IJmuider Courant | 1947 | 5 juli 1947 | pagina 5

Literaire kanttekeningen

Mausoleum op de Paasberg bij Ede
voor gevallen verzetsstrijders

Zoals hij het zag"

De droogte doet de bomen geen goed;
ook de groente heeft er van te lijden

zaterdag

5 JULI 1947

S. VESTDDK: Heï eeuwige telaat. Dialogen over de Tijd.
Uitgeverij Contact, Amsterdam

is ill navolging van Menno
Zo vaait j- g-mon Vestdijk een duivels
er Braak emdi dat het allengs van

oorspronkelijkheid getuig t^het^ te

ditmaal toch duivels-

^erhalen. 1 iheeft Vestdijk oris
schreef een dialoog over de tijd:
verraST- mij lijd in (het bijzonder, over
|*2U maar over de tijd in het
óns t'JÜS, (jnS tijdsbewustzijn, over
aoteffl; robieem dus, en wel één
fl.te orde. Dat iemand als Vest-
vjn „feen zo scherp ontledend intellect,
dii"' n zo veelzijdig wetenschappelijke,
"4 uoe en zielkundige kennis, na al wat
w t t na-elkander van gebeuren en er-
J,er aki wii de tijd noemen, is gesohre-
'fooSironkelSke (en niet alleen aforis-
ve rSSse) dingen zou weten te zeggen,

:iSifvelionderlijk. Maar dat hij, zonder

13 4 -hullen in voor een leek onvatbare
zi01 on dit diepste aller geheimen: de
lïTdïht tot Sjn kern zou weten te
1lJ4 pn dat hij het menselijk tijdsbewust-
e,ukt te onderkennen als een ervaren,
zijn wis* Tjjden. is oneer dan voldoende,
waaraan Qok uiteraard hij het uit-

^.iiik^antwoord niet erkentelijk te
vestdijk koos de klassieke vorm van
ajn'uUnnff en hij heeft er wèl aan gedaan:
''I bSna, ondanks alle diepe, bijna tra-
Se eist, wordt draad na draad van dit

glSCflv g j 007DP7- nnc Igxi/Pi'ne:

[duwen v
geluk,

hij ze

i' vragen, die zozeer ons lev.ens-
zielerust raken, ontward. Dat
niet wist te verweven tot een verlos-

53 levensschema hetwelk ons
send leven .orrnp_.lijkhe di

verzoenen

hornet d'^onherroepelijlcheid, dat al-wat
k»!1-.v.iud aortz.ancfpn is in zip nan

Sn het onontkoombare na-elkander 'is niet
- Vchiild' voor een teruggaan tot een
"Sr waarin Wij ons niet van het tijds-

w"J - kmmict waren, is het te laat.

tllïïwno.'" --

verloop bewust waren, is het
J- hoek is dan ook (meer een diagnose
S een therapie, een anatomie dan een
«enezing. Maar ook dat heeft zijn geeste-
i-vl waarde: de mensheid is nog niet aan
M einde van zijn voortdurende ontwikke-
iins enimisschien keren wij eens daar te-
53 waar we vandaan kwamen: in de ge-
utoligheid van een beleven zonder tyds-
een toestand van- paradijselijk zijn,
Éwaarin er geen na is en geen vóór, geen
gisteren en vandaag, geen nu en straks
toestand van tijdloosheid, of, als men wil:

