c
Wereldfederalisten betogen
J
Duitse jeugd heeft nog steeds
niet de weg terug gevonden
Bezielde bijeenkomst in Concertzaal
Overheid, opvoeders en ouders
gaan euvel der „beeldromans" bestrijden
Nederland in offers en tabellen
QKort en Bondig
De 9 Muzen
DONDERDAG 6 JANUARI 1949
IJMÜIDER COURANT
5
Langdurige krijgsgevangenschap heeft velen
geestelijk en lichamelijk ontwricht
Speciale reportage)
Meer dan dertig percent van de in Rus
land vrijgelaten Duitse soldaten moest, tot
voor kort. onmiddellijk bij aankomst in het
vaderland naar een ziekenhuis worden
vervoerd. Na Juli is daar gelukkig een vrij
sterke verbetering in gekomen, maar ook
nu verkeert nog altijd minstens tien per
cent van de terugkerenden in een lichame
lijk en geestelijke toestand die langdurige
verpleging in een hospitaal noodzakelijk
maakt.
Overigens is dit slechts een enkel onder
deel van het grote, beangstigende probleem
dat de in Rusland eindelijk vrijgelaten sol
daten aan Duitsland bieden. Er zijn nog
veel andere aspecten en die zijn zeker niet
minder erg. Tijdens een kort bezoek aan
ons land heeft de Duitse kapelaan Ger-
mann uit MühlheimEssen ons daarvan
verteld.
Ongeveer 630 Duitse mannen komen er
per dag gemiddeld bij Friedland over de
grens tussen de Sovjet-Russische en de
Engelse zone, mannen in de leeftijd van
20—35 jaar, die de kracht van een natie
moeten vormen. Zij keren veelal terug als
wrakken, murw gemaakt door een jaren
lange gevangenschap. Dat de laatste tijd
hun lichamelijke toestand bepaald beter is
dan in de eerste helft van dit jaar, ziet
kapelaan Germann als een gevolg van het
feit dat men er in Rusland eindelijk in ge
slaagd is de hongertoestanden in de ge
vangenkampen althans enigermate te over
winnen.
Vrouwen in de kolenmijnen
Voor de vrouwen en meisjes geldt die
verbetering overigens nog niet. Velen van
haar gingen met het Duitse leger mee naar
het Oosten en geraakten aldus eveneens
in krijgsgevangenschap. Zij kwamen in
Tiflis en werkten daar in de kolenmijnen,
sommige van hen drie jaar achtereen. Zij
mochten niet schrijven, ontvingen geen
post en genoten geen geestelijke verzor
ging.
Zij, die uit. Rusland gekomen zijn, de
mannen en de vrouwen vertellen niet veel
van hun leed. Zij zijn stil geworden en in
zichzelf gekeerd, zij hebben geen interesse
voor enigerlei initiatief. Dat is, zegt kape
laan Germann, het kenmerk van allen, die
terugkeren en het is een ontzagwekkend
probleem om daar weer verandering in te
brengen. Opwinden kunnen zij zich niet
en zij willen geen stelling nemen tegenover
de grote vraagstukken van deze tijd, op
politiek noch kerkelijk gebied.
Er is een groep, maar het is helaas een
zeer kleine, die de zwakheden van alle
ideologiën is gaan zien en begrijpen en
gelovig is geworden. Bij hen vindt men
ook de nieuwe jeugdleiders, die als het
ware van de grond af weer moeten opbou
wen, omdat ook bij de jongeren de idealen
zijn zoek geraakt. En omdat het kan
niet worden ontkend talrijke jongeren
voor de huidige jeugdbeweging zo weinig
voelen, omdat de uniformen nog ontbreken
en er te weinig gemarcheerd wordt. Men
ziet blijkbaar niet genoeg aan de jeugdbe
weging van thans, die nog tasten moet.
naar haar definitieve vorm, en hoüdt zich
daarom voor een aanzienlijk deel nog af
zijdig.
Het grootste deel der terugkerende sol
daten wil niet werken en vooral ook niet
denken. Zij willen zich voor de vele ont
beringen alleen maar schadeloos stellen
door dansen en feesten en drinken en alles
vergeten in een dolle roes.
Merkwaardig genoeg is deze kwaal op
het platteland erger dan in de grote steden.
In barakken en nissenhutten
Om het Duitse volk tot bezinning en tot
rust te brengen is dragelijke huisvesting
zeker even belangrijk als wat meer voed
sel, meent kapelaan Germann. Hoe ont
zaggelijk veel ontbreekt daar echter nog
aan. Aan de buitenkant van de steden kan
men ze zien, de barakken, nissenhutten,
waarin duizenden voor het merendeel
teruggekeerde krijgsgevangenen bij een-
hokken. Niemand bekommert zich om hen,
omdat de staat noch de particulier de mid
delen heeft om deze volkomen verwaar
loosde schepselen kinderen dikwijls nog
te helpen. Er worden wel pogingen in
die richting gedaan. In de grote steden
worden panden gebouwd of ruïnes weer
bewoonbaar gemaakt voor de inrichting
van de zogenaamde Heimstatter, waar de
mannen althans een dak boven hun hoofd
vinden en de meest noodzakelijke verzor
ging. Het is echter te ontoereikend om op
het grote probleem beduidende invloed te
kunnen uitoefenen.
