Literaire kanttekeningen
Meerderheid van het publiek is
voor verbreding der regeringsbasis
Aandacht voor de religie
Bruin als brons
■MTERPAC 28 JUNI
1947
ARTHUR VAN SCHENDEL: Nachtgedaanten- Verhalen.
J. M. Meulenhoff, Amsterdam.
TTFN VAN DEZE 12 VERHALEN
I'S sights in beperkte oplage ver-
n in de reeks Ursa Minor en dus
schenen vertelt van Sohendel
""Jeenzaam en schuw man, die heel
vi® wm de mensen alleen maar gezien,
SS zonder met hen om te gaan een
wiens stem hees was gebleven, om-
"fidat éne geluid ontbrak, „het ge-
s dï tot buiten de wereld gehoord
tl omdat het de enige toon had, die
intee oor verstond". Teruggetrokken
na kamer speelde hij op een denkbeel-
'J, tdaïto dat niet meer dan een plank
"rijn denkbeeldig lied en zong daarbij
'Sen wijs. „Alleen degenen die oren
ÏÏtef zoals hij, die mochten het horen
wanneer hij er op speelde, dat wan al wat
^APeen degenen die oren' hadden zoals
v*7Ó is het met deze verhalen, geschre-
n in een doorzichtig, bijna ijl proza, ly-
S ondanks alle sprookjesachtige epiek,
„l muziek, teer als pastelkleuren, meer
i oor en oog dan voor het verstand en
als een taal die men alleen verstaat
SSeei .nen met het hart luistert en niet
vraagt naar het waarom. Als een kleurige
wel vol geheimen hangt van Sohendel s
Ei tussen zijn woorden tussen dit mij
merend proza, tot het schoonste behorend
4 hii ooit schreefuitgezonderd misschien
Sn weinig bekende „Fratilamur" en en-
veie venhalen der vroegere jaren. Ver
draagt deze taal de lezer weg, in werelden
waar hij nooit of zelden was; en wie pro-
hPfirt de zin ervan te benaderen met zijn
-nuchtere verstand» zal ér de schoonheid
'en wijsheid niet van beleven. „Nachtge-
Haanten" verschijnen, in schemering of
nacht een enkele maal op de klare dag,
schimmen van een oud, vergeten ver
langen van een verborgen verleden, die
een ieder leven wel met zich meedraagt
dat niet verlóren ging nachtgestalten
verrezen in eenzaamheid* wanneer een
mens zonder het te weten zijn eigen hart
hoort en zijn heimelijkst begeren verstaat.
Al deze mensen, eenzamen, ver van de
Üdelheid der wereld, beleven het wonder,
andere ogen te krijgen en te horen met an
dere oren, zo een ogenblik wie zal zeg
gen hoe lang? naderend tot het visioen
van hun verbeelding door kleur of. klank,
meer niet. Sindsdien dragen ze het geluid
van het onuitsprekelijke met zich, waar
van ze maar liever zwijgen. Zö vergaat,
het de hovenier, in de stilte van zijn voor-
jaarstuin, waar wie weet waarom. j
"oude vragen in hem wakker werden, die;
hem een eenzame roos deden ontdekken,
een roos die niets dan rose werd, rose ge
stalte, een wouwengestalte die nog van
vroeger jaren wist, van een droom lang
geleden gedroomd een rose roos, die
snel verbloeide. Maar het moet gehocVd
worden in de taal van Van Sohendel zelf
„Een kleur was het geweest, rood en wit
tezamen, die'een gestalte had voortge
bracht. Een licht was het geweest uit de
oorden van de droom. Hij dacht: Daar mag
geen mens van weten. Hij legde een vinger
op de lippen en tot de nacht staarde hij
naar de blaadjes op de grond".
Nü 'is het een liedjeszanger, die, sinds
hij het schoonste vrouwengelaat zag, één
deun in zioh hoort van droefheid, éen
lied dat hem doet zingen wat hij zelf niet
verstond, bij dag en bij nadht, en pas ver
lost werd door éen die altijd hetzelfde lied
had gekend; dan weer is. het een edelman,
die de gratie van een menuet alleen in een
andere maat doet staanen dansend met
een droomgestalte dit éne leerde verstaan:
„Een beeld van ons mensenverlangen, een
■dans of een feest, kan soms verdwijnen,
maai- het keert weer, want ergens bestaat
het, aohter of voor onze dag
En wat schoon, wat onwezenlijk schoon
als tussen waken en slapen, is dat. dolen
vam die eenzame in het Bosch van. Mor-
gane, zuster van de tovenaar Merlijn, waar
aohter de nevelsluiers het geheim van de
vervulling verborgen ligt, slapende; heen-
gestuurd wordt hij, veiieid door de tranen
van de smart, met déze boodschap, die
Morgane hem meegeeft: „Ga, wacht, een
uur, een eeuw, uw handen open, bereid
haar te ontvangen, iedere minuut, want
onder de minuten zonder getal is er één
slechts voor haar om te komen. Doof üw
nutteloze gloed.
