Chefarlite,4'
Hollandse boeren in Indië aan de slag
CEBUTO
„Nu wordt de slok-op opgeslokt
Trammende Britten
iMMI
De stem van Nederland over de wereld
PCJ-zender in 1949
op 100 Kilowatt!
Volksverhuizing in de Britse industrie
DOl
,nderdag
APRIL 1948
■■•WIKf 1-f.rai
Vet, vlees en groente
voor de Nederlandse troepen
(Ven.
Het leger
onze correspondent te Batavia).
indië heeft de Nederlandse
v „nmmer een slordige duit gekost.
fcelastmgoew wgl niet onweigeval-
««mm zal nei
-- .-"te vernemen, dat hier pogingen
K aangewend om de troepen, althans
"ff Svoorraad betreft zoveel ma
ft se j'wipporting' le maken.
Pil .'.«een lui waarm het vitamine-
je soldaten tengevolge van
,lik zo ernstig werd, dat het
aminepillen bijna niet meer
was. Men zon op mogelijk-
verse groenten voor de troepen
b!f rXken maar hoewel het land vol-
1 j ooléverde, was de bevolking zo
f°®, voor représailles van de kant van de
J ft dat zij slechts tegen ze?r 1J,oge priJ"
1 ified was haar leven in de waag-
z lie stellen door leveringen aan het
sch tI Hip tiid betaalde men voor verse
betogen van f 2.75 per kilo;
P fader waren zij met te krijgen.
If. de vitamine-arme blikjes kosten
Sa, vol geld, en wat erger is: handen
er dus iets anders op vinden.
vol
aafaïem'vond"men te Tjisaroeah, ten
Kg van Lembang, m de bergen boven
»e"e vroeger was dit het acelimati-
"l van het Remonte-depót, waar
n uit Australië gewend werden
„„t Indische klimaat om geschikt te
worden gemaakt voor de dienst van het
K, R. I, L.
Thans heeft (laar een aantal ener-
„ieke boerenjongens, onder leiding van
Elein Gert van Wijk, de hand aan
I! „loee geslagen, om in samenwer-
JL met de plaatselijke bevolking het
Mi om te toveren in onafzienbare vel-
j" mtt Eropese land- en tumhouw-
nrodneten waar dit klimaat zich prach-
ii. loe leent. Witte kool, rode kool,
„rei Dien, .bonen, wortelen, aardappe-
l.n' het'is een begin, maar een in
drukwekkend begin. Vele hectaren
reeds heeft men bepoot en beplant en
bezaaid; het resultaat kon op deze
vruchtbare lavabodem niet lang op
rich laten wachten.
Natuurlijk moet men Sii de keuze der
proenten sterk rekening houden met de
vervoersmogelijkheden. In de bergen is
het klimaat weliswaar Europees koel,
paar Java is een groot en warm land en
niet alle vaderlandse groenten verdragen
verre reizen in 'de tropische hitte van
laagvlakten. Bij de distributie wordt met
deze moeilijkheid dan ook terdege reke
ning gehouden. Men heeft deze zo georga
niseerd. dat de groenten, die 's middags
geoogst worden, de nacht over in de koude
van de bergen blijven liggen en de volgen
de ochtend reeds vroeg op transport wor
den gesteld, zodat zij nog in de avond van
die dag de verste garnizoenen in West-
Java kunnen bereiken. De dag daarop
vindt Jan-soldaat ze in de pot, vitamine
rijk en vers.
De, aardappel-veldslag.
Na de politiële actie werd de groente-
Voorziening zowel voor de militairen als
voor de burgerbevolking in de door ons
beschermde gebieden plotseling veel rui
mer. Toen het ergste gevaar van de lucht
was, steeg het aanbod bij toverslag en
daalden de prijzen evenredig tot een ge-
middelde van 0.75 per kilo, dus 2 la
ger dan vóór de actie. De aardappelprijzen
echter bleven gehandhaafd, doordat hierin
de Chinees zijn hand had. Met het onfeil
bare, maar vaak uitermate lastige han
delsinstinct, dit volk eigen, begreep de
Chinees dat het grote aantal uit Neder-
land binnenstromende Europeanen, bur-
gers on militairen, zich niet onmiddellijk
bij de rijstvoeding zou gaan aanpassen.
Waar zij er maar de hand op konden leg
gen, huurden de Chinezen de aardappel
velden van de bevolking of kochten de
oogst ter plaatse op, zodat zij de prijzen
kunstmatig hoog konden houden.
