IJmuider Courant
Haarlems Dagblad
Meer over Amerika
states»
G
Indonesische kwestie zal Congres-debat
over het Atlantisch pact verscherpen
Drie principes van Washington
ten aanzien der Duitse kwestie
Washington verwacht nu ook concessies
van republikeinse kant
Bevordering van het zuiver
wetenschappelijk onderzoek
g3e Jaargang
No. 19231
KennaMrlaa» 154. Td. Adm 5437,
T5.C1MS89. na 5 am- 8061 (K 2560).
g 47 Santp - Haarlem Gr Houtsi 93
jerrasweg 1
Iel et l°'2i
Directeur-Hoofdredacfeur 15054.
Vriida» 29 April 1949
Kennemer editie van
Directeur-Hoofdredacfeur: Robert Peereboom
en •®prrrbtr ïtartenBtbc «iourant (3fttno 1656)
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feest
dagen - Abonnementen pei week 33 cent. per
kwartaal 4,25 Franco pei post 1 4.75 - Giro
rekening 273107 ten name v. Haarlems Dagblad
Uitgave van de Stichting Voorlichting te Haarlem
r„n anttn-oP0,0 8. zet waarom de
4 Americans' ^fmeerdelheM al.
_:t-onpn 6 QiitnritPlt.
Amerikanen -■ afkeer van autoriteit
- mZ wil zeggen: van autoriteit
S«.«'f-.D.a'r mensen. Daar heb ik on-
imoelend en er bij vermeld-
W-JEgSt °'er dingen' H8f' Ult'
„d ran aut®„at over dinsen of over
oefenen
i macht
r die men
als dingen ziet (na-
itutracties die m goederen, diensten,
bimr z,e we
;i bealW»' en als hoogst lof-
*jaHangedn™ j houdt niet vaj
vaardig hun optreden eerbied
jeoonen. Dit js voor de Ameri-
',B!S wlSS.e gewaarwording: een
üS van z«n Pa'\°°nIijkheld'
stebbers moeten z.chtbaar-een-
f ïrieburgers rijn. met dezelfde
£6 en dezelfde kleine e.gen-
s!j"l In als alle anderen. De machtige
«bigbeden als ?en als i?„e of the
■"VwttS openhartig, ieder bij zijn
n'eprekend en zijn onderge-
«r!iam„.„an»end in zijn hemdsmouwen,
Sen op tafd- R°ckefel"
Kc tijd geen genade m de ogen
18 hM"'smerikaanse publiek kunnen vin-
,"n ifhii er niet in slaagde zulk een
te vertonen. En als de
geen on-autoritaire rol willen
=!E inbhen zü da kans dat zii erloe
den. ï)e grote bankier J. Pier-
vnian een van nature stuurs en
J meri 'man, werd indertijd gefoto-
met een oude dwerg, die men op
gezet had. Een malle foto, een
0 ,11 uw grapje zouden wü zeggen, maar
S «MS zo groot, dat men zich na
aren en zelfs na Morgan's dood die
W herinnerde. Morgan's financiële
•':A velen als gevaarlijk beschouwd
f t; werd er niet in het minst door
S Ma" hij was er belachelijk door
t 4 het dan maar een ogenblik.
