c
De zaak-Schreieder
J
N DE WERELDPOLITIEK
Valuta en troika
Terugkeer naar de
vrije economie
Noen Akkertje
Morissons aanval op Churchil
was een onhandige manoeuvre
PANDA EN HET OOG VAN MUG
Wereldnieuw
SATERDAG 19 JUNI 1948
Het is al zo vaak betoogd en de feiten de twee delen van Duitsland gevallen. Dat
zou inderdaad een grote en onherroepelijke
beslissing zijn. Dat de Westelijke geldzui-
vering doorgaat, staat vast. Dat de Russen
niet meedoen, ■étaat niét vast. Als zij hun
oude, beproefde taktiek ook in dit geval
volgen, is dit het tijdstip voor hen om toe
te geven en de geldzuivering volgens de
vastgestelde methode te aanvaarden voor
geheel Duitsland. Het is riskant om in dit
geval voorspellingen te doen, doch het is
wel zeer verleidelijk. Want er is wellicht
in die hele Oost-Westelijke lijdensgeschie
denis geen evenement geweest dat zó lo
gisch en zó verademend zou zijn.
Vandaag is er een buitengewone bijeen
komst van het geallieerde militaire bestuurs
bureau. Zullen de Sovjets daar met hun toe
stemming tot een algemene geldzuivering
komen? Het is een kans en een mogelijk
heid. Deze vergadering is bijeengeroepen
door de Franse opperbevelhebber in Ber
lijn, Ganeval, die deze maand de voorzit-
tersstoel bezet. De elders in dit blad weer
gegeven boodschap van generaal sir Brian
Robertson, de Britse militaire gouverneur
in Duitsland, aan de Russische opperbevel
hebber Sokolofsky kan worden gezien als
een laatste beroep op de realiteitszin dei-
Russische bestuurders. Faalt dat beroep,
dan nemen de Sovjets een zware last op
hun schouders en storten zij zich in een
economische zee van narigheden, die zeker
ook in hei Westen haar uitlopers zal heb
ben doch die in de eerste plaats het bestuur
der Oostelijke zóne tot een nog groter pas
kwil zal maken.
Zo is de situatie vandaag hoe zij mor
gen zal zijn hangt af van de angstige vraag
of de troika over de sloot zal worden ge
jaagd, of dat de koetsier zal inzien dat hij
deze keer zijn voertuig en zijn nek riskeert
en rechtsomkeert zal.igiaken.
Het angstige is, dat hij een flinke zweep
en zeer slechte remmen heeft
J. L.
hebben meermalen dit betoog onderstreept
dat de recalcitraniie der Sovjets ten
aanzien van een enigszins vruchtbare sa
menwerking der bezetters van Duitsland
steeds weer verslapte en tot tijdelijke ver
zachting neigde-, wanneer grote beslispngen
en onherroepelijke stappen niet meer te
vermijden waren. Dit verschijnsel werd
verklaard uit de veronderstelde taktiek der
Sovjets, om zoveel mogelijk eigen inzich
ten en overtuigingen in Duitsland te doen
zegevieren door tegenwerking der Weste
lijke- manipulaties, doch dat alleen voor
zover zulks geen directe en openlijke breuk
tengevolge had. Werd het gevaar voor zulk
een breuk evident, dan werden automatisch
de teugels van de Russische troika, die ge
laden was met intimidatie- en expansie^
middelen, enigszins ingehouden en werd
de galop een draf, soms een stap. soms
zelfs een halt. Deze. gang van zaken viel
te constateren in de ontwikkeling van bijna
alle incidenten, die zich tussen de twee
partijen voordeden, en die te talrijk zijn
om in doelmatige volledigheid op te som
men.
De houding der Westelijke geallieerden
tegenover deze taktiek is met de tijd ver
anderd. In het begin hebben de Sovjets kans
gezien, door de bedachtzame en beleefde
protestenmuur heen te dringen, doch al
lengs werden die bedachtzaamheid en be
leefdheid vervangen door een vastberaden
tegenstand, die vooral in de afgelopen
maanden van dit jaar duidelijk tot uiting
kwam.
Dit alles wil niet zeggen, dat de Russen
thans hun troika in de schuur en hun paar
den op stal gaan zetten, om verder met
droevige herinnering aan eertijds zo succes
rijke ondernemingen zich gehoorzaam te
schikken naar wat men in het Westen ge
lieft te verlangen. Doch wel is er een dui
delijk waarneembaar vacuum in het Oosten
een voorlopige afwezigheid van vastom
lijnde plannen. Misschien wordt daar een
nieuwe en nog verrassender taktiek uitge
broed misschien ook zijn de politieke
genieën in en om het Kremlin aan het
einde van hun Latijn. Hoe dan ook, in het
Westen heeft men begrepen wat de waarde
is van het spreekwoord over het smeden
van heet ijzer en de valutahervorming,
waarmede aanstaande Zondag de Westelijke
zones gelukkig zullen worden gemaakt,
moet ongetwijfeld gezien worden als een
flinke klap op dat gloeiende ijzer.