In „De Vier Muzikanten", het voorlaat
ste verhaal, zegt Van Schendel meer over
zijn eigen proza dan hem zelf bewust was'.
„Men zegt", heet het daar, „dat de sferen
tezamen musiceren en dat er een harmo
nie van het heelal bestaat, maar dat alleen
de muzen het kunnen horen, misschien
zelfs niét alle negen. Toch schijnt het dat
er ook mensen zijn wier oren er heel vaag
iets van onderscheiden en zulke mensen
hebben dan voor eeuwigheid'hun hart voor
niets dan muziek. Het spreekt vanzelf dat
men hen onverstandig noemt, want als
raien ze wel beschouwt ziet men dat zij
niet deugen voor deze wereld.'.
Van zulk een muziek zijn deze verhalen
vol. Muziek der volstrekte eenzaamheid,
die niet klinkt, zolang men niet geleerd
heeft, het heel stil in zich te doen worden.
En het is er mee gesteld als met die dwa
lende, die in een mistige, grijze wilg zijn
eigen stem hoorde: „Nooit zal iemand mij
helder zien of begrijpen, nooit zal iemand
weten wie ik ben en hoewel ik verwant
schap heb gehad kan niemand onderschei
den hoe ik in kleur van anderen verschil"
In kleur van anderen verschil zo ver
houdt zich dit vrijwel schoonste boek van
Van Schendel tot het gangbare onzer litte
ratuur.
Van Schendel is heen; het is de laatste
maal, dat een''onbekend werk van hem
besproken kan worden. Maar verlaten doet
hij hém niet, die hem werkelijk gehoord
heeft. c. J. E. DINAUX
Van Holland naar Nederland
Op initiatief van de stad Holland in
Michigan is in de Verenigde Staten een
opstelwedstrijd gehouden over „de in.
vloed van de Nederlandse kolonisatie
op de Amerikaanse beschaving". Bij
de winnaars zijn drie studenten van imi-
versiteiten en drie leerlingen van scho
len voor hoger onderwijs. De winnaars
mogen een reis van zes weken naar
Nederland maken en zullen op 17 Juli-
vertrekken. De Nederlandse ambassade-
in Washington, de Nederlandse rege
ring, de Holland-Amerika Lijn en de
K.L.M stelden de prijzen ter beschik
kingv
Export van levende letterkunde
De Franse titel van het onlangs in de
rubriek Literaire Kanttekeningen bespro
ken boek „Slib en Wolken" door Annie
Romein-Verschoor, luidt: „Alluvions et.
Nuages". Het verscheen, onder de auspiciën
van de P.E.N.-Club voor Nederland, even
eens bij Em Querido's Uitg. Mij. De ver
taling is van W. F: C. Timmermans.
Duitse filmers weer aan
het werk
Twee bekende Duitse filmers zijn weer aan het
Werk. De eerste is Hans AKbers die in Berlijn,
de hoofdrol gaat vervullen in „Und neben tins
der Ilimmel". Josef von. Ba'ky zal de regie voe
ren, De tweede die weer te voorschijn kómt is
Willy Forst. Hij heeft een contract gesloten met
een Engelse maatschappij en zal drie films ma
ken: een over het leven van keizerin Elisabeth,
een over dat van Franz Lehar en een over de
Spaanse rulterschool in Wenen, een bekend in
stituut, waaraan ook eens een documentaire
gewijd is gewéést.
Filmfantasie wordt
werkelijkheid t
Een Fraos blad meldt, dat twee Franse technici,
Luc de Séguin en Guy Castelain erin geslaagd
sijn door middel van hoogfrequente korte gol
ven van 24 c.m. kleine dieren als muizen en
Witte ratten te doden.
De sender, die zij hiervoor gébruiken heeft
een sterkte van 10 h 200 Watt. „De dodende
straal", zoals zij door de uitvinders genoemd
Wordt, werkt in op de zenuwen of het rugge-
merg van de diertjes, waarbij hun lichaams
warmte apnormale afwijkingen gaat vertonen.