Sikenis op een Autoriteit was erdoor
fadaMfe Amerikanen een hekel aan
Stil hebben vormen zij een met-
StiKhe natie. Eet is de vraag of
I Ske bereidwilligheid om te vech-
rs te maken heeft met bereidwillig-
Gemeenschappen, om oorlog te
1 Men heeft dat veeleer veronder-
I bewezen. Voorzover zulke over-
I er iels mee te' maken hebben kan
He: zeggen dat Amerikanen persoon-
Igeen bepaalde afkeer van vechten heb-
v- Maar zij zijn niet-militairistisch, zegt
L. o-ndat zij een afschuw van autoriteit
lier. Discipline in de dienst brengt die
cvêimijaelijk mee: men wordt erop uit
rfliurd cn gecommandeerd door zijn
Eieren. Gesprekken met ex-strijders
•?ixn de auteur onveranderlijk de indruk
given van een stemming, die meer tegen
^gen officieren dan tegen de vijand ge-
W was. De meest voorkomende „solda-
aatom" was dat de soldaat, weer burger
fisrien, bedi'ijfsleider zou zijn en een
weigeren aan zijn vroegere officier,
a ook weer burger, die er nederig om zou
toavragen. Hij wilde hem dwarszitten:
td in positieve zin, door hem te dwingen
naar in negatieve zin: door hem uit
fcsluiten, Geoffrey Gorer acht dit kenmer
kt voor de Amerikaanse houding tegen-
.r autoriteit. Het is meer een gevoels-
K'-edan een verstandelijke aangelegen-
li zou men willen zeggen het
I astal in menselijke zaken is. Het is ook
I f Asenkaan, de philosoof Will Durant,
van de veelgelezen boeken „Van
Ii-üötotBergsori' en „In de doolhof der
lögeerte", die de uitspraak heeft ge-
e i:t de mens een emotioneel wezen is,
Irile:. '.oe zijn verstand gebruikt tot
I Érvsaróiging van zijn gevoel. Hoe kras
5 formulering ook is, wij behoeven
'ii' sar de opeenvolgende uitingen van
I «Nederlandse volkskarakter sinds de be-
te denken om te beseffen hoe over-
ipd gevoelsfactoren zich ook bij andere
dan het Amerikaanse doen gelden.
y. Amerikanen onderscheiden zich van
wren m hun geloof, dat men zijn natio
nal persoonlijk kiest. Zij zien die dus
0:, als het resultaat van een toevalligheid
fun het Lot, Dit lijkt vreemd. Het wordt
iciisard door de immigratie, die in ruim
i&'nalve eeuw tijds de Amerikanen van
kt:klein volk tot een geweldige natie heeft
p groeien, Nog in 1860 was de totale
wlking van de Verenigde Staten niet
n dertig millioen. In de zeventig
jiiop volgende jaren kwamen er dertig
Europese immigranten bij. De
bevolking is nu ongeveer 145 mil-
waaronder 118 millioen blanken .Welk
tvnntage van dat laatste aantal afstamt
fcie mensen, die vóór 1860 kwamen en
'u van degenen, die later immigreerden
5y; nauwkeurig vast te stellen. Maar
oe bevolking van 1860 uit mensen
leeftijden bestond, waren de later
r® "émigranten in overwegend aan-
,V-Cp mensen. Zij hadden alles achter
j-iuten om een volkomen nieuw leven
«ïnEen en de Amerikaanse levenswijze
te aanvaarden. Hoe ziet de Ameri-
<w? Als de beste die bestaat, als de
^are vrijhdd voor de mens op Aarde.
Gorer vermeldt de dagorder, die
7*®^ Amerikaanse generaal Patton
°°r 7-Ün vlammende taal tot
r-.-w?en richtte toen zij in Juli 1943 op
^.s-sgen landen: „Als wij landen zul-
Duitse en Italiaanse soldaten ont-
r-v f vij eer zullen hebben aan te
te vernietigen. Velen van u heb-
- Italiaans bloed in de aderen,
i, VH» u dat uw voorouders zozeer
^fhadden, dat zij hun tehuis
*èststl vei'üeten en de Oceaan
üicfpnn 0m> ^aar vinden. De voor-
C" J® mensen, die wij zullen
SS»?am moe^ brengen van
iu,. J ei? leefden voort als slaven."
vechtjas Patton tot zijn
;-;v,.- troepen. Of het die voor-
®erste plaats om de Vrijheid
)e]ere materiële kansen te doen
<r>rlu°et er m dit geval niet toe,
van ^elanSrijke is dat de voor-
r^s vin de meeste
it Europa j
1 Vaderland met de begrippen
I Waarin zii «rm-on r,r>W077rt0/4
^i=3d tii"fermees'e s°ldaten van Patton
hun w.aren gekomen, hun
I "ddrin ziJ waren opgevoed,
i Seven en dat zij hun kinde-
t liicAi J\ 0pSroeien met aanvaarding
^'die aii p t)egfippen en tradities.
