J^itteraire Kaottekeaiiji
Chefarine M'
OVER MUZIEK
1 FilmJ
Muzikale romans
ZATERDAG 11 DECEMBER 1948
3. W. F. WERUMEUS
(N.V. Em. Querido's
GOETHE HEEFT EENS geschreven, dat
het voor hem weinig uitmaakte of hij
„f coTintpl's Tintctp mpt \*/p11tp uit-
BUNING: „Verzamelde Gedichten
Uitgevers-Mij, Amsterdam),
leuwe
Uïts
:aven
pottei
in of schotels bakte, met welke uit-
uak hij elke arbeid zegende, die met
Vefde en toewijding wordt volbracht. Daar
mee werd tevens aan het dichterschap het
theatraal aureool ontnomen, waarmee men
het pleegt te omgeven. Zeker: het kunste-
arschap een genade, maar het ware
vnnstenaarswerk is, als vormgeving der
«boonheid, het resultaat van getrouwe
beid, van zwoegen. Het wil van zelfver
heffing, van „uitverkorenheid", niet weten,
ïls er onder onze levende dichters één is,
Zns leven en werk want beide zijn
r hem één van deze menselijkheid
etuigenis afleggen, dan is- het Buning.
Geen "or'i 11 pp^ hïi Beschreven, of een in-
vers heeft hij geschreven, of een in-
erlijke noodzaak dwong hem ertoe. Al zijn
cedichten, lofzangen of klachten, zijn ge
tuigenissen, belijdenissen, die in hun waar-
chtigheid de woordenschijn niet nodig
hebben, integendeel, zelfs er verre van blij-
pI1 om tot schone, ontroerende uitdruk
king te worden van aT datgene, wat een
mensenhart in zijn diepste gronden raakt,
"i het vreugde dan wel droefenis is. Daar
om is Buning's gedicht eenvoudig van
Iructuur, van woord, van beeld. En het is
V eenvoud, welke het siert; het is die
menselijke waarachtigheid, die overtuigt en
ontroert. Er zijn onder de jongere genera
tie velen die hun heil zoeken bij een soort
aesthetictéme, dat men gerust een dichters.
jargon
kan noemen. Zij hebben verzen ge-
cchreven, die uit het oogpunt van vers
techniek aan alle eisen van structuur, maat-
rijm en wat men verder wil noemen als
attributen van een „goed gedicht", voldoen.
Vaar doorlééfd hebben zij hun werk maar
ten halve. Zij hebben er niet voor gewor
steld, het is hun geen heilige ernst geweest.
Buning heeft gestreden met. het leven:
tegen het verdriet dat het lot hem berok-
kende en om het behoud van de levens
vreugde, die hem zo diep in het hart steekt.
Enkele malen heeft de Dood hem het lief-
re ontnomen; maar hij heeft de kracht en
de moed gehad, zich telkens weer te her-
dellen en met zijn onverwoestbare vitali
teit uit de beproeving een wijsheid en uit
het leed een vreugde te putten. Vandaar
de echtheid en eenvoud van zijn dichterlijk
ïoord. Al wat hij beleefd heeft stroomt als
I jmstuimig bloed door zijn gedichten of ver-
stiit erin tot een zachtheid, die daarom zo
onvergetelijk is, omdat zij nooit „week",
nooit „zwijmelend" is, maar mannelijk,
yolstrekt-eerlijk en hierdoor juist zo
schoon.
Zeker zijn er gaver gedichten geschreven
op het oog bezien. Buning heeft zich
1 nooit gebonden gevoeld aan een verstar
rend vers-schema, hij heeft wat er in hem
jprak niet verminkt terwille van het rijm.
soms heeft hij „gezondigd" zelfs tegen de
maat, alweer ogenschijnlijk. Want ver
boven dat alles ging hem de zuiverste uit
drukking van wat hij als dichter, als mens
tegenover mens, te zeggen had. Er zijn in
rijn werk rtgels aan te wijzen, waarin de
uiterlijkheden, die het geschreven woord
tot gedicht schijnen te maken, worden ver
onachtzaamd: een versmaat stokt, een rijm
schema sluit niet. Maar wijs me één regel,
waarin het eigenlijkste van een gedicht
ontbreekt: die onderstroom van diep-ont-
roerd bewegen, dat men rhj/thme pleegt te
noemen. Ik denk aan de kernachtige, korte
inleiding, die Milton aan zijn „Paradise
Lost" doet voorafgaan, waarin de poëtische
waarde van het gedicht getoetst wordt aan
haar innerlijke kwaliteiten en de uiterlijke
„kenmerken" als hinderlijke bijkomstig
heden worden verworpen. Het is goed, deze
enkele regels eens te herlezen, om te leren
onderscheiden tussen rasechte en schijn-
poëzie.
