De verkeerde wereld
C
Twee zielen, één gedachte
Vijf jaar geleden vochten Doorman
en de zijnen den slag in de Java Zee
De begrootingen van „oorlog" en „marine"
zijn goedgekeurd
Wereldnieuws
j
Woensdag 26 Februari 1947
IN DE WERELDPOLITIEK:
Het „Japansche Neurenberg", proces tegen
de Japansche kopstukken die met hun onuit
sprekelijke namen op de internationale lijst
van oorlogsmisdadigers prijken, heeft, evenals
het Duitsche Neurenberg die had, zijn hoogte
en dieptepunten. Het dieptepunt viel in den
Japanschen zomer, toon de hitte een slapende
beklaagdentroep en een soezende balie ver
oorzaakte, waarna de ongetwijfeld nog klaar
wakker zijnde prosecutie de behandeling
maar cenigcn tijd stopzette. Een van de
hoogtepunten is er in het begin van deze week
geweest, toen de verdediger van generaal
Tojo aan het woord kwam. Deze pleiter, dr.
Kiyoso, heeft het scherm opgehaald dat tot nu
toe over het duistere drama van den oorlog
in de Pacific heeft gehangen. Hij heeft ver
klaard, dat zoowel die oorlog als het thans
aan den gang zijnde proces op een misver
stand berust, dat zoo snel mogelijk moet wor
den opgehelderd. Dat misverstand is werke
lijk afgrijselijk: Een land, dat in opstand
kwam tegen het politieke en economische
egoïsme van de geallieerden en in een edel
streven tot opheffing van het peil der Azia
tische volken gedwongen werd. de wapenen
ter verdediging op te nemen, kan men niet
verwijten dat hot den wereldvrede heeft ver
broken nog minder, dat. het een internatio
nale misdaad beging. De rasdiscriminatie,
waaraan de geallieerden zich schuldig maak
ten, ging den Japanners aan het hart en zij
besloten, dc verdedigers en bevrijders der
arme onderdrukte volken te wordén. De idea
len van Japan waren tenslotte edeler en
grootseher dan die van Wilson, en de wijze
waarop de geallieerden hun democratische
principes ln de praktijk brachten, stond verre
ten achter bij de onbaatzuchtige methoden,
die Japan toepaste in zijn bestuur over eigen
en andere volken Die geallieerden, die zich j
nu aanmatigen edele vaderlanders uit Japan
te berechten en te veroordeelen, moeten hun
eigen methoden maar eens onder de loupe
nemen en vooral ook hun wijze van oorlog
voering.
Aldus dr. Kiyose, de Japansche verdediger
van de Japansche oorlogsmisdadigers.
Wanneer men ^it alles in een objectief en
zakelijk vérslag leest, dan is de eerste reactie:
dr. Kiyose is waanzinnig. Doch wanneer men
dan later hoort, hoe deze verklaringen van
dr. Kiyose genomen zijn uit een geschreven
pleidooi van 54 pagina's, waarvan de voor
lezing een geheelen voormiddag in beslag
nam, dan gaat men overwegen, hoe deze ver
dediger in ernstige, weldoordachte taal op de
meest arrogante en beleedigende wijze de
geschiedenis heeft staan vervalschen in dienst
van een Japanschen politicus.
Deze dr. Kiyose is niet waanzinnig. Hij
spreekt als een verstandig mensch en als een
man. die een eenigszins aanvaardbare rede
neering wil aanvoeren ter verdediging van
zijn cliënt. Zooals deze verdediger spreekt,
spreken waarschijnlijk vele Japanners. Het
is dwaasheid, als verdediger tastbaren onzin
te vertellen. Daarom Is de uitspraak van dr.
Kiyose een maatstaf voor de wijze, waarop
men in Japan deze bittere nederlaag tegen de
geallieerden heeft geslikt: Japan vocht voor
een edel doel en het Japansche volk heeft
zich niets te verwijten, behalve dat het niet
sterker en niet dapperder is geweest in den
strijd. Dit alles houdt weer opnieuw de drei
gende waarschuwing in 'die ook in Duitsch
land nog steeds geldt en waarvan de realiteit
nog dezer dagen bewezen is door het ontdek
ken van een machtige nazi-organisatie, wel
ker leden inet dezelfde onmensehelijke moord-
mentaliteit en dezelfde onmensehelijke heer-
sehersmanie bleken bezield te zijn als de
nazi's altijd zijn geweest en altijd zullen zijn.
De mentaliteit van de doorgewinterde nazi's
en de mentaliteit van de doorgewinterde
Aziatische supermenschen zijn in wezen de
zelfde. DaaTom hebben zij elkaar op het fatale
tijdstip der geschiedenis gevonden en daarom
trokken zij eén lijn tegen den wereldvrede
en tegen alle menscheliikheid. Wanneer men
thans verneemt, dat de S.S.'ers die in de Brit-
sche zóne van Duitschland bouwende waren
aan een ondergrondsche organisatie,, het bac
teriologische wapen als een hunner doorslaan
de argumenten wilden gebruiken, dan behoeft
men zich niets meer voor te stellen wat be
treft hun vatbaarheid voor gevoelens en op
vattingen van menschelijlcheid. Oorlog, over
winning, heerschen, macht, tiranniseeren,
moorden, wreken, dat zijn dingen die als
levende wezens het gezelschap uitmaken van
de verdoolde zielen, die hun trots Duitsch-
land's leiderschap en hun roem het S S-
uniform met de kruisen en zwaarden en olijf
takken zagen verdwijnen onder de gehate
tanks van de democratieën. Die trots en die
roem terug te winnen en dan te zwelgen In
de wraak, dat is hun levensdoel en dat levens
doel is niet te smoren door vermaningen en
opvoeding.