Al meer dan 50.000 munten
voor het Grebbe-monument
t£ievHaghe San§'hers" namen het initiatief
Nati 1>eren"rmmten-actie voor het te stichten
uonale Legermonument Grébbebreg en sedert
mJL. men de munten binnen bij de burge
neer ,eiTvan Rhenen, die ze gaarne in ontvangst
stant, ere ochtend, wanneer de post ten.
nakkA.Ze Van Rhenen wordt bezorgd, zijn ei
letie v 6n me* ^0PerSeld. Pakjes die een rol
len w 3" 50 centen bevatten, doch ook pakket
ten te33™'11^- mindef' dan 10.000 koperen cen-
tnuntp V?°lsc'1'-)n komen. Hel aantal koperen
en mpn 11 de 50.000 reeds ver overschreden
nen „mJioopt' dat spoedig de 100,000ste zal kun-
itn worden „geboekt"
Krakelingen in het groot. - Dit model
zomerhoed was te zien bij de paarden
rennen te Auteuil.
r~
Kmnslvsitiippers
V
Oostenrijkse kunstschatten. De tentoonstel
ling van Oostenrijkse kunstschatten, die deze.
zomer in het Rijksmuseum te zien zal zijn, zal
op 11 Juni haar deuren voor het publiek openen.
Op' Donderdag 10 Juli heeft de officiële opening
plaats.
H. M. de Koningin woonde het concert bij,
dat het BBC-symphonie-orkest op uitnodiging
van de Engelse .ambassadeur Sir Nevile Bland,
Donderdagavond in het Kurhaus te Scheve-
ningen gaf. De componist van de „Piet Hein-
•hapsodie", die als eerste programma-nummer
werd uitgevoerd, dr. Peter van Anrooy, werd
door het publiek een ovatie gebracht.
Het duo Janine Andrade en Theo van dei-
Pas is uitgenodigd om In November te Wenen in
een Beethoven-cyclus alle sonates voor viool
en piano ten gehore te brengen.
NEDERLANDERS MET EEN MOEILIJKE
TAAK NAAR DUITSLAND.
In overleg met de „education section"
van de Amerikaanse militaire missie te
Bei-lijn is een jeugdleidersdelegatie van de
Ned. Jeugdgemeenschap naar München
vertrokken. Het weekblad „Echo der
Woche" heeft in de Amerikaanse zone van
Duitsland een grote jeugdbijeenkomst ge
organiseerd, waaraan behalve vele Duitse
jongeren, delegaties uit vele landen zullen
deelnemen. De Nederlandse delegatie zal
contact opnemen met de Duitse jeugdleir
ders om na te gaan of een meer perma
nente vorm van samenwerking kan wor
den gevonden om gezamenlijk te werken'
aan de her-opvoeding van de Duitse jeugd.
Over Muziek
De gewone man wordt er duizelig van
OPINIE-ONDERZOEK WIJST UIT:
„Onze tegenwoordige regering; het ministe-
rie-Beel is nu ongeveer éen jaar aan het bewind,
Bent U over het algemeen tevreden of ontevre
den met het werk van <Mt minfsterie-Beel?",
vroeg het Nederlands Instituut voor de Publieke
Opinie deze maand aan duizenden, stemgerech-,
tigde burgers uit alle lagen der bevolking.
Ruim een half jaar geleden, in December vorig!
jaar, stelde het instituut dezelfde vraag en uit
de antwoorden blijkt dat het oordeel over de-
huidige regering weinig veranderd is.
Het publiek (boven 23 j.) antwoordt namelijk:
Nu December '46
Ontevreden 45 pet. 47 pet.
Tevreden 36 pet. 34 pet.
Geen mening 16 pet. 19 pet,
Communisten, Partij van de Vrijheid-stemmers
en Anti-Revolutionnairen blijven, het meest on-'
tevreden (resp. 87 pet., 87 pet, en 71 pet.), de
mensen die vorig jaar op-de K.V.P, of de Partij
vgn de Arbei'd stemden, het tevredenst'(resp. 57
pet. en 50 pet. tevreden).
„DÏ't Ministerie steunt op de Katholieke Volks
partij en de Partij van de Arbeid. Er is meerma
len voorgesteld om de basis te verbreken en
méér politieke partijen in de regering op te ne
men. Bent U daarvoor of er tegen?", vroegen de-
enquêteurs vervolgens.
51 pet. is voor-verbreding der regèrimgsbasis
met andere partijen.
27'pet. is tegen verbreding.