Zeven jaar is het geleden, dat Buning's
gedichten voor het eerst als verzamelde
verzen verschenen. Nu zojuist een nieuwe
bundel is uitgegeven, waarin ook het werk
dor latere jaren is opgenomen onder de
titel „Verzamelde Gedichten", vraag ik, uit
waardering en dankbaarheid, met nadruk
aandacht voor deze uitgave, waarin als
vrucht van veel zelfstrijd zoveel schoons,
zoveel levensdurf, ondanks alle beproeven
de ervaringen, is samengevat, dat men niet
anders kan hopen dan dat dit werk onder
veler ogen komt, ook onder die van hen,
die het aan smaak voor woordkunst in vers
vorm tot dusver ontbrak. Er is in Buning's
gedichten de vurigheid van een mens, die
van het leven houdt bleef houden, ook
al ontzegde het hem veel. Er zijn kracht in
en tederheid, wanhoop en herwonnen moed,
onstuimigheid en berusting-in-wijsheid, op
standigheid en vertroosting. Zijn dichter
lijk woord is uitgesproken in onze dagelijk
se mensentaal: het heeft weer die onmid
dellijkheid van de middeleeuwse dicht
kunst, die tot het hart van het volk sprak.
Combinatie van
4 geneesmiddelen
tegen griep.
De werkzame bestanddelen van Chefarine
„4" zijn stuk voor stuk al beroemd geworden
als krachtige middelen ter voorkoming en
ter bestrijding van griep. Maar in de juiste
verhouding tezamen -in één tablet verenigd
is de werking nóg krachtiger. Elk tablet be- 1
vat Chefarox, zodat zelfs de gevoeligste maag
toch niet van streek raakt.
JEGEN PUNEN EN GRIEP 20 TABLETTEN a t 0.75
(Adv.)
Agenda voor Haarlem
ZATERDAG 11 DECEMBER
Stadsschouwburg: ..De Mof", 8 uur Palace:
;De vrouw van mijnheer", 14 j., 2.00, 4.15,
jw en 9.15 uur. Luxor: „Nachtclub", 18 j..
JOO, 4.15, 7.00 en 9.15 uur. Spaarne: „Kozak-
jenbloed" 2.30, 7.00 en 9.15 uur. (Zondag
100.4.15, 7.00 en 9.15 uur). City: „It 's a won
derful life", alle leeft., 2.15, 4.30. 7.00 en 9.15
our. Frans Hals: „De terugkeer van Monte
Christ0", 14 j., 2.30. 7.00 en 9.15 uur. (Zondag
'00. 4.15. 7.00 en 9.15 uur). Rembrandt: „Het
lied van Bernadette", alle leeft., 2.30 en
7.30 uur.
ZONDAG 12 DECEMBER
Stadsschouwburg: „De Mof", 8 uur. Gem.
concertgebouw. „Wailama Hawaiïans", 8 uur.
«embrand: „Avonturen op de zeebodem",
"uur, Palace: „Lajla", 11 uur. Frans Hals:
'•Kleurige kleigeheimen der natuur", 10.30
our. Bioscopen: Middag- en avondvoorstel
lingen.
MAANDAG 13 DECEMBER
Frans Hals Museum: Piano-recital Sas
™nge, 8 uur. Overveen, hotel Roozendaal:
in 1 ^itte Kruis"- afdelingsvergadering, 8
Bioscopen: Middag en avondvoorstel-
Allerminst is het een toeval dat het juist
Buning was, die ons de ballade weer terug
gaf met alle ontroerende doordringendheid
van haar eenvoud: onopgesmukt en vurig
als een Francois Villon, een Christine de
Pisan, een Charles d'Orleans. Hier zingt
weer een waarachtig volksdichter, één die
zwerversbloed in zijn aderen heeft en gloed
van het leven droefenis en speelse lust.
Ook deze: de „speelse lust", zoals hij tintelt
in Buning's beroemde „Maria Lecina", dat
nu ook verschenen is in een afzonderlijke
uitgave kostelijk gedrukt en gebonden i
en gevolgd door de met evenveel geest als
oprechte ernst geschreven „Ontmoeting met
vreemde gevolgen" (Querido's Uitgevers- i
maatschappij), waarin het ontstaan van
„Maria Lecina" tevens de mysterieuze
geboorte van èlk gedicht wordt onthuld,
opdat aan alle „gebazel" over de groei van
een gedicht een einde komt en men er zich
van bewust wordt, dat elk vers „ook op zijn
best het gestamel zal zijn van een mens,
die zo vervoerd en gelukkig is dat hij het I
schrijven mag, dat hij er nooit in slaagt
prècies en afdoende op te schrijven wat
hem aan geluk en vervoering overkomt!" j
Wie dit kan zeggen is een zuiver dichter.
En omdat hij dit is, ben ik hem en de uit- 1
gever dankbaar voor het herverschijnen j
van deze twee bundels, waaraan ik mijn I
hart heb verpand. C. J. E. DINAUX. j
A. W. Sijthoff's Uitgeversmij. N.V., Leiden:
De zwarte roos, door Thomas B. Costain.
Vertaling: C. J. EldermansVons. Oorspr.
titel: The Black Rose.