,,Ae t-jmopese gewoonten ver-
isnVo vLWlerpen' die de immigrant
^e Engelse geleerde belang, zijn waardeloos en onwaar.
Een recent portret van Koningin Juliana die morgen veertig jaar wordt.
Washington vond een compromis
WASHINGTON, 29 April (A.N.P.-Aneta)
Volgens Aneta's diplomatieke correspon
dent te Washington wordt verwacht, dat de
komende debatten in het Congres over de
goedkeuring van 't Amerikaanse regerings
program voor militaire steun aan de landen
van het Atlantisch pact een krachtige con
troverse zullen uitlokken over de voor
waarden van de militaire steun aan Neder
land. Verschillende leden van de Ameri
kaanse Senaat, die onlangs zich uitspraken
voor intrekking van alle Marshall-steun
aan Nederland, aldus de correspondent,
zullen zich ongetwijfeld ten sterkste kan
ten tegen iedere verscheping van militaire
uitrusting naar Nederland, als niet eerst de
Indonesische kwestie volledig geregeld is
voordat het debat in het Congres een aan
vang neemt.
De Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken Dean Acheson heeft vier we
ken geleden de ministers van Buiten
landse Zaken van de West-Europese lan
den te Washington inderdaad medegedeeld,
te vrezen, dat het Congres geen toestem
ming zou geven voor het zenden van wa
pens naar Nederland zolang de Indonesische
kwestie niet was opgelost. Hij handhaafde
zijn standpunt ondanks het argument van
de ministers der landen van het pact van
Brussel die 2 April in het geheim met
Acheson over deze kwestie confereerden
dat de West-Europese alliantie haar eigen
gemeenschappelijke staf voor het opstèllen
van militaire plannen had en het maken
van gemeenschappelijke plannen voor haar
verdediging kennelijk onmogelijk zou zijn,
indien hel Amerikaanse Congres zich de
beslissing omtrent de vraag, welke landen
militaire uitrusting zouden ontvangen of
niet, wilde voorbehouden. Het was voor
namelijk Bevin, die dit standpunt krachtig
verdedigde en er op wees, dat niet alleen
Sluizen-blokkade
in Berlijn opgeheven
Nadat Russische militairen verschillende
Berlijnse sluizen voor Engelse schepen
hadden gesloten, arriveerden gistermiddag
bij de sluis van Charlottenburg zowel als
die van Plötzensee en Spandau groepen
Britse militairen politie, die voorzien
waren van pantserwagens..
De Russische officier-van-dienst te Char
lottenburg ging, na met de commandant
van de Britse compagnie te hebben gespro
ken, zijn hoofdkwartier opbellen om in
structies te vragen.
Later bracht de Russische officier te
Charlottenburg aan de commandant van de
Britse compagnie, majoor Hughes, de ver
zekering over, dat onder Britse controle
staande schepen wederom toestemming
zouden verkrijgen de sluis te passeren.
Men kwam overeen, dat Russische sol
daten de sluis zouden blijven controleren
mits aan de onder Britse controle staande
schepen vrije doorvaart werd verleend. De
Britse militaire politie zou uit de omgeving
van de sluis worden teruggetrokken zodra
zou blijken, dat het scheepsverkeer in feite
wederom normaal verliep, aldus verklaarde
een Britse functionaris ter plaatse.
De binnenschepen zijn normaal door de
drie sluizen gevaren. De Britse troepen zijn
daarop naar huis teruggekeerd.
Een Britse woordvoerder verklaarde
later, dat de Britse autoriteiten het recht
der Russen op technisch toezicht op de
waterwegen in de Westelijke sectoren niet
betwisten, maar dat het verkeer binnen de
Britse sector geen invloed heeft op de eco
nomie van de Russische zóne. Het Britse
militaire bestuur kon daarom geen enkele
tussenkomst in dit verkeer toestaan.
