c
D
Jjteraire
K
ami
eo
FV «SSrS het ..Klein Insec-
t- ,IB Sprookjes" een en de-
re vsn de dolle „Avonturen
"l !L pn Pa Pinkelman".
Ë'-r.ï Pollf"°t over. Wat Bomans
5 voort uit de kostelijkste
- è.it een auteur van zijn ge-
vaadu t, h„mor en ironie, de
een zwaar-
aweer
De 9 Muzen
C. DE WEEÜS
De levensloop der nieuwe ministers
HET NIEUWE
MINISTERIE
>a ind.
2®
•taKS"*?en het recht van
de 1G-F»-
Nieuwe Amerikaanse prijsstijging
vermindert effect van Marshallplan
CHefariite 4
AUGUSTUS 1948
GODFRIED BOMANS: „De avonturen van Bill Clifford".
Elsevier's Uitg. Mij., Amsterdam—Brussel).
„„•jra i«ers ziin' die/r,zi?
„Tjerd hebben, dat de
tfpn: uit humor en
g Hof kan' men zich
>is 't,tn ,.«n een teveel daarvan
Tpel met de ernst? Zie
dingen, die uw leven
5 Bomans eens een tikje an^
£ttt bEheE licht van hun betrek-
lachwekkendheid. Zie ze
pj»eli hPlangrijk, wees eens speels,
E, ja OBbdang u t dat het Jeven een
Ik bén ervan overtuigd
een heil-
mee-
- omdat ge ^en" ervan overtuigd,
sconflicten" een heil-
>1"" "we"zouden vinden in het mee-
l""®1 T (antastische avonturen
vall oc i. «nn naar mir
^'pïaliéan. Trek er een paar uur
p „it Pa Pink
d. 0
w i, p. pinkelman, want hij is i
S ol beter: wees eens een
-■■-aim lWM- zuit morgen opstaan met
(jan»
fxr,'lues iets ,e maken met de
ftdt f'a" Bill Clifford"? Natuurlijk
®E'nt neze Bill Clifford, de super-
^Srtuigd van zijn voortreffeHjk-
behoort, wordt overtroffen
'uainnunt van ambtelijke domheid.
(«'«'Si,, die u met genoegen
eten. Topv
rangspoort
IfcHOTPunt van a
u Hr' TopwTo'vash is de man voor
rffiïSpoort tot de wereld bestaat
loket (postwissels en
5£Skkm>- de waarde van het
een frankeringstahel en de
een postreglement, dat
loketambtenaar der pos-
-ï l rijn hoofd kent. Topwash is een
Snoor. een uitgedroogd man-
t ^et het brein van een in de amb
it"' ?!°"n verzand leven. Zijn hoog-
het sigaartje, dat hij na
„ia van het loket in gezelschap
'fSrWten van twee dooie post-
rn;' "l-egt te roken. En op zo'n
'!S der ogenblikken, dat zelfs Top-
ih verstout te denken dat h.j met
fï. ..beurt het onverwachte, ondenk-
ïin «schokkende: Topwash blijkt
Kt» kantoorlokaal niet alleen ge-
e worden gehouden door een big
Eider de misdadigers. H.j maakt
eiloren en overrompelend kennis
K wiens naam een ieder doet bui-
«van ontzag of verbleken van schrik
Ke Bill Clilford staat voor hem de
Ete van alle beroemde speurders
5b geen idee van hoe groot Bill
rtidis Hij verenigt alle, maar dan ook
cTlenmerkende en voortreffelijke eigen-
r-vn in zich van de ras-detective: on-
Si-e scherpzinnigheid, ijzige koel-
Ljheid, brilliant combinatievermogen,
r-'i&X wat niemand denkt. Dat is zijn
->t en'genialiteit. Hij ziet wat niemand
sTals hij, uitgestrekt in de klassieke
^ave-houding op zijn divan, met geslo-
g.-en zijn verbijsterend-spitsvondige ge-
itiirekkiiigen maakt uit de uiterst simpele
kt,-as, die aan de oerdomme politie-
m van Scotland-Yard natuurlijk ver-
««bleven. Hij heeft als zijn grote voor-
rif Sherlock Holmes een onfeilbaar
seal van leerstellingen,' een detective-
iUr.ecum in zijn hoofd, waarin hij maar
Ê-:dt te bladeren met de onzichtbare
•hVels van zijn ongehoord vernuft, om
ingewikkeldste mysterie te ontraadse-
A!s wijlen Nick Carter c.s. bezit hij een
;e wijze bediende, 's meesters klank
als Geoffry Gill de onmisbare
egen de achtergrond van wiens
leid zijn weergaloze schranderheid
lïè nog scherper en verbluffender af-
ent, Deze „medewerker" is Mr. Topwash,
hel voorrecht heeft, juist de enige con-
ie te trekken, die een geniale speurder
trekt, opdat de meester hem met een
eilijkend lachje kan terechtwijzen en
ten pleziere van de lezer, de kost-
ite stalen van zijn scherpzinnigheid
[fc ten toon spreiden. Kortom: onze Bill
is de volmaakte detective en Top-
n stoethaspel, die aan zijn onnozel-
iceeer te danken heeft, te mogen leven
i4schaduw van de grote man.