Verwilderde jeugd
Kapelaan Germann wees er tenslotte op,
dat er ook moeilijkheden zijn met de jeugd,
die niet in de oorlog is geweest. Van onder
wijs is in de jaren van de oorlog practisch
niets gekomen. Zij hebben leren vechten,
deze meisjes en jongens, om het bezit van
een paar .aardappels, een oude jas of'een
gehavend paar schoenen, zij hebben hun
energie moeten besteden voor allerlei za
ken, die anders de zorg zijn der ouderen.
Deze kinderen zijn zonder idealen, gees
telijk verwilderd en aan elk disciplinair
denken onttrokken. Zij hebben een gat in
hun denk- en ontwikkelingsvermogen en
kennen de meest primitieve dingen soms
niet, maar toch acht de kapelaan hen gees
telijk niet ongeneeslijk ziek.
Lichamelijk is hun conditie helaas dik
wijls erger. De vreselijke woningnood, de
slechte voeding en kleding hebben dat
natuurlijk in de hand gewerkt. Een onder
zoek op een aantal volksscholen wees uit,
dat ongeveer dertig procent der leerlingen
lijdende is aan tuberculose.
De eerste en belangrijkste taak in het
Duitsland van thans moet zijn om die kin
deren te redden, die nog te genezen zijn.
Kapelaan Germann hoopt dat er ook van
buiten de grenzen bij dit menslievende
werk wat meer steun zal komen.
Nog steeds:
nonferro-„schandaal"
Volgens de te New York verschijnende
„Daily News" is van de zijde van de Ame
rikaanse aluminiumindustrie het voorstel
geopperd, dat het Congres een volledig
onderzoek zal instellen naar de door
Howard Bruce, de waarnemende admini
strateur van het Marshallplan geuite be
schuldiging, dat Engeland. Nederland en
België misbruik zouden hebben gemaakt
van ECA-gelden door aluminium, aange
kocht in het kader van het plan-Marshall,
weer naar Amerika te verkopen.
De heer Carl H. Bruton, secretaris van
het Aluminium Research Institute, heeft
gisteren verklaard, dat hij voorstander is
van een onderzoek door het Congres.
De „Daily News" verneemt voorts uit
Washington, dat men in regeringskringen .te
kennen heeft gegeven, dat Amerika alle
toewijzingen van aluminium en .andere
strategische materialen aan de West-Euro
pese landen zal opschorten, totdat het
mysterie van de import van deze metalen
zal zijn opgehelderd. De Economie Coope
ration Administration zal binnen 48 uur
een uiteenzetting geven van de „gehele ge
schiedenis" van het aluminium-conflict,
aldus werd vandaag aan het blad mede
gedeeld.
DE „WILLEM BARENDSZ"
PRODUCEERDE REEDS 1532 TON
TRAAN.
Tot en met 26 December had de „Wil
lem Barendsz' geproduceerd 9.196 vaten
(1532 ton) traan en 3.338 vaten (639 ton)
spermolie.
PER AUTO NAAR NEDERLAND—
BELGIë.
De minister van Verkeer en Waterstaat
heeft goedgevonden dat desgevraagd door
de Rijksverkeersinspectie ontheffing van
het Zondagsrijverbod kan worden verleend
op Zondag 13 Maart, aan houders van
plaatsbewijzen voor de interland voetbal
wedstrijd NederlandBelgië van en naar
het Olympisch Stadion te Amsterdam. Bij
uitreiking van een ontheffingsbewijs
wordt het entrée-bewijs van de aanvrager
aan de achterzijde van een stempel van
de betreffende R. V. I. voorzien.
Eén wereld of geen
Dit soort lectuur moet verdwijnen of „veredeld" worden
Record aantal bezoekers
aan Frans Halsmuseum
Het bezoek aan de tijdelijke tentoon
stellingen in het Frans Halsmuseum te
Haarlem mag teleurstellend zijn, de per
manente verzameling trekt steeds meer
belangstelling.
In het afgelopen jaar werd zelfs sedert
de oprichting van het museum een record
aantal bezoekers geboekt, namelijk 27259.
Met dit getal werd het cijfer van 1947 zelfs
nog met 9.000 overtroffen.
Buitenlanders vormden het leeuwen
aandeel van deze bijna dertigduizend zoe
kers naar schoonheid; de Haarlemmers
bleven ver in de minderheid.
Het opgeven van het daggemiddelde
heeft geen enkele zin, het aantal bezoekers
gaat op en neer met het kwik in de ther
mometer en schommelt grillig, gelijk de
wijzer van het weerglas, waarbij het won
derlijke feit zich voerdoet, dat een flinke
regenbui het museumbezoek zeer stimu
leert. Dat de oude meesters op hun voor
deligst uitkomen bij zonneschijn, is nog
maar tot enkelen doorgedrongen.
