Bij den vijftigsten sterfdag
van Johannes Brahms
ÉflüWiïïiiTni
Nederlandsch kapitaal droeg veel bij tot
Je ontwikkeling der Vereenigde Staten
Hooftherdenking
Ook zonder het visum
vele formaliteiten
Het drank-gebruik toegenomen,
het misbruik niet
jy-ivnFRDAG 3 APRIL 1947
Ten aanzien van de financieele betrek
kingen tusschen beide landen op dit oogen-
blik, gewaagde de heer Wilkinson van de
groote bedragen aan Amerikaansche effec
ten en andere deelnemingen in Amerikaan
sche ondernemingen van Nederlandsche
beleggers. Volgens officieele cijfers bezaten
in Juni 1941 5179 Nederlandsche ingeze
tenen activa in Amerika, van wie vierdui
zend particulieren waren. Volgens de koer
sen van dien tijd vertegenwoordigden deze
activa een waarde van ongeveer een mil
liard dollar inclusief ongeveer 300 millioen
dollar in effecten.
Onze schuld aan dc V. S.
Ter illustratie van de schuld van den
Nederlandschen staat aan de Amerikaan
sche regeering, haalde de heer Wilkinson
cijfers aan uit een Memorie van Antwoord
van minister Lieftinck aan de Tweede
Kamer van November 1946, volgens welke
per 31 October van dat jaar deze schuld
circa 337 millioen dollar bedroeg of 893
millioen gulden. Hij was er zeker van, dat
dezelfde verhouding van wederzijdsch be
grip en onderling vertrouwen, een verhou
ding die reeds meer dan 150 jaar bestaat,
zou voortduren.
Het Nederlandsche crediet staat in de
Vereenigde Staten altijd hoog aangeschre
ven, hetgeen een natuurlijke weerspiege
ling is van den goeden naam der Neder-
edurende en na den afgeloopen landsche regeering en het Nederlandsche
Onze schuld aan de V.S.
thans bijna f900
millioen
sedert hel bestaan van dc Vereeniirde
"ten als natie heeft er tusschen de Ver-
eeni'de Staten en Nederland op financieel
«bied een nauwe en hartelijke samenwer-
bestaan welke voor heide landen vele
bliirende voordeden heeft opgeleverd."
Vit verklaarde dc heer E. C. Wilkinson,
attaché van de Amerikaansche ambassade
|e 's-Gravenhage, In een te Amsterdam
„houden rede over de financieele betrek-
ti„gen tusschen Nederland en de Vcr-
eeniïde Staten-
n heer Wilkinson nette uiteen, hoe de
Aaoinpmin" van Nederlandsch kapitaal
Sds een belangrijke rol heeft gespeeld
h het vestigen van ondernemingen, die
inmiddels ertoe hebben bijgedragen om de
Vereenigde Staten te maken tot de groote
landbouw- en industrienatie van heden.
Aan den anderen kant heeft de stroom van
Saai uit de Vereenigde Staten naar
Nederland na den eersten wereldoorlog en
éveneens gedurende en Hon afpolnnnpn
oorlog een nuttig effect
•pe financieele betrekkingen tusschen
Nederland en de Vereenigde Staten ont
stonden reeds zes jaar na de onderteeke-
éin" van de Onafhankelijkheidsverklaring,
waarmede de Vereenigde Staten als natie
het levenslicht aanschouwden. In 1782
„laatste de Amerikaansche regeering een
j-gning van 5.000.000 in Nederland, met
een looptijd van tien jaar en een rente van
1 nrocent en hetzelfde herhaalde zich in
1784 1787, 17 88, en van 1790 tot 1794. Al
deze' leeningen waren kort na het begin
van de negentiende eeuw volledig afgelost.
Vooral bij de ontwikkeling van het Ame
rikaansche transportwezen heeft Neder
landsch kapitaal de helpende hand gereikt.
In 1792 werd het eerste groote kanaalpro
ject in de Vereenigde Staten door Neder
land gefinancierd. De sluizen in dit kanaal
werden gebouwd volgens plannen van Ne
derlandsche waterbouwkundigen.
