IJmuider Courant | 1947 | 19 augustus 1947 | pagina 3

p|oe Velserbeek aan Velsen kwam

Er komt nog geen eind aan deze zomer

Dertien doden
op Zondag

Matig Czaar Peterspel in Zaandam

Santpoort

pIN'SDAG

19 AUGUSTUS '1947

Herinneringen aan een belangrijk raadsbesluit

November 1924 was een belang-
De m ,4p geschiedenis van Velsen,

IJMUIDER COURANT

i de geschieden
- „„"die dag is de geme
want OP d hej; fraaie landgoed Velser-
«e,,if kwam daarbij voor het eerst in
bee,ï: J een der weinige in Velsen overge-
hP7.itvanc ...Jwr.Qö Eooswy'k werd het

""ff Schoonenbeog het derde gemeen-
tweede, door de aankoop van
'«ifvSdo Neothof, dot later het
.«ter Rijkenspark zou worden ge-
WjfELn een uitgestrekt bosterrem in
van de gemeente.

Volserbeek spant de kroon van al
Likooen niet alleen omdat het het
eoed is, maar ook door zijn grote
'aan natuurschoon. Haast ongerept
uit de oorlog te voorschijn. Geen
!lWi Lm er geveld, geen tak verdween

noodkacheltjes, louter alleen, door-

ina® g^ele park door de Duitsers in
®at,fuiPi-d »enomen. Natuurlijk werd er
"?i.t een en ander vernield, maar van
betekenis was" dit niet. Zelfs de
Ac, have ontkwam grotendeels aan de
Ten rooflust det bezetters. Thans zijn
inofete sporen der oorlogsschade, op een
•!l,?rl na uitgewist en Velserbeek
SJ5ÏÏ in zijn oude glorie. Men is nog
Smet de restauratie van het „kasteel"

r.-Jnn- de diverse militaire bezettingen
natuurlijk nog al geleden heeft. Zoals men
zal dienst van wederopbouw
„ndergebracht worden.

12 November 1924 kwam in de ver
ia van de gemeenteraad in behan-
Elintf-hêt voorstel van burgemeester en
sfhouders tot aankoop van het landgoed
ftkerbeek en tot het aangaan van een
eldlening groot f 500.000 ter financiering

L deze°koop.

M voorstel werd met algemene stem-
aangenomen. De gemeente werd voo:
i iiOflOO eigenaar van het kasteel met
Lt wel het belangrijkste was 848,830
grond, waarvan een groot deel uit het
Iraaie pauk bestond.

De gemeente greep haar kans.
De datum 12 November is reeds eerder
«li belangrijke dag in de geschiedenis van
Velserbeek geweest, want op 12 November
1515 dus zes jaar vóór tot de aankoop be
sloten werd, werd in de gemeenteraad een
j'anbod behandeld van de toenmalige eige
naar, F. W. C. H. baron van Tuyll van
Seroóskerken. Deze bood de buitenplaats
Velserbeek met bijbehorende gronden
(destijds ongeveer 94 ha) de gemeente te
koop aan voor f 525.000. De raad ging' hier
met op in, maar besloot een bod te doen
ran f 450.000, hetwelk niet werd ge
accepteerd. Kort daarop verkocht baron
Van Tuyll het landgoed aan de heren C.
Alberts te Amsterdam en p. N, Kluft te

Veel natuurschoon ging verloren.

Het niet aanvaarden door de gemeente
van het aanbod van baron Van Tuyll 'heeft
tot gevolg gehad, dat er heel veel natuur-
ichoon verloren is gegaan. De kopers wil
den er een fabriek bouwen en daarvoor,
nas ruimte nodig, die alleen verkregen
kon worden door opruiming van het hout.
Op een ï'uwe manier werd de zaag er in
jezet en ongetwijfeld zou er weinig van
kot fraaie park overgebleven zijn, als er
<oen kapverbod werd uitgevaardigd. Maar
voor-dit geschiedde was het Westelijk ge
deelte, het tegenwoordige villapark met
de grond gelijk gemaakt. Men zegt, dat de
lieren Alberts en Kluft voor f 75.000 hout
uit Velserbeek hebben gehaald, zodat ze
liet bedrag dat ze meer voor het landgoed
hebben betaald dan de gemeente er voor
bad willen -geven, er wel uit gehaald heb
ben.

Voor f450.000 kocht de gemeente in 1924
dus belangrijk minder dan ze in 1918 voor
525,0 00 had kunnen kopen: ze kocht een
geschonden landgoed, dat bovendien bijna
10 ha kleiner was dan ze in 1918 had kun
nen kopen. Maar desondanks was het een
waardevol bezit, dat de gemeente zich niet
mocht laten ontgaan.

De lening ten 'bedrage van f 500.000
werd aangegaan bij de N.V. Bank voor
Nederlandse Gemeenten tegen een rente
van Om pCt. per jaar met een looptijd van
50 Jaar.

De officiële opening.

Zaterdag 28 Februari 1925 werd Velser
beek voor het publiek opengesteld. Vlag
gen wapperden van de oude kerktoren, van
bet raadhuis, van Huize Velserbeek, van
de Ingangen van het park.
De openingsplechtigheid had plaats in de
voormalige Oranjerie, die te midden van
bet frisse groen der jonge lente lag. On
eer de aanwezigen bevonden zich o.a. jhr.

