Rauter liet hoofdschuldige Griinewald
lot drie en een half jaar veroordelen
nazEEHro
Nederlandse verliezen
in Indonesië
Verbetering van hoger onderwijs
is dringend noodzakelijk
Dr. J. van der Eist
ten grave gedragen
C. DE WEERS
PANDA EN DE GEDACHTENMACHÏNE
Solidariteit
J A Z"
Wereldnieuws
ZATERDAG 18 DECEMBER 1948
Bunkerdrama
van Vught
De straf werd echter
niet ten uitvoer gelegd
Hoewel het over een maand precies
vijf jaar geleden zal zijn, dat 74 vrou
welijke gevangenen van het concen
tratiekamp Vught samengeperst wer
den in een cel, waarin volgens officiële
Duitse opgave slechts behoorlijke
slaapruimte was voor twee drie ge
vangenen, liggen vele bijzonderheden
over dit bunkerdrama nog vers in het
geheugen. Niet alleen werd na de be
vrijding door het proces tegen de thans
33-jarige Duitse „Aufseherin" Susy
Arts, die door het Amsterdams Bij
zonder Gerechtshof tot 15 jaar gevan
genisstraf werd veroordeeld, licht op
deze barbaarse strafmethode der
kampleiding geworpen, doch reeds een
maand na het gebeurde nam geheel
Nederland ervan kennis door middel
van de illegale pers.
Maar dat het bunkerdrama in het
„Konzentrationslager Herzogenbusch", zo
als het kamp in de officiële Duitse stukken
wordt genoemd, geleid heeft tot een con
flict achter de schermen van het régime,
dat Rauter en Himmler zich met het ge
beurde te Vught intensief hebben bemoeid,
en dat de voor het drama verantwoorde
lijke Duitse kampcommandant, Griinewald
door Rauter persoonlijk in arrest weid
gesteld en twee maanden later door het
tiende „S.S.- und Polizeigericht" te Vslp
tot drie en een half jaar gevangenisstraf
werd veroordeeld, dat alles is eerst dezer
dagen ontdekt door het Rijksinstituut voor
Oorlogsdocumentatie te Amsterdam. Na
speuringen in Duitse archieven hebben de
vondst van een menigte documenten tot
gevolg gehad, die het instituut thans de
gelegenheid hebben geboden het aehele
bunkerdrama, ook waar dit de voorge
schiedenis en de nasleep aan Duitse zijde
betreft, volledig te reconstrueren.
Rauter woedend.
Toen Oswald Pohl, chef van het S.S.-
Wirtschafts-Verwaltungs-Hauptamt, die
door Himmler was gemachtigd in Vught
een kampcommandant aan te stellen, de
ruim veertigjarige Adam Griinewald als
nieuwe kampcommandant bij Rauter in
troduceerde, wees deze Grünewald op de
zeer verantwoordelijke post, die hij ging
aanvaarden. Het uitlekken van uitwassen
kon immers de Duitse belangen in Neder
land slechts schaden.
Toen Rauter de eerste berichten over het
bunker-drama vernam, was hij woedend.
Griinewald werd achter slot en grendel
gezet. Hij had echter een noodkreet naar
zijn beschermer Poh-1 weten te zenden, die
prompt probeerde een proces tegen te hou
den. Pohl was diep verontwaardigd: „Tien
doden. Wie maakte zich daar druk over.
Aan het Oostelijk front sneuvelden ieder
uur meer Duitsers. Die zaak moest disci-
Ik heb mijn leven als
kellner gesleten
Serveerde veel dranken
en eten
Zelfs de lastigste klant.
Krees ik steeds op mijn hand
Dan serveerde ik „TIP"
moet U weten.
Inz. Hr. J, E. te Haarlem ontv. 1 fl. TIP.
(Adv.)
De radio geeft Zondag
HILVERSUM I, 401.5 M.
8.00, 13.00. 18.00, 23.00 uur Nieuws. 8.18
Ouverture „Les francs juges", Berlioz. 8.30
Platteland. 8.40 Barcarole. 9.12 Sport. 9.15
Gevraagde platen. 9.45 Geestelijk leven. 10.00
Zondagshalfuur. 10.30 Kerkdienst. 11.45 „Tus
sen kerk en wereld".. 12.00 Lichte muziek.
12.30 Zondagclub. 12.40 Pierre Palla, orgel.
13.20 Musette-orkest. 13.50 „Even afrekenen".
14.00 Etude in E, Chopin. 14.05 Boekbespre
king. 14.30 Concertgebouw-orkest onder Ed.
van Beinum, met Peter Pears, tenor, Haydn.