A. W. Sijthoff's Uitgeversmij. N.V., Leiden:
De onsterfelijke bloem, door Cecil B. Ro
berts. Vertaling: ir. M. Hugenholtz. Oorsp.
titel: So immortal a flower.
A. W. Sijthoff's Uitgeversmij. N.V., Leiden:
Robert Shannon's jonge jaren, door dr. A, J.
Cronin. Vertaling: Ria Verstegen. Oorspr.
titel: The green years.
A. W. Sijthoff's Uitgeversmij. N.V., Leiden:
Wie, wat, waar? Jaarboek 1949.
Wereldbibliotheek-vereniging, Amsterdam,
Antwerpen: De liefdespijl, door Lin Tsin Sen.
Vertaling Th. van Berkel.
J. B. Wolters' Uitgeversmij. N.V.. Gronin
gen. Batavia: Nieuw leerboek voor het Frans
handelsonderwijs, ten dienste van handels
dag- en avondscholen en handelscurssen,
door M. D H. van den Berg en dr. Y. Dubosq.
Eei'ste en tweede gedeelte.
J. B. Wolters' Uitgeversmij. N.V., Gronin
gen, Batavia: Bijbelonderwijs op Nijverheids
scholen en andere scholen voor voortgezet
onderwijs, door dr. P. ten Have en M. Apper-
loo. Serie I. delen A en B.
Uitgave van de Bond van Orkestdirigenten
in Nederland: Symphonia. algemeen Neder
lands muziektijdschrift, 25e jaargang no. 7.
Uitgeversmij. J. H. Kok N.V.. Kampen en
J. B Wolters' Uitgeversmij N.V., Goningen.
Batavia: De Bijbel behandeld voor jonge
mensen, door Wolf Meesters. Afleveringen
3 en 4.
H. P. Leopolds Uitgeversmij N.V., Den
Haag: Dorre grond, roman, door Ben van
Eysselsteijn. Derde druk.
Ledenconcert der H.O.V.
Vrijwel alle programma's van de con
certen, die de toonkunstenaar Albert de
Klerk, hetzij als organist, hetzij als diri
gent gegeven heeft, blijken gebaseerd te
zijn op het principe van vernieuwing. Een
vernieuwing, die niet uitsluitend verkregen
werd met de keuze van hedendaagse mu
ziek, maar welke ook bereikt werd door
muzikale schatten uit het verleden bijeen
te brengen.
Voor de samenstelling van het program
ma voor het gisteravond gegeven leden
concert der H.O.V.. dat Albert de Klerk
als gast-dirigent leidde, werd opnieuw het
genoemde grondbeginsel gehandhaafd.
Want naast de Symphonie in Bes (K.V.
319) van W. A. Mozart, het symphonisch
gedicht „Pastorale d'été" van Arthur
Honegger en de vier georkestreerde delen
uit „Le tombeau de Coupérin", werken, die
tot het répertoire van de H.O.V. behoren,
werd ook, ongetwijfeld in eerste uitvoering,
de Missa Sancti Aloysii van Joh. Michael
Haydn, ten gehore gebracht.
De betekenis van Michael Haydn is in
de loop der tijden door de internationale
roem van zijn vijf jaar oudere broeder
Joseph volkomen overschaduwd. In veel
opzichten heeft het karakter van Michael
hier toe bijgedragen. Hij streefde niet naar
bekendheid en eer: hij leefde tevreden
en gelukkig, 44 jaren lang, ook onder wei
nig rooskleurige materiële omstandigheden,
m zijn geliefd Salzburg en verleidelijke
aanbiedingen konden hem er niet toe bren
gen, de oude stad te verlaten. Hij begeerde
zelfs niet zijn talrijke composities uitge
geven te zien. Kerkmuziek vormt het
hoofdbestanddeel van dit oeuvre en daarin
kon hij zijn religieuze blijdschap tot uit
drukking brengen in klanken, die de
Noorderling vaak nog moet leren associëren
met de tekstgedachte. Ook de uitgevoerde
Mis getuigt van deze mentaliteit.
Maar men zou verkeerd doen in de mu
ziek van deze Mis slechts een spel te zien
van louter luchtige klanken. Want zij
kregen hun diepe zin door een sterk reli
gieus besef, dat het dogmatische „Et incar-
natus est" uit het „Credo" tot een expres
sief en tot een muzikaal hoogtepunt deed
worden.
Albert de Klerk kon voor de uitvoering
van de Mis beschikken over het onder
zijn leiding staande Aerdenhouts Vrouwen
koor en aan deze omstandigheid hebben
de bezoekers van het leden-concert mede
een voortreffelijke vertolking te danken.
Aerdenhouts Vrouwenkoor telt uitnemen
de, grotendeels goed geschoolde stemmen.
Albert de Klerk kon daarvoor voor de be
zetting der solo-partijen zonder bezwaar
enkele zangeressen uit bet koor zelve aan
wijzen, die door haar uitstekende zang het
werk voortreffelijk dienden, ook daar waar
coloratuur bijzondere technische eisen
stelde. En collectief heeft het koor met
fraaie, door gevoelige dynamiek opvallende
klank veel schoonheid kunnen schenken,
evenals het strijkorkest der H.O.V. en de
organist Kees Bornewasser, aan wie het
instrumentale gedeelte was toevertrouwd.