Nog verdere besprekingen
lij Je papierfabriek

Maandagavond is in het clubgebouw
iJündepvreugd" naar aanleiding van het
conflict, dat Zaterdag is ontstaan bij de
Papierfabriek Van Gelder Zonen met het
Moneel van papiermachine 18 een ver
eng gehouden door de bedrijfsuni
hoofdbestuurders van de samenwer
kende organisaties.

De leiding berustte bij de heer F. Cor-
n> hoofdbestuurder van het Chr.
Vsmm i^'Mlden dooi' de bedrijfsunie
'7 1 VakverbondDe heer J. Nooy, die ook
Jfrf de hoofdbestuurders vertegen-
S?u-1 bracht ais bestuurder van de
vill i arbeidersbond St. Willibrordus
iJf Ulï. van de gistermorgen met de
dairectie te Amsterdam gehouden be-
•■5 waarbij ook de plaatselijke di-
^'tegenwoordigd was en waarin de
Meld gernaab,be geschilpunten zijn be-

J5* hierop volgende discussies bleek
Was men ^en v,°iie bevredigd

defw?! *?er Aihers, hoofdbestuur
der "^er- van Fabrieksarbei-
waarKH f i vragen had beantwoord,
dathS i ^'Wrukkin-g werd gebracht,
Wust is f" personeel niet stakings-

mr. D. E. van Lennep, oucl-burgemeester
van Heemstede, als vertegenwoordiger
van de Commissaris der Koningin en de
heer J. C. A. Weerts van Sint Philipsland,
oud-burgemeester van Velsen.

Burgemeester Rijkens hield een uitvoe
rige openingsrede, waarin hij zeide, dat 34
van de 85 ha als wandelpark behouden
zouden blijven.

Wij mogen niet nalaten er op te wijzen,
dat het vooral aan het initiatief van oud
burgemeester Rijkens te danken is, dat
Velserbeek door de gemeente werd aan
gekocht.

Velserbeek in de historie.

We kunnen in de geschiedenis van Vel
serbeek teruggaan tot het laatst van de
17e eeuw, toen het landgoed bewoond
werd door Heer Hendrik ter Smitten, een
Amsterdams patriciër. Deze ging in 1699
een overeenkomst aan met de heer Dirck
Munter, die op Waterland woonde, aan
gaande het recht van overwegen en voet
paden over de „hofstede" Velserbeek en
het verleggen van de Lievendaalse Beek,
waardoor meer water door de Velservaart
zou worden geloosd.

Bij Velserbeek behoorde destijds ook de
hofstede 's Gravenlust. Het landgoed is
lange tijd eigendom van de Ter Smittens
geweest.

Mr. Hendrik ter Smitten erfde het van
zijn vader en bleef er tot zijn dood wonen.
Zijn weduwe, Vrouwe Anna Maria Clara
Huijghens verkocht Velserbeek in 176.1. aan
Vrouwe Anna Söheltus, weduwe van de
heer Abraham van Hoboken te Amster
dam.

Deze hertrouwde met de heer Frans
Gerard Eysingk, die in 1776 Velserbeek
verkocht aan de schepen en timmerman
Barend Kromhout te Velsen voor f 9370,
echter met uitzondering van een boster-
rein„ dat voor f 16.630 verkocht werd aan
Vrouwe Maria Le Seutre. weduwe van
de bekende mr. Cornells, Tri.p. Schepen
Kromhout verkocht Velserbeek een jaar
later voor f 15000, echter zonder de hof
stede 's Gravenlust. Hij had hus geen
slechte koop gedaan.

Twee jaar lang is Velserbeek daarop in
bezit geweest van jhr. Edhard van Bur-
mania van Bakkeveen, een Fries edelman,
die meestentijds in Amsterdam woonde.
Frans. Jacob Berg, oud-kapitein en in
genieur der Oost-Indische Compagnie te
Batavia kocht Velserbeek van jhr. Edharfc,
de weduwe van kapitein Berg, Vrouwe
Amelia Maria Goll van Frankesteijn ver
kocht het in 1781 aan de heer Johan Goll
van Frankesteijn te Amsterdam voor
f 27000. Deze kocht er van mr. Willem
Boreel voor f 6000 een stuk bos bij, dat
achter de plaats was gelegen.

In de 19e eeuw kwam Velserbeek in het
bezit der familie Van Tuyll van Seroos-
kerken. De laatste bewoner F. W. C, H.
baron van Tuyll van Serooskerken, in
leven voorzitter van 'het Nederlands 01ym->
pisch Comité heeft vele jaren op hét land
goedgewoond.

Sinaasappelen en citroenen
zonder bon

Met het s.s. Cottica van de K.N.S.M. dat
Maandag in de Amsterdamse haven meerde,
arriveerde een zending van 93 ton sinaas
appelen en 2i/2 ton citroenen uit Suriname,
Deze sinaasappelen en citroenen zullen
«bqnvrij verkodht worden.

Vlees extra

Door de langdurige droogte is er onvol
doende voeder voor het vee; daarom is be
sloten aan personen van 5 jaar en ouder
(leeftijdsgroepen A, B en C) een extra
rantsoen van 100 gram vlees toe te wijzen.
Hiertoe is van 19-30 Augustus bon K03
vlees geldig verklaard.

Verbeteringen in „Spaarnberg"

Voor het aanbrengen van enige ver
beteringen ten behoeve van de in het 'ge
bouw „Spaarnberg" ondergebrachte bij
zondere scholen alsmede voor het onder
houd, stellen B. en W. voor aan de begro
ting toe te voegen een bedrag van f 3125,
waarvan voor gewoon onderhoud f 400,
voor verlichting f 75, voor water f 50, voor
verwarming f 2500 en voor onderhoud
meubilair f 100.

