C
J
Het Japanse avontuur ais slagboom
tussen evolutie en revolutie
„Een-twee-drie-klaver-aas" in Amsterdam
Faitida en de Meestervlieöer
Zout en droogte ruïneren Walcheren
Wereldnieuws
WOENSDAG 3 SEPTEMBER 1947
IN DE WERELDPOLITIEK:
Een kwestie van beleefdheid
De laatste dag van Augustus was het tijd-1 Congres te worden geaccepteerd. Wanneer
T">m#sn Ar\r\i- TTniforl Proes VPTOpIfl 71P t - fint
stip, waarop de Parijse conferentie van
„zestien hulpbehoevende landen" gereed
moest zijn met haar rapport over de om
vang der economische productiemogelijk
heden en de economische behoeften van
Europa. De laatste dag op één na greep
Amerika in om te verhinderen, dat het rap
port niet geheel en al in de voor het Ame
rikaanse Congres meest-aanvaardbare vorm
werd gegoten. Met andere woorden: het
moest een „Amerikaans rapport" worden,
afgestemd op de gevoeligheden van de
Amerikaanse volksvertegenwoordigers en
„zo glad mogelijk" om door de gaten van
het Amerikaanse congres te kunnen glip
pen. Een psychologische kwestie dus, die
met enig begrip voor de uitzonderlijke
mentaliteit van de Amerikanen luchtig kan
worden opgevat en geen bezwaren behoeft
te wekken als „Amerikaanse inmenging in
interne Europese aangelegenheden". Het
zal trouwens wel nodig zijn, dat de Euro
pese vertegenwoordigers in de gehele kwes
tie dei- steunverlening volgens het plan-
Marshall hun begrip voor de Amerikaanse
mentaliteit verdiepen en laten meespreken,
want het zou de eerste keer niet zijn in de
geschiedenis, dat het misverstaan van de
'Amerikaanse psyche nadelige gevolgen
heeft voor de slechte verstaanders. Het iet
wat kinderlijke en tegelijk streng-zakelijke
karakter van de gemiddelde Amerikaan,
gevoegd bij zijn gevoeligheid voor de idea
listische basis zijner handelingen en zijn
eerlijkheid omtrent de materiële profijten
die deze handelingen mede plegen te bezie
len, vereist een zeer bijzondere wijze van
behandeling iets waarvan de Russen
kunnen meepraten, al begrijpen zij het nog
steeds niet. Het is niet uitgesloten, dat de
hele controverse tussen Amerika en Rus
land tenslotte niet anders dan een kwestie
van karakter zal blijken te zijn, want di
plomatiek gesproken zijn geen van beide
„katjes om zonder handschoenen aan te
pakken", al wordt dat laatste meestal alleen
maar van de Russen gezegd
Intussen is ten aanzien van de Europese
conferentie weer gebleken, dat ook de
Europese diplomaten de kunst nog niet ge
heel verstonden, en dat er Amerikaanse
raadgevingen aan te pas moesten komen.
Daardoor is het eindrapport waarschijnlijk
enkele weken vertraagd, in ieder geval is
31 Augustus niet het laatste woord ge
schreven. De Amerikaanse onder-minister
van Economische Zaken, verbonden aan het
ministerie van Buitenlandse Zaken, Wil
liam Clayton, heeft Zaterdag een ontmoe
ting gehad met de leden van de uitvoerende
commissie te Parijs, gedurende welke hij
naar alle waarschijnlijkheid heeft aange
drongen op verlaging van het totaalbedrag,
dat in het rapport genoemd zou worden als
minimum-behoefte aan Amei'ikaanse dol
lars. Dit bedrag was ongeveer 29 milliard,
een reusachtige som, die inderdaad de
leden van het Amerikaanse congres of
schoon zij wel gewend zijn aan talloze nul
len een lichte huivering zou hebben
bezorgd. Het voornaamste bezwaar van
Clayton zal echter wel geweest zijn, dat het
rapport nog te weinig nadruk legde op de
maatregelen, die de verschillende Europese
landen willen nemen om hun productie
en dus daarmede de gezamelijke Europese
productie zo hoog mogelijk op te voeren.
Hier schuilt de psychologische factor: Het
Amerikaanse congres stelt prijs op een
maximum aan goede voornemens, gestaafd
door concrete plannen. Plet feit dat Europa
weinig meer kan doen dan die plannen op
papier zetten en het aan de al of niet
verdei'schrijdende coördinatie van econo
mie en politiek zal moeten laten afhangen
of zij verwezenlijkt zullen worden, is min
der belangrijk voor het ogenblik. Het is als
een spel, dat het kinderlijke in het Ameri
kaanse karakter honoreert. Maar wanneer
de Europese politici en economische'des
kundigen denken, dat zij dit spel met waar
deloze fiches kunnen spelen of de „kinder
lijke" partner braaf met kluiten het riet in
kunnen sturen, dan is dat weer een te
voorbarige conclusie. Want de Amerikaan
is te zeer verknocht aan het „voor wat
hoort wat" en tegelijk te veel zakenman, I
om waardeloze plannen of onuitvoerbare
voornemens au sérieux te nemen. De voor
nemens, die uiteindelijk aan het Ameri
kaanse congres zullen worden voorgelegd
betreffende de Europese geneigdheid om te
komen tot een nauwe en efficiënte samen
werking op economisch en op de lange
duur op politiek gebied, zullen voor alles
reëel en vatbaar voor verwezenlijking moe
ten zijn. Daarom heeft het Amerikaanse
ministerie van Buitenlandse Zaken niet
alleen Clayton, maar ook George Kennan
naar Parijs gestuurd. Kennan is het hoofd
van de afdeling planning van genoemd
ministerie en doorgewinterd deskundige op
het gebied van alles, wat met economische
objecten op grote schaal te maken heeft.