22 pet heeft geen oordeel,
De voorstanders van een grotere coalitie wil
len echter niet allen hetzelfde;
51 pet. is immers voor een bredere basis, maar
op de vraag: „Welke partij (en) zouden er vol
gens U nog meer in de regering moeten worden
opgenomen?" antwoordt:
29 pet.: Christelijk Historischen.
28 peti: Anti-Revolutionnairen.
23 pet.- Partij van de Vrijheid.
15 pet.: Communistische Partij Nederland.
3 pet: van de voorstanders van basisver
breding geeft geen antwoprd op deze
vraag.
Opneming van Christelijk Historische ministers
wordt voorgesteld door meerderheden van de
C.H., Anti-Revolutionnairen, door 42 pet. van de
Partij van de Vrijheid en door 2 van elke 3 Ka
tholieke voorstanders van 'kabinetsuitbreiding,
Uitbreiding met Anti-Revoluitionnairen wordt
door 76 pet. der A.R.-stemmers voorgesteld, door
j 47 pet Partij van de Vrijheid-aanhangers, maar
veel minder door de C.H. De Party van de Vrij
heid krijgt alleen yeel stemmen uit eigen en
A.R,-gelederen. K.V.P.-ers en C.H. voelen er
minder voor.
Uitbreiding met communistische ministers
wordt bijna uitsluitend voorgesteld door hen, die
vorig jaar op de C.P.N. stemden; 17 pet. van de
Partij van de Arbeid-aanhangers voelt er ook
voor, onder de andere richtingen slechts heel
weinigen.
Van de volgelingen, der twee regeringspartijen
zijn de stemmen onder K.V.P.-ers vrijwel gelijk
verdeeld: 35 pet. voor, 34 pet tegen coalitiever
groting. Onder de P. v. d._ A.-aanhangers zijn er
meer tegen (46 pet.) dan voor (34 pet.).
Tekort aan koopvaardij-
personeel
Vrijstelling of ontheffing
van militaire dienst
Ten einde tegemoet te komen aan het tekort
aan' personeel bij de koopvaardijvloot heeft de
minister van Oorlog bepaald, dat aan gediplo
meerd koopvaardijpersoneel, leerlingen van zee
vaart-, machinisten- en stuurliedenscholen, als
mede aan het z.g, ongediplomeerd-'bevaren per
soneel der koopvaardij, dat als vrijwilliger (niet
beroep'svrij williger) dient bij de Koninklijke
Landmacht, op een daartoe strekkend en langs
de hiërarchieke weg tot de vrijwillige verbintenis
zoek, ontheffing uit de vrijwillige verbintenis
zal worden verleend, mits een dergelijk, verzoek
is vergezeld van een verklaring van de Direc
teur-generaal van de Scheepvaart, waaruit blijkt
dat de verzoeker, na zijn ontheffing uit vrijwil
lig dienstverband, op de koopvaardijvloot zal
worden geplaatst.
Aan koopvaardijpersoneel, dat voor het vervul
len van eerste oefening bij de Koninklijke Land
macht onder de wapenen is, zal op verzoek uit
stel van het nog te vervullen gedeelte der eerste
oefening worden verleend, zulks voor de duur
dat het yarende zal zijn bij de koopvaardij.
Voorts zal aan het koopvaardijpersoneel, dat
ingevolge oorlog, oorlogsgevaar óf andere buiten
gewone omstandigheden bij de Koninklijk Land
macht onder de wapenen is, op verzoek groot
verlof worden verleend.
Film)
jPjjAT DE FILM ihaar maatschappelijke
loopbaan is begonnen in een kleine
kermistent heeft haar niet belet een plaats
te verwerven ih de gedachten van mil-
lioénen en zodoende door te dringen tot
in vele hoeken van de samenleving. Film
its iets waar we rekening mee moeten hou
den. Als in één jaar in ons land meer dan
88 miliioen bioscoopkaartjes worden ver
kocht ,dan zou het al te simpel zijn te
menen dat de kopers van
die kaartjes de filmzalen
hebben verlaten zonder iets
mee naar huis te nemen
van wat zij gezien hebben.
De vraag of dit mee naar
huis gebrachte een positieve
of een negatieve waarde heeft kan ook an
ders gesteld worden, namelijk zo: is het,
mogelijk ons de film te denken zonder de
oppervlakkige en tot in het lichtzinnige
verlopende sfeer die wij onwillekeurig aan
haar verbinden? Hoewel het nog-maar voor
een beperkte groep films kan gelden, is
het Antwoord bevestigend. Waardevolle
speelfilms, documentaires, onderwijsfilms,
voorlichtingsfilms wijzen op de ontwikke
lingsmogelijkheden. Zelfs wordt de film
in ernst betrokken in het religieuse leven.