Japanners en Duitschers zijn er nog, waar
voor de wereld op haar hoede zal moeten
blijven. Processen van Neurenberg en Tokio
gaan voorbij. Maar een S.S.-man en een Azia
tische wereldbeheerscher vergeten niets van
hun hartstochten, die met een vredige samen
leving en een gelukkige menscbheid niets
meer uitstaande hebben.
Indonesië. Vietnam, Voor-Indië en Birma
ontworstelen zich aan de Westersche zeggen
schap en zouden maar het liefst den Euro
peaan den toegang tot hun landen verbieden.
Zullen zij misschien over jaren de hulp der
Westersche volken noodig hebben om zich te
ontworstelen aan hun fanatieke „broeder
volk", dat opnieuw een greep doet naar de
Aziatische macht en zich opnieuw opwerpt
als de leider der Aziaten? Japan in het Oos
ten, Duitschland In het Westen zij dienen
bij overlevering in de aandacht te worden
aanbevolen. J. L.
Politie krijgt nieuwe
uniformen
De minister van Binnenlandsche Zaken
heeft een nieuw uniformvoorschrift voor de
gemeentelijke politiekorpsen vastgesteld.
Voor de invoering van de nieuwe uniformen
is een overgangstermijn van twee jaar en
voor het personeel, dat nachtdienst verricht
een termijn van drie jaar vastgesteld, om te
voorkomen, dat oude uniformen, welke nog
in vrij goeden staat verkeeren, buiten ge
bruik zouden moeten worden gesteld. De be
doeling van het nieuwe voorschrift is, de
politic-uniformen het Duitsche aanzien geheel
te ontnemen.
De kleur van de nieuwe uniform is zwart,
op enkele plaatsen voorzien van een smaï
blauw biesje. Voor het geheele personeel
wordt de uniform mei open kraag ingevoerd.
Hierbij zal een parelgrijs overhemd met
zwarte das gedragen worden. De ballonbroek
kan facultatief vervangen worden door de
lange pantalon.
De pet voor het geheele personeel is van
hei Nederlandsche marine-model, aan de
voorzijde voorzien van een in zilver gebor-
duurden Nederlandschen Leeuw, waarbij voor
het hoogere personeel nog eenige versierselen
zijn aangebracht.
De distinctieven worden door het hooger
personeel gedragen op beide revers, door hel
lagere personeel op den linker-boven-mouw
Op de schouderbedekking is eveneens een
zilveren Nederlandsche Leeuw aangebracht,
welke evenwel kan worden vervangen dóór
een in zilver uitgevoerd gemeentewapen.
En een vergeetachtig Duitsch hoofdredacteur
Vurend ging H.M.'s „de Ruyter" ten onder
Concertgebouworkest in Juni
weer naar Engeland
Garantiefonds voor uitwis
seling met het Londensch
Philharmonisch Orkest.
Naar wij vernemen worden er op het oogen-
blik door het Concertgebouworkest onderhan
delingen gevoerd met autoriteiten en parti
culieren. zoowel in Nederland als in Engeland,
met het doel een garantiefonds in eigen en
pondenvaluta te stichten, teneinde een regel
matige uitwisseling tusschen het Concertge
bouworkest en het Londen,sche Philharmo
nisch Orkest mogelijk te.maken. Het finan
cieren van een tournee door Engeland, zooals
het Amsterdamsche orkest zoo juist achter
den rug heeft, is in de huidige omstandig
heden, vooral wanneer het weer een ongtin-
stigen invloed heeft op het aantal bezoekers,
een uiterst riskante zaak.
Het Londensche Orkest staat voor dezelfde
moeilijkheden, zoodat tot nu toe nog geen
gevolg kon worden gegeven aan de reeds
twee jaar geleden tot het orkest gerichte uit-
noodiging om in Nederland op te treden.
Soortgelijke moeilijkheden zijn ook oorzaak,
dat een op Deensch initiatief voorbereide
concertreis van het Concertgebouworkest door
de drie Scandinavische landen niet door zal
gaan
Intusschen vernemen wij nog dat de kans
groot is dat het Amsterdamsche orkest zich
in Juni opnieuw in Engeland zal doen hooren.
Het Londensch Philharmonisch Orkest orga
niseert dan namelijk een twaalfdaagsoh mu
ziekfeest, waarvoor, behalve onze landgenoo-
ten, ook een Franscb en een Italiaanseh sym-
phonie-orkest zijn uitgenoodigd.
V/forgen, zevenentwintig Februari, is het
vijf jaar geleden, dat in de Javazee de
„Combined Striking Force", bestaande uit
de Nederlandsche kruisers „De Ruyter" en
„Java", den Amerikaanschen kruiser
„Houston", den Australischen kruiser
„Perth", den Engelschen kruiser „Exeter",
de Nederlandsche torpedojagers „Witte de
With" en „Kortenaer": de Britsche torpe
dojagers „Electra" en „Encounter" en de
Amerikaansche jagers „Edwards", „Alden",
,JFord" en „Paul Jones", onder commando
van den Nederlandschen Schout-bij-nacht
Karei Doorman den strijd aanbonden tegen
een Japansch eskader, vele malen grooter
dan de C.S.F. zelf.