t ne lost het raadsel van het gestolen
:al, waarvan het heil van het Ver-
Koninkrijk afhangt, op? De olie-
e teroepsspeurders van Scotland-
i! Natuurlijk niet: er zijn dingen die
x detective-boeken niet behoren te
tea. De grote Clifford dan, wiens
■^talige spreuken door hem wel eens
fcphküjes werden genoemd, waarmee
[deflauwe soep van het leven kruidt?
i Ce kleine onnozele hals van het loket
gssds enz., 's meesters in domheid
Erende medewerker Topwash doet het,
int intelligentie, niet met speurders-
-"Me, maar domweg uit domheid, dank
s I# costtarieven en reglementtenkennis
-mn getralied lokettenwereldje.
ütigd met een even grote speurders-
•- u die van de grote Bill Clifford zal de
lezer het al lang begrepen hebben: Bomans
schreef een caricatuur van de detective
roman. Hij doed het in zijn trant, vol spot
ternij cn zotternij, onverwachte wendingen,
geestige invallen, woordspelingen en pot
sierlijke situaties. Hij schreef een Pinkel
man in detective-gedaante, een Pieter Bas
met een speurdersneus, want hij bleef zich
zelf gelijk en zette ditmaal eens de
detective-boekenwereld op zijn kop. Geloof,
als u enkele vrolijke vacantie-uren wilt
genieten, mèt Bill Clifford, dat de meest
waarschijnlijke plaats de meest onwaar
schijnlijkste en de meest voor de hand lig
gende mogelijkheid het onmogelijke is. Heb
ontzag voor de speurder der speurders
Bill Clifford en wees met hem ontsteld over
zijn nederlaag. Doe dat. Ge zult u verfris
sen aan Bomans' humoristische dolzinnig
heid, aan deze unieke persiflage van de
„klassieke" detective-roman". En aan het
eind zult u, ondanks alle spotternij met de
Holmes en de Lupins en de Gills, tot de
verrassende ontdekking komen, dat u tóch
nog een detective-verhaal hebt gelezen.
En wel een van de voortreffelijkste soort:
één dat zichzelf niet ernstig neemt. Eén
avontuur met Boman's Bill en uw uur is
een goed uur. C. J. E. DINAUX.
Opera-dirigent overleden. Op vijftig
jarige leeftijd is te Milaan overleden de'heer
Edmondo de Vecchi, dirigent aan de
Italiaanse opera.
De heer De Vecchi was ook in Nederland,
een bekende figuur. In 1936 kwam hij voor
het eerst naar de lage landen, waar hij een
aantal jaren achtereen de uitvoeringen der
Italiaanse opera leidde. De Vecchi was de
laatste jaren als dirigent vooral werkzaam in
Roemenië, Zwitserland en Bulgarije, waar
hij ook symphonieconcerten leidde. Zijn ge
zondheid was reeds geruime tijd minder
goed.
In 1946 heeft De Vecchi nog een bezoek
aan Nederland gebracht om te spreken over
de terugkomst van de Italiaanse opera hier
te lande.
Coba-theater. De actrice Coba Kinsber-
geo. dochter van de nestor der Nederlandse
bioscoopwereld. Sol Kinsbergen, keert 1
December in de theaterwereld terug.
Op die datum opent zij aan het Spui in
Den Haag een intiem theatertje, dat wordt
gevestigd in een voormalige fietsenstalling.