Purcell, Britten. Ravel. In de pauze: film
praatje. 16.30 Arthur Rubinstein, piano. 16.40
Sport. 17.00 Gesprekken. 17.15 Kamerkoor.
17.30 Ome Keesje. 17.50 Sport. 18.15 Biljarten.
13.20 Platen. 18.30 Strijdkrachten. 19.00 Ra-
diolympus. 19 30 Lichte muziek. 20.05 Repor
tage. 20.15 Opera-muziek. 21.00 Luisterspel.
21.40 Filmmuziek. 22.10 Luisterspel. 22.30
Kwartel in C (Dissonanten), Mozart. 23.15
Dansorkest. 23.45 Platen,
HILVERSUM II, 414.5 M., 218 M. en 1875 M.
8.00, 9.30, 13.00, 19.30, 23.00 uur Nieuws 8.15
Platen. 8.30 Morgenwijding. 9.45 Platen. 9.55
Hoogmis. 11.30 Platen. 11.40 Cyclus: De
pianoconcerten van Mozart. 12.15 Beant
woording van vragen. 12 35 Beniamino Gig'li.
12.40 Lichte muziek. 12.55 Zonnewijzer. 13.25
Lichte muziek. 13.50 Luisterspel. 14.05 Hoog
lied-motetten. 14.30 Gesprekken. 14.40 Ka
mermuziek. 16.40 Sport. 16.25 Uitzending uit
Dom te Wenen. 17.00 „Laatste advent". 18.30
Kerkkoor. 18.50 Orgelmuziek. 19.15 „Kent gij
uw Bijbel?". 19.45 Platen. 19.50 Boekbespre
king. 20.05 Gewone man. 20.12 „Uit en thuis",
gevarieerd ^programma 22.37 Reportage. 22.45
Gebed. 23.15 Utrechts Stedelijk Orkest.
Maandag
HILVERSUM I, 301.5 M.
7.00. 8 00. 13.00. 18.00, 20.00. 23.00 uur
Nieuws. 7.15 Gymnastiek. 7.30 Platen. 8.15
Gramofoonmuziek. 8.55 Vrouwenrubriek. 9.00
Platen. 9.30 Dansmuziek. 10.00 Morgenwij
ding. 10.15 Arbeidsvitaminen. 11.00 „Op den
uitkijk". 11,15 Orgelconcert. 12.00 Kwintet-
spelers. 12 30 Land- en tuinbouw. 12.33 In 't
spionnetje. 12.38 Metropole-91'kest. 13.20
Lichte muziek. 13.50 Edith Piaf, chansons.
14.00 „Wat gaat er om in de wereld". 14.15
Platen. 15.00 Cabaret. 16.00 Kamermuziek,
Mendelssohn, Fauré e.a.. 16.45 Musicalender,
17.30 Platen 17.45 „Parels". 18.20 Platen.
18.30 Strijdkrachten. 19.00 Film. 19.30 Inlei
ding tot muziekbegrip. 19.45 Landbouw-
rubriek. 20.05 Radioscoop. 22.30 Trio in Es,
Brahms. 23.15 Dansmuziek.
HILVERSUM II. 414.5 M„ 218 M. en 1875 M.
7.00. 8.00. 13.00. 19.00. 20.00, 23.00 uur
Nieuws. 7.15 Gewijde muziek. 7.45 Woord
voor de das 8.15 Lichte muziek. 9.00 Fluit en
piano. 9.15~Voor zieken 9.35 Gesprekken.
10.05 Symphonie concertante in Bes, Haydn.
10.30 Morgendienst 11.00 Pianowerken van
Fauré en Ravel. 11.20 Kerstverhaal. 11.40
David Hollestelle, bariton. 12.00 Lichte mu
ziek. 12.30 Land- en tuinbouw. 12.33 Koor
13.15 Mandoline-orkest. 13.45 Platen. 14.00
Schoolradio. 14.40 Kerstmuziek. 15.05 Octet
in F. Schubert. 16.00 Bijbellezing. 16.45 Cha
conne, Bach. 17.00 Voor kleuters. 17.15 Swee-
linck-kwartet. Gevraagde platen. 19.15 Boek-
Sport. 18.30 Gevraagde platen. 19.15 Boek
bespreking. 19.30 Reportage. 20.05 Strijk
kwartet: Kerstmuziek. 20.35 Luisterspel. 21.35
Residentie-orkest, Fauré. Roussel. 22.10 ..Be
veiliging van pensioenrechten". 22.30 Peter
Pears, tenor en Benjamin Britten, piano. 22,45
Avond-overdenking. 23.15 Symphonie no. 4
in e, Brahms.
'plinair worden afgedaan; een proces was
onzin."