NIEUWE KAPELAAN BENOEMD.

In de plaats van father G. Rottinghuis,
die voor de missie van Mill Hill naar
Noord-Oost Borneo vertrekt heeft de bis-

I schop van Haarlem benoemd tot kapelaan
van de R.K. parochie van St. Joseph de
weleerwaarde heer J. M. B. Sdhoonebeek,
thans te Warmenhuizen.

MARKTBERICHT

Maandag.

Aangevoerd werden 91 kisten tarbot en
tong, 600 kisten schol, 1300 kisten schel
vis, 150 kisten kabeljauw, 110 kisten kool-
vis, 40 kisten makreel, 250 lasten wijting,
55 kisten heek, 4900 kisten haring, 75 kis
ten diversen, totaal 7575 kisten.

Prijzen gestripte vis: grote schol 29, mid
del schol 33-28, zetschol 28-22, kleine schol

II 17-10,50, kleine schol III 8-1,80; schar I
12-11, schar II 8,50-5, kleinm. schelvis 22,
kleine schelvis 19-16,50, braad schelvis 17-
8, wijting 14-10,50, horsmakreel 1,80, alles
per 50 kg. Haring 8-2,50 per 50 kg.

Besommingen; 5 trawlers 31.885.

KW 108 ƒ2190; 107, ƒ960; 155 ƒ3824; 24
ƒ3348; 162 ƒ2494; 52 ƒ1170; 28 ƒ2860; 53
1190; 77 1550; 59 840; 122 ƒ4110; 5
ƒ4240. (Motorloggers).

Kustvissers: IJM 248 669; 27 1418; 201
ƒ1619; 221 ƒ350; 271 1580; 80 ƒ1119; 81
1166; HD 125 1029; KW 210 430.

constateerde deze, dat de geschil

punten fa„ j T aeze> aa
oveiw „1 i? .2iJh opgelost en voor het
ijk een bevredigend resul-
DasrL gezocht.

kinge» y,e„zilllen hedenmiddag de bespre-
6 n Woraen voortgezet.

Meer trottoirs langs de
A»;,0ekbei'9enlaan

Ptortwri'f1 de aut°t>uslijnen door Sant-
Qoon <j„ D, ®,Nei'ie£d zullen worden, waar-
te»?berSenlaan in beide richtin-
l'jk dat i°„ bereden, is het noodzake-
WtoirQ u p aai;se van de bushaltes de
feiten „ngs de nog onbebouwde straat-
breedte vatTo =Sen lengte van 15 m en een
B. en tJ, 2,5 m worden doorgetrokken,
tiervonf de gemeenteraad hun

n crediet van f 300 te verlenen.

Algemene regeling voor
onteigende percelen

Voortgezet gebruik

Ten behoeve van de wederopbouw dezer
gemeente zijn door het College van Alge-
men Commissiarissen voor de Wederop
bouw ten name der gemeente Velsen, reeds
vele onteigeningen uitgesproken, speciaal
van gronden en opstallen, gelegen in Vel
sen (Noord).

In vele gevallen blijft de eigenaar van
een onteigend perceel ook na de onteige
ning het genot daarvan gedurende kortere
of langere tijd behouden.

Voor dit voortgezette gebruik dient tus
sen de gemeente en de voormalige eige
naar een overeenkomst te worden afge
sloten, welke de nieuwe verhouding nader
regelt.

Als vergoeding voor het voortgezette ge
bruik betaalt de voormalige eigenaar aan
de gemeente een bedrag gelijk aan 4%
rente over dat gedeelte van de onteige-
ninsvergoeding, dat betrekking heeft op
de waarde van het onteigend onroerend
goed, waarvan de eigenaar in het genot is
gelaten.

De betaling deze vergoeding geschiedt
door cessie van de rentevordering op het
Grootboek voor de Wederopbouw, door de
onteigende aan de gemeente.

In dit Grootboek is namelijk de onteige
ningsvergoeding ingeschreven eb wel ten
laste van de gemeente. Ook de aan de ont
eigende te betalen rente komt ten laste
van de gemeente. Door de cessie vindt dus
over de waarde van dit gedeelte der ont
eigende percelen, welke in voortgezet ge
bruik blijven, geen renteuitkering door het
Grootboek plaats.

Daartegenover blijft de voormalige eige
naar het gebruik van het onteigende per
ceel behouden, met alle lusten en lasten
daaraan verbonden.

Verwacht wordt, dat er zich een groot
aantal gevallen van voortgezet gebruik
zal voordoen.

Ten einde te voorkomen, dat al deze ge
vallen afzonderlijk bij de gemeenteraad in
behandeling worden gebracht stellen bur
gemeester en wethouders tftoof, te beslui
ten tot het in voortgezet gebruik geven
van bedoelde percelen of perceelsgedeelten
aan de daarvoor in aanmerking komende
voormalige eigenaren tegen een vergoeding
gelijk aan 4 procent rente over dat ge
deelte der onteigeningsvergoeding, dat be
trekking heeft op de waarde van het ont
eigende onroerend goed, waarvan de eige
naar in het genot is gelaten.