Koopt HERENCOSTUUMS en alle soorten
kleding tegen hoge prijzen.
KAMPERVEST- 45 - TEL. 17825 - HAARLEM
(Adv.)
De voornaamste antecedenten van de
nieuwe ministers in het kabinet-Drees zijn
de volgende:
De heer W. Drees werd 5 Juli 1886 te
Amsterdam geboren. Hij bezocht daar de
H.B.S. en de Handelsschool en werkte ver
volgens enige jaren bij de Twentsche Bank.
Van 1907 tot 1919 was hij stenograaf bij
de Staten-Generaal. In 1911 werd hij voor
zitter van de federatie Den Haag der S.D.
A.P., welke functie hij tot 1931 bekleedde.
Van 1919 tot 1933 was hij gemeenteraads
lid van Den Haag. In 1919 werd hij lid van
Provinciale Staten van Zuid-Holland, in
1933 lid der Tweede Kamer. In 1927 werd
hij gekozen in het partijbestuur der S.D.A.
P. Voorts bekleedde hij vele functies op
sociaal gebied. In bezettingstijd was hij lid
van het convent van politieke partijen en
van het vaderlands comité. Hij was onge
veer een jaar gevangen in het concentratie
kamp Buchenwald. In 1945 was hij lid van
het college van vertrouwensmannen. Te
zamen met prof. ir. W. Schermerhorn for
meerde hij het eerste na-oorlogse kabinet.
Daarna werd de heer Drees minister van
Sociale Zaken in het kabinet-Beel.
Mr. J. R. H. van Schaik is 31 Januari
1882 te Breda geboren en studeerde rechts
wetenschappen te Utrecht. In 1905 promo
veerde hij hier op een proefschrift getiteld
„De overheid, tegenover de artt. 1401 e.v.
B.W." Na zijn promotie vestigde hij zich
als advocaat en procureur te Arnhem! waar
hij ook kantonrechter-plaatsvervanger is
geweest. In 1919 vestigde hij zich als ad-
vocaat en procureur te 's-Gravenhage. Op
20 Februari 1917 deed hij zijn intrede in de
Tweede Kamer, waar hij aanvoerder was
van de tien katholieke leden, die destijds
tegen de Vlootwet hebben gestemd. Op 20
September 1929 werd de heer Van Schaik
benoemd tot voorzitter der Tweede Kamer.
Deze functie bekleedde hij tot hij in Mei
1933 als minister van Justitie in het crisis-
kabinet-Colijn optrad. Mr. Van Schaik
heeft vier jaar deze portefeuille beheerd.
Toen de toenmalige Kamer-president, prof.
mr. Aalberse in 1937 benoemd was tot lid
van de Raad van State, volgde mr. Van
Schaik hem als president der Tweede
Kamer op. Na de bevrijding werd hij we
der als zodanig benoemd. Mr. Van Schaik
is voorzitter geweest van het centraal col
lege voor de reclassering, voorzitter van
de algemene raad voor psychopathenzorg,
voorzitter van de Mijnraad (19321933)
en van enige andere colleges.
Mr. xan Schaik is commandeur in de
Orde van de Nederlandse Leeuw en groot
kruis in de orde „Polonia Restituta".
Mr. T. R. J. Wijers werd te Roermond
geboren op 27 Juni 1891. Hij promoveerde
te Leiden tot meester in de réchten in 1915.
Vervolgens was hij van 1915 tot 1930 ad
vocaat en procureur in 's Hertogenbosch,
waarna hij enige jaren als rechter fun
geerde bij de rechtbank te Rotterdam.
In 1939 werd hij benoemd tot raadsheer
bij het gerechtshof in 's Hertogenbosch. In
1945 werd hij president van het Bijzondere
Gerechtshof te 's Hertogenbosch en" in 1946
vice-president van het Bossche gerechtshof.
F. J. Th. Rutten werd 15 September 1899
te Schinnen (L.) geboren. Hij bezocht de
universiteit te Utrecht waar hij Neder
landse letteren studeerde. Vervolgens ging
hij naar Leuven, waar hij 1928 cum laude
in de Nederlandse letteren promoveerde.