Op tien tot vijftien bewonderaars per
dag kunnen Hals en de zijnen wel rekenen,
maar een stortbuitje in Augustus doet de
curve van de bezoekstatistiek soms ineens
uitschieten tot 600, een „omzet" waarop
menig bioscoopexploitant in de zomerdag
jaloers zal zijn.
De schatkamer tussen de beide Heilig
landen blijft er zelf evenwel onbewogen
bij, of er nu twee of tweehonderd voeten
haar drempel overschrijden. Zij is op ieder
tijdstip bereid de dorst naar schoonheid
zowel van de enkeling als van de massa te
lessen en eist daartoe alleen een ontvanke
lijk gemoed van hen, die tot haar komen.
Maar voor de heer Baard en zijn staf
ligt er in de toenemende belangstelling
voor het Huis van Hals toch een grote
bevrediging. Moge dat in 1949 zo blijven;
nog beter: moge het percentage der stad
genoten-bezoekers de verbetering onder
gaan, die het zo dringend nodig heeft.
Faillissementen
De rechtbank te Haarlem heeft in staat
van faillissement verklaard: Jannus de Vries,
zaakdrijvende onder de naam firma Chemi
sche Fabriek de Moriaan, te Koog aan de
Zaan, Hyacïnthstraat 57. Rechter-commissa-
rïs: mr. C. G. Bijleveld Curator: mr. H. M.
C. Dekhuijzen. advocaat en procureur te
Zaandam.
Wegens het verbindend worden der enige
uitdelingslijst is geëindigd het faillissement
van: de nalatenschap van W. J. van Steen,
in leven reder en transportondernemer te
Haarlem.
(Speciale reportage)
De beeldroman staat momenteel in een
heel slechte reuk. Van alle kanten komt
er critiek los op deze verhalen-in-teke-
ningen en de minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen vond het zelfs
nodig om een circulaire aan de onderwijs-
instanties te richten met het verzoek aan
de leerkrachten om op tactische wijze aan
de jeugd duidelijk te maken dat de beeld
romans populair gezegd over het
algemeen rommel zijn.
Met deze 'reactie.van de overheid is een
nieuwe fase bereikt in de strijd tegen deze
sensatielectuur, welke alleen "maar sensa
tioneel en prikkelend is en nergens appel
leert aan de hogere instincten. Een strijd,
welke hoofdcommissaris S. W. Molenaar
van de Groningse politie, is begonnen,
hoewel hij in een onderhoud, dat wij over
dit onderwerp met hem hadden, de „eer"
geheel toezwaaide aan „De Groene" die
1 Mei 1948 een artikel publiceerde over
„gifleetuur". Hij vond in dat artikel aan
leiding om de zedenpolitie op te dragen
een onderzoek in te stellen naar de situa
tie in Groningen.
Dit onderzoek leverde, naar de heer
Molenaar ons verzekerde, verrassende re
sultaten op. De beeldroman bleek, zowel
door "de leerlingen-van de laagste klassen
der middelbare scholen als door die van
de hoogste klassen der lagere scholen in
het algemeen verslonden te worden. De
boeken werden door de jongens en meisjes
onderling verruild en verkwanseld en ook
dat gaf aanleiding tot minder gewenste
toestanden.
Maar dat zal toch niet de aanleiding
zijn geweest, dat u deze zaak verder heeft
aangepakt?
Neen. Hoofdzaak was dat ik de beeld
romans in het algemeen slechte lectuur
vond. Het is sensatie en nog eens sensatie,
hier en daar zelfs grenzende aan porno-
graphie. In alle opzichten prikkelend en
opwindend en hoewel de jeugd verzot
blijkt op dergelijke boekjes meende ik
toch, dat er aanleiding was om hier een
stokje voor te steken. Temeer omdat de
gemakzucht door het alleen-maar-zien-
van-plaatjes wordt aangewakkerd en de
jongens en meisjes misschien zelfs te lui
worden om goede boeken te lezen.
De resultaten van het onderzoek in de
stad Groningen werden ter kennis ge
bracht van de procureur-generaal te
Leeuwarden en van het rijksbureau Cri
minele Voorlichting van het ministerie van
Justitie in Den Haag. Dit bureau stelde
daarna een landelijk onderzoek in en ook
daarbij kwam vast te staan dat de beeld
romans zich in een ontstellende populari
teit mogen verheugen.
Een andere bevinding was dat de gees
telijke vader van deze wanproducten een
Nederlander is, die in Engeland woont.
De minister van Justitie heeft er zich
langdurig op beraden wat er gedaan moest
worden om paal en perk aan deze beeld
roman-hartstochten te stellen. Een moei
lijk vraagstuk, want aan de hand van de
tegenwoordige wetgeving was het niet goed
doenlijk om met succes op te treden.
