IJmuider Courant | 1947 | 3 maart 1947 | pagina 2

E.D.O. de school voor velen, hef sieraad
van Haarlem en de trots van den bond

Jan Langedijk wint de 10.000 m. te Hamar

Prof. Romme terug

Honderd jaar geleden werd de uitvindei
van de telefoon geboren

Kwart-eindstrijd om den Engelschen beker

C

Panda en de Meesterdief

J

Wereldnieuws

Maandag 3 Maart 1947

Bas Timmermanbeker voor een voetbaltoarnooi

„Moge EDO de school blijven voor
velen, het sieraad van Haarlem en de
trots van den Nederlandsehen voet
balbond" was de wenseh, waarmee de
beer K. J. J. Lotsy Zaterdagmiddag
tijdens de receptie van de vijftigjarige
voetbalclub EDO zijn toespraak be
sloot.

Tevoren had de heer Lotsy gelegenheid
gehad eenige herinneringen op te halen
uit de periode, toen hij zelf tegen één der
elftallen van de vereeniging speelde, eerst
als aanvoerder van HFC 7 en later met
HFC 5, dat met een cloelgemiddelde van
473 kampioen werd. In die jaren heeft
de heer Lotsy EDO zien opkomen. Een
ander deel van het volk was toen bezit
het spel te beoefenen, dat zooveel vreugde
aan spelers en toeschouwers verschafte.
De club heeft meegewerkt aan den bijzon
der snellen groei van den bond. Spr. weidde
tijdens zijn rede uit over de moeilijkheden
in de voetbalbeweging, waarna hij hulde
bracht aan de stoere werkers, wien hij
toewenschte. dat zij nog veel ten bate van
de vereeniging en van de leden zullen
doen, om hun wat mee te geven in hun
verdere leven. Het geschenk van den K. N,
V. B., de bondswimpel, zal worden aan
geboden, als er beter materiaal aanwezig
is.

Burgemeester M. A. Reïnalda, die met
de wethouders D. J. A. Geluk, A. J. Ange-
nent, mr. dr. F. H. Schreurs en den ge
meente-secretaris rar. Tli. A. Wesstra aan
wezig was, noemde het gouden jubileum
van EDO een grootsche gebeurtenis, omdat
de club een aparte plaats inneemt in het
Haarlemsche vereenigingsleven. In den
loop der jaren is voetbal gemeengoed ge
worden I» den besten zin van het woord.
Het is echter te waardeeren, dat EDO van
het begin af de eerste volkselub was, die
steeds op goede wijze georganiseerd is ge
weest. Na er aan herinnerd te hebben dat
vele jonge en oudere arbeiders aan het
einde van de vorige eeuw hun vrijen tijd
vaak in herbergen doorbrachten en een
langzame ontwikkeling in de arbeiders
klasse ontstond, besprak de heer Reinalda
de taak welke EDO voor dat deel der be
volking tot stand heeft gebracht. Het feit,
dat de club velen tot bewustzijn en tot
zelfwerkzaamheid heeft gebracht, is van
igroote beteekenis en dient in de annalen
opgeteekend te worden. EDO heeft het
blazoen onbeschadigd in de vijftig jaar
gedragen en spr. hoopte, dat de club ln
de toekomst op dezelfde wijze zal voort-
werken.

Een ontroerend oogenblik was het, toen
Henk Schijvenaar, aanvoerder van het
eerste elftal, een foto van Bas Timmerman
aanbood, waaruit blijkt, dat deze sympa
thieke jongen nog voortleeft. De heer
Luijken toonde zich bijzonder dankbaar,
De eere-leden en leden van verdienste,
negentien in totaal, vereenigden zich rond
het bestuur en bij monde,van den heer
J. H. Mentjox werd een geschenk onder
enveloppe aangeboden voor aankoop van
zeven vlaggen, om het terrein te versieren.
De heer J. ter Horst die thans in Alkmaar
woont, had zijn club niet vergeten en
overhandigde namens oud-leden een ge>
schenk onder couvert.

Afgevaardigden boden geschenken aan
voor de administratie der vereeniging. De
heer M. Koolhaas, de woordvoerder van de
Westelijke Eerste Klussers (W. E. K.)
deelde mee, dat binnenkort een schrijf
machine zal worden aangeboden, de heer
A. van der Aart, voorzitter van de afdee-
ling Haarlem van den KNVB overhandigde
een kaartenregister en de heer W. Heij-
broek, voorzitter van HFC, zegde een boek
voor het verzamelen van jaarverslagen toe.

Van „De Zwaluwen" (vertegenwoordigd
door de heeren M. Koolhaas en L. v. d. Slik)
AFC en de Haarlemsehe Scheidsrechters-
vereeniging( de heer G. W. de Korte was
de woordvoerder) ontving het bestuur een
wimpel en van Schoten (vertegenwoordigd
door den heer Geurts) een vlag; andore
afgevaardigden boden etsen of bloemen
aan. Aanwezig waren o.a. de heeren G.
Kruijver, voorzitter van district 1, Adr.
Cassee, oud-secretaris van dit district
Jan J. van den Berg, F. van den Berg,
voorzitter van den Kennemer Turnkring,
ir. M. H. Maas, directeur van Openbare
Werken, J. L. Dorresteyn, directeur van
Hout en Plantsoenen en vertegenwoor
digers van het Nederlandsch Handbalver-
bond, het Sportweekcomité, HSV „De
Kampioen" en de Nederlandsche Spoor
wegen. Het receptie-boek was geteekend
door 188 dames en heeren.