Wat dit laatste betreft is het goed dade
lijk vast te stellen dat het nooit de bedoe
ling kan zijn te zoeken naar een filmisch
middel dat, op welke manier dan ook, in
de plaats zou kunnen worden geschoven
van de kerkdiensten. De prediking en de
liturgie kunnen nooit door iets anders ver
vangen worden. Maar het is wèl mogelijk
de film een functie te geven zodat ze
naast en ter ondersteuning van het werk
der kerk de mensen iets geeft van het
Woord, op dezelfde manier als er buiten
de kerk vele instellingen bestaan die on
der haar onmiddellijke invloed werken.
Tehuizen van velerlei aard, jongens- en
medsj esverenigingen, ziekenhuizen, drank
bestrijding, een schier onafzienbaar leger
van grote en minder belangrijke organisa
ties staat om de kerk, helpt haar, steunt
haar, verdedigt haar.
Bij deze voorposten de.r kerk is ook de
plaats van de film. *In rooms katholieke
kringen is men in dit opzicht met de
pauselijke breve „Vigilante Cura", oor
spronkelijk gericht tot de Amerikaanse
bisschoppen als uitgangspunt zeer ac
tief; in protestantse kring is de 'belangstel
ling levendig, de sobere levensopvatting
der protestanten ..weerhoudt hen echter
van het aanvaarden van sommige kunst
uitingen. Maar in Engeland bestaat een Re
ligious Film Society die een internationaal
comité schiep dat contacten tot stand bracht
met de Verenigde Staten, Canada, Scandi
navië en met verschillende, kleine landen,
waarónder ook Nederland.! Een bureau
zorgt yoor" de uitwisseling van denkbeelden
en maakt studie van de mogelijkheden op
het gebied van de filmproductie.
.Want dat is tenslotte het belangrijke
punt films maken. Wij kunnen het pu
bliek organiseren, een oordeel helpen vor
men over dc lopende filmproductie, de
vertoning van de ene soort films bevorde
ren en van de andere tegengaan, maar het
resultaat moet tenslotte op het witte doek
te aanschouwen zijn. Nu is de betekenis
van een publiek-organisatie zeker niet
ring. De Amerikaanse filmproducenten
hebben dat tot hun eigen nadeel gemerkt
toen het Legion of Decency het Fat-
soenslegioen onzedelijke films ging boy
cotten en Hollywood tien miliioen schade
leed door verminderd bioscoopbezoek.
Maar willen er films gemaakt worden
die van een positief christelijk normbesef
getuigenis afleggen, dan zal de productie
toch nog positiever beïnvloed moeten wor
den, of erzal naast de huidige commer
ciële productie een andere dienen te ont
staan die regelmatig en niet incidenteel
zoals nu werkt. Want de filmproducen
ten maken films om er geld aart te verdie
nen. Dat ze daarbij soms onderwerpen uit
werken die hun eigen commercialisme gis>
pen, moet tot hun eer gezegd worden. En
films met een. hoge morele waarde maken
zij ook. Verleden week is er een van be
sproken: „Lost Weekend", de geschiedenis'
Èen voorbeeld van een film utde normale
productie die om haar religieuse motieven
veler waardering verwierf, was de bewer
king van A. J. Cronins „The keys of the
kingdom" de sleutels van het koninkrijk.
van een drinker. Een zeer duidelijk reli
gieuse strekking had „The keys of the
kingdom" De Sleutels van het Ko
ninkrijk. Ook „Going my way" zou in
deze categorié gerangschikt kunnen wor
den, maar ze is toch al weer duidelijk niet
om religieuse redenen gemaakt, malr om
de populariteit van de zanger Crosbey uit
te buiten. Dat herinnert dan weer aan
monsterlijkheden als de Millne's ;,Tien ge
boden", of „Ben. Hur"; als voorbeelden
van films met een religieuse inslag af
schuwwekkend maar als kasstukken
door weinige overtroffen.'
Uit die kassuccessen zijn twee lessen te
puren: dat filmdirecteuren zich liever niet
aan religieuse onderwerpen moeten wagen
èn dat het publiek dergelijke onderwer
pen geenszins verwaarloost.
Is de Bijbel niet vol met geschiedenissen-
die de moeite van het intens beleven waard
zijn? Zij bevat intrigues en karakters,
talrijk, zo universeel en zo uit het leven
gegrepen en ten voeten uit getekend, cfat
een heele reeks bleekzuchtige moderne
bioscoopverhaaltjes er bij in het niet ver
dwijnt. Duviviers „Golgotha" wijst een
weg die niet tot bombast behoeft te leiden.