DE SIAO IN DE JAVA ZEE OP IT FEIP. 1942
^^3.30 0^
Dè radio geeft Donderdag
HILVERSUM I, 301,3 M.
7.00. 8.00. 13.00, 10.00, 20.00. 22.00 UUr Nieuws.
7.15 Ochtendgymr.. 7.30 Ochtendgebed. 7.45
Gr.pl, 8.15 P:uk den dag, 9.00 Muztekkalender.
fl.10 Gr.pl. 9.45 Kinderkwartier. 10.00 Claveeimbel.
10.15 Kerkdienst. 10.45 Orgel. 11.00 Zonnebloem.
11.45 Familieberichten over overzeesche gebieds-
deelen. 12.00 Angelus. 12.03 Hobo en plano. 12.30
Solisten. 12.55 Zonnewijzer. 13.15 Lunchconcert.
13.50 Voor de vrouw. 14.00 Koor. 14.40 Causerie.
15.00 Solisten. 15.45 Jo Vincent en Theodora Ver-
Bteegh. 16.10 Bijbellezing. 16.45 Orkest. 17 30 Pia
no-duo. 18.00 Vrij en b:ij. 13.30 Strijdkr.pr. 19.15
Driekwartsmaat. 18.25 Vaart der volken. 19.45
R.V.D. antwoordt. 20,05 Weerpraat.ie, 20.09 Ont
spanning. 21.30 Verzoekplaten. 22,15 Actueel ge
luld. 22.30 Zang. 22,45 Avondoverdenking. 23.00
Nieuwe Nederlandsche muziek. 23.30 Londensch
Symphowie orkest.
HILVERSUM II, 414.5 M., 218 M. en 1875 M.
7,00, 8.00, 13.00, 1'8.00. 20.00, 23.00 uur Nieuws. 7,15
Als Hilversum I. 7.30 Gr.pl. 0.15 Gr.pl. 8.45 Mo
zart. 9.15 Morgenwijding. 9.30 Waterstanden. 9.50
Arbeids Vitaminen. 10.30 Voor de vrouw. 10.35
Hillbillies. 10.50 ..Kleutertje luister". 11.00 Lyra-
trio. 11.15 Lezing. 11.35 Lyra-trio. 11.45 Gr.pl,
12.30 Spionnetje. 12.35 Orgel. 13.15 Ensemble. 13.45
Baehmuziek. 14.00 Voor de vrouw. 14.20 Plano en
viool. 15.00 ZIekenuitzending. 15.20 Reprises. 16.10
„U kunt het gelooven of niet". 16.15 Camera
loopt. 17.00 Kaleidoscoop. 17.20 Welk dier. 17.30
Skymasters. 17.50 Rijk overzee. 18.15 Renova sep
tet. 13.45 Sport. 19.05 Gr. pl. 19.45 Gr.pl, 19.30 Mu
ziekschool. 20.05 Echo v. d. dag. 20.15 Concert.
21.15 Hoorspel. 21.45 Operette. 2245 Lezing. 23.15
Novelty-quartet. 23.30 Hoogste tijd, heeren. 23.45
Dy na Shore en Dick Hayns,
Het bericht dat het Japansche eskader in
aantocht was, ontving Doorman 's middags
om kwart over twee en het was toen, dat
hij zijn historisch-geworden order gaf: „Ik
val aan. Volg mij".
Om tien over vier kwamen de eerste
vijandelijke schepen in zicht, een Japansch
dekkingseskader van twee zware kruisers,
twee lichte kruisers, twaalf torpedojagers
en een aantal onderzeeërs. Reeds op zeven
entwintig kilometer afstand openden de
zware Japansche kruisers het vuur en al
spoedig werd de De Ruyter door een 8-inch
granaat getroffen. Een uur later werd de
„Exeter" zoo zwaar getroffen, dat zijn
vaart tot een minimum werd teruggebracht.
Om kwart over vijf werd de Kortenaer ge
torpedeerd. Het schip zonk binnen drie mi
nuten. Om kwart voor zes geraakte de
Engelsche jager „Electra" in gevecht met
drie vijandelijke jagers, waarvan hij er een
tot zinken bracht. Hij werd echter zelf zoo
zwaar getroffen, dat ook hij in enkele mi
nuten zonk.
In den aóond nam de strijd nog in fel
heid toe. Een Japansche kruiser werd ern
stig beschadigd. De Amerikaansche jagers
trokken zich terug, daar zij geen torpedo's
meer hadden. Om half tien 's avonds ging
de Jupiter de lucht in. Om kwart over elf
ontmoette het eskader twee zware Japan
sche kruisers en opende het vuur uit alle
kanonnen. Een Japansche kruiser werd in
den grond geboord, de andere zwaar be
schadigd. Om half twaalf kreeg de „Java"
een torpedo-treffer, vloog in brand en zonk
in tien minuten. Drie minuten later kreeg
het vlaggeschip De Ruyter een torpedo en
wés tot ondergang gedoemd.
Zinkende vuurden haar geschutstorens
nog de laatste twee salvo's.
Schout-bij-nacht Doorman ging met zijn
schip ten onder.
De slag in de Java-zee was gestreden en
verloren. Maar het oponthoud, dat hij ver
oorzaakte, gaf den Geallieerden de gelegen
heid de verdediging van Australië te pre
pareeren.
Nu vijf jaar later hoeven wij niet meer
te denken in termen van gewonnen of ver
loren slagen. Voor ons blijft alleen maar de
erkenning van den bovenmenschelijken
moed van Doorman en de zijnen, die een
slag gingen vechten, dien zij bij voorbaat
verloren wisten. Een slag, die tóch zoo ont
zaglijk veel heeft bijgedragen tot de uit
eindelijke overwinning.
