IJmuider Courant
Dat Tekort
De Arabische Liga bereidt zich
op guerilla en boycott voor
Gespannen situatie in Voor-lndië
De „Willem Ruys" vrijwel voltooid
i Weerbericht
No. 18747
gennemerlaan 154, Tel. Redactie en1
Sistratie 5437 - Haarlem: Gr. Houtstr. 93,
^dpuni Directeur Hoofdredacteur 15054.
Z,R SPaarne V2' TeL 1271S. 10132.
Directeur-Hoofdredacteur: Robert Peereboom
KENNEMER EDITIE VAN HAARLEMS DAGBLAD
Maandag 29 September 1947
Verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feest
dagen. - Abonnementsprijs per weelt 31 cent. per
kwartaal 4,Franco per post 4,50 - Giro
rekening 273107 ten name van Haarlems Dagblad.
Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
it TEVEN nu bijna twee-en-half jaar
W onze bevrijding van het Duitse juk
een staatsbegroting voor 1948 in-
fr px een geraamd tekort van het-
anderhalf milliard pleegt te noe-
maar 1566 millioen gulden is. Het is
pen,Wn tekenend dat in het spraakge-
"llï5. .«..en-zestig millioenverwaarloosd
braüc zes.
Maar het is een ontzaglijk bedrag er-
n 7Pbegroting eri de bijbehorende Mil-
n nota hebben bij veel mensen, die
1 dp'ze dingen plegen na te denken, een
°?r.Ttteliike stemming gewekt. Die wordt
0:1 T door de omstandigheden waarin
T?M°°en en door zulke commentaren als
van Financiën zelf gaf, toen hij
het een nietige decimaal
QC"'nflatoir karakter van déze begroting
f'f Lvende en schreef over ernstige
en die onze economie bedreigen. Daar
?eT2/en dan wel weer hoopvolle woorden
wevoegd onder voorwaarde dat
fn&and voldoende hulp verstrekt en
meteen verwijzing naar het Plan-
Ku maar de slotsom is tot geen
thdd Wij zijn Hollanders en dit ziet
*eruS»?tpp'pI genoeg uit. Bovendien beroept
7 minister zich telkens weer op de nood-
.^an groter besparingen door de bevol-
pn wij weten allemaal dat die niet te
SXten zijn bij een zo ongunstige ver-
t'lnff tussen lonen en prijzen als zich
•Vvoordoet. Het is niet alleen een
algemeen verschijnsel geworden, dat
»n de grootste moeite heeft om er te
Sen, maar velen komen er niet. Van die
kan men dus met alleen geen extra-
b-narinsen verwachten, maar ook van hun
2 besparingen is geen sprake meer De
lïnirfer 'heeft 'bij een vorige gelegenheid
ÏÏd dat hij hoopt op een categorie die
S wél degelijk besparingen kan maken.
m0fle bestaan, maar haar prestaties
Sen niet voldoende zijn. Dit is trouwens
'v een zaak, die men alleen met reken-
ketjes kan oplossen. De hoofdzaak is,
S osychologische aard. Men zal he Hol
ders weer in een sfeer moeten brengen,
curin zij zich bij hun traditie thuis voe
den waarin de meesten in hun hart graag
L, Zouden keren. Ik bedoel de sfeer,
rarin de tering naar de nering wordt ge-
Qie ontbreekt nog steeds. En die kan
•'"een geschapen worden als de Staat erin
rcr'aat en met meer kracht naar een
tuitend begrotingsbeleid streeft. Dat is
noodzakelijk. Ik geloof dat de volksver
tegenwoordiging, beantwoordend aan de
tok die deze term inhoudt en dus de stem
ming in de bevolking tot uiting brengend,
m moeten besluiten tot vele besnoeiingen
CP de uitgaven in deze begroting en dus
tel het opheffen van een aantal diensten en
1st opgeven van voornemens, die boven
cae economische stand gaan. Want de
tiring naar de nering zetten betékent niet
£enering van vroeger tijden, maar die van
ieze tijd, die slecht is. Zij is verbeterd sinds
1915, maar toen was zij dan ook verschrik
kelijk slecht. Dat zegt dus niet zoveel.