Het volgende iaar behaalde hij de doctors
titel cum laude in de letteren en wijsbe
geerte aan de Utrechtse Universiteit. Van
19251926 werkte hij als assistent aan het
psychologische laboratorium aldaar en was
hij tevens leraar aan het St. Ignatiuscollege
te Amsterdam. In 1927 werd hij assistent
aan het psychologische laboratorium van
de R.K. Universiteit te Nijmegen. Voorts
was hij docent aan de psychologische pae-
dagogische instituten der R.K. leergangen
te Tilburg. In 1931 werd dr. Rutten be
noemd tot buitengewoon hoogleraar in de
experimentele psychologie aan de R.K. Uni
versiteit en in 1933 volgde zijn benoeming
tot hoogleraar.
Mr. W. F. Schokking is 14 Augustus 1900
te Amsterdam geboren en behaalde de titel
van meester in de rechten aan de Gemeen
telijke Universiteit aldaar. In 1924 vestigde
hij zich als advocaat en procureur in de
hoofdstad en in 1932 werd hij aldaar plaats
vervangend kantonrechter. In 1939 werd
hij tot lid van de gemeenteraad der hoofd
stad gekozen voor de Chr. Hist. Unie. Deze
functie vervulde hij tot in 1942. Hij is toen
door de Duitsers naar St. Michielsgestel
gebracht en daar gedurende 8 maanden in
gijzeling geweest. Gedurende de mobilisatie
was mr. Schokking reserve-kapitein der
artillerie en auditeur-militair bij een krijgs
raad te velde.
Na de bevrijding werd de heer Schok
king, die stafofficier bij de binnenlandse
strijdkrachten was, gekozen tot wethouder
voor de openbare gezondheid te Amster
dam. Hij bekleedt voorts nog een aantal
functies in het maatschappelijk leven van
de hoofdstad.
Mr. A. M. Joekes die tot de Partij van de
Arbeid behoort, is lid van de Tweede Ka
mer sinds 1925. Hij behoort tot één van
onze oude parlementaire figuren en werd
op 5 Mei 1885 te Boea (Sumatra) geboren.
Na zijn gymnasiale studies bezocht hij de
Leidse Universiteit, waai'hij in 1908 in de
rechtswetenschap promoveerde. Drie jaar
later werd hij doctbr in de staatsweten
schappen. In 1910 trad mr. Joekes in dienst
van de Semarang-Joanna Stoomtram Maat
schappij en na zijn promotie keerde hij
naar Indië terug, als secretaris van de
hoofdvertegenwoordiger der z.g. zuster
maatschappijen. In 1920 werd hij benoemd
tot referendaris aan het toenmalige depar
tement van Arbeid te 's-Gravenhage en in
1923 tot administrateur. Van 19211924
was-hij secretaris van de Nederlandse dele
gatie op de internationale arbeidsconfe-
rentie te Genève en in latere jaren herhaal
delijk regeringsgedelegeerde op die confe-
1925 werd mr. Joek
renties. In
tot lid van de Tweede Kamer voor
jekozen
e Vrijz.
Th. R. J. Wijer
Mr. A. M. Joeke»
S. L. Mansholl
götzeiy
rest. HONGKONG
i&"Stat.r*" 81 Tel"»»» 21315
"KMI, Zeestraat 38 Teleroon 2»25
G. Farben wordt in
itime bedrijven verdeeld
fc7~rT-™anse Eezettingsautori-
tecï, nd hebben hekend ge-
6WrJ'1Cen .n'euwe heheersorgani-
Kj'urievS Pgflcht voor de I. G. Far-
l&sati e ffliu!" ,zö'ies- De nieuwe
e?, nn hebben alle eigen-
v^nCUrrentie"basis werken-
'Êteèi Zii Z0Ver zulks niet i'èeds
fes :v-«i. ,voor iedere eenheid een
i£; er benoemen.
IiniS.AmovIl..
zal d» ale»hele
fcS^ZST4'0* het be"«ir van
EkbeWdm.ver werkzaamheden
^SheH?ï18JWfrd verde>'
WH..*8.™ het mili-
l'4!het rijk»fec°mbmeerde zone
de l G' Farb"» nil'
Jir«h.S °Pgebouwd.