Montgomery komt
naar Nederland
Veldmaarschalk Montgomery komt Vrij
dag 6 Mei naar Nederland. Hij arriveert
die dag om twaalf uur op het vliegveld
Welschap bij Eindhoven.
Het hoofdkwartier van Montgomery was
na de bevrijding van het Zuiden van Ne
derland en gedurende de strijd in West-
Duitsland in Eindhoven gevestigd.
Na een rondrit door Eindhoven begeeft
de veldmaarschalk zich naar 's Graven-
hage, waar hij de gast zal zijn van de Brit
se ambassadeur. De volgende dagen zal de
veldmaarschalk gebruiken om de bloem-
bollenvelden, de afsluitdijk en de bloeiende
boomgaarden te bezoeken. Op 11 Mei ver
trekt Montgomery om tien uur van het
vliegveld Valkenburg^bij Leiden.
Minister Acheson geeft verzekeringen aan de volken
van West-Duitsland, Europa en Amerika
De Amerikaanse minister van Buiten
landse Zaken, Dean Acheson, heeft in een
toespraak tot de Amerikaanse vereniging
van dagbladuitgevers te New York drie
principes uiteengezet, die naar hij zeide de
regering essentieel acht voor een bevre
digende oplossing van het Duitse pro
bleem. Deze zijri:
„t)e bevolking van West-Duitsland kan
er gerust op zijn, dat de Amerikaanse re
gering niet accoord zal gaan met een al
gemene oplossing voor Duitsland, waarin
de fundamentele waarborgen en voordelen
van de bestaande West-Duitse regeling
niet zouden zijn verdisconteerd. Voorts kan
de West-Duitse bevolking er op vertrou
wen, dat de Amerikaanse regering haar
krachtige steun zal blijven geven aan de
uitvoering van het program voor West-
Duitsland, zolang een dergelijke oplossing
niet kan worden bereikt. Verder:
De bevolking van Europa kan er van
verzekerd zijn, dat de Amerikaanse re
gering niet accoord zal gaan met een rege
ling voor Duitsland, die de veiligheid van
de Europese gemeenschap niet waarborgt.
En tenslotte:
Het volk van de Verenigde Staten kan
er van verzekerd zijn, dat de Amerikaanse
regering bü alle besprekingen over de toe
komst van Duitsland zich in de eerste
plaats zal laten leiden door de vurige wens
van dat volk deze moeilijke problemen,
die de kern waren van zovele van onze na
oorlogse moeilijkheden, op vreedzame en
ordelijke wijze op te lossen".
Kennelijk doelende op de lopende Rus-
sisch-Amerikaanse besprekingen over de
Berlijnse blokkade zei Acheson: „Indien
het mogelijk mocht blijken nieuwe vier-
mogendhedenbesprekingen te arrangeren,
zal de Amerikaanse regering, evenals in
het verleden, haar uiterste best doen om te
komen tot een oplossing van het probleem,
dat stellig een der belangrijkste is in de
huidige wereld".
„Als de Amerikaanse regering met haar
Westelijke geallieerden een nieuwe rege
ling voor West-Duitsland besprak, beteken
de dat niet dat wij de hoop op een oplos
sing voor geheel Duitsland hadden laten
varen of dat wij de weg versperden voor
een hervatting van besprekingen tot het
vinden van zulk een oplossing, als er enige
kans op succes leek te bestaan. Het bete
kende, dat de Amerikaanse regering de
pogingen om gezonde toestanden te schep
pen in die gebieden van Duitsland waar
zij invloed kon doen gelden, niet voor on
bepaalde tijd wilde uitstellen in afwachting
van overeenstemming tussen de vier mo
gendheden".
De nieuwste foto van prinses Elisabeth van
Engeland en de hertog van Edinburgh met
hun baby prins Charles.
wekkende dingen over de Amerikanen te
zeggen heeft. Ge ziet ook dat dit Ameri
kaanse volkskarakter vele zijden bezit. Ge
denkt wellicht aan de Amerikaanse hou
ding tegenover de negers in tegenspraak
tot de afkeer van autoriteit over anderen.