Omstreeks het midden van de negen
tiende eeuw en in latere jaren droeg Ne
derlandsch kapitaal er in aanzienlijke mate
toe bij om. den aanleg mogelijk te maken
van de groote Amerikaansche spoorweg
netten in het Midden-Westen, het Zuid-
Westen en de spoorlijnen uit Chicago, St.-
Louis en andere plaatsen naar de kust van
den Stillen Oceaan. Aandeelen van Ame
rikaansche spoorwegen werden bij Neder
landsche beleggers in toenemende mate
populair 'en in 1873 waven een zestigtal
spoorweguitgiften op de Amsterdamsche
markt geplaatst of werden onder Neder
landsche beleggers verhandeld.
Een andere bijdrage in de ontwikkeling
der Vereenigde Staten, waarin Nederland
sche beleggers een rol speelden, was het
'verschaffen van geld op hypotheek ter
verbetering der landbouwgebieden in de
streken van het Midden-Westen.en in de
Westelijke staten. Deze wijze van belegging
door Nederland begon belangrijken om
vang aan te nemen omstreeks het jaar 1880
en bedroeg bij het uitbreken van den eer
sten wereldoorlog meer-dan 50 millioen
dollar.
Vóór 1909 vormden spoorwegfondsen het
grootste deel van Nederlands beleggingen
ui de Vereenigde Staten. In de jaren daar
na evenwel kregen de Nederlandsche be
leggingen steeds meer een gevarieerd ka
rakter en breidden zich uit tot practisch
alle terreinen der industrieele activiteit.
Vooral de Amerikaansche staalindustrie
deed een beroep op de Nederlandsche be
leggers en naar schatting bedroegen alleen
de' beleggingen in de staalindustrie om-
streeks_1907 meer dan 50 millioen dollar.
Bij het uitbreken van den eersten we
reldoorlog werden aan de Amsterdamsche
Effectenbeurs 250 Amerikaansche fondsen
verhandeld, bestaande uit 47 aandeelen
van verschillende spoorwegen en 59 van
industrieele ondernemingen, alsmede 123
verschillende soorten spoorwegobligaties
en 21 obligaties van industrieën en andere
ondernemingen. Men schat, dat toen de
waarde van het Nederlandsche bezit in
Amerika ongeveer 600 tot 800 millioen dol
lars groot was, de goudvoorraad uiteraard
niet meegerekend.
Toen na den eersten wereldoorlog Ne.
derland tijdelijk ophield een kapitaal-
exporteerende natie te zijn volgde de
stroom van beleggingen tijdelijk een om
gekeerde richting. Bovendien werden om
streeks het midden van de twintiger jaren
voor circa 150 millioen dollar aan Neder-
landsch-Indische obligaties, gegarandeerd
door het Koninkrijk der Nederlanden, aan
Amerikaansche beleggers aangeboden.
Dezè en andere Nederlandsche emissies
werden op de Amerikaansche effecten-
markten verhandeld tegen koersen, die voor
de oorspronkelijke koopers bevredigend
waren.
publiek wat betreft het nakomen van con-
tractueele verplichtingen. Mede dragen
hiertoe bij de energie, het overleg en de
onwrikbare vastberadenheid die het Ne
derlandsche volk in den loop der jaren
aan den dag heeft gelegd bij de ontwikke
ling van de commeröieele, industrieele en
financieele hulpbronnen, des lands,
weerwil van zijn geringe grootte en de
schaarschte aan gevarieerde delfstoffen.
Schoonheidssalon voor
koeien
Een koe, die dezer dagen een Amster
damsche schoonheidssalon van binnen
mocht bewonderen4 heeft niet lang over
de voor haar vreemde belevenissen kun
nen nadenkenwant in plaats van poeder
op den neus werd haar het mes. op den
keel gezet, zoodra zij via den salon in
den kelder er onder ivas aangeland. De
C.C.D. stelde veel belang in de schoon-
heidsfabriek en ontdekte spoedig een
loopplank naar lagere regionen, waar de
koe in uitgebeenden toestand werd aan
getroffen. Het misleide rund zal ver
moedelijk door den economischen rech
ter gewroken worden.
Vorstschac'e aan tarwe
40 a 50 procent
Uit de tot dusver bij de directie van den
Landbouw ingekomen rapporten van de rijks-
landbouwconsulenten blijkt, dat de aanvanke
lijk zeer sombere verwachtingen ten aanzien
van de vorstsehade in den akker- en weidebouw
thans iets optimistischer zijn geworden, hoewel
er nog geen definitieve gegevens bekend 2ijn.