V Wifkunnen^ons, foetqogt Vestdijk, hoe
bewust we leven, niet ontdoen van onze
ieuedi dat onvolprezen jarental zonder tijds
besef, omdat wij nu eenmaal een geheu
gen hebben: wij kunnen ons niet ontdoen
van het kind-in-ons, „waarin iedere waar
de zich baadt in een natuurlijke glans van
duurzaamheid en eeuwigheid." Toen nog,,
in die tijdloze kinderjaren, was het onze
vitaliteit onze onverwoestbare levenskracht
die ons 'van vergankelijkheid, van nu en
straks niet dééd weten. MaaiSmet de jaren
neemt! aldus Vestdijk, het bewustworden
een tragêr tempo aan, terwijl de oerlevens-
kraoht in- ons zijn drang (behoudt: en .daar
is het conflict: de rangorde die de tijd
schept, het na-elkaar, geeft ons het besef
te-laat te zijn het Eeuwig Telaat. Levens
tempo en bewustzijn, gebeuren en tijds-
ervaring, ze vallen niet meer samen, ze zijn
gescheiden, onherroepelijk gescheiden.
we zijn gedoemd tot de angst voor het Te-
laat -Het.is onze tragedie, waarvan.de
Griekse mythologie Prometheus én Epi-
nietheus niet onkundig was. En we ko
men tóoe onbewüst ook - in verzet:
tegen de tijd, tegen ons" voortdurend te-
laat, De verstandsmens (Prometheus voor
op)'tracht zich te redden in de techniek en
de moeder daarvan: de natuurwetenschap,
om eens weer „op tijd" te zijn; de gevoels
mens zoekt zijn heil in de herinnering: hij
herschept wat was tot een levend Nu in
de verbeelding, in de droom. Maar géén
van beiden duldt de erkenning, dat „hét
Leven" 'hem voorbij gaat, dat hij te laat
komt, omdat de Tijd nu eenmaal niet om
keerbaar is. Geen aanvaardt,- als_ mens le
vende tussen een begin en een einde, zon
der smart de erkenning, dat het "Leven, de
Tijd, hem vóór was.wn dat hij zidh daarvan
pas bewust wordt als het te la#t is.

Het Eeuwig Telaat. En 'vaag, vaag flitst'
hem te laat een herinnering door het hoofd
van de kinderlijke tijdloosheid, vaag kent
hij de notie, dat het menselijk einde geen
einde kan zijn: het is de onbewuste zeker-,
beid, niet te kunnen sterven; een gevoel,
opgenojnen te zijn in dat, wat boven de Tijd
uitgaat: de Eeuwigheid. Dan duldt men de
Tijd, dan heeft men vriendschap met hem
'gesloten; dan is men „op tijd",- dat wil zeg
gen: land van de tijdloodheid. Verleden en
toekomst vallen samen in het Eeuwige Nu,
zoals Vestdijk het. noemt. In een enkel
begenadigd ogenblik komt dit bewustzijn
tot ons, meer als gevoel dan als gedachte:
in dat ogenblik zijn we verlost, staan we
buiten de Tijd-, zijn we bevrijd van h°t
kwellend Te Laat, maar misschien te la t
om'ons leven er nog'maar in te (richten. Dat
is, sinds Prometheus aldus Vestdijk
onze tragedie. En dat begenadigde ogen
blik komt wejlicht 'niet eerder dan nadat
men „voldoende gemarteld zou zijn, ver
nederd, eenzaam en uitgeput, aan het ein
de van de Jaatste reserves aan zielskracht''
om wat meer is dan berusten te ge-
loven aan de van God uitgaande „stralen,

tot in het alledaagse leven, als vaag ver
trouwen, als weldadig besef", dat alles goed
is, zoals het is. Want dan, dan eerst, is men
op tijd: de angst voor -het Eeuwig Telaat is
gevlucht voor een zich verbonden-weten
met de Eeuwigheid, die niet haast, omdat
daar, en daar alleen, niets was, niets zijn
zal, maar is: het Eeuwige NU.

Vestdijk's boek is, hoe eenvoudig gehou
den, geen geschrift voor een ieder, maar
dank zij een meesterlijk-lichte schrijftrant
wel voor velen. En voor die velen wellicht
méér dan een boek: stof tot overpeinzing
van een levensleer. Dat men er niet te-
laat voor kome!

C. J. E. DINAUX.

Meerderheid voor handhaving
van de persoonsbewijzen

Het Nederlands Instituut voor de Publieke
Opinie heeft onderzocht hoe ons volk denkt over
het behouden of afschaffen van de Persoonsbe
wijzen.

Gevraagd werd:

„Vindt u dat het gebruik van de Persoonsbe
wijzen gehandhaafd moét blijven of afgeschaft
worden?"

50 pet. zegt: handhaven.

34 pet. zegt: afschaffen.

16 pet. heeft geen voorkeur.

De vrouwen voelen echter wat meer voor af
schaffen (35 pet.) en minder voorhandhaving
(47 pet.) dan de mannen (53 pet.).