Een klap inderdaad. Tussen de hamer en
het aambeeld zitten de Duitse zwarte han-^
delaren en economische roofridders, die het
leven in het vierde Reich vergallen. Men
behoeft er niet aan te twijfelen dat de
Sovjet-bestuurders van harte gaarne mee
zouden slaan. Want de Russische zone lijdt
niet het minst van alle Duitse delen onder
een economische ellende, die zonder een
drastische geldzuivering niet op te heffen is.
Maar er is iets belangrijkers aan de gang
met betrekking tot deze hele kwestie. Iets
belangrijkers dan de genadeslag aan geld
bedervers en de bevordering der Duitse
economische kracht. Dat is de beslissing,
die naderbij komt en Zondag onherroepe
lijk zal zijn: Eén mark voor geheel Duits
land of twee en dan tegelijk twee Duits-
landen. Want wanneer West-Duitsland al
léén een nieuwe valuta krijgt en de Rus
sische zóne blijft er buiten zoals de situa
tie thans nog doet veronderstellen dan
valt ook- zonder pardon de scheiding en
dan is er geen ijzeren, doch een ondoor
dringbaar duimdik stalen gordijn tussen
De radio geeft Zondag
HILVERSUM I. 301.5 M.
8.00, 13.00. 18.00. 20.00 en 23.00 uur Nieuws.
8.15 Platen. 8.30 Voor het platteland. 8.40
Lichte muziek. 9.07 Postduivenberichten. 9.10
Nieuws van de Olympische Spelen. 9.15 Ge
vraagde platen. 9.45 Geestelijk leven. 10.00
Zondagshalfuur. 10.30 Ned. Herv. kerkdienst.
11.45 Dr. Anne H. Mulder. 12.00 The Fairy
Aviation Works Band. 12.30 Zondagclub, 12.40
Piano. 13.15 Musette-orkest. 13.50 Boekbe
spreking. 14.10 Reportage Olympische Dag m
het Amsterdamse Stadion. 17.00 Gesprekken
met luisteraars. 17.20 Een gedicht. 17.30 Fan
farecorps. 17.50 Reportage wielrennen. 18.15
Lichte muziek. 18.30 Strijdkrachten. 19.00
Radiolvmpus. 19.30 Stradïva-sextet. 20.05
Actualiteiten. 20.15 Fragmenten- uit „Die
Czardasfiirstin". 20.50 Kleinkunst. 21.05 Me-
tropole-orkest. viool en piano. 21.40 Luister
spel „Villa Rose". 22.15 Septet van Beethoven.
23.15 Dansorkest. 11.45.Platen.
HILVERSUM II. 414,5 M., 218 M. en 1875 M.
8.00, 9.30. 13.00, 19.30 en 23.00 uur Nieuws.
8.15 Concert voor viool en hobo. 8.30 Kerk
dienst uit Begijnhofkapel te Haarlem. 9.45
Viool. 9.55 Hoogmis. 11.30 Trio van Mozart.
12.00 Angelus. 12.03 Walsen van Dvorak. 12.15
Apologie. 12.35 Orkest. 12-55 Zonnewijzer.
13.20 Orkest. 13.40 Harmoniecorps. 14.00 Ca
baret. 14.30 Werken van Schumann (orkest
en Jan Odé. piano). 15.30 Nieuw Guinea-
missie. 15.40 Gevraagde -platen 16.25 Ves
pers. 17.00 Geref kerkdienst. 18.30 Cantate
van Bach. 19 00 Geestelijke liederen. 19.15
Kent gij uw Bijbel? 19,45 Platen. 19.50 Boek
bespreking. 20.05 De gewone man. 20.12 Ka
merorkest mot fluitsoliste. 21.00 Luisterspel
Het standbeeld van de generaal". 21.40 Zang,
viool en orgel. 22.05 Platen. 22.37 Actualitei
ten. 22.45 Gebed. 23.15 Symphonische muziek.
Maandag
HILVERSUM I. 301.5 M.
7.00. 8.00. 13.00. 18.00. 20.00 en 23.00 uur
Nieuws. 7.15 Gymnastiek. 7.30 en 8.15 Platen.