Hoe moeilijk hot is om de vorstsehade te be
palen, moge blijken int het feit. dat het voor
komt. dat een gewas aanvankelijk begint uit
te loopen, doch na verloop van eenigen tijd
plotseling sterft. Het is dan ook zeer goed mo
gelijk. dat gewassen, welke er momenteel goed
voorstaan, achteraf nog kunnen tegenvallen.
Voor de tarwe, waar aanvankelijk de schade
werd geraamd op ongeveer 80 procent, laat de
situatie zich iets gunstiger aanzien. Voor zoover
gegevens bekend zijn, is een schade van onge
veer 40 a 50 procent te verwachten. Uit den
aard der zaak is de winterharde tarwe de vorst
periode beter doorgekomen dan de minder
wintex-harde. Voorts heeft de vroeg (in Septem
berOctober) uitgezaaide tarwe het beter ge
daan dan de laat (in November) uitgezaaide.
Voor wintergerst zijn nog geen cijfers vast
te stellen. Wel zijn ook voor dit gewas de voor
uitzichten niet meer zoo somber als eenlge
weken geleden.
Rogge heeft de vorstperiode over het alge
meen vrij goed doorstaan. Ook bij de rogge ls
de vi-oeg ingezaaide vrucht de koude beter door
gekomen dan de laat gezaaide. Het blijvend
grasland staat er vrij goed voor, behalve op die
perceelen, waar het water niet vlug kon weg
vloeien en op het gewas is blijven staan. Met
het pas ingezaaide grasland staat het er minder
goed voor, waarbij vooral de perceelen. die in
den nazomer zijn Ingezaaid, geen hooge ver
wachtingen wekken. Beter is het gesteld met
de perceelen, die reeds in Juni zijn Ingezaaid.
Gemeenschap der Woodbrookers
In de maand April organiseert de Ar
beiders Gemeenschap der Woodbrookers te
Bentveld tweemaal een weekend-confe
rentie. Voor mannen en vrouwen, werk
zaam in het bank- en effectenbedrijf wordt
een conferentie gehouden op 12 en 13
April. Sprekers zijn de heeren Ed. van
Cleeff en J. Paardekooper. De leiding be
rust bij mr. dr. J. F. de Jongh.
Op 19 en 20 April zal de Joodsche reli-
gieus socialist Martin Buber, vroeger een
der geestelijke leiders van het Duitsche
Jodendom, thans hoogleeraar in Jeruzalem,
een bezoek aan Bentveld brengen. Hij zal
twee inleidingen houden. Over Martin
Buber en zijn werk zal mejuffrouw dr.
Juliette Binger spreken.
REIZEN NAAR ENGELAND
Autorace onder de palmen. - Hier is een voorproefje, van wat wij te zien zullen krij
gen als het circuit in Zandvoort op tijd klaar komt en de Grand Prix van Nederland
er aan het eind van dezen zomer zal worden verreden. Wij zullen ons hart kunnen
ophalen aan het machtige ronken van de open uitlaten, van de Alfa's, de Maserati's,
de Delahayes en Bugatti's, misschien zelfs de nieuwe Engelsche V/2-liters van Ray
mond Mays. Wij zullen de bittere, prikkelende reuk van renwagen-ólie opsnuiven.
Wij zullen een heelen langen, lieven dag kunnen genieten van het schouwspeldat
de coureurs ons bieden, wanneer zij met tachtig kilometer door een scherpe bocht
gieren, of met honderdtachtig over de rechte stukken flitsen.
Op 21 Mei 1947 zal het 300 jaar geleden
zijn, dat een der groote figuren uit onze
gouden eeuw, Pieter Corneliszoon Hooft,
overleed. Ter herdenking van dit feit zullen
in de tweede helft van Mei overal in het
land herdenkingsbijeenkomsten worden
georganiseerd, waartoe een groot aantal
autoriteiten hun medewerking heeft toe
gezegd. Tevens zal vanwege het „Amster
damsche comité voor de..herdenking van P.
0. Hooft (16471947)" en onder auspiciën
van het „Nationale P. C. Hooft-Comité"
een beschrijving van Hooft's leven en werk
verschijnen met een bloemlezing uit zijn
oeuvre. De tekst van deze kroniek is ge
schreven door mevrouw dr. A. H. M. Ro-
mem-Versthoor, het illustratieve gedeelte
werd verzorgd door drs. H. van der Bij 11,
secretaris van het Vondelmuseum en de
typografische verzorging is in handen van
van Krimpen.