(Van onzen correspondent te Berlijn)
„Dat zou onder Hitier niet zijn voor
gekomen!", bromt mijn Duitsche collega
Paul en hij klemt het glas warme punch
vaster in zijn verkleumde vingers. Paul is
hoofdredacteur van een der 17 dagbladen,
die hier alweer verschijnen. Hij zit van
's ochtends vier tot 's middags vier op het
warm gestookte kantoor van zijn krant en
hij zou er zeker ook de rest van den dag
blijven ware het niet, dat hij van tijd
tot tijd iets moest eten en zich wasschen.
Maar voordat hij zijn koude woning op
zoekt, wipt hij graag even het Britsche
Pershotel' op den Kurfürstendamm bin
nen, waar de buitenlandsche journalisten
wonen. En terwijl hij, op de centrale ver
warming zittend, zijn ledematen weer
eenigszins op temperatuur brengt een
grocje wijst hij ook niet van de hand
praten we over de dingen die een kran
tenschrijver interesseeren. Sedert vele
dagen praten we over de kou.
„Nee", herhaalt Paul na een behoed-
zamen slok, „dat zou onder Hitier onmo
gelijk zijn geweest!"
Niet, dat het onder de Nazis niet vroor;
Ik herinner me, dat we in den winter van
1938-'39 een kou meemaakten van meer
dan 30 graden onder nul; de laagste tem
peratuur, die gedurende de laatste
weken werd geregistreerd, lag maar even
onder de 20 graden. Neen, maai" onze
Paul meent, dat Hitier onmiddellijk doel
treffende maatregelen zou hebben geno
men om te vermijden, dat dagelijks tien
tallen menschen van kou en honger ster
ven. Onder de vele frasen, die Hitier ver
kondigde, is er een die in veler mond, al
thans in veler gedachten is: „In het Derde
Rijk behoeft niemand kou en honger te
lijden!" En ook Paul vervalt in de fout
dat hij scheeve vergelijkingen trekt. Hij
vergeet, dat het tijdens de oorlogsjaren
Studiebeurzen
De minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen deelt mede, dat personen met
een buitengewonen aanleg voor de studie, die
niet in staat kunnen worden geacht hun stu
diekosten te betalen en die gedurende een
cursus 1947-1948 voor een rijksstudietoelage
(renteloos voorschot) ter tegemoetkoming in
die kosten in aanmerking wenschen te komen,
zich vóór 15 Maart 1947 per gezegeld adres
tot zijn ministerie (Bureau voor Rijksstudie
toelagen) moeten wenden. De aandacht wordt
er op gevestigd, dat ook zij, die thans nog
geen eindexamen H.B.S. of gymnasium heb
ben afgelegd,.doch met 1 September 1947 een
beurs wenschen voor de studie aan een uni
versiteit of hoogeschool, hun verzoek even
eens vóór 15 Maart 1947 moeten indienen.
Voor hen die een onderwijzersopleiding
willen volgen, kan eveneens een studietoelage
tot een maximum van 300 beschikbaar wor
den gesteld.
de. bevolking der bezette gebieden was,
die onder de ellende bezweek en dat de
Berlijner 't bi de eerste plaats aan de roof
tochten der Nazis te danken had, dat hij
zijn kachel kon stoken en zich een maaltijd
kon bereiden. Paul vergeet dat het de
Duitsche oorlogsvoerders waren, die het
bedrijfsleven van de heele wereld ont
wrichtten, die het productie-apparaat ïn
de war stuurden en het transportwezen
ontredderden en dat dit onheil voor een
goed deel de oorzaak is van den huldigen
wantoestand In de Duitsche steden.
Paul is zeer zeker geen Nazi, maar hij
is als vrijwel alle Duitschers: hij is ver
geetachtig en licht geneigd, de schuld bij
anderen te zoeken. Men kan praten als
Brugman, maai- dien gedachtengang krijgt
men er niet uit.
Natuurlijk is Pauls verbitterde stem
ming niet heelemaal ongemotiveerd: na
tuurlijk komt de hulpactie van de vroede
vaderen van Berlijn nadat er ongelukken
zijn gebeurd en de in allerijl ingerichte
volksgaarkeukens, de thans geforceerde
aanvoer van kolen, de sluiting van amuse
mentsbedrijven en de opening van ver
warmde toevluchtsoorden kunnen de be
vroren stakkerds niet meer in het leven
terugroepen.
,,'t Is een gladverkeerde wereld", zegt
Paul, „de crematoria krijgen van den ma
gistraat extra rantsoenen kolen toegewe
zen om de lijken te verbrandei van de
stumperds, die waarschijnlijk nog in leven
zouden zijn als zijzelf een extraatje aan
brandstof hadden ontvangen
Paul neemt een laatsten teug, dan
glijdt hij van den radiator, murmelt een
benepen „Servus!" en gaat naar huis
waar het donker is en koud.
Berlijn, Februari '47.
EERSTE KAMER
Elk verlies van distributiebeschei
den moet worden aangegeven
Van officieele zijde wordt er de aandacht
op gevestigd, dat bij het beheer van distri
butiebescheiden de uiterste zorg in acht moet
worden genomen. Het aantal gevallen van
vermissing blijft groot. Toeslagkaarten, tabaks
kaarten, gemengde kaarten, versnaperings-
kaarten en textielkaarten worden in geval
van vermissing niet vergoed, tenzij vaststaat,
dat deze vermissing te wijten is aan bewezen
overmacht. Onder „bewezen overmacht"
worden gerekend gevallen'van totale vernie
tiging of diefstal met inbraak.
