Natuurschoon in de bollenstreek
maakte plaats voor kale vlakte
Ons land moet binnen vijf jaar werk
hebben voor nog 300.000 man
MAANDAG 21 MAART 1949
Open velden, rechte wegen, lintbebouwing
Zoals overal, worstelt men ook in de Bollenstreek met het probleem van de jeugd-
baldadigheid. Er is niet voldoende speelgelegenheid voor de kinderen. Het drukke
verkeer langs de wegen maakt de straat als speelterrein te gevaarlijk. De bewoners
van de bollendorpen missen vrijwel iedere gelegenheid tot ontspanning.
Men zou zich dit kunnen voorstellen, wanneer het hier vlak polderland betrof. Maar
anders wordt het wanneer men weet, dat de streek tussen Haarlem en Leiden eens
beroemd was om haar natuurschoon, om haar dichte bossen, ongerepte duinen, en de
prachtige buitenplaatsen met hun tuinen, parken en waterpartijen.
Een kroniekschrijver verhaalt, hoe men van Leiden naar Haarlem zou kunnen gaan,
zonder de grond te raken, zo dicht was de bebossing. Het wemelde er van wild. De
torens der oude jachtverblijven, Teylingerburcht en Dever, herinneren er nog aan,
evenals de naam van de buurtschap Lapinenburg te Hillegom.
De tocht van de bloemenstad naar de zoveel mogelijk buiten, en ravotten kan
sleutelstad onder het groen geboomte was
alleszins de moeite waard, en, naar de
Camera ons vertelt, wisten de Leidse stu
denten daar alles van. Gedurende de laatste
honderd jaar is er echter ontzaglijk veel
veranderd.
Prachtige buitenplaatsen verdwenen de
een na de ander. Sixenburg en Meeren-
burgh onder Lisse, Veenenburgh, Elsbroek,
Meer en Dorp,- Weeresteyn; Horstendael, ze
vielen onder slopershanden.
Waar eens de mooie buitenplaats Veenen
burgh was gelegen, omringd door prachtig
woest duinterrein, met een stil vijvertje in
een duinpan, fraaie tuinaanleg en uitge
strekte percelen bos, loopt nu een hoogge
legen asfaltweg tussen de vlakke vierkanten
der bollenvelden, doorsneden met rechte
sloten. Letterlijk niets herinnert meer aan
het natuurschoon van voorheen. Het statige
huis „Elsbroek" eens bewoond door de be
kende industrieel Wilson, en waar, naar de
overlevering vertelt, Rembrandt meermalen
de gast was van burgemeester Six, (zijn
„bruggetje van Six" zou hier tot stand ge
komen zijn) is met de grond gelijk gemaakt.
„Elsbroek!" roept de conducteur van de
bus.maar wie naar buiten ziet, ont
waart alleen een rij huizen zonder smaak
of stijl opgetrokken, een paar bollenschu
ren, en daarachter de kale vlakte, die
slechts enkele weken per jaar verandert in
een bloementuin. Alleen de verre duinen
rij in het Westen herinnert er aan, dat nog
niet eens zo heel lang geleden de duinen
ditzelfde Elsbroek insloten.
Van „Meer en Dorp" tot
Meerdorpstraat
In het centrum van Hillegom ligt een
complex arbeiderswoningen; smalle stra
ten, kleine huisjes eerst, dan wat breder
en moderner, met een paar schrale
boompjes. Op deze zelfde plek trof men
vroeger het grote herenhuis „Meer en
Dorp" door welks ramen men kon uitzien
over het Haarlemmermeer. Het was een
kapitale buitenplaats met een zeer mooie
vijver en sierlijk aangelegde plantsoenen,
van eeuwenoude bomen omgeven. Het is
alles volkomep met de grond gelijk gemaakt
Al wat er aan herinnert is de Meerdorp
straateen der armelijkste, nauwste,
lelijkste straatjes van het dorp Hillegom.
„Treslong" is nog het langst blijven
staan. Toen het eigendom van de gemeente
Hillegom werd, maakte men van het voor
terrein een, zij het bescheiden, wandel
park. Na de bezettingsjaren was er nog een
kale, platgetrapte en omgewoelde vlakte
over. Thans zal deze in een lusthof worden
herschapen; volgend jaar wordt er de
fraai aangelegde demonstratietuin van het
Bloembollenvak geopend.