8.45 Symphonische muziek. 9.15 Morgenwij
ding. 9.30 Sonate van Bach. 9.45 Arbeidsvita
minen. 10.30 Voor de vrouw. 10.35 Werken
van Haydn. 11.00 Op de uitkijk. 11.15 Klari
netconcert van Mozart. 1.1.45 Voordracht.
12.00 Lyra-trio. 12.30 Weerbericht. 12.33 In t
spionnetje. 12.38 Piano-duo. 13-15 Dansorkest.
13.45 Zigeunermuziek. 14.00 Wat gaat er om
in de wereld9 14.15 Solistenconcert. lo.OO
Kleinkunst. 16.00 De vrijheidsoorlog in Trans
vaal. 16.15 Musicalender. 17.00 Jazzmuziek.
17.30 Voor padvinders. 17.45 Causerie over
Saba. 18.15 Olympische overpeinzingen. 18.30
Strijdkrachten. 19 00 Scandinavische liede
ren. 19.30 De Zomerzegelactie. 19.35 Orgel.
19.45 Landbouwpraatje, 20.05 Echo van de
dag. 20.15 Strijkorkest. 20 45 Luisterspel „De
beste jaren van ons leven". 22.20 Guitaarmu-
ziek. 22.30 MuziekjournaaL 23.15 Viool. 23.30
Oude bekende melodieën
HILVERSUM II. 414.5 M.. 21S M. en 1875 M-
7.00. 8.00, 13.00. 19.00. 20.00 en 23.00 uur
Nieuws. 7.15 Platen. 7.45 Woord voor de dag.
8.15 Gewijde muziek. 9.00 Blaaskwintet 9.15
Ziekenbezoek. 9.35 Vragen aan voorbijgan
gers. 10.15 Symphonische muziek. 10.30 Mor
gendienst. li.00 Fagotconcert. 11.15 Ga nooit
boos slapen. 11.35 Piano. 12.00 Kooi". 12.30
Weerbericht. 12,33 Metropole-orkest. 13.15
Mandolinata. 14.00 Voor scholen. 14.35 Opera
fragmenten. 15.30 Oude Nederlandse muziek.
16.00 Bijbellezing. 16.45 Clavecimbel. 17.00
Voor kleuters. 17.15 Kamermuziek van Cor
nells Dopper. 17.45 Orgelconcert. 18.30 Ten-
nisreportage. 18 45 Lichte muziek. 19.15 Boek
bespreking. 19.30 Actualiteiten. 19.45 Vale-
riuiliederen. 20.15 Kerkconcert uit Deventer.
20.45 Sociale vragen. 21.05 Achtste sympho-
nie van Beethoven. 21.35 Klankbeeld over
cfe Hollandse molen. 22.00 Vioolconcert van
Beethoven. 22.45 Overdenking. 23.15 Platen.
23.45 Zwitsers jongenskoor.
De oorarts heeft mij een AU
DIUM boortoestel voorgeschre
ven. Een uitkomst U ziet niet
eens, dat ik het draag. U kunt
6 weer gewoon tot mij spreken
ïr"llr"' AUD1UM
bij de Singel 160
hoofdagenten i Amsterdam-C.
N.V.v.h. P. Geervliet, Keizersgr 411, A'dam
H.C.Schoonenberg.Walenb.weg 26. R'dam
W V. C. Keljen, Turfsingel 19. Groningen
Beslissing over Scheveningen-radio
gevallen
Naar wij vernemen heeft het hoofd
bestuur der PTT in Den Haag de plan
nen voor het vestigen van Scheve
ningen-radio op het sluisciland te
IJmuiden goedgekeurd. Over de datum,
waarop met bouwen begonnen kan
worden, is nog niets bekend.
Bulgaren vielen Turks dorp aan
In een officieel Turks communiqué wordt1
gemeld, dat Vrijdagochtend een groep Bul
garen van 50 a 60 man een Turks dorp heeft
aangevallen. De Bulgaren werden door de
Turkse strijdkrachten teruggeslagen. Een
Bulgaar en een Turk zijn gedood.
Het zijn wel zeer belangrijke beslissingen
geweest, waartoe men gedurende de laatste
weken in overleg met België en Luxemburg
gekomen is. Beslissingen, die het gehele
economische leven van de drie landen en
vooral van Nederland beïnvloeden, omdat
van Nederland de grootste aanpassingen
worden geëist en deze aanpassingen veelal
een algehele ommekeer in de tot dusver
gevólgde economische en financiële politiek
betekenen.
