IJmuider Courant Het Londense spel is uit Geen gegronde redenen tot ernstige klachten De Boog Conferentie der grote Viër eindigde in i|zig zwijgen Velser ex-wethouder moet zich voor Tribunaal verantwoorden 62e Jaargang No. J881S Bureaux: Kennemerlaan 154, Tel. Redactie ea Administratie 5437 - Haarlem: Gr. Houtstr. 93, Telefoon 10724. Directeur-Hoofdredacteur 15054. Drukkerij Z. B. Spaarne 12, TeL 12713, 10132. Directeur-Hoofdredacteur: Robe^; Peereboom KENNEMER EDITIE VAN HAARLEMS DAGBLAD Dinsdag 16 December 1947 Verschijnt' dagelijks behalve op Zon- en Feest dagen. - Abonnementsprijs per week 31 cent. per kwartaal 4,Franco per post 4,50 - Giro rekening 273107 ten name van Haarlems Dagb' Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem DE EUROPESE VOLKEN hebben, nogal wat doorgemaakt sinds 19-14. Daarom is het begrijpelijk, dat zij genoeg van dit soort ervaringen hébben. Als men leest over Engelse kiezers die oorlogsmoe zijn, over Franse kiezers die weinig vatbaarheid voor „ismen" en verkiezingsleuzen tonen en over een Franse massa-staking die spoedig verloopt, omdat de mensen niet meer naar de agitators luisteren en op eigen houtje het werk hervatten, doet die factor zich telkens gelden. Men heeft ge noeg van wanorde, dus ook van oorlog. En de programma's bevredigen niet, omdat men meer wil dan beloften van hoger loon en korter arbeidstijd, welker nakoming twijfelachtig is5i vooral als he^ hogere loon minder koopkracht heeft dan het lagere van vroeger tijd en als vele artikelen vol komen onverkrijgbaar zijn. Men heeft nogal wat ervaring opgedaan. De twintigste eeuw is niet jong meer en zelfs ruzie en sensatie wórden op den duur vermoeiend. Oolc is niemand zo volgzaam of hij be grijpt, dat de eerste voorwaarde oon een betere samenleving te bereiken bestaat in leven en werken. Niet in doodgaan en niet werken. Om kort te gaan: de twintigsteeeuw heeft de boog een beetje erg strak gespan nen. Het jongste nummer van de Groene citeert de Engelse auteur en professor in. philosofie Cyril Joad, die in een tafelrede heeft gezegd: Ik sprak onlangs een jonge tje, dat op de vraag: „Wat zou jif willen zijn als, je groot bent?" antwoordde: „Levend". 1 Ofschoon ik niet weet hoe dat jongetje heet en hoe oud het is twijfel ik niet aan de juistheid van. de anecdote. Want alleen een kind kan zo'n verpletterend juist antwoord geven. En het is geen won der als het, na meermalen naar de radio en naar gesprekken van volwassenen te hebben geluisterd, tot de slotsom moet zijn gekomen dat in deze zonderlinge wereld kleine jongetjes - er maar niet op moeten rekenen da:t zij, eenmaal groot gewerden zijnde, nog zouden mogen loven ook. Het antwoord van het Engelse jongetje aan prof. Joad houdt een vernietigende veroordeling van de tegenwoordige wereld in. Dat heeft het jongetje in zijn onbe vangenheid wel niet begrepen, maar daar door wordt de veroordeling des te schrij nender. Eeuwen geleden schreef de Zweed se staatsman Oxenstiema aan zijn zoon: „Gij weet nog niet, met hoe weinig wijs? heid de wereld geregeerd wordt". Die eenvoudige waarschuwing is een gevleu geld woord geworden. Maar 'bet woord van dat Engelse jongetje in deze tijd vind ik veel .aangrijpender. En het zal weer klank vinden in de harten van duizenden volwassenen, die «van degenen, dié'beweren hun. heil te zullen verzekeren, in de eerste plaats de waarborg voor een redelijk veilig bestaan verwachten. Heel eenvoudig. Zij willen de kanis op leven voor zichzelf en- hun gezin. Atoombommen en xaketprojec- tielen wekken hun afkeer* op en zij be schouwen het