De uitvoering van de Symphonie van
Michael Haydn's tijdgenoot Mozart maakte
indruk door verfijnde tekening en rhyth-
mische souplesse en muntte vooral in de
eerste drie delen uit door gaafheid.
Een geslaagde vertolking van -Honeggers
Pastorale d'été schiep de vereiste sfeer.
Daarna kwam tot slot een muzikale tegen
stelling. door klaar melodisch lijnenspel en
rhythmische kernachtigheid, met Ravel's
werk, een extra inspannende taak voor de
blazers, die evenwel de instrumentale kleu
ren door Albert de Klerks directie doel
treffend konden laten gelden.
P. ZWAANSWIJK.
Fruitimporteurs wensen terug
betaling der invoerheffingen
Het Bedrijfsschap Groente en Fruit heeft
in 1947 aan de fruitimporteurs een invoer
heffing opgelegd. Een Amsterdamse fruit-
importeur moest op grond van deze rege
ling in October 1947 voor een partij appe
len uit België een extra heffing van 10.000
storten. De door hem in de arm genomen
rechtskundig adviseur ontdekte echter, dat
aan de circulaire van het Bedrijfsschap
elke rechtsgrond moest worden ontzegd,
omdat de handtekening van de minister
ontbrak. Het Scheidsgerecht voor de
Voedselvoorziening, dat over deze kwes
tie moest beslissen verklaarde de heffing
op juridische gronden ongeldig. Het Be
drijsschap is van deze beslissing in hoger
beroep gegaan. Vele fruitimporteurs heb
ben nu besloten tot het instellen van een
actie tot terugbetaling van de in 1947 ge
vorderde invoerheffingen.
Russische vcrzctsfilm. De nieuwe Rus
sische vcrzetsfilm „De jonge garde" vervaar
digd naar het boek van Alexander Fadeyef,
wordt geëxporteerd naar twintig landen in
West-Europa, in Amerika en in het Oosten.
Heringa Wuthrich
HAARLEM
CENTRALE VERWARMING
JOHNSON OLIEBRANDERS
Kerkconcert in Evangelisch
Lutherse kerk
Vrijdagavond werd in de Evangelisch
Lutherse kerk te Haarlem ten bate van
het restauratiefondseen concert gegeven
dat goede indrukken achterliet. In de eer
ste plaats was dit te danken aan het vaar
dige orgelspel van Annie A. Offenberg, die
het herstelde orgel een beurt gaf waarmee
zijn kwaliteiten gunstig aan de dag konden
komen. Het begon met Buxtehude's zeer
belangwekkende Prélude en Fuga in e. welk
werk eigenlijk een suite van fuga's is op
het steeds gevarieerde en in andere maat
soorten gezette thema. Het wisselende ka
rakter van het werk kwam uitstekend tot
zijn recht en het was een lust om na de
chromatische fuga de orfewekte slotfuga
in twaalf-achtsten te horen. Van Bach
speelde mej. Offenberg het fraaie koraal-
voorspel „Nun komm' der Heiden Heiland";
wij hadden het graag met een minder be
scheiden soloregister gehoord. Het koraal-
voorspel „Valet will ich dir geben" klonk
best. Twee kerstlied-bewerkingen van Flor
Peters gingen in rustige en stemmige uit
voering: „Nu sijt wellecome" deed het uit
stekend in een karakteristiek solo-register.
Tot slot speelde de organiste de „Sonata
da chïesa" van Hendrik Anariessen; de fi
nale van dit dankbare stuk mag nog wel
wat meer vaart hebben, doch overigens was
het een knappe reproductie en het orgel
bleek er voldoende capaciteit voor te be
zitten.
De sopraan Nely de Bock was soms wat
weifelend bij het aanzetten van de toon;
geheel goed was echter het Noël „Les anges
dans la campagne". De alt Elisabeth Huy-
singa zong zuiver, doch had in „Bereite
aich Zion" van Bach moeite om een voor
de ruimte passende resonance te vinden.
Voor twee Wolf-liederen vond zij in haar
stem echter prachtige tinten; hierin was
haar zangkunst bijzonder mooi.
De bas Jaap Stroomenberg zong met
fraai geluid en goed begrip twee geestelijke
liederen van Dvorak. Het duet voor sopraan
en bas uit Bach's cantate „Wachet auf'"
had wel iets te galmend geklonken. De be
geleidingen van mej. Offenberg waren goed
verzorgd en vooral smaakvol geregistreerd.
De samenstelling van het programma ver
diende een extra compliment.
JOS. DE KLERK.
REST. HONGKONG
CHIN. IND.
HAARLEM, Smedestraat 21 - Telefoon 21375
(Adv.)