De minister heeft een inflatoire tendenz
;ok in deze begroting niet kunnen ontken
en, Is hij zich wel bewust van het feit,
Jat die doorwerkt en zich gelden doet in
tót particuliere en bedrijfsleven? Ziet hij
niet teveel als een wetenschappelijk
financieel en economisch probleem, zonder
ich te verdiepen in de psychologische fac
toren, Er is talloze malen en in vele toon
aarden betoogd dat wij sinds de oorlog
zwaar verarmd zijn, maar het Nederlandse
leven geeft daar geen overeenkomstig beeld
van. Het wacht nog steeds op het overtui
gende voorbeeld dat van hogerhand moet
Ismen en dat alleen komen kan in de vorm
van een uitgesproken versobering, ook (ja:
juist) als een algemene verhoging van de
bonstmdaard op korte termijn noodzake
lijk zou blijken. Hetgeen ons bij de huidige
stand van zaken geenszins verwonderen
zou.
Versobering is een moeilijke zaak, maar
de noodzaak dat de Staat erin voorgaat
wordt steeds scherper gevoeld. Het is ze
ker dat de grote meerderheid der bevolking
er zich van bewust is, dat van overheids-
wrge lang niet zuinig genoeg wordt be
teerd, En dat is een zachte weergave van
de heersende mening. Weinig mensen be
grijpen de finesses van het begrotings
beleid en de financiële techniek die daar-
can verbonden is, maar zeer velen lezen
over het enorme tekort van 1566 millioen
pet verbazing en ergernis, denken aan de
kwellende belasting die hun zoveel zorg
veroorzaakt en vragen zich af of zij eigen-
kjk bezig zijn, geld te storten in een bodem
loze put.
Want welk uitzicht is er nu eigenlijk op
een sluitende begroting, waarvan iedere
gewone „man in the street" tenslotte toch
teel goed weet en voelt, dat zij de enige
normale, gezonde toestand weergeeft? Wan
neer zal die in het huidige 'tempo bereikt
worden? De staatsschuld is al enorm: sinds
de bevrijding is zij blijven toenemen en nu,
'.weeënhalf jaar, ziet men weer nieuwe
«neming in het vooruitzicht. Dit alles
-eert geen goede uitwerking op de stem-
nnng in den lande, dit alles wekt een sfeer
wn onzekerheid en ongeloof. Het geeft op
®t ogenblik geen aanleiding om rampen te
voorspellen maar wel omdat wij in een
«socratisch land leven de noodzaak
ronduit en niet zonder hoop op sober
er beleid aan te dringen en daarbij op
begrip van de sfeer en de verhou-
die zich doen gelden. R. P.
Steekproef CCD-ambtenaren
«dsucces
Diefstallen in ziekenhuis
te Lochem ontdekt
Ambtenaren van de CCD namen een
-^proef bij de goederenverlading op het
'Cv Peventer en vonden in een eierkist
hoeveelheden suiker, koffie,
i't®,en ^dere artikelen, zoals een aantal
jj en vorken, verpakt in een oude
as- Op de kist stond niet alleen de naam
i. e geadresseerde, iemand in Apel-
4 n»ar °°k die van de afzendster,
h* t' 7' te Lochem. Het bleek, dat zij
C 7°-d van de huishouding in het zie-
U?7s'^as- Een onderzoek bracht aan het
fenw S°ederen in de kist uit het zie-
Vsn ^s. Wai'en ontvreemd. In de kamer
vek 0 j B' 511 ket zusterhuis werden nog
tofstói 6jen ^vonden welke zij zich had
taBnh vL- .^eS- E. die van Oostenrijkse
fe»1d i.s' had misbruik gemaakt van
toen de directrice van het
c&irfilu We2?ns ziekte enige weken geen
v - *°n uitoefenen, om levensmidde-
ARABISCHE WERELD ROERT ZICH:
De politieke commissie der Arabi
sche Liga heeft op een bijeenkomst te
Sofar (Libanon) een resolutie aange
nomen om alle mogendheden, die
steun verlenen aan de aanbevelingen
van de commissie der UNO voor
Palestina economisch en cultureel te
boycotten. Tevens werd besloten, dat
de Palestijnse Arabieren zelf een
guerilla zullen leiden, in het bijzonder
nu de Arabische hoge commissie van
Palestina zich bereid heeft verklaard
om 100.000 strijders aan te werven.