Verder is het niet moeilijk onderwerpen
te bedenken die in onze tijd liggen en onze
religieuse problemen raken.
De mogelijkheden van het modernste
uitdrukkingsmiddel dat wij bezitten 'zijn
zeker niet uitgeput met wat wij er nu van
zien. En tenslotte is de film nog jong -
vijftig jaar hebben haar al veel geleerd,
nog eens vijftig jaar kunnen wéér heel wat
brengen. v. G.
Reorganisatie van De Hout
vrijwel voltooid
Het grote reorganisatieplan van de
Ha'arlemmer Hout nodig' geworden door
de Duitse vernielzucht en bomenkapperij
der Haarlemmers is thans vrijwel vol
tooid. Alleen enkele détails moeten nog
afgewerkt worden.
Nu het lage hout wat opgegroeid is, valt
de Hout nog mee. Mensen, dié van buiten
komen prijzen ons gelukkig, dat ons stuk
bos vrij goed uit de oorlog is gekomen.
Toch zal het nog wel enige jaren duren
vóór de ongewenste „doorkijkjes" geheel
verdwenen zijn.
De Hertenkamp
De Hertenkamp is voltooid en weer aar
dig bevolkt. Er zijn drie hertjes geboren.
De kudde zal nu wel weer geregeld groeien.
Binnenkort komen er ook nog twee scha
pen. Ook het pluimvee breidt zich uit.
Het gazon voor het Paviljoen.
Het gras van het grote gazon vóór het
Paviljoen is ingezaaid en al even boven
de grond gekomen. Er wordt evenwel naar
malse regen verlangd.
De gazons zijn met draad afgezet om
dat h§t publiek er nog niet aan gewend
is, dat het niet meer over dit terrein mag
lopen.
„Dreefzïcht"
De gemeente heeft, zoals men zich her
inneren zal, besloten het vervallen „Dreef
zicht" te herstellen. De Wederopbouw heeft
daarvoor de materialen beschikbaar ge
steld. De uitvoering van het werk wordt
evenwel vertraagd, omdat gebleken is dat
het crediet dat door B. én W. van de raad
gevraagd is, te laag is. Er zal nu meer toe
gestaan moeten worden en ook dat nieuwe
raadsbesluit zal dóór Ged. Staten goedge
keurd moeten zijn, vóór met het werk .be
gonnen kan worden.
Intussen blijft de bouwval de Hout ont
sieren! Een sta-in-de-weg
Bij de tramhalte in de Hout is men be
gonnen een vrij groot verversingsgebouw
te zetten, -ter vervanging van het houten
hokje dat er nu staat. Het houten gebouw
tje zal op een stenen voeting worden op
getrokken. Wij geloven niet dat de plaats
gelukkig gekozeA is. Voor het verkeer
de verkeenstoestand is daar ter plaatse
toch al niet best wórdt het een sta-in-
de-weg. Daar ter plaatse is juist een krom
ming in de weg.- Daardoor wordt het uit
zicht belemmerd.
Wij kunnen ons niet indenken dat alle
instanties de Verkeersautoriteiten en de
Schoonheidscommissie in deze plannen
zijn gekend.
met Amilda Zonnebruincrème
of Amilda Zonne-olie.
Weer drie record reizen
van de „Oranje"
Het vlaggeschip der Stoomvaart-Maat
schappij „Nederland" de „Oranje" is Vrij
dagmiddag uit Amsterdam vertrokken voor
de eerste van de drie reizen Amsterdam
Batavia—Am sterdam, welke het schip in
recordtijd hoopt te maken.
Op 10 Augustus wordt het in Amsterdam
verwacht, waarna het 5 dagen later weer
vertrekt om 3 November terug te keren. Op
10 November begint dan de laatste reis van
deze serie welke op 22 November eindigt.
Dat deze opmerkelijk snelle reizen van dit
grootste schip uit de hoofdstedelijke haven
ook in de buitenlandse pers sterk de aan
dacht trekken, blijkt wel uit de grote belang
stelling welke buitenlandse journalisten
voor kapitein Bakker en zijn machtig schip
aan de dag leggen. Zo schreef de „Times of
Ceylon" een uitvoerig artikel over de
„Dutch recordbreaker", die de reis Colom
boSouthampton in 13 dagen volbrengt
en daardoor het snelste schip op deze
uiteraard ook door vele schepen van bui
tenlandse nationaliteit druk bevaren route
is.