De eerste foto van een prins
Londense fotografen en filmmensen
hebben moeilijke weken achter de rug. Zij
hebben sinds de dag, waarop de nog steeds
naamloze „Koninklijke Baby" in Bucking
ham Palace geboren werd, verwoede
pogingen in het werk gesteld om een glimp
te fotograferen of te filmen van iets. dat
ook maar in de verte te maken had met
de jonge prins. Dat er voorlopig geen kans
zou zijn om een foto yan het jongske zelf
te maken, stond wel vast want de kleine
zal voorlopig niet aan het Londense kli
maat worden blootgesteld zonder dat hij
is ingepakt op een wijze dat er niet veel
meer van hem te bespeuren zal zijn. doch
de Engelse krantenlezers en bioscoopbe
zoekers moesten en zouden een plaatje of
een opname voor de neus krijgen waar
op iets te zien zou zijn van het nieuwe lid
der koninklijke familie.
De fotografen en filmers beklommen de
daken en lantaarnpalen in de omgeving
van het paleis en hielden de wacht ge
duldig en hopend.
Medische studenten zijn
bezorgd over hun opleiding
Tal van klachten in adres
aan de Tweede Kamer
In een adres aan de Tweede Kamer
vraagt het Verbond van Medische Studen
tenfaculteiten in Nederland een aantal ver
beteringen ten aanzien van de medische
opleiding.
In het adres zegt het verbond van
mening te zijn, dat de omstandigheden,
waaronder gestudeerd en gedoceerd moeten
worden, zeer onbevredigend zijn. Het be
stuur vreest, dat deze omstandigheden
oorzaak zullen worden van een stellig
inferieure kwaliteit der toekomstige artsen,
met alle gevolgen van dien op medisch en
hygiënisch terrein. Hierdoor zou blijvende
schade aan de volkskracht kunnen worden
toegebracht.
Het verbond beklaagt zich over
overvolle collegezalen, die geen ge-
gelegenheid bieden tot rustige en
nauwgezette studie, tot waarneming en
tot voldoende contact tussen student
en docent. Bij sommige colleges moet
men een uur van te voren aanwezig
zijn om plaats te kunnen krijgen, waar
door het voorgaand college niet be
zocht kan worden. Volgens het adres
moeten de studenten vaak „vechtend
en dringend" een plaats zien te vinden.
Het verbond vestigt voorts de aandacht
op een onevenredige verhouding tussen stu
denten en docenten, waardoor voldoende
controle op de kennis der studenten niet
mogelijk is.
vy
In mijn verslag van het overigens zo uit
stekend geslaagde onderwijzers-Sint Nico-
laasfeest heb ik enige verwondering onder
woorden gebracht over de keuze van de
vertoonde films. De betrokken commissie
vroeg mij daarop in een vriendelijk gestel
de brief, of ik een weg zou kunnen wijzen
ter vernieuwing (dat is dus verbetering)
van het programma. Ik geef mijn antwoord
in het openbaar, omdat ik meen dat er on
getwijfeld, gezien de eer toenemende dan
verminderende activiteit van allerlei ver
enigingen op paedagogisch zowel als cultu
reel gebied, een algemeen belang mee ge
moeid is.
Het Nederlands Filminstituut.
Ongeveer een half jaar geleden werd te
Amsterdam het „Nederlands Filminstituut"
in het leven geroepen, dat zich als voor
naamste taak heeft gekozen
om tegemoet te komen aan
de steeds groeiende vraag
naar films ter vertoning
buiten de gewone weekpro-
gramma's der bioscopen. Het stelt zich,
door het verlenen van bemiddeling, het
geven van adviezen en het bieden van tech
nische service, ten dienste van alle instel
lingen en corporaties, die zonder winstoog
merk een sociaal, opvoedkundig of ander
maatschappelijk doel nastreven.
In de considerans van de stichtingsacte
wordt geconstateerd, dat er door ondeskun
digheid en gebrek aan organisatie een chao
tische toestand was ontstaan op het gebied
van voorstellingen voor speciale gelegen
heden en dat daarin dringend verbetering
moest worden gebracht, omdat de film in
voortdurend sterkere mate erkenning be
gint te genieten als een universeel en mach
tig middel tot verspreiding van gedachten
en gevoelens, kennis en beschaving, ont
spanning en vermaak.
Het Nederlands Filminstituut, dat medio
September officieel werd geopend, is een
stichting met een raad van beheer onder
voorzitterschap van oud-minister prof. dr.
G. van der Leeuw, waarin zowel de Keu
ringscommissie als de Bioscoopbond ver
tegenwoordigd zijn en waaraan de voor
naamste filmverhuurkantoren hun mede
werking verlenen. Aan het hoofd staat me
vrouw N. Pelster.
Men tracht het gestelde doel te bereiken
Het plaatje.
En op een goede dag werd hun verwach-
ting^ vervuld. De koninklijke baby reed
naaf buiten in zijn wagen, waarachter een
verpleegster liep. Zij duwde de wagen de
tuin in en men kan zich de teleurstelling
der wachtenden voorstellen, toen zij juist
een richting koos die de afstand zo groot
maakte, dat aan fotograferen niet te den
ken viel.