Leden-staten van de Aragische Liga zul
len hulp verlenen in de vorm van man
schappen, materiaal en geld en de zorg
voor gewonden en vluchtelingen op zich
nemen. Op verschillende plaatsen zullen
speciale opleidingscentra voor de onder
grondse oorlog worden gevormd en in de
gehele Arabische wereld zullen collectes
worden gehouden ter bevordering van een
„heilige oorlog".
In Marokko.
„ïstiqlal", de onafhankelijkheidspartij
van Marokko, heeft aan Trygve Lie, secre
taris-generaal der UNO, een memoran
dum doen toekomen, dat door de commis
sie voor de vrijheid van Noord-Afrika ter
publicatie aan de pers is verstrekt.
„De overheersing van Frankrijk in Ma
rokko moet onmiddellijk eindigen en een
democratische staat, geleid door de sultan
Sidi Mohamed Ben Soessef, moet in Ma
rokko worden uitgeroepen", aldus luidt de
voornaamste inhoud van dit memorandum.
Arabisch leger bij Damascus?
Reuters correspondent te Cairo meldt,
dat volgens niet bevestigde berichten in
de nabijheid van Damascus een Arabisch
leger ter verdediging van Palestina wordt
gevormd, dat reeds 45.000 man sterk is.
Volgens het Arabische weekblad Rose El
Joesef, heeft in Syrië een algemene mo
bilisatie plaats sinds het verschijnen van
de rapporten van de commissie der UNO
voor Palestina. Irakse officieren zijn te
Damascus aangekomen. Steeds komen
groepen jonge mannen uit de Libanon,
Irak, Transjoixianië en Palestina, die dienst
willen nemen. De meeste opleidingsoffi
cieren komen uit Egypte. Volgens het
eerder genoemde weekblad wil Fawzi El
Kawoekdji, de leider der Palestijnse Ara
bieren, die het bevel over deze strijdkrach
ten zou voeren, onder niemand anders
en huishoudelijke artikelen
öeW ZÜ is gevankelijk naar Al-
QJ0 overgebracht.
Gruweldaad in concentratie
kamp Vught berecht
Levenslang tegen Katja S.
geëist
De procureur-generaal bij het Bijzonder
Gerechtshof te Amsterdam heeft levens
lange gevangenisstraf geëist tegen de thans
23-jarige dienstbode Catharina Maria S.,
die „Aufseherin" is geweest in de vrouwen
afdeling van het concentratiekamp Vught
en die door de vrouwelijke gevangenen
wegens haar onmenselijk optreden gehaat
werd als geen ander.
In Januari 1944 hadden de vrouwen in
haar midden een verraadster ontdekt en
haar het^haar afgeknipt.
Als strafmaatregel werden op .15 Januari
1944 negentig vrouwen in twee kleine cel
len geperst. „Katja", zoals de „Aufseherin"
genoemd werd, stond er lachend bij. De
volgende dag, toen de deuren werden ge
opend, strompelden slechts veertig vrou
wen naar buiten. De anderen waren dood,
bewusteloos of waanzinnig. De veertig
vrouwen werden door Katja in een andere
cel gestopt en opnieuw vier en twintig uur
op dezelfde onmenselijke manier opgeslo
ten."
Thans, nu Katja zich voor. deze gruwel
daden had te verantwoorden, wist zij op
de vragen van de president niets anders te
zeggen dan „Ik kan het mij niet herinne
ren"
De procureur-fiscaal noemde haar een
dierlijk wezen, dat op schandalige ménier
is opgetreden. Hij eiste, rekening houdend
met haar jeugd, levenslange gevangenis
straf.
Op 10 October volgt de uitspraak.
De consulaire commissie
is klaar
De zes consuls te Batavia hebben heden
hun onderzoek beëindigd met een bespre
king van 2 uren met Nederlandse militaire
en burgerlijke leidende autoriteiten te Ba
tavia. Zij bespraken hierbij ^bepaalde as
pecten" van hun onderzoek.