Haringprijs plotseling
sterk gedaald

Kon de haringprijs zioh tot dusver op
een behoorlijk peil handhaven, gisteren is
het plotseling tot een zeer grote daling ge
komen, waarvan de trawlers Bloemendaal,
Norma Maria en Utrecht de dupe werden.
Deze trawlers voerden in totaal 5000 a
6000 kisten haring aan en zouden daarvoor,
ware deze prijsdaling niet gekomen, onge
veer 70.000 besomd hebben. Doordat de
haring, naar kwaliteit, 8 tot 2 en min
der per kist opbracht, besomden deze drie
schepen in totaal slechts 21000.

De kwaliteit der haring was door het
warme weer zeer achteruitgegaan en daar
door ongeschikt voor de export. Een ge
deelte van de aanvoer werd door de vis-
meelfabrieken gekocht.

De Utrecht maakte haar eerste reis na
lange tijd.

Machinefabriek-personeel

verlengt ultimatum

Zoals reeds werd gemeld, had het
personeel der Machinefabriek IJmui-
den in een dreigend conflict de directie
een ultimatum gesteld, na afloop waar
van men het weide dreigde neer
te leggen, indien niet aan de verlan
gens werd voldaan. Deze datum was
gesteld op gisteren Het bestuur van de
E.V.C. deelt ons thans mede, dat het
personeel besloten heeft, het ultima
tum te verlengen tot Maandag 25
Augustus, om alsnog besprekingen
met de directie te kunnen houden.

„OLYMPIA" GAAT WEER
AAN DE SLAG.

De Gymnastiek- en AtShletiekvereniging
„Olympia" zal Maandag 25 Augustus de
gymnastieklessen hervatten.

Begin September zal de diploma- en
prijsuitreiking plaats hebben van de in
Juli gehouden onderlinge wedstrijden.
Wanneer de avonden wat koeler en langer
zijn geworden, zullen de openbare lessen
worden gegeven.

TRAININGSAVOND STORMVOGELS

Vrijdag beginnen weer de trainings
avonden van de lagere Stormvogel;
elftallen onder leiding van de heer A.
Snoeks. Er wordit getraind op het oude
Stormvogels-terrein.

Economische rechter

In een bericht in ons blad van gisteren
onder het hoofd: „Engelsen Eerwachten

grote haringvangst in October" staat

„dat in zeer vele gevallen de schubben
van de oudere jaargangen, die in Novem
ber de visgronden bereikten, veel moeilij
ker te lezen waren", enz.

Van verschillende zijden vraagt men ons
wat de uitdrukking „schubben lezen" be
tekent. Eenvoudig dit: het is algemeen be
kend, dat men aan de hoeveelheid jaar
ringen die zich aan een visschub bevinden,
af kan lezen, hoe oud de vis is. De schub
ben Van bedoelde haringen waren be
schadigd: het verhaal dat de natuur op
de schubben grift, was dus veel moeilijker
te lezen dan op de onbeschadigde schub
ben.

DE HERCULES WEER TERUG

De stoomtrawler Hercules IJM 196 van
de Vem is na een zeer langdurige repara
tie te hebben ondergaan eindelijk weer in
de Vissershaven teruggekeerd, klaar voor
de visserij.

MONUMENT VOOR PATER BLEYS.

Prins Bernhard onthulde Zaterdag te
Gorinohem een monument voor pater Bleys
in de illegaliteit bekend als pater Lodewijk,
die twee jaar geleden bij een auto-ongeluk
het leven verloor. Na de onthulling legde
Prins Bernlhard een krans aan de voet van
het monument.

Zware straffen voor
zwarte telers

Voor de Haarlemse economische rechter
stond terecht G. S. uit Haarlemmermeer,
die zonder vergunning narcissen had ge
teeld. Hij kon niet aantonen, dat hij de op
brengst niet zwart verkocht had. De offi
cier eiste 750 gulden boete of drie maanden
hechtenis. Hij werd veroordeeld tot 750
gulden of 1 maand hechtenis.

De volgende zwarte teler was P. B. uit
Aalsmeer. Hij had dahlia's geteeld op een
stuk land waarop weliswaar een teeltver-
gunning „stond", maar deze vergunning
stond niet op zijn naam. De economische
rechter verminderde de eis van de officier,
500 gulden of 1 maand hechtenis, tot 400
gulden of een maand hechtenis.

Tenslotte kwam in het bankje L. W. uit
Nieuw-Vennep. die beweerde niet te weten,
dat er voor het bollen telen een vergunning
nodig was. De eis tegen hem luidde, 1500
gulden of drie maanden hechtenis. Hij werd
veroordeeld tot 1000 gulden of 2 maanden.

Bij de eerste en de laatste verdachte ar
gumenteerde de rechter dat het niet aan
ging, dat de bona fide telers via het sur-
plusfonds moesten betalen voor de zwarte
practijken van anderen.

Het ziet er naar uit, dat het warme en
droge weer nog wel deze gehele week zal
aanhouden, aldus deelt het K.N.M.I. in De
Bilt mede. De kans op onweersbuien blijft,
gering, daar de lucht nog te weinig vocht
bevat. Wel zal de warmte tijdelijk iets ge
temperd worden, doordat de wind af en toe
naar het Noord-Oosten draait en daardoor
over Zweden iets minder warme lucht aan
voert.

In deze warme dagen denken velen terug
aan de in dit opziciht beruchte zomer van
1911. In dat jaar werd ook een aantal
hitterecords gebroken en was aan het einde
van de zomer op zeer vele plaatsen het gras
totaal verschroeid. Wanneer men de zomer
van nu vergelijkt met die van 1911 dan
blijkt, wat de warmte betreft, dat dit jaar
1911 ver achter-zioh zal laten.