niet a-Ls de ideale toekomst voor hun kinderen, dat zij omtrent hun achttiende of twintigste jaar voor het vaderland mogen -sneven. Hun eerste poli tieke programpunt voor Jantje's heil is dat hij," als hij groot zal zijn, zal mogen leven. De rest is van minder belang, omdat als aan deze* eerste voorwaarde niet kan worden voldaan, de rest niet meer uitvoer baar is. U ziet dat ik er nuchter en zakelijk over ben; terwijl die' uitlating 'van dat jongetje, dat prof. Joad sprak, mij' toch wel heel diep getroffen heeft. Maar het is nu alleen mijn doel, er uw aandacht op to vestigen dat het in zijn onbevangenheid glashelder tot uiting heeft gebracht-wat duizenden ik moét eigenlijk zeggen: millioenen 'vol a wassenen denken. Zij vragen niet in de eerste plaats om arbeidsvoorwaarden, maar om levensvoorwaarden. Daar maken goede arbeidsvoorwaarden deel van uit, maar zij vormen er maar een klein deel van.- Er behóórt veel toe. Er behoort ook vrijheid van godsdienst en van meningsuiting toe. Men wil geen geheime politie. Degenen die daar nu nog mee werken dienden te begrij pen, dat het levende geslacht bij ervaring weet \tat geheime politie is en er zich geen enkele illusie meer over maakt. Het denkt met afschuw voorzover het in West- Europa, woont en er nu vrij van is aan de mogelijkheid, dat het zoiets nog eens zou móeten ervaren. De tegenwoordige Europeaan vindt dan ook, nog afgezien van .oorlogsgevaar, geen enkele aantrekkelijk heid in de gedachte dait hij (zoals een van mijn collega's het dezer dagen uitdrukte) plotseling „als een rookpluim door de schoorsteen" ongemerkt zou kunnen ver dwijnen. Ik zal' niet alles gaan opsommen wat de gemiddelde mens. wie hij ook zij, minstens van de samenleving-vei'wacht. U weet het wel. Er was een tijd waarin dat riiet veel leek.' Nu schijnt het buitengewoon'veel te zijn. Want het wordt hem niet aangeboden door hen, die de machtigen der wereld héten te zijn en die toch zozeer naar zijn gunst dingen. Zij doen 'het met steeds min derend succes. Hun propaganda faalt. Want hij wil éten beetje levensgeluk. Dat is eigenlijk de samenvatting van zijn wensen. En dat tonen zij hem niet. R. P. Twee olie-tankschepen in aanvaring Drijvende vlammenhel Voor de kust van Curacao zijn gisteren twee tankschepen in aanvaring gekomen. Een van de twee, de Venezolaanse tanker „Tucupita" was met vliegtuigbenzine van octaangehalte geladen en vloog onmiddel lijk in brand. De brand, sloeg over naar de ■Argentijnse tanker „Los Pozos" en in de hel van vlapimen die ontstond zijn, voor zover bekend, vier mensen verbrand. Gis teravond werden nog negentièn mensen Vermist. De Shell heeft onmiddellijk al haar blussingsmateriaal uit Willemstad naar de 'plaats cles onheils gedirigeerd. De pogingen om de Tucupita te bergen heeft men inmiddels opgegeven. tweede kamer vergadert ook in de kerstweek. De Tweede Kamer zal in afwijking van de traditie dit jaar niet vóór Kerstmis gereed zijn met de behandeling der be groting. Het ligt in bet voornemen, dat de Kamer ook in de Kerstweek vergadert, waarna voor het gebruikelijk Kerstreces slechts korte tijd zal overblijven. De be grotingsvergaderingen zullen op 6 Januari Worden heryat Reuters commentaar luidt: „De Lon dense conferentie is geëindigd m een sfeer van algehele onzekerheid over het geen thans zal gebeurenHet falen ten aanzien van de twee vredesverdragen is bitter teleurstellcqid, overschaduwd als het wordt door de gedachte, dat, ten zij er een wonder geschiedt,, de betrek kingen tussen de grote mogendheden .er door in gevaar zullen geraken. De vraag is thans, of