Gelijk bekend, kwamen de regeringen
der drie Beneluxlanden reeds in September
1944 te Londen overeen, om in de toekomst
een politieke en economische Unie te vor
men, teneinde zich sterk te maken tegen
over andere landen. De politieke eenheid
heeft zich in de laatste tijd feeds hier en
daar geopenbaard, doch van de economische
unie is nog maar heel weinig te zien. Dezer
dagen nu zijn op Chateau d'Ardennes de
daar confererende ministers der drie lan
den het eens geworden over de principes
van een economische Unie. die zo mogelijk
op 1 Januari 1950 tot stand zal komen.
Het spreekt wel vanzelf, dat er voor een
economische Unie het een en ander komt
kijken. De toestanden in België liggen ge
heel anders dan bij ons, zulks mede ten
gevolge van de aan ons land tegenoverge
stelde economische politiek die de Belgische
regering voert. Op het op de conferentie te
Chateau d'Ardennes gevolgd economisch
Congres te Amsterdam, waar de economi
sche en financiële fine fleur der drie landen
aanwezig was, heeft prof. Collin, president
directeur van de Kredietbank te Brussel en
hoogleraar aan de Leuvense Universiteit,
een zeer interessante uiteenzetting gegeven
van de Belgische economische politiek.
Het betoog van deze deskundige'kwam
hierop neer. dat België na zijn bevrijding
worstelde met een angstwekkende inflatie,
die ten koste van alles bestreden diende te
worden. Een groot voordeel daarbij was,
dat België slechts geringe schade aan zijn
productie-apparaat had geleden, en de aan
wezigheid der geallieerde legers, die in
Belgische francs werden betaald, doch
waarvoor de betrokken regeringen deviezen
afgaven, een belangrijke deviezenbron
bleek te zijn. Nochtans moest de Belgische
regering een evenwicht zoeken tussen de
monetaire circulatie enerzijds en de prijzen
en lonen anderzijds. Zij voerde een geld-
sanering in, de begroting werd in even
wicht gebracht, de deviezenreserves werden
besteed voor aankoop in het buitenland om
de binnenlandse markten te voeden en de
uitvoer werd daartoe beperkt en de crediet-
mogclijkheden van de banken wei-den in
aanzienlijke mate beperkt. De prijzen en
lonen werden geleidelijk opgevoerd om ze
in een goede verhouding te brengen tot de
bestaande monetaire circulatie, waarvan
het volume na de genomen maatregelen
niet verder kon worden ingekrompen. De
distributie kon alras worden verminderd
en opgeheven, daar de aa'nvoer van goede
ren bevredigend was: ook kwam men al
spoedig terug van de geforceerde rente-
politiek. daar in een vrije economie de rente
de natuurlijke regulateur van dé economi
sche activiteit is.
Voegt men bij dit alles het feit dat België
onmiddellijk voordelen uit de Congo kon
trekken, hoewel deze voordelen ook weer
niet moeten worden onderschat dan
blijkt wel voldoende welk een volkomen
tegenstelling de economische toestand en de
economische politiek in België met die in
Nederland vormde en vormt.
Nederland zwaar gehavend, leeggeroofd
en geplunderd, een handen vol gelds kos
tend Indië geen wonder, dat de Neder
landse regering gedwongen was een andere
politiek te volgen, althans voorlopig. Het
grote verschil met België is echter, dat zij
Geen verliezen gerapporteerd
in Indonesië
De regering maakt bekend, dat in de af
gelopen week geen verliezen in Indonesië
zijn gerapporteerd.
dit principieel doet, dat zij de geleide eco
nomie niet als noodmaatregel accepteert,
maar als beginsel heeft aanvaard, een be
ginsel waarop verder het gehele stelsel van
voorschriften, controle op dit en op dat,
het uitgebreide ambtenarenapparaat'en de
regeling van vrijwel alles wat maar te
regelen valt, is gebaseerd.
En deze beginselen zijn nu in feite op
Chateau d'Ardennes omver geworpen. Men
is daar niet meer en niet minder dan tot
overeenstemming gekomen dat zo spoedig
mogelijk zal worden teruggekeerd naar het
stelsel van vrije consumptie, dat wederzijds
subsidies zullen worden verlaagd (in Bel
gië zijn ze practiseh reeds verdwenen), dat
een gecoördineerde investeringspolitiek zal
worden nagestreefd, dat de fiscale en so
ciale politiek in beide landen zoveel moge
lijk met elkaar in overeenstemming zullen
worden gebracht, voorts dat op industrieel
gebied zoveel mogelijk zal worden samen
gewerkt en tenslotte dat de economische
politiek, welke in de drie landen zal wor
den toegepast, o.m. gericht zal zijn op het
handhaven van het monetaire evenwicht,
mede door het in evenwicht brengen der
staatsbegi-oti ngen
Het spreekt vanzelf, dat er in Nederland
het een en ander zal moeten gebeuren, al
vorens de voorgenomen Unie een feit
wordt. Het zal de Nederlandse regering niet
gemakkelijk vallen haar principes los te
laten: zo zal o.a. de rentevoet, die minister
Lieftinck nu zo stevig in de hand houdt,
zijn natuurlijk niveau moeten vinden.