Elke vermissing van distributiebescheiden,
ook al zou geen vergoeding mogelijk zijn,
moet bij den plaatselijken distributiedienst
worden aangegeven. Met nadruk wordt er op
gewezen, dat alle aanvragen om vergoeding
van verloren gagane distributiebescheiden,
waaronder ook de Tweede Distributiestam
kaart, uitsluitend bij den plaatselijken distri
butiedienst moeten worden ingediend.
Het doen van valsche aangiften van verlies
van distributiebescheiden is strafbaar. Tegen
overtreders zal ten strengste worden opge
treden.
(Van onzen parlementairen redacteur)
De gepensionneerden zullen binnenkort de
uitkeering-in-eens (drie maanden pensioen tot
een maximum van 500) ontvangen, want
onze Senaat nam 'het betreffende wetsontwerp
zonder hoofdelijke stemming aan. Dat deed
hij ook met de begrooting van het Zuiderzee-
fonds, waarbij o.m. mr. Rip (A.R.) en de heer
Zegering Hadders (P.v.d.V.) jhet stilliggen van
de werkzaamheden aan den Noord-Oost-pol-
der betreurden (gebrék aan materiaal en ar
beidskrachten, zuchtte minister Vos) en be
zwaren uitten tegen het plan' om den Zuider
zeeraad op te heffen, hetgeen men, naar de
minister zeide, overweegt als het tol de op
richting van een Raad voor den Waterstaat
komt. De heer Koejemans (Comm.) zwaaide
den bewindsman lof toe in verband met het
feit, dat -het zoo goed gaat met het Staats-
visschershavenbedrijf te IJmuiden en hoffelijk
dankte deze toen weer voor die loftuitingen.
Ook deze begrooting ging er zonder hoofde
lijke stemming door. Die was echter wel
noodig over hei hoofdstuk ..Oorlog", aange
zien de communisten er blijkbaar pleizier in
hadden de P.v.d.A.-Kamerleden te nopen het
„voor" te doen ihooren. hetgeen prompt ge
beurde: met 30—3 (Communisten) nam de
Kamer dit hoofdstuk aan. Stemmingloos ge
schiedde dit met Marine, na aanteekening van
het „tegen" ,def Communisten, die over de
hooge kosten heelemaal niét 'te spreken wa
ren. De woordvoerder van de P.v.d.A., prof.
Donkersloot bad opgemerkt, dat de uitgaven
voor dezen talc van dienst wel een beetje
buiten het kader van de geheele staatsbé-
grooting vallen, hetgeen minister Schagen
Van Leeuwen echter ontkende. Deze bleek
zelf te beseffen, dat wij met de financïeele
moeilijkheden rekening dienen te houden,
maar van bezuiniging op Marine kon volgens
hem geen sprake zijn, want dat zou niet te
verantwoorden afbraak van het bestaande en
stopzetting var. hetgeen in aanbouw is be-
teekenen. Wel wilde hij het zoeken ln grooter
rationaliseering en efficiency, wat het gebruik
der beschikbare gelden aangaat. Het plan was,
dat wij over tien jaar drie smaldeelen zouden
hebben. Met twee zal het wel voor elkaar
komen, doch gezien de financieele situatie
scheen minister Schagen van Leeuwen eeni-
germate te betwijfelen of het ook nog tot het
derde smaldeel zou kunnen komen. Overigens
bleek, dat mede door onze niet. bijster gun
stige deviezenpositie vooral onze eigen indu
strie voor de aanschaffing van materiaal zal
worden' ingeschakeld. Zoowel prof. Donker
sloot (P.v.d.A.) als de heer Algra (A.R.) en
prof. Molenaar (P.v.d.V.) hadden het nog
eens over de houding van onze hoogste leger
en vlootleiders ten aanzien van Linggadjati.
Eerstgenoemde vond, dat dergelijke figuren
volkomen achter de regeering dienden te
„Dc massa-raensch en zijn toekomst'
door ir. S. H. Stoffel; uitgeverij „Vrij
Nederland", Amsterdam.
De structuurwijzigingen, die zich de laatste
honderd jaar in de Westereche samenleving
hebben voltrokken, kunnen in het algemeen
gekarakteriseerd worden als het ontstaan van
het begrip „massa". Wat zij beteekenden is
velen pas duidelijk geworden door de gebeur,
tenissen van 1933 in de autoritair geregeerde
landen van Europa, waar een valsche oplos
sing voor hét probleem der massa's werd ge
geven. De schrijver van dit boek zegt te be-
hooren tot degenen, die zich toen zijn gaan
afvragen welke krachten het zijn, die de
menschen kunnen drijven tot een verlooche
ning der traditioneele cultuurwaarden, zoo
als deze landen te zien hebben gegeven.
Het grootste deel van het boek is gevuld
met een uitvoerige ontleding der verschijn
selen. waaruit tenslotte, twee stellingen zijn
ontwikkeld. In de eerste plaats, dat de ge
wone mensoh altijd gedacht heeft in de tra
dities van de groep, waar hij toe behoort en
die zijn handelingen bepalen, of althans rich
ten. Ten tweede, dat deze tradities langzaam
groeien en veranderen, maar dat hun organi
sche ontwikkeling pas verstoord wordt als
de omstandigheden, waaronder de gro^p leeft,
zeer snel veranderen. Daarmee bedoelt de
schrijver de wijzigingen, die omstreeks 1850
hun uitwerking begonnen te toonen. De
menschen, die aldus losgeslagen zijn uit het
traditioneele denken en voelen vormen de
„massa".