Velerlei emotionele factoren cn innerlijke
tegensprakenzij leven in een mens en
ook in een volkskarakter. Geloof niet in
goedkope algemeenheden daaromtrent. Ze
R. P.
Zuiveringsactie op Sumatra
BATAVIA, 28 April (Aneta). Naar
aanleiding van het bericht van het repu
blikeinse kantoor te Londen over een po
ging om de republikeinse noodregering op
Sumatra gevangen te nemen, werd van
bevoegde Nederlandse militaire zijde aan
Aneta het volgende medegedeeld:
In verband met de terreur, die door rond
zwervende benden werd uitgeoefend, moest
dezer dagen op Sumatra tot zuivering van
enkele streken worden overgegaan. Met
een gevangenneming van de republikeinse
noodregering hadden deze acties niets te
maken, doch wanneer de noodregering van
mening was, dat deze acties tegen haar ge
richt waren en deswege vluchtte voor de
Nederlandse patrouilles, is dat haar zaak,
aldus deze mededeling.
Het was bekend, dat in het betrokken
gebied sedert geruime tijd vernielingen
voorkwamen cn dat de bevolking geterrori
seerd werd. Verscheidene malen verzocht
de bevolking Nederlandse troepen om hulp,
die verleend werd.
Acheson was sober in zijn uitlatingen
over de Sovjet-Unie. Hij schreef de slechte
economische toestand in West-Duitsland,
die de voorberëiding van een West-Duitse
regering noodzakelijk maakte, toe aan
Russische pogingen het economische en
politieke leven in Duitsland te beheersen.
„Duitsland werd verdeeld in los van
elkaar staande administratieve gebieden en
dreef snel af naar een toestand van econo
mische chaos, ellende en wanhoop. Een
ramp werd in hoofdzaak afgewend door de
economische hulp van Amerika", zo besloot
minister Acheson.
Truman overtuigd van
Moskou's goede trouw
President Truman heeft gisteren op een
persconferentie verklaard, dat naar zijn
mening de regering der Sovjet-Unie „te
goeder trouw" handelt bij de lopende be
sprekingen met de Westelijke regeringen
over het opheffen van de Sovjet-Russische
blokkade van Berlijn.
Truman zeide de ontwikkelingen, die
vervat zijn in de eerder uitgegeven ver
klaring van het ministerie van Buitenlandse
Zaken over de besprekingen tussen Jessup
en Malik, als „bemoedigend" te beschou
wen „Als wij niet overtuigd waren van de
goede wil van Moskou, zouden wij niet
onderhandelen" zeide hij.
het Amerikaanse Congres, doch ook het
Britse parlement in deze aangelegenheid
een mening had en laatstgenoemde geldige
bezwaren zou kunnen opwerpen tegen be
lemmeringen, die door Amerikaanse poli
tieke overwegingen aan de gemeenschap
pelijke verdediging van de West-Europese
Alliantie in de weg gelegd werden. Het
zelfde standpunt werd door alle andere
ministers van de landen van het pact van
Brussel op de bijeenkomst ingenomen. Het
resultaat van deze besprekingen is geweest,
dat het Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken thans er mee accoord gaat,
dat verzoeken van genoemde landen om
Amerikaanse wapens voor de verdediging
van West-Europa door de Amerikaanse
militaire autoriteiten als verzoeken van
één enkele eenheid in overweging zullen
worden genomen; niettemin zou de Ameri
kaanse regering ten slotte het recht hebben
de verscheping van militaire goederen naar
een of ander land stop te zetten wanneer
zij dit nodig acht.
Dit, zo concludeert Aneta's correspondent,
is duidelijk een compromis waarbij de ge
voelens van de senatoren zullen worden
ontzien, terwijl tegelijkertijd de Ameri
kaanse militaire deskundigen hun menin
gen zo zwaar mogelijk kunnen laten wegen.