Luitenant-generaal Spoor was heden
aanwezig toen de consuls de Nederlanders
eenzelfde lijst voorlegden als zij de vorige
week aan de republikeinse autoriteiten te
Djokja hebben overhandigd. De vragen,
die zowel schriftelijk als mondeling gesteld
werden, betroffen militaire, economische
en algemene aspecten van het geschil.
De consulaire commissie is begin Sep
tember begonnen met informaties in te
winnen voor haar rapport betreffende het
nakomen van de order om het vuren te
staken.
India wil in de Veiligheidsraad
Naar te Lake Success van gezaghebbende
zijde wordt vernomen, za.1 het nieuwe do
minion India naar een zetel in de Veilig
heidsraad dingen.
In gewoonlijk welingelichte kringen wer
den India's kansen echter gering geacht,
daar de meerderheid der stemmende groe
pen blijkbaar heeft besloten om Canada,
Argentinië en Tsjecho-Slowakije te kiezen
op de plaats van de uittredende leden:
Australië, Brazilië en Polen.
Scheeerzeep en huishoudzeep
In de bonnenlij st, welke Donderdag ge
publiceerd wordt, zal een bon voor scheer
zeep worden opgenomen.
Voorts worden bonnen voor huishoud
zeep aangewezen. Kinderen uit de D- en El-
groep krijgen dubbele rantsoenen huis-
- houdzeep.
vechten dan onder Aziz El Masri Pasja,
de vroegere inspecteur-generaal van liet
Egyptische leger. El Masri is, aldus Reu
ters correspondent, een van de bekwaam
ste strategen, die Egypte voortgebracht
heeft. Hij is in 1945 uit een Egyptisch con
centratiekamp ontslagen, waar hij was ge
vangen gezet omdat hij in het begin van
de oorlog een poging gedaan heeft om naar
Duitsland te vliegen. El Kawoekdji heeft
een groot gedeelte van de oorlog in Duits
land doorgebracht. In 1936 riep hij zijn
stamgenoten in Palestina tot „de heilige
oorlog" op tegen Engeland.
Rusland veranierikaanst
Volgens het Sovjet-Russische blad
„Vetsjernaya Moskwa" heeft de vrouw van
een Mongoolse boer een vijfling ter wereld
gébracht. Het zijn 3 jongens en 2 meisjes.
Dit is de eerste vij fling in de Sovjet-Unie.
Moeder en kinderen maken het goed.
Achtling in China
Een Chinese vrouw in de provincie Ho-
pei heeft het leven geschonken aan een
achtling, allen jongens, aldus meldt de
Chinese krant „Sjen Pao". Eén der kinde
ren is overleden, de overige zeven verheu
gen zich in een perfecte gezondheid.
De „Dudok de Wit" van de Noord-Znid.
Hollandse Reddingmaatschappij is Zaterdag
voor een oefentocht uitgevaren, nadat de
Marine het gebied voor de kust mijnen-vrij
had verklaard en haar toestemming had
gegeven voor het oefenen met de bóót.
Gewapend conflict tussen India en Pakistan
niet onmogelijk
De „Hindoestan Times", het blad van de
congrespartij, dat over het algemeen de in
zichten van de vice-minister-president weer
geeft, houdt ernstig rekening met de moge
lijkheid van een gewapend conflict tussen
India en Pakistan en maakt de balans op
van de militaire strijdkrachten der beide
dominions.
In een heftige aanval op de „voorgegeven
bestuurders van Pakistan" stelt het blad
de in India gebleven Mohammedanen voor
als agenten van een nieuwe vijfde colonne
van een vreemde mogendheid.
Het blad trekt eveneens de loyaliteit in
twijfel van de Engelse officieren en func
tionarissen, die in dienst van de regering
van India zijn gebleven. Het blad dringt
verder aan op de vorming van een Hindoe-
leger, de aanstelling van politieke commis
sarissen in 'het leger en het burgerlijk be
stuur en verklaart tenslotte, dat persvrij
heid alleen toekomt aan landen, welke po
litiek meer geschoold zijn dan India op hetj
ogenblik.
Gandhi's visie.