Wat hij met de Commissie voor Uitvoering
der Parijse conferentie besproken heeft, is
niet in. détails bekendgemaakt, doch zijn
persoon spreekt boekdelen en het is niet
eens erg gewaagd, te veronderstellen, dat
hij de Europese plannenmakers in bondige
termen heeft uiteengezet, hoe hun plannen
er moeten uitzien om door het Amerikaanse
men door United Press gemeld ziet, dat
Clayton na een onderhoud met Kennan aan
de uitvoerende commissie heeft aangera
den, „bepaalde tekortkomingen" aan te vul
len vooraleer het eindrapport officieel als
„klaar" wordt beschouwd, is het niet moei
lijk te raden dat Kennans deskundigheid
er aan te pas is gekomen.
Moet men dit alles nu als een „ongeoor
loofde Amerikaanse bemoeiing zien? In de
aanvang van deze beschouwing werd dit
reeds van de hand gewezen. Wanneer
Europa hoopt op de hulp van de Verenigde
Staten, moet de formulering en motivering
van dat verzoek om hulp ook zodanig zijn
dat zij niet bij voorbaat de beslissende in
stantie der Amerikaanse democratie tegen
zich innemen. En wanneer de Amerikanen,
die het hele geval van begin af aan organi
seerden en ensceneerden, merken dat het
ten aanzien van die formulering en moti
vering de verkeerde kant uit dreigt te gaan,
welnu, dan moeten we een vingerwijzing
weten te accepteren en op te volgen. Het
gaat er tenslotte toch niet om, of dit juri
disch een inmenging of geen inmenging is:
De enige factor van betekenis wordt ge
vormd door de vraag, hoe Europa op de
been kan komen zonder zijn continentale
politieke onafhankelijkheid prijs te geven en
zonder zijn continentale economische onaf
hankelijkheid méér op te offeren dan dooi
de omstandigheden geëist wordt. Als
Europa, door rekening te houden met psy
chologische détails van eenvolksmentali
teit, zijn voortbestaan kan winnen en tege
lijk zijn eenheid kan vinden, is er alles voor
te zeggen, deze concessie te doen. Is het
eigenlijk wel een concessie? Rekening hou
den met andermans karakter en gevoelig
heden is in het dagelijkse leven een blijk
van beleefdheid, van adeldom. Waarom zou
het tussen de volken een andere betekenis
hebben? Internationale beleefdheid, inter
nationale adeldom moeten tenslotte de
pijlers zijn van een internationale rechts
orde, zoals de wede die tot nu toe tever
geefs heeft afgesmeekt van de volken.
Als Rheuir.atische pijnen
U het leven vergallen
dan is het hoog tijd een Kruschen-kuur te
beginnen. Iedere morgen de kleine dosis
Kruschen doet wonderen. In thee proeft ge
er niets van, maar de weldadige werking doet
zich spoedig voelen. Kruschen staat bekend
om zijn stimulerende invloed op de bloed
zuiverende organen. Die doen dan Uw bloed
weer krachtig circuleren, onzuiverheden
kunnetn zich niet meer vastzetten, ze worden
regelmatig afgevoerd en zo neemt Kruschen
de oorzaak weg van de slopende rheumatische
pijn. Weifel niet langer; begin Uw kuur dade
lijk. Vraag Kruschen Salts bij Uw Apotheker
of Drogist. (Adv.)
Duizend nieuwe gasmeters
door brand vernield
Dinsdagmiddag brak brand uit in een
fabriek van gasmeters te 's-Gravenhage.
De schafttijd voor de arbeiders was juist
begonnen, toen een hunner rookwolken
boven het dak zag uitkomen. Hij sloeg
terstond alarm, waarop de bedrijfsbrand
weer met het blussingswerk begon. De
Haagse brandweer, die inmiddels gewaar
schuwd was, versdheen spoedig op het
terrein met vier autospuiten. Aanvankelijk
liet de brand zich ernstig aanzien, temeer
omdat door de vrij sterke wind in deze
dichtbebouwde buurt mogelijkheid be
stond, dat het vuur zou overslaan. Met
een groot aantal stralen bond de brand
weer de strijd tegen het vuur aan en
weldra was- het ergste gevaar geweken.
De brand is vermoedelijk ontstaan door
dakwerkers, die bezig waren (het dak van
de fabriek te herstellen en te beleggen
met een rubberpraeparaat- Een groot aan
tal gasmeters naar schatting ongeveer
duizend moet als verloren beschouwd
worden. De schade wordt door verzeke
ring gedekt.