Feest in het Concertgebouw

clown Rexio, de kunstwielrijder Fred.
Johnson, de acrobaten, xylopnonisten was
een groot succes en met belangstelling
volgde het talrijke publiek den zang, dans,
muziek en krachttoeren. Extra-vermelding
verdient de medewerking van het lid Henk
Koene, die EDO-liederen welke Frans
Pigge had samengesteld en omgewerkt,
ten gehoore bracht. Een bal besloot het
feest.

Herdenking van
Bas Timmerman

Bij de viering van het jubileum is weer
gebleken dat Bas Timmerman niet ver
geten wordt. Op de Heemsteedsche be
graafplaats waren Zondag velen bij het
graf vereenigd. De heer Luijken voerde
het woord namens EDO, waarna hij een
krans legde. Een vertegenwoordiger van
de supporters vereen iging „Haarlem" deel
de een sympathieke gedachte mee, n.l. het
organlseeren van een junioren-toumooi 1
om den Bas Timmerman-beker. Een be
drag voor aankoop van een beker was er
bijgevoegd. Een familielid van Bas Tim
merman dankte aan het einde der plech
tigheid.

Een Amerikaan over
Margraten

In de New York Herald Tribune be
schrijft Edwin P. Booth, professor in de
kerkgeschiedenis aan de universiteit van
Boston, een bezoek dat hij niet zijn echt-
genoote en twee zoons gebracht heeft aan
de Amerikaansche militaire begraafplaats
te Margraten. Hij had deze reis onder
nomen om te beslissen, of hij het stoffelijk
overschot van zijn derden zoon, die te Mar
graten begraven is, al dan niet naar de
Vereenigde Staten zou laten overbrengen.

Hij beschrijft hoe getroffen hij was door
de zorg, die de bevolking van de omlig
gende dorpen en steden aan de graven der
gevallen Amerikaansche soldaten besteedt.

Prof. Booth dringt er bij de Amerikaan
sche regeering op aan het kerkhof niet te
verplaatsen: „Laat dit kerkhof in zijn
huidige schoonheid. Laat de regeering en
het leger ons volk vertellen, hoe rustig
onze jongens daar liggen. De kerkhoven
zijn hier prachtig en bijna zoo volmaakt
als wij zouden wenschen. Het volk in welks
midden onze zonen begraven liggen,
vriendcijlk en attent en bet beseft dat het
een eer is de nagedachtenis van den jon
gen strijder hulde te brengen".

Bü de Gemeontereiniginlg te Haarlem wor
den deze maand eenige 25-jarige jubilea gevierd.
De tonnenwerkers N. J. v. d. Erf en E. Klaster
op 13 en 14 Maart: zij wonen Dr. Schaepman-
straat 18 en 10. De baggerman-beltwerker D. v.
Dijk, Harmenjansstraat 49 r.w. jubileert op 10
Maart en de voerman C. v. Roode, Oudeweg 81,
op 22 Maart,

WEDSTRIJDEN OP SNEEUWEN IJS

Duizenden skiliefhebbers
bij Kraantje Lek

Het ijverige bestuur was er in geslaagd
het Concertgebouw te laten verwarmen,
waardoor de feestavond kon doorgaan. Dit
gedeelte van het feest is uitstekend ge
slaagd en dat is te danken aan de feest
commissie, van welker leden de heer Jan
Sehttvenaar veel werk heeft verzet. De
heer C. Wesselius sprak een inleidend
woord namens de commissie, waarna een
uitgebreid variété-programma werd af
gewerkt. Het programma stond op een
hoog peil. Het optreden van Louisette. de

De radio geeft Dinsdag

HILVERSUM I, 301.5 M.

13.00, 19.00. 20.00, 22.00 uur Nieuws. 10.15 Strijk
kwartet. 10.40 Voordracht. 10.50 Tsjaikowskl.
11.30 ..Schijnheiligheid". 11.40 Gr.pl. 11.45 Familie
berichten. 12.00 Angelus. 12.03 Concert. 12.30 Me-
Iropole-orkest. 12.55 Zonnewijzer. 13.15 Tafelten
nis. 14.00 Opera-fragmenten. 15.00 „Onder Ons".
15.30 Concert. 16.00 „Zonnebloem". 16.30 Na
schooltijd. 16.45 Gr.pl. 17,00 Kwintet. 17.45 Rijk
over zee 18,00 Dmerniuziek, 13.20 Sport. 18.30
Strijdkrachten. 19.15 De Brug. 19.30 Dinermuzick.
19.45 Lezing. 20.05 Weerpraat.ie, 20,08 De gewone
man. 20.15 Gr.pl. 20.20 Meditatie. 21.30 Gr.pi, 21.45
Boeken week-Gala-concert,

HILVERSUM II, 414.5 M., 218 M. en 1875 M.