Maar Rauter hield vol. Zijn conflict met
de chef van het S.S.-Wirtschafts-Verwal-
tungs-Hauptamt was een prestige-conflict
geworden. Seyss-Inquart stond achter hem
en Himmler zelf had zich met de zaak be
moeid. De zaak mocht niet in de doofpot.
Het proces m oe s t en zou plaats vin
den. En het vond plaats.
Rauter won zo de eerste ronde van de
strijd tegen Pohl.
Straf niet ten uitvoer gelegd.
De kampcommandant Grünewald werd
in het proces door zijn Duitse rechters
schuldig bevonden aan dood door schuld
van tien vrouwen. Voorbedachte rade was
niet aanwijsbaar, er was slechts sprake
van nalatigheid. Op deze gronden werd hij
veroordeeld tot drie en een half jaar ge
vangenisstraf met aftrek van een maand
voorarrest.
Toen Grünewald op 20 Maart 1944 in
Velp dit vonnis moest aanhoren, was hij
in feite al vrij man. "Pohl had het proces
niet kunnen verhinderen, maar dat een
van zijn kampcommandanten wegens zulk
een „belachelijk incident" meer dan drie
jaar zou worden ongesloten, dat was te
dwaas. Hij bewerkte Himmler, die blijk
baar niet ongevoelig was voor zijn argu
menten.
Toen Rauter Grünewald arresteren liet.
was hij buiten zichzelf geweest van ver
ontwaardiging. Medio Maart echter, zo
heeft het Rijksinstituut voor Oorlogsdocu
mentatie uit de archiefstukken kunnen
concluderen, was deze verontwaardiging
zover gezakt, dat hij er mee accoord ging.
dat Grünewald geen gevangenisstraf be
hoefde te ondergaan. Rauter haalde bak
zeil en verloor de tweede ronde in de strijd
tegen Pohl Zo kreeg de kampcommandant
zelfs acht dagen verlof om zijn familie in
Duitsland op te zoeken, om daarna in zijn
oude divisie, de S.S.-Panzer-Division
„Totenkopf", te worden opgenomen.
ië m 3Z M
CHIN. IND. REST. HONGKONG
HAARLEM. Smcdcstraat 21 - Teleloon 21375
.Adv.'
Enquete-commissie mag
opening van zaken geven
Van onze parlementaire redacteur
De Tweede Kamer verleende Vrijdag
middag machtiging aan de Parlementaire
Enquête-commissie om de processen-ver
baal van haar verhoren openbaar te ma
ken. Deze commissie stelt een onderzoek
in naar het regeringsbeleid iri de periode
19401945. Zij heeft reeds een groot aan
tal personen gehoord en tal van 'gegevens
verzameld.
's-Gravenhage, 17 December. De rege
ring maakt bekend, dat in de afgelopen
week tot haar leedwezen het volgende ver
lies werd geleden:
Kapitein H. M. Wieringa uit Groningen.
Overleden door oorlogsverwonding. op 10
December 1948.
In de vorige opgave werd vermeld:
J. P. A. v. d. Pol, gesneuveld 5 December
1948. Dit moet zijn: Soldaat le klas P. A. J.
v. d. Pal, afkomstig uit Beverwijk. Gesneu
veld 5 December 1948.
De. Koninklijke Marine en het Konink
lijk Nederlands-Indische leger- hebben in
de afgelopen week géén verlièzen gerap
porteerd.
Heringa Wathrich
HAARLEM
CENTRALE VERWARMING
TOHNSON OLIEBRANDERS
i Adv.)
Alléén verkrijgbaar in de DIANA filialen fe HAARLEM:
Grote Houtstraat 168 - te AMSTERDAMvan Woustraat 82,
telefoon 90730, Ceintuurbaan 430 en de Clercqstraat 28
SUPERKLASSE
TWEEDE KAMER
Bezwaren tegen verdere afgraving
van de St. Pietersberg
(Van onze parlementaire redacteur
Het gaat niet goed met ons hoger onder
wijs, betoogden verscheidene Tweede
Kamerleden Vrijdagmiddag in de vergade
ring, waarin de Onderwijsbegroting werd
behandeld. De minister ontkende het niet.
Ook hij maakte zich bezorgd over de ach
terstand, die ten opzichte van het buiten
land te constateren valt.
Bij de beantwoording van de sprekers gaf
hij toe, dat de outillage van onze universi
teiten niet meer up to date is. Vooral de
medische studenten beklagen zioh terecht.
Er moet natuurlijk iets gedaan worden.
Ook minister Rutten was daarvan over
tuigd. Doch dat zal tijd kosten. Hij vroeg
clementie en riep uit: „Ik moet u bidden
en smeken: heb geduld!"