Het plan is opgevat om alle leerlingen
>an inrichtingen voor hooger, middelbaar
011 lager onderwijs en de in de jeugdver
enigingen georganiseerde jongeren in het
zit te stellen van deze kroniek tegen een
prijs331 V°°r deze groepen vastgestelden
Het. comité hoopt op deze wijze te be-
tüa dat de Nederlandsche jeugd ten
J van Herdenking niet vreemd staat
genovër dezen grooten vert-egenwoordi-
rie ?nze g0l,den eeuw. De tekst van
k Ju?" en de keuze van de bloemlezing
8€steld.° speciaa* voor ^it doel samen-
Het geboortehuis van Brahms in Hamburg.
Een ademlooze Indiër
24- uur begraven en
levend opgedolven
Zaterdagavond om zes uur werd de
,.Yogi" Remanand Swami, die beweert dat
hij zonder ademen kan leven en zijn hart
slag kan beheerschen, voor 24 uur begra
ven op de terreinen van de Khalsa uni
versiteit bij Bombay, bij wijze van expe
riment.
Na een korte toespraak tot de groote
menigte die was opgekomen om hem te
zien begraven, daalde hij af in een cemen
ten graf van 6 bij 5 bij 4 voet. Hij hurkte
met gekruiste armen en beenen op een
plank, terwijl werklieden zijn graf met
planken afdekten en dit toen met cement
dicht maakten.
Swami wil met deze proef de macht van
den geest over het lichaam demonstreeren.
Zondagavond werd hij weer levend opge
graven.
Toen de planken verwijderd waren,
kreeg de United Press-correspondent toe
stemming om in het graf te kijken en hij
zag hoe Swami bewegingloos nog in de
zelfde houding zat die hij voor zijn begra
fenis had aangenomen. Zijn beenen waren
gekruist; zijn armen rustten op zijn knieën
en zijn oogen waren gesloten.
Swami bevond zich nog altijd kennelijk
in trance toen hij op een podium werd ge
plaatst ten aanschouwe van een menigte
van tienduizend personen. Na volle vijf
minuten klopte een discipel Swami zaoht
tegen het hoofd; toen toonde Swami tee
kenen van terugkeerend leven.
De begrafenis schijnt voor Swami geen
nadeelige gevolgen gehad te hebben.
Een bekende hartspecialist uit Bombay,
die de opening van het graf bijwoonde,
zeide dat de medische wetenschap de ver
richting niet kan verklaren, welke een
normaal persoon binnen twee of zeker
binnen drie uurxgedood zou hebben.
Swami heeft beloofd om binnenkort zijn
krachten te demonstreeren aan de medici
van Bombay.
NEDERL. MODERNE MIDDENSTANDSBOND
Dezer dagen is een vergadering van den Ned.
Mod. Middenstandsbond gehouden. Na een in
leiding van een lid van het hoofdbestuur, den
heer Neuteboom, werd besloten tot her-oprich
ting van de afdeeling Haarlem, die zich in 1940
uit de openbaarheid terugtrok..
Het bestuur bestaat uit de heeren Wesselius,
voorz.; W. Laatseh. secr., Ternatestraat 21; B.
Hartman, penningm.; Allessie en te Nuyl be
stuurders.
r\ IE drie concerten van Richard Wagner
in Weenen in den winter van 1862, die
hem zooveel bijval en zoo weinig geld in
brachten, dat hij niet eens zijn hotelreke
ning betalen kon, waren ook door Brahms
bezocht, destijds een dertiger, zoo juist di
rigent van de „Wiener Singakademie"
worden en omgeven door het prille licht
van zijn eerste successen. De kroniekschrij
ver bericht, dat Brahms zich afwijzend be
toonde en den geestdriftigen Weisheimer
uitlachte, toen deze zóó heftig applaudis
seerde, dat zijn witte handschoenen barst
ten. Toen een goede tien jaar later, Nietz
sche Wagner in Bayreuth bezocht, legde
hij Brahms' „Triumphlied" op den vleugel.
De uitwerking was natuurlijk explosief:
Reeds de roode band werkte op Wagner
als de roode lap op een stier. „Handel,
Mendelssohn en Schumann in leer gebon
den" schreeuwde hij.