In 1911 werden in De Bilt tot en met
September 42 dagen met een maximum
temperatuur van meer dan 25 graden (z.g.
zomerse dagen) opgetekend.

Reeds op 17 Augustus van dit jaar werd
dit aantal bereikt. De gemiddelde tempe
ratuur van de afgelopen maanden is tot nu
•toe hoger dan in 1911.

Ook leverde dit jaar reeds meer tropi
sche dagen, op (dagentmet een maximum
temperatuur van meer' dan 30 graden) na
melijk 16 tegen 13 in 1911, waarvan 2 in
September.

De zomer welke we nu beleven is een
van de allerwarmste van de laatste 100
jaar. Wel zeer merkwaardig, zo vlak na
een van de strengste winters van de laatste
eeuwen. Later zal de jeugd van nu ver
halen vertellen over dp beruchte zomer en
winter van 1947, evenals de oudere gene
ratie steeds nog veel te vertellen heeft" over
de winter van 1890 en de zomer van 1911.

Beidé zijn echter nu onttroond. Slechts in
één opzicht was de zomer van 1911 voor
land- en tuinbouw, veeteelt en andere der
gelijke bedrijven, nog veel schadelijker dan
deze. In Juli en Augustus viel toen in De
Bilt tezamen slechts 38 mm regen. Nu zijn
er enkele dagen voorgekomen, welke de
dorstige natuur wat verlichting brachten.
Zo viel.in de Bilt van 10 op 11 Juli 39 mm
en van 5 op 6 Augustus 41 mm regen, dus
in beide gevallen meer dan in 1911 in twee
maanden.

Hoe zien nu de weerkaarten er uit? In.
de laatste dagen nam het maximum over
Scandinavië aanvankelijk iets af, doch het
krijgt nu weer versterking doordat een
drukstijging van de Atlantische Oceaan zich
in Oostelijke richting uitbreidt.

De hoogste luchtdrukwaarden worden
over Midaen-Noorwegen aangetroffen en

voor Velsen
en IJinniuidlen

DINSDAG 19 AUGUSTUS
Thalia, 8 uur: „De bittere waarheid".
Rex, 7 en 9 uur: „Barracuda". De Pont, 8
uur: „Ik ontmoette een moordenaar".
WOENSDAG 20 AUGUSTUS
Thalia, 3 uur: Jeugdmatinée; 8 uur: De
bittere waanheid". Rex en De Pont als
Dinsdag.

bedragen thans meer dan 1030 millibaar
(772 millimeter).

Van Noorwegen strekt zich een rug van
hoge luchtdruk in Zuidwestelijke richting
uit over Schotland naar de Oceaan.

In de afgelopen twee dagen naderde ech
ter over Amerika een nieuw krachtig maxi
mum, dat zich langs de 53ste breedtegraad
reeds verenigd heeft met het Europese. Het
'hogedrukgebied strekt zich nu dus uit van
Zweden tot nabij New York. Alle depres
sies moeten een zeer Noordelijke baan vol
gen over Groenland naar Spitsbergen.

Langs de Zuidzijde van dit geweldige
hogedrukgebied waaien bijna overal Oos
telijke winden. De lucht, die naar ons land
wordt aangevoerd, komt langs een omweg
over het Oostzeegebied, uit Noord-Scandi-
navië en heeft daar bij het stromen over
de bergen een groot deel van haar water
damp verloren.

Van officiële Nederlandse zijde wordt ge
meld, „dat republikeinse troepen zich nog
steeds niet aan de order tot staking der
vijandelijkheden houden. Op Madoera de
den talrijke republikeinse groepen in de
nacht van 15 op 16 Augustus een welbe
raamde aanval op Pamekassan, waarbij tot
in de stad werd gevochten. Met enige ver
liezen onzerzijds werden de indringers
verdreven. In de sector van Malang wer
den onze posten bij Singosari' en Blimbing,
gelegen aan de weg naar Lawang, bescho
ten. In Malang ontwikkelde zich enige acti
viteit van sluipschutters. .Enkele patrouil
les werden met geweren en automatische
wapens beschoten. Ten Zuidwesten van
Ambarawa werd een Nederlandse patrouil
le door een bende, bestaande uit ongeveer
50 man, aangevallen. De bende werd met
verliezen teruggeslagen. Ten Zuidoosten
van Salatiga werd een patrouille bescho
ten.' Kwaadwilligen werden verjaagd. In
het Pekalonganse werden tot op heden
totaal circa 2000 Chinese burgers bevrijd,
Op Zuid-Sumatra kregen onze patrouilles
contact met benden ten Zuiden van Batoe-
radja en ten Zuidwesten van Lahat.

Onze verliezen op 17 Augustus zijn vol
gens ingekomén berichten 13 doden en 22
gewonden."

Nieuw offensief der Chinese
regeringstroepen

Uit Sjanghai wordt bericht, dat Chinese
regeringstroepen een nieuw offensief in de
provincie Sjantoeng hebben ingezet met
het doel de spoorweg Tsinan-Tsjingtao
weer voor het verkeer open te stellen.
Sinds Maart wordt de spoorweg door de
Chinese communisten op enkele plaatsen
beheerst.