er middelen gevonden zul len worden om de raad van ministers opnieuw aan het werk te krijgen of dat een openlijke breukwelke de wereld in twee rivale kampen zou verdelen, als realiteit wordt aanvaard." - Maandagmiddag is het einde van de Londense conferentie der vier ministers van Buitenlandse Zaken gekomen, plotseling en zonder dat er ten aanzien van de besproken problemen ook maar hèt minste bereikt was. Formeel is zij verdaagd voor onbepaalde tijd, doch practisch betekent dit einde het droevig slot van het intergeallieerd overleg ten aanzien van Duitsland en Oostenrijk. Wat wij gisteren als een evidente mogelijkheid op^rden, voltrok zich reeds enkele iiren later: De Amerikaanse minister, Marshall, zag geen enkele reden meer om nog langer te pogen, eén accoord te bereiken en kwam met het voorstel, de conferentie op te heffen. De andere drie ministers deden geen poging, dit voorstel te torpederen. Zlj waren het tenslotte op dif punt eindelijk roerend eens Onbeantwoorde vraag: „Wanneer weer bijeen?" Toen Bevin na het verzoek van Marshall om de conferentie te vérdagen, de vraag stelde waar en wanneer de volgende bij eenkomst zou gehouden worden, was het ijzig stil in de conferentie-zaal van Lan caster-House. Een der aanwezigep ver klaarde na afloop van de bijeenkomst, dat na de vraag van Bevin, die als voorzitter optrad, Marshall onbéwegelijk bleef zitten zonder zijn emotie te laten blijken. Molo- tof trok onr.ustig aan zijn sigaret en ver meed zijn coilega's aan te zien. Ook Bidault keek strak voor zich uit, blijkbaar bang iets van zijn gevoelens te laten blijken. Bevin keek zijn collega's,een voor een gan en wachtte op het antwoord dat niet ge- géven werd. Daarna werden door de ministers woor den vqn dank gesproken aan het adres van de Britse minister en het Britse volk voor de gastvrijheid bewezen aan de ministers ■en hun delegaties, waarop Bevin zijn col lega's uitnodigde met hem naar het buffet te gaan en een glaasje te drinken. Ook Molotof gaf aan deze uitnodiging gehoor. Aldus kwam een eind aan de zeventiende bijeenkomst van de zesde ministersconfe rentie, de tweede in Londen. Nooit in de moderne geschiedenis werd op een bijeenkomst van ministers g van geallieerde mogendheden zoveel bitters tegen elkaar gezegd, nooit werden zulke zware beschuldigingen geuit, als op deze conferentie, die begonnen was met weinig verwachtingen voor een goed einde, doch eindigde met' minder hoop dan iemand durfde verwachten'. Ondertussen voelden de Diiitsers, aldus bericht United Press uit Berlijn, het nieuws van hét einde der ministers-cbiife- rentie als een slag in het gezicht. De laat ste hoop voor een verenigd Duitsland gaat voor hen hiermee verloren en men ver wacht dan ook, dat de eerste reactie zal zijn, dat duizenden Duitsers zullen trachten uit de Sovjet-zóne naar het Wes|en te 'komen. Conferentie vari drie? In officiële kringen te Washington ver wacht men, dat het verdagen van de con ferentie der vier ministers zal worden.ge volgd door een conferentie van drie (Franki-ijk, Engeland en Amerika) om de thans ontstane toestand0te bespreken. Men verwacht dat de geallieerden zich in het Westen nog nauwer zullen aaneen sluiten en dat de fusie van de Franse zóne met de Anglo-Amerikaanse zone thans spoedig een feit zal worden. In Wenen was de verslagenheid liiet ge ringer. Twee leden van het kabinet Leo pold Figl verklaarden: „Dat is de meest vernietigende slag,' die ons land- en ons volk kan worden toegebracht. Eén slag die wellicht de gehele natie 'ontmoedigen zal, doch", zo voegde minister Krauland, van