Kapitein Gert van Wijk, groot landbouw-'
strateeg, heeft zich thans in deze aardap
pel-veldslag gestort en koestert het grim-
mjge voornemen het Chinese monopolie te
breken. Hij heeft de rijke weilanden van
TsjiraroeaH laten omploegen en nu ziet het
land er uit, of er een gigantische kam
overheen is gehaald. Uit al die eindeloos
lange voren zullen straks de aardappel-
Inlichtingen over militairen
in Indië
Familieleden van militairen in Indië
richten herhaaldelijk vragen tot onder
scheidene instanties over het uitblijven
van correspondentie, omtrent gevallen van
riekte, omtrent het laatste levensuur en
de eventuele alsdan verleende geestelijke
bijstand, om toezending van foto's van
begrafenis en' graven en omtrent de terug
ging van nagelaten eigendommen.
Het ministerie van Oorlog heeft in over-
eg met de legerleiding in Indië, de beide
thuisfronten en het Nederlandse Rode
Kruis bepaald, dat bedoelde inlichtingen,
voor zover deze betrekking hebben op
gtau-en van de Koninkliike Landmacht,
tsiuitend worden' verstrekt via het daar-
e inges.elde Contact Bureau Indië, ge
bigd Casuariestraat 16 te 's-Graven-
planten opschieten en de Chinees zal zijn
leveringen aan het leger verliezen. Hij zal
zijn aardappelen naar Singapore moetep
verkopen, wil hij er niet mee blijven zitten
en daarmee doet hij goed werk, want dat
brengt deviezen in het laadje.
Spek op de boterham.
Behalve de aardappelen en de groenten
heeft ook het varkenslapje de aandacht
van deze voortvarende K.N.I.L.-kapitein.
Maar het zijn overvette lapjes, die hij aan
het mesten is, want het leger heeft een vol
doende aanbod van mager vlees; wat het
nodig heeft is vet. Zo ziet men hier var
kens van over de 100 kilo, die ternauwer
nood nog over een systeem van voortbe
wegen beschikken, omdat de buik bijna
onder de poten uithangt. Het is een wilde
schakering van varkensrassen, die hij hier
heeft verzameld. Men vindt er van het
bijna wilde zwijn af tot het Duitse edel-
zwijn toe. Men vindt er Balinese varkens
en Friese varkens en yarkens van onde
finieerbare afstamming. Maar al die var
kens zijn vlees en vet, het zijn wandelen
de speklagen, die straks de stamppot van
Jan-soldaat zullen verrijken.
Het zou ons te ver voeren u nog te ver
tellen van de jam en boterhammenworst
uit Tjisaroeah, die straks de ;,mik" zullen
opsieren inplaats van de inhoud van blik
jes uit Australië. Dit alles bespaart belas
ting en deviezen en komt de gezondheid
van de'jongens ten goede.
Zemerprogramma
verschenen
40 Meerdaagse reizen door
geheel Nederland
ARDENNEN
BELGISCHE BADPLAATSEN
Vertrek Iedere week. Prima
hotels en maaltijden. Des
kundige leiders.
Grote keuze dagtochten
door
NEDERLAND en BELGIE
REISBUREAUX
HAARLEM: Groole Houtstraat 124,
Tel. 20033
IJMUIDEN: N.A.C.O., Kalverstr. 120
en inlichtingkantoren der N.S.
Droogmaking van het Haarlemmermeer begon een eeuw geleden
Rijnland en de „omgekeerde fabel der Danaïden
ft
CURIOSA
Het om zijn uitvallen gevreesde waterVan de goede en kwade ervaringen, die
van de binnenzee begon een eeuw geleden, men bij de bouw en de werking van dé I
toen mèn eindelijk de Ringvaart had kun-Leeghwater had opgedaan, werd terdege strijd tussen voorstanders van -Tram en
nen afsluiten, langzaam te dalen^ onder de geprofiteerd bij het opwerpen van de twee voorstanders van Bus. In de bezettingsjaren
De wereld dreunt van de grote disputen.
Maar dit belemmert het voortbestaan van
de kleine niet* Misschien moet men wel
zeggen: gelukkig niet. Want zij geven
menigeen welkome afleiding.
Tot de aardige onderwerpen behoort de
zuigkracht van de „Leeghwater". In^deze nieuwe bolwerken tegen de erfvijand. In
stoom-burcht, die ten Zuiden van het Meer i verband met het feit dat de Cruquius nu
was opgeworpen, stampten de zuigers rus- geen bemalingsdiensten meer verricht,
teloos op en neer en in verrukking sloegen 1 maar nog slechts als een inderdaad zeer
de ingenieurs de werking van het gemaal j bezienswaardige bezienswaardigheid
gade dat, hoewel nog geenszins volmaakt, j voor de weetgierige toerist fungeert, is het
Vier beroemde genees
middelen in één tablet.