Gandhi heeft gezegd, dat India en Pa
kistan 'hun geschil in onderling overleg
moesten oplossen en indien dit faalde, zou
den moeten overgaan tot arbitrage.
Mocht imen op deze wijze niet tot een
overeenstemming komen, dan zou de enig
overblijvende mogelijkheid een oorlog zijn.
Gandhi zeide verder, dat er in een staat,
waar hij aan het hoofd zou staan, geen po
litie of militaire macht zou zijn.
India's antwoord.
Daar Pakistan een beroep op de domi
nions heeft gedaan inzake de moeilijkheden
in Voor-lndië, heeft India de Britse domi
nions een uiteenzetting van eigen stand
punt gegeven. De inhoud van India's mede
deling is nog niet bekend.
Op de vraag in sommige diplomatieke
kringen geuit wat Pakistan in feite wenst
worden verschillende antwoorden gegeven.
Men acht het ten eerste mogelijk, dat Pa
kistan met zijn actie de „zenuwenoorlog"
tegen India voortzet. In de tweede plaats
Republikeinse belangstelling op
persconferentie van dr. v. Mook
Dr. van Mook heeft op zijn persconferen
tie nog verklaard, dat de Sultan van Pon-
tianak een tournée zal maken door de
Arabische landen om het Indonesische
vraagstuk toe te lichten. In tegenstelling
tot/de mening van Nadjamoeddm, dat een
onparlementaire procedure is gevolgd, om
dat hij op verzoek van de ministerraad van
Oost-Indonesië door de president is ontsla
gen in plaats dat de ministers zelf afgetre
den zijn, omdat zij iiiet met hem samen
konden werken, zeide dr. van Mook, dat
het ontslag op democratische wijze heeft
plaatsgehad. Men had te Makassar de
keuze tussen aftreden van het gehele kabi
net en het heengaan van een man met wie
men niet langer meer kon samenwerken.
Men koos het laatste en dit was de nor
male procedure, aldus dr. van Mook.
Tijdens deze persconferentie is dr. van
Mooks aandacht en belangstelling getrok
ken door het feit, dat er verscheidene re
publikeinse journalisten aanwezig waren,
hetgeen de eerste keer was sedert het in
zetten van de politiële actie. Onder hen be
vonden zich Mohammed Diah, hoofdredac
teur van het blad „Masa Indonesia" en van
de „Merdeka", die dr. van Mook verschei
dene vragen stelde. Soedarpo van het
voormalig republikeins Ministerie van
Voorlichting te Batavia, Mochtar Loebis
van Antara en de fotograaf van „Ipphos",
het republikeinse fotobureau.
acht men het mogelijk, dat Pakistan het
probleem aan het oordeel van het gemene
best wil onderwerpen en aldus tot een op
lossing hoopt te geraken.
Tenslotte imeent men, dat Pakistan wel
licht de steun van de andere dominions wil
hebben, voordat de zaak voor de UNO
wordt gebracht.
Joegoslaven maken Triest
onveilig
Naar van geallieerde zijde wordt bekend
gemaakt, hebben de Joegoslavische autori
teiten op 17 September 5 leden van de ci
viele politie van het vrije gebied Triest, die
zich" in de nabijheid der Joegoslavische
grens hadden begeven, gearresteerd.
Links bloc in Hongarije
De communisten en de sociaal-democra
ten in Hongarije zijn het eens geworden
over een regeringsprogram. Het program
ma omvat het in evenwicht brengen van
de begroting, regeling der prijzen, het on
derzoek naar onkreukbaarheid van politie
ke personen en enige andere punten. De
Hongaarse buitenlandse politiek zal onver
anderd blijven.
Internationale plannen
Actie voor wereldregering
Henry Usborne, Labourlid van het Engel
se parlement en secretaris van de Engelse
parlementscommissie voor een wereldre
gering, heeft bekend gemaakt, dat hij een
bezoek zal brengen aan Amerika om de
steun der bevolking aldaar te verkrijgen
voor een federale wereldregering.