„Tarzan de Tweede"
uit het Gooi
Een koene Inwoner van het dorpje Korteriïtoef,
in de huurt van Hilversum, die door de gem'een-
tparen met de naam „Tarzan" vereerd is, omdat
éen magistrale baard hem siert, heeft jaren be
steed aan de vervaardiging van een zeewaardig
zeiljacht, de „Kortenhoef". Op dit scheepje van
32 ton hoopt Dirk Miohiel Schippers eens als
schipper de wereld rond te varen. Daartoe is
het jacht van alle gemakken voorzien: het hééft
een behoorlijk aantal slaapplaatsen en vervoert-
een Ingebouwde paino om de stille uren op de
Stille Oceaan te korten.
Maar een dergelijk reisje kost het een en ander
en daarom heeft Dirk Michiel naar middelen
uitgezien, om de te verwachten onkosten bij
voorbaat „er uit" te krijgen. Deze zomer vaart
Tarzan met betalende vacantiegangers aan boord
naar de Fjorden van. Noorwegen; de eerste trip
is Teeds in goede orde volbracht en de Noorse
kranten hebben met foto's en lange verhalen de
Nederlandse gast begroeL De „Kortenhoef" is
inmiddels op de terugreis en zal op 1 Juli nog
maals naar Noorwegen vertrekken, waarvoor de
passage al totaal is volgeboekt.
Wanneer Tarzan genoeg duiten bijeengevaren
heeft, kiest hij het ruime sop om, naaf zijn
zeggen een onbewoond eiland op ie zoeken en
daar de rest van zijn levensdagen in pais en vree
te slijten,
Een belangrijk boek
r» IJ LAROUSSE IN PARIJS verscheen
D een nieuw uitgebreid werk over het
wezen en de geschiedenis der muzjek: La
musique des origines a nos jours, een
systematisch samengestelde verzameling
van nauwkeurig gedocumenteerde op
stellen, door uitstekende vakmensen ge
schreven. Het geheel stond onder leiding
'van Norbert Dufourcq, de jonge, eminente
professor in de geschiedenis der muziek
aan het Conservatoire national in Parijs.
Het werk is prachtig geïllustreerd en ziet
er bijzonder aantrekkelijk uit; een enthou
siast voorwoord van de directeur vap. het
Conservatoire, Claude Delvincourt over
tuigt u van de waarheid, dat de muziek
kenners in dit boek evenzeer lezenswaar
dige zaken zullen vinden aL'de liefhebbers,
Dit is op zichzelf iets bijzonders, want in
't algemeen zijn boeken over kunst of
wetenschap streng te verdelen in vaklitte
ratuur en gezellige populaire lectuur. Vele
uitgaven echter doen het voorkomen, als
of de inhoud voor iedereen bestemd is,
maar meestal komt het er dan practisc'h
op neer, dat de inhoud oppervlakkig is en
dan moeten ondanks gewichtige be
namingen dergelijke uitgaven toch al
leen tot de tweede categorie gerekend
worden.
Wanneer men de opsomming van de
hoofdstukken van dit werk van Dufourcq
in vogelvlucht overziet kan men zich er
zeker van bewust zijn dat over de meeste
onderdelen van -de stof afzonderlijk meer
zakelijke boeken bestaan en ook nog nieuwe
geselingen kunnen worden, maar bij de
lezing der studies in dit werk bemerkt
men met bewondering dat elke schrijver
zich er rekenschap van gaf, zijn onderwerp
met de nieuwste kennis der materie in
principe nauwkeurig te behandelen; voor
de vakman is het bijvoorbeeld interessant
op te merken op welke, wijze hier door
indeling van de inhoud een bepaald licht
gegeven wordt op de principes, waarop
de muziek als natuurverschijnsel en als
kunst in het leven staat. Voor degene die
zich om de wetenschappelijke en techni
sche grondslagen niet kan bekommeren en
aan wie het bijzondere van deze indeling
dus ontgaat, is echter in ieder hoofdstuk
voldoende stof te vinden, die aansluit bij
hetgeen een ontwikkeld muziekliefhebber
weet. Ja, ik moet zeggen 'Bat hij, die meent
niets van wezen en historie der muziek
te weten, zich nog productief vergasten
kan aan de grote hoeveelheid prachtige
illustraties! Ogen heeft iedereen en hoe-
velen worden niet door zien tot lezen,
studeren en begrijpen gebracht.