In het jaar 1697 bracht Peter de Eerste, Czaar
van Rusland, later bekend als Peter de Grote,
onder de schuilnaam Michaelew een bezoek aan
Zaandam teneinde zich te bekwamen in de
scheepstimmerbouw- Een eenvoudig arbeider,
zekere Gerrit Kist. die vroeger in Rusland had
gewerkt, herkende hem reeds toen hij'amper een
voet aan wal had gezet en hij bood zij vorste
lijke vriend onderdak in het bouwvallige groen
houten huisje, dat tot lering en vermaak van
het nageslacht bewaard is gebleven. De Czaar
vond een betrekking als timmerman op de werf
van Lijnst Teeuwïsz. Rogge, doch zijn incognito
werd niet heel lang gerespecteerd. Re^ds na een
week vertrok de „keizer in boezeroen" naar Am
sterdam, waar hij vier maanden ongestoord
heeft kunnen werken en vandaar ging hij naar
Engeland op uitnodiging van Koning-Stadhou
der "Willem III. Nog .driemaal is de vorst enkele
uren jn Zaandam terug geweest, eenmaal met
groot gevolg en eenmaal in gezelschap van de
Czarina.

Niemand zou uit deze magere historische fei
ten een boelend openluchtspel kunnen samen
stellen. Ook dr. P, H. Sehröder, die het heeft
geprobeerd, ter herdenking van dit verblijf en
'die toch waarlijk zijn sporen op dit gebied wel
verdiend heeft, is het niet volkomen gelukt,
Mede dank zij de vindingrijke artistieke leiding
van Carel Briels en de schilderachtige décors
van Karei Brückman is het resultaat een kluch
tig kijkspel geworden dat Zaterdagavond voor de
eerst maal werd opgevoerd. Het bonte gedoe
van honderden burgers en burgeressen in hun
veelkleurige klederdracht tegen de aardige
achtergrond van voortreffelijk gereconstrueerde
woningen, werven, herberg en stadhuis, bijeen
gehouden door het bijna zwarte lint van de
Zaan, leverde telkenmale effecten die het oog
in verrukking brachten, vooral ln het woelige
markttafereel, waarmede het spel opent.

Wanneer men toegeeft aan de verleiding om
deze uitvoering te vergelijken met het spel dat
dezelfde schrijver, eveneens met behulp van aan
de 'historie ontleende gegevens, ter gelegenheid
van het Haarlemse eeuwfeest vervaardigde, dan
moet zonder een grein locaal chauvinisme wor-
dei' opgemerkt dat de Spaarnestad wel zeer be
voorrecht geweest. Het kon ook haast niet
anders, Waar de geschiedenis van Haarlem ln
het bijzonder gedurende het beleg betrekkelijk
rijk is aan dramatische gebeurtenissen en de
aanknopingspunten met het jongste verleden
voor tjet grijpen liggen, Is het bezoek van de
ondernemende monarch uit het verre oosten
hoogstens een merkwaardig intermezzo. De te
Haarlem gestelde voorwaarde dat het stadhuis
als centrum der handeling moest dienen, ls ge
bleken een doorslaggevende vondst geweest te
zijn, die aller aandacht concentreerde. Te Zaan
dam was het omgekeerde het geval. Het toneel
strekte zich uit, zonder aanwijsbare noodzaak,
zo ver het oog reikte, waarbij een gebrekkige
geluidstechniek er veel toe bij droeg de verwar
ring te vergroten.

Het derde, niet te onderschatten voordeel dat
Haarlem boven Zaandam genoot, was de mede
werking van beroepsacteurs, om van de capaci
teiten der amateurs nog maar te zwijgen.
De openluohtuitvoering van het Czaar Peter-

Pas op met vuur
in de natuur

Onder de verzengende stralen van de
zon verschroeit op het ogenblik de aarde.
Hoewel er regelmatig op gewezen is, hoe
gevaarlijk het is een brandend peukje
sigaar of sigaret achteloos in de ver
droogde natuur weg te werpen, zijn er
nog altijd mensen, die hiermede zeer
nonchalant zijn. Zo werd de brandweer
op één dag twee maal gealarmeerd voor
branden, die woedden in de duinen bij
de Brouwerskolkweg en bij de politie
post aan de Zeeweg. Dank zij' het kracht
dadig optreden van de Bloemendaalse
spuitgasten werd het vuur, dat tenge
volge van de droogte gretig voedsel
vond, spoedig bedwongen. Toch gingen
nog honderden vierkante meters fraai
duinterrein verloren.

Over slangen gesproken

Dezei* dagen werd de brandweer door
bewoners van de Van Dord'tstraat te Haar
lem gealarmeerd wegens de aanwezigheid
van een tien meter lange slang.

De gehelmde mannen verschenen, zoals
zij gewoon zijn, onmiddellijk op de plaats
des onheils én bevonden, dat zij met een
tuinslang uit de verzameling van de dienst
van „Hout en Plantsoenen" te doen hadden.

De jeugd had het „dier" reeds als speel
kameraadje geadopteerd en de sloot in ge
werkt. De brandweer heeft het exemplaar
bij haar verzameling gevoegd, tot de recht
matige eigenaar het komt. opeisen.

FEUILLETON

De vrouw van Dick Heriot

door SUSAN INGLIS
vertaald uit het 'Engels.

5)

Het is beteer, dat ik je Alain's brief
laat lezen. Je moet je er niets van aan
trekken; als je alles maar aan mij over
laat, kun je er van op aan, dat 'het voor
je in orde komt. Maar het is toch beter,
dat je het weet.

Hij had de brief uiit zijn portefeuille
genomen. Anne zag nog 'het krachtige
schrift, waarmee de diverse vellen driftig
waren volgeschreven. Ze herinnerde hef

zichzou ze het ooit kunnen vergeten?