13.00. 18 00. 20.00 uur Nieuws, 9.50 Arbeids
vitaminen. 10.30 Voor de vrouw. 10.35 Koor, 10.50
Kleutertje luister. 11.00 Concert. 11.30 Ameri
kaansche reis. 11.45 Gr.pl. 12.00 Zang en piano.
12.30 Platteland. 12.40 Orgel. 13.15 Sextet. 13,45
Gr.pl. 14.00 Met naald en schaar. 14.20 Gr.pl. 15.00
Wetenswaardigheden. 15.15 Radio-Matinée. 16.40
Schoolbel. 17.00 Dat kun jij ook. 17.30 Gr.pl. 13.15
Piano. 18.30 Tango's. 19.00 En nu naar bed. 19.05
Negersongs. 19.is Mary Pos. 19.30 Kamermuziek.
20.05 Echo. 20.25 Bonte trein. 21.30 „Contact" 22.15
Overzicht, 22.30 Skymasters.

De door de Fransche omroep georganiseer
de uitzendingen in de Nederlandsche taal zullen
met ingang van heden dagelijks van 22.45—23 uur
op den zender Radio-Luxemburg (1293 M.) te
beluisteren zijn-

In binnen- en buitenland waren Zon
dag talrijke liefhebbers(sters) van de
wintersport weer in actie. Langedijk
startte in Hamar, waar hij de 10 km
won. In ons land wordt het ijs slecht,
maar toch konden nog eenige wedstrij
den afgewerkt worden. De skisport
vierde hoogtij, want, eenige duizenden
waren op Kraantje Lek bijeen om de
wedstrijden te volgen.

Langedijk in Hamar

Jan Langedijk, die tijdens de nationale
kampioenschappen te Rotterdam in top
vorm was, doch daarna een inzinking kreeg,
heeft zijn vorm teruggevonden. Tijdens in
ternationale wedstrijden te Hamar maakte
hij op de 1500 m. den besten Nederland-
schen tijd van het seizoen met 2 min. 26.8
sec., waarmede hij op dezen afstand de der
de plaats bezette achter Hebbe (Noorwe
gen) met 2 min, 22.9 sec. en den Zweed
Johansson met 2 min. 25.8 sec. Bekende
rijders als Malmsten, Hedlund, Blomgren
en Liaklev noteerden hoogere tijden.

Op de 10.000 m. werd Langedijk eerste
en haalde hiermede hetzelfde sterke staal
tje uit van Kees Broekman te Oslo. Uit een
zeer sterk veld maakte hij den snelsten
tijd van den dag n.l. 18 min. 10.5 sec. Hier
bij dient te worden aangeteekend, dat de
temperatuur tijdens de wedstrijden tot 22
graden onder nul kwam te staan, waardoor
de tijden ongunstig werden beïnvloed. De
Zweedsche kampioen Hedlund werd twee
de met 18.20.3, gevolgd door Hebbe. Jo
hansson, Liaklev, Martinsen en den
Engelschman Cronshey, die er ditmaal 18
min. 51.3 sec. over deed. In het algemeen
klassement werd Hebbe eerste met'201.233
punten, tweede Johansson 202.775 punten,
derde Hedlund 202.882 punten en vierde
Jan Langedijk 202.898 punten. Na hem
kwamen nog Liaklev, Malmsten, Martin
sen, Karlson, Cronshfey, Svendsen enz.

Twaalfdorpentocht

De ijsbond „Hollandsch Noorderkwar
tier" organiseerde Zondag een 12-dorpen-
tocht door Noordholland, waarvoor 102
wedstrijd- en ruim 1000 toerrijders inschre
ven. Met veel moeite was, dank zij de hulp
van de aangesloten vereenigingen, het tra
ject sneeuwvrij gemaakt. De plotseling in
gevallen dooi maakte het rijden zeer
zwaar. Bij de wedstrijdrijders nam C. Reek
uit Heiloo dadelijk de leiding, die hij niet
meer afstond. In den tijd van 2 uur 25 min.
en 28 sec. volbracht hij het 45 km lange
parcours, met bijna 9 min. voorsprong op
Van Leeuwen uit Nieuwveen, die, doordat
Admiraal uit Alkmaar op 50 meter afstand
van de finish viel, als tweede door de
finish ging. Derde was Admiraal uit Alk
maar.

Bij de dames kwam als eerste door de
finish mevr. K. Aafjes-Vreke uit Krom
menie, die het partcours in den tijd van
3 uur 17 min. en 50 sec. aflegde.

Slalom bij Kraantje Lek

Eenige duizenden toeschouwers waren
Zondagmiddag nabij Kraantje Lek bijeen,
om de .skiwedstrijden bij te wonen. Het
was er eigenlijk te druk en de heer P. Ok-
huyzen, die als wedstrijdleider optrad, had
moeite, ruimte voor de dames en heeren
te maken, die deelnamen aan den loop van
21/2 km en de slalom. Gelukkig zijn er geen
ongelukken gebeurd, maar gemakkelijk
hadden 'de deelnemers(sters) het niet.

Begonnen werd met een loop door de
duinen. De sneeuw lag er in voldoende
mate en in snel tempo legden de dames en
heeren den afstand van ongeveer 2Vz km
af. Het resultaat was, dat bij de heeren
Nijman uit Rotterdam won in 13 minuten
40 seconden; 2. Bruning, Amsterdam 13

min. 5 sec.; 3. Wanbaeh, Haarlem 14 min.
15 sec.