de Oostenrijkse Volkspartij, hieraan toe: „Mijn partij zal blijven vechten voor haar recht en wij zullen schreeuwen, schreeu wen, "totdat onze stemmen' gehoord zullen worden". De minister van Justitie zei kort: „Het is voor mij niets nieuws. Kleine naties hebben blijkbaar geen kans hun 'gerecht vaardigde eisen kenbaar te m&ken". De Heilige Koe komt al De „Heilige Koe", het vroegere particu liere vliegtuig van president Truman, heeft opdracht gekregen Dinsdag naar Londen te vertrekken om minister Marshall te halen. Allemaal een Kerstlei Op 18 December zal voor alle leeftijds groepen een bon bekend gemaakt worden, waarop één ei verkrijgbaar is. DE johan DE wltt. De .fohan de Witt wordt hedennacht om één uur in IJmuiden verwacht. Vermoe delijk zal het schip door varen naar Am sterdam, waar dap morgenochtend met debarkeren wprdt begonnen. De Britten ontruimen Joodse gebieden Naar officieel werd medegedeeld, zou den de Britse strijdkrachten te midder nacht het overwogend Joodse gebied, ge legen om Tel Aviv, Ramat, Gan en Petah- Tiqvah volgens plan hebben ontruimd. Een Joodse burgerwacht van 500 man zal zich in deze streek, waar ruw geschat tweederde van de Joodse bevolking van Palestina woont, belasten met het hand haven van orde en rust. In het gebied lig gen ook vijf Arabische dorpen met een gezamenlijk inwonertal van 5.000. In Jeruzalem doen geruchten de ronde, dat Abdoel Khader Hoeseini, de Arabische, leider bij de onlusten van 1937 tot* 1939, naar Palestina gekomen is om het actieve verzet tegen' het verdelingsplan te orga niseren. Hij is een familielid van de Moefti van Jei'uzalem. „Zwart geld-schandaal" in Frankrijk In kringen, die in nauw verband staan met het Franse ministerie van Binnen landse Zaken, verluidt dat 12 personen zijn gearresteerd in verband met „een van de grootste schandalen op het gebied van de handel in zwart geld sedprt de oorlog". Volgens dezelfde kringen bevindt zich onder hen een attaché van het Ameri- -ka'anfe ministerie van Oorlog. De bende handelde in obligaties tot een waarde van minstens 500.000 dollar. SCHOORSTEENBRANDJE. Vannacht, precies-om twaalf uur, werd de Beverwij kse brandweer gealarmeerd voor een schoorsteenbrandje bij de melk- slijter 'W. aan de Munniksweg. De oorzaak bleek te schuilen in een constructiefout in de schoorsteen; doordat de brandweer snel de schoorsteen veegde, kon,de#£chade beperkt blijven. Het woord is aan..... Louis Latzarus Een volk, dat meent zich te kunnen regeren zonder zijn élite, 'is verloren. (La Politique, 1928) Gisteren heeft HM. in het Koninklijk paleis te Amsterdam het ere-doctoraat van de Leuvense Universiteit aanvaard. De aanbieding geschiedde door een delegatie van hoogleraren onder leiding van de rector magnificus mgr. H'. van Wayenburgh (mid den), promotor was de deken der rechtsfaculteit prof. F. Collin (rechts).' - Men zie verder pag. 2. 1 Aan de 58-jarige vishandelaar P. C. K. uit Velsèn, die Dinsdagmorgen voor de tweede kamer van het Haarlemse tribu naal terecht stond, werd het lidmaatschap van de N.S.B. verweten, met enkële daar aan verkleefde feiten, als abonnementen op blaadjes, dragen van speldjes en bezoe ken van vergaderingen, het volgen van een burgemeesterscursus en het aanvaar den van een wethóuderszetel in het gena- zificeerde gemeentebestuur van Velsen. Het was vooral zijn optreden in deze functie,* dat het tribunaal «aan een uitge breid onderzoek onderwierp, want K. werd er van beschuldigd de Velser mannelijke bevolking voor weermaehtswerk te hebben opgeroepen en wanneer deze verstek liet gaan te hebben 