'dï'"e2rgsa,utorilei'en zijn van
N, hmi1S IwoBe gebracht,
lines usie van de drie
tanen j „ïereenk™stig maat-
ta '''etsnkome'60 Gok de Russen
ïnI® 1Tlaa'regelen kun-
Effecten- en
Geldmarkt
West-Europa worstelt om zijn economisch
herstel, min of meer onder aanmoediging
van de V. S., die, zoals Paul Hoffman het
uitdrukt, daarbij de rol vervult van de
beleggende bankier, die precies weten wil
hoe de door hem te lenen gelden zullen
worden gebruikt. En de resultaten zijn tot
dusver niet slecht, althans de nieuwe prin
cipes, welke door de zestien landen te Parijs
zijn aanvaard, openen het uitzicht op een
meer multilateraal handelsverkeer, dat een
ruimere uitwisseling van goederen tussen
de Europese landen onderling zal bevorde
ren en ze daardoor minder afhankelijk van
de V. S. zal maken. Onder garantie van
Amerika zullen de Europeese landen met
sterke valuta aan die met zwakke valuta
credieten verlenen voor het nadelig saldo
hunner handelsbalans. Het verluidt dat het
nieuwe plan op 1 October in werking zal
treden.
De moeilijkheden, welke zich bij de uit
voering der Benelux-overeenkomst hebben
voorgedaan en nog voordoen, nopen tot
tempering van het optimisme, maar men
kan toch zeggen dat stappen worden gedaan
in een goede richting. Tenslotte komt het
er op aan of de West-Europese landen met
behulp van de Amerikaanse dollars hun
eigen productie en exportmogelijkheden
kunnen verhogen, teneinde hun betalings
balans in evenwicht te brengen.
Het verdient de aandacht dat Engeland,
Frankrijk en Nederland gedurende de laat
ste maanden de export niet onbelangrijk
hebben kunnen opvoeren. Engeland expor
teert reeds (in geld) 140 van zijn invoer
in 1938, Nederland heeft zijn expox-t dit
jaar van 140 millioen in Januari tot 240
millioen in Juni kunnen opvoeren en in
het eerste halfjaar 438 millioen meer ge-
is echter de stijging van de import niet
minder belangrijk geweest, zodat het En
gelse importsaldo nog 250 millioen be
draagt, weliswaar 72 millioen kleiner
dan in het voorgaande semester, maar toch
nog 61 millioen groter dan de raming.
Wat Nederland betreft, het importsaldo ge
durende het eerste halfjaar 1948 beloopt
niet minder dan 1281 millioen en is nog
groter dan dat van het eerste halfjaar 1947
1176 millioen) zodat per saldo onze be
talingsbalans niet is verbeterd. Het is dui
delijk dat we ons de weelde van een invoér-
overschot van ca. 200 millioen per maand
niet zullen kunnen blijven permitteren en
dat we zonder Marshallhulp vrijwel voor
een débacle zouden staan. Uitbreiding van
de onderlinge Europese handel is dus ook
voor ons land dringend nodig. De dezer
dagen tot stand gekomen overeenkomst ter
zake van de handel op Bizonië, waarbij het
gaat om een Nederlandse export van 181"
millioen en een import van 230 millioen,
is daarbij van betekenis.
Dat intussen in de V. S. een nieuwe prijs
stijging is ingetreden, maakt de overgang
naar een toestand van „selfsupporting" niet
gemakkelijker. Rusland heeft in zoverre
succes met zijn pogingen om het Marshall-
T oneeltentoonstelling
in voorbereiding
Ter gelegenheid van het dertigjarig bestaan
van de Haarlemse Stadsschouwburg zal van
29 September tot 10 October in het Frans
Halsmuseum een toneel-tentoonstelling wor
den ingericht, waarvan de détails door een
commissie onder voorzitterschap van wet
houder D. J. A. Geluk nog zullen worden uit
gewerkt en te zijner tijd bekend gemaakt.
m Secretaris van de commissie is de heer J. B.
exporteerd dan verleden jaar. Tot dusver Schuil.
plan te torpederen, dat het door zijn aggres.
sieve houding de V. S. dwingt tot nieuwe
oorlogsuitrusting, tengevolge waarvan de
vraag naar allerlei producten en materia
len voortdurend stijgt. Alleen de recente
prijsverhogingen van de U. S. Steel Corp.
kosten Amerika al ca. 500 millioen en het
is geen wonder dat de kosten van levens
onderhoud in de V. S. thans ruim 9 hoger
zijn dan een jaar en 28 hoger dan twee
jaar geleden. Bij de Fordfabrieken kon een
algemene staking alleen worden voorkomen
door een loonsverhoging met 13 dollarcent
per uur en bij alle fabrieken zijn onlangs
de prijzen der auto's verhoogd.