In ons land hebben wij gelukkig weer
persvrijheid en dit recht is ons dierbaar.
Natuurlijk kon wel worden getracht om
met een aanvulling in de wet de beeldro
mans te verbieden, maar de vraag is of
dat verstandig zou zijn, want verboden
lectuur blijkt helaas altijd de meest be
geerlijke te zijn.
Gezamenlijk offensief.
Daarom is tenslotte een andere weg ge
vonden. Via het onderwijs worden ook de
ouders ingeschakeld en tezamen met deze
wil men nu trachten, de jeugd te wijzen
op het belachelijke en onsmakelijke van
de beeldromans. Naast deze min of meer
negatieve bestrijding wordt overwogen,
om er ook iets positiefs voor in de plaats
te stellen door goede jeugdlectuur op de
markt te brengen en eventueel eveneens
goede beeldromans.
U publiceert voor de jeugd immers ook
een soort beeldroman in uw krant, aldus
de heer Moolenaar, maar „Panda" is er
een van de goede soort, evenals bijvoor
beeld „Tom Poes", omdat de goed gete
kende en onschuldige plaatjes worden
aangevuld door een geestige tekst.
Denkt u dat de toeneming van de jeugd
criminaliteit in rechtstreeks verband staat
met de beeldromans?
Ik zou die vraag met een wedervraag
willen beantwoorden: is het niet mogelijk
dat beide verschijnselen in dezelfde oor
zaak wortelen? In ieder geval geloof ik niet
dat het drama te Enkhuizen in verband
staat met de beeldromans zoals van som
mige zijden wel is gesuggereerd. De jeugd is
tengevolge van de oorlogsomstandigheden
losgeslagen en gij is zeer ontvankelijk voor
sensatie. Via de kranten en tijdschriften
leest zij allerlei verhalen en zij verwerkt
die op haar eigen wijze. Tot wat voor droe
vige gevolgen dat kan leiden, bewijst het
geval van het kind dat na de executie van
de oorlogsmisdadigers in Neurenberg
„oph anger t je" speelde, zijn hoofd niet
tijdig uit het touw kon krijgen en jammer
lijk om het leven kwam. Uit deze en vele
andere overwegingen verdient het streven
om de slechte beeldromans uit de handen
van de jeugd te houden, aller instemming,
en ook aller actieve medewerking.
Niet alleen de politie, maar ook de onder-
wijsleerkrachten denken er zo over. Men
juicht dan ook in onderwijskringen het
verzoek van de minister ten zeerste toe, al
was het sléchts omdat de plaatjes-boeken
jeugd nog meer van „gewoon" lezen
afhouden dan de film en de radio reeds
doen. De combinatie: visuele voorstelling-
vex-klarende tekst voedt de schoolgaande
jeugd op tot gemakzucht en het voor de
geestelijke vorming van het kind zo be
langrijke met-hegrip-lezen wordt er ge
heel door op de achtergrond gedrongen.
„Nu, drie jaar na de tweede wereld
oorlog, hebben wij nog geen vrede.
Tweehonderd* millioen kinderen over
de hele wereld hongeren. Waar wij
kijken zien wij conflicten. Men zegt
ons dat wij wereldfedcralisten Utopis
ten zijn. Maar ik zeg dat wij integen
deel realisten zijn. Wij hebben inge
zien dat het verlangen naar vrede al
leen niet genoeg is. Wij moeten de
weg wijzen naar de enige oplossing die
de wereld voor ondergang kan behoe
den. Wij staan voor de keuze „Wereld
regering of wereldondergang".
Met deze woorden leidde mevr. E. v. d.
Sluis-Fintelman haar betoog in, dat een
van de vier redevoeringen was, die gister
avond op een bijeenkomst van de afdeling
Haarlem der Wereldfederalisten-beweging
in de Concei-tzaal te Haarlem werden ge
houden. En het waren deze woorden die
door de stampvolle zaal met daverende bij
val werden begroet.
Haar hartstochtelijke oproep om deze
beweging te steunen werd onderstreept
door de voqrzitter P. F. Kremers die in
een uiterst bezield betoog de fouten aan
wees die, naar de mening van de wereld-
fedei-alisten, verantwoordelijk zijn voor
het falen van alle vredespogingen tot nog
toe. Hij zei:
„Het zijn niet de sociale conflicten die
verantwoordelijk zijn voor de oorlogen. Op
nationaal niveau kunnen die zonder ge
weld woi'den opgelost. Op internationaal
niveau leiden zij wel vaak tot oorlog. Om
dat er geen wet is die de souvereine staten
omvat. Daarom willen wij de souvereini-
teit der staten afschaffen. Die souvéreini-
teit zal moeten worden gegeven aan een
centraal wereldgezag. Dat. zulks mogelijk
iSj is bewezen op kleinere schaal in de
Verenigde Staten en in Zwitserland. Dat
is ook bewezen in iedere rechtstaat, waar
in het vuistrecht is afgeschaft. Als een van
ons straks een ruit intrapt, dan staat ex-
een politie-man die hem aan de justitie
overgeeft. Maar als er straks een staat is
die een ruit intrapt, dan is de toepassing
van het recht een weinig zekere zaak. De
verhouding der staten berust nog niet op
wet, orde en recht. Ook de UNO kan ons
die niet verzekeren. Dat wij een kans heb
ben om voor het te laat is onze doelstellin
gen te verzekeren, wordt bewezen door de
kolossale gx-oei van onze beweging over de
gehele wereld. In dit land begonnen wij
anderhalf jaar geleden met 7 maxx. Nu heb
ben zich 10.000 mensen achter ons ge-
schaai'd en hun aantal groeit met de dag.