Bij griep, verkoudheid, tegen alle pijnen enz^
Is CHEFARINE „4" een bijzonder krachtig maar
toch weldadig middel, want het bevat vier
werkzame bestanddelen, stuk- voor stuk In de
gehele wereld al beroemd. Eén bestanddeel -
Chefarox - zorgt dat, al is de werking zeer krach
tig, zelfs een gevoelige maag niet van streek raakt
Prijs f 0.75 per 20 tabletten.
toch zeker „uniek" mocht heten. Het zou
zo spoedig mogelijk hulp krijgen van twee
andere „stoom-tuigen": In het Westen ver
rees de „Cruquius", genoemd naar een
toeziener op Rijnland, die in 1742 een ge
waardeerde theoretische bijdrage to£ de
droogmaking leverde en in het Noorden de
„Lijnden", wiens peetvader in 1822 een uit
voerig plan had ingediend, waarbij hjj~als
eerste de stoom-energie aanbeval. Omdat
baron van Lijnden van Hemmen zelf om
ouderdomsredenen de eerste steenlegging
niet meer kon verrichten, verving zijn
zoon hem daarin.
Tot nu toe heeft Radio Nederland
Wereldomroep, gewoonlijk aangeduid met
de roepletters van zijn bekendste zender,
PCJ, zijn dagelijkse programma's naar alle
delen van de wereld uitgezonden via vijf
golflengten. Thans is het evenwel zover,
dat waarschijnlijk in April een zender op
de golflengte 13,96 meter in bedrijf kan
worden gesteld.
Deze golflengte heeft het grote voordeel,
dat hij~ vooral overdag goed kan worden
ontvangen, een eigenschap die de luiste
raars in het Verre Oosten in staat zal stel
len reeds aan het einde van de dag en wel
licht ook in de vroege avonduren onze uit
zendingen te beluisteren.
De nieuwe 13 meter-zender zal een
energie van ongeveer 15 Kilowatt hebben,
en een antenne gebruiken waarvan de
straling gerieht wordt op het gebied waar
voor de uitzendingen bestemd zijn.
De zender wordt niet opgesteld te Huizen
waar de andere zenders van de Wereld-
Twee millioen personen moeten
van betrekking veranderen
(Van onze Londense correspondent).
Om het hoofd boven water te kunnen
houden, zal Engeland dit jaar de m^st
ingrijpende maatregelen moeten nemen.
Sir Stafford Cripps, de gewetensvolle op-
percijferaar, zet dat uiteen in het jaarlijks
overzicht van de economische toestand.
Zijn nieuwe productiepolitiek heeft reeds
belangrijke resultaten opgeleverd, maar
het is niet genoeg. Zelfs met Amerikaanse
steun blijft het er nog somber genoeg uit
zien. Door een zeer scherp gecalculeerd
inkoopprogramma hoopt de regering het
tekort op de handelsbalans terug te bren
gen tot 250 millioen (tegen 675 in 1947).
Amerika blijft de grote leverancier van
grondstoffen, doch voedsel zal zo veel mo
gelijk elders worden gekocht, hetgeen niet
wil zeggen, dat men iedere prijs accepteert,
zoals sommige landen blijkbaar menen.
Gefabriceerde goederen zullen óok zo min
mogelijk van het Westelijk halfrond
worden betrokken. Het arbeidsleger zal
voor het' grootste deel in de exportslag
worden geworpen. Op z'n minst zullen een
half millioen werkkrachten naar de essen
tiële dollarverdienende bedrijven moeten
worden overgeheveld, wat voor hen een
tijdelijke werkloosheid zal meebrengen. In
totaal zullen door allerlei verschuivingen
binnen bepaalde takken van industrie twee
millioen personen van betrekking moeten
veranderen.
De weg terug
De grote handicap is het tekort aan
staal, basis voor de uitvoemijverheid. Tex
tiel moet daarom als plaatsvervanger op
treden. Ondanks aUes gaat Engeland er
nog steeds terecht prat op, het best ge
klede volk ter wereld te zijn. Het is ver
bazingwekkend wat deze industrie produ
ceert, maar men komt liefst 200.000 han
den tekort. Er is een grote recruterings-
campagne, die zich tot de DP-kampen uit
strekt, aan de gang. Textielfabrieken wor
den overgeplaatst naar de nieuwe indus
triegebieden, waar werkloosheid dreigt
door de staalschaarste. Het gevolg hiervan
is reeds, dat- het exportprogramma voor
1948 met tien procent omlaag moet. Het
aantal calorieën zal ook zakken, n.l. van
--o-.i om inlichtingen dienen door
hJf ,e t0miliebe trekkingen in 'Neder-
oovi 1.1 e *n vervolg te worden
.Li tl rech*streeks aan genoemd Con-
.f 'Feau ïnëië of aan de hoofdbureaux
wL t j.Seli-lke afde'ingen van het Pro-
S Interkerkelijk Thuisfront, van het
2?? Thuisfront of van het Neder-
verW Kruis, welke instellingen zijn
Së °01'digd bij 'het Bureau
Tribunaal-advies tegen direc-
taen van „De Telegraaf"
1e^Mviilpnrnai?/?er,tril;,unaal wees advies
Van. R"H' M-.c- H. in leven directeur
kedï lElsevfer»1^".* e-n de vroegere druk-
VertnoBPii Jlf rr geadviseerd wordt van het
beurd° te dat f 17.000.000 groot is, ver-
12000 00(1 i.0~f ,ren een bedrag groot
™et 4 gewone aan-
kn van elk f 4nnn i. n 12 PrGfe*"ente aande-
van de drukkS??' £aneXens 275 obligaties
met de oSS° »E,lsGvier" van elk f 1000
k?raaf' bij dat ^et bedrijf „De Te-
komt. advies met in het geding
e,en broer van wijlen H.