Neen, ze waren tegenstanders, moesten
tegenstanders zijn, als mensch, als man,
als kunstenaar. Wagn'er, de 20 jaar oudere,
klein, bewegelijk, oneindig vitaal, Wagner,
die niemand naast zich dulden wilde, de
politicus, de polemicus, door Europa ja
gend, vandaag revolutionnair, morgen
vriend des konings, schuldenmaker, man
Johannes Brahms.
van het theater, met een hofstaat om zich
heen van een bijna vorstelijke praal. En
Brahms, de zware man, musicus en niets
dan musicus, blij, ontheven te zijn van alle
paedagogische en officieele verplichtingen,
om in goeden welstand te kunnen werken,
gelukkig, Noord-Duitschland achter zich
gelaten en in Weenen die sfeer, dien kring
te hebben gevonden, die hij, de ongetrouw
de man, noodig had; bij het ouder worden
steeds kuriger, steeds onbehouwener, een
„vrouwenhater", hij, die jaren lang met
Klara Schumann, zijn Wertherliefde, de
diepste brieven gewisseld had. Wagner,
schepper van het „Universalkunstwerk",
zijn eigen dichter, zijn eigen décox-ontwer
per, geheel naar de toekomst gekeerd, en
Brahms steeds dieper, steeds verder terug
gaand, steeds liefdevoller zich in het ver
leden vex-diepend, om het te vervullen,
levend te maken, te versterken, te vol
tooien. En toch, beiden gezichten van een
enkelen Januskop, Wagner naar 't morgen,
Brahms naar het gisteren gewend.
Deze strijdperiode hier „Brah'maan",
hier Wagneriaan is al lang voorbij. Ge
lukkige tijden, toen men zich nog heesch
brulde om een symphonie en blauwe plek
ken opliep ter wille van een opera. Reeds
lang tronen Wagner en Brahms eendrach
tig op de hoogten van de Parnassus en ver
bazen er zich over wat er van Europa ge
worden is, Sinds zij de oogen sloten.
Bij Brahms is dat, vandaag op den dag
af, 50 jaar geleden.
schilderachtige, hooge huur-kazerne in de
armeluiswijk. De kleine Johannes, zoon
van den contrabassist aan den stads-
schouwburg, speelde zoo nu en dan ook in
St. Pauli voor de matrozen. Met een Hon
gaar, een avonturier en vioolspeler, ging
de jongeling al heel gauw op zijn eerste
„concertreizen". Tot Joachim den jongen
Brahms bij Robert Schumann aanbeveelt,
deze beiden elkaar in Düsseldorf vinden,
en Schumann vol vreugde den nieuwen
meester profetisch aankondigt: „Hij moest
komen!" Slechts kort in Detmold,
slechts kort in Hamburg, dan gaat het naar
Weenen. Brahms voelt hier zooals menig
ander uit het Noorden, het eeuwige vader
land, voelt Beethoven en Schubert, (in
wier nabijheid hij tenslotte ook op de Wie
ner Zentralfriedhof rusten mocht) diri.
geert eerst de Singakademie, dan de phil-
hai'monïsche concerten en vestigt zich in
1878 definitief in Weenen. En zie, de Ham
burger, de Noordduitscher, de protestant,
zit spoedig ook buiten „beim Heurigen",
(gelegenheid, waar jonge wijn geschonken
wordt), waar men zoo verstandig drinkt
en zoo zalig musiceert, wordt eerst als
pianist vol liefde, vol vereering opge
nomen, schiet wortel en bloeit in zijn
strenge schoonheid als een van de koste
lijkste bloemen in den toovertuin der Oos.
tenrijksche muziek.
Het was meer dan een verblijf, meer dan
vriendschappelijk opgenomen worden, dat
bewijzen de „Walzer" en de „Liebeslieder-
walzer", die met hun Weensche „Leid-
freude", vol goede Oostem-ijksche zonnig
heid in ieder huis en hart binnen gedrongen
zijn. Afgezien van concertreizen door de
monarchie, door Duitschland, naar Holland
en naar Zwitserland, afgezien ook van de
in scheppend opzicht gezegende vacantïe
in het Oostenrijksche Alpenland, bleef
Brahms in Weenen, maar al te spoedig,
vooral door Hanslick, Öen gezworen Wag-
nervijand, tot muziekpaus verheven, maar
al te fel bestreden als tegenpool van Wag
ner, Bruckner, Wolf, en de geheele „toe
komst". En zooals Wagner een wereld
schiep, die leerlingen en volgelingen be
vruchtte, zoo ook Brahms;
Staal uit Amerika voor
De heer W. J. van der Wal, opzichter bij
den dienst van den Rijkswaterstaat, direc
tie bruggen, die sinds Januax-i op inspectie
tocht in de Amerikaansche staalfabrieken
is geweest, heeft voor zijn vertrek naar
Nederland verklaard, dat Nederland ver
scheidene duizenden tonnen staal in de
Vereenigde Staten heeft besteld. De kwali
teit van het Amerikaansche staal vond hij
zeer bevredigend, maar hij was teleurge
steld over de ter beschikking gestelde hoe
veelheid. Hij zeide dat het grootste' deel
van het Amerikaansche staal gebruikt zal
worden voor het herstel van de Moerdijk-
brug en de bruggen bij Arnhem en Kei-
zersveer.