Mensen uit de middenklasse en welgestelden
voelen meer voor handhaving (53 pet. en 54 pet.)
dan de arbeiders (40 pet,)

De aanhangers van vier van de zes grote poli
tieke partijen zijn in meerderheid vóór de per
soonsbewijzen, onder de Anti-revolutionnairen
en.de Communisten vindt meh echter meer mén
sen, die de persoonsbewijzen willen afschaffen
(resp. 45 pet, en 52 pet,).

Franse oorlogsschepen

komen naar Amsterdam

Op 3^ Juli zal voor bet eerst na de be
vrijding een drietal' Franse oorlogsschepen
in de Amsterdamse haven aankomen voor
een officieel bezoek. Aan boord bevinden
zich 36 officieren, 97 adelborsten en' onge
veer 350 matrozen. Het eskader komt uit
Kopenhagen.

Doedelzak spelende Schotse
padvinders komen in Amsterdam

De doedelzak-band van de 148ste Edin
burgh Scout Troop brengt van 6 tot 18
Juli een bezoek aan ons land. Deze band
behoort tot de beste padvindersbands in
bchotland. Met het gezelschap, onder lei-
«uig van scoutmastei- Cunningham, komen
rook een aantal Schotse dansers mede.
De Schotse padvinders zullen Amster-
Den Haag, Rotterdam en Arnhem

Het Schotse gezelschap arriveert Zon-
«8 6 Juli in. de hoofdstad. Om 12 uur
lm optocht van het Centraal Station
w» 7eei^ naar het Schapenburgerpad,
Ahff j Schotten tijdens hun verblijf in

sterdam-in een groepshuds logeren,
jndagmbrgen 0m half elf wordt de
ri'Am stadhuize door burgemeester
y ontvangen, bij welke gelegenheid
eni™i j nnenPteats van het Prinsenhof
geven demonstraties zullen worden ge-

Prins Bernhard
zal symbolisch
■beeldhouwwerk onthullen

Reeds vrij spoedig na de bevrijding kwam
uit de illegaliteit het denkbeeld naar voren
een blijvende herinnering aan de verzets
strijd in het leven te roepen en daarmede
het groot aangaf gevallenen uit de gemeen
te Ede te eren. Na besprekingen gaf de
toenmalige districtscommandant der B. S.,
dê heer D. Wildéboer te Ede, aan een in
middels gevormd comité opdracht plannen
te doen ontwerpen en uit te voeren.

Het comité "vond in de heer Jan Brands,
bouwkundige te Ede, de man, die met
voortvarendheid en toewijding deze taak
op zidh nam. Een fraaie plaats vond men
op de Paasberg, een heuvel aan de Oost
zijde van hét dorp, waar men een prachtig
panorama 'heeft over de Gelderse.„vallei.

Een gelukkig toeval was het, dat de 'in
Ede gelegerde Canadezen in deze dagen
het was Augustus 1945 naar werkobjec-
ten zochten en het comité greep deze kans
met foei$e handen aan. Met 'hun bulldozers
togen de manschappen van de 7e Infantry
Brigade aan het werk. Bomen werden ge
veld, stompen gerooid en het hoogste pla
teau Werd „bouwrijp" gemaakt.

De aanvankelijke plannen, een gemeen
schappelijk graf aan te leggen en daarop
een gedenksteen te plaatsen, werden ge
wijzigd, toen bij de geldinzameling, die
door het comité werd gehouden,' een bui
tengewone offervaardigheid aan de dag
werd gelegd. Men besloot toen töt'het bou
wen van een mausoleum.

Het mausoleum, dat thans ten naaste bij

voltooid- is, werd gedacht als een reusach
tige grafheuvel, aan de voorzijde afgesloten
door een muur, waarin de namen der ge
vallen verzetstrijders gebeiteld zijn. De
ontwerper heeft hierbij voor ogen gestaan
de muur, waarvoor zovelen in de laatste
minuten van hun leven weerloos standen,
de lopen van het vuurpeloton op zich
gericht.

De muur eindigt aan de rechterzijde in
een platform. Men besloot dit te bekronen
met een drie meter grote bronzen mans
figuur, bezig zidh op te richten. Symbolisch
gezien: de neergeslagen strijder, die zidh
weer "verheft.