'gedreigd de afwezigen te laten ophalen, hetgeen in enkele gevallen ook gebeurd zou zijn. D.e referendaris W. C. Suwerink, die als getuige \fras opgeroepen, verklaarde, dat de wethouders van Velsen buiten de kamer van de N.S.B. burgemeester Tj. v. d. Weide wel een grote mond hadden, maar in hun hart allen bang voor deze waren. K, maak te -daarop geen uitzondering. „Hij was een vervelende schreeuwlelijk, maar wanneer men zich niet door hem liet overdonderen gebeurde er niets". In de zómer van 1944 had de getuige in zijn kwaliteit van chef van de afdeling Onderwijs moeilijkheden gehad, omdat K. van hem de adre'ssln van de onderwijzers van het Bijzonder On'derwijs verlangde, daar.deze moesten „spitten". De heer Su werink weigerde hieraan mede te werken en K. had toen na ruggespraak met v. d. Weide getuige's naam eigenhandig op een lijst van spitters bijgeschreven. De re ferendaris" was daarop ondergedoken. Ook de tweede getuige, de heer W. C. van Zwieten, chef van de afdeling Bevol king, verklaarde, dat Van der Weide de gfote gangnjaker was en dat Ky die alleen wethouder van Financiën was, slechts ge val voor geval, in opdracht van de bur gemeester, lijsten van inwoners voor weer maehtswerk samenstelde. Wel had deze getuige de indruk, dat K. de lijsten soms* -aanvulde niet namen van hen, aan wie hij het land had, doch voorbeelden kon hij zich niet meer herinneren. De beschuldigde ver-klaarde, dat dit wel eens het geval was geweest' met lieden, die hij van ergerniswekkende zwarte han- delaafspraktijken verdacht. De terreur in de gemeente ging alleen van Van dei- Weide uit. K. pleegde oplc wel met getuige overleg om bepaalde personen voor .te werkstelling te behoeden, Als getuige a décharge kwam de vice- voorzitter van het Bedrijfschap voor Visse: rij-producten, de heer N-. Haasloot, ver klaren, dat K. zich verzet.had tegen de door de Kriegsmarine geëiste verplaatsing van de IJmuidervloot naar Wesermünde. K. was in het begin van de oorlog nog enige tijd filmcontroleur geweest, naar hij zei, om te zien of de zaal goed was en het toestel, waarop mr. Van derGoot inviel; „en of de propaganda goed was". De kinde ren van de beschuldigde waren allen bij de N.S.B. of hun organisaties aangesloten geweest, een zoon was SS-frontarbeider. K. legde er de nadruk op, dat hij uit idealisme tot de N.S.B. was gekomen. Ge durende zijn internering had hij, naai' hij .verklaarde, ingezien, dat het door hem Voorgestane leidersbeginsel fout was. De verdediger bracht in herinnering, dat zijn cliënt, nadat hij van 1933 tot 194(1 een -actief lid van de beweging" was ge weest, zeer door de Duitse inval was ge schokt, doch dat anderzijds zijn verafgo ding van enkele figuren liit de „beweging" hem ertoe gebracht had zich tot hand- en spandiensten te lenen aan Van der Weide. Toch wilde hij geen burgemeestersambt uit handen van de Duitsers aanvaarden. Zijn liefde voor Velsen en IJmuiden noop ten hem tot aanvaarding van de wethou derszetel.. Op die plaats heeft' liij in een tijd vac schaarste veel goeds voor de be- volkingkunnen doen. Zo wist hij de Duit sers op geraffineerde wijze om de tuin te leiden en'kwgm de voor hen bestemde vis in de magen der Velgenaren terecht. Bo vendien hebben de Nederlanders, die niet voor de Duitsers werkten, dikwijls door toedoen van K. Ausweise gekregen. De ver dediger betoogde voorts, dat K. de spitters niet heeft laten ophalen, dit gebeurde op last van de burgemeester door de politie. An derzijds meende spr. dat de beschuldigde een aandeel heeft gehad in de wederop bouw van de Nederlandse vissersvloot