In Denemarken krijgen de federalisten
staatssubsidie. In Frankrijk is in de Grond
wet een bepaling opgenomen die de moge
lijkheid van afstand van een gedeelte der
souvereiniteit aan een wereldregering mo
gelijk maakt. In Turkije is het hele kabinet
lid van de beweging. In Luxemburg even
eens. Over de hele wereld hebben man
nen als Einstein, Sir John Boyd Orr, Paus
Pius XII, Truman, Attlee verklaard, dat
in wereldregering onze enige kans ligt.
Wereldconventie
Het is de bedoeling in 1950 in Genève
een wereldconventïe te beleggen waar
ieder land per millioen inwoners één af
gevaardigde heen kan sturen. Die conven
tie zal het ontwei-p van een wereld-grond
wet opstellen dat aan de regeringen van
alle landen ter ratificatie zal worden aan
geboden. Maar tegen die tijd moet onze
beweging zo sterk zijn dat er van afwijzen
eenvoudig geen spx-ake meer kan zijn'"
Met een hartstochtelijk beïoep op ieder
een om, al was het maar terwille van de
jeugd, die zo schx-omelijk in de steek is ge
laten en voor wie het perspectief niet veel
andex-s schijnt te zijn dan een roemloze
dood op het slachtveld, mee te bouwen
aan een wereld waar de begrippen wel
vaart, vrede, orde en vrijheid werkelijk
heid kunnen zijn, eindigde hij zijn rede.
De eerste twee sprekers A. Dienaar Kok
en pastoor L. J. Schalke, hadden ieder op
hun manier tevox-en reeds de aanwezigen
tot steun van het wereldfederalisme opge
wekt. Het gemengd koor van de N.V. Joh.
Enschedé en Zn. luisterde de avond op
voortreffelijke wijze op. Aan het einde van
de bijeenkomst gaf ongeveer 75 der
aanwezige niet-leden zich als lid van de
beweging op.
In Rotterdam kost suiker
66 cent per kilo
Felle concurrentiestrijd
tussen de kruideniers
Halve eeuw Centraal
Bureau voor Statistiek
Vrijdag 7 Januari bestaat het Centraal
Bureau voor de Statistiek een halve eeuw.
Zij. die in het dagelijks leven weinig of niets
met statistiek te maken hebben, zullen zich
over dit feit niet kunnen opwinden, hoewel
de meeste mensen toch vaak waardering
hebben voor „zo'n handig lijstje of over-
zichte". dat hun bij het zakendoen ten
dienste staat of inzicht op enig gebied in het
maatschappelijk leven geeft. Het C. B. S. is
met betrekking tot de volkstelling wel wat
meer bekend geworden dan voorheen, doch
zeer velen in den lande beseffen maar nau
welijks het algemene maatschappelijke nut
van deze instelling. Ter gelegenheid van het
halve eeuwfeest belegde de directeur-gene
raal van het C.B.S., dr. Ph. J. Idenburg een
bijeenkomst voor de pers. tijdens welke hij
de arbeid en het belang van de door hem
geleide instelling uiteenzette.
„Boekhouding van verschijnselen"
Statistiek, zo zeide de heer Idenburg, is
methodische waarneming van massaverschijn
selen, feiteix in de samenleving dus, eix het
weergeven daarvan in cijfers. Deze „boek
houding van vex-schijnselen" vereist volko
men objectiviteit, dus onafhankelijkheid van
welke instantie dan ook. Bovendien is cen
trale verzameling en bewerking van gegevens
op wetenschappelijke basis een eerste ver
eiste. In 1899 werd met de stichting van het
C.B.S. de grond tot de vervulling van al
deze wensen gelegd. De eerste twee direc
teuren kwamen uit de kring der oprichters
voort, namelijk prof. dr. C. A. Verrijn Stuart
en prof. mr. H. W. Methorst. In vijftig jaar
groeide het C.B S. uit van een instelling met
vijf tot een met ongeveer 1000 medewerkers,
die hun werk thans in het grote gebouw aan
de Oostduinlaan te Den Haag verrichten. Tot
de medewerkers behoort een staf van inge
nieurs, juristen, economen en landbouw
ingenieurs. In deze staf worden mogelijk
heden voor statistisch onderzoek nauwkeurig
nagegaan. Dan worden vragen opgesteld,
waarbij methodiek en zuivere begripsbepa
ling belangrijke rollen spelen.