Dit beeld werd vervaardigd door de Am
sterdamse beeldhouwer V. P. Semeyn Es-
ser. Terwijl men nog 'bezig was met de
aanleg van wegen en het aanbrengen van
beplantingen, geschiedden reeds de eerste
bijzettingen.

Op 2 Augustus zal Prins Bernhard, als.
oud-opperbevelhebber der Binnenlandse
Strijdkrachten, het sluitstuk, het bronzen
beeld van de kunstenaar Esser, onthullen.
Het monument zal daarna worden overge
dragen aan de burgemeester van Ede en
aanbevolen in de zorgen der gemeenschap.

.uitgaven

Shipping and Trading.

Reeds ruim een Jaar verschijnt om de veertien
dagen het tijdschrift „Holland shipping and
Trading" in Engels, dat in alle delen der
wereld wofdt gelezen. Het doel van het blad is
de handelsbelangen van Nederland te bevorde
ren en reeds meermalen zijn zeer vruchtbare
relaties tussen Nederlandse en buitenlandse
zakenlieden, die het blad lazen, tot stand geko
men. Teneinde ook de handel met Latijns
Amerika te bevorderen is thans ook een zeer
verzorgde uitgave in de Portugese en Spaanse
taal verschenen. Uitgever is de fa. Van Koute
ren te Rotterdam,

Turkse druivenoogst. Zon, blauyje lucht, witte, druiven en de genoeglijke grijns op
net gebruinde gezicht van deze Turkse wijnboer .doen ons een ogenblik vergeten,
dat ons eigen land óók schoon is en wekken in ons een onredelijk verlangen, om ons
spoorslags naar dit zondoorstoofde land te begeven en de Nederlandse deviezenpositie
"in gevaar te brengen, door het verorberen van overmatige hoeveelheden van deze zoete
sappigheid.

Onze vrouwen hebben zich de
smaak der Papoea's eigen gemaakt

De prijzen, welke een Amsterdams wa
renhuis zijn cliënten berekende voor vul
pennen, papierwaren en bijouterieën
werden gisteren door de Amsterdamse
tuchtrechter aan een nadere beschouwing
onderworpen. Het resultaat was, dat vast
gesteld werd, dat vulpennen met stalen
pen, die voor de oorlog drie kwartjes
kostten en thans getaxeerd worden op
3,5.0 in het warenhuis geprijsd waren
vc i' 9,95, ƒ10,95, ƒ12,95 en. 14,50.

De inkoopfacturen waren in de admi
nistratie aanwezig, doch de firma's van
wie het warenhuis de pennen had afge
nomen, hadden het wijzer geacht op hun
factuur eemandefe naam en adres te ver
melden dan in overeenstemming met de
werkelijkheid was.

Hetzelfde bleek het geval bij het nagaan
van de leveranciers van papier waren.
Toen de Prijsbehéersingsambtenaren een
adres op de Keizersgracht te Amsterdam
wilden bezoeken, waar een firma geves
tigd zou zijn, die aan het warenhuis pak
papier had geleverd, wreven de ambtena
ren wel even hun ogen uit: op dit adres
bleek namelijk de verdediger van de
warenhuisdirectie te wonen die al even
verwonderd was toen hij het doel der
komst van de Prijsbeheersingsambtenaren
vernam.

Bij de behandeling van de. bijoute
rieën gaf de tuchtrechter zeer kort zijn
mening over deze artikelen te ken
nen: „voor de oorlog kochten we
zulke dingen voor een paar kwartjes
van Tsjechoslowakije. Ze werden weer
uitgevoerd naar de Oost, waar ze met
de Papoea'» geruild werden tegen
paradijsvogels,, hetgeen een goede
handel was". Daar deze zelfde dingen
thans door Nederlandse vrouwen ge
kocht worden voor een paar tientjes,
meende de steller slechts te kunnen
vaststellen, dat onze vrouwen zich de
smaak der Papoea's hebben eigen ge-

maakt

Een deskundige van het warenhuis be
toogde, dat niemand de prijs van bijoute-

EIHot Roosevelt:

ff'