De huidige formule van het ministerie van
Buitenlandse Zaken houdt ook de voorzie
ning in, dat door de Verenigde Staten ge
leverde militaire goederen niet kunnen
worden gebruikt buiten het Atlantisch ge
bied of om soortgelijke goederen, die door
de ontvangende landen naar andere gebie
den zijn gezonden, te vervangen, aldus be
sluit Aneta's diplomatieke correspondent.
Sultan van Djokja met Hatta
naar Banka
BATAVIA, 29 April (Aneta) Moh.
Hatta is hedenochtend naar Banka ver
trokken na een verblijf van vijf dagen te
Batavia, waar hij een reeks informele be
sprekingen heeft gehad met dr van Royen,
Merle Cochran, de leiders der federale
deelstaten en anderen. Hij wordt naar
Banka vergezeld door de sultan van Djok
jakarta, Hamangkoe Boewono, die Maan
dag naar Batavia zal terugkeren om de
Woensdag daarop terug te keren naar
Djokja. Dit is de eerste maal dat de sultan
van Djokja, sedert het verblijf van de re
publikeinse leiders aldaar, een bezoek
brengt aan Banka. Moh. Hatta en de sul
tan werd uitgeleide gedaan door de repu
blikeinse delegatie en Cochran.
Het woord is aan
Christian Wagner:
Ik heb de vast overtuiging dat de
mens door vreugde beter wordt.
Intussen heeft hedenochtend wederom
een informele ontmoeting plaats gehad tus
sen Roem en dr. van Royen. Het is nog
steeds niet bekend wanneer de volgende
vergadering onder auspiciën van de com
missie der UNO zal worden gehouden,
doch welingelichte zegslieden zijn van me
ning dat dit begin volgende week zou ge
schieden. Het republikeinse antwoord op
de Nederlandse zienswijze ten aanzien van
de terugkeer van de republikeinse rege
ring naar Djokja is nog niet formeel inge
diend.
Zeventig doden bij
Zuid-Afrikaanse treinramp
Bij een treinramp op 12 km afstand van
Johannesburg Zuid-Afrika), waarbij drie
treinen op elkaar botsten, zijn 70 personen
gedood. Acht en veertig passagiers zijn in
ziekenhuizen opgenomen en vijf en veertig
andere gewonden worden elders verpleegd.
Twee treinen, die achter elkaar op het
zelfde spoor reden, werden door een on
veilig signaal buiten een station opgehou
den, toen een expresse-trein op de achter
ste inreed met zo'n snelheid, dat beide
stilstaande treinen in elkaar geschoven
werden.
Guerilla-activiteit
op de Philippijnen
De „New York Times" maakt melding
van een radiografisch uit Manilla ont
vangen bericht, volgens hetwelk de vrouw
en de dochter van de voormalige president
der Philippijnen, dr. Manuel Quezon, zich
onder de slachtoffers bevinden van een
door Philippijnse guerilla-strijders gelegde
hinderlaag, als gevolg waarvan verschei
dene personen om het leven zijn gekomen.
Volgens dit bericht zijn een vijftal per
sonen gedood en tien anderen gewond, toen
uit Hukbalahap afkomstige en met machi
negeweren bewapende boeren in de nabij
heid van Bongabon, dat op het in het mid
den van de archipel gelegen Philippijnse
eiland Mindoro is gelegen, een hinderlaag
legden voor een aantal auto's. Onder de
doden bevinden zich mevrouw Aurora
Quezon en mejuffrouw Maria Quezon
De beweging der Hukbalahaps is links
gericht. Tijdens de oorlog vochten zij tegen
de Japanners. In 1946 maakten zij een aan
vang met gewapend verzet tegen de Philip
pijnse regering, teneinde aan hun na de
oorlog gestelde eisen met betrekking tot
een herverdeling van het land kracht bij
te zetten.
WASHINGTON (A.N.P.-Aneta). De
rapporten, die uit Batavia alhier worden
ontvangen over de vorderingen, welke ge
maakt worden in de besprekingen tussen
Nederland en de republiek hebben ertoe
geleid, dat de Amerikaanse autoriteiten, die
bij deze kwestie betrokken zijn, een iets
optimistischer gevoel hebben over de mo
gelijkheid, dat het Indonesische vraagstuk
binnen niet te lange tijd tot een oplossing
zal worden gebracht, aldus seint de diplo
matieke correspondent van Aneta te
Washington.