Dit alles betekent dat Europa voor een
zelfde bedrag dollars minder goederen zal
kunnen kopen en in feite wordt dus de
Marshallhulp daardoor verminderd. Men
zal nu moeten afwachten of Paul Porter,
die door Truman met de uitvoering van
diverse anti-inflatiemaatregelen is belast,
er in zal slagen de prijsstijgingen tot staan
te brengen. Hierbij zijn ial van maatrege
len, welke aan het systeem der geleide
economie ontleend zijn, waartegen Amerika
in andere landen te velde trekt.
Het spreekt wel vanzelf dat de prijsstij
ging in de V. S. de regeringen der West-
Europese landen voor nieuwe moeilijkheden
plaatst, ook ten aanzien van de prijs- en
loonpolitiek, welks stabiliteit de eerste
voorwaarde is van een toenemende arbeids
productiviteit. En te groter zijn die moei
lijkheden, omdat men hier in de hoop op
een prijsdaling in het buitenland het prijs
peil kunstmatig, n.l. met behulp van sub
sidies, laag heeft gehouden, waardoor de
koopkrachtvermindering van de gulden in
het binnenland wordt gecamoufleerd. Het
kan daarom niet verwonderen, dat de Am
sterdamse beurs, waar thans overigens de
vacantiegeest hoogtij viert, haar richting
moeilijk kan bepalen, ook al moet worden
gezegd dat de grondtoon voor de aandelen
markt. mede met betrekking tot de prijs
stijging in het buitenland en de uitzetting T
d" geldcirculatie in het binnenland, gun- Verstoot Hlarlemi J Mamie Driehu^en
sug Diijit. van de Voorde, Vogelenzang.
Dem. Partij, van welke hij van 19331937
fractie-voorzitter was. ïn 1938 trad hij
weer als zodanig op. Toen mr. Marchant
wegens zijn overgang tot het katholicisme
als partijleider aftrad, volgde mr. Joekes
hem als zodanig op.
Talrijk zijn de commissies waarin mr.
Joekes zitting nam, o.m. de vlootcommissie,
de staatscommissie voor Grondwetsherzie
ning en die voor wijziging van de Lager
Onderwijswet. Tevens was hij lid van het
hoofdbestuur van de V. D. Bond, van de
Vereniging voor Volkenbond en Vrede en
van de Vrijzinnig Democratische Jongeren
organisatie.
In 1939 werd hij gekozen tot lid van de
Haagse gemeenteraad en later tot voorzit
ter van het College van Rijksbemiddelaars.
Mr. Joekes was redacteur van „De Vrij
zinnig Democraat", van „Opbouw" en
schrijver van vele brochures en artikelen
in bladen en tijdschriften.
In 1947 was hij voorzitter van de 30ste
internationale arbeidsconferentie te Genève.
Hij is ridder in de Orde van de Ned. Leeuw.
Mr. E. M. J. A. Sassen, lid der Tweede
Kamer, is in 1911 geboren te 's Hertogen
bosch. Aan de R.K. Universiteit te Nijme
gen deed hij in 1936 doctoraal in de rech
ten. Hij heeft jaren lang het beroep van
advocaat en procureur uitgeoefend. Voorts
is hij lid van Gedeputeerde Staten van
Noord-Brabant, mede-oprichter en bestuurs
lid van de stichting „Christofoor", en cura
tor der R.K. Lycea in Den Bosóh. Hij ver
tegenwoordigde in 1935 de Nederlandse
regering ter conferentie van de raad van
bestuur der internationale arbeidsorgani
satie te Quebec (Canada) en behoorde tot
de Nederlandse delegatie naar het uitvoe
rend comité uit de commissie van voorbe
reiding der UNO te Londen in 1946. In 1947
werd mr. Sassen lid van de Nederlandse
delegatie bij de Algemene Vergadering der
UNO over de verdeling van Palestina.
Voorts was hij lid van de staatscommissie-
Rutten ter voorbereiding van de publiek
rechtelijke bedrijfsorganisatie voor de
mijnindustrie. Korte tijd was hij bestuurs
lid van de stichting Radio Nederland en
van de wereldomroep. Thans is hij lid van
de Commissie van Negen voor overleg met
de regering met betrekking tot de staats
rechtelijke reconstructie van 't Koninkrijk.