Al wat in Hillegom nog herinnert aan
het vroeger schoon is de Hoftuin (een klein
wandelpark voor het Raadhuis), het Mo
lenduin, eveneens tijdens de bezetting
grondig bedorven, en de Sixlaan met haar
statige bomenrij i waaronder in het voor
jaar tulpen en hyacinten hun kleuren ten
toonspreiden. Maar het is alles, niet alleen
bescheiden, maar ook „wandelpark". Niet
op het gras lopen, kinderen aan de hand
houden, geen honden los laten lopen
kortom, de jeugd houdt men er maar liefst
ze er zeker niet.
Zaken gingen voor
De zakenmensen in de Bollenstreek heb
ben indertijd alleen maar met een zakelijk
oog de mogelijkheden van de streek be
keken. Als monument van de triomf hun
ner zakelijkheid rijst de kalkzandsteenfa
briek met haar dubbele schoorsteen trots
in het kale, platte landschap omhoog.
De Bollenstreek is thans een lelijke
streek geworden. Buiten het bollenseïzoen
is er niets te beleven. Sassenheim heeft
z'n „Park" en Lisse z'n „Keukenhof" (par
ticulier bezit). Hillegom heeft helemaal
geen gelegenheid tot ontspanning, tenzij
men een gezapig wandelingetje langs de
bloemperkjes daaronder rekenen wil. Wie
zich uit de bebouwde kom verwijdert,
komt terecht op een der langgestrekte, kale
wegen tussen de eindeloze bollenvelden.
Wie met z'n kinderen een dag uit wil, komt
niet dichter in de buurt klaar dan Groe-
nendaal of het zeesti-and.ook nog altijd
ten minste een uur fietsen ver.
Zo heeft het voorgeslacht de Bollenstreek
vernield. Zo heeft men het jonge geslacht
alle mogelijkheid tot lichamelijke ontspan
ning benomen. Zelfs een behoorlijk voet
balveld is er niet. Het Concordia-terrein
wordt door een bouwplan bedreigd, de
V. V. Hillegom heeft niet dan met grote
moeite haar terrein voorlopig kunnen be
houden, de V. V. Hillinen moet het ook
maar met één veldje stellen. Er zijn plan
nen voor een sportparkmaar het is
alles nog toekomstmuziek.
Grote bedragen en veel moeite en zorg
worden thans besteed aan een plantsoen-
aanleg. Moeizaam zoekt men naar terrei
nen voor kinderspeelplaatsen. En op de
plek, waar een halve eeuw geleden de
stropers naar hartelust achter het wild
heen zaten, zien thans de moeders met
bevend hart hun kinderen de straat op
gaan, waar langs het snelverkeer raast.
„Je kunt de vooruitgang niet tegenhcM-
den" was het argument, waarmee voor
heen ieder pleit voor behoud van natuur
schoon in de kiem werd gesmoord. Men
heeft de vooruitgang wel duur moeten be
talen!
Biljarten
Nobels kampioen van Haarlem
In de afgelopen dagen is in hotel „Hof van
Holland" een tournooi gehouden om het
kampioenschap van Haarlem, eerste klas B
(35/2). Nobels van de biljartclub „Hof van
Holland" werd kampioen. Het tournooi-ge-
middelde bedroeg 7.35, hetgeen hoger is dan
vorig jaar.
De uitslagen luiden:
Van 't Hof
v. d. Broek
Willemse
Groenendijk
Perukel
Swart
Nobels
Noort
Groenendijk172
Swart
v. d. Broek
Willemse
Swart
Noort
Willemse
Noort
Perukel
v. d. Broek
Nobels
Groenendijk
Van 't Hof
Perukel
Swart
Willemse
De Hoofdstraat te Hillegom anno 1819.
Het statige buiten „Elsbroek" aan de
Hereweg onder Hillegom, zoals het, omge
ven door bossen en tuinen, tot 1870 was.
Voetbal
Oostelijk elftal samengesteld
Het Oostelijk elftal, dat Woensdagavond 23
Maart op het „Haarlem"-terrein tegen een
Nederlands bondselftal zal uitkomen, is voor
deze wedstrijd, welke als oefenmatch geldt
voor de komende semi-interland wedstrijd
tegen Noord-Oost Frankrijk op 3 April te
Nijmegen, als volgt samengesteld:
Doel: Koers (Hengelo): achter: A. Dekker
(Heracles) en Albers (Vitesse); midden:
Möring (Enschedé), Willemink (Heracles) en
Absen (Hengelo): voor: Bloemendaal (Go
Ahead), De Ruiter (Enschedé), Van der
Meer (Wageningen), Van der Eist (Theole)
en Langwenus (WVC).
Wegens de komende wedstrijden om het
kampioenschap van Nederland waren de
AGÓVV-spelers Hanskamp en Dijkstra niet
beschikbaar.