Het Nederlandse aanbod voor de terug
keer van de republikeinse regering naar
Djokja wordt te Washington algemeen ge
waardeerd als een stap in de goede rich
ting en als een oprechte poging, om met de
toestand in Indonesië uit de impasse te ge
raken. Naar de mening van gezaghebbende
kringen in de Verenigde Staten dient hier
tegenover te staan een even oprechte reac
tie van de republikeinen, die naar hun
mening deze gelegenheid dienen aan te
grijpen om te tonen dat ook zij worden
Stichting van een fonds
Bij de Tweede Kamer is ingediend een
wetsontwerp van wet tot bevordering van
het zuiver wetenschappelijk onderzoek.
Op grond van verschillende overwegin
gen, die de minister van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen in de Memorie van
Toelichting omschrijft, acht hij de bevor
dering van het wetenschappelijk onderzoek
op het gebied van de sociale wetenschappen
der sociologie, der psychologie, der paeda-
gogie, der criminologie, der rechtsweten
schappen en der taalkunde, dus in hoofd
zaak op het terrein der geesteswetenschap
pen, urgenter dan die van het zuiver-
natuurwetenschappelijk onderzoek. Mate
riële en geestelijke welvaart zijn ten nauw
ste aan. elkaar verbonden. Dat het mate
riële welzijn aanzienlijk gemakkelijker
naar concrete maatstaven is af te meten
dan het geestelijke, brengt mee, dat het
belang van geesteswetenschappelijke on
derzoekingen veel moeilijker dan dat van
de natuurwetenschappelijke aan een cri
terium van onmiddellijk sociaal of nationaal
nut kan worden getoetst. In ons tijdsge
wricht, waarin de veranderingen van de
maatschappelijke structuur snel, omvang
rijk en ingrijpend zijn, is het belang van
de geesteswetenschappen zeer groot, wel
licht groter dan dat van de natuurweten
schappen.
In vele gevallen grijpen natuurweten
schappelijke en geesteswetenschappelijke
problemen op onverbrekelijke wijze ineen.
De universiteiten en hogescholen zijn
sinds lang niet meer de enige instellingen,
welke zich met da beoefening der zuivere
wetenschap bezighouden. Niet alle beoefe
naren der zuivere wetenschap zijn aan een
universiteit cf hogeschool verbonden.
De voorbereidingscommissie heeft er op
aangedrongen dat op de volgende manieren
hulp by wetenschappelijk onderzoek zal
worden verleend:
Door subsidies ten behoeve van het uit
voeren van een nauwkeurig omschreven
onderzoek van zuiver-wetenschappelijke
aard, te verrichten door al dan niet univer
sitaire instellingen of personen; door sub
sidiering van nieuwe instellingen of voor
zieningen in het leven te roepen voor het
zuiver-wetenschappelijke onderzoek in ons
land; door de beschikbaarstelling van gel
den ten behoeve van speciale, niet uit an
dere hoofde financierbare aanschaffingen,
welke noodzakelijk blijken voor het welsla
gen van enig zuiver wetenschappelijk onder
zoek; door stipendia aan Nederlandse ge
leerden om in het buitenland een speciaal
onderzoek uit te voeren of te voltooien, of
wel om daar speciale ervaringen of gege
vens te verzamelen, alsook aan Nederlandse
geleerden om aan enig instituut in Neder
land zelf een onderzoek of studie te ver
richten en door toelagen aan befaamde bui
tenlandse onderzoekers om hen in staat te
stellen in Nederland te doceren of hun wij
ze van onderzoek te demonstreren.
Door het aantrekkelijker maken niet
alleen financieel van zuiver wetenschap
pelijke werkzaamheid zal tevens worden
bevorderd, dat de begaafden meer tot hun
recht kunnen komen en baanbrekende ge
dachten zich kunnen ontwikkelen.