boete on'te tribunaal een geld
end niet het'fLl? 40-000 rekening hou-
^■offer1U«Ldat-P- H" J" H" "meer het
broer". orden ls van het beleid van
Directeur van Beheersinstituut
verduisterde elf mille
Voor de Maastrichtse rechtbank heeft
terecht gestaan de 27-jarige accountant
C. H. W. S., directeur van het beheers
instituut voor Zuid-Limburg te Klimmen,
die zich had te verantwoorden ter zake
verduistering van een aantal geldbedra
gen, afkomstig van verkochte goederen uit
boedels van politieke delinquenten voor
een totale som van ruim 11.000. Deze
zaak vormde hetslotstuk van een aantal
verduisteringen en fraudes, welke in het
vorig jaar het beheersinstituut in het
brandpunt van de belangstelling zette.
Verdachte gaf de ten laste gelegde feiten
onomwonden toe. Hij had royaal geleefd
en alle gelden ten eigen bate uitgegeven.
De verdachte, die een ondergeschikte po
sitie had, kreeg zeer grote bevoegdheden
toegewezen en was verantwoordelijk voor
8 millioen gulden. De eis luidde anderhalf
jaar gevangenisstraf.
Boycot van adverteerders
in „De Waarheid"
De Rooms-katholieke Middenstandsvereni
ging te Someren (N.B.) heeft besloten geen
artikelen te kopen van of te verkopen aan
firma's of zaken,' die na 15 April advertenties
plaatsen in het dagblad „De Waarheid".
De» vereniging heeft de Diocesane Bond te
's Hertogenbosch op de hoogte gesteld van
dit besluit en verzocht er bij alle plaatselijke
middenstandsverenigingen op aan te dringen
eenzelfde standpunt in te nemen.
2880 in 1947 tot 2681 (voor de oorlog 3000).
Verder moet de woningbouw een geduchte
veer laten. Volgend jaar zullen er slechts
140.000 huizen bijkomen tegen 250.000,
die thans in aanbouw zijn. Het betekent
ook minder scholen, ziekenhuizen en fa
brieken. Eind van het jaar zal misschien
ook het textielrantsoen worden ingekrom
pen. Maar sparen is het parool, om inflatie
te keren. Het positieve van al dit bitters
is, dat dit jaar met hülp van buiten het
begin van de opgang kan worden. De wenk
aan Washington is duidelijk genoeg.
De regeringsplannen berusten als steeds
op een maximum van vrijwillige mede
werking, die ook heet te gelden als een
typische demonstratie van democratisch
beleid, bedoeld als een meest actuele les
aan de wereld van thans. Dit klinkt na
tuurlijk erg mooi en er zit een kern van
waarheid in, wanneer het maar niet wil
verbloemen, dat de regering in feite over
weinig andere middelen beschikt. Daar
voor zijn de problemen te gecompliceerd.
De enige dwangmogelijkheden, die worden
toegepast, zijn de grondstof-toewijzingen
en arbeidsverplaatsingen, waarmede men
van bovenaf de industrie kan dirigeren.
Veel hangt er af van improvisatie. Zo
worden talrijke firma's zonder de minste
exportervaring de frontlinie ingestuurd
om dollars te veroveren. Het kost heel wat
hoofdbrekens om de exportindustrie af te
stemmen op de behoeften van het conti
nent. Een loon- en winststop moet voor
komen, dat men niet met onverkoopbare
waar blijft zitten.
Vrouwenhulde aan
mevrouw Roosevelt
Op Maandag 19 April, de dag voor haar
erepromotie te Utrecht, zal mevrouw Roo
sevelt in de Ridderzaal te 's-Gravenhage
ontvangen worden door het Nederlands
Vrouwéncomité. Hierbij zal Prinses Ju
liana tegenwoordig zijn. De ontvangst is
bedoeld als een hulde van de Nederlandse
vrouwen aan mevrouw Roosevelt. De rege
ring zal door verscheidene leden van het
kabinet vertegenwoordigd zijn. De presi
dente van het Nederlands Vrouwencomité
mej. mr. M. A. Tellegen zal een begroe
tingsrede houden, waarna mevrouw Roo
sevelt een boodschap aan de Nederlandse
vrouwen zal uitspreken. Een slotwoord zal
worden gesproken door mej. mr. A. E. Rib-
bius Peletier, lid van Gedeputeerde Staten
van Noordholland, vice-presidente van het
Nederlands Vrouwencomité.