Met ons technisch hoger onderwijs is het
niet beter gesteld. De Technische Hoge
school in Delft, bestemd voor 3500 studen
ten, wordt bezocht door 5400 studerenden.
Op de vraag, of uitbreiding te verwachten
is. antwoordde de bewindsman bevestigend.
De tweede Commissie-Holst, die de sprei
ding van het technisch hoger onderwijs be
studeert, zal nagaan, of reeds thans een
tweede Technische Hogeschool gesticht
moet worden, waar dat eventueel zal zijn
en hoe zij ingericht dient te worden.
Na de bevrijding gaven onze Universi
teiten een sterke stijging van het aantal
studenten te zien. In Utrecht waren er het
vorige jaar 4445. Daarna zakte het aan
merkelijk. In 1948 werden er 2573 inge
schreven.
Uiteraard zijn er heel wat wensen geuit.
Een ervan was de instelling van een leer
stoel in het Spaans aan de Utrechtse Uni
versiteit. De minister had evenwel geen
verzoek daartoe van de curatoren ontvan
gen en hij voelde zich niet geroepen om
zelf initiatief te ontplooien. Een andere be
trof de instelling van een leerstoel in de
homoeopathie. Wat dat betreft, wacht hij
het advies van de Gezondheidsraad af. Uit
breiding van het aantal hoogleraren in de
paedagogiek achtte hij, hoewel er inder
daad weinig zijn. nog niet urgent.
Aan het verzoek om bij de benoeming
van professoren aan de Rijksuniversiteiten
rekening te houden met de gereformeerde
geloofsbelijdenis zou hij voldoen. Een wets
ontwerp tot regeling van het wetenschap
pelijk onderzoek, zo verklaarde de minis
ter voorts, zal dezer dagen zijn departe
ment verlaten.
Enkele leden hadden hun ongerustheid
uitgesoroken over de eenziidige bezetting
van de zevende faculteit in Amsterdam
Met name vond men. dat de benoeming
van dr. Presser niet bekrachtigd behoort
te worden. Prof. Rutten antwoordde hierop,
dat hij het bericht van diens benoeming op
1 November ontvangen had. Voor de be-
'-rach+iwinT hii niet aan eer> Wmün go-
bonden. Hii zeide. dat hij er geen lang
durige zaak van zou maken, al wilde hij
haar nog eens rustig en met kalmte van
geest bekijken. In geen geval kon hij toe
zeggingen doen, in welke richting ook.
Dat de minister een toegeeflijk man kan
zijn, bewees hij, toen hij op zijn aanteke
ningen een vraag van mej. mr. Tendeloo
niet ontcijferen kon. Onder grote vrdlijk-
heid van de Kamer zei hij, dat hij de ge
achte afgevaardigde graag ter wille zou
zijn, want hij had al achter zijn (onlees
bare) notitie geschreven: „Ik zal uw wen
ken indachtig zijn"....
„Het betrof de collegegelden", hielp mej.
Tendeloo hem uit de droom.
Bij de afdeling „Natuurbescherming" be
treurden de heren W i 11 e m s (P.v.d.A.) en
Engelbertink (K.V.P.) de afgraving
van de St. Pietersberg bij Maastricht ten
behoeve van een daar gevestigde cement
fabriek. De heer W i 11 e m s diende een
motie in er zal Dinsdag over worden
gestemd om verdere afgraving onmoge
lijk te maken. De minister had er geen
bezwaar tegen, ofschoon hii de woonplaat
sen van mensen belangrijker vond dan die
van de ontelbare vleermuizen die in de St.
Pietersberg huizen.
Tenslotte is Vrijdagmiddag laat nog een
begin gemaakt met de behandeling van. de
afdeling „Kunst", waarbij de heren" Wel-?
ter (K.N.P.), Steinmetz (K.V.P-.).
Willems (P.v.d.A.) en P e t e r s (K.V.P.)
spraken. Eerstgenoemde uitte de wens,1 dat
op de lagere school eenvoudige lessen in
aesthetiek gegeven zullen worden. De heer
Steinmetz vroeg om meer subsidie "voor
de Nederlandse Opera. Het is hier „Uw geld
of haar leven", zei hij.
Vele honderden uit deze omgeving en
uit _alle delen van het land, hebben Vrij
dagmiddag door hun komst naar Heem
stede getuigd van hun waardering, liefde
én genegenheid voor dr. J. van der Eist,
wiens stoffelijk overschot, bedolven onder
eén overstelpende hoeveelheid bloemen en
kransen, op de Algemene Begraafplaats
ten'.grave werd gedragen.