Het karakter van de zuivere wetenschap
brengt de wenselijkheid mee, niet te sterk
gebonden te zijn aan vooraf opgestelde
werkplannen en gedetailleerde begrotingen.
Hel lijkt daarom de beste oplossing de
financiering van de organisatie te doen
plaats hebben door middel van een fonds,
waarin jaarlijks eqn zodanig bedrag wordt
gestort, dat nieuwe*onderzoekingen op ieder
gewenst ogenblik kunnen beginnen en een
maal begonnen werk zo nodig gedurende
ee.i zeker aantal jaren kan worden voort
gezet. In dat fonds zullen, naar gehoopt
werdt, behalve de jaarlijkse rijksbijdrage,
ook gelden door anderen worden gestort, i
geleid door de zeer ernstige wens tot. een
spoedig uit de weg ruimen van alle be
staande meningsverschillen.
Het herhaalde persoonlijke overleg van
Moh. Hatta met dr. Van Royen en het feit,
dat hij ter plaatse is gekomen om de repu
blikeinse delegatie te adviseren, wordt in
bedoelde Amerikaanse kringen opgevat als
een bewijs van het verlangen van de zijde
der republikeinen om tot een begin van
overeenstemming te geraken.
Met betrekking tot de niet-officiële be
richten, dat het de toeleg aan republi
keinse zijde zou zijn, aan te dringen op een
terugkeer naar Djokja zonder dat zij zich
ondubbelzinnig zouden binden tot een bevel
tot beëindiging van de guerillastrijd en
deelneming aan de rondetafelconferentie,
wordt in deze Amerikaanse kringen toege
geven, dat mogelijk de republikeinse rege
ring over enige bezwaren zal moeten heen
stappen om zich in het huidige stadium op
deze punten vast te leggen, doch men is
van mening, dat het van de zijde der repu
blikeinen een onredelijke houding zou zijn,
indien zij enigerlei toezegging hunnerzijds
van de hand zouden wijzen als niet voldaan
was aan de eis. dat zij eerst in hun voor
malige hoofdstad terug moeten zijn, In wel
ingelichte kringen te Washington is men
van mening, dat zonder veel moeilijkheden
een voor beide partijen op deze punten aan
vaardbare oplossing kan worden bereikt en
dat, wanneer deze hinderpaal eenmaal ïk
weggenomen, de weg geheel vrij zal zijn
voor verdere overeenstemming.
De Amerikaanse regering is zich thans
blijkbaar wel bewust geworden van de
mogelijkheid, dat sommigen der republi
keinse leiders door de voor de republikeinen
gunstige stemming in de recente debatten
in de Veiligheidsraad en de UNO in het
algemeen, in de verleiding zouden kunnen
komen om te trachten Nederland tot on
redelijke concessies te brengen. Indien der
gelijke pogingen inderdaad zouden worden
ondernomen dan zou het volgens inlichtin
gen van Aneta's diplomatieke correspondent
niet verrassend zijn, indien de Amerikaanse
regering sterke pressie zou uitoefenen op
de republikeinen om hen ervan te overtui
gen dat dit „overvragen" hen wel eens de
sympathie van verschillende leden van de
UNO zou kunnen kosten
ZATERDAG VROEG VERS BROOD.
Wegens de viering van Koninginnedag
mogen de broodbakkerijen Zaterdag van
zeven uur af brood vervoeren en van 8 uur
af verkopen. Om deze reden mag op die dag
reeds twee uur eerder dan gewoonlijk met
het bakkerswerk worden begonnen.
KOEL WEER.
Verwachting, medegedeeld door het
K.N.M.I. Ln De Bilt, geldig van Vrij
dagavond tot Zaterdagavond: (opge
maakt te 10 uur)
Wisselende bewolking met enkele
verspreid optredende buien. Meest
matige Noord-Westelijke wind. Koude
nacht met op beschutte plaatsen kans
op lichte nachtvorst. Morgen overdag
koel weer.
30 April:
Zon op ...1 5.13 uur. onder 20 02 uur
Maan op 5.48 uur. onder 23.05 uur