Mr. D. U. Stikker werd 5 Februari 1897
te Winschoten geboren. Hij bezocht de uni
versiteit te Groningen. In 1922 behaalde hij
de graad van meester in de rechten. Hij
was werkzaam bij de Groninger Bank en
de Twentsche Bank en werd vervolgens di
recteur van de Lissese Bankvereniging te
Lisse. Toen de Twentsche Bank de Lissese
Bankvereniging overnam werd de heer
Stikker bestuurslid van het Westelijke
rayon dezer bank, eerst ter standplaats
Leiden, later te Haarlem. Op 1 Juli 1935
werd hij benoemd tot directeur van Heine-
kens Bierbrouwerijen N.V. te Amsterdam.
Voorts werd hij belast met de leiding van
de Heinekens Ned.-Ind. Bierbrouwerij N.V.
te Soerabaya en van de Brouwerij Cobra
te Amsterdam.
Als voorzitter van de Partij van de Vrij
heid voerde mr. Stikker in 1947/'48 het als
zodanig bekend staande „politieke gesprek"
met mr. P. J. Oud, welke laatste uit de
Partij van de Arbeid trad. Dit „gesprek"
heeft de oprichting van de Volkspartij voor
Vrijheid en Democratie tengevolge gehad.
Over Muziek
KERKMUZIEK
Men behoeft niet kerkganger te zijn om
te kunnen beseffen dat de kerkmuziek in
principe een belangrijke zaak is. Er be
staat een onverbrekelijke band, tussen
godsdienstoefening en muziek, of meer
in 't bijzonder gezegd tussen de gemeen
schappelijke godsdienstige uiting en de
muzikale uiting van gelijkgezinde mensen.
Meer dan alle symphonische muziek, meer
dan alle kamermuziek is de kerkmiïgiek
over de gehele wereld verspreid, niet cfoor
propaganda, maar door de aangeboren bs-
hoefte der mensen. En daarom is 't moge
lijk over deze zaak te spreken zonder haar
afhankelijk te stellen van een bepaalde
kerkelijke overtuiging. Er is zelfs eerder
reëel over de muziek der kerkelijke dien
sten te spreken dan over religieuze muziek
in 't algemeen. De talloze bespiegelingen
over de religieusiteit der muziek, over mu
ziek en religie laten eerder te wensen over
dan een onderhoud over de verhouding
van kerkdienst en muziekbeoefening om
dat in 't eerste geval de plattegrond geen
tekening heeft en 't tweede geval bepaalde
fundamenten reeds gelegd zijn. Het is zeer
zeker waar dat er religieuze muziek kan
bestaan die geen kerkmuziek is, maar het
is evenzeer waar dat de vorm-begrenzïng
der kerkmuziek een zekere kracht en een
positieve betekenis heeft. Vorm-bepaling is
versterking; vermijding van vorm-bepa
ling is zwakheid; dit is een natuurlijke wet
van alle, ook geestelijke en artistieke ar
chitectuur. De kerkelijke vorming der
godsdienstige uiting brengt vanzelf een be
paalde vorming der muzikale uiting van
het geloofsleven mede; ook zij die buiten
dit alles staan kunnen dit begrijpen en
aanvaarden. De mis-gezangen der katho
lieken en het koraal der protestanten zijn
organische vormen van levensuiting, die
in overeenstemming met de aard der
godsdienstoefeningen hun werkelijke be
tekenis hebben.
Er is een eenheid van wezen in de harp
gezangen van koning David die voor de
Ark des Verbonds danste en het beschei
den kerkkoortje in een dorp dat zijn ge
zangen zingt, al schijnt daar de vorstelijk
heid aan te ontbreken. Er is evenzeer een
eenheid in de grondslag der weelderige
melodieën van het Gregoriaans der katho
lieke kerken en de basis van de strakke
lijn van het protestantse koraal. Deze een
heid, is eerbiedwaardig, maar ook het diep
gaande verschil der vormen eist onze aan
dacht; dit verschil is geen vijandigheid,
maar een stijlvorming van de dienst. Geen
der historische theologische conflicten heeft
een einde kunnen maken aan het levende
wezen der kerkmuziek, dat wil zeggen aan
de behoefte der verenigde geloven om in
het organisme van de kerkelijke dienst te
zingen en te horen zingen.