De bijeenkomst zal door zang van Jo
Vincent worden opgeluisterd.
Communistische plannen
in Chili
Chileense bladen maken melding van
de ontdekking van een Chileense commu
nistische beweging ter ontketening van
een Chileense communistische beweging
een revolutie, die op 1 Mei zou beginnen.
De beweging zou aanvangen in de ge
bieden der koper- en kolenmijnen en_ bij
de spoorwegcentra. Voorts zouden de ha
venwerken en de openbare diensten in de
grote steden van Chili tegelijkertijd stil
gelegd worden.
Hoewel de regering geen communiqué
heeft uitgegeven is medegedeeld, dat er
reden bestaat te Conception de commu
nistische leider Olando Millas en Vera
Opazo, een van de leiders van de vorige
staking der arbeiders van het kolengebied,
te arresteeren.
Verhoging van pensioenen
Naar het A. N. P. verneemt is een wets
ontwerp tot- verhoging van de pensioenen
met een toeslag, dat aansluit aan de wet
van 28 Januari 1947 tot toekenning van een
uitkering ineens aan gepensionneerden, de
ministerraad gepasseerd.
omroep staan, maar te Kootwijk, het grote
centrum van PTT-zenders voor telegraaf-
en telefonieverkeer op lange afstand. De
ongeveer 70 meter hoge antennemasten
staan overeind. De twee antennenetten,
waarvan het ene dienst doet als reflector,
worden aangebracht. Door omschakeling
kan de straling zowel op het Oosten als op
het Westen gericht worden»
De zender, welke tijdens de* bezetting
door de Duitsers uit Nederland wegge
voerd was, is in deplorabele staat in de
Russische zóne teruggevonden, tegelijk met
twee andere, die inmiddels weer door de
PTT in gebruik zijn genomen.
Ook de zendcapaciteit van de Wereld
omroep in de 16 meterband zal binnen af
zienbare tijd worden vei-beterd. Thans is
een zender van 5 Kilowatt sterkte op die
golflengte in gebruik. Tussen alle buiten
landse 100 Kilowatt-reuzen heeft deze
zwakke Nederlandse zender een harde dob-
'ber om zijn weg door de aether te banen.
Teneinde ook op deze golflengte betere
resultaten te bereiken wordt bij de N.V.
Philips-Telecommunicatie-Industrie voor
de Wereldomroep een nieuwe 40 Kilowatt
zender gebouwd. Ook deze zender zal een
beam-antenne krijgen en worden gebruikt
voor de uitzendingen naar het Verre Oos
ten.
Een bijzonderheid van de nieuwe
meter-zender is, dat men deze in acht
seconden automatisch van 16 op 49 meter
zal kunnen overschakelen, een proces, dat
nu nog ongeveer vijftien minuten duurt
bij de overschakeling van de PCJ-zender
van 19 op 31 meter.
Men hoopt met de bouw van deze nieuwe
40 Kilowatt-zender in de tweede helft van
dit jaar gereed te zijn.
Voor de eigenlijke PCJ-zender, die een
vermogen heeft van ongeveer 35 Kilowatt
en uitzendt Via de 19 en de 31 meter-band,
bestaan eveneens verbeteringsplannen. De
storing veroorzaakt door de steeds menig-
vuldiger wordende, buitenlandse 100 Kilo
watt-zenders is vooral in de zomermaan
den oorzaak, dat de PCJ-uitzendingen
minder goed tot hun recht komen. Men
heeft ook hier te lande ingezien, dat de
sterkte ten minste 100 Kilowatt moet be
dragen en is inmiddels begonnen met de
bouw van een eerste Nederlandse zender
van dat vermogen.
COMMISSIE VOOR GEMEENTE-
DOCUMENTATIE
Om te komen tot een wetenschappelijk
gefundeerde gemeentedocumentatie, welke
kan worden gebruik^ als grondslag bij het
opstellen van concrete gemeenteklasse-
indelingen voor doeleinden, welke verband
houden met de onkosten voor levensonder
houd en-, levensgewoonten (zoals loonvor
ming in het vrije bedrijf, noodvoorziening
ouden van dagen, consumentencrediet,
overbruggings- en sociale bijstandsrege
lingen, regeling werkverruiming hoofd
arbeiders, bezoldiging overheidspersoneel),
alsmede tot het aangeven van richtlijnen
voor dergelijke gemeenteklasse-indelingen
heeft de minister van Sociale Zaken een
commissie ingesteld. Voorzitter is prof. dr.