en- bepleitte onmiddellijke i'n vrijheidstelling. Het tribunaal willigde dit verzoek in. Uitspraak op 30 December. Alfred Krupp von Bohlen und Halbach wordt in Neurenberg met andere kopstukken van het industriële nazi-apparaat berecht. - Krupp in gesprekmet zijnadtfpeaat. De 100.000 is er uit Bij de heden gehouden trekking der Staatsloterij is de hoofdprijs van f 100.000,gevallen op nummer 13765. De prijs van f 25.000,viel op nummer 18932. Rapport Cleveringa over mr. B. Ph. baron van Harinxma thoe Slooten N Gebrek aan hartelijkheid en menselijke belang stelling bij de bejegening van uitgewekenen in Lissabon Van gegronde redenen voor ernstige klachten is der Commissie niet gebleken. De heer van Harinxma thoe Slooten heeft in uiterst moeilij.ke omstandigheden stellig werk verricht dat gewaardeerd verdient te worden. Dat hij hier of daar een steek heeft laten vallen is mogelijk, gelijk wel niemand in zijn omstandigheden de volmaaktheid had kunnen bereiken; doch er is haar niet gebleken Van enige aanleiding de staf over zijn weik te.breken. Wellicht is het mogelijk, dat hij op twee, mogelijk met elkaar samenhangende, punten van bijkomstige, doch in de gegeven omstandigheden toch wel van belangrijke aard te kort is geschoten, doch er kan achtefaf hieromtrent to weinig tastbaars worden vastgesteld dan dat een afkeuring gerechtvaardigd kan worden geacht. In déze moet dan het „in dubiis pro reo" gelden". Zo luidt voornamelijk de conclusie van 't rapport der Commissie-Cleveringa over de houding van mr. B, Ph. baron v. Harinxma thoe Slooten in de bezettingstijd..De com missie had tot taak een onderzoek in te stellen naar de houding van Nederlandse diplomatieke en consulaire ambtenaren tegenover Nederlandse uitgewekenen. De commissie verklaart, geen volledig heid te hebben kunnen bereiken, zodat de mogelijkheid open b.lijft van een of andere verrassende ontdekking. De ervaring heeft de commissie bovendien geleerd, voorzich tig te zijn met getuigenverklaringen. Voor een' deugdelijke beoordeling Zou men de sfeer moeten proeven, waaruit dergelijke verklaringen zjjn yoortgekomen. Verschil lende gegevens tonen aan dat ook het ge drag der uitgewekenen niet steeds vlekke loos is geweest. Legale en illegale evacuatie. ■Op 24 Augustus 1940 werd de zorg voor de zeer talrijke vluchtelingen in het Zuiden van Frankrijk tijdelijk opgedragen aan de heer Van Harinxma thoe Slootqj^. Hierbij was alleen gedacht aan legale evacuatie. Of dit juist gezien is geweest, is achteraf wel eens betwijfeld. In een nota van 3 Augustus ia43 schrijft de gezant Van Pal- landt: „Er van uitgaande dat de officiële instanties zich niet dienden te compromit teren met illegaal werk,, heeft men gedacht twee geheel van elkander onafhankelijke organisaties het verschillende werk te laten doen, vergetende, dat de vluchtelingen op een van beide 'wijzen geholpen moesten worden en dus onder beidé organisaties ressorteerden. Er had moeten bestaan een vluchtelingenbureau in Londen met grote volmachten. Als dat er in 1941 was geweest waren waarschijnlijk honderden bruikbare jongelieden uit Frankrijk en Zwitserland geëvacueerd én uit Nederland aangetrok ken." De commissie Iaat de juistheid va.n deze zienswijze in het midden. Van hogerhand was een splitsing gemaakt. De opdracht aan de heer Van Harinxma strekte ziqh niet tot illegale evacuatie uit. De illegale eva cuatie schijnt eerst van Londen uit te zijn bevorderd, toen in Augustus 1943 de 'over ste "Warners naar Lissabon kwam. De heer Van Harinxma heeft in Frank rijk overleg gepleegd met.de heer