Terrasvogels startte
met een gelijk spel
Vóór aanvang van de degradatie-wed
strijd TerrasvogelsZRC werd één minuut
stilte in acht genomen voor de Terrasvo-
gelspeler Jan Rusman, die in Indonesië
gesneuveld is.
De eerste ontmoeting in deze competitie
heeft de Vogels één winstpunt opgeleverd.
Zij eindigde in een puntloos spel, Wel werd
er door beide partijen één doelpunt ge
scoord, doch het doelpunt van ZRC werd
door de scheidsrechter op advies van een
der neutrale grensrechters geannuleerd en
dat van Terrasvogels ging door buitenspel
verloren.
Vooral na de rust kreeg de thuisclub
tal van goede kansen, In eerste instantie
voorkwam de stevige achterhoede van ZRC
doelpunten, doch daarnaast stond ook het
houtwerk meer dan eens een doelpunt in
de weg-
Korfbal
Twaalftallen van S.V. voor
de beker uitgeschakeld
Sport Vereent I heeft tegen D.E.D. een
goede partij korfbal gespeeld onder uit
stekende leiding van Siebenlist. D.E.D.
nam vrij spoedig de leiding (0-1) en stond
deze tot de rust niet meer af. Na de rust
vergrootte D.E.D. de voorsprong, ondanks
een sterk overwicht van „Sport Vereent".
De tweede aanval van „Sport Vereent" was
beter dan de eerste: B. Vink verkleinde de
achterstand tot 2-1 en toen drie minuten
voor het einde een heer van D.E.D. de bal
uit de handen van Dr. Kaayk sloeg, schoot
deze speler de toegewezen straf worp in
(2-2). In de laatste seconde sleepte D.E.D.
op meer handige dan fraaie wijze de over
winning uit het vuur.
Oosterkwartier 2 zette zijn bekerseries
goed voort; thans werd met 4-0 van Sport,
Vereent 2 gewonnen, dat tot circa 15 mi
nuten voor het einde de stand 0-0 had ge
houden.
Watervliet kon eindelijk weer eens een
4-2 overwinning behalen, waarvan Oos
terpark 2 het slachtoffer werd. Reeds spoe
dig had Fr. Möhlman succes, waarna Oos
terpark gelijk maakte. J. Broeksma en E.
v. Lange brachten daarna de stand op 3-1.
Via 3-2 werd het door A. de Vries 4-2.
De wedstrijd Olympia 2-Aurora 2 werd
uitgesteld.
In de wedstrijden om de landstitel
kwam een verrassende uitslag uit de bus:
Blauw Wit I werd op eigen terrein met
4-2 door de kampioensploeg uit het Oos
ten, Rigtersbleek, verslagen. Als excuus
kan gelden dat Blauw-Wit met enige in
vallers (sters) moest uitkomen.
Een fraaie prestatie van „Rigtersbleek"
om het technisch beter spelende Blauw Wit
te slaan.
De overige uitslagen:
Tweede klasse: AW-KC-N 3-4, Fortuna-
Luto 2-15 (Luto promoveert naar de eer-
Res. 2de klasse: Blauw Wit 3-A'dam Zuid
2 4-3, ZKV 2-Rohda 2 t.a.
Zilveren korf: KZ 1-Westerkwartier 1
4-6, Wesetrkwartier 2-DTV 2-4, SVK-
Blauw Wit 2 uitgesteld.
Z. N. v. d. D.: A'mum 2-Archipel 2 2-4.
TCNH-DDV t.a. DTV 2-Westerkwartier 3
4-5. Rohda 4-DED 2 uitgesteld. OBZB-
DTV 3 9-0, Groen Geel 2-SW 2 1-6.
Selectiewedstrijden
Zondag wordt op het terrein van „Wes
terkwartier" te Amsterdam een technische
korfbaldag gehouden ter voorbereiding
van de wedstrijden tegen België. Hieraan
nemen deel twee Noordhollandse ploegen,
een Zuidhollandse ploeg, alsmede een com
binatie Noord-Oost-Zuid.
Het programma luidt als volgt: 10-11
uur: Noordholland aNoordholland b;
11.15-12.15 u.: ZuidhollandNoörd-Oost-
Zuid; 1.30-2.30 uur: Noord-Oost-Zuid
Noordholland a. 2.45-3.45 uur:. Noordhol
land bZuidholland.
In Noordholland b is o.a. opgesteld: J.
Starink jr. van Oosterkwartier.
Uit de Haarlemse bond
In de Haarlemse Korfbalbond zijn ge
speeld: Ere wedstrijd: Aurora 1HKB-
twaalftal '4-4. Stadseditiebeker: Animo
Ready 2-Oosthoek 1 2-3. Tweede klasse:
Oostèrkwartier 5Onder Ons niet ge
speeld: S V 3Oosterkwartier 4 4-6. Der*-
de klasse: Oosthoek 3Animo Ready 3 0-6.