DIRECTEUR-GENERAAL VAN POLITIE.
Met ingang van 1 September is de advo
caat-generaal bij dc Hoge Raad, jhr. mr.
dr. L. H. K. C. van Asch van Wijck tijdelijk
belast met de leiding van de afdeling Po
litie van het ministerie van Justitie, onder
toekenning van de titel ^Directeur-gene
raal van politie."
EEN STUK INEONEEiSCNE GESCHIEDENIS
Het ontstaan van het Indonesische nationalisme
De radio geeft Donderdag
HILVERSUM I, 301.5 M.
7.00, 8.00, 13.00, 19.00, 20.00 en 22.30 uur Nieuws,
7.15 Gymnastiek. 7.30 Gebed. 7.45 Hobokwartet.
815 Platen. 9.00 Hoogmis. 10.02 Leger des Heils.
muziek. 10.15 Morgendienst. 10 45 Orgel. I'l.CO
Ziekenbezoek. 11.45 Platen. 12.00 Angelus 1Z.C3
Orgel en zang. 12.30 Weerbericht. 12.33 Fantasia.
12.55 Zonnewijzer. 13.20 Welk boek, 14.00 Lichte
muziek. 14.40 Voor de vrouw. 15.00 Clavecïmbel.
15.30 Gemengd koor. 16.00 Bijbellezing. 16,45 Viool
sonate. 17.15 Lichte muziek. 18.00 Piano-duo 18,30
Strijdkrachten19,15 Willem Pijperheraenking,
19.30 Actualiteiten. 19.45 De R.V D. antwoordt.
20.05 Proloog. 20.15 Werken van Grieg. 21.30 De
vaart der volken. 21.50- Met band en plaat. 22.45
Overdenking. 23.00 Platen.
RADIO-TOESPRAAK VAN DE PAUS.
Vrijdag 5 September zal de Paus 's avonds om
1? 15 uur de deelnemers aan het Mar'.a-congres
te Maastricht per radio toespreken. De K R O zal
deze toespraak heruitzenden op 301 m. Nadat de
Paus gesproken heelt volgt een Nederlandse
vertaling.
HILVERSUM n, 414.5 M„ 218 M. en 1875 M.
7.00, 8.00. 13.00, 18.00, 20.00 en 23,00 uur Nieuws.
7.15 Gymnastiek. 7.30, 8.15 en 8.43 Platen 9.K
Morgenwijding. 9.35 Arbeidsvitaminen. 10.30
Voor de vrouw. 10.35 Hobo. 10.50 Voor kleuters.
11.00 Vergeet het niet!. 11.20 Lichte muziek. 12 00
Klassieke pianomuziek. 12.30 Weerbericht. t2.32
In 't spionnetje. 12.37 Lichte muziek. 13.15 De
Papavers. 13.45 Opera-aria's. 14.05 Een dokter
ziet New York. 14.20 Kamermuziek. 15.00 Voor
zieken. 18.00 U kunt het geloven of niet. 16.05
Reprises. 17.00 Kaleldoscoop. 17.20 Welk dier?.
17.30 Orgel. 17.50 Rijk over zee. 20.15 Sporipraatje.
18.30 Dansorkest. 19.00 Nu naar bed! 19.05 Ber
nard Person. 19.15 Lichte muziek. 19,15 Bridge
fc.05 De jaarbeurs. 20.15 Musette-orkest. 20.40
luisterspel „Cadeautjes voor de dochter". 21.15
Philharmonisch Orkest. 22.15 Vacantie-impres-
sies. 22.50 Platen. 23.15 Dansmuziek en zang.
Koster werd opgelicht
voor 900 gulden
In Maart pakte de Amsterdamse politie
vijf bekende zwarte handelaren op hun
eigen domein, de Molensteeg bij de Nieuw-
markt, in de kraag. Zij werden gearresteerd
onder beschuldiging van oplichting en
hazardspel en toen de aangelegenheid ver
der onderzodht werd, kwam een geraffi
neerd stukje donker Amsterdam aan het
licht, waar verscheidene nietsvermoedende
buitenlui, maar ook heel wat argeloze
hoofdstedelingen een aanzienlijk bedrag
lichter gemaakt werden.
De nadere beschuldiging vermeldt name
lijk, dat het vijftal onder een of ander voor
wendsel mensen in een oud pakhuis aan de
Molensteeg zou hebben gelokt, om hen daar
met behulp van het spelletje „een-twee-
drie-klaver-aas" van hun duiten te bero
ven; sommigen raakten er zelfs ettelijke
duizenden guldens kwijt.
Nog steeds wordt rond de Nieuwmarkt
„een-twee-drie-klaver-aas" bedreven,
maar de politie hoopt toch met de ar
restatie van het vijftal een belangrijk
centrum van het kwaad te hebben op
geruimd.
Een 30-jarige koster, die achter het ge-
tuigenhekje versoheen, toen de zaak tegen
de vijf Amsterdammers voor de Arrondis-
sements-reohtbank diende, vertelde hoe hij
op de Nieuwmarkt een nieuwe fiets wilde
kopen. Een onbekende sprak hem aan en
zei een „mooi karretje" te weten.