Intussen is de voorgenomen unie met
België voor ons land zeer verheugend. Een
vrijere lotwisseling van goederen met Bel
gië, straks ook een vrije uitwisseling van
valuta, een gezamenlijk optreden tegen der
den, een vrije economie, waarbij aan de
economische natuurwetten geen geweld
wordt aangedaan, dit alles moet aan de
welstand der samenwerkende landen ten
goede Icomen.
België is een duur land, maar het is ge
zond en heeft een reële basis. Nederland is
„een eiland van goedkoopte", doch leeft
kunstmatig.
"Voorwaar geen gemakkelijke taak om de
juiste gezamenlijk te bewandelen weg te
vinden.
Zenuwpijnen P
(Adv.)
Een Juridische Beschouwing
DOOR Dr. E. VAN RAALTE
Onze parlementaire correspondent,
dr. E. van Raalte, brengt in dit artikel
juridische overwegingen te berde, die
zich bij het op vrije voeten stellen van
de ex-Kriminaldirector Schreieder
moeten hebben doen gelden. Hij legt
er de nadruk op, dat Duitse ambte
naren in bezettingstijd daden gepleegd
kunnen hebben, die in normale tijden
volgens het gewone strafrecht zeker
strafbaar zijn, maar die volgens het
huidige oorlogs- en volkenrecht niet
gestraft kunnen worden.
Toen vóór 1914 de Duitse kroonprins de
thans gevleugelde woorden „de frisse en
vrolijke oorlog" bezigde, waren terecht
velen over deze uitdrukking verontwaar
digd. Oorlog is steeds een wreed en weer
zinwekkend bedrijf, ook al bestaan
er volkenrechtelijke regels, welke beogen,
bepaalde daden, welke als al te wreed
aardig worden beschouwd, te verbieden.
Naarmate het krijgsbedrijf alomvattender
is geworden, blijkt er van het in acht
nemen van deze regels in de practijk min
der terecht te komen.
In deze dagen krijgt men vaak de in
druk, dat velen zich niet voldoende kunnen
realiseren, dat oorlogvoeren iets walgelijks
is en van hen, die er bij betrokken zijn,
veelal in hoge mate tegen de borst stui
tende handelingen vergt. Dit houdt echter
niet in, dat degene, die deze handelingen
verricht, daardoor ook schuldig is aan
schending van het oorlogs-volkenrecht.
Er bestaat aanleiding voor deze opmer
king wegens de algemeen merkbare ver
ontwaardiging over het in vrijheidstellen
van de Duitser Schreieder, door wiens toe
doen tal van Nederlanders tijdens hun
actie voor de herovering van onze vrijheid
het leven hebben gelaten.
Een waarschuwing tegen een in deze te
veel toegeven aan hetgeen ons innerlijk
beroert is niet overbodig. De vraag, of er
aanleiding bestond Schreieder wegens zijn
optreden tijdens de bezetting voor de
strafrechter te brengen, ligt buiten de be
oordelingsmogelijkheid van het publiek,
dat op, juridisch gebied leek is. Hier toch
is toetsing van de feiten aan de wet en
aai\ de jurisprudentie nodig. Het antwoord
op de vraag, of iemand voor bepaalde fei
ten strafrechtelijk aansprakelijk gesteld
kan worden, is minder eenvoudig, dan
menigeen schijnt te denken. Daarvoor is
onder meer althans volgens de hier te
lande geldende zienswijze behalve een
juridische opleiding aan een universiteit
ook scholing in de practijk vereist. Mede
door deze.^practische scholing zijn rechts
geleerden, die met de rechtspraak belast-
zijn, in staat, in het geding zijnde feiten te
toetsen aan de bepalingen van de strafwet
ten, zonder zich te laten beïnvloeden door
eigen of andere gevoelsoverwegingen. In
ons land is men nog steeds en mijns
inziens terecht afkerig van strafrechte
spraak door leken. Vaklieden zijn belast
met het zoeken van het recht en daarbij
mag en moet hen slechts één hartstocht
beheersen: alle krachten in te spannen ten
einde het recht te vinden en hoog te hou
den.
Nu schijnt het, dat het op grond van de
wet en de jurisprudentie uitermate moei
lijk of zelfs onmogelijk is, Duitse ambte
naren uit de bezettingstijd op grond van
de Nederlandse wetsbepalingen door Ne
derlandse (bijzondere) rechters te doen
straffen, hoezeer zulks ons gevoel voor
recht en gerechtigheid ook onbevredigd
laat.