Watervliet 5—THB 3 10-0. Adspiranten:
Tweede klasse: Haarlem bAurora b 3-0,
SV aN. Flora b 12-1. Derde klasse:
Haarlem dAnimo Ready b 0-3; Oosthoek
bOosterkwartier d 0-3.
Badminton
Duinwyck won van Heemstede
De return-wedstrijd DuinwyckHeemstede
is in de Tetterodeschool te Haarlem ge
speeld.
Ook in deze ontmoeting behaalde Duin
wyck de zege (6—2). Vooral de partij
mevrouw Visser en de heer Bolleman tegen
mevrouw en de heer Stokvis was
uitermct-- spannend, temeer omdat eerstge-
"^mden met 1320 achter stonden. De uit
slagen waren:
Herendubbel: Stokvis en Smit tegen Ten
Oever en In 't Hout 1421; Kwak en De
Haan tegen Wanningen en Bolleman 621,
Damesdubbel: Smit en De Haan tegen Vis
ser en Klein Schiphorst 21—16; Stokvis en
De Haan tegen Verhoef en In 't Hout 2111.
Gemengd dubbel: Stokvis en Kroskinsky
tegen In 't Hout en Wanningen 621; De
Haan en Kwak tegen Verhoef en Ten Oever
1221; Smit en Smit tegen Klein Schiphorst
en In 't Hout 1621; Smit en Stokvis tegen
Visser en Bolleman 20—21.
Klaverjasbond Fabrieks- en
Bedrijfsverenigingen
De Haarl. Klaverjasbond voor Fabrieks-
en Bedrijfsverenigingen speelde voor de
tweede maal met suces een competitie. De
eindstanden zijn als volgt:
Afd. A: 1. Johez 339434 p.; 2. D.S.H. 1
332474 p.; 3. Boru 1 323670 p.; 4. Spoorboys 1
321522 p.; 5. Nederland 313723 p.
Afd. B: 1. D. S. H. 2 329803 p.; 2. Spoorboys
326236 p.; 3. H. D. 323512 p.; 4. Boru 2 318848
p.; 5. D. S. H. 3 31519É p.
Rugby
Nederland—België 3—6
De Belgen wonnen de Zondagmiddag in
Amsterdam-Noord gespeelde rugbywedstrijd
tegen Nederland met 63, ondanks het feit,
dat de Nederlandse ploeg, vooral in de eerste
helft sterk in de meerderheid was.
Een prys van f 15.000 is bij de heden
gehouden trekking der Staatsloterij gevallen
op nummer 5449.
Van *t Hof
Groenendijk 225
Noort
v. d. Broek
Nobels
Perukel
Groenendijk
Van den Broek
Van 't Hof
Willemse
Noort
Perukel
Nobels
Swart
225
14
91
16.07
110
14
33
7.85
182
25
45
7.28
225
25
30
9.—
97
20
24
4.04
225
20
26
11.25
225
26
29
8.65
196
26
45
7.34
172
24
43
7.16
225
24
32
9.37
225
35
34
6.34
140
35
40
4.—
225
29
26
7.75
195
29
35
6.72
225.
28
31
8.03
158
28
32
«5.64
174
33
41
5.27
225
33
27
6.81
225
27
40
8,53
197
27
26
7,29
225
27
29
8.33
170
27
20
6.29
225
25
34
9
177
25
34
7.03
225
18
65
12.50
122
18
38
6.77
172
25
32
6.18
225
25
29
9.—
225
38
19
5.92
196
38
26
5.15
166
27
24
6.14
225
27
23
8.33
225
33
29
6.81
217
33
34
6.57
225
14
56
16.07
70
14
17
5.—
187
18
42
10.38
225
18
64
12.50
225
17
63
13.23
89
17
21
5.23
it:
6
1516
185
63
8.19
5
1415
179
65
8.27
5
1467
197
43
7.44
4
1420
147
91
9.65
4
1283
172
64
7.45
3
1432
202
45
7.08
1
1268
218
34
5.81
0
1086
188
45
5.77
Nobels
Swart
Groenendijk
Van 't Hof
Perukel
Noort
Van den Broek
Willemse
Handbal
Disfrictswedsfrijd leverde succes
voor het Westen op
in de districtswedstrijden boekten de
West-A ploegen het beste resultaat: de da
mes speelden 1—1 en de heren wonnen van
Noord met 83. Vooral laatstgenoemde
wedstrijd gaf een op een vrij hoog peil
staand spel te zien met een overwegende
meerderheid van West. Aanvankelijk liet
het zich aanzien, dat de Noorderlingen het
heft in handen zouden nemen. Enkele aan
vallen kwamen van hun zijde, doch na de
eerste verkenning van krachten was het
grotendeels West, dat de klok sloeg. Rust
ging met een voorsprong van 31 in. In het
begin der tweede helft volgde voor Noord
een opleving. Enkele gevaarlijke schoten
werden door doelverdediger Benjamins
De Zuidelijke Uselmeerpolders kunnen 100 mi|lioe,
deviezen per jaar opbrengen
In Economisch-Statistische Berichten
vinden wij een belangrijk artikel van ir.