Usborne, die van oordeel is, dat de orga
nisatie der UNO de vrede niet zal kunnen
handhaven, heeft aan de pers verklaard,
dat het plan tot het vestigen van een we
reldregering de verkiezing in verschillende
landen noodzakelijk maakt van volksverte
genwoordigers in een wereldparlement, dat
als enige over strijdkrachten en atoom
energie, over een wereldbank en de voed
selproducten der gehele wereld zou moeten
beschikken.
Usborne voegde er aan toe, dat de actie
voor een wereldregering in België, Neder
land, Frankrijk, Duitsland, Zweden en De
nemarken reeds bemoedigende resultaten
heeft bereikt. Economische eenheid
Churchill's beweging voor een Verenigd
Europa heeft een verklaring uitgegeven,
waarin het programma voor economische
actie, voorgesteld door de conferentie der
16 landen over het aanbod van Marshall,
met instemming wordt- begroet. De verkla
ring is ondertekend door Churchill, voor
zitter van de Jsngelse, Herriot, voorzitter
van de Franse commissie der beweging, en
van Zeeland, voorzitter van de Europese
Economische Bond.
Volgens deze verklaring leidt het pro
gramma „Europa" langs de enig mogelijke
weg tot herstel. De beweging voor een Ver
enigd Europa vertrouwt, dat het niet al
leen als een middel om tijdelijk Ameri
kaanse hulp te verkrijgen zal worden be
schouwd, maar eerder als een eerste stap
naar het ontvouwen van een veel stout
moediger plan voor een progressieve ken
blijvende verbetering van het leven en'de
hulpbronnen van het continent. In de ver
klaring wordt de hoop uitgesproken op een
permanente internationale samenwerking.
Belgische bezwaren tegen
Ruhr-plan
De Belgische regering heeft in een offi
cieel schrijven aan de Britse minister van
Buitenlandse Zaken, Bevin, kennis gegeven
van haar standpunt ten aanzien van de
Brits-Amerikaanse voorstellen betreffende
de toekomst van de mijnen in het Ruhr-
gebied, .zoals eerder deze maand te
Washington opgesteld. De Belgische rege
ring stelt zich in dit schijven duidelijk
critisch tegenover het voorstel, de verant
woordelijkheid voor het beheer van de
mijnen in Duitse handen te stellen, ook al
zouden de mijnen aan Brits-Amerikaanse
controle onderworpen blijven. De critiek is
gebaseerd op het geloof, dat een en ander
zou resulteren in een gevaarlijke concen
tratie van madht in Duiitse handen. Even
als de Nederlandse en Franse regering is
ook de Belgische bedacht op waarborging
van Belgisch eigendom in het Ruhrgebied;
zij zou de voorkeur geven aan een regeling,
waart)ij de mijnen, waarvan de meerder
heid der aandelen in Belgisch eigendom is,
door Belgen beheerd worden. De Belgische
verklaring bevat echter geen suggestie om
het Brits-Amerikaans controle-lichaam uit
te breiden met vertegenwoordigers van de
regeringen van Frankrijk, België, Luxem-
burg en Nederland.
Nu van Franse, Belgische en Nederlandse
zijde de standpunten zijn toegelicht en de
regering van Luxemburg niet van plan is
een speciaal memorandum over dit onder
werp aan te bieden, verwacht men dat
spoedig (met de uitvoering van hét te
Washington opgestelde plan een aanvang
zal worden gemaakt.
Rangeerder verongelukt
De 30-jarige ongehuwde Hoogoven-
rangeerder J. Res uit Castricum werd
Zondagmiddag by een botsing tussen twee
locomotieven zo ernstig gewond, dat hij
na aankomst in het Rode Kruisziekenhuis
overleed.
Morgen wordt een
proefvaart op zee gemaakt
De „Willem Ruys", het nieuwe vlagge-
schip van de Rotterdamse Lloyd en tot dus
verre het grootste na-oorlogse schip, dat
in de vaart komt, is thans vrijwel vol
tooid. De „Willem Ruys" is na de „Nieuw
Amsterdam" het grootste Nederlandse
schip. Het meet 21.500 bruto registerton
en heeft een waterverplaatsing van 22.700
ton. Met de bouw werd reeds in 1939 bij
de maatschappij „De Schelde" in Vlis-
singen begonnen. Tijdens de oorlog werd
met de bouw geen haast gemaakt, daar
men wilde voorkomen, dat de Duitsers het
schip -in gebruik zouden nemen.