De oudste zoon van de overleden pre
sident der Verenigde Staten, Elliot, heeft
een boek geschreven over zijn ervaringen
gedurende de tijd, dat hij in de onmiddel
lijke nabijheid van zijn vader de ontwik
keling meemaakte van de Brits-Ameri
kaanse allignte, die haar bekroning vond
in de Amerikaanse intrede rin de oorlog.
Elliot Roosevelt geeft, er blijk van, een
grenzenloze verering voor zijn vader en
diens, werk te kqesteren, een verering
die millioenen met hem zullen delen. Dit
heeft echter zijn stempel op het boek:
„Zoals hij het zag" gedrukt, zodat het een
zeer subjectieve kijk geeft op dé kwesties';
die in het tijdsbestek dat dit boek omvat,
tot ontwikkeling en oplossing kwamen.
Anderzijds bevat het verschillende be
schrijvingen „uit de eerste hand" van ge
beurtenissen, waarvan dé wereld voordien
slechts door middel van officiële commu
niqués kennis nam: de conferentie van
Casablanca en de daarvoor voorafgaande
ontmoeting van Roosevelt en Churchill op
de Oceaan.

Elliot Roosevelt onthult in interessante'
gespreksfragmenteri de .verbeten strijd
tussen Churchill en Roosevelt over - de
voorwaarden der Amerikaanse hulp. Dat
.is een der merkwaardigheden van dit, in
tamelijk naïeve stijl zonder litteraire be
tekenis geschreven document. De ver
houding tot Rusland wordt oppervlakkig
gesignaleerd, doch duidelijk genoeg om- de
dood van de president ook in politiek op
zicht te betreuren.

rieën kan bepalen. Het is een modearti
kel, waarvan de prijs door de smaak van
het publiek wordt bepaald. Als voorbeeld
haalde hij aan de „Lucky Strike-doosjes",
welke maandenlang geweldige aftrek heb
ben gevonden. De verkoopprijs bedroeg
1,25, doch in werkelijkheid was de waar
de niet meer dan twee cent.

Over Muziek

De bijen zwermen uit

Professor Frans de Backer werd tijdens een
algemene vergadering van de Vlaamse P.E.N-
club benoemd tot voorzitter als opvolger van
wijlen Tooussaint van Boelaere; Stijn' Streuvels
en Herman Tejrlinck werden tot ere-voorzltters
gekozen.

Unesco-boekenwurm. Mr. Emerson Gree-
naway maakt in opdracht van de Unesco een
studiereis door Zwitserland, Tjsechoslowakije,
Oostenrijk en Polen om de toestand van de
Openbare bibliotheken aldaar in ogenschouw te
nemen.

Willem Pijper-hulde, Het tijdschrift „Mens
en Melodie" publiceert een aflevering, die ge
wijd is aan de nagedachtenis van de onlangs
overleden componist Willem Pijper. Onder de
mederwerkers vinden wij de namen van Hen
drik An dri essen, Henriet te Bosmans, Hans Hen-
kemans, Bertus van Lier, Karei Mengelberg, dr,
P. H. Ritter Jr., Paul F. Sanders, Berthe Seroen,
Eric van der Steen, Piet Tiggers en S. Vestdijk.

Onversaagd Salzburg. Het zomerfestival
dat op 27 Juli geopend wordt met een op
voering van „Jedermann" onder regie van Hele-
ne Thimlg, de weduwe van Max Reinhard, bevat
als hoogtepunt de première van de opera „Dan-
tons Tod" van G. V. Einem onder directie van
Otto Klemperer. Verder brengen Prof. Lothar
Wallenstein en Hans Knappertsbusch een nieuwe
„Bruiloft van Figaro" en' een „Cosi fan tutte'
Ook zal de opera „Arabella" van Rich. Strauss
op het programma staan.

Edwin Fiseher, Vacla Talich, Wilhelm Furt-
wangler, Charles Münch, Jolin Barbïrolli, Otto
Klemperer, Ernst Ansermet en Hans Knap-
pertsbuch zullen symphonieconcerten dirigeren,
waarvoor als solist onder andere Yehudl Me-
nuihin geëngageerd is.