Onder de belangstellenden waren ver-
Tëgeny/Pordigers der overheid, van het
ondecy/ijs in al zijn geledingen en van
allé gezindten, van culturele organisaties
op;' velerlei terrein; er waren natuurlijk
heit bestuur en de docenten van het Chris
telijk Lyceum en leerlingen en oud-leer
lingen, die zich bij de aankomst van de
stoet op de dodenakker in rijen langs de
Gröenendaalkade hadden opgesteld.
,"Ds. G. A. Barger vertolkte op verzoek
van" -de nabestaanden de gevoelens van
atfeir die bij het leven en het werk van de
thafts „ontslapene betrokken wai*en. Daar
de aula niet alle aanwezigen kon bevat
ten, werd zijn lijkrede door middel van
luidsprekers tot hen die buiten wachtten
overgebracht.
„Wij zijn hier bijeen als zeer geslagen en
diepgeschokte mensen en geen wonder,
want wij kunnen zonder enige overdrij
ving zeggen, dat door het plotseling weg
rukken van Van der Eist wij allen een zeer
groot verlies hebben geleden".
Ös. Bargèr herinnerde aan het gezins
leven, waarin dr. Van der Eist, ondanks
'het verdriet, dat daar vaak was van ziekte
en pijn, een op merkwaardige wijze ge-
eleveerde figuur Was,, die wist te dragen en
in -positieve zin stond- tegenover de moge
lijkheden van het leven. Dan is daar de
schoolgemeenschap, waaraan hij achttien
jaar met hart en ziel heeft gewerkt, die
door hem is gedragen en gestempeld, waar
van hij de ups en downs heeft meegemaakt,
vooral in de oorlogsjaren en in de verwik
kelingen die er op volgden.
Ds. Barger verheelde niet, dat dit ver
scheiden hem persoonlijk aangreep, waar
het juist drie weken geleden was, dat dr.
Van der Eist hém toesprak in de leraars
kamer van het Lyceum ter gelegenheid
van zijn vertrek.
De spreker herinnerde er aan, dat er in
het leven van dr. Van der Eist na moei
lijke jaren een opbloei gekomen was, zo
merkwaardig als men maar zelden in het
leven van de mens aantreft. Hij was be
scheiden en het heeft lang geduurd voor
dat bredere kringen iets bespeurd hebben
van zijn grote intellectuele en artistieke
gaven, waarvan de vruchten plotseling te
voorschijn traden. Ds. Barger herinnerde
ook aan de dagen, waarin hij met dr.
Van der Eist door dezelfde oorzaak het
zelfde lot had gedeeld en hoe ook toen
bleek, dat dr. Van der Eist zeer geschokt
kon zijn door het menselijk leed. doch
zich tegelijkertijd met grote geestkracht
daar bovenuit wist te tillen en hoe hij ook
in het concentratiekamp deed wat in zijn
vermogen was om te steunen.
Als men zijn tekeningen beziet, zo ver
volgde ds. Barger, dan ligt daarin een
worsteling om licht. Zo was ook het leven
van deze man, die zich thuis kon voelen
bij mensen van welke geestelijke richting
ook, omdat hij zocht naar de kern. Mogen
wij de zin van dit mensenleven verstaan,
behouden en doorgeven; ik ben er van
pyertuigd, dat hij in onze herinnering zal:
blijven voortleven.
Ds. Barger besloot met het voorlézen
van de negentigste Psalm, waarin hij even
eens een worsteling tussen licht en donker
zag, maar waarin ook de zekerheid van de
bevestiging van Gods werk overheerst.
De zoon van dr. Van der Eist sprak,
méde namens zijn moeder, een woord van
dank.
Aan de groeve reciteerde de predikant de
Geloofsbelijdenis en bad hij het Onze
Vader.
Een brug boven een brug
in Vianen
De A.N.W.B. deelt mede dat op 23
December de vaste oeververbinding te
Vianen in de grote verkeersweg Utrecht
's-Hertogenbosch hersteld zal worden. Op
deze datum wordt een Baileybrug voor hét
verkeer opengesteld, welke anderhalve
meter boven de eigenlijke en nog niet ge
reed zijnde brug ligt.
Op de Baileybrug zal slechts éénrich-
tingverkeer wórden toegepast. De schip
brug verdwijnt op dezelfde datum.
TWEEDUIZEND GULDEN BOETE VOOR
TE DURE BANKETLETTERS.
De tuchtrechter voor de prijzen te Am
sterdam, veroordeelde de eigenares van
een banketbakkerszaak in Amsterdam tot
een geldboete van 2000.
Voor Sint Nicolaas verkocht zij banket
letters van ongeveer 500 gram voor 7.50
per stuk, dit is ongeveer 5.te veel. Zij
placht erbij te zeggen, dat de prijs wel wat
hoog was, maar dat men dan ook iets
buitengewoons kreeg. De tuchtrechter zei
er bij, dat bakkers, die nu gesnapt worden
voor het verkopen van "banket tegen te
hugeprijzen (Kerstkransen) aanmerkelijk
hogere geldboeten zullen krijgen.