Bij de dames zegevierde mejuffrouw A.
Dorgeest uit Amsterdam in 18 min. 43
sec.; 2. mej. Van der Stok, Vogelenzang
21 min. 5 sec.; 3. mej. R. Ram'bonnet, Drie
bergen 21 min. 12 sec.

De slalom-wedstrijd van de Blmk'èrt
was niet gemakkelijk, omdat de sneeuw
glad was geworden. Daardoor werden
snelle tijden gemaakt. De uitslagen waren:
heeren 1. Brouwer, Den Haag 7.4 sec.; 2.
Vis, Wormerveer 8.2 sec.; 3. A. Hendrik
man Versteege, Heemstede. Dames: 1 en 2
mej. M. Rambonnet, Driebergen en mevr.
Wiebols, Purmerend beiden 9.1 sec.; 3. mej.
Van der Stok, Vogelenzang 10 sec.

Koppelwedstrijd te Spaarndam

Door den sneeuwval en den daarop ge
volgden dooi, had het ijs op de land lis-
baan van „Nova Zembla" te Spaarndam
veel geleden. Daarom was besloten de wed
strijden voor dames Zaterdag af te ge
lasten. De baan werd echter in orde
gemaakt voor Zondag voor den koppel
wedstrijd over vijftig kilometer. De be
langstelling hiervoor was groot en achttien
koppels hadden ingeschreven. De strijd is
bijzonder spannend geworden. Er werd
feller gestreden dan de vorige week. In
den loop van den strijd moesten vijf paren
den strijd opgeven. Twee dames hielden
echter dapper vol, doch konden niet op
tegen het snelle tempo. Zeven ronden of
ruim 4 km raakten zij achter. De Spaarn-
dammers Warmerdam en Oud onderscheid
den zich ook dezen middag weer en z|j
waren slechts een ronde achter op het
winnende koppel Van den OeverKorten-
oever uit Pijnakker, dat de 50 km aflegde
in 1 uur 35 minuten. Vijftig meter achter
waren Storm en Van den Oever, beiden uit
Hillegom, derde op 120 meter achterstand
Moskee (Enkhuizen)Thunissen (Hille
gom) en vierde op één ronde Warmendam
Oud, beiden Spaarndam.

Woensdag 5 Maart organiseert „Nova
Zembla" een groot ijsfeest. Des morgens
wordt een ringrijderij voor boerenpaarden
gehouden en des middags een kortebaan-
draverij voor arresleden, bespannen met
harddravers.

Wandelsport

Van Enschedé naar Amsterdam
geloopen in ruim 29 uur

Een uitzondert like prestatie heeft M. Veldhuis
uit Enschedé geleverd, die den afstand Ensche
dé—Amsterdam (188 km.) te voet heeft afgelegd
in den tijd van 20 uur en 10 min. Drie Enche-
déers. F. Brummelaars van de R.K. wandel-
sportvereeniging ..EWV". A. Nijhof van de sport-
vereeniging „Rïgtersbleek" en M. Veldhuis, per
soonlijk lid van den Nederiandsehen Wandel
sportbond, hadden afgesproken den afstand te
voet af te leggen. Zaterdagochtend om 11 uur
startten de wandelsportenthousiasten bij het
VW-gebouw in Enschedé. Reeds na 18 km. moest
F. Brummelihaus opgeven. De anderen trokken
welgemoed verder en met onderbreking van
korte rustpauzen bereikten zij Zondagochtend
9 uur Amersfoort. Nijhof kon niet verder.
Veldhuis, die zich nog geheel fit voelde, zette
alleen den tocht voort.

laarvergadering De Waterratten

In de onder voorzitterschap van den heer G.
Voogd gehouden jaarvergadering van de H. Z.
P. C. „De Waterratten" zijn de jaarverslagen
uitgebracht. Door het uittreden van den heer B.
Bergman, werd het bestuur als volgt samenge
steld: G. Voogd, voorzitter, J. v. d. Booren, se
cretaris. v. Oosten de Bruynstraat 41, C. J. v. d.
Broek, penningmeester, S. T. de Vries, vice-voor-
ztier, P. Wapstra, 2e secretaris, J. M. Thuis en
Wlllemse, commissarissen. Het zwem- en polo-
secretariaat bleef in handen van den heer Van
Schagen. Met eenige hartelijke woorden reikte
de voorzitter het 10-jaren spelde uit aan de da
mes W. SterkComplet. J. Kroon—Kroeze. .T. v.

Aardweg, R. Verhagen en aan de heeren P.
Bakker. B. Bergman, J. Bergman. A. A. v. d,
Bogaerde, P. Pape, C. Rademaker cn J. v.
Viersen. Bij de bespreking zomerseizoen ont
vouwde het bestuur grootsche plannen omtrent
de viering van het 25-jarig bestaan; er zullen be
langrijke zwemevenementen worden
nlseerd.

„Linggadjati waarborgt een
duurzaam samengaan"

Het K.L M.-vIiegtuig. waarmee de voorzit
ter van de katholieke Tweede Kamer-fractie
prof. C P. M. Romme na zijn tocht door In
donesië terugkeerde, landde Zaterdagmiddag'
omstreeks 'vier uur op Schiphol. Als gevolg
van de slechte weersomstandigheden had hel
een dag vertraging ondervonden.