Laatste beletselen voor de „zeven
de faculteit" worden weggenomen

De minister'van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen heeft aan het gemeente
bestuur van Amsterdam medegedeeld, dat
de Kroon tegen de door de gemeenteraad
vastgestelde verordening, betreffende, de
instelling van een faculteit voor de poli
tieke en sociaie wetenschappen geen be
zwaar meer zal maken, indien enkele be
palingen v&n deze verordening zullen wor-
.den gewijzigd.

De belangrijkste van de verlangde wijzi
gingen is de wens om de regeling van de
toelating niet te doen afwijken van' de al
gemene regeling op dit-punt in de Hoger-
Onder wijs wet.

Burgemeester en Wethouders zullen op
korte termijn voorstellen in de door de
minister gewenste zin aan de gemeente
raad doem toekomen, opdat zo. mogelijk bij
het begin van het studiejaar 1947/48 of
kort daarna de nieuwe faculteit kan gaan
functioneren.

Restaurants krijgen
geen eieren meer

Met ingang van 6 'Juli zal de verstrek
king van eieren aan restaurants worden
stopgezet. In Maart werd aan restaurants
een toewijzing van één ei per twee maal
tijden verstrekt. De seizoenschaarste aan
eieren en de behoefte aan export maakten
j het onmoèelijk de verstrekking aan restau
rants voort te zetten.

GROENTE EN FRUIT IN DE LAGE LANDEN

In een enkel gebied als de Bangert staat
het gewas er nog zéér goed voor. Ook in
Zeeland, en Limburg en op de Zuidholland
se eilanden wordt een goede oogst ver
wacht; in de Betuwe, de Tieler- en Bom-
melerwaard, U-fe-echt en de Lijmers is de
stand matig, in 'het land van Maas en
Waal matig tot goed.

Hoewel de jamfabrieken grote hoeveel
heden fruit zullen opeisen1, komen er'voor
de directe consumptie voldoende voorra
den los, al zal ook dit jaar de prijzen-
kwestie een netelige blijken te zijn.

„Wet houderskwestie"
in Rotterdam opgelost

Rotterdam was tot dusverre de enige ge
meente in Nederland, waar de wethou
ders hun zetels niet naast die van de
burgemeester hadden, doch bij hun
fracties in de raad zaten. - Daarin komt.
nu verandering, maar het heeft heel viat
voeten in de aarde gehad, voor het zo
ver was. Reeds meermalen hadden B.
en W. een voorstel ingediend oVn de
indeling van de raadszaal te veranderen,
maar steeds stemde de meerderheid van
de raad tegenNu is eindelijk de kogel
door de kerk en zullen de wethouders
links en rechts van de burgemeester
hun zetels krijgen. Toch kreeg het voor
stel slechts achttien van de een-en-der
tig uitgebrachte stemmen.

Is het hopeloos?

De componist Willem Pijper schreef in
dertijd een aantal zeer lezenswaardige ar
tikelen over muziek. Een daarvan 'heet: „De
anti-muzikaliteit van den Hollander". Ik
schrijf er een paarzinnen uit over om
daarbij op z'n echt-Hollands! nog
wat na te mopperen over het een en-an
der.

Pijper schrijft: „En toch moet men de
mentaliteit van deze Hollanders, die alle
concerten nalopen, die een brokje muzikale
opvoeding hebben genoten, die ene opinie
hebben over Bach en de Jazz, die de theo
rieën van Wagner over het Gesammticunst-
werk hebben overdacht, voor wie concert
programma's met analysen en notenvoor
beelden dagelijkse lectuur zijn, die in de
riiuzieklexica thuis zijn als onze voor
vaders in de concordantie van Trommius:
anti-muzil^ial noerpen"

En even verder merkt de schrijver op:
„Niet door de interesse voor een kunst
verraadt een volk ook dispositie voor die
kunst."