De beschrijving van dit proces is zeer uit
voerig en omvat nauwgezet de reacties van
verschillende groepen, in het bijzonder in
Nederland; ze is ook zeer consequent in het
weergeven van den twijfel aan het traditio
neele waardebesef en voert rechtstreeks naar.
de kardinale vraag, die de titel van het boek
al aan het begin zou doen verwachten: is de
West-Europeesche cultuur nog sterk genoeg
om zich te handhaven tegen de critiek en de
machten, die haar aantasten en zooals Speng-
ier zeide, naar den ondergang'zullen voeren?
De afloop van den oorlog geeft een „voor
loopig bevestigend" antwoord, zegt de schrij
ver. Het ontkennen van de waarde der per
soonlijkheid, zooals de massificatie met zich
brengt, zou aan het leven der menschen eiken
zin ontnemen èn belangrijkste element van
een aan traditioneele waarden gebonden leven
- alle toekomst.
De menschen moeten teruggevoerd worden
van de massa naar een ware gemeenschap; de
schrijver ziet dit in de eerste plaats als een
kwestie van opvoeding, opvoeding met chris-
v,.,, tendom en humanisme als grondslag en mei
®r;.™aren. m^"ee™S,Me gclo°f a" onze cultuur als doel. Het gevaar
- 4 van massavorming is door den oorlog ver-
groot; de taak van degenen, die dit inzien ligt, i
naar de schrijver betoogt, vooral in het
scheppen van een sociale sfeer, die het be
houd en het scheppen van cultuur mogelijk
maakt.
-Verder dan deze algemeene conclusies gaat
het boek niet; het is vooral een cultuur
analyse en het heeft als zoodanig verdiensten
omdat het een ordelijk overzicht geeft van
vele stroomingen. Toch zou het in een iets
beknopter uitvoering, met minder breedvoe
rige verwijzingen naar neven-gebieden, deze
taak misschien doeltreffender hebben kunnen
vervullen.
Prof. ir. W. Schermerhorn heeft het werk
voorzien van een waardeerende inleiding. Hij
houdt den lezer voor, dat de schrijver, hoewel
hij andere termen gebruikt, eigenlijk ver
kondigt wat ook als „personalistisch socia
lisme" wordt betiteld.
v. G.
staan, een opvatting welke den beiden ande
ren sprekers reden gaf te betoogen, dat die
hooge militairen er toch ook nog wel een per
soonlijke meening op na mogen houden, al
dienen zij zich, wat hun publieke uitingen
betreft, de noodige zelfbeperking op te leggen.
De minister verklaarde, dal de officieren
der Koninklijke Marine in het algemeen
steeds zeer loyale gezagsdragers waren en zijn
en dat men het geval-Helfrich nu ook weer
niet moest overdrijven. Als verzachtende om
standigheid kon gelden, dat er in een deel
der pers gedurende de Linggadjati-gedach-
tenwisseling op eenzijdige manier stemming
was gemaakt. De officieren bedrijven heusdh
geen eigen politiek, verzekerde de minister.
Bi'zonder Hof
„Voor koningin en vaderland'
op Hitler's verjaardag
Op den 20en April van het jaar 1943 den
toch vaderlandsche klanken te beluisteren:
zij werden voortgebracht door een troepje
schoolkinderen, dat het „In naam van Oranje
doe open de poort" door de voorjaarslucht
liet schallen en vooral het lied over den plicht
van iederen knaap, eindigend op „Voor Ko
ningin en vaderland werkt iedere jongen mee"
de noodige eer bewees. Den .Heemsteedschen
tandarts H. C. P. beviel dit echter maar ma
tig en volgens de tenlastelegging, waarop hij
Dinsdag door het Bijzonder Gerechtshof in
Amsterdam was gedagvaard, deelde hij zijn
bevindingen mee aan een dienstdoenden poli
tieman. daarmee den onderwijzer die het
concerteerende groepje begeleidde, aan op
sporing en vervolging blootstellend. Het
Oranjemuisje had echter gelukkig een onbe
duidend staartje: de onderwijzer, die Dinsdag
voor de vierde keer verstek liet gaan als ge
tuige, kwam er met een berisping van zijn
toenmaligen wethouder af.
Dit alles overwegend vroeg de procureur
fiscaal. mr. H. J. Keune twee iaar gevangenis
straf met aftrek tegen den tandarts, waarop
de verdediger aanvoerde, dat zijn cliënt op
het moment van zijn daad bang was voor
„herrie", daar het gezang der kinderen op
een jetwat provoceerende manier gebeurde.
Bovendien zou volgens pleiter de mogelijkheid
niet uitgesloten zijn geweest, dat de onder
wijzer eenige irriteerende opmerkingen ten
beste gaf. Op 11 Maart zal het Hof over deze
aangelegenheid zijn oordeel vellen.
Met ingang van 6 Maart mogen autorijscho
len voor lessen en het ter beschikking stellen
van een auto voor het afleggen van de rijproef
ten hoogste f 6 per uur berekenen. Voor een
cursus in autorijden mag maximaal f3 per uur
worden gevraagd en voor theorielessen in auto
kennis en verkeersregels ten hoogste f 2 per uur.