Zondagmorgen vroeg heeft men het zee
kasteel van de binnenhaven naar de bui
tenhaven verhaald. Dit was geen gemak
kelijk werk, daar het 194 meter lange en
25 meter brede gevaarte onder andere een
vrij smalle sluis moest passeren. Niette
genstaande de straffe wind gelukte deze
manoeuvre in recordtijd. Met drie sleep-
smalle sluis
boten aan de achter- en twee aan de
voorsteven werd de „Ruys" achterwaarts
door de sluis getrokken. In de buitenhaven
werd het schip gekeerd, waarna het op de
rede van Vlissingen voor anker ging.
Vandaag hebben technici de diverse in
strumenten en installaties van de „Willem-
Ruys" gecontroleerd. Morgen zal het schip
zee kiezen om te manoeuvreren, machines
en navigatie-instrumenten te beproeven en
daarna de „volle krachtproef" te nemen.
Deze z.g. werftocht, wel te onderscheiden
van de technische proefvaart, welke eerst
in de tweede helft van November zal ge
schieden wanneer het schip geheel klaar
is, gaat in Zuidelijke richting. Naar alle
waarschijnlijkheid zal de „Willem Ruys"
Donderdag of Vrijdag naar Rotterdam
komen, waar het schip aan de kade van de
Rotterdamse Lloyd verder zal worden in
gericht. Na de werftocht zal de „Willem
Ruys" enige dagen in het droogdok gaan
bij de werf „Wilton-Feijenoord" waar men
de laatste hand zal leggen aan het onder
water-gedeelte van het schip.
Prof. R. Casimir
zeventig jaar
Apostel van
de onderwijsvernieuwing
Vandaag viert prof. R. Casimir zijn
zeventigste verjaardag. Hij is heden ge
huldigd door een comité onder voorzitter
schap van oud-minister Dr. G. Bolkestein.
Op 18 October volgt een huldebetoon in de
kring van zijn vroegere schoolgenoten,
namelijk bestuur, leraren en tegenwoor
dige leerlingen van het Nederlands Lyceum
in Den Haag. Casimir is dè man geweest
van dit eerste lyceum in den lande (er zijn
er nu tachtig, neutrale, bizondere, ge
meentelijke, christelijke, rooms-katho-
lieke), dat op instigatie van prof. dr. J. H.
Gunning in 1909 opgericht werd door een
groep ondernemende particulieren (J. W.
IJzerman, J. H. Kann), onder toezicht van
een curatorium van personen met zeer klin
kende namen (mr. J. Limburg, ir. C. Lely,
prof. dr. H. A. Lorentz, prof. dr. W. Nolen),
zonder rijkssubsidie! De bedoeling was om
de richtingskeuze H.B.S. of Gymnasium tot
na de tweede klas te verschuiven en de
studietijd van het Latijn en Grieks tot vier
jaar te beperken.
Casimir is de bezielende leider geweest
an die nieuwe school, nieuw in opzet en
organisatie, nieuw van geest! En zoals de
nieuwe organisatievorm in de bijkans veer
tig jaar van het bestaan van het lyceum
een succes is geworden (wij vermeldden
al, dat er nu tachtig dochterscholen zijn,
in Haarlem en omstreken alleen al zes,
waaronder twee gloednieuwe gemeente
lijke, met tegen de 4000 leerlingen), zo is
de nieuwe geest allengs doorgedrongen in
het Nederlandse onderwijs. Allerlei dingen,
die men ia de tegenwoordige tijd niet gek
meer vindt en die overal zijn ingevoerd,
werden Casimir en zijn staf in die eerste
lyceum jaren als dwaas, onzinnig en on-
paedagogisch verweten. Achteraf kan men
het haast niet meer geloven, dat veertig
jaren geleden een versterkt contact tussen
school en gezin (ouderavonden, paedagogi-
sche voordrachten voor ouders èn leraren),
een vriendschappelijke verhouding van
leraren en leerlingen (klasseavonden,
schoolreizen, schoolkampen, schoolhuis-
bezoek), een onderbreking van de geregel
de gang van het onderwijs (jeugdconcerten,
excursies, herfstvacantie, Mei-uittocht)
hoogst afkeurenswaardig werden gevonden,
bespot werden en absoluut veroordeeld.