Ik geloof niet zo zeker in deze anti-
muzikaliteit, maar als ik de beide aange
haalde opmerkingen van Pijper'bij elkaar
lees, doemt er een spook op dat dreigend
alle idealen in gevaar brengt. Het is waar
dat_interes.se voor een kunst geen bewijs is
voor geschiktheid voor die kunst. Pijper
erkent en bespot de Hollandse hebbelijk
heid van weten en oordelen en schrijft:
„Musiceren, muziek maken terwille van
de muziek („omdat het zo mooi klinkt"
of zo fel, of zo vals) doet de Hollander niet.
Dat kan hij nog niet of: niet meer
en wat hij niet kan, wat hem niet is voor
gedaan, en uitgelegd, cleugt'niet, Hij doet
misschien graag ./alsof, hij houdt zich mu
zikaal, Maar hij verstaat de muziek (de
niet-amusante muziek zonder handels
waarde, de muziek van Mozart, Ohopin,
Debussy, Bruckner of Franck) slechts met
behulp van zijn theologische of aesthetische
dictionnaire". v.

Zo is het precies; er is in de hoofden der
■Hollanders een overbelasting aan beoor-
delmgszucht die de onbevangenheid regel-
recht in de weg staat. Maar betreft dit al
léén de muziek? Is het niet jtüster om aan
te nemen, dat een zeker zelfgenoegzaam
intellectualisme de spontaneïteit doodt? De
Hollanders hebben sindshet verloop der
zestiende eeuw het musiceren verworpen
of voor een deelgeclassificeerd en zich.
verder volgens een zelfbewuste verstande
lijkheid intellectueel en oom.mercieel ge
vormd en de duivel dér verwaandheid heeft
in alle verdere tijden solide successen ge
boekt. Wij weten nu alles en bij alle levens
verschijnselen js onze eerste en enige»be-
zïgheid het beoordelen dezer verschijnsel
len. De Hollander maakt geen sprong op
goed geluk, m^ar staat stil op berde benen
en beoordeelt eti beoordeelt. Hij beoordeelt
de natuur, de bovennatuür, de kunst, het
kunstwerk, de kunstenaar, enfin alles. Zijn
tweede zorg, die aan de eerste gelijk is, is
de aandacht er voor te waken dat hij geen
fout maakt, dat hij niet door andere veel
weters voor iets minder intellectueel zal
worden gehouden. Het komt er voor de
Hollander op> aan dat hij „op de hoogte"
blijkt te zijn, dit wil zeggen dat hij kan
oordelen! De vraag is niet in hoeverre hij
spontaan en geestlig in levenskunst is, maar
jOf hij mee kan in de'algerrtene beoordelings
^race.

Ik geloof dat onder deze twijfelachtige,
•historische ontwikkeling der Hollanders
het leven der litteratuur en der beeldende
kunsten minder Irogft geleden dan de mu
ziek en dan ligt Pijper's bittere conclusie:
de Hollander is anti-muzikaal, voor de
hand. Ik herinner mij heel goed dat Pijper,
die de Hollandse bourgeoisie grondig ver
achtte, niet veel verwachting had van de
muzikaliteit in de toekomst,;' de laatste
zin van zijn artikel luidt: „Misschien is
onze volgende- generatie wat ondegelijker
het zou onsmuziekbegrip ten goe,de
komen

Moeten wij de mogelijkheid uitsluiten
dat in een volgend of weer later volgend
geslaoht de geestelijke zelfgenoegzaamheid
zal worden onttroond door een natuurlijkè
zin voor humor en de al-oude behoefte aan
musiceren en onbevangen luisteren naar
muziek, zonder de geest van wikken en
wegen, van oordeelsnoodzaak?

In ieder géval zal de verandering door
ons geslacht niet meer beleefd worden. Wij
zullen wel beieven dat de muzikale opvoe
ding in de scholen herzien wordt, maar wie
kan de zekerheid hebben dat ook hier weer
niet de wetenschap én het systeem hoogtij
zullen vieren? Me dunkt, de Hollander
moet leren dat de muziek er is om er vol
komen vrij geluk en plezier van te hebben
zonder intellectuele afrekening. Een deel
van het Hollandse wezen is anti-muzikaal,
maar een ander, dieper deel niet.

Pijper schrijft: „Met de musische kun
sten, die van het geluid en van de bewe
ging, weet een Hollander niet goed" raad.
De kunst d.er welsprekendheid was hier
nimmer inheems; het karakter onzer volks
dansen is stug en ruw; een tooneelscbrijf-
kunst heeft hier nooit bestaan na de „duis
tere" iriiddeleeuwen; en de muzikale com
positie is na Sweelinek's dood precies drie
honderd jaar vergeten gebleven."