Het verzamelen van gegevens voor het
C.B.S. geschiedt door vele correspondenten
in den lande. Steeds wordt absolute geheim
houding van individuele gegevens gegaran
deerd, hetgeen van groot belang is. voor
handel en industrie. Het C.B.S. verstrekt
over het
uitsluitend gegevens
verschijnsel".
De handelsstatistiek is een der zeer be
langrijke werkzaamheden van het C.B.S.
Daarnaast kent men tal van statistieken uit
het maatschappelijk leven, als die van be
volking. onderwijs en volksgezondheid.
Uit de behoefte aan statistiek, die zich
tijdens de regering van Koning Willem I
reeds deed gevoelen, is de statistische weten
schap gegroeid. Op allerlei departementen
en particuliere instellingen ontwikkelden
zich afdelingen voor statistiek, die doox'gaans
echter weinig methodisch en veelal ver
schillend werkten, zodat overzicht en verge
lijkend materiaal meestentijds ontbraken.
In 1892 kwam de tegenwoordige commissie
voor de statistiek tot stand en in 1899 werd
onder de vleugelen dezer commissie het
Centraal Bureau voor de Statistiek geboren,
dat in de loop der jaren alle statistische afde
lingen der overheid in zich opnam. De com
missie is de waarborg voor de onafhankelijk
heid van de waarnemingen en de uitkomsten
daarvan.
Bewondering van het buitenland
Nederland is het enige land, waar de alge
mene statistiek centx-aal georganiseerd is.
Met het buitenland worden nauwe betrek
kingen onderhouden, als ook met de
commissie voor de statistiek van de Ver
enigde Naties, van welke commissie dr.
Idenburg lid is. Overal in de wereld heeft
men bewondering voor het C.B.S. met zijn
goede wetenschappelijke en technische uit
rusting. zijn eenheid van methode en zijn
degelijke arbeid. De functie van het C.B.S,,
onder meer belangrijk bij het voorbereiden
van overheidsmaatregelen zowel als bij
controle op de uitvoering daarvan, is een
voorname factor geworden in het maatschap
pelijk leven. De arbeid resulteert zowel in
periodieke statistieken op verschillend ge
bied als in de volumineuze „jaarcijfers" er
het bekende „statistisch zakboek".
Erfenis werd verbrand om
familietwist te voorkomen
Dezer dagen overleed een in Bussum en
omgeving bekende scharenslijper. De zeven
kindéren besloten, om onenigheid over de
nalatenschap te voorkomen, de erfenis in
brand te steken. Politie en brandweer wer
den gewaarschuwd en daags na de begrafe
nis ging de .woonwagen van ae overledene
met de gehele inventaris in vlammen op.
BINNENLAND
De chef van de geneeskundige dienst der
Koninklijke Marine, de hoofdofficier van ge
zondheid der 1ste klasse P. C. Broekhoff, is
met ingang van 1 Januari bevorderd tot
Schout bij nacht-arts. De heer Broekhoff is
van 1946 tot Juli 1947 hoofd van het Marine
hospitaal te Overveen geweest.
Voor de oorlog waren de militaire
wielrijders van het Bossche garnizoen in Bra
bant's hoofdstad zeer populair. Zelfs bezaten
zij een fietsend muziekcorps. In Den Bosch
verwacht men, dat binnen afzienbare tijd het
garnizoen weer met de wielrijders zal wor
den uitgebreid.
Woensdagavond is dc heer Egbert
Graeffe, de nieuwe ambassadeur van België
in Nederland, die de heer L. C. Nemry als
zodanig opvolgt, per trein te 's Gravenhage
aangekomen. Hij heeft voorlopig zijn intrek
genomen in een hotel.
De commandant der Koninklijke Marine
in de Nederlandse Antillen, de kapitein ter
zee F. H. M. van Straelen. is eervol van zijn
functie ontheven. Als zijn opvolger is aan
gewezen de kapitein ter zee M. M. Meress,
die reeds naar Curasao is vertrokken.
Door het vervallen der luchtvcrbinding
tussen Nedei'land en Indonesië zijn in Bata
via ongeveer 1500 NIWIN-KLM pakketten
opgeslagen, die nog niet naar ons land kun
nen worden verzonden. Zo spoedig mogelijk
zullen deze pakketten naar Nederland wor
den overgebracht en aan de geadresseerden
worden uitgereikt.
HAARLEM EN OMGEVING
De Haarlemse recherche heeft de hand
gelegd op een 37-jarige tuinman uit Zand-
voort, die er van verdacht wordt 15 kippen
te hebben gestolen uit een schuurtje achter
een woning aan de Kleverparkweg te Haar
lem. Inmiddels heeft de Velsense politie een
Haarlemse grondwerker aangehouden voor
een kippendiefstal in Velsen, die bekende ook
de vijftien kippen in Haarlem, tesamen met
de Zandvoorter, te hebben gestolen.