J. P. Kruijt te Utrecht.
H.M. de Koningin
op de Jaarbeurs
De. Koningin heeft gistermiddag een be
zoek aan de Jaarbeurs gebracht:
De Landsvrouwe bezocht onder andere
de afdeling bouwmaterialen waar zij zich
liet voorlichten over de machinale hout- en
metaalbewerking. Geruime tijd vertoefde
H. M. bii de stand van .de Hoogovens. In
het Belgische paviljoen werd de Lands
vrouwe ontvangen en rondgeleid door de
Belgische ambassadeur. Tot slot werd een
bezoek gebracht -aan de open stand van
machines, in welker nabijheid het pas ge
bouwde paviljoen met buffet zich bevindt,
waar de hoge gast bij een knappend open
haardvuur enige verfrissingen gebruikte.
Tijdens de thee onderhield de Koningin
zich met de autoriteiten. Haar werd een
luxe-uitgave van de Jaarbeurscatalogus
aangeboden. Tegen vyf uur verliet de
Landsvrouwe met haar gevolg het Jaar
beursterrein.
wel interessant in de uitvoerige verhande-
is die verflauwd, omdat de ontwikkeling
van beide -stil stond en de Nazi's met breed
gebaar zowel onze trams als onze bussen
stalen. Tenslotte stierf het geschil zelfs uit,
omdat er noch trams noch bussen meer
reden. Maar na de oorlog herrees het uit
zijn asse en nu staat het weer in bloei.
Jingen van jhr. Gevers van Endegeest over Haarlem is er zelfs een der kernen van,
de droogmaking te lezen, dat ook deze omjlat zowel onze stadstram, die zoveel
de voorzitter van de Commissie van Beheer snelie wielrenners gekweekt heeft, als „de
en Toezigt zich heeft bezig gehouden met
de vraag of een derde gemaal in het Westen
wel noodzakelijk was. Zijn vertrouwen op
de energie van stoom was weliswaar zeer
groot (ten aanzien van andere vraagstuk
ken misschien wel eens te groot), maar het
veroorloofde hem toch niet het risico om
het meer met slechts twee gemalen droog
te maken en vooral droog te houden.
Daarbij wees hij terecht op de grote uitge
strektheid ervan.
De twee nieuwe gemalen werden vol
gens eenzelfde plan vervaardigd, maar
kwamen veel te laat klaar. Twee Engelse
fabrikanten zouden weer voor de stoom-
apparatuur zorgen, doch de leveringster
mijnen werden door hen met grote stappen
overschreden, hétgeen hen beiden een
boete van f, 12000.opleverde. Als belem
merende factoren noemde jhr. Gevers v.
Endegeest winterkou, ziekte enstaat
kundige verwikkelingen, die voor handel
en nijverheid'veelal noodlottig waren. Let
v/el, men leefde in 1848!
Het werd April 1849 vóór de twee nieuwe
gemalen in werking kwamen, zodat de
„Leeghwater'' bijna een jaar in zijn eentje
aan het Meer had staan zuigen en de op
pervlakte in dat tijdsbestek tot beneden
0,79 el (ruim een halve meter) onder A.P.
had gehaald.
Toen echter oók de twee andere gemalen
o.a. bemand met kwekelingen van de
Delftse Academie „die met moed de handen
aan het werk sloegen ondanks hunne we
tenschappelijke opleiding" in het Noor-
dèn erj. Westen aan de erfvijand begonnen,
volgden de centimeters en decimeters
waarmee het woelige waterniveau daalde,
elkaar sneller op en in 1850 had Nicolaas
Beets het volle recht om in dichterlijk leed
vermaak te zingen:
„Nu wordt de Slok-op opgeslokt
Nu raakt zijn rijk ten ende;
Nu ligt de grove Waterreus
Zieltogend op zijn brede neus
En jammert van ellende.
Nu laat hem Oome Cruquius
Nu kopt hem Vader Lijnden
En d'oude Rijpse Molenaar
Purgeert hem sedert 't derd' halfjaar,
Dat al zijn krachten kwijnden.
en daarmee kon hij de Aalsmeerder boer
geruststellen, die hij in 1838 had laten
zuchten:
„Grote Plas, Grote Plas,
'k Wou dat je leeggemalen was!
Want je knabbelt alle jaren
Aan mijn,weiland met je baren
De droogmakinghad trouwens ook in
haar eeuwenlange „plannenstadium" ge
noeg literaire belangstelling genoten .In de
17e eeuw kunnen we reeds onmiddellijk de
„prins onzer dichters" Vondel aanwijzen,
die in zijn overwinningsfanfare bij de
Westfaalse vrede de landsregering o.a. ad
viseerde:
„Maal het Haarlems meer tot land"
Als laatste dichter in het plannenstadium,
dat toen reeds een zeer besliste vorm ging
opleveren, hield Willem Bilderdijk zich met
de onderneming bezighoewel meer in
negatieve zin.