Men heeft herinnerd aan het gebeurde
bij Helvoirt, waar in de bezetting een
groep verzetslieden uit Rotterdam een po
ging deed. wapens te verzamelen, welke
door vliegtuigen der geallieerden waren
uitgeworpen. De Duitsers hebben dit be
let, waartoe zij gerechtigd waren. In de
wijze waarop zij dit deden was niets, dat
niet door de strafrechtelijke beugel kon.
Zelfs de mate, waarin zij hierbij van list
gebruik maakten, was niet strafbaar,
gezien de toelaatbaarheid van het gebruik
van list in oorlogstijd. Alles paste, hoe
walgelijk ook, in dit oorlogsbedrijf. Niet
zonder reden bestaat de hier juist van toe
passing zijnde uitdrukking „A la guerre
comme a la guerre".
Als de procureur-fiscaal bij het Bijzon
dere Gerechtshof in Den Haag, mr. J.
Zaayer, bij het nagaan of Schreieder straf
baar is, overeenkomstig zijn ambtelijke
plicht te werk is gegaan, moet hij niet zijn
menselijk gejoel, maar de betreffende
wetsbepalingen hebben geraadpleegd. Op
grond daarvan zal hij tot de slotsom zijn
gekomen, dat zoals minister Van Maar-
seveen het uitdrukte van enige concreet
strafbaar misdrijf niet is gebleken.
Indien men het standpunt aanvaardt, dat
de procureur-fiscaal dus op grond van de
Nederlandse wet Schreieder wel 'heeft
moeten vrijlaten, dan kan men conclu
deren, dat voor verscherping van die wet
moet worden zorggedragen. Men mag
daarbij echter niet uit het oog verliezen,
dat he(t hier steeds gaat om de vraag, wat
volgens het volkenrecht en het oorlogs
recht toelaatbaar is. Dit is dusdanig veel,
dat geen nationale wetgever, die het inter
nationale recht wenst te eerbiedigen, bij
machte is, een uitgebreide reeks handelin
gen strafbaar te stellen. Zelfs al zijn dit
handelingen, welke iedereen tegen de borst
stuiten.
Duitse ambtenaren kunnen dus in bezet
tingstijd daden gepleegd hebben, welke in
normale tijden volgens het gewone straf
recht zeer zeker strafbaar zijn, doch die
volgens het huidige oorlogs- en volken
recht niet gestraft kunnen worden. Dit in
beginsel onomstotelijk vaststaand feit heeft
ook de Amsterdamse jurist, die in -het
hoofdartikel van Zaterdag 12 Juni geci
teerd is. over het hoofd gezien.
Ik laat mij er niet over uit, of de hier
genoemde omstandigheid ook van toepas
sing is op Schreieder, omdat ik niet alle
gegevens ken,waarover de procureur
fiscaal kan beschikken. Dat mr. Zaayer
deze zaak uit een strafrechtelijk oogpunt
verkeerd beoordeeld zou hebben, is van
iemand als hij allerminst te verwachten.
Sommigen hebben er op gezinspeeld, dat
zij over bepaalde belangrijke gegevens
zouden beschikken, welke de procureur
fiscaal niet kent en dat hij daardoor in
gedeeltelijke onwetendheid tot zijn beslis
sing zou zijn gekomen. Zij, die dit beweren,
hebben schromelijk hun plicht verzaakt
door deze gegevens niet ter beschikking
van mr. Zaayer te stellen.
„Indien het juist is dat Schreieder zelf
geen strafbare handelingen heeft verricht,
dan wis toch in elk geval de beslissing,
hem in vrijheid te stellen, onjuist", aldus
hoort men menigeen zeggen. „Want er
bestaat alle kans, dat iemand, die bij een
nader onderzoek naar het „England-Spiel"
en vooral naar het Londense tegenspel be
langrijke verklaringen kan afleggen, on
gehinderd ons land verlaat". Ons recht laat
niet toe, dat men iemand, die straks wel
licht als getuige opgeroepen zal worden,
van zijn vrijheid berooft, wanneer men
tot de slotsom is gekomen dat hij zelf geen
strafbare handeling heeft verricht?
Het is ons en Schreieder's belang, dat hij
de Nederlandse autoriteiten alles vertelt
wat Rij weet over 't „England-Spiel", waar
van hij de geestelijke vader en leider was.