Wie zich boven op het Bloemendaaw
Kopje waagt, zal zich in het diepst
zijn gedachten als Kloos voelen V
hij dichtte over iels heel moois
schrikkelijk wit ligt de aarde deinend -
zijn besneeuwde voeten en verschrikken1
hard suizen daar menschjes op sWJï
doorheen, alsof ze Chamonixje speeld
Ravenzwart priemen de dennen dooi-
blanke stukje wereld en azuur is de hem i
die er boven staat. In de verte blinken-
wit-omtrokken daken van de Spaarn**.-
en verder is het stil over de wijde land*?
alleen maar stil en heel rein, van hor,
tot horizon. Je zou hier een heelen J??
dag
„Toe nou, ga nou mee", 't Is waar
wij, mijn zoon en ik waren herwaarts' -
togen, om op eén slee de wetten der
tekracht te onderzoeken en natuurlijk If*
jong heeft groot gelijk, dat-ie ongeduÊ
wordt, Nee, vader, een andere keer nX?
je maar eens naar het Kopje gaan, osn^
eigen droom te droomen, nu is er dé nacJ?
merrie van een lattenbouwseltje, dat k'"
stemd is om vandaag het veege lijf -£*
jou en je volledig enthousiasten Spri
door de sneeuw' te verplaatsen. Lang h i
Dc den peuter op de Haarlemsche boW
ken weten te houden, daar kon-ie
kwaad, maar de sneeuw is blijven liggf
en de aandrang om ook eens naar de sta'
zaligheid op het Kopje te gaan, weidt
sterk.
En de Kloosiaansche stemming is meta*
verdwenen, want we staan aan het s^r
punt, waar de horden zich hongerig qD
sneeuw storten, galoppeerend met de «i
in-alle-variëteiten voor de borst, om q
te daveren, harde kreten slakend en
hart met bange gevoelens vullend. IV
wat een sport.
„Toe nou, ga nou mee". Da's twee keer
mannetje en nu laat jouw vader zich niJ
kennen Zoo, ga daar maar zitten, ik
achter en dan een zetje. Dank u metier-
we glijen al. Zoonlief was er liever al ta'
penei opgesprongen, maar ik voel niet vee!
voor een verpulverd middenrif en zoo
het toch ook?
Tintelend vliegt de wind om onze ooren
en mijn telg roept „Joepie.eenkree'
die vermoedelijk bij het sleetje-rijden
hoort. Toch gaat het eminent, ailet
moesten die kasten van andere sleeën te
een beetje voorzichtiger voortbewegen.
groote daar
Sinds die gróote daar weet ik niets
M'n stamhouder heeft later verteld,
vader een „beweging as in een circa?
maakte en dat daarbij een woord op 1)(St.
me" gesproken werd. maar ik kan het'nie
waar maken noch liegen heeten. Wel wet'
ik, dat ik tusschen mijn beschadigde oo».
leden door een klein figuurtje op een be'
kend sleetje verder zag stuiven, als ma3-
„Joepiekraaiend.
Tenslotte kom je als vader ook loopend
wel beneden.
J.P.
PRESIDENT VAN ZEEUWSCH TRIBUNAAL
CRITISEERT BEHEERDER VAN
BOERDERIJ.
Tijdens de behandeling van de zaak tegen
den overleden landbouwer I. K. te Arnemui-
den door het Middelburgsch tribunaal, heeft
de president mr. P. Loeff het een schande
genoemd, dat een wanbeheer wordt gevoerd
over het vermogen van menschen, die in een
kamp zitten en er niets tegen kunnen uitrich
ten. De boerderij van K. leverde steeds goede
winsten op. Na de bevrijding op 22 November
1944 werd door het beheersinstituut te Goes
I een beheerder aangesteld, waarna op 1 Mei
1 1945 het bedrijf reeds een schuld had van
13.000. Een oogst ter waarde van 11.000
werd verkocht voor 1600. een voorraad
radijszaad van 400 voor 7.
Wintersport
Wedstrijd in arren te Halfweg
Successen voor J. de Vlieger
De belangstelling voor wedstrijden in aim
is bijzonder groot. Dat is niet alleen Zater
dag in Hoofddorp gebleken, maar ook Dins
dag in Halfweg, waar vijfduizend toeschou
wers aanwezig waren. Aan spanning heelt
het niet ontbroken in den wedstrijd voor
harddravers. Acht paarden waren ingeschre
ven. Opnieuw boekte J, de Vlieger uit Nieuw.
Vennep met zijn paarden Anzolor en.Gounv
D. succes. Deze dieren eindigden op dè eerst»
en tweede plaats, pikeur van „Anzolor" v
J. de Koning uit Voorschoten. Derde v
„Fiat V" van S. van Voorst uit Hilversum.
Dertien boerenpaarden hadden voor o'ea
anderen wedstrijd ingeschreven. Het resul
taat was, dat de heer Van Wijk uit Hoofddorp
eerste werd, de heer Duinveld uit Lisse twee-
de en J. de Mol uit Haarlem derde.
Kaart „Meer en Plas"
Bij de N.V. voorheen H. Bom te Assen h ver
schenen onder den titel „Meer en Plas" sa
kaart van Kager- en Brasemermeer, Westeinde:-
en Loosdrechtsche plassen, met aanduiding to
bruggen en sluizen, samengesteld door den ha-
T. P. Keyzer. Een gedeelte van Noordhollani
(ten zuiden van het Noordzeekanaal) en ee
groot deel vap Zuidholland is in kaart gebracht
Voor watersportliefhebbers is deze kaart van
groot belang. Vele bijzonderheden over de diep
te der wateren worden medegedeeld.