Doch een man op het dak had deze mo
gelijkheid voorzien. Hij was in het bezit
van een telelens, een lens op zijn toestel
waarmede het mogelijk is op grote afstan
den te fotograferen. En hij maakte een
plaatje.
Dat was een primeur. Het is echter de
vraag of het resultaat de krantenlezers wel
geheel en al voldaan heeft. Want zij kun
nen ieder dag in Hyde Park tientallen
verpleegsters in levende lijve kinderwa
gens zien duwen. En of er nu een prins of
een heel gewoon jongetje in die kinder
wagen ligt er is geen haartje van hem
te bespeuren. Zelfs een telelens vermag
de diepte van een kinderwagen niet te be
reiken om een onbescheiden blik op een
slapend prinsje te slaan.
En het beleg van Buckingham Palace
is thans door de fotografen en filmers
maar opgegeven.
Voet b aio ve rzi ch t
teiten, scholen, e.d.) werden georganiseerd.
Speciaal voor de jeugd.
Van bijna alle grote maatschappijen zijn
thans de modernste producties verkrijgbaar.
De prachtige film „Farrebique" is bijvoor
beeld één van de nieuwste aanwinsten.
Documentaires van zeer uiteenlopende ver
niet alleen door het afstaan van normaal- toningsduur heeft men op biologisch, ar-
films, doch tevens door zoveel mogelijk tistiek, folkloristisch, wetenschappelijk,
goede rolprenten te laten reproduceren op technisch en sportief terrein. Enkele daar-
16-millimeter-formaat, zodat ze geschikt van zijn vervaardigd door zulke vermaarde
zijn voor zogenaamde smalfilm-projectie, cineasten als Mannus Franken, Walter
Op het ogenblik heeft men reeds de be- Ruttman, Göta Nordhaus, F. W. Mernau,
schikking over plus minus tweehonderd van Manfred Curry en Clarissa Patrix. In bijna
dergelijke films, waaronder enkele in teeh- alle gevallen wordt de toelichtende tekst
nicolor. Dat dit werk waardering onder- in het Nederlands gesproken. Het aantal
vindt en inderdaad in een urgente behoefte gewone speelfilms is nog beperkt, doch
voorziet, moge blijken uit het feit dat het wordt aanzienlijk uitgebreid, daar het stre-
in de maand Novembe'r maar liefst vier- ven bestaat naar vorming van een kunst
honderd voorstellingen met niet-commer- zinnig archief.
ciële doeleinden (dus voor Volksuniversi- Ook op het gebied van kinderfilms bezit
men een uitgebreide col
lectie, zowel van teken
films en poppenfilms, als
van gedramatiseerde be
werkingen van bekende
sprookjes. In het bijzon
der moge hier de aan
dacht worden gevestigd
op een gevoelige speel
film voor de jeugd, ge
titeld „De kinderen van
de grote Fjeld" en gere
gistreerd door Rolf Hus-
berg, welke misschien
nog meer sympathie en
bewondering verdient
dan de aanbevelenswaar
dige comedie „Bush
Christmas", waarmee de
organisatie van Arthur
Rank ons het vorige jaar
heeft verrast.
Samenstellers van spe
ciale programma's voor
de jeugd dienen er reke
ning mee te houden, dat
de meeste kinderen bui
tengewoon veel belang
stelling tonen voor goede
documentaires, die dan
ook zeker niet mogen
ontbreken.
DAVID KONING.
Het adres van 't Neder
lands Filminstituut luidt
Een aardige scène uit dc opzienbarende Zweedse film voor jong en Herengracht 590592,
oud: „De kinderen van de grote Fjeld". Amsterdam-C.
EDO ontvangt DFC en moet
winnen om bij te blijven
EDO moet met de mogelijkheid, dat VSV
één of meer wedstrijden zal verliezen,
rekening houden. Dat betekent, dat de
Haarlemse ploeg een moeilijke periode
tegemoet gaat. Morgen komt DFC in het
Noorder Sportpark en de thuisclub zal 7.ich
moeten inspannen, om de punten te ver
overen. VSV krijgt Zeeburgia op bezoek,
dat de punten goed gebruiken kan. Voor
de IJmuidense ploeg is het dus oppassen.
Haai-lem en Stoi-mvogels trekken naar
Amsterdam, om respectievelijk De Vole-
wyekers en Ajax te ontmoeten. Na de zege
van de afgelopen Zondag hebben de Haar
lemmers hun zelfvertrouwen terug en dat
is van belang voor de ontmoeting tegen de
Volewyckers. Ajax wordt zo langzamer
hand een serieuze candidaat voor de bo
venste plaats en daarom zal de taak van
Stormvogels, om de Amsterdammers, voor
de tweede maal in dit seizoen te verslaan,
te moeilijk zijn.