Seven- ster, aan wie de verzorging der.vluchtelin gen in Frankrijk was opgedragen. De repa triëring van Nederlanders, die naar Neder land wensten terug te keren was toen in volle gang. Deze terugkeer werd aanvanke lijk door de regering aangemoedigd. Op 20 Juni 1940 seinde de minister van Buiten landse Zaken aan de- consul te Bordeaux: „Wil als algemene richtlijn zoveel -mogelijk^ vluchtelingen via Duits bezet gebied naar" Nederland zenden." Zo komen velen ge leidelijk naar huis. Doch er blijft een aan-, tal achter, waaronder veel Joden en ande ren, die reden hebben beducht te zijn voor tegen hen gerichte vijandelijke maatrege len. Er ontstaat'voor hen een „Assopiation de Secours aux Réfugiés Néeriandais" on der voorzitterschap van de heer Sevenster. Portugal vreesdeeen grote toeloop van vluchtelingen en verleende slechts visa aan •hen, die spoedig zoudgn vertrekkèn. On danks grote moeilijkheden verliep evacua tie naar Nederlands-Indië vrij vlot, tot de 'oorlog met Japan uitbrak. Nadat nog enige groepen naar Suriname en Curacao waren gezonden, eindigde de legale eVacuatie dooi de algehele bezetting van Frankrijk in No vember 1942. De heer Van Harinxma keer de naar Londen terug. Tussen September 1940 en einde 1942 hebben 1596 personen door zijn zorgen Frankrijk kunnen ver laten. Klachten. In een rapport overheen-onderzoek,'inge steld vanwege het dagblad Trouw" is een aantal klachten tegen de heer Van Ha rinxma geuit over het zenden van pakketjes aan N.S.B.'ers; instructies,, om Engeland vaarders niet te helpen; het ontvangen van geregelde remises uit bezet Nederland en, wellicht «in verband daarmede, verdachte manipulaties met deviezen; onbevredigend beleid inzake de 'verzorging van Engeland vaarders in het. kamp Praia das Macaes; ontoelaatbaar optreden in een spionnage- zaak, waarin zijn secretaris de hoofdfiguur was en het persoonlijk weigeren van hulp aan Engelandvaarders. Deze klacfften von den hun oorsprong bij mr. Maas Geestera- nüs, van Maart 1941 tot December 1943 hoofd van de „Nederlandse Inlichtingen dienst te Lissabon". Ervaringen hebben gemaakt, dat de com missie ietwat huiver-ig is geworden al te snel te koersen op het kompas van de heer Maas Geestéranus. Zij heeft zich niet los kunnen maken van het gevoelen,alsof de heer Maas Geesteranus in zijn ijver tot het bevorderen van wat hem goed dacht "en daarmee in het bloot leggen van wat ver keerd was, misschien onwillekeurig wel ëens te ver 'is gegaan en daardoor klachten heeft opgeroepen of versterkt. De commissie gaat nader in op klachten. Pakketten üan N.S.b.'ers. Toen de heer Van Harinxma pakjes naar Nederland begon te zenden, deed hij dit aan de hand van een lijst, welke hij uit Londen had gekregen. Toen de heer Maas Geesteranus vergissingen merkte, heeft hij dit aan Londen gerapporteerd. De slechte verstandhouding tussen' de heren Maas Geesteranus en Van Harinxma maakte de'samenwerking 'volkomen on mogelijk. Tot welke' betreurenswaardige gevolgen zij leidde; toonthet vrij onbe tekenende voorval van 2 of 3 verkeerde pakjes. Bovendien maakte het wel een teleurstellende indruk op de Engeland vaarders die kwamen in een omgeving/ waarin enige belangrijke figuren hun we derkerige "antipathie zo zeer lieten gelden, dat zij zelfs niet meer met elkaar samen werkten. De commissie heeft niet tot de vaststel ling van uitsluitende of overwegende schuld bij de een of de ander kunnen komen. Hulp aan Engelandvaarders. Ten aanzien van de hulp*aan Engeland vaarders concludeert de commissie, dat de heer" Van Harinxma zich beijverd heeft zo' lang. mogelijk legale wegen te blijven be wandelen en dit heeft bevorderd. Hij heeft eerst moeizaam toegestaan tot illegale mid delen zijn toevlucht te nemen en heeft dit zélf ook slechts schoorvoetend gedaan. Het .gaat hier grotendeels over een beleidsvraag, waarover, een redelijk verschil van inzicht mógelijk was, zonder aanleiding om de een of de ander wegens zijn "opvatting met blaam te overladen. 