Panda en de Meester-dief
54. Panda liet zich in de schatkamer zak- i Panda deed zoals de vos hem zei en begon
ken en keek rond. Vermoei U niet met de j te werken. Al gauw rinkelden de gouden
grote kisten!" zei de vos aan de andere kant munten èn de diamanten om Joris heen op
van het xaam. Reik mij de kleine kistjes
toe, werp verder losse munten en kleino
den naar buiten en verschaf mij enkele
zakken die ge ginds gewis zult aantreffen!"
de grond en de vos hoefde niets anders te
doen dan de schatten in zakken te schep
pen. „Bravo, aardig ventje!" mompelde hij
tevreden. „Ga zo voort, dan zijn wij over
een half uurtje genoeg gevorderd. Het is
niet nodig, dat wij de ganse schat van Ko
ning Ermeric medevoerenWal ivij behoe
ven is een bewijs voor Zijne Majesteit, dat
wij de vindplaats van deze snuisterijen
kennen!"
Gymnastiek
NATIONALE KAMPIOENSCHAPPEN
De nationale vereenigingskamploenschappen
in keurturnen, die 9 Maart a.s. in het Concert
gebouw worden verwerkt, hebben de deelneming
getrokken van de beste landelijke vereen!gin
gen. „Quick" uit Huizum welfke vereeniging
vorig jaar de drie kampioenschappen won, n.l.
voor dames, voor heeren ep voor beide gezamen
lijk neemt deel. Om dit laatste, het algemeen
kampioenschap, dingen ook mede „De Halter"
uit Alkmaar, die zoowel met turnsters als met
turners zeer sterk Is, en „Hereules-Hebe" uit
Enschede, van welke vereeniging de heeren op
hoog peil staan, maar waarvan de verrichtin
gen der dames vrij onbekend zijn. Uitsluitend
met heeren schreef het in dit opzicht zoo be
kende Amsterdamsche „Simson" in, terwijl „D.
O. C.", ook uit de hoofdstad, alleen met een
damesploeg uitkomt, waarvan o.&. de kam
pioene van Nederland deel uitmaakt.
Sport in het kort
DAMWED STRIJD EN. De uitslagen van de in
de week van 17—24 Fébruari gespeelde competi
tie-wedstrijden luiden:
Tweede klasse: Damcl, Haarlem II—DOS I
12—8; Costerkwartier n—DVS I 7—11 voorloopig;
Hillegom I—Kijk Uit I 9—7 voorloopig; BDC n—
Het Noorden I 126 voorloopig; Cruquius I
Hillegom I 1—19.
Derde klasse: Halfweg n—Hillegom n 1L
Meerderheid. Kovacs Bela, oud-secretaris van
partij der Kleine Eigenaren de meerder
heidspartij in Hongarije wiens arrestatie
door de communisten en socialisten (samen
35 'ft van de bevolking) werd verlangd, <5
thans door de Sovjet-bezetöngsautoriteiten
gearresteerd.
Drukte. Wysjinski. de Sovjet-Russische vice-
ambassadeur heeft in den oppersten Sovje:
amendementen ingediend op de grondwet
van de USSR. Hij stelde voor. dat ieder der
16 Sovjet-republieken gerechtigd zou worden,
haar eigen diplomatieke vertegenwoordigen
in het buitenland te hebben.
Ambassadeur. President Truman's perssecretaris,
Charley Ross, heeft de geruchten, als zou
James Byrnes tot ambassadeur der V. S. In
Gr o o t-Brittanjiië worden benoemd,
willen tegenspreken.
Koningsrus. Op de toekomstige kaarten van
Zuid-Afrika zal de naam „Koningsrus" ver
schijnen. Het Is de naam van een station
netje, dat speciaal voor de Britsche Ko
ninklijke familie aan de route van den Ko
ninklijken trein is gebouwd.
Accoord. De Amerikaansche minister van buite»
landsche zaken George Marshall heeft aange
kondigd, dat Rusland zich accoord heeft ver
klaard met het Amerikaansche mandaat over
de Marianen en de Carolinen. de vroegen
Japansche manöaatgilanden der Marshal-
groep.
Zwarte duikboot. In Lugano Js een eenmans-
onderzeeër in beslag genomen, die door eea
Italiaansch-Zwitsersche smokkelaarscombina
tie werd gebruikt voor het smokkelen v
vleesch, tabak, meel, horloges op, of liever in,
het Como-meer.
Zuivering. Alois Lang, de vertolker vail d
Christus-rol in de passiespelen van Ober-
ammergau, moet voor de zuiverlngsrechlibanlt
van Garmisoh-Partenkirchen verschijnen,
daar hij lid is geweest van de nationaal-socia-
listische partij.
Bedankt. De „Sobsi", de Indonesische vakbe
wegingscentrale heeft in een brief aan het
centrale bureau der Australische vakvereni
gingen haar dank betuigd voor de verleende
medewerking en heeft tevens verzocht, órt
de Australische arbeiders hun acties zullen
voortzetten.
IOO.OOO.ODO dollar. Het Engelsche ministerie V83
financiën heeft onthuld, dat Engeland op
nieuw honderd millioen dollar van de Ameri
kaansche leening heeft opgenomen.
Treinramp. 177 personen werden gedood en Sf
gewond, toen een overvolle passagierstreir. in
de buurt van Tokio van een tien meter bod
viaduct stortte.