Als over honderd jaar Pijper, gearmd met
een tijdgenoot in een Hollandse musice
rende familie terugkomt, hoop ik dat hij
zeggen zal: „had je dat nu ooit gedacht?"

HENDRIK ANDRIESSEN.

Wanneer wij terugzien op de voor land
en tuinbouw zo belangrijke maanden Mei
en-Juni, .dan valt-'natuurlijk op, dat in
Mei de temperatuur belangrijk hoger dan
normaal was. Dit blijkt wel uit 'het feit
dat de gemiddelde maandtempera^uur in
De Bilt een record hoogte van 15.10° C be
reikte (normaal 12.6°), wat sinds 1889
niet het geval is geweest. De neerslag was
in deze maand veel lager dan normaal;
vooral in het Noorden des lands was het
droog en bedroeg de regenval 60 70%
minder dan de normale hoeveelheid. In
Noordholland viel 40% minder regen, in
Gelderland 30%, in Zeeland 10%; daaren
tegen was de regenval in Utrecht, Noord-
Limburg en Oost Noordbrabant 10% en
in Zuid-Limburg 20% boven het gemid
delde. Dit laatste werd mede veroorzaakt
door een zéér zware regenval in het et
maal van 10 op 11 Mei.

Wel begon Juip uitermate warm, maar
omstreeks de vierde der maand zakte de
temperatuur belangrijk (5 a 6° onder nor-
maai), zodat het gemiddelde in de eerste
twee weken weinig boven het normale
peil lag. De regenval nam toe, het aantal
uren zonneschijn bleef normaal. Enkele
hagelbuien brachten plaatselijk schade
aan de gewassen toe.

De vrij langdurige droogte heeft de ont
wikkeling van verschillende gewassen on
gunstig beïnvloed. Bloemkool, sluitkool,
erwten, peulen,, princessebonen, snij- en
tuinbonen hebben in meer- of. mindere
mate door het droge weer geleden en in
de koolteelt is tevens een aantasting door
de koolmade te merken. De ontwikkeling
van verschillende andere groenten als an
dijvie, sla, pronkbonen, peen en glaspro
ducten als komkommers, meloenen, toma
ten, heeft echter een gunstig verloop. Ook
met-betrekking tot de vroege aardappelen
luiden de vooruitzichten gunstig. Aard
beien blijven teleurstellen.

FRUIT LOOPT TERUG.

De fruitteeltgewassen ontwikkelen zich
normaal maar de aanvankelijk zeer goede
vooruitzichten, welke waren gebaseerd op
de rijke bloei, zullen, mede ten gevolge
van de droogte, niet geheel en al in ver
vulling. gaan. Ten aanzien van enkele
fruitsoorten als appelen en peren, die een
sterke vroegtijdige val vertoonden, als
mede van pruimen zijn de verwachtingen
minder hoog gesteld, vooral wat betreft de
pruimen. Niettemin zal de oogst van ap-,
pelen en peren dit jaa^ hoger uitvallen
dan in het vorig jaar. Kersen dragen goed;
het zpgenaamd kleine fruit zoals bessen en
frambozen is normaal bezet, en de ont
wikkeling van de druiven verloopt alles
zins bevredigend.

Uitgezonderd in de Beemstér, waar het
gewas er matig voor staat, vertonen de
appelen een goede tot zéér goede stand.

De oogst-verwachtingen ten aanzien van
de peren zijn achteruitgegaan; de vroeg
tijdige val der jonge vruchten is veel
sterker geweest dan bij de appelen. Niet
temin zijn de bomen nog goed beladen.

De aanvankelijk gunstige stand der prui- J Zwoegers langs de straat. - De peinzende moede koppen van stoere paarden hebben
men is in de laatste wekèn sterk vermin- door dê eeuwen heen schilders en poëten geïnspireerd. Ook dejotograaf vindt er in
derd; bovendien komt een vrij ernstige de moderne tijd van auto en tractor qen welkom onderwerp voor een stemmig plaatje
aantasting door de pruimenzaagwesp yoor, in