Kerstgrafificaties
Betaalt voor Herencostuums 20 tot 100 gld.
Winterjassen. Dameski. enz. goede prijzen
KAMPERVEST 45 - HAARLEM - TEL. i7825
(Adv.)
Het College van Rijksbemiddelaars deelt
mede, dat inzake het verlenen van even
tuele Kerst- en Nieuwjaarsgratificaties nog
onverminderd van kracht is de beschik
king van dit college van 19 April 1948,
welke gepubliceerd is in de Staatscourant
van 23 April 1948.
In deze beschikking is bepaald, dat be
halve de reeds vóór de oorlog beslaande
uitkeringen voor gratificaties, vacantietoe-
slagen en dergelijke, in 1948 gratificaties
mogen worden uitgekeerd, waaraan in
totaal tezamen niet meer dan 2 procent van
het jaarloon besteed mag worden.
Ter vermijding van misverstand wordt
er de aandacht op gevestigd, dat andere
uitkeringen dan bovengenoemde niet zijn
'toegestaan zonder bijzondere toestemming
van het College van Rijksbemiddelaars.
Deze toestemming wordt slechts in uit
zonderingsgevallen verleend.
Vervroegde uitbetaling van loon verzocht
Zowel de Eerste Kerstdag als de Nieuw
jaarsdag vallen op Zaterdag.
De Stichting van de Arbeid dringt er
daarom bij de werkgevers op aan. zo moge
lijk reeds op Donderdag tot uitbetaling van
weeklonen over te gaan.
Op deze wijze worden de gezinnen der
betrokken arbeiders in de gelegenheid
gesteld hun inkopen op Vrijdag te doen.
Ook Kerk en Vrede vraagt:
„Geen wapengeweld in Indonesië"
Het hoofdbestuur van „Kerk en Vrede",
de Nederlandse groep van de „International
Fellowship of Reconciliation" heeft zich tot
de minister-president, de ministers van
Overzeese Gebiedsdelen, Buitenlandse Za
ken, Oorlog, Marine, de voorzitters der
beide Kamers der Staten-Generaal en de
fractie-voorzitters der regeringspartijen in
béide Kamers gewend met een telegram
waarin gezegd wordt:
„Refererende aan de brief van de Synode
der Nederlandse Hervormde Kerk inzake
de situatie in Indonesië doen ondergeteken
den een dringend beroep op allen, die ge
roepen zijn beslissingen te nemen tot op
lossing van de grote moeilijkheden in de
verhouding der beide volken, zich uitein
delijk te laten leiden door het evangelie
van Jezus Christus en derhalve geen toe
vlucht te nemen tot maatregelen van wa
pengeweld. dat niet alleen geen werkelijke
oplossing brengen kan, maar de spanningen
op een niet te overziene wijze zal doen
toenemen, doch dat bovenal een weg is.
waarop nimmer Gods zegen rusten kan.
Dit telegram was getekend door nrof. dr
G. J. Heering, voorzitter: J. J. Wentink.
secretaris: ds. J. J. Buskes Jr.. A. Elffers
Azn., C. T. Elsgeest, ds. M. Hi nlooen, ds.
,T. B. Th. Hugenholtz, ds. T. O. Hylkema,
H. J. Lankhorst en ds. Kr. Strijd.
Negen jaar geëist tegen
oprichter van „Oostrederij"
Voor de Rotterdamse kamer van het
Haagse Bijzondere Gerechtshof heeft te
recht gestaan de 57-jarige W. N. A. K.
Hij werd er van beschuldigd ten behoeve
van de vijandelijke oorlogvoering en van
nationaal-socialistische doelstellingen als
enige firmant van een Rotterdams stuwa-
doorsbedrijf en als directeur van een
transportmaatschappij, cargadoorswerk
zaamheden te hebben venricht. Voorts zou
hij de bouw van Hansa-schepen op Ne
derlandse werven hebben bevorderd en
voor -Duitse ondernemingen bestemde Ne
derlandse effecten tot een bedrag van on
geveer twee millioen gulden hebbën aan
gekocht. Verder zou hij oprichter van de
N.V. Oostrederij en de Nederlandse Oost-
binnenvaartrederij dochterondernemin
gen van de Nedeidandse Oostcompagnie)
zijn geweest.