In de douaneloods stond prof. Romme de
aanwezige journalisten even te woord Op de
vraag, waarom hij niet in de republiek zelve
was geweest, antwoordde prof. Romme. dat
de republikeinen hem daartoe niet hadden
uitgenoodïgd.

Ten aanzien van niet-republikeinsche Indo
nesiërs kon prof. Romme mededeelen. dat
deze evenals de republikeinen volkomen ach
ter Linggadjatï staan. Zij zien in Linggadjati
een symbool van de Nederlandsche bereidheid
tot samenwerking op de basis van geltjkheid,
die ook zij als ideaal zien.

Prof. Romme's oordeel over Linggadjati is.
dat de overeenkomst, zooals zij daar is ont
worpen, een duurzaam samengaan tussohen
de twee gebïedsdeelen zal kunnen waarbor
gen en een onvoorwaardelijk element zal
kunnen zijn ten behoeve van het algemeen
welzijn der Indonesische volken.

Over Soekarno's positie wist hij te zeggen,
dat de meeningen ln de kringen der civiele
macht vaak aanmerkelijk afwijken van die
van de militaire macht, maar ten aanzien van
Soekarno loopen ze parallel,

Strenge straffen verwacht
tegen prijs-overtreding

Het Directoraat-Generaal voor de prij
zen zendt ons het volgende communiqué:
In de maand Januari werden in de ar
rondissementen Amsterdam, Alkmaar en
Haarlem 1046 processen-verbaal opge
maakt wegens overtreding der prijsvoor
schriften en wel tegen 1553 verdachten.

De Tuchtrechter voor de Prijzen legde
in hetzelfde tijdvak boeten op met een
tntaal bedrag van ruim 205.000 gulden
Verwacht wordt dat de Tuchtrechter in
toenemende mate van zijn bevoegdheid
gebruik zal maken om zaken te sluiten.
Het schijnt dat men niet gevoelig is voor
geldstraffen. Slechts rigoureus ingrijpen,
waaronder dan wordt verstaan het sluiten
van zaken en het publiceeren van vonnis
sen in de pers, zal indruk maken op de
prijsovertreders.

Weldatligheidsconcert door

gemengde koren

Het Gemengde koor „Polyhymnia" te Haar
lem, de Christelijke Zangvereeniging te Ben-
nebroek, het Gemengde koor „Vox Humana"
te Santpoort en Spaarndams Gemengd Koor,
alle staande onder leiding van den heer Henk
Arisz, zullen op Vrijdag 7 Maart in de Gem.
Concertzaal een concert geven, waarvan de
baten ten goede zullen komen van het Her
stellingsoord voor oorlogsslachtoffers „Uni
cum" te Heemstede. De heer Jac. Lagas (bari
ton) treedt als solist op en de begeleiding
verzorgt mevrouw Rie LagasKlok.

Ook het sedert korten tijd opnieuw opge
richte Kinderkoor van „Polyhymnia" zal zich
onder leiding van den heer L. J. van Meche-
len doen hooren.

Matlhaus Passion
te Haarlem

Haar traditie getrouw hoopt de Christelijke
Oratoriumvereeniging. onder leiding van den
heer George Robert, ook dit jaar weer Bach's
Matthaus Passion uit te voeren en wel op 27
Maart. 3 April en op Goeden Vrijdag 4 April.

Over het algemeen werken er dezelfde so
listen aan mee als verleden jaar, namelijk Jo
Vincent, Annie Woud, Theodora Versteegh,
Han le Fèvre, Lex Karsemeyer, Willem Ra-
velli. Herm. Schey en Theo Baylé. De bege
leiding is dit jaar toevertrouwd aan de Haar
lemsehe Orkest Vereeniging

De C.O.V, heeft haar voornemen, de uitvoe
ring dit jaar in de Groote Kerk te geven, we
gens de vele daaraan verbonden moeilijkheden
en wegens de te verwachten koude moeten op
geven. Alle uitvoeringen vinden daarom
plaats in de Gemeentelijke Concertzaal.

ALEXANDER GRAHAM BELL

Een wereld zonder telefoon is heden ten
dage ondenkbaar en toch is het nog maar
nauwelijks zeventig jaar geleden dat
Alexander Graham Bell een toestel uit
vond, bestemd „om langs electrischen weg
de menschelijke stem over eenigen af
stand over te brengen". Thans omspant een
net van telefoonlijnen onze aarde en
maken wij een praatje met onze kennissen j
in Batavia of New York! Wij aanvaarden
de telefoon als iets heel gewoons
en vinden het waarschijnlijk onge
looflijk dat zeventig jaar geleden
niemand iets wilde weten van Bell's uit
vinding, welke men toen als een weten
schappelijke curiositeit beschouwde zon
der eenig practisch nut!

Alexander Graham Bell, die honderd
jaar geleden in Edinburg het levenslicht
aanschouwde, was de zoon van een leeraar,
die spraaklessen gaf aan doofstommen. De
jonge Bell werd eveneens voor dit ambt
opgeleid en toonde reeds, toen hij vijf
tien jaar was, zijn specialen aanleg door
een apparaat te maken, dat de mensche
lijke spraak eenigszins kon nabootsen. Hij
studeerde aan de universiteiten in Edinburg
en Londen en ging in 1870 naar Amerika,
waar hij professor werd aan de universi
teit in Boston en college gaf in „vocale
physiologie". Na eenige jaren stichtte hij

Honderd jaar geleden, op 3 Maart ïgij
werd in Edinburg Alexander Grahair
Bell geboreneen toepasselijke n0a
voor een man. die op 29-jarigen keftiij
de eerste bruikbare telefoon heeft uit!
gevonden. Die uitvinding geschied
eigenlijk bij toeval en het heeft m
lang geduurd eer men de groote betee.
kenis er van ging inzien. Bell is een (fel
weinige uitvinders, die het succes uan
zijn uitvinding zelf heeft mogen bele«en'

stalen veer, welke in trilling raakte, ah
men tegen een membraan sprak, dat
aan bevestigd was.