V. J. P. de Blocq van Kuffeler, oud-direc
teur-generaal der Zuiderzeewerken.
Hij betoogt daarin dat algemeen de over
tuiging bestaat, dat voor onze economische
toekomst voortgezette industrialisering uit
komst zal moeten brengen, maar evenzeer,
dat de taak voor onze industrie, om in de
lopende 5-jarige periode aan ruim 300.000
arbeiders werk te verschaffen en haar
evenredig deel in het tekort op de handels
balans te dekken, zwaar is.
En die taak zou nog aanzienlijk worden
verzwaard, wanneer niet de landbouw voor
verhoging van onze agrarische productie
zorg droeg. De landbouw toch placht on
geveer f4 van onze export te leveren en
brengt het grootste deel van het voedsel
voor onze bevolking voort. Uitbreiding der
agrarische productie moet dus de gelegen
heid scheppen voor een evenredige ver
hoging van onze Iandbouwexport en
voedselproduceren voor ons bevolkings
accres; geschiedt dit laatste niet, dan zal
meer voedsel moeten worden geïmporteerd
en de taak van de industrie bij het sluitend
maken van onze handelsbalans worden
verzwaard.
De Zuidelijke Uselmeerpolders zouden
bij de huidige prijsverhoudingen per jaar
(Blauw Wit) gestopt. Meestal echter gaf de
West-verdediging geen kans voor de tegen
standers, om door te breken. Heel goed was
het rustige spel van Jan Meyer, de links
achter, terwijl ook de broers Stomp hun
mannetje stonden. Slecht speelde daaren
tegen T. Erdman, die het dikwijls te kalm
opvatte. In de voorhoede waren vooral Her-
rema en De Jong de stuwende krachten. Bij
Noord liet slechts de doelverdediger Noord
berger aardige staaltjes van zijn kunnen
zien. Hun voorhoede speelde veel te een
voudig en meestal egoïstisch, waardoor men
zelden een mooi opgezette aanval en door
braak zag. De eindstand 83 gaf een juist
beeld der krachtverhoudingen.
De dameswedstrijd was verre van fraai.
Het peil kwam niet boven dat van een mid
delmatige eerste klas wedstrijd uit. Opval
lend waren de vele technische tekortko
mingen zowel van West-A als van Noord.
Er waren slechts enkele speelsters, die be
hoorlijk werk lieten zien, waarvan in de
eerste plaats de doelverdedigster van Noord,
mej. Huisman genoemd moet worden. De
linksachter van West, mej. Klinkenbijl
(Zeeburg) viel op door haar goede opstel
len en ook mej. Sieverds (Concordia) deed
in de voorhoede goed werk. Jammer al
leen, dat zij op de rechtervleugel te weinig
in het spel betrokken werd. Evenals bij de
heren van Noord was ook hier het samen
spel te doorzichtig om resultaten af te wer
pen. Het enige doelpunt, dat door Noord
werd gemaakt, ontstond na een fout van de
West-verdedigster, die in de eerste helft een
houdbare bal door de vingers liet glippen.
Vijf minuten na de rust maakte West door
mej. E. Dammers de gelijkmaker, doch ver
der kwamen zij niet, ondanks een klein
overwicht. Wel kon mej. E. Sieverts kort
voor het einde van de wedstrijd nog doel
punten, doch de scheidsrechter besliste een
dubieus geval van cirkelbal, waardoor de
stand gelijk bleef.
De uitslagen van in Haarlem gespeelde
wedstrijden waren:
BGV IIRood-Zwart II dames 10.
ConcordiaBGV junior heren 41. Bato I
Rapiditas I dames 73. Bato IIRapidi-
tas II dames 41. BatoRapiditas heren
2—6.
zeker 100 millioen aan deviezenbesn
of deviezenscheppende landbouwnrfÜf^4
kunnen opleveren. Ucki
Hier is geen sprake van een eontm
tussen industrie en landbouw; beide n
het hunne moeten bijdragen voor
verdere nationale opbouw.