Een aanhangwagen, die door twee man
werd opgeduwd, reed gistermiddag het
Donkere Spaarne in. Met een kraanwagen
is het gevaarte op het droge gehesen.
Het Instituut voor Arbeidersontwikke
ling houdt Maandag 10 Januari in restaurant
Brinkmann een lezing over het onderwerp
„Reclassering in Strafgesticht en Maatschap
pij". Sprekers zijn de heren J. A. v. Lopper-
sum en Willem vaxx Iependaal.
Tot dirigent van de Haarlemse Harmonie
Muziekvereniging „Apollo" is benoemd de
heer Jac. J. Bijster uit Rotterdam, daarvoor
tweede dirigent van de Koninklijke Mariniers
kapel te Rotterdam.
Tot lid van de Provinciale Stalen van
Noordholland is benoemd vei'klaard de heer
Joh. Brouwer (K.V.P.) te Muiden in de
vacature ontstaan door het ovci'lijden van
de heer H Hom uit Hilversum.
Gigli. Beniamino Gigli, die begin
Februari enige keren in ons land zal optre
den, zingt Vrijdagavond 4 Februari in het
Amsterdams Concertgebouw.
Erelid. Op een bijeenkomst van Vlaams-
Limburgse schrijvei's te Hasselt is de Lim
burgse romanschrijfster Marie Koenen, die
op 19 Januari ter gelgenheid van haar zeven
tigste verjaardag in Maastricht zal worden
gehuldigd, benoemd tot erelid van de Vlaams-
Limburgse vereniging van schrijver.
In Rotterdam profiteert het publiek van
de omstandigheid dat daar een felle con
currentiestrijd gaande is tussen de krui
deniers. Nadat de distributie van suiker
was opgeheven en de maximumprijs voor
dit artikel was vastgesteld op 75 cent per
kilo, ging een winkelbedrijf suiker ver
kopen tegen een prijs welke enkele centen
"ager was. Andere winkeliers volgden en
thans kan niet meer van een normale con
currentie worden gesproken, aangezien in
vele gevallen de kruideniers reeds de
suiker, waarvan de inkoopsprijs 67,50 per
100 kg. bedraagt, met verlies zijn gaan ver
kopen. Dit is des te merkwaardiger omdat
de kruideniers jarenlang geklaagd hebben
over de'prijsvaststelling voor suiker, om
dat dit artikel bij de door de overheid vast
gestelde maximum-verkoopprijs verlies
opleverde. Na lang aandringen van alle
geledingen van het bedrijfsleven heeft de
regering onlangs, rekening houdend met de
over het algemeen krappe marges in het
kruideniersbedrijf, de maximumprijs voor
suiker op 75 cent pér kilo vastgesteld, na
dat de overheidssubsidie op dit artikel was
vervallen.
De verbruikscoöperatie in Rotterdam had
zich tot nu toe in de strijd afzijdig gehou
den en was de prijs van 75 cent blijven
berekenen.
Nu gebleken is dat het door de vakgroep
gepleegde overleg met de Rotterdamse
kruideniers niet tot resultaten heeft geleid
en ook de overheid de strijd niet wenste
te beslechten, zijn de Rotterdamse coöpe
raties overgegaan tot een verkoopsprijs van
66 cent per kg.
Zwarte handelaren
Vier inzittenden van jeep
vermoord
SOERABAJA, 6 Januari (Aneta). Even
buiten Kediri is een jeep met vier inzitten
den, welke niet in colonne reed, vlak voor
een boomversperring op een landmijn gere
den. Dadelijk daarop werden de inzittenden
beschoten met automatische wapenen en ten
slotte met steekwapens vermoord. De
begrafenis der vier slachtoffers, twee Neder
landers, een Chinees en een Indonesiër, heeft
reeds plaats gehad.
Gevecht in Bandoeng.
Dezer dagen heeft een afdeling der Ban-
doengse politie in een kampong in het Zuide
lijke stadsdeel een vuurgevecht geleverd met
een uit 15 man bestaande bende, die bewa
pend was met stenguns en karabijnen. Het
bendelid, dat de stengun hanteerde, werd
gewond en gearresteerd, later werd nog een
ander lid der bende in hechtenis genomen.
De anderen ontkwamen in de duisternis. De
politie leed geen verliezen,
NOG ééN REPUBLIKEIN TE BATAVIA IN
HUISARREST.
Het Bataviase blad „Pedoman" meldt, dat
dezer dagen nog drie republikeinen, die te
Batavia huisarrest hadden gekregen, m vrij
heid zijn gesteld. Thans is te Batavia alleen
nog de heer Ammalik, directeur van Antara
en lid der republikeinse missie naar Oost
Indonesië, onder huisarrest.