Op 10 Maart voerde Bell voor het m
een telefoongesprek uit den kelder vat
zijn woning met Watson, die op zolder at
.Watson, kom hier, ik heb je noodig", qJ
waren de eerste woorden, ooit door er
telefoon overgebracht. Latei1 verklaag
Watson: r,~" U~J

bezig was
waarschijnlijk
hebben!''

Bell vroeg patent aan op zijn uitvinding
en het was een merkwaardig toeval, dat
een uur later op hetzelfde octrooibüreau
iemand verscheen, een zekere Elisha
Gray, die eveneens

n: „Als Bell geweten had, dat te
was geschiedenis te maken, zou te

zou te

belangrijkers ge^

0_. tfeen tde.

een eigen school voor "doofstommen en zijn j l°on had uitgwonden.^Gray betwistte

vrijen tijd besteedde hij aan het expe
rimenteeren met een toestel om geluiden
langs electrischen weg zichtbaar te ma
ken, zoodat dooven op aanwijsinstrumen-
ten konden zien, wat er tegen hen gezegd
werd. Nadat het apparaat in de praktijk
zijn onbruikbaarheid had bewezen, kwam
Bell op het denkbeeld, een „muzikale
telegraaf" te vervaardigen, waarmee het
mogelijk moest zijn pianospel via een
telegraaflijn in een andere plaats hoorbaar
te maken. Dit experiment was nogal kost
baar, want er moesten twee speciale pia
no's, voorzien van honderden stemvorken
en electromagneten voor getfouwd worden.
Hij was in dien tijd verloofd met een zijner
leerlingen, Mabel Hubbard, wier vader
schik had in de experimenten van zijn
schoonzoon-in-spé en deze grootend eels fi
nancierde. Toen de „muzikale telegraaf"
niet erg muzikaal bleek te zijn, kwam Bell
op de gedachte, het gesproken woord langs
electrischen weg van de eene plaats naar
de andere over te brengen. Papa Hubbard,
die waarschijnlijk juist de rekening van de
onbruikbaar gebleken piano's betaald had,
werd bij het vernemen van dit plan zeer
boos en verklaarde, de toestemming voor
het huwelijk met zijn' dochter te zullen
weigeren, als Bell niet terugkeerde tot
zijn oorsprokenlijk idee van de muzikale
telegraaf.

Toeval.

Bell zwichtte voor deze bedreiging. Drie
jaar lang werkte hij met zijn assistent
Watson aan de verbetering van zijn appa
raten. En op een snikheeten Junidag in
het jaar 1875, toen Watson in de kamer
bij het zendtoestel en Bell in een ander
vertrek met den ontvanger bezig was, pro
duceerde dit laatste apparaat een geluid,
dafT^3ell - opgewonden naar Watson deed
stormen onder den uitroep „Wat deed je
daar? Verander niets!" Het bleek, dat een
toevallig losgesprongen stalen veer in
trilling was geraakt en in de windingen
van een eleetromagneet stroomvariaties
had veroorzaakt, welke weer in geluid
waren omgezet.

Bel] zag gelukkig terstond het geweldi
ge belang van deze ontdekking in. Hij ris
keerde een conflict met zijn aanstaanden
schoonvader en samen met Watson ver
vaardigde hij in tien maanden tijds een
telefoon, gebaseerd op het principe van de

Het feit, dat er in verband met het tekort
aan brandstof en stroom geen extra-treinen
meer mogen loopen, was oorzaak, dat dui
zenden belangstellenden voor den cupwed
strijd in de „Valley" tussdhen Charlton Ath
letic en Preston North End de gewone trei
nen van de Southern Railway bestormden, er
spoedig in elk compartement wel 20 personen
stonden, en in elk station op de lijnen
naar Londen honderden moesten achterblij
ven. De treinen konden niet vertrekken, al
vorens spoorwegpersoneel, om de deuren te
kunnen sluiten, reizigers uit de diverse com-
partementen getrokken had. De wedstrijd
zelve had plaats o,p een met, sneeuw bedekte
bevroren grond, waarboven tonnen zand ge
strooid waren. De zon maakte van het geheel
een glibberig papje, waarin de spelers meters
ver doorgleden. Preston begon, alle bezwaren
ten spijt, met een knap short-passing, dat in
de eerste minuten bijna een doelpunt op
leverde. Charlton opende echter na 22 minu
ten de score door linksbuiten Duffy, die den
bal uit een throughpass door de verdediging
liep en hem over het hoofd van den uit
loopenden doelman in het net plaatste. Mcin
tosh maakte een minuut vóór rust gelijk (l-l)
Charlton hernam ll minuten na de rust op
zeer gelukkige wijze de leiding, toen Hurst,
tijdens een strijd om den bal bij een der doel
palen plotseling ten tooneele verscheen en
het leer in het doel deponeerde, waarop een
razend protest der spelers van Preston volg
de, zonder succes evenwel.