Een schok had haar het lezen van die
brief met de haatgevoelens, die uit ieder
woord spraken, gegeven:

„Beste Geoff.

Ik heb zo juist vernomen, dat Dick is
gestorven. Ik weet niet of hij jou er van
op de hoogte heeft gesteld, maar ik heb
onlangs een lang epistel van hem gekre
gen, waarin hij mij mededeelde, dat hij
met een engel was getrouwd, en dat het
erg jammer was, maar dat zij natuurlijk
Trant zou erven met zijn ander bezittin
gen, wanneer hem iets overkwam. Omio-,

dig te zeggen, dat ik er niet aan denk het
oude huis te laten overgaan in de handen
van de een of andere avonturierster de
engel in kwestie is namelijk zijn verpleeg
ster, die beter dan wie ook geweten-moet
hebben., dat hij zou sterven- Ze heeft on
getwijfeld gedacht, dat ze het heel handig
aanlegde door Dick te overreden met haar
te trouwen en haar alles na te laten, maar
ik denk niet, dat er één rechtbank is, die
zo'n testament zal bekrachtigen, als er
ooit een testament gemaakt is. Hoe het
ook zy, het lijkt me bet beste, dat jij je in
verbinding stelt met de jonge dame, en
wel zo snel mogelijk, om uit te vinden,
hoe de zaken staan. Ik ben bereid haar
een behoorlijke toelage te geven, als ze
verstandig blijkt te zijn, maar je moet het
haar volle omen duidelijk maken, dat ze
een en ander zal moeten teruggeven, en
vooral, dat ze nooit haar handen naar
Trant zal kunnen uitsteken

Alan HeriotAlan, die Dick zo hoog
schatte, die hij zo bijzonder en zo bewon
derenswaardig vond. Anne had verbijsterd
zitten staren naar het stuk papier, totdat
Geoffrey ihet baar zachtjes uit 'handen
nam.

Het spijt me, zei hij, maar het is be
ter dat je weet, hoe de zaken er voor
i/baan. Alan is natuurlijk woedend, omdat.

hij altijd bezeten van Trant is geweest en
er altijd op gerekend heeft het eenmaal
te zullen krijgen. Maar het is een feit,
dat hij geen schijn van kans heeft dioor
het bestaan van dit. Dit was Dick's testa
ment. Bijna blindeling stak Anne haar
hand. er naai' uit. Neame gaf het haar
over met enige spijtigheid.

Ik had niet gedacht.ik had niet
gedacht..-. zei ze naar woorden zoe
kend, en ze stond op. Ook Neame sprong
haastig overeind en greep haar handen.

Anne, lieve Anne, je mag je geen
zorgen maken, het komt allemaal in or
de, ik beloof je, het komt allemaal in
orde.

Het was erg aardig van hem 20 vrien
delijk te zijn, ook al begreep hij niets van
wat er in haar omging. Anne maakte zich
los-

Nee, ga niet met me mee, zei ze, min
of meer zonder verband. Gehoorzaam
bleef hij achter en ze hoorde ternauwer
nood zijn laatste, ernstige waarschuwing:

Je zult het goed bewaren, nietwaar:
En maak je geen zorgen, maak je vooral
geen zorgen!

Maak je geen zorgenHet was geen

zong, maar pijn, die door je heen sneed, als
je zat te kijken naar Dick's handtekening
en je dacht daarbij aan de woede van die
ander. Het was geen zorgelijkheid, die je,

kwelde, maar de herinnering aan Dick's
vriendelijkheid en goedheid, aan zijn dank
baarheid voor het weinige, dat je voor
hem had kunnen doen.en hoe weinig
was dat geweest! En je dan, toen je aan
Dick dacht, te moeten realiseren, dat er
iemand bestond als Alan, Dick's neef, die
je haatte, alleen omdat hij bang was, dat
jij zou krijgen waar hij altijd op gerekend
had.

Ze was die avond bleek en beheerst ge
weest, en ze had niet willen hebben, dat
Geoffrey praatte over het testament of
iets in verband daarmee. Zelfs toen ze in
Engeland waren aangekomen en in de
trein naar Londen zaten, had ze geweigerd
op het onderwerp terug te komen, en hij
was gehoorzaam geweest, ofschoon ze kon
zien, dat hij het raadselachtig en onaan
genaam vond.

Ze wilde deze zaak niet meer met Geof-
fx-ey Neame bespreken. Ze had het met
zichzelf de nacht tevoren in haar hut uit
gevochten en was nu vastbesloten, wat ze
zou doen. Ze had een beetje wroeging ge
had om Dick, maar ze had zich voorge
houden, dat hij hét zou begrijpen en niet
boos zou zijn. En ze had een lichte kus van
dankbaarheid op zijn handtekening ge
drukt.

.(Wordt vervolgd).

spel ls niet meer geworden dan een kleurig stuk
gelegenheidswerk, een folkloristisch panorama,
dat zijn waarde ontleent aan een flinke dosis
gulle humor en aan zijn picturale weelde. Het
tijdsbeeld van A. den Doolaard een visioen dat
het spel besloot miste deze belde redding-
brengende factoren. Het was een zeer haastig
gemengde cocktail van statistische gegevens, her
inneringen aan Radio Oranje en voorproefjes
van het nieuwe Stadionspel, zonder een zweem
van werkelijke bezieling. Moest dr. Sehröder het
bij gebrek aan diepte van het onderwer ln
speelse uitweidingen zoeken, Den Doolaard
meende een oplossing te kunnen vinden ln de
ijle hoogten der holle fraseologie.