Verdachte was sinds 1933 lid van< de
N.S.B. Hij was districtleider, gildeleider,
kringleider en leider van het Zeemans
front geweest. Uit de stukken bleek, dat de
firma geregeld transporten voor de Duit
sers had uitgevoerd. Onder andere waren
van Joodse landgenoten geroofde meubelen
gedurende anderhalf jaar via Delfzijl,
waar een kantoor van de firma was ge
vestigd, naar Duitsland vervoerd.
Verdachte beweerde dat hem hiervan
niets bekend was geweest.
De advocaat-fiscaal eiste negen jaar ge
vangenisstraf en ontzetting uit de kies
rechten.
Rooms-Katholieke kerk in
Hongarije wil onderhandelen
De Rooms-Katholieke kerk in Hongarije
heeft medegedeeld, dat zij bereid is te
onderhandelen over een overeenkomst met
de regering ter regeling van alle geschillen
in de betrekkingen tussen kerk en staat.
Uranium-positie verzekerd
David Liliënthal, de voorzitter van de
Amerikaanse commissie voor atoomenergie,
heeft te Denver in de Amerikaanse staat
Colorado verklaard dat de wereldvoorraad
van uranium, dat voor het vrijmaken van
atoomenergie gebruikt kan worden, „voor
onbepaalde tijd" verzekerd is.
Liliënthal legde deze verklaring af op een
persconferentie om de berichten tegen te
spreken, dat de voorraden grondstoffen
voor het maken van atoombommen in 30 of
40 jaar op zouden zijn.
„Het zoeken naar uranium op de huidige
grote schaal kan de ontdekking van nieuwe
vindplaatsen ten gevolge hebben, die de
huidige schatting van de wereldvoorraad
uranium aanzienlijk zal veranderen", aldus
Liliënthal.
46. „Ha, die hebben we in elk geval terug,'
zei Panda tevreden, terwijl hij zich bultte en de
gedachtenmachine opraapte, die Bulk bij zijn
val verloren had. „Dat zal de projessoi plezier
doen en Bulk kan er tenminste 'geerï' flauwe
kunstjes meet mee uithalen. Professor! Profes
sor!'' Professor Dommel, die er eindelijk in ge
slaagd was, van zijn bank af te komen, kwam
haastig aangesneld. De tranen schoten hem in
de ogen, Tóen hij zag, wat Panda hem toereikte.
„Ach kereltje, wal heb je dal voorbeeldig ge
daan Mijn' uitvinding! Gered! Veilig. Beter tien
ui hii) dingen it\ de hand, dan een lege in de
lucht!" Hij kreeg er maar niet genoeg van, om
Panda goedkeurend op de schouder te klop
pen, tot de commissaris hem bars in de rede
viel. „Allemaal goed en wel," snauwde hij,
„maar waar is die schurk nu weer gebleven?
Op deze manier krijgen we hem nooit t,e pak
ken." „Hij is de deur uit gerend," wees Panda,
„en daar op de hoek is hij rechtsaf
t was een oud en armetierig man
:>ns om vuur vroeg voor zijn verftS*®®
sigarenpeuk m een Amsterdamse huiL
niet direct uitmunt door de respectah iL
van haar bewoners. Zijn verlangen»
daarmee niet uitgeput, want hij inform'31*11
tevens of wij geen werk voor hem Xrde
Nadat wij hem zeer tot zijn gerusts?^"
haddpri mppppHpelH Hat j. s^'Uns
hadden meegedeeld dat wij de stati
werkgever nog niet hadden bereikt h Vatl
hij in een onregelmatige pas met nfflË°n
te sloffen teneinde ons in d° ~~i- 1110
wij
te stellen een op treurige toon uitgewrnu
referaat betreffende zijn benarde oSST
dagheden aan te horen, ar"
„Ik hep een jaor in de lilt geseite"
hij somber, „en nou wil gein mins me in-
aonstelle. U kaakt me der toch nie wTL
om aon hè?" "Waod
„Zeker niet", zeiden wij tolerant als
zijn.
„Ik laup al fier weke te soeke" deeri-
hij knorrig mede en veegde met de'rug i-
zijn hand langs zijn neus. „en ik ken nil
finde. En nou ken ik wel naar de DIJW
maor ja, wat sal ik je segge.z-jn stem'
dwaalde weer weg in de gemelijkheid om
zijn ellende.
Hij liep tien passen zwijgend verder en
waagde toen: „Azzu misschien een klaanie
haadjeIk bedoel maar het is allemaal
so beroerd en die gefangenis en so.
azzu misschien wat ken
Niet direct een logisch verhaal dit, maar
wij voelden wel waar hij heen wilde.'
s je er
„Neen", wezen wij terecht,
weer boven op wil komen moet je gaan
werken en niet bedelen. Dat is veel beier
voor je." (En voor ons, dachten wij er bij)
Wij passeerden een haringstalletje, Zün
blik viel op de „extra-malse van Jaa'""%n
hij zei dromerig: „Al wazzet maar een
maffie. Om een paar harinkies te' koune
Ik hep sinds gistere nie gegete en gein cent
meir op sak".