De koster werd naar het pakhuis ge
bracht, waar drie mede-acteurs in het op-
lichtersspel al aanwezig waren. Terwijl er
over de fiets onderhandeld werd, kwam
nummer vijf binnen, die een horloge voor
25 aanbood naar hij de rechtbank ver
telde een voorwendsel om tot de kern van
het plan te komen. Het horloge kreeg geen
kopers en daarop werd er besloten, dit
kleinood „maar te verloten".
Twee zwarte en een rode speelkaart
moesten over het eigendomsrecht beslissen.
Met deze kaarten begon het hazardspel:
drie der kunstbroeders begonnen te mani
puleren en nadat eerst de rode kaart ge
toond was, werden de drie naast elkaar met
de rug naar boven op de tafel gelegd.
De bedoeling was nu, de plaats van de
rode kaart aan te wijzen. De drie mannen
zetten ieder bedragen van 10 tot 100
Overeenstemming bij het
Concertgebouw blijft zoek
Na besprekingen, die bijna onafgebroken
de gehele Dinsdag hebben geduurd, is men
in de Amsterdamse Concertgebouw-kwestie
nog steeds niet tol resultaat gekomen. Af
wisselend heeft het bestuur van de Ver
eniging „Hel Concertgebouworkest", de or
ganisatie der orkestleden, van gedachten
gewisseld met de musici en met de raad
van bestuur van de N.V. Het Concert
gebouw. Men .verwacht evenwel spoedig
een beslissing' over de vraag, of het orkest
in het jubileum-seizoen de vernieuwde
grote zaal zal bespelen.
in de „pot" en natuurlijk wezen de hand
langers van V.. de hoofddader, aanvankelijk
telkens zonder mankeren de rode kaart aan.
Voor de vorm betaalde V. hun het ingezette
geld uit.
De koster vond het een gemakkelijke
bijverdienste en bezweek voor de verlei
ding. Toen hij meedeed, werden de hande
lingen van V. heel wat ingewikkelder en
de koster werd. in korte tijd van een paar
honderd gulden ontdaan. Hij wilde ophou
den, waarop een van de lieden aanbood
samen te spelen.
Inderdaad raakte de nieuweling ir> het
edele bedrijf weer aan de winnende hand,
maar tenslotte moest hij toch met 900.
verlies afdruipen. Op dat moment deed de
Amsterdamse recherche een inval en het
eind van het lied was een eis van U/2 jaar
gevangenisstraf tegen alle vijf verdachten,
die op 16 September hun vonnis zullen
vernemen.
Duits vuur bij Nederlandse
grens tegengehouden
De brandweercorpsen uit Venlo, Tege-
len en Belfeld zijn er in geslaagd om de
woedende vuurzee, die voortgestuwd door
de vrij krachtige Oostenwind uit de bran
dende bossen op Duits gebied, naar Ne
derlands terrein dreigde over te slaan, een
halt toe te roepen, ofschoon enkele dicht
bij de grens staande huizen en landgoe
deren tot op enkele meters door het vuur
genaderd waren. Op Duits gebied is onge
veer 500 morgen merendeels prachtige
kruisdennen, ter waarde van honderd dui
zenden guldens, vernield. In de bossen
van Bracht op Duits gebied voeren ver
schillende Duitse brandweren nog steeds
een verwoede strijd. Door het aanleggen
van een zeer grote en kundig uitgevoerde
tegenforand kon men aan Nederlandse zij
de grote schade voorkomen. Thans is alle
gevaar geweken.
Hoewel de droogte in het Noorden nog
geen ruïneuze gevolgen heeft gehad voor
de veestapel moet veel vee in Oost- en
Zuid-Nederland wegens gebrek aan voed
sel worden geslacht, zodat het vleesrant
soen gedwongen omhoog is gegaan. Thans
blijkt uit de omzetten van de veemarkt in
Groningen duidelijk, dat ook daar de situa
tie dreigend begint te worden. Hoewel het
aanbod van kalf- en melkvee nog vrij ge
ring was, werd voor de overname-markt
geweldige belangstelling getoond, temeer
omdat deze week nog vrij willig kon worden
ingeleverd en de volgende week alleen op
aanschrijving vee wordt overgenomen. Het
Bedrijfschap nam niet minder dan 1100
runderen over, een gevolg van de slechte
veevoederpositie, ook op de vette klei van
het hoge Noorden.
Wat Nederland spaarde
In Juli 1947 werd bij de Nederlandse algemenc-
spaarbanken ingelegd voor een bedrag van
f 25.985.855 en terugbetaald voor een bedrag van
f 25,500.459. Totaal werd van Januari 'ot en met
Juli 1947 ingelegd voor een bedrag van f 177 385.233
en terugbetaald voor een bedrag van f 164.480.934,
Bij de bankspaarbanken werd in Juli ingelegd
voor een bedrag van f 4.090.626 en terugbelaald
f 4.047.987. In totaal werd van Januari tot en met
Juli ingelegd voor f 14,813.886 en terugbetaald
voor f 13.881.210.