Hij betoogde dat het Meer tvas ontstaan
door Gods toedoen en dat daarom de droog
making „den geheelen ondergang der Pro-
vintie met zich zal slepen". Eenzelfde agi
tatie bestond er ook al toen de Rijpse „duy-
zendkunstenaar Leeghwater" zijn plannen
had gelanterd. Deze stelde er o.m. het vol
gende tegenover^
„Als dat waai- zou zijn, dat men géén
ding zou mogen veranderen, vernieuwen
of verbeteren, zoo zouden onze voorouders
in vele zaken dapper gemist en gedoolfa
hebben, welke voor ons den weg bereid
hebben, waardoor nu Holland, door den
zegen des Heeren, in vele treffelijke wer
ken opgekomen en verbeterd
Deze potige „apologie" van Leeghwater
hadden ook tijdens de droogmaking
nog velen ter harte dienen te nemen. Ook
de meestal maar ten dele gefundeerde
zakelijke bezwaren waren niet van de
lucht en een der opposanten roerde zich
zo hevig en volhardend dat de arbeid dei-
gemalen 's- winters soms lange tijd stil
kwam te liggen! Dat was Rijnland. In ons
vorige artikel hebben we haar voornaam
ste bezwaar reeds genoemd, inkrimping
van de boezem tot minder dan 1/5 gedeelte.
Overeenkomstig haar toezegging heeft de
Commissie van Beheer en Toezigt zich geen
zorgen gespaard om een goede afwatering
ook zonder het Meer mogelijk te
maken en dat verdubbelde bijna de om
vang van haar arbeid. Zij liet o.a. ten bate
van dit Hoogheemraadschap drie stoomge
malen bouwen (bij Halfweg, Spaarndam
én Gouda) en verbeterde ook op andere
wijze de afwatering, maar zolang een en
ander nog niet in kannen en kruiken was
en dat kwam het gedurende de droog
making nog niét bleef Rijnland pro
testeren cn beschuldigen.
In December 1850 ging er zelfs een ver
zoekschrift naar de Kroon, waarin het
Hoogheemraadschap zich beklaagde over
een te hoge boezemstand, „terwijl er nog
in al die jarên geen enkele druppel weder
om opzettelijk in het Meer is gelaten". Dat
mocht Rijnland volgens de door haar
eigenaardig geïnterpreteerde overeenkomst
van 1847 toch wel verwachten! Maar ge
lukkig was er geen haar op de hoofden der
commissieleden, die daaraan dacht, 's Win
ters lag het werk ten bate van Rijnlands
boezemstand soms al lange tijd stil. En dan
te bedenken, dat deze boezemstand in het
verleden reeds meermalen veel slechter
was geweest! „Waarom Rijnland ten koste
van de onderneming en 's lands schatkist
in een betere positie brengen dan het al
was?", schrijft jhr. Gevers, om vervolgens
de klassieke fabel der Danaïden op te dis
sen: Deze waren veroordeeld tot het vullen
van een vat dat even hard leegliep. De
commissie scheen nu een vat te moeten
leegpompen, dat prompt weer volstroom
de.Geen onder dat men hier en daar
werkelijk al ging betwijfelen of het Meer
ooit wel eens droog zou komen.
Gelukkig is de onderneming echter nooit
in deze omgekeerde fabel ontaard.
Leidenaar", welker rails zich op zo grillige
wijs over de verkeersweg door de bollen-
dorpen slingeren, op de nominatie staan om
te verdwijnen.
Voor de Trammaristen is thans, in hun
kamp tegen de Bussianen, hulp uit het
Westen' op komst. Buitenlandse hqlp. Gij
zult gelezen hebben van die twintig Brit
ten, allen leden van de Bond van Licht
Verkeer op Rails, die hun tiendaagse va-
cantie in- ons land komen doorbrengen en
het per tram denken te doorkruisen. Geen
bus zullen zij een blik waardig keuren.