„Neen", zeiden wijweer en versnelden
de pas. Hij gaf het op en bleef voor de
kar staan. Het water liep hem uit de mond.
Toen kreeg ons betere ons de overhand
„Gaan wij naar een goed-verwarmd huis
met dampende schalen op tafel", dachten
wij, „hébben wij nog geld op zak. Staat
daar een arme sloeber in de kou met niks
in de maag en bitterheid in het hart."
Wij keerden terug op onze schreden e»
gaven hem een gulden, wat niet duur is
voor een extra portie zelfvoldaanheid.
„Hier beste man", spraken wij, „verkwist
hem niet". Ach, ach, wat keek hij dankbaar
Terstond liep hij weer met ons mee en her
vatte de draad van zijn somber exposé.
„So'n gefangenis is iets ferschrikkelijks"'
zuchtte hij,
„Ja, ja", zeiden wij en vergaten toen te
vertellen dat het in de oorlog was geweest
„wij weten daar alles van. We hebben ook
anderhalf jaar gezeten".
„Wat!", schreeuwde hij ontzet, „hejjeook
geseite. Maar dan wil ik jou nie ferlinke.
Hier hejje je piek weer terug haur, ouwe
jonges."
Hij snelde heen en liet ons achter met
de verwarrende gedachte dat wij een eer
lijk mens hadden ontmoet. W. L. B.
De beste wekker
Het laagst in prijs
i.KTin
3UUEUER-H0R106ER
HAARLEM CJ
BARTIU0RI55TR. 2
TEL. 15001
U DEN WAG
SPUISTRAAT II»
(Adv.)
Staking. Het door de communisten be
heerste Italiaanse vakverbond heeft een
staking van 24 uur van al het rijksper
soneel gelast met ingang van Zondag te
middernacht. Het vakverbond is van
mening dat de 42 milliard lire door de
regering bestemd tot verhoging der
salarissen van het personeel, niet vol-
.doende zijn. Ook enkele categorieën
semi-rijksambtenaren, zoals spoorweg
personeel zullen tot staking worden
opgeroepen.
Impasse. Naar te Belgrado wordt verno
men, heeft een Tsjechoslowaakse han
delsmissie Joegoslavië verlaten omdat
een impasse was ontstaan in de bespre
kingen over het sluiten van een han
delsverdrag. Diplomatieke waarnemers
brengen de impasse in verband met de
onlangs in Moskou gehouden handels
besprekingen tussen Tsjechoslowakije
en- de Sovjet-Unie, waar waarschijnlijk
ook van gedachten gewisseld werd
over de handelsbetrekkingen met Joe
goslavië.
Bezinning. Willy Messerschmidt, de ont
werper van Duitse bommenwerpers en
jagers, is overgegaan tot het maken
van stalen montagewoningen. (RTR)
Recht. De vergadering die te Bonn een
nieuwe Duitse grondwet opstelt, heeft
een brief van een Duitse timmerman
ontvangen, waarin wordt verzocht de
Duitsers „het onvervreemdbare demo
cratische recht" toe te .staan om drie
vrouwen te hebben. Dit belette echter
de Beierse rechtbank te Ulm niet om
een andere man die drie vrouwen had,
tot een jaar gevangenisstraf te ver
oordelen, ongeacht verdaehte's ver
weer, dat hij te verlegen was om zijn
vrouwen te vertellen, dat hij nog twee
andere echtgenoten, had.
Wolkbreuk. Er zijn honderden doden en
duizenden vermisten als gevolg van de
wolkbreuk boven het Zuiden van de
provincie Minas Geraes in Brazilië. Te
Leopoldina zijn 142 doden en honder
den vermisten. Duizenden personen zijn
dakloos. In de stad Santo Antonio
Padua, in het Noorden van de provincie
Rio die eveneens door de waterhoos is
getroffen, telt men 170 doden. Ook
daar zijn honderden vermisten. In deze
stad zijn meer dan 50 huizen verwoest.
Rundschau. Vijf redacteuren van de
„Tagliche Rundschau", het officiële
orgaan van het Sovjet-Russisch mili
tair bestuur in Duitsland, zijn met hun
gezin naar de Westerse zóne uitgewe
ken. Zij verlieten de „Tagliche Rund
schau" na het vertrek van graaf Hem-
rich von Einsiedel, de kleinzoon van
Bismarck, die artikelenschrijver was
aan dit blad, en zoals reeds gemeld
kortgeleden eveneens naar het Westen
is uitgeweken.