Liverpool gaf Birmingham een lesje. De
doelman van Liverpool, Sidlow, raakte ge
durende het eerste kwartier den bal slechts j
éénmaal aan. Stubbins gaf na 32 minuten
Liverpool met een grandioos schot de alles
zins verdiende leiding, met welken stand de
georga-1 rust inging. Edwards maakte na de hervat
ting uit een strafschop gelijk, maar daarna

58. „Het is belachelijk!" riep de Koning.
„U durft een edel edelman als baron
Goedbloed te beschuldigen? Wanneer het
niet zo droevig was, zouden wij lachen!
Haha! Ha!" „Haha! I-la;" zeiden de schild
wachten. „Zwijgt!" hernam de Koning.
„Geef die lappen en lintjes terug aan den

hofmaarschalk! En luister toe! Wij zullen
thans recht over U spreken! Gij, markies
d'Isengrim, verliest het recht tot het dra
gen van een oogglas en zult gedurende
veertien dagen een muilkorf moeten dra
gen! Voert het individu weg!" De ongeluk

kige markies werd door de schildwachten
weggeleid en de gelukkige hofmaarschalk
trok zijn medailles weer 'aan. Op dat mo
ment trad er een bediende door een zij
deur binnen. „Hier is baron Goedbloed van
Maupertuus!" zei de man. Hij verzoekt
door Uwe Majesteit ontvangen te worden!'

was het weer Liverpool dat voortdurend het
initiatief behield. Balmer gaf Liverpool de
leiding en. hoewel Paisley van Liverpool be
wusteloos van het veld gedragen moest wor
den, scoorde Stubbins het derde doelpunt,
toen hij den bal uit een vrijen schop, door
Liddell genomen, in het doel kopte. Stubbins
scoorde ook het vierde doelpunt voor Liver
pool.

De wedstrijd tusscben Sheffield United en
de tweede klasser Newcastle United was
spannend van de eerste minuut af, De ploegen
speelden snel en technisch knap voetbal, dat
door 60,000 toeschouwers werd toegejuicht.
Bentley schonk Newcastle na 20 minuten de
leiding uit een strafschop en de tweede klas
ser, die zich uitsluitend op open spel toelegde,
vergrootte 8 minuten later den voorsprong
door Milburn. Een resultaat, dat niemand be
vreemdde, aangezien Newcastle voortdurend
superieur geweest was. Middlesbrough nam
eerst 2 minuten vóór de rust de leiding door
Walker, nadat de tweede klasser Burnley
voordien den toon had aangegeven en de
amateur-vleugelspeler Kippax een buitenspel-
doelpunt had gemaakt. Fenton maakte een
tweede doelpunt, doch dit werd wegens bui
tenspel van Stuhler ongeldig verklaard. Burn
ley scoorde door Morris den gelijkmaker (1-1).

Engelsclie league.

De uitslagen der leaguewedstrijden luiden
in de eerste divisie: ArsenalChelsea 1—2,
Blackburn Rovers—Leeds United 1—0, Black
pool—Bolton Wanderers 01, Derby County
Brentford 2—1, PortsmouthGrimsby Town
41, SunderlandManchester United 11,
Wolverhampton Wanderers—Stoke City 3—1.

Veehouder werd „veehouwer"

Elke week een koetje

„Elke week een koe is een kapitaaltje in
een jaar", dacht blijkbaar de Aalsmeersche
veehouder N. S. verleden zomer en herfst
en hij liet v|jf maanden lang één koebeest
per zeven dagen slachten, op die manier
een aantal Amsterdamsche vleescheters
geruim en tijd van dure en bonlooze lappen
voorziend.

Hoewel deze klant van den Haarlem-
schem Economischen rechter geen speciale
slachthandelingen had verricht hij
heesch de doode dieren slechts omhoog,
wanneer zij in het eerste stadium voor de
vleeschpot verkeerden achtte de ma
gistraat hem toch den hoofdpersoon van
het uitgebreide complot en de twee jaar
met aftrek, waarmee de Officier dreigde,
werden in de uitspraak slechts met zes
maanden verminderd. Tegen den loonsla-
ger, die voor het zware maar niet zeer
winstgevende werk moest opdraaien, vroeg
de Officier wegens door den verdediger
naar voren gebrachte en uiterst tragische
familie-omstandigheden invrijheidstelling,
welk verzoek door den rechter in een von
nis werd omgezet.

Bell de primeur en er moesten niet minde:
dan zes processen gevoerd worden voorde
het patent aan Bell werd verleend, fo;
groote teleurstelling van Gray, w:ea
medewerker verklaarde: „Van alle nier.,
schen, die de telefoon niet uitgevondo
hebben, is Gray er het dichtst bij ge.
weest!"

Bell had aanvankelijk weinig plezier van
zijn uitvinding. Het publiek bleef onver,
schillig en zakenlieden, die Bell trachtte
te interesseeren voor zijn telefoon, lachten
hem uit. Alleen de uitgever van de plaat,
selijke krant, de „Boston Globe" zag fc-
belang van Bell's „spreekmachine" in
maakte er gebruik van om een verslag tj-
een belangrijke gebeurtenis Ln Safe,
Massachusetts, snel naar Boston over te
brengen.