Met behulp van zijn inlichtingen zal het
eerder mogelijk zijn na te gaan, waar en
hoe destijds in Londen de verantwoorde
lijkheden lagen voor eventuele nalatigheden
en fouten bij het tegenspel, welke zovele
dappere t Nederlanders het leven hebben
gekost.
Zou Schreieder, zonder eerst hier zijn
inlichtingen verstrekt te hebben, naar
Duitsland terugkeren, dan loopt hij grote
kans daar door de Engelsen gearresteerd
te worden, die natuurlijk ook gaarne wil
len weten, hoe het mogelijk is geweest, dat
hij zijn „England-Spiel" waarbij ook
Engelse diensten betrokken zijn geweest
zo lang heeft kunnen voortzetten. Heeft
Schreieder zijn rapport aan de Nederlandse
autoriteiten uitgebracht, dan hebben de
Britten er geen belang meer bij, hem nog
maals vast te houden en te verhoren.
Het is dus voor Schreieder zaak, allés
wat hij omtrent zijn .Spiel" weet, te open
baren. Men geeft hem nu in Nederland
daartoe de gelegenheid, hetgeen niet in-,
houdt, dat men hem moet opsluiten, te
meer niet omdat de justitie daarvoor geen
termen aanwezig acht.
Prettig is de aanwezigheid van zulk een
„gast" natuurlijk niet. Maar ook hierin
moet men weer een onvermijdelijke na
sleep zien van wat de oorlog zo al met zich
heeft meegebracht. Dat het dringend nodig
en in hoge mate gewenst is, nu ten spoe
digste zo volledig mogelijk materiaal te
vergaren met betrekking tot het „England-
Spiel" en niet te vergeten met het ver
moedelijk allesbehalve gelukkige tegenspel,
is, dunkt me, buiten kijf. Want reeds veel
te lang is men in verzuim gebleven de
verantwoordelijkheid voor de zoeven be
doelde nalatigheden vastgesteld te krijgen.
JHehieCj
ZES_KL0KKEti
(BRABAN^
inAde;irglS^feStls>.
nieuw Juli geworden 'V;'.
club op vacantiereis. Da,,?' bv
en dat is aardig. Wii ïi i-'
kosten bij eikaar en ak -1*-
de reisdatum de kaartpL?' ?i',
we ons rijk ais hondeiS
Waar zullen weI,
Niet naar de ArdennS?*»,
we al eens gezien i ''-kJ
als water op de andere Na "t
zijn we jaren terug oow ï'8^
voelden ons bekocht I -?'s
veel en veer kleiner'»?1^
kaarten het deden lijken
„Ik weet bij Wk
brassene noemen ze da,
we bekijken en er wwfcj*
schonken." Gratis bier' i/®'* E
we dan, potverdorie, een -Vf*»
macht geklaverjast? Om i»
mg in de zak te houden en,,
te gaan schobberdebonk,",'"fV
wat we willen hebben 5 3j b
naar uw brasserie. BovZ S
wel eens wat anders zien
er mee te maken heeft ar
geest verrijken. Een mooieÖ
deleeuwen of een museum?
„Een kerk! Ik weet een te.
van Namen, een prachSnSV«JÏ
den erin en erop en overn?"1"'1
Die -toren is een wonder
toren, tachtig meter hoe.
breinaald. Maar het bijzondê» 0 t.
toren op alle zes zjjn S)*
heelt! Ge moet dat zien S*!
ge ziet altijd en overaüot iï'ï'
Zes klokken op één tons, 1
men niet alle dagen te»a
verrijkt de geest En bovenaf?'
prettig reisje naar Namen of
Wij gaan naar Namen en --
wonderlijke kerk. Wij dwaCJ
omtrek van het wondersch.»
en wij vragen elkaar elk o»,„,
laat hebt ge het?" En we klikt.
van de zes klokken en we itJ?'
De klaverjascenten zijn dn
steed. Wij voelen onseensii-
WIJ m ons dorp terugkomen
ge avonduur stappen uit de Uur,
praten na over het s
zijn voldaan, dat wij zo
komen. Want dat js de eonórj i'
vrouwen! Ge moogt gaan
terug, zeg ik u.
Daar staat een van ons a.
stil en star naar boven te kijken I
hem en vragen: Wat 1
stom als een trappist. Hij wijst ui
naar onze eenvoudige, goedm-x
toren. En wij kijken.
En wij zien. dat onze tore
heeft en dat iedere kant errc
draagt. Wij lopen er omheen
te hebben.
Hoe klein is de wereld, zeli
vacantiereis.