Door mechanisatie en rationaliser
bedrijven wordt verhoging van^n?
rische productie ernstig nagestreefd
door aanwinning van nieuwe cultun'r^'
wordt deze toch het sterkst
Daarbij komt, dat vervorming van b
de bedrijven altijd zekere moeilijkheï!?'
weerstanden opwekt, terwijl nieuwe er
geheel volgens de moderne inziehton
de landbouwtechniek kan worden
richt en daardoor het meest
het gebruik is. De bedrijfsuitkomsten
Wieringermeer zijn gunstiger dan die
de beste bedrijven in het oude land
In ons nationaal opbouwprogramma*
dan ook ongetwijfeld het winnen van n'
we cultuurgrond en de Z.-r~1J-
IJselmeer bieden daartoe de"in"de '1?
plaats aangewezen gelegenheid.
In de Memorie van Toelichting on
ontwerpbegroting voor het ZuiderzeeC
voor het dienstjaar 1949 werd rr-J-
Als men zo eerlijk mogelijk de indruk
ken wil weergeven, die zich achter elkaar
hebben opgedrongen wanneer men een
tijdje in Wenen is geweest, dan zijn dat in
deze volgorde: weemoed, bewondering en
twijfel. Van die weemoed om wat geweest
is en in de vorige oorlog onherstelbaar is
vernield, heb ik u in mijn vorige artikelen
verhaald evenals van de bewondering, die
men moet voelen voor de dapperheid en
opgeruimdheid waarmee het volk van
Wenen zich gezet heeft aan zijn herstel.'
Rest mij dus
te bouwen op de oude fundamenten? Be
palen wij er ons werkelijk toe te scher
men met de prestaties van onze voor
ouders en is onze scheppingskracht uit-
er ook over na terwijl ik mijn pas moest
laten zien aan Amerikanen, Russen.
Engelsen, Oostenrijkers, Duitsers en Ne
derlanders. En vooral hield zij mij bezig
toen ik weer door mijn eigen land reed®
dat daar schoon en netjes en vriendelijk
lag' te glimlachen in het winterzonnetje en
er met zijn propere huizen en vrolijke
rode daken zo aanmerkélijk vrediger
Het Wenen
van nu
nu nog om u
in dit laatste
artikel te ver
tellen van de
twijfel aan de
toekomst -ran
dit werelddeel, die men hier sterker en
benauwender voel' dan waar ook, omdat
deze stad op het ogenblik een optelsom is
van alle krachten en invloeden, die in
Europa werken.
Immers hier wordt de kracht van de
Europese beschaving geconfronteerd met
de naweeën van een oorlog die geweest is
en de dreiging van een oorlog die nog kan
komen. Als één van de sterkste voorpost
ten van de Europese geest ligt deze stad
thans op de grens der invloedssferen van
twee wereldbeschouwingen'die als grom
mende honden tegenover elkaar staan. En
in haar straten gaan Russische en Ameri
kaanse soldaten, die - men leest het van
hun gezichten - deze stad zien als een
symbool van vergane glorie. De eersten
zien het misschien zo .met het primitief-
vijandig besef dat dit een grootheid is, die
zij zelf nimmer bereikt hebben en waar
schijnlijk nooit zullen bereiken, maar
niettemin als iets dat zal moeten wijken
volgens de onafwendbare wetten van de
historie voor de jonge en krachtige „cul
tuur van de nieuwe Sovjet-mens". De an
deren bekijken het met vriendelijke wel
willendheid als het tot museum gebom
bardeerde huis van hun voorouders. En
zij begrijpen volstrekt niet dat er nog
mensen - familie van hen zelfs - zin
hebben om in zo'n raar en ouderwets huis
te wonen en de grappige maar toch nogal
irriterende levenswijze van die voorouders
op de meest onredelijke wijze te prefere
ren boven „the American way of life".
Maar nogmaals, voor de vertegenwoordi
gers van die beide levensbeschouwingen
blijft deze stad iets dat voorbij is en dat
ten hoogste nog strategische betekenis kan
hebben.
Is dit werkelijk zo?
Het zou oneerlijk en irreëel zijn om te
beweren dat deze en andere vragen zich
niet opdringen aan een Europeaan, die be
reid is het standpunt van deze anderen zo
objectief mogelijk onder ogen te zien.