Tussen het tijdstip waarop Nederlandse
schepen na een moeizame reis vol ontberin
gen voor het eerst de Indische archipel be
reikten in 1596 en het moment waar
op de laatste Nederlandse schepen tegen
een overmacht van Japanse oorlogsbodems
het onderspit dolven in 1942 ligt een
geschiedenis, die rijk is aan feiten en ont
wikkelingen ten aanzien van de Nederland
se positie als koloniale mogendheid van de
eerste rang. Na de afwisselende strijd om
het bezit en de baten van de Oost-Indische
eilanden, waarin de Portugezen en Engel
sen onze voornaamste rivalen waren, en de
snel groeiende machtspositie van de Com
pagnie, komt in 1814 de feitelijke grond
vesting der Nederlandse heerschappij met
de Conventie van Londen, die een Engelse
capitulatie in Indië betekende. Van dat
tijdstip af begint de ontwikkeling van In
dië als Nederlands koloniaal bezit, een ont
wikkeling die talrijke betreurenswaardige
zowel als bewonderenswaardige episoden
heeft gekend. De herinnering aan het in
1830 ingevoerde en in 1863 tot afsohaffing
veroordeelde cultuurstelsel, de Java-oorlog
van 1825, de Atjeh-oorlog van 1873, de
Hongi-tochten, wordt enigszins minder
wrang bij de 'beschouwing van de steeds
sterker wordende oppositie in het moeder
land tegen uitbuitingsmetihoden en de ge-
weldpolitiek, welke oppositie gesymbo
liseerd door „Max Havelaar" tenslotte
leidde tot geleidelijke humanisering van de
Indië-politiek.
Deze Indië-politiek staat in nauw ver
band nret de evolutie, die het inheemse
volksdeel op de eilanden in politiek opzicht
doormaakte, een evolutie, die in de Troon
rede van 1901 d:e eerste feitelijke weer
spiegeling vond, doch die in allerlei maat
regelen op het gebied van sociale zorg en
openbare voorzieningen reeds eerder in
direct weerklank had gevonden.
In 1908 zijn in de Archipel voor het eerst
sterke nationalistische stromingen waar te
nemen, die zich kristalliseerden in de „Sare-
kat Islam", een nationalistische organisatie,
die in 1911 het levenslicht zag. Van dat
tijdstip af gaat het langzaam en stroef, doch
gestadig in de richting van een grotere er
kenning der inheemse rechten. In 1917
wordt de Volksraad ingesteld, in 1922 wordt
de naam „Koloniën" afgeschaft door een
wijziging in de Grondwet, in 1925 worden
de rechten van de Volksraad verder uitge
breid. Gelijke tred met deze ontwikkeling
houdt het onderwijs, bron voor emancipatie
der inlandse bevolking. In 1912 waren er
2500 Desa-scholen, in 1934 19374!
Boven de horizon nadert snel de Japanse
dreiging. In 1939, geschiedkundig gespro
ken aan de vooravond van de Japanse in
vasie, culmineert de nationalistische kracht
in het verzoek om een volwaardig Indo
nesisch parlement en een eigen militie. De
oorlog in Europa snijdt de verdere ontwik
keling af en in 1941 valt het Japanse gor
dijn over de gordel van smaragd, die in
bloed en tranen de jaren van de' hevige
strijd om de zege doorbrengt echter niet
zonder blijvende gevolgen te ondervinden
van deze strijd, die in politiek opzicht een
forcerende kracht betekende achter de na
tionalistische evolutie. Zo werd deze evolu
tie een revolutie, waarin vele smarten wer
den geleden en worden geleden, aan beide
zijden en die op de dag van vandaag geleid
heeft lot een toestand van tragische allure,
waarvan de uitweg niet meer te vinden
schijnt.
Van evolutie tot revolutie.
De eerste grote en betekenisvolle natio
nalistische stromingen openbaarden zich,
zoals gezegd, in 1908. Twee partijen ont
stonden in de jaren van 1908 tot 1911, de
„Boedi-Oetomo" en de „Sarekat Islam", die
beide zelfbestuur in hun programma had
den staan. Deze organisaties waren niet
uitgesproken anti-Nederlands gezind, doch
deze stemming werd er niet beter op door
de trage wijze, waarop het Nederlandse
bestuur deze organisaties au serieux ging
nemen; pas in 1916 werden de statuten van
de Sarekat Islam door de Gouverneur-
generaal erkend. Daar kwam bij, dat de
organisaties in de volgende jaren zeer on
tevreden waren over de wijze, waarop de
aspiraties der inheemsen werden gehono
reerd. De instelling van de Volksraad werd
onvoldoende geacht evenals de Grondwets
wijziging van 1922, waardoor de recalci
trante toenam. Intussen voltrok zich over
Azië de grote verandering, die op
de d3g van vandaag nog lang niet
geëindigd' is en die men het Aziatisch
réveil pleegt te noemen. De Chinese revo
lutie, de beweging van Ghandi, de Japanse
overwinning op Rusland, en talrijke andere
ontwikkelingen over geheel Azië waren er
de symptomen van symptomen die zich
in de Archipel voordeden in de vorm van
een steeds dringender wordende nationa
listische demonstratie, die sterk commu
nistisch georiënteerd was.