Weer rattenbestrijding te Haarlem
Evenals het afgelopen jaar is geschied, zal
ook dit jaar en wel van 12—15 Januari de
strijd tegen ratten plaats hebben
De ingezetenen wordt verzocht hieraan
volle medewerking te wilden verlenen en
klachten omtrent hinder van ratten spoedig
vóór 12 Januari ter kennis te brengen van de
voor de politierechter Sicmteliik!! Ednigingsdte"!t' 0udeweg te
Voor de Haarlemse politierechter had zich
Burgerlijke stand van Haarlem
HAARLEM, 5 Januari 1949
ONDERTROUWD: 5 Jan., B. Paap en W.
Fortgens; H. Groskamp en J. C. Rozenhart;
J Prevost en M C. Janssen: C. J. Oosterveer
en J. J. Barnhorn; W. Stevenhaagen en E. A.
M. Kramer: G. Kessens en H. van Eerden;
B. Koekkoek en A. J. in 't Veld: P. J van
Baekel en .1 Verkerk: H. de Zaaijer en A.
Snoek; J. H Consent en N. Vis; W. Vos en J.
C. Engelmoer; H. Valbracht en P. Verrijzer;
F, A. Numan en J. P. van Eerden.
GEHUWD: 5 Jan.. H. Tennekes en C. I. van
Een 48-jarige Haarlemse rijwielstaller Assema; A. van Akkooi en G. M. Tlowacki;
verkocht nogal eens losse sigaretten voor M. Hage en G. G. L. Visser; F. J. Tol enE.
ppn dnhheltie ner stuk Hii scheen het zelf M. Kunkeler; P. J. Wessels en M. Lijn
een dubbeltje pei stuk. hiji scneen net zen c en D E Wilkcs; G. Bauer
met zo'n ernstig vergrijp te vinden, maar e* j Alberts; j. A c. de Graaf en C.
de politierechter dacht er anders over. Rustman: A. van Bentem en M. A. van den
„Pikzwart", oordeelde hij. Het bleef echterHurk: T. Joren en J. Mentjox: J. N. Sipkes
bij twee maanden voorwaardelijk. De els en A. M. Kool: W. G. de Vos en A. M. van der
Woensdag een 26-jarige IJmuidense
gi'oentehandelaar te verantwoorden, die in
de zwarte sigarettenhandel een aardige bij
verdienste had gevonden. Van de beman
ningen van buitenlandse schepen die
IJmuiden aandeden, placht hij Camel-siga
retten te kopen, waarvoor hij 30 cents per
pakje betaalde: hij verkocht ze voor 1,40.
De officier eiste twee maanden gevange
nisstraf en onmiddellijke gevangenneming,
mede omdat de verdachte eerder al vier
maal wegens diefstal was veroordeeld. De
politierechter veroordeelde hem conform
de eis.
luidde twee weken gevangenisstraf.
SPAARSALDI IN NOVEMBER
Uit door de Nederlandse Spaarbankbond
gepubliceerde cijfers blijkt, dat gedurende
November 1948 bij de algemene spaarban
ken werd ingelegd 29.660.050,en terug
betaald ƒ27,628.074.
Het spaarbedrag nam dus toe met
ƒ2.031.976. De eerste 11 maanden van 1948
beliepen inleg en terugbetaling respectie
velijk ƒ319.467.489 en ƒ336.052.003, het
geen voor deze periode een vermindering
der spaargelden betekent van 16.584.514.
Bij de bankspaarbanken waren inleg en
terugbetaling in November respectievelijk
2.386.898 en ƒ2.193.815 en gedurende de
eerste elf maanden van 1948 ƒ31.483.346
en ƒ27.813.971. Over de gehele periode
overtreft de inleg hier dus de terugbetaling
met 3.669.375.
Horst; A. J. M. Hermus en M. C. Vermeulen;
P. van der Weijde en J. A. E. de Wolff; I.
Broere en W. Cornel isse.
BEVALLEN van een zoon: 3 Jan., W. van
Andel—Koops; 4 Jan.. J. Teunissen—Kupe-
rus; E. G. Wouterseter Hennepe; J. G.
RoelandSmolenaars; M. W. van der Drift
van Schaik: 5 Jan., J. H. Wisselovan Har-
develd; C. M. van Deïjzen—Wagemaker; J.
F. R. de Haan—Smit; H. B. M. van Nieuwen-
hovenHogeboom van Buggenum.
BEVALLEN van een dochter: 2 Jan., J. J.
M. Loogman—Paardekooper: 3 Jan., W. J.
de Wildevan Holland: C. J. StaalEngel
kamp; 4 Jan., I. N. A. van Huisvan Don
kelaar; H. J. TimmermanBrinkhuis; A.
NieuwenhuizenSchipper; M. G. Bloemen-
-lalReijn; E. Lodewijks—Boutkan; 5 Jan.,
A, M. G BrinkmannIJland; H. Visser
Verstraeten.
OVERLEDEN: 4 Jan., M. H. van Steijnen,
I 49 j., Sumatrastraat; J. A. Welsink, 68 j.,
i Eindenhoutstraat.