GROTE PRUSVERUW
DODGE TMCKIÈ
Vraagt eerst inlichtingen «rj
Uw bon besteedt
GARAGE BRINKMANN
SMEDESTRAAT 22 - TELEFOON'I
In sommige opzichten is
oppositieleider onaantasl
(Van onze Londense correspondent)
Herbert Morrison, kabinetsminster en
zakelijk leider van de Labourpartij, heeft
een enigszins droevig figuur geslagen, door
dat hij Churchill verweet, dat deze in het
Lagerhuis maar al te vaak door afwezig
heid schittert, terwijl hij zijn salaris van
2000 pond als Leider der Oppositie op
strijkt. Zoals men weet, is dit leiderschap
een door de staat bezoldigde functie, het
geen doet uitkomen, welke waarde de .Brit
se democrattie aan het principe van een
noodzakelijke oppositie hecht. Morrison
sloeg de plank evenwel mis, omdat Chur
chill zowel van zijn honorarium als oppo
sitie-aanvoerder als van zijn pensioen,
waarop hij als voormalige eerste minister
recht heeft, afstand heeft gedaan. Hij ont
ving alleen zijn jaarlijkse vergoeding van
1000 pond als gewoon Lagerhuislid. Van
extra-gunsten is Churchill altijd wars ge
weest. Titels heeft hij steeds geweigerd.
Morrison heeft wel gelijk, dat Churchill
zich niet zoveel meer in het Lagerhuis laat
zien als vroeger, maar dat neemt niet weg,
dat hij praktisch bij alle belangrijke debat
ten aanwezig is en zich, zijn gewoonte ge
trouw, ook flink roert. Hij is nog steeds
50. „Juist!" vervolgde Joris. „Mijn rede
nering is goed, nu ik nog even rustig na
denk. Mijn goede hart en nobele inborst
noodzaken mij U van Uwe louwen en ver
dere windsels te ontdoen mijn zakelijke
instincten daarentegen waarschuwen mij U
geheel vrij te laten!" „Zeur niet langer!
riep Panda. (Hij voelde zich niet op zijn
gemak met de tikkende bom in zijn armen).
„Ik moet dit afschuwelijke ding overboord
gooienDirect ontploft hij!" Ach kom!"
zei Joris sussend. „Er zit een uur\perk op!
Stel dit uurwerk een beetje laterdan ge
beurt er niets! Ik ga nu eerst mijn beloning
ontvangen en daarna zal ik U bevrijden.
Tot straks dus!" En met een sprong was hij
de deur uitdie hij zorgvuldig achter zich
sloot. Daar zat Panda nu nog steeds met
de bom in de handen en opgesloten bij de
kolen. Zenuwachtig begon hij aan de wij
zers van het uurwerk te draaien om de tijd
waarop de bom zou ontploffen later te stel
len. Maar hoe hij ook draaide, het uurwij
zertje veranderde niet. Dit soort bom kon
maar éénmaal gesteld worden.
de meest markante figuur vc
Bij late avonddebatten gebral
zelden, dat Churchill, juist tt".|
van een partij of van een anfek
komst, nog even de zittingszii 3
slipt. Hij is als het ware met het L?
samengegroeid en is zijn oudste li:
steek op Churchill is geen handiges
de anders zo geslepen Morrison,'Li-
al Churchill's gelijke is in het
heeft in het openbaar zijn vetsï
gingen aangeboden aan de YC*dl
tionale leider. Morrison had «a's*
na te gaan, of Churchill indadu!
laris genoot, voor hij de opmerte?'
De Britse minister zegt. dat ijij
gekscherende toon had verkifflil
hij op zijn beurt reageerde op te
opmerkingen, die Churchill èM 4
voren had gemaakt aan hel t-
socialisten. In het politieke deos-.*
niet elk woord op een goudstó?
maar een dergelijke ontspori!,
Morrison blijft in het geheii?-
Sh in well's openlijke veracht^,
middengroepen heeft de partij c«s
wat stemmen gekost. Nu men
sterker dan ooit aan zich wil
Labour nog wat psychologie re -
en zeker zich ervoor moeten i»«
lens van millioenen te kwetf-
man als Churchill, wat oo.\2-'
mingen mogen zijn,
halen. Trouwens Churdnlis -
voor zijn volk en de werEtó-.-;
dat niemand er aanstoot s3
indien hem een grotere ujtkenng»
maal werd gedaan, ook al m
leeftijd zijn krachten sparen.
Stralend. Functionarissen
kaanse luchtmacht hetx-
dat aan het aantal .wiö
vechtsvliegtuigen m
heid straalvliegtuigen
gevoegd.
gestationneerd zal noa
gebracht worden. y
thans slechts mf»?
bolts. De Verenigd® w«,
de overbrenging van
vliegtuigen voor
georganiseerde eenheid.-.^
met straalaandrijving
schikken.