In 1920 ontstond de P.K.I., voortgekomen
uit de Sociaal-Democratische vereniging,
onder voorzitterschap van Semaoen. Deze
communistische groep werd in 1924 ver
boden. Intussen had de Sarekat Islam haar
naam veranderd in Partai Sarekat Islam
Indonesia onder leiding van Hadji Salim,
In 1924 werd opgericht de P.N.I., links
georiënteerde organisatie onder leiding van
Soekarno en Mohammed Hatta, welke fi
guren thans een vooraanstaande rol spelen
38. De vliegmachine vorderde nu heel wat
beter. De motor ronkte krachtig en het
toestel schoot in snelle vaart door de lucht.
„Dit is pas vliegen!" zei Oehoe tevreden.
„Op deze manier hebben we tenminste nog
een kansje in die wedstrijd. Hoewel we
enorm veel tegenwind hebben gehad'. Me
dunkt, dat ik nu maar eens aan mijn mid
dagslaapje moest gaan denken.Wacht
even, baas!" riep Panda. „Er komen een
paar kleine jachttoestellen achter ons aan.
Kunnen die niet van de politie zijn? Eigen
lijk hebben we een diefstal gepleegd en het
zou...." „Zeur niet!" zei Oehoe. „Ik zal
deze mótor eerlijk betalen wanneer we de
wedstrijd gewonnen hebben! Maar ik heb
nu geen tijd dat aan die jagers uit te leg
gen! We moeten vóórt!" Hij wendde het
roer en schoot een zware wolkenbank bin
nen....'
in de Indonesische revolutie. Hatta werd
in 1927 gearresteerd en verbannen. Soe
karno begon daarop met felle redevoerin
gen tegen het Nederlandse bewind, dat in
tussen te kampen hadg ekregen met stakin
gen en ongeregeldheden in West- en Mid-
den-Java en op Sumatra. Nieuw-Guinea
ontving steeds meer inheemse leiders als
bannelingen in het kamp Digoel, waaraan
in 1928 Soekarno werd toegevoegd. Zijn
parool „Jos van Nederland" had intussen
weerklank gevonden, en de veroordeling
van de leider en zeven zijner medewerkers
werd gevolgd door het als ontoelaatbaar
veroordelen van de P.N.I., die in datzelfde
jaar werd ontbonden. Ook Douwes Dekker,
de oprichter van een partij voor de Indo-
Europeanen, werd verbannen. Nadat de P.I.
(Partai Indonesia) in 1931 was opgericht en
in 1932 verboden, werd de oprichter Soe
karno andermaal, verbannen. In 1934 werd
het gehele bestuur van de inmiddels weer
verrezen P.N.I. gearresteerd. Hieronder
bevonden zich Hatta en Sjahrir. In de Bui
tengewesten was intussen de partij van Tan
Malakka, een Trofzkiïst, actief geworden.
1935 bracht tenslotte de eerste coördina
tie van het nationalistische streven: De
Partai Indonesia Raja werd opgericht door
fusie van verschillende groepen en haar
program vermeldde: een Groot-Indonesië
op democratische grondslag onder een na
tionale volksregering.
Bij de Partai Indonesia Raja sloten zich
practisch alle nationalistische formaties van
betekenis aan, en de organisaties der
Arabieren, Chinezen en Indo-Europeanen
verklaarden zich tot samenwerking bereid.
Deze ontwikkeling leidde er toe, dat de
nationalistisohe beweging naar buiten een
veel rustiger aspect ging vertonen, wat ten
onrechte de indruk wekte, alsof zij afzag
van wat in voorbije onrustige jaren haar
aspiraties geweest waren. Niets minder was
echter waar; integendeel, door het steeds
breder worden der intellectuele bovenlaag
in Indonesië op zich een symptoom van
de progressiviteit van het Nederlandse be
stuur werden deze aspiraties, gedegener
en beter overwogen, verder aangekweekt in
het langzame tempo van een vreedzame
evolutie. De instelling van een eigen par
lement en de geleidelijke verwezenlijking
der Indonesisohe zelfstandigheid, welke
eisen ook in de Volksraad meermalen in
concrete vorm naar voren kwamen, wek
ten echter in Nederland nog steeds een
heftig verzet, dat aangewakkerd werd toen
de Stuw als zeer progressief weekblad
openbaarde, dat verschillende invloedrijke
Nederlanders oog hadden voor de verlan
gens der ipheemse bevolking. Toen de Ja
panse dreiging begon, deden de gezamen
lijke nationalistische organisaties aan de
Nederlandse regering het voorstel, de ver
dediging van Indonesië gezamenlijk te or
ganiseren onder voorwaarde van zelfbe
stuur door een eigen parlement en een
eigen militie.
Het Indonesische volkscongres stelde
zelfs al een eigen vlag, de rood-witte, en
een nationale taal (Bahasa Indonesia)
vast. Doch de Nederlandse regering wei
gerde in 1940 nog overleg tot verdere staat
kundige opbouw der Indonesisch-Neder-
landse verhouding op basis der Grondwet,
door niet in te gaan op een motie, die in de
Volksraad werd ingediend door Wiwoko.