RCH leed in de competitie één nederlaag
en wel tegen Scheveningen. Morgen komt
deze club in het Heemsteedse Sportpark op
bezoek en zal voor de tweede keer geen
kans krijgen, om te winnen. Velsexx is weer
aardig op dreef en kan tegen DCV minstens
gelijk spelen.
In de derde klas kan Schoten de serie
overwinningen voortzetten in de ontmoe
ting tegen DCG. Interessant belooft de
strijd BloemendaalHFC te worden. De
partijen zullen elkaar weinig toegeven.
TerrasvogelsZSGO wordt vermoedelijk
een Amsterdamse zege of de Santpoorters
moeten goed uit de hoek komen.
TYBB krijgt in district 2 bezoek van
Tonegido. Een zege voor de Haarlemmers
betekent een aanmerkelijke verbeterin;
van de positie op de ranglijst.
Voor de bezetting van de bovenste plaats
in de vierde klas F is de wedstrijd DIO
NFC op het terrein aan de Muiderslotweg
van groot belang. Beide clubs hebben zes
tien punten uit elf wedstrijden behaald.
Korfbal
Oosterkwartier ontvangt
Westerkwartier
Ook Zondag heeft Oosterkwartier een
moeilijke taak. nu Westerkwartier op bezoek
komt. Wit laatstgenoemd twaalftal zijn titel
van landskampioen niet in gevaar brengen,
dan dient geen enkel punt meer verspeeld
te worden. Wij zijn er van overtuigd, dat de
Haarlemmers zullen trachten hun huid zt
duur mogelijk te verkopen, maar een over
winning zal wel niet behaald worden. Met
een gelijk spel zou men een ieder verrassen.
Het tweede twaalftal ontvangt de reserves
van Swift. Dit moet toch uiteindelijk eens een
overwinning voor Oosterkwartier II worden.
Aurora II speelt thuis tegen KCN, waarvan
destijds reeds met 64 werd gewonnen.
Normaal wint dus ook nu Aurora. Daarente
gen heeft Aurora II het tegen ZKV II veel
lastiger.
Sport Vereent speelt op de Park in Am
sterdam tegen DTV. dat tot heden alleen
van Sport Vereent in Santpoort met 32
heeft verloren. Zouden de bezoekers dezelfde
prestatie boeken?
Animo Ready trekt naar Soesterkwartier
te Amersfoort. In Haarlem bleef Animo
Ready met 63 in de meerderheid. Is Animo
Ready volledig, dan kan ook nu worden ge
wonnen.
Levendige vei'halen over al of niet be
roemde figuren uit de geschiedenis der
muziek noemt men muzikale romans. De
titel is niet goed en de romans zijn het
meestal ook niet. Men begrijpt dat der
gelijke boeken de ergernis opwekken van
nauwgezette historici, die niets dan de
waai-heid willen kennen. Zij zeggen dat
verschillende gebeurtenissen en alle ge
sprekken verzonnen zijn, dat de kennis
der geschiedenis er niet mee gediend en er
zelfs door geschaad wordt. Hier schijnt
niets tegen in te brengen te zijn; men zou
zo zeggen dat het een zeer fatsoenlijke
mening is, dat men geen historische fi
guur als object voor een roman mag ge
bruiken.
Is dat wel zo? Het is voor geschied
kundige schrijvers zeer nuttig dat zij geen
behoefte aan romantiek hebben; roman
schrijvers echter zijn geen historici en
moeten zelf hun ci-eatie verantwoorden.
Zij kunnen voor hun creatie aanleiding
gevonden hebben in een paar bladzijden
der geschiedenis. Ik geloof, dat zij beide
de waarheid kunnen dienen. Want wat is
de waarheid? In principe is het mogelijk
dat een romanschrijver in de twintigste
eeuw beter de waarheid ziet in een middel
eeuwse figuur, dan een nauwkeurig fei
tenverzamelaar uit de dagen van die fi
guur. Waarheid en feiten kunnen zich
vei-binden als lengte en diepte. Overigens
is het niet te ontkennen, dat een verbin
ding van eigenschappen in het kennen
van feiten en waarheid mogelijk is. Er zijn
verbitterde tegenstanders van het wezen
van de histoiische roman, ook buiten het
muziekgebied, maar zij staan niet steidc
wanneer zij alleen maar zeggen, dat der
gelijke boeken meestal niet belangrijk
zijn. Wanneer nog nooit een goede histo
rische roman geschreven zou zijn, dan zou
daarmee het bestaansrecht van een der
gelijke roman nog niet ontkend mogen
worden. De vraag is slechts: wanneer zijn
dergelijke boeken goed? Litteraire en psy
chologische eisen gelden hier niet minder
dan bij alle overige romankunst; maar als
ik deze eisen naar hun rechtmatige bete
kenis zeer ruim neem. is daar dan niet
alles mee gezegd? Is bij de roman van
een historische figuur het getuigenis der
waai-heid iets anders, dan wat de geïnspi
reerde schrijver in oprechtheid weei-geeft?