Dat is de grote betekenis geweest van Ca
simir, dat hij, in paedagogicis leerling en
volgeling van Jan Ligthart, de apostel is
geweest van onderwijsvernieuwing en op
voedingsverbetering, veertig jaar lang, in
brede kring. Hij werd. hoogleraar in Lei
den, nadat hij eerst enige jaren cursussen
had geleid van de Studentenvereniging
voor Paedagogiek aldaar. Door zijn enorme
kennis en belezenheid, zijn phenomenaal
geheugen, zijn boeiende, knappe voor
dracht, zijn degelijke voorbereiding en zijn
bergen-verzettende ^ïulpvaardigheid, werd
hij de meeslepende mentor van tallozen,
van studenten en jonge leraren, van ly
ceumleerlingen, van ouders en onderwij
zers, die zijn krantenartikelen lazen of zijn
lezingen bijwoonden. Hij werd hogelijk
vereerd, ook veel bestreden, gehoond en
bespot, zoals dit steeds met markante per
soonlijkheden het geval is. Maar hij heeft
een stempel gedrukt op het Nederlandse
onderwijs van zijn tijd. Schrijver dezer re
gelen heeft het voorrecht gehad in zijii
lange leven veel belangrijke mensen te
ontmoeten. Maar een der meest indruk
wekkende is prof. R. Casimir geweest, de
man, die ten zegen was van duizenden in
den lande en die wij op zijn zeventigste
verjaardag van harte gelukwensen èn....
danken voor alles wat hij in het belang van
onze volksbeschaving heeft nagestreefd en
tot stand gebracht.
Dr. A. DE VLETTER.
Treinbotsing bij Zwolle
Zes gewonden
Zaterdagmiddag is de sneltrein uit Am
sterdam, weike om 14.11 uur in Zwolle
moet aankomen, bij het station Zwolle in
botsing gekomen met een rangerende lo
comotief. De beide locomotieven ontspoor
den. Zes treinreizigers werden gewond;
drie moesten naar een ziekenhuis worden
overgebracht. De materiële schade was be
trekkelijk gering. Des avonds omstreeks
negen uur waren de sporen vrijgemaakt.
Rijwielpad van Den Haag
naar Zandvoort
Noordelijk van Den Haag kan men over
fietspaden door de duinen komen tot De
Zilk, enkele kilometers ten Noorden van
Noordwijkerhout. De bezetters hebben hier
echter ten behoeve van hun aanvoer een.
betonweg in de duinen van de Amsterdam
se Duinwaterleiding aangelegd, reikend van
Zapdvoort naar het Zuiden tot de provin
ciegrens.
De directie van de Waterleiding had
reeds toegezegd deze weg in de toekomst,
door het aanbrengen van een afrastering,
voor het rij wiel ver keer open te stellen. Het
wachten was dus op de schakel De Zilk
grens provincie Noordholland.
Naar de A.N.W.B. mededeelt, heeft de
provincie Zuidholland thans in overweging
genomen dit pad aan te leggen.
PRESTATIECIJFERS DER
MIJNWERKERS.
De huidige prestatie per ondergrondse
dienst van de Nederlandse mijnwerker be
draagt ongeveer 65 procent van de
gemiddelde prestatie in de jaren 1935/1938.
Bij deze vergelijking moet in het oog ge
houden worden, dat in het jaren 1935/1936
op de meeste mijnen Zaterdags niet werd
gewerkt. Vergelijkt men de huidige presta
ties met 1938 dan liggen deze op ongeveer
70 procent van de vooroorlogse.
WISSELEND BEWOLKT
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M.I. in De Bilt, geldig van Maan-
dagavond tot Dinsdagavond:
Aanvankelijk tijdelijk vrij krachtige,
later wat afnemende wind tussen West
en Noord-West Wisselende bewolking
met enkele buien. Koeler des nachts-
30 September:
Zon op 6.37 uur, onder 18.22 uur
Maan op 18.48 uur, onder 6.28 uur
(Volle maan)