DAVID KONING

Velsen had geen succes
in Westerkerk-tournooi

Het eerste optreden van Velsen in het
Westerkerk-tournooi is geen succes gewor
den, daar met 41 van De Spechten uit
Eindhoven werd verloren. Nu trof Velsen
'het in zoverre niet, dat het in deze ont
moeting zijn beide vleugelspelers Prinsen
en Ninaber moest missen, waardoor de twee
vleugelhalfspelers Maarschalk en Wijker
de taak van buitenspeler kregen te vervul
len, wat eerstgenoemde beter afging dan
Wijker, hoewel deze toch vroeger op de
buitenplaats een behoorlijke partij speelde.

Met de rust leidde De Spechten reeds
met 20, waarbij Demmers, die later zo
vaak als reddende engel optrad, niet geheel
vrij uit ging. Toen Bakkum, die een goede
partij speelde, de stand echter op 21
bracht, was er nog hoop, doch toen de
scheidsrechter aan de Zuidelijken kort voor
het einde een dubieus doelpunt toekende,
lieten de Velsenaren de moed zakken, zodat
het tenslotte zelfs nog 41 werd.

De Spechten kwam de overwinning zéker
toe; maar de cijfers waren geflatteerd.

Afwisselend programma
voor Koninginnedag

De Oi'anjevereniging „Santpoort" en de
Vereniging tot het houden van Nationale
Dagen te Santpoort-station en Bloemen-
daal-Noord hebben een keurig verzorgd of
ficieel feestprogramma uitgegeven. Burge
meester Kwint schrijft hierin:

„Met blijdschap constateer ik de steeds
hechtere samenwei'king tussen de besturen
der Oranje-Vereniging „Santpoort" en
„Vereniging tot het houden van Nationale
Dagen" te Santpoort-Station en Bloemen-
daal-Noord. Het doel dezer samenwerking
een gezamenlijke feestviering op de Natio
nale Feestdagen van de beide „Santpoor
ten'1 is mij uitermate sympathiek. Persoon
lijk heb ik ook steeds in deze richting ge
streefd en hetgeen thans in het Zuidelijk
gedeelte der gemeente geschiedt stel ik
gaarne tot voorbeeld aan de besturen der
Oranje-verenigingen in de andere delen
onzer gemeente.

Het resultaat der samenwerking van bo
vengenoemde verenigingen weerspiegelt
zich in dit feestprogramma voor de Ko
ninginnedag 1947. Hier wordt iets goeds
geboden aan de gehele Santpoortse bur
gerij en gaarne ljeeft het Gemeentebestuur
aan de uitvoering van dit progi'amma zijn
medéwerking verleend door de beschik
baarstelling van het fraaie Burgemeester
Rijkenspax-k, Hier, te midden van een schit
terend natuurschoon, zullen duizenden kun
nen genieten van goede kunst en zal de
verjaardag van onze geëerbiedigde Ko
ningin op waardige wijze worden gevierd."

Voorts bevat het programma nog penne-
vruchten van de hand van mr. L. Vorst
man, voorzitter van „Santpoorts Bloei", de
heer H. J. Klaver, secretaris der harddra
verij-vereniging en de Alg. Winkelïersver.
„Santpoort".

Uit het progx'amma blijkt, dat er voor
grote afwisseling is gezorgd. Te Santpoort
dorp vindt om 8.30 een kinderöptocht met
versierde voertuigen enz. plaats. Om 9.30
volgt een aubade van 1200 schoolkinderen
onder leiding van de heer Spook. Om 10.30
kunnen krachtige personen boven 16 jaar
zich met elkaar meten bij het touwtrekken.
En dan om 2 uur grote Santpoortse hitten-
race om prijzen van 100, 50, 25 en
10.

Te Santpoort-station zal op het terrein
bezijden de Willem de Zwijgerlaan een
variété-voorstelling worden gegeven, waar
aan medewerken: Harry Bonman, gooche
laar; Up Kiki, clown; de drie Franels, acro
baten en alle aanwezige kinderen. Bij on
gunstig weer wordt de voorstelling ge
geven in de kegelbaan van het Stations-
koffiehuis.

Des middags om 2 uur zal er ongetwijfeld
veel belangstelling bestaan voor het water-
tonsteken op de lorrie, daar er prijzen zijn
uitgeloofd van 25, 15, 10 en 5.

En dan tenslotte 's avonds het gezamen
lijke grote Oranje-avondfeest in het Rij-
lcenspark. Hieraan werken mee Lou Bandy
en het ballet van Tilly Sylon, Charles,
jongleur, de Hawaiian Serenadei's en ons
fanfarekorps „Wilhelmina" met een spe
ciaal voor deze 'avond samengestelde pot
pourri van vaderlandse liederen.

NOODWET OUDERDOMSVOORZIENING.

De plaatselijke afdeling van de Partij
van de Ai'beid en de Stichting voor Maat
schappelijk Werk „Humanitas" willen aan-
allen, die in aanmerking komen voor uit
kering ingevolge de noodwet-ouderdoms
voorziening, hulp verlenen bij het invullen
van de hiervoor benodigde formulieren.
Hiervoor kan men Donderdagavond van
79 uur terecht in het badhuis aan d«
Wüstelaan en in gebouw „De Toorts".