Aan de vijf delen (die in één band zijn
Uitgegeven) gaat na een algemene 'inlei
ding van Dufourcq een verhandeling over
de Accoustiek, dus over de geluidsleer,
vooraf. Daarop volgt een artikel over de
Organologie, dit is dus een verklaring van
het wezen en de- ontwikkeling der orga
nen, waardoor de muziek klinkt en leeft:
ten eerste de menselijke stem en de kunst
van het zingen, ten tweede de instrumen
ten en het gebruik van elk afzonderlijk.
Op deze basis, die het verschijnsel en
de geschiedenis der muziek in wezen ver
enigt, zijn de verdere hoofdstukken ge
grondvest. Het opstel „organologie" wordt
genoemd het eerste boek; het zou naar
mijn idéé nog strenger geweest zijn wan
neer het als tweede deel bij de accoustique
was .ingedeeld maar ik vermoed dat
Dufourcq het kunstvaardig gebruik der
organen als zodanig heeft willen aantonen
en daarom aan deze verdeling der stof
heeft gedacht. Het tweede boek beschrijft
de antieke muziekbeoefening: een zeer in
teressante beschouwing over wat aan de
Egyptische muziek voorafging, vervolgens
de Hebreeuwse, Griekse en Latijnse kunst
en daarnevens de Byzantynse muziek.' Het
hoofdstuk over de ontwikkeling der Wes
terse muziek is zeer oordeelkundig opge
zet en uitgewerkt; het is principieel zeer
juist dat het wordt ingeleid door een uit
gebreid opstel over de folklore en het
volkslied; het 'eerste deel behandelt de
twee belangrijke renaissances: ten eerste
de ontwikkeling der meerstemmigheid en
ten tweede de ingrijpende muzikale ver
anderingen in de 16e eeuw.
Wie deze artikelen leest is over de oor
sprong der dramatische muziek in de 17e
eeuw goed georiënteerd en hij zal daarna
de ontwikkeling van de klassieke stijl van
Bach tot Mozart begrijpen. Dit wil niet
zeggen dat de lezer verplicht is het werk
als een soort aesthetische roman te lezen.
De bewonderaar van Bach bijvoorbeeld
mag directnieuwsgierig pagina 217 op
slaan en zich vermeien in een lectuur
over de geliefde componist. De kwestie
van classicisme en romantisme ten tijde
van Beethoven lijkt mij na het opstel over
de muziek onder de Franse revolutie zeer
redelijk en aannemelijk behandeld. Hier
mede werd het derde deel van het hoofd
stuk over de Westerse muziekbeoefening
ingeleid. Wie de titel: „la suprématie alle
mande'/, en „Ja suprématie franco-russe"
leest, denkt misschien eerst met gefronste
wenkbrauwen aan -politiek. Men behoeft
echter niets te vrezen; de vreedzame lezer
kan in volkomen rust de wederwaardig
heden der kunst volgen en hij mag philo-
sopheren over de levendige verscheiden
heid van karakter der mensen en de
eeuwige kracht der schoonheid, over het
onuitroeibare en liefdevolle element der
melancholie," over de zekerheid der natuur
en de onzekerheid der systemen, over de
gejaagdheid der twintigste-eeuwse men
sen en de levenskunst der artisten. Wie
genoeg gelezen heeft in deze voortreffe
lijke artikelen kan nog een blik werpen
in het vierde boek: over de Turkse, Chi-
nes?..en Japanse muziek, mitsgaders over
Indië, Afrika, Amerika en de Jazz en de
Swing. Het laatste boek, over de muzikale
schoonheidsleer, bevat zeer lezenswaar
dige zaken, die aanleiding geven tot veler
lei aangename mijmeringen.
HENDRIK ANDRIESSEN.
Vakverenigingen in V.S.
zijn tegen staking
William Green, president van de A.F.L.
(American Federation of Labour) heeft
verzoeken van aangesloten vakverenigin
gen voor een algemene staking mirt pro
test tegen de nieuwe arbeidswetten van
de hand gewezen. Green vertelde ver
slaggevers na een spoedzitting met leden
van de uitvoerende raad der A.F.L., dat
hij het „niet verstandig en niet raadzaam"
achtte in te gaan op het verzoek tot een
algemene staking. Hij verwachtte meer
heil van onderhandelingen met de werk
gevers en van processen. De A.F.L. zou zioh
op politieke basis organiseren, teneinde
„ieder lid van het Congres, dait voor deze
verschrikkelijke wetten gestemd heeft te
verslaan".
Green was van mening, dat de nieuwe
arbeidswetten de stappen tot een fusiè
van de C.I.O. en de A.F.L. versnelde*.