Men zou de kerkmuziek een toegepaste
kunst kunnen noemen. Voor velen bete-
ikent toegepaste kunst een soort vrede-lie-
vende mishandeling van de vrije schoon
heid, voor anderen een welkome beschik
baarstelling. Ten opzichte van de kerkmu
ziek zijn beide opvattingen fout. De kerk
muziek is geen toepassing van groot tot
klein, maar een organische, vrije uiting.
Een organisme is geen bekrompenheid,
maar een volledigheid. Een muzikale uiting
die opbloeit uit het organisme van de ker
kelijke dienst is in zich zelf een vrije
uiting. Slechts zij die aan het organisme
vreemd zijn, kunnen deze vrijheid niet be
leven; zij die het organisme kennen, be
wust of onbewust, beleven deze vrijheid
volkomen. Maar iedereen die begrijpt dat
een organisme de bevestiging van een groei
is, kan welen dat het vrije leven niet be
lemmerd wordt in het organisme. Toen de
middeleeuwse Gregorianen hun hymnen
zongen waren zij niet belemmerd, toen Pa-
lestrina zijn missen liet zingen, was hij
niet bekrompen, toen Luther met weinig
noten het volk liet zingen gaf hij dit volk
een vrije uiting. Zowel de lcunst-muziek
als de volkszang was onbelemmerd. Maar
bij al deze grootse gemoedsuitingen was
de grondslag het kerkelijke organisme van
de dienst; als deze grondslag niet een le
vend wezen was zou het gezongen leven
er niet op hebben kunnen bloeien.
Kerkmuziek is alleen die muziek die één
is met het organisme van de kerkelijke
dienst. Vandaar dat het Lutherse koraal
betere kerkmuziek is dan de Missa So-
lemnis van Beethoven, die nooit een deel
van het organisme kan zijn. Misken ik
hiermee de schoonheid? Neen, ik verdedig
een levensstijl, die organisch is en de
schoonheid vormt. Dit kerkelijk organisme
noemt men de Liturgie. Het is een diep
toverwoord dat een onmetelijke rijkdom
ontsluit. Richard Wagner lonkte er naar
toen hij zijn „Gesamtkunstwerk" wilde
scheppen, maar een organisatie is nog geen
organisme, en Bayreuth blijft een schouw
burg waarin het mysterie niet meer is dan
mysterieus. Maar wat Wagner blijkens
zijn geschriften goed begreep, was dat
de vocale muziek meer beslissend is voor
de echtheid der kerkelijkheid dan de in
strumentale muziek. Inderdaad is de zin
en het verband van de tekst de levens
zenuw van geest en hart in de kerkmuziek;
de instrumentale muziek is de jubilatie van
de zang. Dit is geen historische kwestie,
maar eon zaak die onmiddellijk de natuur
der muziek en de natuur der mensen aan
gaat. Het zou te ver voeren hier thaiis nog
op in te gaan.
HENDRIK ANDRIESSEN,
4 BE ROEM DE GENEESMIDDELEN
IN EÉN TABLET
TEGEN PIJNEN EN GRIEP
20 TABLETTEN 4 i 0.75
(Adv.)
Dr. Plesman opent de
Lutam-ten toonstelling
Vanmorgen heeft dr. A. Plesman, direc
teur van de KLM de „Lutam" te Amstel
veen officieel geopend. Daarmede is deze
eerste grote luchtvaarttentoonstelling
welke in ons land sedert de bevrijding ge
houden wordt een feit.
De diverse maatschapnijen die op Schip
hol vaste voet hebben. KLM, Sabena. SOA,
BOAC, AIR FRANCE, zijn allen in de ten
toonstellingtent, die een oppervlakte van
1200 M2 heeft, vertegenwoordigd. Daar
naast ziet men stands van Fokker, Rijks
luchtvaartdienst, Shell, Philips-NSF, Kon.
Ned. Ver. voor Luchtvaart, Avia, Diepen,
het Kon. Ned. Meteriologisch Instituut en
Aero-Holland.
Demonstraties met de Linktrainer het
toestel waarmede de piloten in het blind-
vliegen worden getraind en waarmede
iedere bezoeker van de tentoonstelling mag
„spelen", het interieur van een Dakota en
diverse andere KLM attracties vindt men
op de Lutam. Daarnaast is een Lunapark
ingericht.