„Het spreekt!1

Op de groote eeuwfeest-tentoonstelling
welke in 1876 in Philadelphia werd ge.
houden, stond Bell's telefoon in een afgj.
legen hoekje, waar niemand er aandacht
aan schonk. Totdat op zekeren dag de kei.
zer van Brazilië de tentoonstelling bezocht,
De keizer, die na een bezoek aan de univer.
siteit van Boston met Bell kennis had ge
maakt informeerde belangstellend naar zijn
werk. De uitvinder maakte den hoogen bi-
zoeker bescheiden attent op zijn telefoon,
tot groote ontstemming van de leden van
het tentoonstellingsbestuur, die van iro
ning waren, dat men een keizer toch niet
met dergelijk „kinderspeelgoed" snoeit
lastig vallen. Bell legde de werking van zijn
toestel uit en tot verwondering der om
standers hield de keizer op Bell's verzoek
den ontvanger tegen het oor. Bell snelde
naar den zender aan het andere einde van
het gebouw. Tot ieders verbazing riep de
keizer plotseling uit: „Het spreekt, het
spreekt!" Nu verdrongen zich ook de le<ien
van 's keizers gevolg en de bestuursleden
van de tentoonstelling om het toestel
Iedereen wilde ook eens luisteren! Bell
was plotseling een beroemd man. Zijn toe
stel kreeg de eereplaats op de tentoon
stelling.

Hoewel deze gebeurtenis zeer sterk tot
de verbeelding van het publiek sprak
duurde het nog eenige jaren voor men het
groote belang van Bell's uitvinding inzag,
Maar nadat Edison de werking van de
telefoon aanmerkelijk had verbeterd door
gebruik te maken van koolgruis-miero»
foons en inductie-spoelen, breidde de toe
passing der telefoon zich zeer snel uit. Bell
richtte de „Bell Telephone Association"
op, waarvan hij, zijn schoonvader en Wat
son aanvankelijk de eenige aandeelhouders
waren. Herhaaldelijk moest hij procedce-
ren tegen maatschappijen, die zijn patent
onrechtmatig gingen exploiteeren en ten
slotte verkocht hij zijn belangen bij dt
Bell Telephone Maatschappij, hetgeen hem
een aardig fortuin opleverde.

„Incident". Het Amerikaansche departement
van Oorlog heeft bevestigd, dat twee Ame
rikaansche leger-officieren, Major Riggen
Captain Collins, beiden toegevoegd aan
den militairen attaché in Mandsjoerije,
door Chineesche communisten gevangen
zijn genomen.

U.N.O.-bezetting. Generaal MaeArthur os-
perbevelhebber ln Japan zou voorge
steld hebben, onmiddellijk na het sluiten
van het vredesverdrag met Japan, de be
zetting van dat land over te dragen aan
de U.N.O b:i wijze van „proefneming me:
de colleetie\ veiligheid."

Kom terug! Radio Boedapest heeft bekend
gemaakt, dat alle Hongaren, die „zonder
speciale vergunning" in het buitenland
vertoeven, naar hun vaderland terug
moeten keeren, op straffe van verlies van
burgerrechten.

Bom-raadsel. In een hotel in Chicago schreef
B Schmidt zijn naam in het gastenboek
en verklaarde daarbij: „Over enkele mi
nuten zal een atoombom explodeeren"
Twintig minuten later werd een groot ge
bouw in de buurt door een ontploffing met
den grond gelijk gemaakt. Vier personen
werden gedood en twintig gewond.
Schmidt is door de politie gearresteerd.

Kaaimannen. De Boliviaanscbc stad Trinidad
is geheel door het water van de rivier
Mamore ingesloten. 12.000 personen zijn
geïsoleerd en kaaimannen zwemmen door
de straten.

Vlotte zuivering. De zuivering van de colli*
borateurs in Frankrijk loopt ten einde en
er moeten nog slechts vierduizend geval
len berecht worden. Van de honderdder
tig ter dood veroordeelden zijn er zestig
terechtgesteld.

Artsenstaking. De Fransche artsen hebber»
met staking gedreigd, als het quantum
auto's, dat aan dokters wordt toegewe
zen, niet verhoogd wordt. Sinds Juni 1915
z|in slechts 750 auto's beschikbaar gesteld
voor de 35.000 Fransche artsen.

Standaard-defensie, officieel is niets bekend aan-
gaande uitbreiding van de Amerikaansch*
En.gelsch-Canadeesche standaardiseering
militaire uitrusting tot België, maar e«n
woordvoerder van het Belgische ministerie
van Verdediging heeft den correspondent
van Reuter meegedeeld, dat de zaak vermoe
delijk wordt opgenomen met kolonel pefrsi*
teur, wanneer die volgende week Londen
bezoekt. Engeland zal echter het initiatief
moeten nemen.

Ontslag, De centrale Chineesche regeering heeft
het ontslag aanvaard van den minister-presi
dent Dr. T. V. Soeng. De Joean (het hoogste
wetgevende lichaam) had na een stormachtig
debat over het falen van Soeng, om ingrij
pende maatregelen tegen de inflatie te tref
fen.' onlangs op zijn ontslag aangedrongen.