Voor de meer dan 600 bruggen, welke
tijdens den oorlog beschadigd werden, zal
meer dan 40.000 ton constructiestaai noo
dig zijn.
Uit Londen is thans officieel bericht ont
vangen van de opheffing der visa voor
Nederlandsche reizen naar Engeland per
15 April.
Er wordt echter nadrukkelijk op gewezen,
dat dit geenszins een onbelemmerd verkeer naar
Groot qrlttannlë inhoudt; een immigratie-
officier in de plaats van aankomst aan de over
zijde van het Kanaal zal moeten uitmaken, of
de reis wel of niet gemotiveerd is. In het laat
ste geval wordt de Nederlandsche bezoeker
onverbiddelijk afgewezen. Om in Engeland een
betrekking te aanvaarden, moet de adspirarxt-
werknemer een desbetreffende vergunning van
het Engelsche ministerie van arbeid overleg
gen. Familiebezoeken dienen gedekt te zijn,
behalve dooi- een geldig paspoort (welk docu
ment natuurlijk als nummer ccn op het lijstje
van de bcnoodigde papleren staat) door een
uitnoodlging van familie of vrienden en wan
neer men langer dan twee maanden In Engeland
blijft, zal men zich na deze periode bij de plaat
selijke politie moeten melden, onder overleg
ging van twee pasfoto's. Zakenlieden zullen er
verder goed aan doen. bij het betreden van
Engelschen bodem bewijsstukken van te bezoe
ken relaties bij de hand te houden. Bovendien
blijven de wederzijdsche devlezenbcpalingen
onverminderd van kracht en tenslotte zullen
zoogenaamde „statenloozen", dus degenen, die
een vreemdcllngenpas bezitten, aan de oude
visum-bepalingen gebonden blijven.
Het reizen door of naar Britsche kotonlen
blijft voor Nederlanders onmogelijk, tenzij zij
een visum kunnen toonen.
Binnenlandsche formaliteiten.
Wie naar het buitenland wil. vraagt bij
de secretarie zyner gemeente een paspoort aan,
waarbij een eventueel oud paspoort moet wor
den ingeleverd. Na verloop van®eenigen tijd,
(meestal zes weken doch in spoedgevallen eer
der) krijgt men zijn pas. Om aan liet noodige
buitenlandsche geld te komen, waartoe dc Ne
derlandsche Bank een toewijzing moet ver
schaffen, dient echter het nut of de noodzaak
van de reis vast te staan, tn het algemeen ge
sproken worden de „ordres de mission" door
drie departerrtenten verstrekt: voor zakenreizen
door het ministerie van Economische Zaken,
voor wetenschappelijke, eultureele (artistieke)
en onderwljs-aangelegenheden door het ministe
rie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
en voor de overige gevallen door het ministerie
van Buitenlandsche Zaken. Zakenlieden kunnen
hun aanvragen het best via hun vakgroep in
dienen. Het toerisme geschiedt op basis van
uitwisseling en de financiering daarvan door
clearing..
Aan Nederlandsch geld mag men niet meer
dan dertig gulden op reis meenemen; voorts
krijgt men naar gelang van de behoeften een
zeker bediag aan reis-chèques en een kleine
som voor de onmiddellijke uitgaven in het
vreemde land toegewezen. Deze bedragen wor
den In het paspoort aangeteekend. Slechts wie
over familie of andere relaties in den vreemde
beschikt, die bereid zijn' de uitgaven aldaar te
bekostigen, kan het wagen, zonder deviezen de
grens te overschrijden.. Het medenemen van
..zwart" geld wordt natuurlijk bij ontdekking
zwaar gestraft.
EEN CENTRALE SCHOENMAKERIJ
TE LEIDEN?