Zijn dit werkelijk de resten van een on
dergaande cultuur? Zeker, dit was een
der woonplaatsen van die cultuur, maar
woont zij er nog? Starén wij gelukzali;
- met de rug naar de toekomst, gekeerd -
naar wat wij tot nog toe uit de ruïnes
hebben kunnen redden, inplaats van voort
geput? Zijn dit de laatste levenstekens van welvarender uitzag dan de stad met al zijn
een glorie-rijk werelddeel waarover de dreigende problemen waar ik vandaan
zon voor de laatste maal ondergaat of zal kwam en die daardoor zo ontzaglijk ver
het, gewond en ziekgeschoten als het is, we£ look. Hier dë zonden daar de scha-
zijn geestelijke rijkdom tot nieuwe kracht duw.
mobiliseren? Het kwam werkelijk niet alleen doordat
een wolk voor dé zon schoof, dat die stad
Het zijn nijpende vragen die zich ook ineens weer zo vlakbij leek. Want die
aan ons opdringen, wanneer wij deze stad schaduw ligt over heel Europa en onze
werkelijk beleven. Nijpend, omdat men" vredigheid is een illusie,
hier voelt hoezeer deze beschaving met al Daarom is Wenen een appèl aan Europa,
haar tekortkomingen beminnenswaard is. Een antwoord op Europa's twijfel. Onze
Nijpend ook, omdat men zich realiseert cultuur is volstrekt niet dood. Mits wij
dat deze twijfel niet helemaal ongegrond haar voortdurend beleven en hernieuwen,
is. En uit al die vragen kristalliseert zich Mits wij haar zien als wat zij is, een gees-
die ene uiteindelijke: „Hoe zullen wij telijke erfenis aan de kinderen van Europa,
voorkomen, dat deze geestelijke erfenis Mits wij haar onmetelijke krachten weten
straks kapotgedrukt wordt in een mogelij- te bundelen in één gezamenlijke inspan-
ke botsing van twee nieuwe wereldmach- ling.
ten?" Atoombommen, noch superforten zullen
Die vraag bleef mij bezig houden, toen haar kunnen beschermen, wanneer wij
ik op de terugreis in de trein zat. Ik dacht haar zelf uit défaitisme laten varen. Wan
neer wij onze civilisatie geba-
'j seerd op menselijke vrijheid
en waardigheid in de steek
laten, valt er niets meer te
beschermen.
En wij laten haar in de
steek wanneer wij onszelf niet
voortdurend realiseren wat zii
waard is. Wanneer wij niet de
eerste voorwaarde vervullen,
om te verhinderen dat wij ons
dat pas zouden realiseren op
een kwade ochtend wanneer
bet te laat zou zijn.
Het is niet louter toeval dat
een der grondleggers van de
§|i moderne gedachte der Europe-
Is se éénheid, Richard Couden-
hove-rKalergi een Oostenrijker
is. Want daar, in het hart van
Europa, voelt men beter dan
waar ook, dat Europa wéér
een beslissende rol zou kunnen
spelen in de wereld wanneer
fH het zijn krachten verenigde,
j En zulks niet eens in termen
van machtsposities, want over
>j de vlegeljaren van het impe-
rialisme is het heen.
Nergens sterker dan hier be
seft men. dat naast alle ma
teriële voordelen die het ons
zou brengen een Verenigd
Europa de geest van deze be
schaving zou redden uit de
ruïnes van onze verdeeldheid
en de wereld anno 1949 een
nieuwe bezieling zou kunnen
?even die zij zo hard nodig
'reeft. In dit Wenen, dit Euro
pa, merkt men hoe hartstoch
telijk men het lief heeft.
Wenen, zegt Ernst Marboe,
is een voorstel aan de wereld
om zó te leven.
Zou een herboren Europa
dat -ook niet t(jn? W. L. B«
dat de toestand van 's lands financiï,
in uitvoering nemen van verdere imJJ
ringen in het Zuidelijk deel van hei Ilï
meer in 1949 niet toeliet, in verband.,:'
mede slechts bedragen ten behoeve va,7
voorbereiding dier werken werden bü,'
trokken. Er wordt evenwel gedacht aar t
mogelijkheid in 1950 met het inpoldetim
werk te beginnen.
De Nederlandse vereniging voor landaan
winning heeft een nota aan de S"
Generaal gezonden om te pleiten vcul
onmiddellijk beginnen van de inpoldering'
werken. Daarom wordt l*~1-
dat niet valt buiten de financiën™
mogelijkheden van ons nationaal opbouw,
programma.
De minister rekent, dat met de uitv«.
ring der waterbouwkundige werken ei
ontginning van een polder van ongevejr
50.000 ha 12 jaar gemoeid zullen zijn en dit
7 a 8 jaar na het krachtig begin der wc.
ken de eerste drooggevallen grond in Cul.
tuur kan worden genomen.
Gerekend wordt, dat de verdere b
zing van de N.O.-polder nog 8 jaar zi!
eisen, waarbij dan gemiddeld per jaar 25}
bedrijven en 500 woningen moeten worfe
gesticht.