1 Tot een afkeuring van het beleid van (Je heer Van Harinxma zou aanleiding zijn, als hij getoond had volkomen ontoegankelijk te zijn gebleven voor de illegale eisen. Dat dit niet. het geval js geweest, bewijst zijn medewerking aari verschillende illegale stappeij. Van redenen om te spreken van een „ergerlijk gemis aan hulp aan Enge landvaarders" is niet gebleken. Dat hijt „de gebruikelijke practijk was" om geen enkele Engelandvaarder te helpen, kan'van de heer Van Harinxma niet worden gezegd. Het blijkt,- dat de heer Van Harinxma, wel verre van er op te uit te zijn geweest elke illegale evacuatie te dwarsbomen, deze op een gegeven ogenblik te" Londen juist heeft bepleit. (Op enkele punten van het rapport komen wij morgen nóg nader terug Red. IJ. C.) Eindoordeel. In haal- eindconclusie zegt de commissie, dat haar van gegronde redenen voor ern-« stige klachten niet is gebleken. Het is mo gelijk dat de heer Van Harinxma te kort is geschoten ten opzichte van de bejegening van uitgewekenen te Lissabon en van de samenwex-king-met andere daar gestation- nèerde ambténaren. Wat het laatste betreft is de commissie er van overtuigde- dat hij allerminst de enige schuldige is. geweest. De mogelijkheid dat- in deze de schuld voornamelijk bij dè heer Maas Geesteranus heeft gelegen, lijkt haar te grëot daij dat zij deze mag afwijzen. De commissie is onaangenaam getroffen door.de kennelijk nijdige en kribbige sfeer, die erste Lissabon heerste en die af en toe de indruk van kleinzieligheid maakt. Het moet een ellendige indruk gemaakt hebben, dat, terwijl land en volk betrokken wareti in een geweldige worsteling om het bestaan, enige^leiders op een belangrijke post zo danig kibbelden, dat er van een samenwer king geen sprake meer was, Deze bedorven, soms kinderachtige sfeer heeft stellig kwaad gedaan. Deze zaak af te doen met een en kel „waar twee kijven, hebben beiden schuld" zou al te simplistisch zijn. De com missie acht zich hiertoe niet gerechtigd. Tot haar spijt heeft zij niet kunnen vast stellen, waar de hoofdoorzaak heeft ge-, j legen. Nog een punt is er, waaraan de commissie meent een enkele opmerking te moeten wijden. De heer Van Harinxma stond op de Madrileense diplomatieke lijst en hij had ook de zorg voor de uitgewekenen in Spanje toegewezen gekregen. Aan die zorg zo heeft de commissie reeds vast kunnen stel len, al gelooft zij nog niet haar eindoordeel hieromtrent te kunnen geven heeft het een en ander ontbroken. De vraag is bij haar gerezen, om de heer Van Harinxma niet beter Madrid inplaa'ts van Lissabon als' standplaats had kunnen kiezen. WISSELENDE' BEWOLKING Verwachting, medegedeeld door* het K.N.M.I. in De Bilt, geldig van Dins- da.jpvond tot Woensdagavond: Wisselende bewolking met hier. en daar i ..een enkel licht buitje. Zwakke tot ma- tige wind uit Noordelijke richtingen. Enige daling van temperatuur piet voornamelijk in het Oostelijk gedeelte J van het land in de nacht plaatselijk lichte vorst en enkele nevel of mist- bapken. 17 December: i Zon op 8.43 uur, onder 16.29 uur Maan op 12.24 uur, onder 21,04 uur iLaaaaaaaaaaaaaaaaaJaaaaaaaaa*

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1947 | | pagina 1