Sinds korten tijd is er onder de schoen»
hei-stellers van Leiden een actie gaande,
welke er op is gericht, om alle bestaande
reparatie-inrichtingen in de stad te doen
verdwijnen en te vervangen door een in
onderlinge samenwei-king op te richten en
te drijven centraal bedrijf op moderne
leest geschoeid. Dit betreft ruim honderd
particuliere ondernemingen. Uiteraard be
staan er in de kringen van de schoenher
stellers tegen deze zeer ingrijpende plan-
nen ook wel eenige bedenkingen. Tegen
standers zien er een sterke beknotting van
het persoonlijk initiatief in.
Een ongeivenscht verschijnsel is echter dat onder
jongelui méér gedronken wordt dan vroeger.
Duitschers zijn het, die hem volgen, zooals
men bij het eigen karakter en de gesloten
heid van den meester geneigd zou zijn te
denken, Georg Schumann, Wilhelm Ber
ger, Hans Kössler, in zekeren zin ook Ri
chard Strauss, om slechts enkelen te noe
men, maar ook Martucci, de Italiaan,
Juon, de Rus, Dohnanyi, de Hongaar,
Dvorak, de Tsjech, voor wien Brahms zoo
veel gedaan heeft; vooral echter is het Max
Reger, die zich naar den vorm, maar voor
al ook in de polyphonie van zijn wijze voor
de piano te schrijven, op Brahms baseert.
Zooals dan ook het zich neerbuigen tot de
bronnen van het dichtbije en verdere ver
leden, het luisteren naar de 18de, naar de
16de eeuw, het verdiepen, verhoogen en
verlevendigen van wat voorbij is, het on
vergelijkelijk karakteristieke van Brahms
uitmaakt. Daar zijn de oude kerktonen,
de dorische en de phrygische melodieën,
daar is de basso ostinato, daar zijn de vor
men van de variatie, van den klassieken
tijd, daar is de kostelijke „durchbróchene
Arbeit", van de laatste strijkkwartetten van
Beethoven, crvei'gebracht op de symphonie,
de hooge kunst van de symphonische door
werking, die sedert Beetlioven niemand
meer in gelijke mate beheerscht had.En
alles, met technisch virtuoos meester
schap, bekronend ovei-koepeld door de wijd
gespannen melodie, doortrokken door het
adernet van een edele polyphonie, geadeld
door den grooten ernst, in een klank-
ascese, die dikwijls tot een anticoloristische
houding (het gebruik van terzen- en
sextenparallellen) leidt, wars van alle
gladheid, vooral wax's van iedere program
matisch gesteunde poëzie en van ieder
effect.
Er was een tijd, waarin men de instru
mentale composities van Brahms bóven
zijn vocale muziek stelde. Zooals men
tegenwoordig niet Brahms of Wagner,
maar Brahms e n Wagner zegt, zoo komt
De Nationale commissie tegen het Alco
holisme heeft dezer dagen een vergadering
gehouden, waarin verschillende sprekers
wezen op een sterk toegenomen dx-ankge-
bruik in ons land en de gevaren die daar-
aan verbonden zijn. Aangedrongen werd
op maatregelen daartegen, waarbij men
zich uitsprak voor het stelsel van plaat
selijke keuze en op handhaving van de
rantsoeneering.
We hebben bij de politie geïnformeerd
hoe het met het drankmisbruik in Haarlem
staat. Natuurlijk wordt er zoo werd
ons gezegd wel meer gedronken dan in
de oorlogsjaren, omdat er toen immers
heel weinig Schiedammer te krijgen was.
Het gebruik, althans het misbruik is
Evenwel veel minder dan voor den oorlog.
De statistieken wijzen dit uit. In 1939
wei-den in Haarlem 214 processen-verbaal
en niet alleen opgemaakt wegens openbare dronken
schap en in 1946 slechts 106. In Januari
en Februai'i van 1947 waren het er 27,
tegen 10 in dezelfde maanden van 1946.
Aangenomen wordt dat die verminde
ring ongetwijfeld een gevolg is van het
feit, dat de px-ijs van den alcohol in den
loop der jaren sterk naar boven gegaan is,
waardoor velen, die vroeger vaak dronken,
nu wel gedwongen zijn tot meer matig
heid. Bovendien is alcohol nog steeds niet
onbeperkt te koop.