Nog altijd stond de samenwerking met
Nederland bij de nationalisten op het eerste
plan, wat bleek uit een na de bezetting van
Nederland in de Volksraad ingediende re
solutie, uitgaande van tot een nationalisti
sche fractie verenigde inheemse vertegen-
Nu de Indonesische kwestie
haar facetten niet alleen in «2** 4
maar practisch in de neheio ÖCr|*:
belangstelling boeit en de
beroert, komt maar al te vnakh^-'
treurenswaardige verschijnI
voren, dat men deze 'aannoi 71®!r"
met al de felheid van geprS2eri,le*
tieke hartstocht slechts beschikPol:'
het licht, dal er in dit
schijnt, zonder zich te realiseren op
„kwestie" haar wortels heeft ii
vervlogen tijden in tijden di?
toestanden en andere 'zeden anÖe'!
den en daardoor aan de ontioifefc?*051*
dingen een cachet gaven, dat r
objectieve beoordeling Van d r
van zaken, zoals die heden »p
noodzakelijk in acht moet worde1
nomen. Hoe weinigen weten iet, ffe' I
de groei en ontwikkeling der LuV("1
listische beweging in Indonesië-
jaren voor de oorlog, en van dl 1" f'
ren die er invloed op hebben n
oefend als erfenis uit de jaren
grondvesting der Nederlandse t*L/C:
Indië. Hel lijkt ons daarom
een historische beschouwina tP ,"55
WW y 'e Wildon
aan dit onderwerp in dc verawSfi'
dat deze velen welkom zal Z S'i
bij een beter begrip der din»»,JH
vandaag. y
woordigers, waarra een vrij Indonesië
geeist als grondslag voor samen.
mei Nederland. Het ant,voort™'?'
Haag was de instelling van de co™,
Visman, die tot taak had pools™®,
nemen en zienswijzen te VerzanJHï
na de oorlog In overweging zouden ii
genomen. Onder druk van allerlei
digheden gebeurde dat echter veel Sï
De rede van H. M. de Koningin op 7 5?'
bei- 1342 was daar het blijk van. Toer 2'
ter had het Japanse gif zijn werk m i,'-"'
nesie reeds gedaan. Het kreeg no»
de tijd om volledig door te werken JT
overblijfselen van een aanhankelijk","
aan Nederland en een vertrouwen ma
verwezenlijking der Indonesische JJ'
via een vreedzaam overleg, uit te roei,'i n
evolutie werd een revolutie en wei een i
Japan geïnspireerde, die de infusen», 2?
listen beroofde van hun objectivitie1 La-
zou blijken, dat niet alle Indonesië n:
tionalisten hun gezond verstand en hun v
voor realiteit hadden verloren: De Net
landers konden na hun terugkeer in iJn'
nesië ervaren, dat er in de Malinogebtn
verlangen bestond om de draad van Z
de oorlog weer op te vatten. West-Borne
en Oost-Indonesië zijn er op het oeeite
de symptomen en vruchten van Maar de
groep nationalisten op Java en Suaiabi
die na de Japanse capitulatie mef hun
publiek naar voren kwamen en tenjlo'li
door een merkwaardig beleid tot LirA-'
djati en de volledige mislukkin* dasn'n
kwamen, hadden alle draden voor Z
doorgesneden en wensten de revolutie" dié
zij ten onrechte van hun onderdrukkers
hadden geërfd, niet meer te ruilen voor het
vredige overleg, dat volgens stellige Nede*-'
landse beloften beloften die door de bei
noeming van een man als dr. Van Mooi-en
door de gebleken gedragslijn der Comma,
sie-generaal geloofwaardigheid te 0vr
kregen in sneller en doeltreffender tem
po zou worden volvoerd dan dat helaas voor
de oorlog het geval was geweest,
De ontwikkeling der dingen sinds de po-
litiële actie begon en sinds de Veiligheids
raad zich met Indonesië bemoeide, heelt
wellicht nog meer voedsel gegeven aan dt
betreurenswaardige opvattingen der repu
blikeinse leiders, dat het verleden onhe%
roepelijk dood is en geduld en vredeswil,
die in voorbije jaren de nationalistische
aspiraties begeleiden, door de ongelukkig?
slagboom van het. Japanse avontuur over
bodig zijn geworden. Zo is het steeds weer
Japan, dat als het grijnzend masker van
een dode de achtergrond vormt van het
leed, dat over Nederland en Indonesië ge-
komen is.
(Va?i onze speciale verslaggever
Heel Europa ondervindt de gevolgen
van de schier eindeloze droogte, maar op
weinig plaatsen zullen de gevolgen erger
zijn dan op Walcheren, dat pas op de zee
heroverd is dooh waar nu de zee wraak
schijnt te nemen, want het in de bodem
achtergebleven zout verandert het land
in een woestenij waarvoor slechts een
naam van pas is: verschroeide aarde.