Zelfs geen trein of boot, want slechts node
hebben zij er in berust, dat zij van deze
laatste vervoermiddelen gebruik moeten
maken om Nederland te bereiken. Plesman
met zijn vliegtuigen heeft bij hen zeker
geen kans, want hun aanvoerder, tevens
de stichter van hun Bond: j. W. Fowler,
heeft verklaard dat hij trams boven bussen
verkiest omdat zij schokloos, even snel,
economischer en veiliger zijn. Waar blijft
dan Plesman met zijn remous,- zijn ver
vaarlijke snelheid, zijn tarief en zijn er
kende veiligheid, die zich nochtans niet
met die van tram en bus op éen lijn kan
stellen? Natuurlijk bedoelt mr. Fowler de
veiligheid van de mensen binnen de tram;
mocht een arglistige Bussiaan hem uitno
digen'om eens 's avonds in een regenbui
per fiets of auto van Leiden naar Haarlem
te rijden, dan is dat onaardig en moet hij
er niet op ingaan.-
Dat twintig Britten hun vacantie aan
hun tram-ideaal wijden en niet komen om
onze tulpen en hyacinten in bloei te zien,
maar om te genieten van Lijn 24 (Amster
dam) in de bocht, van Lijn 3 (Den Haag)
op de zo aantrekkelijke Laan van Meer-
dervoort, van onze Leidenaar als hij zich
in Sassenheim's hoofdstraat stort en van
de Gele Tram, als zij Wassenaar door
klieft ik noem er maar enkele moge
een voorbeeld zijn voor $nze Trammaristen
zowel als onze Bussianén. Dit is de ware
toewijding aan een Ideaal. Vaardigen wij
gezelschappen naar Engeland af, die hun
vacantie bestemmen voor het rijden in
bussen resp. trams en voor hun verachting
van trams resp. bussen? Neen. Ons Licht
Verkeer, met of zonder rails, verbleekt
hierbij. En ik vraag u: wie zijn de fleg
matici, de Britten of wij?
H. R.
Weet U
dat VAUXHALL
een General Motors product is??
4 cyl, 4340.— 6 cyl. 5325.—
Nieuwe Gracht 78, Haarlem - Tel. 21498
(Adv.)
Moordenaarsbende richtte
bloedbad aan in kampong
bij Batavia
Vijftien doden en vele zwaar gewonden
onder de kampongbevolking waren het
'gevolg van een nachtelijke overval van
dertig mef handgranaten en automatische
wapens bewapende bendeleden op de dessa
Tjibitoeng by Tamboen, 20 km. ten Oosten
van Batavia, op Zaterdag jl. In deze dessa
werd een tweedaags feest gegeven ter 'ge
legenheid van de terugkeer van rust en
orde en ter ere van de daar tijdelijk gesta
tioneerde veldpolitie.
In de kring van de feestvierenden ver
oorzaakte de eerste handgranaat reeds
slachtoffers. Daarop werd nog vuur op de
menigte afgegeven. Onder de slachtoffers
bevinden zich de loerahs (dorpshoofden)
van Tjibitoeng en Tjiboentoe, die op het
feest aanwezig waren.
Ook heeft een overval plaats gehad door
een 80 man sterke bende, gewapend met
vuurwapenen, op het politieposthuis van
Tjineam bij Tasikmalaja. Vier der uit vijf
man bestaande bezetting der post werden
gedood. De vijfde ontsnapte en kon een
militaire post te Tjiamis waarschuwen.
De bende had de politiepost te Tjineam
omsingeld, waarna zich een vuurgevecht
met de vijf politiemannen ontwikkelde. De
assistent-wedana tevens dessahoofd, van
Tjineam. die opgeschrikt door de schoten,
zich buiten zijn huis begaf om te kijken,
kreeg een schot in de borst. Nadat er mi
litaire hulp was aangekomen nam de ben
de de vlucht.
Plaatselijke verkiezingen
in Engeland
Dinsdag zijn de verkiezingen voor de
plaatselijke raden in Engeland voortgezet.
Er werd gestemd in ongeveer honderd
districten. Volgens de laatste analyse, ge
baseerd op ongeveer zestig procent van de
beschikbare zetels, hebben de conservatie
ven 264 'zetels gewonnen en 19 verloren.
Labour verloor 240 zetels tegen een winst'
van 98. De communisten wonnen een zetel
doch verloren er acht. Woensdag werd ge
stemd in de laatste vijftig districten. Vóór
Vrijdag aanstaande zal waarschijnlijk geen
definitieve uitslag beschikbaar zijn.
Agenda voor Haarlem
DONDERDAG 8 APRIL
Stadsschouwburg: Aerdenhouts Jongeren-
toneel „Het Chinese Landhuis", 8 uur. Grote
Kerk: Orgelconcert 34 uur. Nassauplein 8:
Ned. Ver. van Natuurgeneeswijze, spreker dr.
P. Nuysink. 8 uur. City: „Obsessie", 18 j.,
2.00, 4.15. 7 00 en 9.15 uur. Spaarne: „Mexico
Rose" alle leeft.. 2.30, 7.00 en 9.15 uur. Frans
Hals: „De weg zonder einde", 18 j„ 2.00, 7.00'
en 9.15 uur. Rembrandt: „De beste jaren van
ons leven", 14 j., 2.30 en 7.30 uur. Luxor: „De
beste jaren van ons leven", 14 j„ 2.30 en 7.30
uur. Palace: „Onder Hypnose". 18 j., 2.00, 4.15,
7.00 en 9.15 uur.
VRIJDAG 9 APRIL.
Stadsschouwburg: „Schipper naast God",
8 uur. Bioscopen: Middag- ên avondvoorstel
lingen.