Feiten zijn op 2ichzelf maar betrekkelijke
mededelingen van innerlijke gebeurtenis
sen en ze zijn in zekere zin gestorven met
de dood van de historische figuur. Een
beschrijving van wat de „romantische**
auteur in zijn vei'beelding van de innerlijke
gebeurtenissen heeft gezien is belangrijker
dan een zogenaamde nauwkeurige bericht
geving. Hiermee is de waarde van de
kennis der werkelijkheid niet in twijfel
getrokken: ik neem alleen aan dat er
meer werkelijkheid is dan alleen de fei
telijke.
Er bestaat een boek van Claire von
Glümer: Erinnerungen an Wilhelmine
Schroder-Devrient. Het is geen roman,
maar bevat mededelingen over het veel
bewogen leven van deze kunstenares. Een
zangeres, die bijna negentig jaar dood is,
is voor ons geen werkelijkheid. Haar kunst
bestaat niet meer; maar de levensgeschie
denis geeft aanleiding genoeg om er een
leven uit op te bouwen. Deze zangeres
werd in haar jeugd bewonderd door Beet
hoven en op latere leeftijd werd zij toe
gejuicht door Richard Wagner. Zij was
het, die als jong meisje de Fidelio zong en
speelde, toen Beethoven zelf zijn opera
wilde dirigex'en. Bekend is de trieste ge
beurtenis: bij de laatste repetitie liep alles
verkeerd, omdat de doofheid van de com
ponist hem vei-hinderde in het juiste con
tact. Beethoven zeide dat hij zag dat zij
de ware Fidelio was en beloofde een nieuw
werk voor haar te schiijven. Later zong
zij in Wagner's werken: Rienzi, Der flie
gende Hollander en Tannhaüser. In zijn
boek Uber Schauspieler und Sanger prees
haar als model voor zijn zingende tijd
genoten.
Zij was als dochter van een zanger en
een toneelspeelster in 1804 te Hamburg
geboren en schijnt reeds als kind bijzon
der veel fantasie gehad te hebben. Zij
reisde met haar ouders o.a. naar Praag
en Weenen, niet alleen om te kijken, maar
ook om te dansen. Toen zij vijftien jaar
was trad zij als Aricia in Schiller's Phadra
op in het Burgtheater in Weenen. Inmid
dels ontwikkelde zich haar zangstem en
1821 zong zij de Agathe in Weber's Frei-
schütz. Toen zij haar succes als Fidelio
verwiei'f was zij zeventien jaar. Twee jaar
later trouwde zij met de acteur Devrient;
in 1828 werd dit huwelijk weer ontbon
den. Haar tweede man, Von Döring, was
een lichtzinnig heei-schap, dat zij nochtans
twintig jaar trouw bleef.
In 1850 trad zij te Parijs in het huwelijk
met een Russisch aristocraat, Von Bock.
Hij wilde haar een rustig leven bezorgen
op zijn landgoed in Lijfland. Maar zij had
geen rust en wilde weer spelen en zingen.
Zij had zich echter ook met de opstand
in 1849 bemoeid en toen zij in 1851 in
Dresden wilde optreden werd haar het
verblijf in Saksen ontzegd, zij werd in
hechtenis genomen. Toen zij weer vrij
was wilde Rusland haar ook niet meer
hebben. Later heeft zij in Berlijn nieuwe
roem verworven als liederenzangei-es. Na
een langdurig ziekbed stierf zij in 1860 te
Koburg. Haar leven werd ook beschi'even
door Alfred von Wolzogen, die o.a. mede
delingen doet over haar successen in
Frankrijk en Engeland.
Ik weet dat ieder leven waard is be
schreven te worden; dat één levensdag
van een schijnbaar onbeduidend mens
diepte-waarde heeft voor de romanschrij
ver. Het is mogelijk dat er in de samen
hang van de feiten uit het hier vermelde
leven aanleiding tot meerdere romans
schuilt; het is mogelijk dat de romancier
niet meer nodig heeft, dan wat ik er hier
van vertelde; de roman zou waarde heb
ben, als het een zelfstandig organisch
kunstwerk werd. Het leven van Wilhel
mine Schröder-Devrient zou niet de oor
zaak van, maar de aanleiding tot het
kunstwerk zijn. En wie dan het boek ge
lezen zou hebben zou altijd nog kunnen
zeggen, dat hij van die zangeres wel iets
meer zou willen weten. Maar zou dit dan
belangstelling of nieuwsgierigheid zijn?
HENDRIK ANDRIESSEN.
Jeep-bioscoop op de Grote Markt
Maandagmiddag van drie tot vijf uur
zullen vijf filmjeeps, bestemd voor de tro
pen, door Haarlem rijden. Om drie uur
wordt op de Grote Markt begonnen en twee
uur later komen de jeeps daar weer bijeen.
Dan zal een film vertoond worden. Enige
firma's hebben de aanschaffing van film
jeeps mogelijk gemaakt. De wagens zijn zo
ingericht, dat tot in de verste delen van
Indonesië films vertoond kunnen worden.
De jeeps zullen een belangrijk aandeel heb
ben in de ontspanning van de militairen.