Ir. De Blocq van Kuffeler berekent fe
de totale aanlegkosten op 310 millioen o!
6200 per ha zullen komen. De kosten ven
de volledige behuizing van nieuwe bewo
ners is bovendien nog op 150 millioen te
stellen. „Daarom is wellicht financiering
in het kader van het Marshall-plan ir
lijk. Hier wordt gewezen op een oplossing,
die zeker gea'cht moet worden tot de reali
teiten te behoren, immers landaanwinning
strekt met grote zekerheid tot blijvende
verruiming van onze nationale productie,
iets wat dooi* de Marshall-hulp wordt na
gestreefd en vergroting van onze opper
vlakte cultuurgrond met uiteindelijk 10 pel
is een gedachte, waarvoor de Amerikaans
geest zeker ontvankelijk is. Wanneer de
bouwkosten van een polder of althans eer-
deel daarvan met z.g. „grants" zouden'kun
nen worden gefinancierd, dan zou daarvoor
ook de rentelast vervallen, die anders ge
durende de" bouwperiode de kostprijs vao
de nieuwe grond verhoogt met wellicht
40 pet."
WEEKABONNEMENTEN
dienen uiterlijk op Woensdag te wordw
betaald, daar de bezorgers op Donder
dag móeten afrekenen.
DE ADMINISTRATIE
De Stefansdom zoals hij voor de oorlog was en
zoals hij weer worden zal. Deze Dom, „der Steffel"
zoals de Wener hem volstrekt niet oneerbiedig
noemt is voor Wenen een symbool. Zolang „der
Steffel" er nog-staat, gaat Wenen niet tenonder
zegt immers de volksmond.
De loslopende hond
Mag die worden afgemaakl?
De loslopende hond trekt nu ook de aan
dacht van de rechtsgeleerden. Mr. H, D.
van Wijk wijdt er een lang artikel aan in
„De Nederlandse Gemeente", het organ
van de Vereniging van Nederlandse ge
meenten.
De schrijver betoogt allereerst dat de
gemeenten het recht hebben verordeningen
te maken tegen loslopende honden. De
meeste aandacht wijdt hij evenwel aan de
vraag of zo'n hond mag worden afgemaakt,
Hij staat op het standpunt dat dit mag in
dien de noodzaak daarvoor aanwezig is, bij
voorbeeld als de hond schapen of kippen
aanvalt. Maar het is niet toegestaan zon
hond te doden als er geen schaap of kip
bedreigd wordt. Zo'n omstandigheid .B»
'bijvoorbeeld blijken als geen van die dieren
in de nabijheid van de hond is.
„Wanneer (aldus mr, Van Wijk) de hom
vogelvrij is, dan is dat een gevolg van zijn
eigen gedrag, dat zijn baas dan maar hen
moeten verhinderen."
In Heemstede bestaat de bekende non-
denverordening. Daar mogen de honden
•niet loslopèn, omdat men de plantsoenen
wil beschermen. De politie heeft opdraai
de honden te vangen. Eigenaars kunne»
hun viervoeter terughalen in een kennel,
maar dan krijgen zij natuurlijk meteen e*
bekeuring. Worden de honden niet gehaa
dan worden zij na enige tijd afgemaaKt.
Mr. Van Wijk spreekt in zijn artikel w
over bedreigde schapen en kippen, ra
zwijgt over bloemen en planten. Dal
voor beoordeling van de Heemsteedse m -
tie natuurlijk wel jammer. Maar wel i
bij aan te tekenen dat er in Heemst
honden worden, opgepakt in straten en
wegen die niet in de nabijheid van p
soenen zijn. En toch ook die honden he
kans na enige tijd afgemaakt te wor
Als dan de eigenaar alsnog komt opa
is te verwachten, dat hij met succes
civiele actie tegen de gemeente kan i
len tot schadeloosstelling voor het onre
matig doden van zijn hond.
Wij vroegen nog een nadere verK
aan de politie. Deze deelde ons_ me,.rf|.n
vrijwel alle honden van waarde
afgehaald. Meestal na zeer korte tija
ieder die een hond mist waarop mj
stelt, komt immers bij de politie m
ren. Als de eigenaar na enige tijd nj
is komen opdagen, staat het wel
men met een zwerver te doen heelt.
toch niet van een kennel-houder'
wachten dat hij zulke zwervers, waai.
zich ook geen nieuwe eigenaars aan
inaar blijft voederen en onderhouoeij
politie staat als zodanig buiten de
van het afmaken. Haar taak is au&a
na het iflevieren 4er houden
