen hoort de
jonge mensch er officieel niets over. In
middels is hij geschikt gemaakt voor het
allesoverheersehende maatschappelijk be
stel met zijn rangen en standen, Zeker,
voor zoover de muzikale neiging sterk s
neemt de jongeling in zijn „vrijen tijd" i>
gelegenheid waar om te musiceeren en vr.
te hooren, en even zeker al tijde:!
de lagere school laten de meeste ouder,
hun kinderen les nemen aan de groote
zwarte piano (hetgeen voor een kind geens
zins aantrekkelijk is), maar dit alles wijst
op de „bijzaak", op de conventioneele aar
digheid, op de nutteloosheid.
De lagere school behoort in de eerste
plaats een zangschool te zijn, waarin het
allereerste lied van moeder en kind wordt
voortgezet en spelenderwijs wordt g'evolgd
door allerlei aantrekkelijk nieuws. Dan
komt het er op aan dat het gehoor en het
muzikaal voorstellingsvermogen geleidelijk
ontwikkeld worden en bij dit alles geld',
de natuurlijke eisch van vroolijkheid. Hei
is hier de plaats niet om paedagogische
systemen te ontwikkelen en ik vermijd dus
ook thans alle technische behandeling;
mag slechts de aandacht vragen voor de
principieeje waarheid, dat de opwekking
en ontwikkeling van de muzikaliteit niet
alleen mogelijk is, maar een plicht is ten
opzichte van de natuur en niet minder ten
opzichte van de geestelijke gezondheid.
Deze meening is gebaseerd op de zekerheid,
dat de algemeene muzikale ontwikkeling
een waarborg bevat voor de verrijking van
het leven en op de overtuiging dat de Ne
derlanders van nature veel muzikaler zijn
dan het schijnt.
Ik geloof niet dat criiische beschouwing
van het leven het voornaamste is. Was dit
zoo, dan zouden de Nederlanders voorbeel*
dig zijn. Maar neen: hartelijke bewonde
ring voor het geschapene, voor het gege-
vene is de onbegrensde vruchtbaarheid
voor het leven en hiertoe behoort het ver
rukkelijke geheim der muziek, dat niet
duister is, maar klaar als de zon. Wij kun
nen niet straffeloos in de zon - zelf kij
ken, maar wij kunnen tot onzen dood van
haar verwarmende stralen genieten.
HENDRIK ANDRIESSEN.
Een woordvoerder van het.Britsohe ministe
rie van Buitenlandsche Zaken heeft tegenge
sproken, dat er door den minister van Buiten*
landsche Zaken, Bevin, of door andere Brltsche
autoriteiten op een besloten vergadering vairde
Labourpartl.1 een officieele verklaring is
legd, dat alle Britsche troepen met uitzondering
van één brigade tegen eind Mei 1947 uit Grie
kenland zullen- zijn teruggetrokken. Dienst
gaande i3 ook geen enkele verklaring vw
officieele Grieksche zijde aan de Br.tscW
autoriteiten gedaan, aldus de woordvoerder.'
De bijzondere correspondent van Reuier
Boekarest meldt, dat een verschrikkelijke ïwn-
gersnood, zooals Europa in eeuwen niet gekend
beeft, Moldavië, dat wel eens een der graanschu
ren van eentraal-Europa genoemd wordt,
teistert. Duizenden zijn van honger omgekomen-
Honderdduizenden zijn den dood nabij. Drie i
vijf millioen menschen hebben him voedselvoor
raden, die na den oorlog door twee jaren
groote droogte waren geslonken, voor het laa'st
aangesproken. Reuter's correspondent voora't
het ergste voor miliioenen, indien niet ti](üi
hulp geboden wordt.