Geen boom, die er tegen de verzengende
zonnestralen beschutting biedt. Een ce-
mentharde grond, waarin grillige scheuren
van 2 en 3 c.m. breed- De melde verpiert,
klaver is schriel en de tarwel en haver
bracht 4 a 5 mud per gemet (plan. 41 are)
op. „Weet u", zo zegt mij een boer, „dat
dat vroeger 20 tot 30 mud bedroeg?" En
de korrel is niet tot volle wasdom ge
komen.
Hier op de eertijds befaamde Zeeuwse
gronden, welke noodzakelijkerwijs in de
strijd tegen een tyrannieke vijand moes
ten geofferd worden, zijn die gevolgen wel
heel, heel erg. De bewerking van de bo
dem met gips, om het zout te verwijde
ren, heeft bij dit watergebrek geen zin-
Het aardappelloof is over het algemeen
niet tot ontwikkeling gekomen en waar
dit wel het geval was, lang voor de nor
male tijd afgestorven. Men is aan het
rooien gegaan en een greep in de mand
brengt, op een hoge uitzondering na, pie
pers te voorschijn, welke tot kriel gere
kend kunnen worden. Misschien zal het
vee er nog voedsel in vinden, alhoewel het
zout de vrudht heeft aangetast.
AKU wordt schadeloos gesteld
voor verliezen in Amerika
Op vragen van het Tweede-Kamerlid
de heer Nederhorst,betreffende het ver
lenen van een schadeloosstelling aan de
AKU wegens het verlies van zekere Ame
rikaanse beleggingen, heeft de minister
van Financiën geantwoord, dat aan de
AKU een zekere vergoeding is toegezegd
als compensatie voor het verlies, dat zij
lijdt, doordat een deel van haar Ameri
kaanse vermogenswaarden door de Ame
rikaanse „Custodian" (beheersinstituut)
als aan de Verenigde Staten toekomend
vijandelijk vermogen in beslag is genomen.
Grond voor de Amerikaanse aanspraken
was 't Duitse belang dat, althans voor de
bevrijding, bij de AKU was betrokken.
HET DUITSE HANDWERK.
Berichten uit Triest melden dat de ge
allieerden aldaar drie jeugdige Duitsers
hebben aangehouden, die verleiden dat zij
van Hamburg op weg waren naar Athene,
om zich bij de Griekse strijdkrachten te
voegen en als vrijwilligers tegen de guerilla
troepen te strijden. (U. P.)
Walcheren zou weer bomen krijgen; In
het gehele land werd een aotie hienoor
gevoerd en veel geld kwam er bijeen.
Jonge bomen werden geplant, maar 6'.
zomer 1947 doet ze verschrompelen.
Het zout, dat door de overvloedige x-
getis van het vorige jaar, diep is v.?gK-
zakt. komt nu. sterker geconeentreeni,
naar boven. Men kan op vele plaatsen de
kristallen zien schitteren.
De armoede doet haar intrede in de op
gelapte en veelal schamel aandoende be
huizingen in Walcheren. Het niet talrijks
vee vindt geen voedsel in de dorre vlak
ten en staat met gebogen koppen over de
droogstaande sloten. Het klagend gek«
klinkt als een noodkreet. Hoe zou mee
het kunnen drenken, waar de bevolking
zelf reeds ernstig met het drinkwater-
tekort heeft te kampen. In Vli-ssingen ia
het bijzonder dreigt ten aanzien hierna
de nood groot te worden.
Oriëntatie. De Amerikaanse autoriteit»
Duitsland hebben erkenning vertend aan
„republikeinse unie van Duitsland" als r.r<
we Duitse partij, Deze partij staal een w
partijen-systeem voor en algehele oriênii
op het Westen. Zij is van plan afdeluipfl
vormen in de Britse en de Franse zones
„Dynamische" politiek. De Griekse
president, Tsaldaris, heeft in een conan
qué verklaard, dat zijn regering^ oei
heeft een militaire censuur in te steil.
grond van een wet, welke sinds 19»
kracht is, zal het aan de pers verboden^
den artikelen te publiceren over ni
acties. Tevens heeft het kabinet
lot een zuivering van het ambtenaren^
en tot onderdrukking van ambtenaren»
kingen.
Horst. Wessellied. Voor de eerde maat t-^*
zich in Londen onlusten voorgedaan.
zaakt door de Britse liga van ouc-gco----'
die oud-leden van Mosley's „Britse in
fascisten" onder haar leden telt. 'ej;3
aantal jongelui marcheerde a»
voorbij een anti-fascistische verga
zong luid het Horst Wessellied.
echter door de politie °Pêevan® r(jf.
personen werden gearresteerd e°,
wie een politieagent, werden ltchlg
Censuur. De telegrammen, welke via de 0--
1-jjkse omroep worden gezonden.
voortaan gecensureerd worden.
regel, zou door de Sovjet-Unie.-^
gen" zijn. Vooral Britse correspono-n. -
den door dit besluit worden getroi wf
willen via de Britse hoge conunissa
Oostenrijk een formeel protest n
de Britse minister voor de bezette g
Bergregering. Volgens het Atheenseblad"
zouden regeringsautoriteiten te '.jt
circulaire van het politieke bib ^,^9,
communistische partij hebben 5
waarin dp vnrmine van een ..«is1
wordt medegedeeld.
rest van het lanti alles rustig