Wij weten niet, of de bommen het huis men tegenwoordig evenzeer voor de door-
Hamburg gespaard hebben, waar j gloeide c-moll symphonie, als voor het
Brahms in 1833 geboren werd. Het was een i waarlijk Protestantsche „Deutsche Re-
bestrijdt hardnekkige kou
van iwee kanten iegelijk
Verkrijgbaar bij Apotb. en
Alteenverkoop voor Nederland
N.V. Rowntree HaadelsmlJ. AmUerdam
(Adv.)
quiem", voor de „Ernste Gesange", de Ma-
gelloneliederen, als voor de prachtige varia
ties op een thema van Handel en voor het
klarinetquipfot op (het weer invoeren van
de klarinet Ir. de kamermuziek is eveneens
een eigenaardigheid van Brahms), om uit
iederen hoek van zijn wex-k willekeurig iets
te grijpen.
Brahms componeerde niet gemakkelijk.
Weken-, maandenlang liep hij met een idee
rond, doox-dacht en doorwerkte het tot in
de laatste bijzonderheden, om het dan pas
zonder onderbreking neer ie schrijven.
Vooral in de vrije natuur kwam de genius
over hem, op wandelingen, in de bergen,
aan een meer. Ook aan dat heeft de
vriend, Max Klinger, in de bladen van de
„Brahmsphantasie" vorm gegeven, in die
onvergetelijke „Evokation", waaruit het
klinkt als uit die „Meermuschel", die
Brahms ontroerd en ontroex'end aan ons
oor houdt. H. St.
De burgemeester van een stad in het
Zuiden des lands heeft ook juist dezer
dagexx gewezen op het toegenomen alco
hol-misbruik. Dit wekt den indruk, dat
het in andere deelen van ons land erger
is dan onze omgeving. De recherche te
Haarlem kon tot heden nog niet consta-
teeren, dat in den laatsten tijd het alco
hol-gebruik de achtergrond vormt van
meer misdiTjven dan voorheen.
De minister van Justitie, die dc ver
gadering van de Nationale Commissie be
zocht, verklaarde, dat de drankbestrijding
zijn steun had, daar zij medewerkt aan
de bestrijding van de misdaad.
De meening van de reclassccrlng
De reclasseeringsambtenaar in het ar
rondissement Haarlem deelde ons mede,
dat hij van oordeel is, dat men niet te
veel waarde moet hechten aan statistieken.
Het feit kan natuurlijk niet ontkend wor
den, dat er minder processen-verbaal zijn
opgemaakt wegens openbare dronkenschap,
maar niet ieder die onbekwaam is krijgt
een bekeuring. Bovendien misbruik en ge
bruik zijn twee. Het aantal gevallen waar
in misdrijven onder den invloed van al
cohol gepleegd worden is betrekkelijk ge-
i-ing. Daartegenover staat evenwel, dat in
verscheidene gevallen toch wel degelijk
van een ongunstigen invloed van drank
gebruik gesproken moet worden. De erva
ring is dat, mede tengevolge van de toe
standen die zich in de bezettingsjaren ont
wikkeld hebben, onder de jongelui, zoowel
meisjes als jongens, meer drank gebruikt
wordt dan voor den oorlog. Zij komen
meer in cafés, dancings en andere gelegen
heden. Zeer velen zijn er vaste bezoekers.
Dit leidt in verscheidene gevallen tot on-
gewenschte toestanden, zoo zelfs óat van
funeste gevolgen gesproken kan worden.
De zwarte handel en de omstandigheid
dat er in vele van die gelegenheden handel
gedreven wordt in goederen die op de
zwarte markt geliefd zijn, werkten dit ook
in de hand. Er komen thans verscheidene
personen in aanraking met de justitie die
uit kringen komen die voorhoen slechts in.
sporadische gevallen met de rechtbank
in aanraking kwamen.
De directeur van het Consultatiebureau
voor het Alcoholisme verklaarde het met
deze opvattingen eens te zijn. Al is het
misbruik van alcohol te Haarlem niet toe
genomen, het gebruik wel. Helaas moet
gevreesd worden dat dat op den duur ook
tot misbruik moet leiden. Te Amsterdam
wordt dat reeds en-aren. Gemeend werd
dat de rantsoeneering bij verschillende
menschen het gebruik in de hand werkt,
want een algemeen verschijnsel is, dat men
zijn bonnen niet wil laten verloopen. Bo
vendien wordt in restaurants vaak alcohol
aangeboden voor den maaltijd, hoewel de
bezoeker daarom niet gevraagd heeft.
Vroeger gebeurde dit niet.
